ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas

Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo

Bolyum LI Ihap 3

Pebrero 7, 2020

www.cpp.ph

EDITORYAL

Haw-ang ang astani Duterte batok sa VFA

Gisubli na usab ni Pres. Rodrigo Duterte ang iyang pagbagulbolsa gubyerno sa US. Niining bag-o, gianunsyo niya nga iduso angpagbasura sa Visiting Forces Agreement (VFA). Pagahimuon

daw niya kini sulod sa usa ka bulan, kung dili sulbaron sa US ang visa opapeles sa lunod-patay niyang tigpalakpak, kasamtangang senador ngaRonald "Bato" dela Rosa.

Wala daw siya nagtiawtiaw,matud Duterte. Apan, kung tan-a-won ang mga panghitabo luyo niini,lakip na ang kanhi na niyang mgapadungog-dungog sa US, makitanga dili seryoso si Duterte. Haw-ang ang iyang pag-asta nga ibasuraang VFA. Nagapostura siya dilialang sa tinguhang iasdang ang na-sudnong kagawasan sa Pilipinas,kundili para sa makikaugalingonginteres sa pulitika.

Ang maong pagpostura ni Du-terte dili layo sa pag-asta ni Marcosnga makinasudnon niadtong dekada1970 ug pagpanghulga nga ibasuraang Military Bases Agreement. Ka-

sabutan kini niadtong 1946 nganaghatag sa militar sa US og pribi-lehiyo nga magbase sa kapin 50,000ektarya sa Clark, Subic ug daghanpang lugar. Apan ang asta niMarcos kanhi misangpot lamang sapaghinangyoay alang sa mas dakungbayad sa abang sa US ug pagpa-ngayo og mas dakung ayudang mili-tar isip pagsuporta sa iyang balaodmilitar.

Sa estilong-Marcos, gigamit niDuterte nga pangdekorasyon anghisgutanan sa nasudnong kauga-lingnan aron tabunan ang iyangmakikaugalingong interes. Una, ka-

"Haw-ang...," sundi sa panid 2

5 ka sundalo patay

sa armadong

aksyon sa BHB

LIMA KA SUNDALO ang nakalas saaksyong militar nga gilunsad saBagong Hukbong Bayan (BHB)-Mindoro niadtong Enero 26. Gia-take sa BHB ang pwersa sa 4th IBsa Sityo Kianay, Barangay Naibu-an, San Jose, Occidental Mindoro.

Matud kang Ka Madaay Ga-sic, tigpamaba sa BHB-Mindoro,tubag ang maong armadong ak-syon sa nagkagrabeng nakapo-kus nga operasyong militar saTimog Mindoro. Nagsugod angpagpangatake sa militar niad-tong Enero 11 sa Bulalacao,Oriental Mindoro ug sa mgalungsod sa Magsaysay ug SanJose sa Occidental Mindoro.

Tubag usab ang opensiba saRetooled Community SupportProgram Operations nga gigamit saAFP aron ilaron ug hadlukon angmga katawhan sa Mindoro.

Edisyong Bisaya

Pebrero 7 , 2020 ANG BAYAN2

Unod

Editoryal: Haw-ang ang asta ni Duterte

batok sa VFA 1

Armadong aksyon sa BHB-Mindoro 1

Pasidunggan ug ikinabuhi ang FQS 3

Pagpangawkaw sa FSMR 3

Atake sa mga drayber sa Angkas, habal 5

Trapik sa Pilipinas 5

Makigbisog, mamumuo 6

Largadong FMO sa Southern Tagalog 8

Hustisya para kang Randy Malayo 8

19 ka mag-uuma, iligal nga giaresto 9

Sangtwaryo, giatake sa mga paramilitar 9

Ika-33 nga tuig sa Mendiola Massacre 11

Proyektong Aerotropolis, paantus 10

Pondong paniktik sa DICT, gikundena 10

Ang Ang Bayan ginamantala duha ka hugna matag bulan

sa Komite Sentral sa Partido Komunista ng Pi l ipinas

sumpay sa pag-asta niya nga "mo-dapig na sa China ug Russia," gina-gamit niya ang astang kontra-VFAaron iduso ang US nga maghatag ogmas daghan ug bag-ong mga armas,helikopter, bomba, ug uban pangkahimanan alang sa brutal nga gye-ra sa pagpanumpo sa AFP batok samasang Pilipino ug sa mini nga"gyera kontra-droga." Pwede ni-yang makuha ang suporta sa mgamaka-US nga upisyal sa AFP pinaaginiini. Ikaduha, gigamit niya kiningbraha aron padak-on ang iyangimpluwensya ug isalikway ang pag-pamig-ot kaniya ng pipila ka gruposa US nga nagakontra kaniya kaa-bag ang mga kalaban niya sa puliti-ka.

Kung adunay bisan gamay ngapagkamakinasudnon si Duterte, du-gay na unta niyang gibasura angVFA ug gipalayas ang mga sunda-long Amerikano ug mga pasilidadmilitar nila sa Pilipinas. Nagpabuta-buta si Duterte sa ginahimo sa mgaAmerikano sa Fort Magsaysay,

Clark, Subic, Villamor Air Base,Mactan Air Base, Lumbia Airport,Camp Ranao, Camp Bautista, Carli-to Cunanan Naval Station, CampNavarro ug uban pang lugar. Angmga kampo maoy sentro sa ilanginterbensyon. Dinhi sila nagaespiya,nagapalupad og mga drone, naga-bansay og mga sundalong Pilipinoalang sa ilang interbensyon sa mgapangsulod nga hisgutanan sa Pilipi-nas sa takuban sa "kontra-teroris-mo."

Para sa katawhang Pilipino nganagapangandoy og tinuod nga ka-gawasan gikan sa neokolonyal ngapaghari sa US, mosangpot lamangsa wala ang asta karon ni Dutertekontra sa VFA. Paglabay sa pana-hon, malubong lang kini sa limotsama sa deklarasyon niya kanhi ngaundangon na ang Balikatan "warexercises" ug pagatapuson angEDCA.

Syempre, ang aktwal nga resul-ta sa astang kontra-VFA ni Dutertedepende kung paunsa niya dulaonang maong braha. Mamahimo kining

mosangpot sa simpleng "pagrebyu,"bag-ong negosasyon o bag-ong ka-sabutan, o paghatag sa US ogsimpleng ganti kang Duterte (samasa ginapangayo niyang visa alangkang Bato). Apan adunay risgo ki-ning mosumbalik kaniya ilabinakung dili gilayon mokubit ang US,mapasobra ang iyang pag-asta ngamagpakusog sa determinasyon sapipila ka upisyal sa AFP, kakunsabosa mga pwersang pangseguridad saUS ug lokal nga oposisyon, nga si-paon siya sa poder. Unsa paman, sapinakabatakan, wala ginausab omausab sa pag-asta ni Duterte angdominasyon sa US sa pulitika sanasud.

Dugay na nga ginasinggit sakatawhang Pilipino ang pagbasurasa VFA, ug uban pang dili patas ngatratadong militar tali sa US ug Pili-pinas. Lakip dinhi ang MutualDefense Treaty sa 1951 ug angEnhanced Defense CooperationAgreement (EDCA) sa 2014.

