New To Χριστιανικό Πάσχα T · 2020. 1. 28. · Γι΄αυτό το Πάσχα...

4
ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΕΩΝ (ΔΑΔΙΩΤΩΝ) - ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΖΩΡΤΖ 3 και ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ Τ.Κ. 106 82 ΤΗΛ. 210 38.15.988 FAX: 210 38.17.552 email: [email protected] Τιμή Φύλ. 1 € MAΡΤΙΟΣ- ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015 Αριθμ. φύλλου 190 Ηλεκτρονική ιστοσελίδα συνδέσμου: www.syndesmos-dadioton.gr To Χριστιανικό Πάσχα T o Χριστιανικό Πάσχα, κοινώς Πασχαλιά ή ελληνοπρεπώς Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή της Ορθοδο- ξίας. Η εβδομάδα πριν το Πάσχα (από την Κυριακή των Βάίων το βράδυ μέχρι το Μ. Σάββατο) ονομάστηκε Μεγάλη από τους πρώτους κιόλας χριστιανικούς αιώνες κι αυτό γιατί, όπως μας εξηγεί ο Αγ. Ιω. ο Χρυσόστομος, μεγάλα και κοσμοσωτήρια γεγονότα συνέβησαν στη διάρκειά της. Η Μεγάλη Εβδομάδα αποτελεί περίοδο πνευματικής, σωματικής αλλά και υλικής προετοιμασίας για το Πάσχα. Την Κυριακή των Βαΐων γιορτάζουμε τη θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, που είναι και η αρχή της πορείας του προς το Πάθος, η έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας. Ο λαός υποδέχτηκε τον Χριστό κρατώντας κλαδιά φοινίκων και βάγια. Σε ανάμνηση εκείνης της υποδοχής κρατάμε κι εμείς αυτή τη μέρα κλαδιά από δάφνη και φοίνικα (τα κλαδιά βάγιας στην εκκλησία τα πήγαιναν οι νιόπαντροι). Βάγια στο Δαδί σημαίνει Δάφνη, σε αντίθεση με άλλα μέρη που λέγοντας βάγια, μπορεί να εννοούν φοινικόφυλλα ή άλλα κλαδιά. Στον Εσπερινό η Εκκλησία στολίζεται πένθιμα, οι ιερείς φορούν σκουρόχρωμα άμφια σε έν- δειξη πένθους. Μπροστά στην Ωραία Πύλη τοποθετείται η εικόνα του Νυμφίου στην οποία ο Χριστός φέρει ακάνθινο στεφάνι. Το βράδυ της Μ. Τρίτης, ψάλλετε στις Εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης. Το τελευ- ταίο τροπάριο, ιδιαίτερα συγκινητικό στην ακολουθία είναι αυτό της ευσεβούς και λόγιας ποι- ήτριας του Βυζαντίου, Κασσιανής, γνωστό ως «Τροπάριο της Κασσιανής», που εκφράζει τη θερμή μετάνοια και εξομολόγηση της αμαρτωλής γυναίκας. Τη Μ. Τετάρτη το πρωί γίνεται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, και το απόγευμα ή βράδυ γί- νεται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου. Την Μ. Τετάρτη γίνεται το ευχέλαιο στην εκκλησία. Οι γυ- ναίκες «αναπιάνουν» το προζύμι για το ζύμωμα του ψωμιού, με το αλεύρι που έχουν πάει στην εκκλησία για να διαβαστεί. Την Μ. Πέμπτη το πρωί βάφουν τα αβγά (παλιότερα με φύλλα από κρεμμύδια - με μπογιές του εμπορίου και ξίδι σήμερα). Όσα αβγά γεννούσαν οι κότες τη Μεγάλη Πέμπτη, τά 'βαφαν ξεχωριστά και τά 'βαζαν στα 'κονίσματα.. Τα κεντούσαν ή τα ζωγράφιζαν με φύλλα, κρεμμυδό- φυλλα, ζυμάρι, λειωμένο κερί κλπ. Την ίδια ημέρα ζυμώνουν τις λαμπροκολούρες, φτιάχνουν το παντεσπάνι, κουλούρια και τσουρέκια για τη Λαμπρή και τον Αϊ Γιώργη. Η νονά θα δώσει στα βαφτιστήρια της, τις λαμπροκουλούρες με το κόκκινο αυγό και τη λαμπάδα. Το γιατί τα αυγά βάφονται κόκκινα δεν είναι γνωστό. Για μερικούς βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού. Για άλλους το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς για το ευτυχισμένο γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου και συνάμα μέσο αποτρεπτικό κάθε κακού. Το βράδυ της Μ. Πέμπτης με το κεράκι στο χέρι και τη σύνοψη οι πιστοί πηγαίνουν στην εκ- κλησία για τα Δώδεκα Ευαγγέλια. Από αυτά, το πρώτο (το Ευαγγέλιο της Διαθήκης) περιλαμ- βάνει τις υποθήκες του Χριστού προς τους μαθητές και την αρχιερατική προσευχή του. Τα υπόλοιπα Ευαγγέλια εξιστορούν τη σύλληψη, τη δίκη, τα πάθη, το σταυρικό θάνατο, την ταφή του Κυρίου καθώς και την ασφάλιση του τάφου με τη βοήθεια της κουστωδίας. Μετά την ανά- γνωση του πέμπτου Ευαγγελίου γίνεται η λιτάνευση του Εσταυρωμένου, η τοποθέτηση Του στο μέσο του Ναού καθώς ο χορός ψάλλει αργά και κατανυκτικά το εξής τροπάριο: Σήμερον κρεμάται έπί ξύλου, ό έν ΰδασι την γην κρεμάσας. Μετά τα Δώδεκα Ευαγγέλια, οι κοπέλες της ενορίας, με άνθη της άνοιξης: βιολέτες, μενεξέδες, τριαντάφυλλα, λεμονανθούς, μαργαρίτες, αρχίζουν να στολίζουν τον Επιτάφιο, έτσι ώστε την Μεγάλη Παρασκευή το πρωί είναι έτοιμος για να δεχθεί το «σώμα του Χριστού» κατά την Απο- καθήλωση. Τα κορίτσια ενώ στολίζουν τον Επιτάφιο, ψάλλουν το μοιρολόγι της Παναγίας, με- γάλο θρησκευτικό τραγούδι που ιστορεί τη σταύρωση του Ιησού και εκφράζει τον πόνο της Αγίας του Μητέρας. Η Μ. Παρασκευή είναι αναμφίβολα η ιερότερη ημέρα της Μ. Εβδομάδας, η μέρα της κορύ- φωσης του Θείου Δράματος. Οι πιστοί μαζεύονται στις εκκλησίες από το πρωί για την ακολου- θία των Μεγάλων Ωρών και την Ακολουθία της Αποκαθήλωσης όπου ο παπάς βγάζει το σώμα του Χριστού από τον Σταυρό και τον τοποθετεί μέσα στον Επιτάφιο. Μετά την Αποκαθήλωση όλοι προσκυνούν τον Επιτάφιο, και τα παιδιά περνάνε κάτω από τον Επιτάφιο τρεις φορές. Στη χώρα μας συνηθίζεται οι πιστοί να πηγαίνουν από εκκλησία σε εκκλησία για να προσκυ- νήσουν τους διάφορους Επιτάφιους. Την Μ. Παρασκευή δεν μαγειρεύουν ούτε σκουπίζουν. Τρώνε πρόχειρα και πηγαίνουν το βράδυ στην περιφορά του επιταφίου, όπου γίνεται και η «συνάντηση» των επιταφίων στην Πάνω Πλατεία. Εκεί ακούγεται το «Ώ γλυκύ μου έαρ» και το πένθος κορυφώνεται. Οι πιστοί κρατούν αναμμένα κεριά και ακολουθούν τον στολισμένο Επιτάφιο της ενορίας. Ο αρραβωνιασμένος νέος θα πάει δώρο στην αρραβωνιαστικιά του τη Μ. Παρασκευή, μαζί με τη λαμπάδα της Αναστάσεως καί ένα άσπρο αρνί με κόκκινη κορδέλα στο λαιμό. Το Μ. Σάββατο εορτάζουμε «την θεόσωμον ταφήν και την εις Αδου κάθοδον» του Κυρίου. Η ταφή βέβαια έγινε τα απόγευμα της Μ. Παρασκευής. Στον όρθρο του Μ. Σαββάτου ψάλλονται τα Εγκώμια, δηλ. σύντομα τροπάρια που εξιστορούν τα πάθη του Κυρίου, εξυμνούν την ταφή του και διασαλπίζουν τη νίκη του κατά του θανάτου. Το βράδυ γίνεται στην εκκλησία η Ακολουθία της Αναστάσεως (στα προπολεμικά χρόνια και ακόμα παλαιότερα η Ανάσταση στο Δαδί δε γινόταν τα μεσάνυχτα, αλλά τα χαράματα). Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και μόλις πάει δώδεκα η ώρα ο παπάς ψάλλει το «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός» και βγαίνει με την λαμπάδα του αναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη, και δίνει το φως σ' όλους τους εκκλησιαζόμενους. Κατό- πιν, όλοι βγαίνουν έξω όπου ο Ιερέας διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελει- ώσει όλοι μαζί χαρούμενα ψάλλουν, πολλές φορές: «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι, ζωήν χαρισάμενος». Με το Χριστός Ανέστη αρ- χίζουν να χτυπούν οι καμπάνες, ρίχνονται βαρελότα συχνά εκκωφαντικά και γενικά δημιουρ- γείται θόρυβος για να φύγει, όπως λένε, ο θάνατος. Πολλοί παλαιότερα είχαν στην τσέπη τους κρυμμένο κόκκινο αυγό και άρχιζαν τα τσουγκρίσματα από κείνη την ώρα Στο μοναστήρι της Αμφίκλειας, όταν ο Ιερέας κατευθύνεται στον ναό μετά το «Χριστός Ανέ- στη» μπροστά στην είσοδο του ναού γίνεται η αναπαράσταση της σκηνής των «κεκλεισμένων θυρών». Ο ιερέας παριστάνει τον Χριστό ενώπιον των πυλών της Κόλασης και ψέλνει «Άρατε πύλας...». Ο ψάλτης από μέσα παριστάνει το διάβολο προσπαθεί να εμποδίσει την είσοδο, όμως τελικά ο ιερέας σπρώχνει ορμητικά την πόρτα του ναού και μπαίνει μέσα. Μετά την Ανάσταση οι πιστοί φέρνουν στα σπίτια τους το Άγιο Φως και κάνουν το σχήμα του σταυρού με τον καπνό της λαμπάδας στην είσοδο του σπιτιού (Οι λαμπάδες της Ανάστασης είναι δώρο του νονού προς τα βαφτιστήρια ή του αρραβωνιαστικού προς την μνηστή ήταν λευκού χρώ- ματος στολισμένη με λουλούδια και κορδέλες. Σήμερα οι λαμπάδες αποτελούν ένα εμπορικό είδος..). Μετά ανάβουν το καντήλι με το Άγιο Φως το οποίο προσπαθούν να κρατήσουν τουλάχιστον τρεις με σαράντα μέρες. Στη συνέχεια κάθονται στο Πασχαλινό τραπέζι, τσουγκρίζουν κόκκινα αυγά, τρώνε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα (σούπα από αρνίσια ή βοδινά εντόσθια) ή γαρδούμπες. Την Κυριακή του Πάσχα (Λαμπρή) ο πασχαλινός αμνός στη σούβλα, είναι απαραίτητος σε κάθε σπίτι. Σε πείσμα των καιρών, στην Αμφίκλεια κρατούν σφιχτά την παράδοση, διατηρούν τα παραδοσιακά τραγούδια, τους παραδοσιακούς χορούς τα ήθη και τα έθιμα που ο χρόνος δεν τα έσβησε, όπως θα περίμενε κανείς. Τα αρνιά ψήνονται ομαδικά στους λάκκους κατά γει- τονιές σε ένα έθιμο που είναι καθαρά Ρουμελιώτικο. Οι νοικοκυρές βγάζουν τους μεζέδες και το κρασί στο μαστραπά, και τρατάρουν όλους και ανταλλάσσουν ευχές. Τα παιδιά ρίχνουν στο αρνί τον «Μάρτη» μια ασπροκόκκινη κλωστή, που η γιαγιά ή η μάνα είχε φτιάξει την 1η Μαρ- τίου. Η αρραβωνιασμένη κοπέλα και η νιόπαντρη θα βγάλουν στο λάκκο γλυκά και ποτό και θα κεράσουν όλους που βρίσκονται σ' αυτόν. Το κόκκινο διώχνει το κακό και φέρνει την χαρά. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα τελείται ο Εσπερινός της Αγάπης. Κατά τη διάρκειά του διαβάζεται η ευαγγελική περικοπή που εξιστορεί την εμφάνιση του Κυρίου στους δώδεκα μαθητές την ημέρα της Ανάστασής του. Η παντρεμένη κόρη θα πάει στους γονείς της το δεξί μπροστινό του αρνιού - τη δεξιά πλάτη, μαζί με κρασί και γλυκά και θ' ανταλλάξουν ευχές. Αυτό είναι μια ένδειξη αγάπης και σεβασμού προς τους γονείς. Οι γεροντότεροι εξέταζαν και σήμερα ακόμα εξετάζουν την πλάτη - το κόκαλο και εξηγούν τα περασμένα, αλλά και τα μελλούμενα. Το «Χριστός Ανέστη» το τραγουδούσαν - δεν το έψελναν - την ώρα που έβαζαν τ' αρνιά στη φωτιά, μ' ένα ξεχωριστό Ρουμελιώτικο τρόπο. Άμεσα συνδεδεμένη με το Πάσχα και την άνοιξη είναι η γιορτή του αγίου Γεωργίου η οποία συ- νήθως συμπίπτει με τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα καϋώς και οι κινητές θρησκευτικές γιορτές που εξαρτώνται από το Πάσχα, όπως η εβδομάδα της Διακαινησίμου, η Ανάληψη και η Πεντηκοστή. Την ημέρα του Αη-Γιωργιού μετά την εκκλησία γίνονται αγώνες δρόμου και χοροί. Στους αγώνες αυτούς οι αθλητές τρέχουν στην ανηφόρα και είναι δύσκολο το τρέξιμο γιατί η κούραση έρχεται γρήγορα. Τα παλιά τα χρόνια έπαιρναν μέρος στον αγώνα και πολλοί ηλικιωμένοι και τότε σαν έπαθλο ήταν ένα αρνί, το οποίο φορτωνόταν ο νικητής εκεί στην κορυφή στο τέρμα και κατηφόριζε προς την εκκλησία ανάμεσα σε επευφημίες και χειροκροτήματα. Ανήμερα του Αη - Γιωργιού τα παλιά χρόνια γινόταν το «Ρόγιασμα» στους τσοπάνηδες. Κάθε τσοπάνης, δηλαδή που είχε ανάγκη από βοηθό, τον έπαιρνε αυτή την ημέρα μέχρι το φθινό- πωρο. Αυτό λεγόταν «Ρόγα». ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ - ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Δ/ΝΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ ΔΑΔΙΩΤΙΚΟ ΠΑΣΧΑ Από τη μία άκρη της Ελληνικής γης ως την άλλη, το Πάσχα γιορτάζεται με ένα τρόπο μοναδικό, ανά- λογα με τις ιδιαιτερότητες της παράδοσης του κάθε τόπου και τις επιρροές που έχουν διαμορφώσει αυτές τις ιδιαιτερότητες. Γι΄αυτό το Πάσχα καταφέρνει να ενώνει τους πάντες και τα πάντα, το παλιό με το νέο, τους πιστούς με τους λιγότερο πιστούς, αλλά ακόμη και τους άπιστους και τους αλλόδοξους. Καταφέρνει να φωτίζει με χαμόγελα γνήσια, χαρούμενα, αισιόδοξα, αναστάσιμα τα πρόσωπα όλων των ανθρώπων. Σε τούτο βοηθά και η ανοιξιάτικη φύση που γεμίζει με χρώματα και μυρωδιές την ατμόσφαιρα. Ο κάθε τόπος υπερηφανεύεται ότι το δικό του Πάσχα είναι το κορυ- φαίο στην Ελλάδα. Το ίδιο υπερή- φανοι είμαστε και οι Δαδιώτες για το δικό μας Πάσχα. Όχι άδικα. Όπως όλοι το γνωρίζουμε και όπως γλα- φυρά και λεπτομερέστατα μας το θυμίζει με το άρθρο του ο λυκειάρ- χης μας Δημ. Βασιλείου, μπορούμε να υπερηφανευόμαστε ότι είναι ένα από τα καλύτερα επειδή είναι ένα αυθεντικό Ελληνικό Πάσχα. Α.Κ.

