New Dayankllk-YapmaveBirbiriniTutma 1 · 2017. 10. 23. · nın nedeni kohez-yon kuvveti etkisinin...

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

1Dayanıklılık - Yapışma ve Birbirini Tutma2Test 1'in Çözümleri

1. Yarıçapı r olan bir kürenin;

kesit alanı

hacim =

r

r

3

4 3

2

r

r

kesit alanı

hacim =

r4

3 dir

Yanıt C dir.

2. Katı bir cismin dayanıklılığı verilen her üç özelliğe de bağlıdır.

Yanıt E dir.

3.

r

r

r

r

r

h = r

X Y

r

Z

X

r

r

r

r

r

r

r h

r

r

r

r

3

4 4

3

1

1

3

2

3

2

2

2

3

2

r

r

r

r

r

r

= =

Y

Z

= =

=

Z = =

Buna göre, X = Z > Y dir.

Yanıt E dir.

4. Katı cisimlerin dayanıklılığı kesit alanları ile doğru, hacimleri ile ters orantılıdır. Biz bunu;

Dayanıklılık a Kesit alanı

Hacim biçiminde ifade edebiliriz. Küp, prizma ve silindir gibi

düzgün geometrik biçimli cisimler için;

Hacim = Kesit alanı x Yükseklik


Kesit alanı x Yükseklik

Dayanıklılık a 1

Yükseklik yazabiliriz. Buradan da görüleceği gibi I ve II. öner-

meler doğrudur.

Yanıt C dir.

5. Bir cisim orantılı olarak büyütüldüğünde kesit alanının hacmine oranı küçülür. Böyle bir cismin dayanıklılığı, Kesit alanı

Hacim ile orantılı olduğundan cismin boyutları

büyürken dayanıklılığı azalır. Dayanıklılık ile büyütme ya da küçültme (boyut değiştirme) oranı arasındaki ilişkiyi “Bir cismin dayanıklılığı, boyut değiştirme mik-tarı ile ters orantılıdır” biçiminde özetleyebiliriz.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

2 2. Ünite: Madde ve Özellikleri

6.

aa

a

Küpün ağırlığının 64 katına çıkması demek hacminin 64 katına çıkması demektir.

Küp biçimli bir cismin hacmi

v = a3 bağıntısı ile bulunur.

Hacmin 64 katına çıkması için boyutlarının 4 katına çıkması gerekir. Düzgün geometrik cisimler için;


Hacim =

Kesit alanıKesit alanı x Yükseklik

Dayanıklılık a 1

Yükseklik bağıntısı ile bulunur, O hâlde küpün ağırlığının 64

katına çıkması için yüksekliği 4 katına çıkmalıdır. Bu durumda dayanıklılığı dörtte birine iner.

Yanıt C dir.

7.

hh h

S 2S

2

4S

K L

M

Düzgün geometrik biçimli cisimlerin dayanıklılığı, cis-min yüksekliği ile ters orantılıdır. Buna göre, K, L, M silindirlerinin dayanıklılıkları arasındaki büyüklük iliş-kisi, M > K = L şeklindedir.

Yanıt E dir.

8.

5aa

Şekil I

5a

a

Şekil II

52 a

52 a

Düzgün geometrik biçimli cisimlerin dayanıklılığı yük-sekliği ile ters orantılıdır.

.

D

aa

Da

D

D

a

abulunur

2

5

1

5

2

5

1

5

2

1

52·

1

2

2

1

= =

=

= =Yanıt B dir.

9.

Şekil I Şekil II

Nesnelerin ebatları orantılı bir şekilde artırıldığında dayanık-lılıkları da o oranda azalır.

Yanıt A dır.

I II

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©

DAYANIKLILIK, YAPIŞMA VE BİRBİRİNİ TUTMA 3

13.

S2= 6r2

Tellerin dayanıklılığı telin kesit alanıyla orantılıdır. Bu-radan;

S

F

S

F

r

F

r r

F

r

F

r

F

3

2 3

3

3

6

·

·

1

1

2

2

2

2

2 2

2

2

r

=

=

.F F bulunur6&= =

Yanıt C dir.

14. İpin taşıyabileceği en büyük ağırlık, kesit alanı ile doğru orantılıdır. İlk durumda ipin taşıyabildiği en bü-yük ağırlık G dir. İpin yarıçapı 2 katına çıkarılınca kesit alanı 4 katına çıkar. Bu ip 4G ağırlığını taşıya-bilir.

Yanıt E dir.

15. Bir cismin dayanıklılığı kesit alanı

hacim bağıntısı ile veri-

lir. Dayanıklılığı artırmak için ya kesit alanı artırılmalı ya da hacim küçültülmelidir.

Yanıt D dir.