Kining tanan nga mga kasabu-tan nagahatag og gahum ug katu-ngod sa militar sa US sa Pilipinas ugpulos miyatak sa kaugalingnan saPilipinas. Dakung laparo ang maongmga kasabutan sa nasudnongisntegridad sa mga Pilipino.

Ilalum sa VFA, sa partikular,gawasnon ang pagsulod-gawas samga sundalong Amerikano sa na-sud. Dili man lang pwedenginspeksyunon ang ilang sakyanankung nagadala og mga himangnukleyar aron ipatuman ang pro-bisyon sa konstitusyon sa Pilipinas.Ginahatagan gilayon sa gubyer-nong US og proteksyon ang mgasundalong Amerikano nga naka-mugna og krimen ug, kung dili tu-ngod sa protesta, ginapalusot sailang tulubagon.

Ang maong mga kasabutan,lakip na ang paghari sa mga lang-yawng kapitalista ug bangko saekonomiya sa nasud, ang pinaka-tataw nga timailhan sa neokolon-yal nga pagpangdaugdaug sa na-sud Pilipinas. Ang langyawng pag-

Bolyum LI Ihap 3 | Pebrero 7, 2020

ANG

instagram.com/progressiveviews

@prwc_info

cppinformationbureau@gmail.com

Ang Ang Bayan ginapagawas sa

pinulongang Pi l ipino, Bisaya, I loco,

Hi l igaynon, Waray ug Ingles.

Nagadawat ang Ang Bayan og mga

kontribusyon sa porma sa mga

artikulo ug bal ita. Ginaawhag usab

ang mga tigbasa nga magpadangat

og mga puna ug rekomendasyon sa

pagpalambo sa atong mantalaan.

"Haw-ang...," gikan sa panid 1

"Haw-ang...," sundi sa panid 3

ANG BAYAN Pebrero 7 , 2020 3

ya sa agribines sa mapahimuslanongmga iskema sama sa sistemang lea-sehold ug growership aron mapala-pad ang nagkadaiyang plantasyon.Ilalum sa sistemang leasehold, gi-naabangan sa kumpanya ang mgayutang pribado o publiko aron himu-ong plantasyon, kasagaran sa pina-kaubos nga presyo. Ang growershipusab mao ang sistema kung asa na-gapatanom ang kumpanya sa mgapribadong indibidwal. Tubag sa kapi-talista ang tanang gasto apan obli-gadong ibaligya sa kumpanya angprodukto sa presyo nga dikta niini. Sakaso sa Dole Philippines Inc. (Dolefil),lokal nga subsidyaryo sa multinasyu-nal nga Dole Food Company nga na-kabase sa US, gibanabana nga mila-pad hangtud 70,000 ka ektarya anglangkob sa maong operasyon tungodsa pagpatuman sa maong mga iske-ma. Bisan og aduna lay 9,364 ka ek-taryang baseng plantasyon ang gi-namantine sa kumpanya.

Sukad 2014, walay-puas angmga operasyong kombat sa TaskForce Central sa 6th ID sa Sultan

Pasidunggan ug ikinabuhi

ang diwa sa FQS—JMS

Sa ika-50 nga anibersaryo sa First Quarter Storm (FQS), gidumdum salain-laing organisasyon ang kamahinungdanon niini sa kasaysayan sa re-

bolusyonaryong kalihukan. Gikan Enero 26, gilunsad ang serye sa mga aktibi-dad sa pagpasiugda sa FQS Movement. Matud kang Prop. Jose Maria Sison,bantugan ug haum sa panahon ang tahas nga dumdumon ang FQS sa 1970 ugsundugon ang mga aktibista nga mosalmot sa maong pagsulbong pinaagi samga mobilisasyon, diskusyon ug uban pang panagtapok.

Mula sa rehiyon

Lain-laing dagway sa pagpangawkaw sa FSMR

Gihimugso sa FQS ang daghangkabatan-onang aktibista ug gruposa mga kabatan-onan. Nahimongyawe kini sa paghigmata, pag-orga-nisa ug pagpalihok sa mga kabatan-onan. Gipabuswak nila ang pagpa-asdang sa nasudnon-demokratikongkalihukan ug nanguna sa gimbuha-tong masa sa han-ay sa mga mamu-muo, mag-uuma, katutubo, kaba-tan-onan, kababayen-an ug mgaprupesyunal. Gipakusog usab nilaang han-ay sa Partido Komunista ng

Pilipinas.Sa paambit ni Sison, paspas nga

midaghan ang mga myembro saPartido, Bagong Hukbong Bayan uguban pang pangmasang organisa-syon isip resulta sa FQS. Sa dihanggideklara ang balaod militar niad-tong Setyembre 21, 1972, dakungihap sa mga aktibista ang tago ngamilihok ug misalmot sa pagsukol sapasistang rehimen.

Gawas sa diskusyon, nagtigum

Kapin tulo ka tuig na ang mga kampanyang pagpanumpo sa Armed Forces ofthe Philippines (AFP) sa Far South Mindanao Region (FSMR). Naglunsad

kini og sustenido ug nagkagrabeng mga operasyong militar sa mga prubinsya sarehiyon aron panalipdan ang interbensyon ug pagpangawkaw sa mga multina-syunal ug lokal nga kumpanya sa agribisnes ug mina.

Sa takuban sa Community Sup-port Program, gikubkob sa militarang agrikultural nga mga komuni-dad ug mga kalasangan aron ipa-paspas ang pagpangawkaw sa yuta.Ginahadlok ug ginapig-ot ang mgamag-uuma, ilabina ang mga kabus,aron sumpuon ang ilang pagsukol.Ang nagadumili nga maghatag sailang kayutaan ginaakusahang mgaterorista ug ginaharas.

Pagpangawkaw sa mga kumpanyasa agribisnes

Agresibong ginapalapad sa mgakumpanya sa agribisnes ang mgaplantasyon sa pinaagi sa lain-laingporma sa pagpangilog sa lupa ugmga iskema sa pagtanom sa mgaproduktong pang-eksport. Kadu-ngan niini, midagsa usab ang mgakumpanya sa mina.

Nagapatuman ang mga kumpan-

"FSMR...," sundi sa panid 4

"Pasidunggan...," sundi sa panid 4

sakmit sa ekonomiya ug militar,ug ang pakigkunsabo sa pipilaka traydor sa langyawng mgaimperyalista ang nag-unanghinungdan kung nganong nag-pabilin kining atrasado ugnagkalisud ang mga Pilipino,samtang labaw nga naaduna-han ang mga oligarko, agalongyutaan ug dagkung korap ngaburukrata.

Angayan nga palanugon sakatawhang Pilipino ang ilangsinggit aron ibasura ang VFAug tanang dili patas nga trata-dong militar. Kinahanglangmagkahiusa ang tanang naga-mahal sa kaugalingnan ug si-ngilon ang rehimeng Duterte sapagluib niini sa kagawasan saPilipinas.