Transcript of New To Χριστιανικό Πάσχα T · 2020. 1. 28. · Γι΄αυτό το Πάσχα...

Page 1: New To Χριστιανικό Πάσχα T · 2020. 1. 28. · Γι΄αυτό το Πάσχα καταφέρνει να ενώνει τους πάντες και τα πάντα,

ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΕΩΝ (ΔΑΔΙΩΤΩΝ) - ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗΤΖΩΡΤΖ 3 και ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ Τ.Κ. 106 82 ΤΗΛ. 210 38.15.988 FAX: 210 38.17.552 email: [email protected] Τιμή Φύλ. 1 € MAΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015 Αριθμ. φύλλου 190

Ηλεκτρονική ιστοσελίδα συνδέσμου: www.syndesmos-dadioton.gr

To Χριστιανικό ΠάσχαT o Χριστιανικό Πάσχα, κοινώς Πασχαλιά ή ελληνοπρεπώς Λαμπρή, και ειδικότερα η

Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή της Ορθοδο-ξίας. Η εβδομάδα πριν το Πάσχα (από την Κυριακή των Βάίων το βράδυ μέχρι το Μ.

Σάββατο) ονομάστηκε Μεγάλη από τους πρώτους κιόλας χριστιανικούς αιώνες κι αυτό γιατί,όπως μας εξηγεί ο Αγ. Ιω. ο Χρυσόστομος, μεγάλα και κοσμοσωτήρια γεγονότα συνέβησανστη διάρκειά της. Η Μεγάλη Εβδομάδα αποτελεί περίοδο πνευματικής, σωματικής αλλά καιυλικής προετοιμασίας για το Πάσχα.

Την Κυριακή των Βαΐων γιορτάζουμε τη θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα,που είναι και η αρχή της πορείας του προς το Πάθος, η έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας. Ολαός υποδέχτηκε τον Χριστό κρατώντας κλαδιά φοινίκων και βάγια. Σε ανάμνηση εκείνης τηςυποδοχής κρατάμε κι εμείς αυτή τη μέρα κλαδιά από δάφνη και φοίνικα (τα κλαδιά βάγιας στηνεκκλησία τα πήγαιναν οι νιόπαντροι). Βάγια στο Δαδί σημαίνει Δάφνη, σε αντίθεση με άλλαμέρη που λέγοντας βάγια, μπορεί να εννοούν φοινικόφυλλα ή άλλα κλαδιά.

Στον Εσπερινό η Εκκλησία στολίζεται πένθιμα, οι ιερείς φορούν σκουρόχρωμα άμφια σε έν-δειξη πένθους. Μπροστά στην Ωραία Πύλη τοποθετείται η εικόνα του Νυμφίου στην οποία οΧριστός φέρει ακάνθινο στεφάνι.

Το βράδυ της Μ. Τρίτης, ψάλλετε στις Εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης. Το τελευ-ταίο τροπάριο, ιδιαίτερα συγκινητικό στην ακολουθία είναι αυτό της ευσεβούς και λόγιας ποι-ήτριας του Βυζαντίου, Κασσιανής, γνωστό ως «Τροπάριο της Κασσιανής», που εκφράζει τηθερμή μετάνοια και εξομολόγηση της αμαρτωλής γυναίκας.

Τη Μ. Τετάρτη το πρωί γίνεται η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία, και το απόγευμα ή βράδυ γί-νεται το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου. Την Μ. Τετάρτη γίνεται το ευχέλαιο στην εκκλησία. Οι γυ-ναίκες «αναπιάνουν» το προζύμι για το ζύμωμα του ψωμιού, με το αλεύρι που έχουν πάει στηνεκκλησία για να διαβαστεί.

Την Μ. Πέμπτη το πρωί βάφουν τα αβγά (παλιότερα με φύλλα από κρεμμύδια - με μπογιέςτου εμπορίου και ξίδι σήμερα). Όσα αβγά γεννούσαν οι κότες τη Μεγάλη Πέμπτη, τά 'βαφανξεχωριστά και τά 'βαζαν στα 'κονίσματα.. Τα κεντούσαν ή τα ζωγράφιζαν με φύλλα, κρεμμυδό-φυλλα, ζυμάρι, λειωμένο κερί κλπ. Την ίδια ημέρα ζυμώνουν τις λαμπροκολούρες, φτιάχνουν

το παντεσπάνι, κουλούρια και τσουρέκια για τη Λαμπρή και τον Αϊ Γιώργη. Η νονά θα δώσειστα βαφτιστήρια της, τις λαμπροκουλούρες με το κόκκινο αυγό και τη λαμπάδα.

Το γιατί τα αυγά βάφονται κόκκινα δεν είναι γνωστό.Για μερικούς βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του χυμένου αίματος του Χριστού. Για άλλους

το κόκκινο χρώμα είναι έκφραση χαράς για το ευτυχισμένο γεγονός της Ανάστασης του Κυρίουκαι συνάμα μέσο αποτρεπτικό κάθε κακού.

Το βράδυ της Μ. Πέμπτης με το κεράκι στο χέρι και τη σύνοψη οι πιστοί πηγαίνουν στην εκ-κλησία για τα Δώδεκα Ευαγγέλια. Από αυτά, το πρώτο (το Ευαγγέλιο της Διαθήκης) περιλαμ-βάνει τις υποθήκες του Χριστού προς τους μαθητές και την αρχιερατική προσευχή του. Ταυπόλοιπα Ευαγγέλια εξιστορούν τη σύλληψη, τη δίκη, τα πάθη, το σταυρικό θάνατο, την ταφήτου Κυρίου καθώς και την ασφάλιση του τάφου με τη βοήθεια της κουστωδίας. Μετά την ανά-γνωση του πέμπτου Ευαγγελίου γίνεται η λιτάνευση του Εσταυρωμένου, η τοποθέτηση Τουστο μέσο του Ναού καθώς ο χορός ψάλλει αργά και κατανυκτικά το εξής τροπάριο:

Σήμερον κρεμάται έπί ξύλου, ό έν ΰδασι την γην κρεμάσας.Μετά τα Δώδεκα Ευαγγέλια, οι κοπέλες της ενορίας, με άνθη της άνοιξης: βιολέτες, μενεξέδες,

τριαντάφυλλα, λεμονανθούς, μαργαρίτες, αρχίζουν να στολίζουν τον Επιτάφιο, έτσι ώστε τηνΜεγάλη Παρασκευή το πρωί είναι έτοιμος για να δεχθεί το «σώμα του Χριστού» κατά την Απο-καθήλωση. Τα κορίτσια ενώ στολίζουν τον Επιτάφιο, ψάλλουν το μοιρολόγι της Παναγίας, με-γάλο θρησκευτικό τραγούδι που ιστορεί τη σταύρωση του Ιησού και εκφράζει τον πόνο τηςΑγίας του Μητέρας.

Η Μ. Παρασκευή είναι αναμφίβολα η ιερότερη ημέρα της Μ. Εβδομάδας, η μέρα της κορύ-φωσης του Θείου Δράματος. Οι πιστοί μαζεύονται στις εκκλησίες από το πρωί για την ακολου-θία των Μεγάλων Ωρών και την Ακολουθία της Αποκαθήλωσης όπου ο παπάς βγάζει το σώματου Χριστού από τον Σταυρό και τον τοποθετεί μέσα στον Επιτάφιο. Μετά την Αποκαθήλωσηόλοι προσκυνούν τον Επιτάφιο, και τα παιδιά περνάνε κάτω από τον Επιτάφιο τρεις φορές.Στη χώρα μας συνηθίζεται οι πιστοί να πηγαίνουν από εκκλησία σε εκκλησία για να προσκυ-νήσουν τους διάφορους Επιτάφιους.

Την Μ. Παρασκευή δεν μαγειρεύουν ούτε σκουπίζουν. Τρώνε πρόχειρα και πηγαίνουν τοβράδυ στην περιφορά του επιταφίου, όπου γίνεται και η «συνάντηση» των επιταφίων στηνΠάνω Πλατεία. Εκεί ακούγεται το «Ώ γλυκύ μου έαρ» και το πένθος κορυφώνεται. Οι πιστοίκρατούν αναμμένα κεριά και ακολουθούν τον στολισμένο Επιτάφιο της ενορίας.

Ο αρραβωνιασμένος νέος θα πάει δώρο στην αρραβωνιαστικιά του τη Μ. Παρασκευή, μαζί

με τη λαμπάδα της Αναστάσεως καί ένα άσπρο αρνί με κόκκινη κορδέλα στο λαιμό.Το Μ. Σάββατο εορτάζουμε «την θεόσωμον ταφήν και την εις Αδου κάθοδον» του Κυρίου. Η

ταφή βέβαια έγινε τα απόγευμα της Μ. Παρασκευής. Στον όρθρο του Μ. Σαββάτου ψάλλονταιτα Εγκώμια, δηλ. σύντομα τροπάρια που εξιστορούν τα πάθη του Κυρίου, εξυμνούν την ταφήτου και διασαλπίζουν τη νίκη του κατά του θανάτου.

Το βράδυ γίνεται στην εκκλησία η Ακολουθία της Αναστάσεως (στα προπολεμικά χρόνια καιακόμα παλαιότερα η Ανάσταση στο Δαδί δε γινόταν τα μεσάνυχτα, αλλά τα χαράματα). Λίγοπριν τα μεσάνυχτα, όλα τα φώτα της εκκλησίας σβήνουν και μόλις πάει δώδεκα η ώρα ο παπάςψάλλει το «Δεύτε λάβετε φως εκ του ανεσπέρου φωτός» και βγαίνει με την λαμπάδα τουαναμμένη μέσα από την Ωραία Πύλη, και δίνει το φως σ' όλους τους εκκλησιαζόμενους. Κατό-πιν, όλοι βγαίνουν έξω όπου ο Ιερέας διαβάζει το Ευαγγέλιο της Αναστάσεως και μόλις τελει-ώσει όλοι μαζί χαρούμενα ψάλλουν, πολλές φορές: «Χριστός Ανέστη εκ νεκρών θανάτωθάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι, ζωήν χαρισάμενος». Με το Χριστός Ανέστη αρ-χίζουν να χτυπούν οι καμπάνες, ρίχνονται βαρελότα συχνά εκκωφαντικά και γενικά δημιουρ-γείται θόρυβος για να φύγει, όπως λένε, ο θάνατος. Πολλοί παλαιότερα είχαν στην τσέπη τουςκρυμμένο κόκκινο αυγό και άρχιζαν τα τσουγκρίσματα από κείνη την ώρα

Στο μοναστήρι της Αμφίκλειας, όταν ο Ιερέας κατευθύνεται στον ναό μετά το «Χριστός Ανέ-στη» μπροστά στην είσοδο του ναού γίνεται η αναπαράσταση της σκηνής των «κεκλεισμένωνθυρών». Ο ιερέας παριστάνει τον Χριστό ενώπιον των πυλών της Κόλασης και ψέλνει «Άρατεπύλας...». Ο ψάλτης από μέσα παριστάνει το διάβολο προσπαθεί να εμποδίσει την είσοδο,όμως τελικά ο ιερέας σπρώχνει ορμητικά την πόρτα του ναού και μπαίνει μέσα.