10.

r

Şekil I Şekil II

r r r

P

r yarıçaplı bir ip veya tel en fazla P yükünü taşıyorsa, bu ipten iki tanesi paralel bağlandığında en fazla 2P, üç tanesi paralel bağlandığında en fazla 3P yükünü taşır.

Yanıt B dir.

11. Düzgün geometrik biçimli cisim-

küre

lerin yüzey alanları hacimlerine oranlandığında, en küçük oranın kürede olduğu görülür. Bu da, kü-reyi diğer geometrik cisimlerden daha dayanıklı yapar.

Yanıt C dir.

12.

A3

22A

h

A

2h

h3

2

X

Y

Z

Aynı maddeden yapılmış düzgün geometrik biçimli ci-simlerin dayanıklılığı kesit alanlarıyla ters orantılıdır. Bu nedenle;

DX > DY > DZ dir.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


3.

r1 r2

4P 16P

Halatın taşıyabileceği en büyük ağırlık kesit alanı ile doğru orantılıdır. Buna göre;

r

r

P

P

16

4

2

2

1

2

r

r=

r

r

2

11

2

= bulunur.

Yanıt D dir.

4.

K L M

yükseklik

h silindirin yüksekliği olmak üzere silindir biçiminde

düzgün yükselen cisimlerin dayanıklılığı h

1 bağıntısı ile bulunur.

Buna göre bu cisimlerin dayanıklılığı DM > DK > DL

şeklinde sıralanır.

Yanıt E dir.

Test 2 nin Çözümleri

1.

5 m5 m

5 m

50 cm

50 cm 50 cm

Karton kutunun boyutları artırıldığında dayanıklılığı azalır.

Yanıt A dır.

2.

a

a

a2a

2a

2a

Küpün başlangıçtaki kenar uzunluğu a olsun.

Kesit alanı = a2

Hacmi = a3

Dayanıklılığı = a

1 olur.

Küpün kenar uzunluğu 2 katına çıkarılırsa

Kesit alan = 4a2

Hacim = 8a3

Dayanıklılığı = kesit alanı

hacim =

a2

1 olur.

Yanıt C dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


9rr2h = rr22

· h2

9rr2h = r(3r)2 · h2

h2 = h bulunur.

Düzgün geometrik yapıya sahip cisimlerin dayanıklılı-ğı yükseklikleri ile ters orantılıdır.

D1 = h9

1

D2 = h

1 olduğundan silindirin dayanıklılığı 9 katına çıkar.

Yanıt A dır.

7.

Köprünün dayanıklılığını artırmak için daha hafif mal-zeme kullanılır. Ayrıca köprüye yeni ayaklar ilave et-mek de dayanıklılığı artırır.

Yanıt D dir.

8.

S

2S S

2S

Dayanıklılık = kesit alanı

hacim bağıntısı ile verilmektedir.

Her iki konumda da cismin hacmi değişmemektedir.Buna göre;

DV

SD

1= = ise

DV

SD

22

2= = olur.

Yanıt D dir.

5.

K L M

X

Y Z

kesit alanı

hacim

Cisimlerin dayanıklılığı, kesit alanıhacim

bağıntısı ile bu-lunur.

DX = 2

1

DY = 3

2

DZ = 4

2

Buna göre sıralama DY > DX = DZ şeklinde olmalıdır.

Yanıt E dir.

6. r

9h

3r

h

ilk durum son durum

İlk durumdan silindirin V1 hacmini bulalım;

V1 = rr1

2 · h1

V1 = rr2 · 9h = 9rr2h

bulunur. İkinci durumda silindirin yüksekliği h2 yi bu-lalım;

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


11. Aynı maddeden yapılmış ve içleri tamamen dolu iki silindirin dayanıklılıklarını karşılaştırmak için bu silin-dirlerin yüksekliklerini bilmek yeterlidir.

Yanıt E dir.

12.

X Y

2r 3r

Aynı maddeden yapılmış silindirlerin dayanıklılığı yükseklikleri ile ters orantılıdır.

Silindirlerin yüksekliği eşit olduğuna göre dayanıklı-lıkları da eşit olur.

Yanıt C dir.

9.

1

2

3

Düzgün geometrik cisimlerin dayanıklılığı yükseklik-leri ile ters orantılıdır.

1 ve 2 numaralı cisimlerin yüksekliği azaldığı için dayanıklılıkları artar. 3 numaralı cismin dayanıklılığı değişmez.

Yanıt C dir.

10. Cismin renginin dayanıklılık üzerinde bir etkisi yoktur.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


3.

cıva

1 2 3

h1h2

h3

Sıvının kılcal borularda yükselme ve alçalma miktarı kılcal borunun kesit alanı ile ters orantılıdır

Cıvadaki alçalma miktarları h1 > h2 > h3 verildi-ğine göre boruların kesit alanları arasındaki ilişki A3 > A2 > A1 biçimindedir.