"Haw-ang...," gikan sa panid 2

Pebrero 7 , 2020 ANG BAYAN4

Kudarat aron hatagag dalan angekspansyon sa mga plantasyon. Saunang tuig sa kaguliyang niini, mi-kaylap sa kapin pito ka beses (gikansa 220 ektarya hangtud sa 1,574)ang mga plantasyon sa saging samga multinasyunal pa lang. Milapadpa kini og 70% (hangtud sa 2,677 kaektarya) sa misunod nga tulo katuig . Lakip sa nakapahimulos niiniang Dolefil ug Sumifru PhilippinesCorporation (lokal nga subsidyaryousab sa multinasyunal nga Sumito-mo Corp. nga nakabase sa Japan).

Malukpanon usab nga gipahisa-kop sa Nestlé Philippines ang mgayutang agrikultural sa mga konse-syon alang sa pagpangtanom og ka-peng pang-eksport. Kontrolado niiniang mayorya sa produksyon sa kapesa tibuok Sultan Kudarat, nga ikadu-hang pinakadakung prubinsyang na-gaprodyus og kape sa tibuok nasud.Dugang pa niini, kapin-kun-kulang sa12,000 ektarya sa mga plantasyonsa kape usab ang kontrolado sa M&SCompany ug Silvicultural IndustriesInc., mga kumpanya nga gipanag-i-yahan sa pamilyang Consunji.

Nahimong paspas usab angpaglapad sa mga plantasyon sa rub-ber (goma) ug oil palm sa rehiyon sanangaging dekada. Milapad ang ki-natibuk-ang erya sa mga plantasyonsa rubber gikan sa 31,235 ektaryaniadtong 2009 hangtud sa 63,500niadtong 2018. Gibanabana nga91% niini o 58,000 ka ektarya angmakita sa North Cotabato.

Sa pikas bahin, milapad usab gi-kan 14,609 ka ektarya niadtong2010 hangtud 20,500 niadtong2018 ang kinatibuk-ang erya sa mgaplantasyon sa oil palm. Katunga nii-ni o 10,105 ka ektarya ang nahimu-tang sa Sultan Kudarat.

Lakip sa mga pinakaapektadonglugar sa rehiyon ang Barangay Nedsa Lake Sebu, South Cotabato. Angbarangay ug mga kasikbit niini angtarget sa pagpalapad sa mga multi-nasyunal nga plantasyon. Ginaila sareaksyunaryong lokal nga gubyernoang lugar isip pinakahaum nga so-nang pang-agribisnes sa prubinsya.Ang Ned ang pinakalapad nga bara-ngay sa tibuok nasud nga nagalang-kob sa 41,200 ka ektaryang kayuta-an. Kabahin kini sa yutang kabilin samga Lumad nga T'boli, Tiruray, Uboug Manobo.

Interbensyon ng minaSa rehiyon, ang mga reserbang

mineral sama sa bulawan, copper ugiron makita sa mga prubinsya saNorth Cotabato (Pigcawayan ugMagpet), Sultan Kudarat (Kalaman-sig, Palimbang, Bagumbayan ug Co-lumbio), South Cotabato (Tampa-kan, Lake Sebu ug T'boli) ug Sara-ngani Province (Maitum, Kiamba,Maasim ug Glan).

Kapin 30 ka multinasyunal ug lo-kal nga kumpanya ang kasamta-ngang nag-opereyt o kaha nag-an-dam sa aplikasyon alang sa maluk-panong pagmina sa nahisgutang mgalugar. Mikabat na sa 224,103 ka ek-

tarya ang eryang langkob sa opera-syon sa maong mga kumpanya.

Napulo sa maong mga kumpan-yang ang gitanyagan na og mgakontrata aron mag-opereyt sa 63,559ka ektaryang kayutaan sa rehiyon.Ingonman, ang Sagittarius Mines Inc.lang ang gihatagan sa reaksunaryonggubyerno og Financial and TechnicalAssistance Agreement alang sa28,539 ka ektaryang konsesyon niinisa Tampakan. (Basaha ang kalambigitnga artikulo sa Ang Bayan, Oktubre 7,2019). Upat ka kumpanya usab angadunay Mineral Production SharingAgreement (MPSA) alang sa lima kakonsesyon nga adunay kinatibuk-anggilapdon nga 17,439 ektarya. Gitu-gutan usab sa reaksyunaryong estadoang eksplorasyon sa upat ka kum-panya sa 17,579 ka ektaryang.

Gawas sa mga nahisgutan, adu-na pay giprosesong 27 ka aplikasyonsa mina nga molangkob sa 160,544ka ektarya. Gilangkuban kini sa upatka mga aplikasyon alang sa MPSAnga milangkob sa 10,323 ka ektarya,ug 23 ka aplikasyon alang sa explo-ration permit nga nagalangkob sa150,221 ka ektarya.

Kaylap usab ang pagpangilog samga langyawng kumpanya sa opera-syon sa mina sa rehiyon. Sa kabuki-ran sa Daguma, Sultan Kudarat,walay pagtagad nga giilog sa Gene-ral Resources Co., Ltd. (GRCO), usaka kumpanyang Korean, ang mina-han sa mga gagmayng minero. Ka-samtangang nag-opereyt ang sub-

"FSMR...," gikan sa panid 3

usab ang mga beterano ug bag-ongmga aktibista sa Mendiola niadtongEnero 30 aron dumdumon ang ika-50 nga kasumaran sa "Battle ofMendiola." Usa kini ka kalihukan sa10,000 ka kabatan-onang estud-yante batok sa pasismo sa diktadur-yang US-Marcos. Isip tubag sa ilangrali, giharas sa Metrocom ang libo-an ka aktibista. Gitubag usab kini samas daku pang protesta sa mga es-tudyante ug mamumuo sa Ma-lacañang.

Nagduyog sa aktibidad ang mga

edaran ug batan-ong aktibista.Alang kanila, ang mismong hinung-dan sa FQS nagapadayon ug masgrabe pa ilalum sa rehimeng Duter-te. Matud kang Prof. Judy Taguiwa-lo, aktibista ug usa sa mga misalmotsa FQS, tin-aw nga pananglitan niiniang Executive Order 70 nga nakadi-senyo aron pig-uton ang katungodsa katawhan.

Naglunsad usab og programa saBantayog ng mga Bayani sa QuezonCity niadtong Enero 26. Gipasi-dunggan ang tanang kabatan-onanug sektor nga nanguna sa kalihukan

sa katawhan batok sa diktaduryangMarcos. Giila usab ang pakigbisogsa kasamtangan henerasyon alangsa tinuod nga demokrasya ug kaga-wasan, ug gipadayag ang pagsu-porta sa pagpadayon sa panaghis-got pangkalinaw tali sa NDFP ugGRP ug panawagan nga buhian angmga bilanggong pulitikal.

Misalmot dinhi ang mga par-yente sa mga martir ug bayaniniadtong balaod militar nga silangRizalina Ilagan, Emmanuel Lacaba,Antonio Zumel, Ma. Lorena Barrosug Edgar Jopson.