Μετά την Ανάσταση οι πιστοί φέρνουν στα σπίτια τους το Άγιο Φως και κάνουν το σχήμα τουσταυρού με τον καπνό της λαμπάδας στην είσοδο του σπιτιού (Οι λαμπάδες της Ανάστασης είναιδώρο του νονού προς τα βαφτιστήρια ή του αρραβωνιαστικού προς την μνηστή ήταν λευκού χρώ-ματος στολισμένη με λουλούδια και κορδέλες. Σήμερα οι λαμπάδες αποτελούν ένα εμπορικόείδος..). Μετά ανάβουν το καντήλι με το Άγιο Φως το οποίο προσπαθούν να κρατήσουν τουλάχιστοντρεις με σαράντα μέρες. Στη συνέχεια κάθονται στο Πασχαλινό τραπέζι, τσουγκρίζουν κόκκινα αυγά,τρώνε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα (σούπα από αρνίσια ή βοδινά εντόσθια) ή γαρδούμπες.

Την Κυριακή του Πάσχα (Λαμπρή) ο πασχαλινός αμνός στη σούβλα, είναι απαραίτητος σεκάθε σπίτι. Σε πείσμα των καιρών, στην Αμφίκλεια κρατούν σφιχτά την παράδοση, διατηρούντα παραδοσιακά τραγούδια, τους παραδοσιακούς χορούς τα ήθη και τα έθιμα που ο χρόνοςδεν τα έσβησε, όπως θα περίμενε κανείς. Τα αρνιά ψήνονται ομαδικά στους λάκκους κατά γει-τονιές σε ένα έθιμο που είναι καθαρά Ρουμελιώτικο. Οι νοικοκυρές βγάζουν τους μεζέδες καιτο κρασί στο μαστραπά, και τρατάρουν όλους και ανταλλάσσουν ευχές. Τα παιδιά ρίχνουν στοαρνί τον «Μάρτη» μια ασπροκόκκινη κλωστή, που η γιαγιά ή η μάνα είχε φτιάξει την 1η Μαρ-τίου. Η αρραβωνιασμένη κοπέλα και η νιόπαντρη θα βγάλουν στο λάκκο γλυκά και ποτό και θακεράσουν όλους που βρίσκονται σ' αυτόν. Το κόκκινο διώχνει το κακό και φέρνει την χαρά.

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα τελείται ο Εσπερινός της Αγάπης. Κατά τη διάρκειάτου διαβάζεται η ευαγγελική περικοπή που εξιστορεί την εμφάνιση του Κυρίου στους δώδεκαμαθητές την ημέρα της Ανάστασής του.

Η παντρεμένη κόρη θα πάει στους γονείς της το δεξί μπροστινό του αρνιού - τη δεξιά πλάτη,μαζί με κρασί και γλυκά και θ' ανταλλάξουν ευχές. Αυτό είναι μια ένδειξη αγάπης και σεβασμούπρος τους γονείς. Οι γεροντότεροι εξέταζαν και σήμερα ακόμα εξετάζουν την πλάτη - το κόκαλοκαι εξηγούν τα περασμένα, αλλά και τα μελλούμενα. Το «Χριστός Ανέστη» το τραγουδούσαν -δεν το έψελναν - την ώρα που έβαζαν τ' αρνιά στη φωτιά, μ' ένα ξεχωριστό Ρουμελιώτικο τρόπο.

Άμεσα συνδεδεμένη με το Πάσχα και την άνοιξη είναι η γιορτή του αγίου Γεωργίου η οποία συ-νήθως συμπίπτει με τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα καϋώς και οι κινητές θρησκευτικές γιορτές πουεξαρτώνται από το Πάσχα, όπως η εβδομάδα της Διακαινησίμου, η Ανάληψη και η Πεντηκοστή.

Την ημέρα του Αη-Γιωργιού μετά την εκκλησία γίνονται αγώνες δρόμου και χοροί. Στουςαγώνες αυτούς οι αθλητές τρέχουν στην ανηφόρα και είναι δύσκολο το τρέξιμο γιατί η κούρασηέρχεται γρήγορα. Τα παλιά τα χρόνια έπαιρναν μέρος στον αγώνα και πολλοί ηλικιωμένοι καιτότε σαν έπαθλο ήταν ένα αρνί, το οποίο φορτωνόταν ο νικητής εκεί στην κορυφή στο τέρμακαι κατηφόριζε προς την εκκλησία ανάμεσα σε επευφημίες και χειροκροτήματα.

Ανήμερα του Αη - Γιωργιού τα παλιά χρόνια γινόταν το «Ρόγιασμα» στους τσοπάνηδες. Κάθετσοπάνης, δηλαδή που είχε ανάγκη από βοηθό, τον έπαιρνε αυτή την ημέρα μέχρι το φθινό-πωρο. Αυτό λεγόταν «Ρόγα».

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ - ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Δ/ΝΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ

ΔΑΔΙΩΤΙΚΟ ΠΑΣΧΑΑπό τη μία άκρη της Ελληνικής γης ως την άλλη, το Πάσχα γιορτάζεται με ένα τρόπο μοναδικό, ανά-

λογα με τις ιδιαιτερότητες της παράδοσης του κάθε τόπου και τις επιρροές που έχουν διαμορφώσειαυτές τις ιδιαιτερότητες.

Γι΄αυτό το Πάσχα καταφέρνει να ενώνει τους πάντες και τα πάντα, το παλιό με το νέο, τους πιστούςμε τους λιγότερο πιστούς, αλλά ακόμη και τους άπιστους και τους αλλόδοξους.

Καταφέρνει να φωτίζει με χαμόγελα γνήσια, χαρούμενα, αισιόδοξα, αναστάσιμα τα πρόσωπα όλων τωνανθρώπων. Σε τούτο βοηθά και η ανοιξιάτικη φύση που γεμίζει με χρώματα και μυρωδιές την ατμόσφαιρα.

Ο κάθε τόπος υπερηφανεύεταιότι το δικό του Πάσχα είναι το κορυ-φαίο στην Ελλάδα. Το ίδιο υπερή-φανοι είμαστε και οι Δαδιώτες για τοδικό μας Πάσχα. Όχι άδικα. Όπωςόλοι το γνωρίζουμε και όπως γλα-φυρά και λεπτομερέστατα μας τοθυμίζει με το άρθρο του ο λυκειάρ-χης μας Δημ. Βασιλείου, μπορούμενα υπερηφανευόμαστε ότι είναι ένααπό τα καλύτερα επειδή είναι ένααυθεντικό Ελληνικό Πάσχα.

Α.Κ.

Page 2: New To Χριστιανικό Πάσχα T · 2020. 1. 28. · Γι΄αυτό το Πάσχα καταφέρνει να ενώνει τους πάντες και τα πάντα,

«ΑΜφΙκΛΕΙΑ» ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015ΣΕΛΙΔΑ 2

Η ΔΡΥΜΙΑ

Ξύλο μετά μουσικήςΌταν λέμε κάποιος τρώει ξύλο μετά μουσικής, σημαίνει

δέρνουν κάποιον ανελέητα και ο ξυλοδαρμός συνοδεύεταιαπό μουσική, πνευστά όργανα, ή και τύμπανα για να μηνακούγονται οι σπαρακτικές κραυγές του θύματος. Αυτή ηεπώδυνη και απάνθρωπη μέθοδος του σωφρονισμού καιτης τιμωρίας ανάγεται ίσως στην εποχή του Αλή Πασά καιυιοθετείται από κάποιες οργανώσεις, ανακριτικά όργανακαι αστυνομικούς.