Yanıt E dir.

4. Su damlaları ve yaprak arasındaki adezyon kuv-veti damlaların asılı kal-masını sağlar. Damlalar kohezyon kuvvetinin etki-siyle küresel bir hâl alır.

Su damlalarının yapraktan düşmesi için adezyon ve kohezyon kuvvetlerinin eşit olması gerekir.

Yanıt A dır.

Test 3'ün Çözümleri

1. I. Su damlalarının kü- resel şekil alması-nın nedeni kohez-yon kuvvetiyle birlik-te yüzey geriliminin de etkili olmasıdır.

II. Atacın su üstünde durmasının nedeni suyun yüzey gerili-midir.

III. Lenslerin göze yapışmasının nede-ni adezyon kuvveti olup suyun yüzey gerilimiyle ilgili değildir.

Yanıt D dir.

2.

sıvı

h

a

Kılcal borunun sıvı içinde kalan kısmı (a), h yüksek-liğini etkilemez.

Borunun kesit alanı ile sıvının boruda yükselme mik-tarı ters orantılıdır. Bu nedenle h yüksekliğinin art-ması için borunun kesit alanı küçültülmelidir.

Atmosfer basıncı borunun içindeki sıvıya hem alttan hem de üstten aynı etkiyi yapar. Bu nedenle h yük-sekliği atmosfer basıncına bağlı değildir.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


7.

X Y Z

kesit alanı

X Y ZŞekil I Şekil II

0

Borularda sıvı yüksekliği borunun kesit alanıyla ters orantılıdır.

Şekil II ye göre X, Y, Z boruları-nın kesit alanları arasında;

Y > Z > X ilişkisi vardır.

Yanıt A dır.

8. Süngerin tümünün ıslanmasının nedeni kılcallık ola-yıdır.

Yanıt B dir.

9.

kılcalcam boru

kılcalcam boru

Ksıvısı

Lsıvısı

Özdeş kılcal cam borularda K sıvısı L sıvısından daha çok yükselmiştir. Buna göre;

I. L sıvısının özkütlesi K nınkinden büyük olabilir.

II. K sıvısının molekülleri arasındaki kohezyon kuv-veti L ninkinden küçük olabilir.

Yanıt C dir.

5. I. Cıvanın bulunduğu yüzeyi ıslatmaması-nın nedeni kohez-yon kuvveti etkisinin adezyon kuvveti et-kisinden büyük olmasıdır.

II. Yağmur yağınca su damlalarının cama yapışarak askıda kalması adezyon kuvveti etkisinin kohezyon kuvveti etkisinden büyük olmasındandır.

III. Musluktan akan su, mole- külleri arasındaki kohezyon kuvveti nedeniyle bir bütün olarak hareket eder.

Yanıt D dir.

6. I. Sıvılarda sıcaklık arttıkça yüzey gerilimi azalır.

II. Suyun içine şeker atıldığında yüzey gerilimi değişmez.

III. Suya deterjan katıldığında yüzey gerilimi azalır.

Yanıt B dir.

sıvı yüksekliği

X Y Z0

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


12. Yüzey geriliminin nedeni sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvvetidir.

Yanıt B dir.

10. I. Kağıt havlunun suyu emmesi kılcallıkla ilgilidir.

II. Suyun camı ıslatmasının nedeni adezyon kuv-veti etkisinin kohezyon kuvveti etkisinden büyük olmasıdır.

III. Bazı böceklerin su üzerinde yürümesi suyun yüzey geriliminden kaynaklanır.

Yanıt A dır.

11. Sıvı molekülleri ile cam bo- r 2r rular arasındaki adezyon kuvveti sıvı molekülleri ara-sındaki kohezyon kuvvetin-den büyük olduğuna göre sıvı su olabilir.

Su içine batırılan kılcal boru-larda su, borunu kesit alanı ile ters orantılı yükselir.

Yanıt B dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


4. Fırça su içinde iken su molekülleri fırçanın kıllarına adezyon kuvvetinin etkisiyle yapışır ve kıllar ıslanır. Su içinde kıllar dağınık durur. Çünkü kılların tüm çev-resinde su vardır ve sular arasındaki kohezyon kuv-vetlerinin bileşkesi sıfırdır.

Şekil II de fırça dışarı çıkarılıyor. Kılların dış tarafında su olmamasının etkisiyle merkeze doğru net bir ko-hezyon kuvveti oluşur.

Bu kuvvetler kılların toplanmasını sağlar.

Yanıt C dir.

5.

Aynı alanın içine yüzey gerilimi büyük olan damlalar-dan daha çok sığar bir başka ifadeyle Z sıvısının yüzey gerilimi en büyük, X sıvısının yüzey gerilimi en küçüktür.