"Pasidunggan...," gikan sa panid 3

"FSMR...," sundi sa panid 5

ANG BAYAN Pebrero 7 , 2020 5

sa trabahoang 17,000ka mgadrayber nii-ni. Aron dawkuno mahi-mong patassa mga bag-ong opereytorsa mga motorsik-long taxi. Lakipdinhi ang JoyRide ug Move It ngaparehong nagsugod sa ilang mgaoperasyon niadtong Enero. Sangalan sa "kumpetisyon," gilimi-ta sa LTFRB ngadto sa 10,000ang maksimum nga ihap sa mgadrayber nga mamahimong mag-trabaho sa kada kumpanya.

Walay nahimong mekanismoang LTFRB aron seguruhon ngamasalo sa mga bag-ong kumpan-ya ang mga tinanggal. Ang ma-lukpanong pagpanangtang saAngkas lamparos dili lamang sa

Atake sa panginabuhian sa mgadrayber sa Angkas ug habal-habal

Tungod sa kawad-on sa maayo nga sistema sa pangpublikong transportasyonsa tibuok nasud, daghang komyuter ang natukmod nga modayeg sa serbisyo

sa mga drayber sa mga motorsiklong taxi sa kasyudaran ug habal-habal sa kaba-nikanhan. Imbis nga palambuon ang nagadunot na nga sistema sa transportasyon,giuna sa rehimeng Duterte ang pag-atake sa panginabuhian sa mga drayber ngagusto lamang magtrabaho ug motabang sa mga komyuter. Pamatuod kini sa lunod-patay nga kontra-katawhang rehimen ug kawalay pagtagad sa kaayuhan sa ka-daghanan.

Atake sa mga drayber sa AngkasKalbaryo ang nasinati sa mga

komyuter tungod sa grabeng trapik ugdunot nga sistema sa pangpublikongtransportasyon. Aron makalikay satrapik, daghan sa Metro Manila ugMetro Cebu ang nagasalig sa serbisyosa Angkas, usa ka kumpanyang naga-opereyt sa mga motorsiklong taxi. Gi-nadayeg kini sa mga komyuter tungodkay mas dali kining makamaniobra ugmakalusot sa piot nga mga kalsada.Dakung tabang kini alang sa mga kom-yuter tungod kay makatipid sila saoras ug pamasahe.

Niadtong Disyembre 2016 lamanggitukod ang Angkas ug paspas nga mi-

kaylap ang operasyon niini atol sa la-baw pang paggrabe sa problema satrapik. Tungod sa kawad-on sa sarangug disenteng oportunidad sa trabaho,daghan ang naengganyo nga magtra-baho sa kumpanya ilabina nga relati-bong daku ang ginakita sa mga pul-taym nga drayber niini (umaabot₱1,500 matag adlaw). Niadtong Di-syembre 2019 mokabat na sa 27,000ang kinatibuk-ang ihap sa mga dray-ber sa kumpanya.

Imbis nga suportahan sa rehimenang mga drayber, niadtong Disyembre2019 gimanduan sa Land Transporta-tion Franchising and Regulatory Board(LTFRB) ang Angkas nga tangtangon "Atake...," sundi sa panid 6

sidyaryo niining GRCO Isulan MiningCorporation sa 4,500 ka ektarya sa Ba-rangay Kinayaw, Bagumbayan.

Misulod usab sa lugar ang mgakumpanyang Chinese nga EpochinaMining Corporation ug Xin Lin Inter-national Mining Corporation. Mokabatsa 4,549 ka ektarya ang giusang gilap-don sa mga konsesyon sa maong mgakumpanya. Ang Xin Lin Mining subsid-yaryo sa Shanghai Xin Lin Internatio-nal Trading Company Ltd., usa sa pi-nakadakung tig-eksport sa mga pro-duktong asero sa nasud China.

Kasamtangan usab nga ginaprose-so ang aplikasyon sa kumpanyang Bri-tish nga Alphaville Mineral Resources,Inc. para sa eksplorasyon sa bulawan,copper ug silver sa 16,133 ka ektaryasa mga lungsod sa Tulunan, North Co-tabato ug Columbio, Sultan Kudarat.

"FSMR...," gikan sa panid 4

Trapik sa Pilipinas,

ikaduha sa pinakagrabe sa kalibutan

IKADUHA ANG METRO Manila sa listahan sa mga lungsod sa tibuokkalibutan nga adunay pinakagrabe nga problema sa trapik. Matudkini sa Traffic Index 2019, usa ka taho nga gipagula niadtong mila-bayng bulan sa kumpanyang German nga TomTom. Ang maong tahonagahisgot sa gigrabehon sa problema sa trapik sa 416 ka mayor ngamga sentrong urban sa lain-laing bahin sa kalibutan.

Gihikyad sa maong taho nga mikabat na sa 71% ang abereyds ngatantos sa gigrabehon sa problema sa trapik sa mga kalsada sa MetroManila. Matud niini, gibanabana nga 257 ka oras ang nasayang sa ka-da motorista niadtong milabayng tuig tungod sa pagkaipit nila sa tra-pik. Patin-aw niini, ang 30-minutong byahe sa matag buntag nahimong59 ka minuto tungod sa kapiot sa mga kalsada. Samtang, ang pare-hong byahe usab nahimong 68 ka minuto matag gabii.

Hilabihan ka piot ang mga kalsada matag "rush hour" (alas-8hangtud alas-9 sa buntag, ug alas-6 hangtud alas-7 sa gabii). Angabereyds nga tantos sa trapik mokabat sa 128% matag gabii, ug95% matag buntag. Nagapungkay kini ngadto sa 143% matag Bi-yernes sa alas-6 hangtud alas-7 sa gabii.

Pebrero 7 , 2020 ANG BAYAN6

panginabuhian sa mga drayber ugsa ilang mga pamilya kundili lakip nausab sa gatusan ka libong katawhannga nagasalig sa ilang serbisyo.

Dili kini ang unang higayon ngagidiskitahan sa rehimen ang mgadrayber sa Angkas. Una na nga gi-kansela sa LTFRB ang permit saAngkas niadtong Nobyembre 2017tungod kay ginalapas kuno sa ilangserbisyo ang balaod sa trapiko.Niadtong Mayo 2019 lang tempo-raryong gitugutang mamasada angmga drayber niini. Nakatakdangmarimati ang mga permit sa Angkas,JoyRide ug Move It sa mosunod nabuwan. Magreresulta ito sa pagma-saker sa hindi bababa sa 30,000trabaho sa Metro Manila pa lamang.

Atake sa mga draybersa habal-habal

Ayha pa man mauso ang serbi-syo sa mga motorsiklong taxi, dugayna nga patok sa masang anakpawisang serbisyo sa mga drayber sa ha-bal-habal. Ang habal-habal at"skylab" kaylap nga mga tawag samga motorsiklong ginagamit isippangpublikong transportasyon sakabanikanhan ug bisan sa mgalaungsod nga kulang ang pangpub-likong transportasyon. Praktikal anggamit niini ilabina sa liblib nga mgakomunidad nga adunay piot, habogo di kaha sagbuton nga dalan ngadili kayang agian sa mga traysikelug dagkung sakyanan.

Adunay duha ka tipo sa habal-habal. Una, kadtong adunay naka-sumpay nga tablang sa lingkuranan.Mamahimo kining magsakay oghangtud sa lima ka pasahero. Angikaduhang tipo usab mao kadtongadunay pako o duha ka tabla sa pa-rehong tagiliran. Mamahimo kiningmakasakay og hangtud sa 13 kapasahero.