Οι φράσεις χτυπώ/ δέρνω κάποιον, δίνω/τρώω ξύλο,είναι ουδέτερες και αόριστες γιατί δεν αποδίδουν με ακρί-βεια τις κινήσεις των εμπλεκομένων στη σκηνή του ξυλο-δαρμού. Επί πλέον, δεν περιγράφουν τον τρόπο τουξυλοδαρμού, αν δηλαδή η πράξη γίνεται με κάποιο όρ-γανο, με το κεφάλι, με τα πόδια, με ανοιχτή παλάμη, ή μεκλειστό χέρι (γροθιά). Τέλος, δεν γίνεται γνωστό σε ποιοσημείο του σώματος καταφέρεται το χτύπημα. Αυτές καιάλλες λεπτομέρειες θα μας δώσει η ελληνική ιδιωματικήγλώσσα που αναφέρεται στην έννοια δέρνω/ χτυπώ.Με τρώει το χέρι μου, είμαι έτοιμος να χειροδικήσω, ετοι-μάζομαι να δείρω κάποιον (συχνά ως απειλή).Με τρώει η μύτη μου, πάω γυρεύοντας να φάω ξύλο.Τον τρώει το τομάρι του, κάνει πράγματα που προκα-λούν και ενεργεί σαν να επιθυμεί να τον δείρουν.Θα πέσει βούρδουλας, θα πέσει ξύλο (φράση: βούρδου-λας που σου χρειάζεται).Ντα/ Νταντά, παιδικό ξύλο. Για ενήλικες: θα σε κάνεινταντά ο προϊστάμενος (ειρωνικά).Θα τις φας, θα φας ξύλο.Τις βρέχω σε κάποιον, τον δέρνω (απειλητικά: θα σουτις βρέξω= θα σε δείρω)Χειροτονώ, χτυπώ με το χέρι μου κάποιον. Χρησιμοποι-είται κυρίως ως απειλή : θα σε χειροτονήσω.Απλώνω χέρι πάνω σε κάποιον, σηκώνω το χέρι μουνα χτυπήσω κάποιον: αν απλώσεις χέρι πάνω μου χάθη-κες. Κάνω κάποιον φέτα/ τ΄αλατιού, τον δέρνω άγρια.Κάνω κάποιον χαλκομανία, χτυπώ άσχημα κάποιον.Κάνω τα μούτρα/ τη μούρη κάποιου κρέας, δέρνω κά-ποιον με αγριότητα.Κάνω κάποιον κιμά, τον σπάζω στο ξύλο (συχνά ωςαπειλή: θα του κάνω τα μούτρα κιμά).Κάνω κάποιον με τα κρεμμυδάκια, τον δέρνω άγρια,χτυπώ κάποιον αλύπητα.Κάνω κάποιον ασήκωτο από το / στο ξύλο, τον δέρνωπολύ, αλύπητα.Κάνω κάποιον μπλέ μαρέν (στο ξύλο), τον δέρνω πολύ.Κάνω κάποιον τελατίνι(στο ξύλο), τον χτυπώ πολύάγρια.Κάνω κάποιον τόπι/ τουλούμι/ μπαούλο στο ξύλο, τονδέρνω βάναυσα, άγρια και πολύ.Κάνω κάποιον μαύρο στο ξύλο/ μαυρίζω κάποιον στοξύλο, τον δέρνω τόσο πολύ ώστε να μελανιάσει το δέρμα

του.Πύξ λάξ, με πολύ βίαιο τρόπο, με μπουνιές και κλωτσιές:τον έδιωξαν πύξ- λάξ (πύξ= με γροθιά, λαξ πρβ. λα-κτίζω).Νοκ – άουτ/ νόκ – ντάουν, χτύπημα με το οποίο ο έναςπυγμάχος ρίχνει τον αντίπαλό του στο έδαφος, στο κανα-βάτσο: τον ενίκησε/ κέρδισε με νόκ-άουτ.Θα σε χτυπήσω/ κοπανίσω κάτω σαν χταπόδι, θα σεδείρω άσχημα, ανελέητα.Μπερντάκι / μπερντάχι, ο ξυλοδαρμός: του έδωσε/ τουέριξε/ έφαγε ένα μπερντάκι.Ξύλο σημαίνει χτυπήματα με το χέρι, με το πόδι, ή με κά-ποιο όργανο, λ.χ. ραβδί.Τρώω ξύλο, με δέρνουνΔίνω / ρίχνω ξύλο σε κάποιον, τον δέρνωΚάποιος θέλει ξύλο, χρειάζεται να τον δείρουν για να σω-φρονισθεί.Πέφτει ξύλο, γίνεται συμπλοκή με ξυλοδαρμό.Μαυρίζω/ ρημάζω/ σαπίζω/ σκοτώνω/ σπάω/ τσακίζωκάποιον στο ξύλο, τον δέρνω ανελέητα.Ένα (γερό) χέρι ξύλο, για ξυλοδαρμό.Έφαγε το ξύλο της χρονιάς του, τον έδειραν πολύ.Έφαγε το ξύλο της αρκούδας, τον χτύπησαν πολύ καιάγρια.Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο, η φράση χρησιμο-ποιήθηκε για να δείξει την παιδαγωγική αξία του ξυλοδαρ-μού. Η αντίληψη αυτή είναι μία εσφαλμένη δικαιολόγησητης παιδαγωγικής ή της σωφρονιστικής σημασίας της χει-ροδικίας. Όπου δεν πέφτει/ πίπτει λόγος πέφτει/ πίπτει ρά-βδος, όποιος δεν συνετίζεται με λόγια πρέπει να τουασκείται σωματικά ή ψυχολογική βία.Η αγία ράβδος, ειρωνικά και μεταφορικά για να δείξει τοξύλο ως μέσο συμμόρφωσης ή τιμωρίας: θα πέσει αγίαράβδος αν δεν είσαι φρόνιμος.Που σε πονεί και που σε σφάζει, για άγριο, ανηλεή ξυ-λοδαρμό.Βρε(γ)μένη σανίδα, πολύ ξύλο: Α, ρε βρεγμένη σανίδαπου θέλει.Έφαγε / του έδωσα παρά μία τεσσαράκοντα, για περι-πτώσεις ξυλοδαρμού, συνήθως ειρωνικά.Στέλνω κάποιον στο ΚΑΤ, χτυπώ κάποιον πολύ και τουπροκαλώ σωματική βλάβη.Φοράω / περνώ κολάρο σε κάποιον, χτυπώ κάποιονστο κεφάλι με αντικείμενο μεγάλης επιφάνειας, ώστε ναπεράσει από το κεφάλι του και να σταθεί στους ώμουςτου: θύμωσε και του πέρασε την κιθάρα κολάρο.Του δίνω και καταλαβαίνει, ξυλοφορτώνω: τον στρίμωξεσε μια γωνιά και τούδωσε και κατάλαβε.Μάπα, χτύπημα με την παλάμη στο κεφάλι ή στο σβέρκο:του ρίχνω μία μάπα.Μπάτσο, χτύπημα στο μάγουλο με την παλάμη: τουέδωσε ένα γερό μπάτσο.

Φούσκος, ισχυρό, ηχηρό χαστούκι: του ’δωσε ένα φού-σκο, που πρίστηκε το μάγουλό του.Κατραπακιά, δυνατό χτύπημα στο κεφάλι με το εσωτε-ρικό μέρος της παλάμης: του΄δωσε / έφαγε μια γερή/ δυ-νατή κατραπακιά.Χαστούκι, δυνατό χτύπημα με την παλάμη στο μάγουλο:του άστραψε/έδωσε/ έριξε/έσκασε ένα (ξεγυρισμένο) χα-στούκι. Τον πλάκωσε στα χαστούκια.Φάπα, χτύπημα που δίνεται με ανοιχτή παλάμη στον αυ-χένα ή το κεφάλι: του έριξε/ έσκασε μία φάπα. Έπεσανφάπες (ξύλο).Γροθιά, χτύπημα με κλειστή παλάμη: του ’δωσε μια γρο-θιά στο πρόσωπο (τον γρονθοκόπησε)./ Μπουνιά, το χτύπημα με γροθιά: δίνω/ ρίχνω / τραβάωμια μπουνιά. Σβερκιά, χτύπημα στο σβέρκο με την παλάμη: έδωσε/έφαγε μια σβερκιά. Το ρήμα σβερκώνω σημαίνει αρπάζωκάποιον από το σβέρκο ή του δίνω μια σβερκιά.Ανάστροφη, χτύπημα, ράπισμα με τη ράχη του χεριού:τούδωσε/ του άστραψε μιαν ανάστροφη που του μάτωσετη μύτη. Την ίδια έννοια έχει και η λέξη ανάποδη: θα σουδώσω/ θα φας καμιά ανάποδη.Κατακεφαλιά, χτύπημα στο κεφάλι με το χέρι: τούδωσε/τούριξε μια (γερή) κατακεφαλιά.Σκαμπίλι, δυνατό χτύπημα στο πρόσωπο με το εσωτε-ρικό συνήθως της παλάμης: του άστραψε/ έδωσε/ έριξε/έσκασε ένα σκαμπίλι.Ανάβω, χτυπώ με το χέρι, χαστουκίζω. Θα σου ανάψωμία. Του άναψε ένα χαστούκιΑρπάζω, δέχομαι χτυπήματα απρόσμενα, αιφνιδιαστικά.Άρπαξε μία κλωτσιά, άρπαξε δύο μπουνιές. Τις αρπάζω:τρώω ξύλο, με δέρνουν.Αστράφτω, χρησιμοποιείται και για απότομο χτύπημαστο πρόσωπο με το χέρι. Την αστράφτω κάποιου/ αστρά-φτω κάποιου μία.Ξαμώνω, απειλώ κάποιον με σηκωμένο χέρι, ετοιμάζομαινα χειροδικήσω: μη μου ξαμώνεις εμένα το χέρι.Χειροδικώ, ασκώ σωματική βία σε κάποιον χτυπώνταςμε το χέρι: δυστυχώς έφτασε στο σημείο να χειροδικήσειεις βάρος μου.Υπάρχουν και χτυπήματα που γίνονται με άλλα μέρη/μέλη του σώματος όπως: δίνω/ ρίχνω μια κεφαλιά/ κου-τουλιά =(χτυπάω με το κεφάλι),δίνω μια αγκωνιά =(χτυπάω με τον αγκώνα),δίνω μια γονατιά =(χτυπάω με το γόνατο),δίνω μια κλωτσιά =(χτυπάω με το κάτω μέρος του πο-διού),δίνω/ τρώω μια τακουνιά =(χτύπημα με το τακούνι)και τέλος υπάρχει το ρήμα κλαδεύω το οποίο στην ποδο-σφαιρική ορολογία, σημαίνει ότι κλοτσάω τον αντίπαλο αν-τιαθλητικά και τον ανατρέπω.