Kasagaran usab nga ginagamitsa mga residenteng mag-uuma angmga habal-habal alang satransportasyon sa ilang mga pro-

"Atake...," mula sa pahina 5 dukto padulong sa mga merkado. Gi-nagamit usab kini aron ikarga angilang mga bagahe ug bisan ang mgagialimahang hayop.

Ang mga drayber sa habal-habalmakunsidera nga kabahin sa malap-roletaryado sa kabanikanhan. Tu-ngod sa kakulang sa kita ug kaylapnga pagpangawkaw ug kumbersyonsa lupa, daghang mag-uuma ang na-tukmod nga mangita og dugang pa-nginabuhian. Lakip sa mga alternati-bong tinubdan sa kita sa daghangmag-uuma ang pagpamasada gamitang habal-habal.

Bisan og ginadayeg sa masa,hugot kining ginabawal sa reaksyu-naryong gubyerno tungod kay la-paskuno kini sa balaod trapiko. Ka-daghanan usab sa mga habal-habalsa mga prubinsya wala napare-histro sa LTFRB tungod sa mahalkaayo ug hilabihan ka kumplikadongproseso sa aplikasyon. tungod niini,kasagaran nga ginadakop ang mgadrayber ug ginakumpiska ang ilangmga motorsiklo. Mokabat sa P5,000ang multang ginapabayad sa mgadrayber sa habal-habal. Kasagaranusab silang mabiktima sa pagpa-ngotong sa mga sundalo ug pulis samga tsekpoynt.

Dugang paantus sa mga drayberang lubaklubak nga mga kalsada sakabanikanhan nga paspas nga migu-ba sa mga pyesa sa ilang mga habal-habal. Paantus usab ang walay hu-nong nga pagsaka sa presyo sa pet-rolyo ug uban pang mga palalitonnga labaw pang nagpagamay sailang gamay nga kita.

Ang maong pit-os ngakahimtang ang nagadusosa mga drayber ngamaghiusa ug makigbi-sog. Nagaorganisa silasa mga asosasyon salain-laing mga bara-ngay aron ipakigbisogang ilang katungod sapanginabuhian. Angmaong mga asosasyon usabang nagatakda sa mga palisiyasa pagpamasada sama sa pag-is-

tandardisa sa pamasahe, pagsegurosa kaluwasan sa mga pasahero uguban pa. Ang mga asosasyon usabang mamobilisa sa panahon sa mgakatalagman ug kapit-os sa mga bar-yo. Mibarog ang mga drayber ngaang ilang pagnbalik-balik sa mgakalsada kabahin sa ilang pang-inad-law-adlaw nga panginabuhian ugobligasyon nga maghatag og serbi-syo sa ilang mga kababaryo.

Ingonman, biktima usab sila bi-san sa mga pasistang pagpanumposa mga armadong pwersa sa estado.Tinguha niini nga pahilumon angmga drayber ug sumpuon ang ilanglehitimong pagsukol alang sa pangi-nabuhian. Lakip sa mga pinakaula-hing kaso sa pagpanumpo sa mgadrayber ang pagpatay sa mga ele-mento sa 3rd ID kang Lito Itao, aw-ditor sa Guihulngan City Habal-ha-bal United Operators and DriversAssociation niadtong Hunyo 2019 saNegros Oriental. Aron hatagag pa-ngatarungan ang krimen, gipagawassa mga pasista nga myembro kunosa Bagong Hukbong Bayan ang bik-tima.

Ang pagpanumpo sa reaksyu-naryong estado ang nagaduso samga drayber sa habal-habal ngadirektang motampo sa pagpaas-dang ng demokratikong rebolu-syong bayan. Lakip sa mga gimbu-hatong ginapapelan nila ang regu-lar nga paghatag og suportang lo-histika ug paniktik sa mga Pulangmandirigma.

ANG BAYAN Pebrero 7 , 2020 7

Pakigbisog sa mga mamumuosa Nissen Electronics

Usa ka kumpanyang Japanese ang Nissen Electronics Philippines nga na-gamugna og fuse alang sa mga sakyanan. Nagasuplay kini sa mga kum-

panya sama sa Toyota, Nissan, Ford ug Isuzu. Lokal kini nga subsidyaryo samultinasyunal nga Nippon Seisen Cable, Ltd nga nagdeklara sa kinatibuk-angbenta nga 10 bilyong yen (P4.6 bilyon) niadtong Marso 2018.

Nagsugod ang operasyon saNissen Electronics Philippines saSouthern Tagalog niadtong 2009sa Laguna Technopark Incorpora-ted ayha mibalhin sa DaiichiIndustrial Park niadtong 2016. Ka-dungan sa paglipat sa pabrika angpag-ubos sa suhulan sa mamumuotungod kay mas ubos ang minimumnga suhulan sa Cavite (₱351.50)kumpara sa Laguna (₱378.50).

Dugang abuso sa mga mamu-muo sa Nissen ang pugos ngaobertaym. Sa iskemang ginatawagog "six to six," pugos nga ginapat-rabaho ang mga mamumuo og 12-oras kada adlaw. Walay bayad angholiday ug day-off, gali, ginapaba-yaran pa sa mga empleyado angilang mga uniporme ug himan-pangproteksyon.

Niadtong 2018, anaa sa 468ang mga kontraktwal sa kinatibuk-ang ihap nga 493 ka mamumuo saNissen. Mga babae ang mayoryakanila (412), samtang 56 usab anglalaki. Sa ahensyang Career PowerProfessional Mgt. Services ginakuhasa Nissen ang mga kontraktwal ngamamumuo niini. Gipanag-iyahanang ahensya ni Edgardo Etac. Gina-pawas sa Nissen nga wala kini di-rektang obligasyon sa mga mamu-muo tungod kay ang ahensya kunoni Etac ang nagaempleyo kanila.

Pagduso sa katungodAng tinguhang mapamaayo

ang ilang kahimtang ang nagdusosa mga mamumuo sa Nissen ngatukuron ang Manggagawang Re-gular at Kontraktwal sa NissenElectronics Phils.–Liga (Mareko-nep-Liga). Kini ang nahimong san-digan sa ilang pakigbisog alang sa

regularisasyon nga gitukmod sapaghaon og usa ka empleyado sapetisyon aron mag-inspeksyunang Department of Labor andEmployment (DOLE)-Calabarzonsa pabrika niadtong Hulyo 2018.

Sa sulat sa DOLE, giusa-usa samga mamumuo ang mga paglapassa balaod ug dili maayo ngapagtrato sa Nissen kanila. Lakipsa ilang gireklamo ang pagpatu-man niini sa kontraktwalisasyon,wala pagsunod sa gitakdang mi-nimum nga suhulan, dili pagbayadsa obertaym ug 13th month pay,holiday ug night differential. Gi-lakip nila bisan ang dili pagbayadog service incentive leave, iligalnga kaltas, diskriminasyon satransportasyon ug mga usapin saseguridad sa mga mamumuo. Gi-duyugan ang paghaon sa petisyonog lihok protesta atubangan saupisina sa DOLE sa Trece MartiresCity niadtong Disyembre 11, 2018aron manawagan sa hinanali ngapagpagawas og desisyon alang saregularisasyon.