Αδάμ Αδάμπ. Καθηγητής ΕΚΠΑ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Η πλήρης ταύτιση των θέσεων των αρχαίων Φωκικών πόλεων της κοιλάδας του Κηφισούδεν έχει μέχρι σήμερα ολοκληρωθεί. Απομένει να ταυτισθεί η θέση της πόλης ή των οικι-σμών των Τριτέων, τους οποίους το σύνολο σχεδόν των ερευνητών τοποθετούν κοντά στοσημερινό χωριό Παναγίτσα (Σλέμπι), καθώς και των οικισμών των Πεδιέων, για τους οποί-ους οι ερευνητές θεωρούν ότι κατοικούσαν κοντά στον Κηφισό, πιθανότερα μεταξύ τωνθέσεων «Παλιά Φήβα», «Συντέλιο», «Βρυλιά» και «Μόδι». Ο σχετικά πρόσφατος εντοπι-σμός στη θέση «Συντέλιο» Αμφίκλειας σημαντικών αρχιτεκτονικών μελών (κιονόκρανων,σπονδύλων κιόνων κ.α.) ενός αρχαϊκού ναού, υποδηλώνουν ότι αυτός πιθανότατα ανήκειστον κεντρικό οικισμό των Πεδιέων.

Οι θέσεις της αρχαίας Αμφίκλειας και της αρχαίας Δρυμαίας πριν από εκατόν πενήνταπερίπου χρόνια δεν ήταν ακόμα γνωστές. Η ανακάλυψη όμως σημαντικών επιγραφών στιςπεριοχές αυτές οδήγησε τους ερευνητές στη βεβαιότητα ότι η αρχαία Αμφίκλεια ήταν στολόφο «Παλιόκαστρο», όπου είναι το σημερινό νεκροταφείο της Αμφίκλειας (Δαδιού) και ότιη αρχαία Δρυμαία ήταν κοντά στο σημερινό χωριό Δρυμαία (Γλούνιστα).

Ο όρος Δρυμία, που προέρχεται από το όνομα της πόλης Δρυμαία ή Δρυμός, εμφανίζεταιγια πρώτη φορά σε επιγραφές των πρώτων μεταχριστιανικών χρόνων. Σε μία επιγραφήαναφέρεται «α πόλις των Δρυμίων» και «οι Δρυμαίοι» για τους κατοίκους της πόλης. Ηπόλη των Δρυμίων έπαψε να υφίσταται στο τέλος της ρωμαιοκρατίας ή στις αρχές της βυ-ζαντινής αυτοκρατορίας, αλλά παρέμεινε η ονομασία « Δρυμία» για κάποια πόλη της Φω-κίδας στο «θέμα», την περιφέρεια δηλαδή της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Ο συγγραφέας του «Συνέκδημου» στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού και ο Ιερο-κλής τριάντα χρόνια πριν από τον αυτοκράτορα Λέοντα αναφέρουν μεταξύ των πόλεωντης Επαρχίας της Ελλάδας τη Δρυμία. Αυτή την περίοδο η Δρυμία ταυτίστηκε προφανώςμε τα ερείπια της αρχαίας Αμφίκλειας και όπως αναφέρει ο Χρ. Ενισλείδης στο έργο του«Αμφίκλεια», «η σύγχυσις Δρυμίας και Αμφίκλειας εξάπαντος θα οφείλεται εις τους Βυζαν-τινούς και ιδίως εις τους περί τον Ιουστινιανόν του 6ου αιώνος στρατιωτικούς, που οργά-νωσαν τα «θέματα» και οχύρωσαν το κράτος με τείχη και φρούρια».

Λίγο αργότερα τον 7° ή 8° αιώνα αναγράφεται η Επισκοπή Δρυμίας και ασφαλώς ανα-φέρεται στην Αμφίκλεια, που ήταν την εποχή αυτή η μόνη αξιόλογη πόλη σε όλη την κοι-λάδα του Άνω Ρου του Κηφισού ποταμού. Όπως αναφέρουν ερευνητές της περιοχής, τοχωριό Γλούνιστα ή Ογλούνιστα, που αργότερα μετονομάστηκε σε Δρυμαία, δημιουργήθηκεπολύ αργότερα κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας από κατοίκους μικρών οικισμών τηςπεριοχής και του διαλυμένου χωριού Καμάρα, που βρισκόταν ανάμεσα στη σημερινή Δρυ-μαία και το Παλιοχώρι. Σε πολλούς χάρτες που έγιναν από ξένους γεωγράφους και περιη-γητές την περίοδο της τουρκοκρατίας, η Αμφίκλεια τοποθετείται βόρεια του Κηφισού στη

θέση της σημερινής Δρυμαίας. Αρκετοί ερευνητές θεωρούσαν τότε ότι η αρχαία Αμφίκλειαήταν κοντά στη Γλούνιστα.

Μετά το 1821 και την απελευθέρωση της χώρας από τους Τούρκους δημιουργήθηκαν οιπρώτοι δήμοι στην Ελλάδα. Η περιοχή του Δαδιού ή Αμφίκλειας, όπως μετονομάστηκε αρ-γότερα, αποτέλεσε τον δήμο Δρυμίας. Ο δήμος αυτός περιλάμβανε μόνο το Δαδί, ενώ ηΓλούνιστα συμπεριλήφθηκε τότε (και μέχρι το 1847) στο δήμο Θερμοπυλών. Σε έγγραφααυτής της περιόδου, που προέρχονται από το Δαδί, βλέπουμε να αναγράφεται «εν Δρυ-μία...» στην αρχή ή στο τέλος των εγγράφων. Ασφαλώς μέχρι τότε επικρατούσε η άποψηότι η αρχαία πόλη της Φωκίδας Δρυμία βρισκόταν πολύ κοντά στο Δαδί και για το λόγοαυτό δόθηκε το αρχαίο όνομα στο δήμο.

Το 1839 ο Κ.Μ.Κούμας στο έργο του «Γεωγραφία» γράφει: Δρυμία ή Δαδί, κωμόπολιςπαρά τον Κηφισόν και έδρα ομωνύμου δήμου με 1670 κατοίκους βιομηχάνους».

Ο Ν.Λωρέττης στην «Γεωγραφία» του που εκδόθηκε το 1838 στη Βιέννη γράφει: «Δαδίπάλαι Δρυμία καλουμένη, κωμόπολις και αύτη της Φωκίδος παρά τον Κηφισόν ποταμόν».

Το όνομα του δήμου Δρυμίας παρέμεινε μέχρι το 1956. Ο δήμος όμως αυτός συμπεριέ-λαβε μετά το 1847 τη Γλούνιστα, τη Ντερνίτσα και τους Ξυλικούς. Μετά το 1912 με το νόμοΔΝΖ, άλλαξε τελείως ο χάρτης των δήμων και κοινοτήτων της χώρας. Όλα τα χωριά έγινανκοινότητες, ενώ δημιουργήθηκε ένας μόνο δήμος σε όλο το νομό Φθιωτιδοφωκίδας. Το1915 έγινε η μετονομασία του Δαδιού σε Αμφίκλεια, της Γλούνιστας σε Δρυμαία και τηςΝτερνίτσας σε Καλοθρόνιο και τελικά σε Τιθρόνιο, από το όνομα των αντίστοιχων αρχαίωνπόλεων της περιοχής, που είχαν πλέον ταυτιστεί και κοντά στα ερείπια των οποίων βρί-σκονταν τα νέα χωριά.