Isip balos, iligal nga gitang-tang sa maneydsment sa Nissenang 21 ka mamumuo ka misalmotsa protesta gikan Enero 3, 2019.

Imbis nga mahadlok, labawnga nagmaisugon ang mga ma-mumuo sa Nissen. Gisab-it nilaang ilang mga plakard ug pana-wagan sa kural sa pabrika sa Nis-sen. Gisinggit nila ang ilang mgapangayo atubangan sa mga pulisug sundalong nagabantay sulodug gawas sa Daiichi IndustrialPark.

Wala giundangan sa mga ma-mumuo sa Nissen ang DOLEhangtud nga nagpagawas na kini

og desisyon niadtong Pebrero2019 pabor sa mga mamumuo.Gideklara niining regular ang 502kontraktwal, lakip ang 21 ka ma-mumuo nga gitangtang. Kalampu-san kini sa hiniusang paglihok ta-liwala sa pagpamig-ot sa mga ka-pitalista.

Panibagong tanggalan,panibagong laban

Tungod kay walay bangkil angmga kamandoan sa DOLE nga gia-pela usab sa kumpanya, padayonang paglapas sa katungod sa mgamamumuo. Niadtong Setyembre 13,2019 subling nagtangtang angkumpanya og 89 ka mamumuo. Ka-daghanan sa mga gitangtang dugayna nga empleyado sa Nissen.

Bag-ong hugna sa mga paglihokang gikasa sa mga mamumuo.Nagprotesta sila atubangan saDaiichi Industrial Park. Regularusab sila nga nagalunsad dinhi ogmga paglihok ug programa atol sapagsulod ug paggawas sa mga ma-mumuo sa engklabo. Panawagannila nga mapabalik sa trabaho ugilhong regular ang mga kaubanannila nga iligal nga gitangtang sakumpanya.

Hangtud karon, padayon angpakigbisog sa mga mamumuo saNissen. Padayon usab nga naga-mugna og lakang ang Nissen aronsumpuon ang ilang pakigbisog.Mamahimong magdugay pa angmaong pakigbisog, apan usa kabutang segurado: nagsugod naang kapakyasan sa kapitalista su-kad sa pagkahigmata sa mamumuosa pagpahimulos nga ginahimokaniya.

sidyaryo niining GRCO Isulan MiningCorporation sa 4,500 ka ektarya sa Ba-rangay Kinayaw, Bagumbayan.

Misulod usab sa lugar ang mgakumpanyang Chinese nga EpochinaMining Corporation ug Xin Lin Inter-national Mining Corporation. Mokabatsa 4,549 ka ektarya ang giusang gilap-don sa mga konsesyon sa maong mgakumpanya. Ang Xin Lin Mining subsid-yaryo sa Shanghai Xin Lin Internatio-nal Trading Company Ltd., usa sa pi-nakadakung tig-eksport sa mga pro-duktong asero sa nasud China.

Kasamtangan usab nga ginaprose-so ang aplikasyon sa kumpanyang Bri-tish nga Alphaville Mineral Resources,Inc. para sa eksplorasyon sa bulawan,copper ug silver sa 16,133 ka ektaryasa mga lungsod sa Tulunan, North Co-tabato ug Columbio, Sultan Kudarat.

Pebrero 7 , 2020 ANG BAYAN8

FMO sa Southern Tagalog

Gipatay sa mga sundalo sa berdugong 4th IB ang mga sibilyan nga silangMark Ederson Valencia Delos Santos ug Jay-ar Mercado sa Barangay Happy

Valley, Socorro, Oriental Mindoro niadtong Enero 31. Si Mercado usa ka boluntirnga organisador sa Bigkis ug Lakas ng mga Katutubo sa Southern Tagalog ngagidagit sa militar niadtong Enero 26. Gilubong sa mga berdugo si Mercado niad-tong Pebrero 1 nga wala gipahibalo sa iyang mga paryente. Human ang krimen,gipagawas sa militar nga myembro sa Bagong Hukbong Bayan ang duha.

Kabahin ang maong krimen sa na-kapokus nga operasyon (focused-mili-tary operation o FMO) sa SouthernLuzon Command (Solcom) sa pipila kaprubinsya sa Southern Tagalog niad-tong Enero. Gawas sa pag-utingkay samga komunidad sa kabanikanhan,nagmuntar usab kini og mga tsek-poynt ug walay-puas nga nangyataksa katungod sa mga katutubo ug mag-uuma nga nagpuyo sa erya sa ilangoperasyon. Ginadirehe ang maongmga operasyon sa bag-og gitudlo ngakumander sa Solcom nga si Gen.Antonio Parlade. Dibisyong ang gidak-on sa tropa nga gideploy sa Quezon ugMindoro.

Sa Quezon, giutingkay sa giu-sang pwersa sa 201st IBde ugPNP-Calabarzon ang mga bara-ngay sa Villa Espina, Pisipis ugVergania sa lungsod sa Lopez mulaEnero 10 hangtud Enero 30. Giata-ke usab sa usa ka batalyong pwer-sa sa 85th IB ug PNP ang pipila kabarangay sa Gumaca. Nagmuntarusab kini og tsekpoynt sa Gumacaug uban pang lungsod sa TimogQuezon.

Ingonman, gibanabana nga usaka batalyon ang gideploy gikan sa 1stIB, PNP ug CAFGU sa mga lungsod saReal ug Sampaloc, Quezon; ug Kalaya-an ug Luisiana sa Laguna sukad paniadtong ikaduhang semana sa Enero.

Mga interyor nga barangay usabsa Rizal ug San Jose, Occidental Min-doro; ug Bulalacao, Mansalay, Victo-ria ug Socorro sa Oriental Mindoroang giutingkay sa mga elemento sa203rd IBde ug PNP-Mimaropa mulaEnero 8. Matud sa taho, duha kakumpanya ang nag-operasyon sa ma-tag eryang langkob sa FMO.

Mokabat usab sa 32 ka baryo sabahin sa Timog Palawan ang langkobsa FMO sa Western Command sa AFPug Provincial Task Force to End LocalCommunist Armed Conflict. Gideployang 1st Police Mobile Force Companysa PNP Palawan sa mga lungsod saQuezon, Rizal, Bataraza, Brooke'sPoint ug Sofronio Española.

Sa panahon sa nakapokus ngaoperasyong militar nahitabo ang gra-beng paglapas sa katungod-tawo ugpagpanghasol sa malinawon nga pa-muyo sa mga residente. Sa Gumaca,Quezon, gipahunong sa tsekpoynt ugiligal nga giutingkay ang usa ka dyip.Nag-istraping usab ang mga sundalosa Rizal, Occidental Mindoro. Sam-tang tulo ka kabatan-onang Tadya-wan ang gihasi niadtong Enero 12 saHappy Valley, Socorro, Oriental Min-doro. Pugos usab nga mibalhin angmga residente gikan sa unom ka sityosa tulo ka barangay sa Socorro ugupat ka sityo sa tulo ka barangay saVictoria gikan Enero 13.