Όπως γράφει ο Νικόλαος Πολίτης, πρόεδρος της «Επιτροπής επί των τοπωνυμικών τηςΕλλάδος», για την μετονομασία του Δαδιού σε Αμφίκλεια (ΦΕΚ 213/6 Ιουνίου 1915), «ΗΑμφίκλεια έκειτο εγγύτατα του Δαδίου, προς Δ.αυτού, της πόλεως δε ταύτης το όνομαέπρεπε να είχε δωθή και εις τον καταργηθέντα δήμον Δρυμίας, ού ήτο πρωτεύουσα το Δα-δίον, διότι η αρχαία Δρυμία ή Δρυμαία έκειτο εις απόστασιν 38 σταδίων από της Αμφί-κλειας... Μετά τον 2° παγκόσμιο πόλεμο η κοινότητα Αμφίκλειας αναβαθμίστηκε σε δήμομε την ονομασία «Δήμος Δρυμίας». Σε έγγραφα αυτής της περιόδου βλέπουμε να αναφέ-ρεται «Δήμος Δρυμίας (Αμφίκλειας)».

Το 1956 σε διάταγμα «περί μετονομασίας, κοινοτήτων κλπ. «που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ125 στις 21-5-1956, αφού λήφθηκε υπόψη εκτός των άλλων και η γνώμη του «ΣυμβουλίουΤοπωνυμιών». Ο δήμος Δρυμίας μετονομάζεται «Δήμος Αμφίκλειας». Έτσι το όνομα Δρυ-μία, που χρησιμοποιήθηκε για δύο περίπου χιλιάδες χρόνια, έπαψε πλέον να αναφέρεται.

Γιάννης Σκορδάς

Page 3: New To Χριστιανικό Πάσχα T · 2020. 1. 28. · Γι΄αυτό το Πάσχα καταφέρνει να ενώνει τους πάντες και τα πάντα,

ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015 «ΑΜφΙκΛΕΙΑ» ΣΕΛΙΔΑ 3

Θανόντες- Σεφερλής Λουκάς, απεβίωσε στις 6/4/2015, ετών 82- Σταμοβλάση Μαλάμω απεβίωσε στις 15/04/2015 ετών 94- Κατσαρός Κων/νος απεβίωσε στις 22/04/2015, ετών 77- Βαλάση Βαρβάρα απεβίωσε στις 26/04/2015, ετών 81

Eις μνήμηνΣυνδρομές 1/3 – 30/4/2015 - Δοντά ΈφηΕις μνήμη Κων/νου Κατσαρού..................................150,00

- Καραθάνου - Ζυγούρου ΕλένηΕις μνήμη μητρός της Ελεφάντως Ζυγούρου με τη συμπλή ρωση ενός έτους από το θάνατό της ..........100,00

- Μπασιάκου - Περάκη ΠηνελόπηΕις μνήμη μητρός της Ασημίνας Μπασιάκου............100,00

- Ξύδη - Δρίβα ΕυσταθίαΕις μνήμη Κων/νου Κατσαρού....................................50,00

- Ξύδης ΓεώργιοςΕις μνήμη Κων/νου Κατσαρού....................................50,00

- Ξύδης ΠαναγιώτηςΕις μνήμη Κων/νου Κατσαρού....................................50,00

Προσφορά στο Κ.Α.Π.Η Αμφικλείας- Μανίκας ΓεώργιοςΕις μνήμη αδελφού του Ιωάννη Μανίκα ....................50,00

Παρακαλούνται όσοι καταθέτουν τις συνδρομές τουςστην ΕΤΕ να ζητάνε από τον ταμία να αναγράφει στα

παραστατικά το ονοματεπώνυμό τους.Παρακαλούνται και όσοι των συνδρομητών δεν

λαμβάνουν το φύλλο να μας ενημερώνουν.Επίσης, μπορείτε να καταθέτετε τις συνδρομές σας

μέσω του ΚΑΠΗ Αμφίκλειας.

Για τη συνδρομή σας:Λογ/σμός Εθνικής Τράπεζας

129/296042-75IBAN GR 23011012900000

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

ΑΜφΙκΛΕΙΑΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ

ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΜΦΙΚΛΕΙΕΩΝ

ΙΔΙΟκΤΗΤΗΣ: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΜΦΙΚΛΕΙΕΩΝ

ΙΔΡΥΤΗΣ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΥΛΗΣ: ΑΠΟΛΛΩΝ ΚΡΙΚΩΝΗΣ

ΣΥΝΤΑκΤΙκΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Αδάμ Λ. Αδάμ - Δημήτριος Στρατής -

Παναγιώτης Ξύδης - Ευφροσύνη Ρεστέμη

Φίλε Κώστα - αδελφέ!Πως πέρασαν σαράντα ολόκληρα χρόνια από

την πρώτη μας συνάντηση; μια συνάντηση πουχάραξε την επόμενη ζωή μας και την οικογένειάμας μέχρι σήμερα. Μια συνάντηση που έγινεφιλία αγάπη, συνεργασία εμπιστοσύνη. Σπάνιοπράγμα στη ζωή στη σημερινή κοινωνία. Περά-σαμε μαζί πολλές ευχάριστες στιγμές, πολλές δυ-σκολίες, πολλές χαρές και επιτυχίες. Η σωστήκρίση σου και η δύναμη του χαρακτήρα σου φώ-τισε όλα αυτά τα σαράντα χρόνια και θα με βοη-θάει στην υπόλοιπη ζωή μου.

Σε ευχαριστώ Κώστα!Αλλά δεν είμαι μόνον εγώ εδώ, κοντά σου στο τελευταίο σου

ταξίδι! Eίναι το Δαδί! Συμπολίτη Κώστα το γνωρίζουμε όλοι εδώ

πόσο αγάπησες την πόλη μας, πόσο βοήθησεςμε κάθε τρόπο όσους σε εμπιστεύτηκαν.

Το Δαδί ήταν πάντα μέσα στην καρδιά σου,αλλά και για μας ήσουν πάντα «ο μάστορας» πουέδινες λύσεις σε όλα τα τεχνικά και όχι μόνο, θέ-ματα και προβλήματα.

Από μικρός ορφανός, σφυρηλατήθηκε ο χαρα-κτήρας σου και σε πείσμα της μικρής μας κοινω-νίας έγινες ο καλύτερος μεταξύ των καλύτερων.Δεν μας εγκατέλειψες ποτέ!!! Oύτε και εμείς θα σεξεχάσουμε ποτέ! Ούτε εμείς ούτε τα παιδιά μας!Και αυτά δεν είναι ευχή. Είναι γεγονός χωρίς αμ-φισβήτηση!

Αιωνία σου η μνήμη αγαπητέ ΚώσταΤάσος Δεληγιώργης

Εις μνήμη Κων/νου Κατσαρού

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΩΝ ΠΟΙΜΕΝΩΝΈνα ακόμα από τα απειράριθμα εκκλησάκια και ξωκλήσια, τα συνδεδεμένα με συντεχνίες στην περιοχή της Αμφίκλειας,

βρίσκεται σε ένα γραφικό ύψωμα πάνω από την ανάβρα του Μπριζή και είναι ο παλιός «Αη Θανάσης» με την πουρνάρατου, που λειτουργείται από τους βλαχομαχαλιώτες τσοπάνηδες στις 02 Μαΐου, [Ανακομιδή των ι. λειψάνων Αθανασίουτου Μεγάλου, πατριάρχου Αλεξανδρείας († 2 Μαΐου 379).]

Οι ποιμένες της περιοχής τιμούν εκκλησιαστικά την ημέρα αλλά και παραδοσιακά, με φίλεμα του εκκλησιάσματος, κλη-ρώσεις αρνιών, τραχανάδων κλπ (μεταξύ των τυχερών του τραχανά και ο γράφων) σε κλίμα που θυμίζει κάτι από τις πα-λιές σκληρότερες από πλευράς μόχθου, αλλά αγνότερες και ποιο ανθρωποκεντρικές εποχές.

ΔΙΚ

ΣυνδρομέςΣυνδρομές 2015Από 01/03/2015 έως 30/04/2015

Αθανασιάδου- Καστρίτη Βιολέτα....................................20,00Αυγερινάκος Δημήτριος Γεωργ ......................................20,00Αυγερινάκου Ελένη Γεωργ ............................................20,00Αυγερινάκου Μαρία Γεωργ ............................................20,00Γαντζόγιας Γεώργιος Αγησ ............................................30,00Γεωργίου Θεώνη Χρήστου ............................................30,00Διαμαντοπούλου - Μπακαστάμου Ασημίνα....................50,00Καζάνης Δημήτριος Ευστ ..............................................20.00Κακαράς Αντώνιος ........................................................50,00Καραθάνου - Ζυγούρου Ελένη ......................................30,00Καραΐσκου - Σιδηροπούλου Βασιλική ............................20,00Κρούνης Δημήτριος........................................................20,00Μανίκας Γεώργιος & Ανδρονίκη ....................................40,00Ματσιώτας Νικόλαος Αθαν ............................................20,00Μπασιάκος Χρήστος ......................................................30,00Ντάλλα Άννα ..................................................................50,00Ξύδης Παναγιώτης Λουκά..............................................20,00Οικονόμου Αθανάσιος Δημ ............................................25,00Οικονόμου Δημήτριος- Βελκοπούλου Ελισσάβετ ..........25,00Παναγιώτου - Γιώργαρη Θαλεια ....................................30,00

Πανουργιάς Γεώργιος Παν ............................................20,00Παπαναστασίου-Μαδούρου Νίκη ..................................30,00Πεντεδέκας Γεώργιος Δήμ..............................................40,00Πολύζος Αθανάσιος........................................................40,00Ρέππα - Πολύζου Ασημίνα ............................................20,00Ρεστέμη - Λαϊου Αρετή ..................................................25,00Ρεστέμης Γεώργιος Ιωάν ..............................................20,00Ρεστέμης Εγκόλφιος Γεωργ ..........................................10,00Ρίζου - Καριώτου Μαρία ................................................50,00Σαγιάς Ευστάθιος ..........................................................30,00Σαγιάς Λουκάς Ιωάν ......................................................20,00Σακελλαρίου Ελένη Ιωάν ..............................................40,00 Σακελλαρίου Ρίζος ........................................................60,00Σασσάς Δήμος Ιωαν ......................................................25,00Σκανιακός Δήμος Γεωργ ................................................20,00Σκανιακού - Μεταξά Σπυριδούλα ..................................20,00Σταματίου Καλλιόπη ......................................................30,00Σκλαβούνου - Βέρρα Φούλη ..........................................40,00Στρογγύλης Γεώργιος Ιωάν............................................40,00Στρωτός Ιωάννης Γεωργ ................................................20,00Τομαρά Ευθυμία (φύλλο 189 ως άγνωστος)..................20,00Τσουροπλής Ιωάννης Δημ ............................................25,00Τσουροπλής Σούλης Δημ ..............................................25,00 Τσούτσος Ιωάννης Γεωργ ..............................................20,00Φλώρος Λουκάς Ιωάν ....................................................25,00Χριστοδούλου Αικατερίνη Κυρ ......................................60,00

ΠρόσκλησηΌποιος απ’τους συνδρομητές μας, μη μέλος του Δ.Σ., επιθυμεί να μετέχει στη Συντακτική Επιτροπή

της εφημερίδας μας να μας το δηλώσει στα τηλέφωνα και το email του Συνδέσμου μας.

ΕΡΧΕΤΑΙ ΤΟ ΠΑΣΧΑΤο Πάσχα έρχεται, η χαρά

γεμίζει τις καρδιές μας.Σταυρώθηκε ο Χριστός στο Γολγοθά

να σώσει τις ψυχές μας.

Το παράδειγμά του το λαμπρόνα λάμπει πάντα εδώ στη γη μας

και το Λυτρωτή Χριστό μας νάχουμε οδηγό σε όλη τη ζωή μας

Εδώ που η αγάπη στέρεψεπόλεμοι, έχθρες, μίση

Χριστέ μου τον κόσμο μάζεψεπου έχει ξεστρατήσει.

Φέρε αγάπη και στοργήόλοι οι Έλληνες παρακαλούμε Και δώσε ειρήνη την ποθητήΓρήγορα όλοι να χαρούμε.

ΑΝΝΑ ΝΤΑΛΛΑ - ΑΘΗΝΑ 2015

Page 4: New To Χριστιανικό Πάσχα T · 2020. 1. 28. · Γι΄αυτό το Πάσχα καταφέρνει να ενώνει τους πάντες και τα πάντα,

«ΑΜφΙκΛΕΙΑ» ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015ΣΕΛΙΔΑ 4

Προτάσεις προς την Δημοτική αρχή για την ανάπτυξη της Αμφίκλειας

Πέραν των προτάσεων που κατατέθηκαν από την ΠρωτοβουλίαΠολιτών Αμφίκλειας προς τον Δήμο, με τις οποίες συμφωνούμεστην ουσία τους σε μεγάλο ποσοστό, θα θέλαμε και εμείςσαν blogAMFIKLIA να συμβάλουμε στον δημόσιο διάλογο και ναπροσθέσουμε επιπλέον σημεία ενδιαφέροντος και προτάσεις προςτον Δήμο Αμφίκλειας-Ελάτειας όσο και προς την Δημοτική Κοινό-τητα Αμφίκλειας, που πιστεύουμε ότι θα συμβάλλουν στην μελλον-τική ανάπτυξη της πόλης μας, κυρίως σε τουριστικό επίπεδο αλλάκαι στην βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης των κατοίκων.

1. Ανάδειξη και προβολή του Βοιωτικού Κηφισού στην πε-ριοχή μας (ενδεικτικά σημεία έμφασης γέφυρα στο Κωμοπύλι,του Παπαλουκά ο μύλος) ώστε να προσελκύσουμε περιηγητικόκαι φυσιολατρικό τουρισμό.

2. Ανάδειξη και συντήρηση Ποδηλατικού μονοπατιού Αμφί-κλειας.

Καθώς είναι ραγδαία αναπτυσσόμενος ο ποδηλατικός του-ρισμός πλέον στην Ελλάδα, μπορούμε να προσελκύσουμε έναμερίδιο και εμείς από την στιγμή που υπάρχει ένα πολύ ωραίοποδηλατικό μονοπάτι.

3. Ανάδειξη και προβολή της διαδρομής «Μονοπάτι Παρνασ-σού» τόσο στην μικρή όσο και στην μεγάλη διαδρομή του,ώστε να προσελκύσουμε ορειβατικό ή περιηγητικό τουρισμόκαθόλη τη διάρκεια του έτους και όχι μόνο όταν γίνεται ο αγώ-νας.

4. Ολοκλήρωση της ασφαλτόστρωσης στους νέους δρόμουςπου δημιουργήθηκαν με το νέο σχέδιο πόλης της Αμφίκλειας(στις περιοχές Κουμπουριανά και μετά το Γυμνάσιο Αμφί-κλειας).

5. Καλλωπισμός του χώρου Πάρκιγκ δίπλα από την Κεντρικήπλατεία Αμφίκλειας.

6. Ανάδειξη και προβολή της Ιεράς Μονής Δαδιού όπως καιστα δεκάδες γραφικά εξωκλήσια που υπάρχουν στην Αμφί-

κλεια, με στόχο την προσέλκυση θρησκευτικού τουρισμού.

7. Ανάδειξη και προβολή του Παραδοσιακού οικισμού τηςΑμφίκλειας με δράσεις που θα τον διαφημίζουν (Ενδεικτικάφωτογραφίες, βίν-τεο, σήμανση μεταμπέλες, ενημε-ρωτικό υλικό στηνΚεντρική πλατείαπου είναι και τομεγαλύτερο σημείοσυγκέντρωσηςεπισκεπτών),ώστε να μπορούνοι επισκέπτες τηςΑμφίκλειας ναπερπατήσουνμέσα στα στενάτου και να περιη-γηθούν, καθώςτώρα ελάχιστοιγνωρίζουν τηνύπαρξη του. Καιφυσικά όποιος έχειπάει βόλτα έχειμείνει ενθουσιασμένος με την εικόνα που έχει πλέον, μετά τηνολοκλήρωση των έργων λιθόστρωσης των δρόμων που τονπεριβάλουν.

8. Συντήρηση του οδικού δικτύου της πόλης της Αμφίκλειας,ειδικά στο κομμάτι που βρίσκεται από την πάνω πλατεία μέχριτο Αλωνάκι από την μία και προς το νεκροταφείο από τηνάλλη, όπως επίσης και η περιφερειακή οδός, καθώς πλέον οιδρόμοι έχουν γεμίσει λακκούβες και έχουν φθαρεί επικίνδυνα.

Συνέχεια στο επόμενο τεύχοςΕυστάθιος Λ. Μπακάλης

Κωμοπύλι

Τα σημεία που είναι σε κίτρινο κύκλο

Ποδηλατικό μονοπάτι Αμφίκλειας

Μονοπάτι Παρνασσού

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΕΣΤΙΑΣΗΟ Σύνδεσμός μας πραγματοποίησε και εφέ-

τος στο ξενοδοχείο «Τιτάνια» την ετήσια συ-νεστίασή του στις 26-4-2015.

Η συμμετοχή υπήρξε ικανοποιητική. Έτσιγια λίγες ώρες το κέντρο της Αθήνας γέμισεΔΑΔΙ. Πρωτοστάτησαν οι παλαιότερες γενιές,όπως φαίνεται στις φωτογραφίες μας.

Εντυπωσιακός, όπως πάντα, ο Νώντας Βα-φειάς χόρεψε και τραγούδησε από το μικρό-φωνο τους Δαδιώτικους «εθνικούς ύμνους»:«Απρίλη-Απρίλη δροσερέ» και «Τώρα είναι ο

Μάης κι΄η Ανοιξη».Έγινε και λαχειοφόρος αγορά. Κληρώθηκαν έξι

ζωγραφικοί πίνακες, εκ, των οποίων οι τρείς έργατης αείμνηστης δασκάλας μας Μαρίας Στρατή(προσφορά του γιού της Δημήτρη), δύο του αει-μνήστου συμπατριώτη μας, συγγραφέα πολλώνβιβλίων για το Δαδί, Δημητρίου Λ. Τσιτσιπή (προ-σφορά του Συνδέσμου μας όπου εφυλάσσοντο).Κληρωθήκανε επίσης μια ψηφιακή Τ/V, η οποίααγοράστηκε με έξοδα του Συνδέσμου.

Α.Κ.