Hustisya para kang Randy Malayao

JIPCO: Kalinaw alang sa

mga kapitalista

GIBATIKOS SA MGA grupo samamumuo ang PNP human gia-nunsyo niini ang pagtukod ogmga Joint Industrial Peace andConcern Office (JIPCO) sa mgasonang pang-ekonomiya saCentral Luzon niadtong Enero22.

Matud sa Center for Tra-de Union and Human Rights,himuong ligal lamang niiniang malukpanong paglapas sakatungod-tao sa mga sonangpang-ekonomiya. Gipalig-onusab niini ang mismong pali-siya sa estado nga puuhonang militanteng unyonismo satakuban sa kampanyangkontra-terorismo, nga angultimong laraw mao ang se-guruhon ang kita sa mga ka-pitalista.

Sa paglunsad og JIPCO saClark Freeport Zone, dayagnga gisulti sa Police RegionalOffice 3 nga nag-unang tu-mong sa programa nga baba-gan ang pag-organisa sa mgamilitanteng unyon nga maor-ganisa ang mga mamumuo samga pabrika sa engklabo.

Alang usab sa KilusangMayo Uno, direktang atakeang pagtukod sa JIPCO sa ba-takang katungod sa mga ma-mumuo nga magtukod og un-yon. Dugang niini, dili kanus-aman mahitabo ang kalinawkung ang mga pwersangpangseguridad sa estado samasa PNP nagapatuman sa mgapalisiya nga nagapatay sa li-boan nga katawhan.

HUSTISYA ANG PANAWAGAN sa mga aktibista ug paryente sa konsultant saNational Democratic Front of the Philippines nga si Randy Felix Malayao, usaka tuig human siya gipatay. Nagprotesta sila niadtong Enero 30 atubangan saCamp Melchor dela Cruz sa 5th ID sa Gamu, Isabela.

Bangis nga gibungkag sa mgapwersa sa militar ang protesta.Aron samukon ang programa,

nagpwesto usab ang militar og trakug ambulansya kilid kalsada ug wa-lay hunong nga mibusina.

Ayha ang kalihukan, naghaladog misa ang grupo sa lubnganan niMalayao sa San Pablo, Isabela.

Gipatay si Malayao samtangsakay sa bus sa Aritao, NuevaVizcaya niadtong Enero 30,2019.

ANG BAYAN Pebrero 7 , 2020 9

19 mag-uuma, iligal nga giaresto

Sa Northern Samar, 15 ka mag-uuma gikan sa Barangay Osmeña, Palapag anggiaresto niadtong Enero 22 ug 23. Gidakop sa mga elemento sa 20th IB silang

Constancio Capate Martinico, Renaldo Longcop, Gonzalo Magayes, Jomar Orua,Delphin Meraya Jr. ug JR Laoreno. Gidala ang unom ka mag-uuma sa kampo kungasa sila giinteroga. Sa misunod nga adlaw, siyam ka mag-uuma usab ang gidala sakampo sa 803rd IBde sa Catarman. Gipailalum sila sa interogasyon ug pugos ngagipasurender. Gibawalan usab ang mga paryente nga mubisita sa mga biktima.

Upat ka lider mag-uuma usab saBukidnon ang giaresto niadtong Ene-ro 23 human makigdayalogo kangRep. Manuel Zubiri. Naila ang upatnga silang Jun Guinanao, lider sa Ka-sama-Bukidnon, June Makute saBuffalo-Tamaraw-Limus (BTL), Dani-lo Menente ug Albert Tanallion. Gida-ngop sa upat sa upisina ni Zubiri angpagpamatay sa mga mag-uuma saBukidnon, pagsang-at sa ginama-ga-mang kaso sa mga aktibista ug angilang panawagan alang sa subsidyo saagrikultura. Human niini, giharang uggidakop sila sa mga elemento sa 88thIB ug gidala sa ilang kampo sa Mara-mag. Giakusahan ang upat nga nag-papuyo kuno og mga samarongmyembro sa BHB sa ilang umahan saBTL, Maramag.

Niadtong Pebrero 5, giarestousab ug kasamtangang nakadetine saOroquieta City Police Station si Engr.Jennefer Aguhob subay sa ginama-gamang kasong pagpaslang. Si Agu-hob usa ka myembro sa Karapatan ugUnion of People's Lawyers in Minda-nao. Ayha niini, niadtong 2018 ug

2017, nakasinati siya og pagpang-hadlok ug pagpanghasi sa militar.

Sa Laguna, nakita ang mga pa-tayng lawas sa duha ka mag-uumanga silang Emerito Pinza ug RomyCandor niadtong Pebrero 5. Gidagitsila ug gipatay sa mga elemento saRegional Mobile Force Battalion 4Aniadtong Enero 19. Gipagaws sa mgaberdugo nga namatay ang duha sausa ka engkwentro. Aron itago angilang krimen, gilubong ang duha ga-mit ang giimbentong mga pangalan saCalamba Municipal Cemetery. SiPinza ug Candor mga myembro sa Pi-nagkaisang Ugnayan ng mga Magsa-saka sa Laguna.

Sa Bohol, gipusil-patay sa gidu-dahang ahente sa estado si PelagioCompoc sa iyang uma sa BarangayDagohoy, Bilar niadtong Enero 22.Myembro si Compoc sa Humabol-Ki-lusang Magbubukid ng Pilipinas ugbarangay tanod sa ilang komunidad.Ayha ang pagpatay, pipila ka besesna siyang nakasinati og pagpanghasitungod kuno kay aduna siyay igsuonnga kumander sa BHB.

Sangtwaryo

sa mga Lumad giatake

sa mga paramilitar

PIPILA KA ADLAW human gi-mando sa Regional Peace andOrder Council 11 ang pagpa-sara sa UCCP Haran Centersa Davao City, giatake kini samga paramilitar niadtongEnero 25. Bitbit ang mgasundang, giguba sa mgamyembro sa Alamara, gru-pong paramilitar nga gunit saberdugong militar, ang mgapader ug kural sa Haran kungasa nagpadangop ang 500 kaLumad nga bakwit. Pugos ngagibyaan sa mga bakwit angilang yutang kabilin bunga sagrabeng militarisasyon.

Adunay 50 ka paramilitarang miatake sa Haran. Matudsa taho, pugos nila nga gina-pabalik ang mga nagbakwit sailang mga komunidad sa Ka-palong ug Talaingod, Davaodel Norte.

Miresponde ang mga pulissa lugar apan mibalibad sila sapag-aresto sa mga myembrosa Alamara. Gibabagan na hi-nuon sa mga pulis ang midyanga mosulod.

Mibarog usab ang mga li-der Lumad nga magpabilin sasangtwaryo hangtud nga ma-seguro nila nga luwas na angilang mga komunidad.

Sa ika-33 nga tuig sa Mendiola Massacre: Duterte Legacy, kagutum ug kamatayon

SUBLING NAGTIPOK ANG mga progresibong grupo ug paryente sa mga biktimasa Mendiola Massacre niadtong Enero 22 aron handumon ang ika-33 nga tuig samasaker. Matud nila, pakyas ang rehimeng Duterte nga hatagang hustisya angpagkamatay sa 13 ka mag-uuma niadtong Enero 22, 1987 sa Mendiola, Manila.

Lakip ang 13 nga mag-uuma saliboan nga anaa kanhi sa Mendiolaaron ipanawagan sa kanhing Presi-dente Cory Aquino nga ipatumanang tinuod nga reporma sa yuta.

Alang sa Kilusang Magbubukidng Pilipinas, bisan og pipila na karehimen ang milabay nagapadayonpa gihapon ang nakalulunos nga

kundisyon sa mayorya sa katawhangPilipino. Dugang pa nila, bakak anggipanghanambog sa rehimen nga"Duterte legacy." Sulod sa 33 katuig, wala pa gihapoy yuta ang mgamag-uuma, wala pa gihapoy husti-sya ug tinuod nga kalinaw.

Sa pamahayag sa Unyon ngManggagawa sa Agrikutura, mas

grabe ang pagpatay sa mga mag-uuma ilalum ni Duterte. Adunay244 na ang gipatay sa kasamta-ngan. Gutom usab ang nasinati samga mag-uuma bunga sa balaod saliberalisasyon sa pag-import ogbugas. Matud sa Alyansa ng mgaMagbubukid sa Gitnang Luzon-Nueva Ecija, nahiaguman karon samga mag-uuma ang ubos nga pre-syo sa humay. Halos wala na silaykita tungod sa pagpatuman samaong balaod.

Pebrero 7 , 2020 ANG BAYAN10

Proyektong Aerotropolis, paantussa mga mangingisda ug katawhan

Sa kumpetisyon sa mga kapitalista, ginaila ni Ramon Ang nga mahukmanongmopabor kaniya ang proyektong New Manila International Airport. Mas

naila kini isip Aerotropolis nga pagatukuron sa San Miguel Holdings Corporationsa 2,500 ka ektaryang baybay sa Barangay Taliptip, Bulakan, Bulacan. Apanalang sa mga mangingisda ug residente sa lugar, sa dula sa dagkung negosyo,nakataya ang ilang panginabuhian, pamuyo ug preserbasyon sa kinaiyahan.

Gibanabana nga anaa sa 700 kapamilya ang mawad-an og puloy-a-nan ug panginabuhian sa umaabotnga paglamon sa higanteng proyektosa tibuok latian. Liboan ka pamilya paang mapalayas bunga sa gipagrabengispekulasyon ug plano alang sa kum-bersyon sa yuta sa kasikbit nga mgalungsod.

Matud sa Advocates of Scienceand Technology for the People(Agham), gibanabana nga 24 ka ek-tarya sa mga pangisdaanan angmatabunan bunga sa malukpanongreklamasyon. Sukad pa niadtongAbril 2018 gipangputol na sa gituu-hang mga ginsakpan sa SMC angmga bakawan aron maghatag dalansa proyekto. Mikabat na sa 600 kabakawan (mangrove) ang giputol saBarangay Taliptip. Kadaghanan samga giputol mao ang mga piapi, lig-on nga klase sa bakawan nga nag-silbing balay sa mga isda ug pang-sagang sa mga balod.

Pribatisasyon sa pangpublikongpangisdaanan

Tungod sa kawad-on sa tinuodnga reporma sa yuta, napahimus-lan ug ginaabog ang mga naga-mugna og produkto gikan sa pa-ngisdaanan. Wala usay suportaang estado ilabina human ang mgakalamidad, busa nawad-an og ka-takus ang mga tag-iya nga magpa-lambo pa sa produksyon sa ilangmga pangisdaanan ug asinan. La-kip sa pagatukuran sa Aerotropolisang mga pangisdaanan ug asinannga gipalit sa SMC human magubasa sunud-sunod nga mga kalami-dad. Kini ang hinungdan sa dislo-kasyon sa panginabuhian sa mgamamumuo sa mga pangisdaanan,sa mga mag-aasin ug gagmay nga

mangingisdang naabog gikan samga giabandonang pangisdaanan.Kadugtong niini ang militarisasyonsa lugar aron sumpuon ang pagsu-kol sa mga residente.

Ginapatuman ang proyektongAerotropolis subay sa disenyo saManila Bay Coastal Strategies, usasa mga mayor nga programa saGreater Capital Region ilalum saprogramang Build, Build, Build sarehimeng Duterte. Gikontrol ni Du-terte ang reklamasyon sa tibuok na-sud aron tukuran og mga proyektosa iyang ginapaborang dagkung ka-pitalista. Sa Manila Bay, ang maluk-panong reklamasyon ang mipatay sapanginabuhian sa mga mangingisdaug uban pang nagasalig dinhi.

Ilalum sa iskemang public-private-partnership (PPP), paga-pondohan sa San Miguel HoldingsCorp. ang konstruksyon sa Aerot-ropolis nga nagkantidad og ₱735bilyon. Ipasa ngadto sa reaksyu-naryong gubyerno ang operasyonniini human sa konstruksyon, ugoobligahon kini nga bayaran anggasto sa konstruksyon nga adunaygrabe ka taas nga interes. Sama sauban pang mga proyektong PPP,ginagarantiyahan niini ang binil-yong pisong kita kang Ramon Ang.

Kabahin usab sa proyekto angpaglatag og kalsada nga moligissa mga umahan sa Marilao, Bu-lacan aron lang idugtong ang air-port ug North Luzon Expressway.Kabahin usab niini ang ManilaIntegrated Flood Control andCoastal Defense ExpresswayProject sa San Miguel HoldingsCorporation kasosyo ang New SanJose Builders. Langkob sa progra-ma ang tibuok Manila Bay gikanNavotas hangtud Bataan.

Maanomalyang pondo

sa paniktik sa DICT

NABUTYAG NIADTONG ENERO31 ang maanomalya nga pagga-mit sa Department of Informa-tion and CommunicationsTechnology (DICT) sa tago ngapondo niini niadtong 2019. Gi-gamit sa upisina ang P300 mil-yon alang sa gimbuhatong pa-niktik sa internet nga lapas sagawasnong pagpamahayag ugposibleng pagpanginlabot sapersonal nga impormasyon samatag Pilipino.

Gibutyag kini ni DICTUndersecretary Eliseo Rio Jr.kadungan sa iyang pagluwat sapwesto. Gitin-aw niya nga walanalakip sa mandato sa DICT anggimbuhatong paniktik. Giakusa-han usab niya ang upisina sadugay niining pagpagawas ogpondo sa gimbuhatong opera-syon nga gunit sa upisyal.

Tungod niini, naghaon og re-solusyon ang mga progresibo saKongreso niadtong Pebrero 5 ugingonman sa Senado para paim-bestigahan ang paggamit sa pon-do sa ahensya para sa paniktik.

Atubangan sa nagkagrabengpasistang pagpanumpo ug kay-lap nga Red-tagging sa mgaprogresibo ug aktibista, usa kadakung hulga sa gawasnongpagpamahayag ang pagpaniktiksa upisina. Sa kasamtangan,mikabat sa ₱800 milyon ang ta-go nga pondo sa ahensya.

Mula sa rehiyon