Yanıt C dir.

6.

sıvı

Borunun suya daldırılma miktarı ve açık hava basıncı borudaki sıvının yükselme miktarını etkilemez.

Adezyon kuvveti kohezyon kuvvetinden büyük oldu-ğu için sıvı boruda yükselir.

Yanıt B dir.

Test 4'ün Çözümleri

1. D seçeneğinde sıvı dağılmadan kaldığına göre bu sıvıda yüzey gerilimi en büyüktür.

Yanıt D dir.

2. I. Su ve cıvadan bir miktar aynı kumaşa dökülürse su daha fazla ıslatır.

II. Kılcal boruda sıvının yükselmesi borunun çapı ile ters orantılıdır.

III. Cıvaya daldırılan kılcal boruda sıvı alçalır.

IV. Suyun cama yapışması adezyon kuvveti ile ilgili-dir.

Yanıt E dir.

3. Kılcallık, bir sıvının çok ince bir tüp içerisinde ya da çok ince kanallarda yükselmesidir. Bu olayın gerçek-leşmesinin nedeni sıvı ile ince tüp ya da kanalın ya-pıldığı madde arasındaki adezyon kuvvetidir. Adez-yon kuvveti sayesinde sıvı yer çekimi kuvvetini belli yüksekliğe kadar yenerek yükselir.

Kağıt havlunun suyu çekmesinde, ağaçların toprak-tan su ve mineralleri yapraklarına kadar ulaştırmasın-da ve ispirto ocağında fitilin yakıtı dışarıdaki ucuna iletmesinde kılcallık olayının etkisi vardır.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


10. Eriyen mumun ipte yükselmesi kılcallık, damlanın kü-resel şekil alması kohezyon, böceğin suda yürümesi yüzey gerilimi ile açıklanabilir.

Yanıt D dir.

11. Kılcallık olayında suyun tüpte yükselme miktarı; cam ve su tanecikleri arasındaki adezyon kuvveti, yükse-len suyun ağırlığı tarafından dengeleninceye kadar devam eder. Dikkat edilirse, bir taraftan cam ve su tanecikleri arasındaki adezyon kuvveti, öte yandan suyun ağırlığı söz konusudur. Ağırlık özkütleye bağlı-dır, ancak her üç tüpte de su olduğundan sorumuzun cevabı olmayacaktır.

Tüpün iç çapı arttıkça, çekilen suyun ağırlığının art-ması nedeniyle su yükselmesi daha az olur. Bu ne-denle kılcallık etkisi ile delik genişliği birbiriyle ters orantılıdır. Bir başka ifadeyle, suyun yükselme mikta-rı boruların kalınlığına bağlıdır.

Kılcallık olayının gerçekleşmesi için açık hava ba-sıncının olması gerekmez. Yer çekimi ve açık hava basıncının olmadığı bir yerde de adezyon kuvveti vardır. Bu nedenle sorumuzda tek etken boruların kalınlığıdır.

Yanıt A dır.

12. Kağıt havlunun bir ucu suya değdiğinde, kılcallık etkisi ile sıvı, kağıdın içine çekilir. Biraz beklenirse havlunun tamamı ıslanır. Bu olayın gerçekleşme nedeni kılcallık etkisidir. O hâlde I. önerme kılcallık etkisinin sonucudur.

Benzer şekilde bir ucu gazyağının içinde, öteki ucu dışarıda olan gazyağı lambasının fitiline, kılcallık etkisiyle gazyağı akışı olur. Bu nedenle II. önerme de kılcallık olayı ile ilgilidir.

Meyve sularının pipetten yükselmesi ve enjektörle şişeden ilaç çekilmesi olayları basınçla ilgilidir. Bu nedenle III ve IV. bilgiler aradığımız cevaplar değil-dir.

Yanıt B dir.

7. Kesme şekerin ıslanması ve siyah mürekkepli su yar-dımıyla beyaz gülün siyah renge dönüşmesi kılcallık olayı ile ilgilidir.

Yağmur damlasının cama yapışması adezyon kuvve-ti ile ilgilidir.

Yanıt A dir.

8.

20 °Csaf su

K

50 °Csaf su

L

50 °Cdeterjanlı su

M

Sıcaklık arttıkça lekenin çıkma süresi azalır. Deter-janlı su, saf sudan daha hızlı leke çıkarır.

Buna göre sıralama tK > tL > tM olur.

Yanıt D dir.

9.

K L

K sıvısı cama yapışırken, L sıvısı yapışmıyorsa K ıslatan L ise ıslatmayan sıvıdır.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


3. Suya katılan tuz, su ile oluşturduğu çözeltide su ta-necikleri arasındaki bağları kuvvetlendirir. Böylece su tanecikleri arasındaki kohezyon artmış olur. Bunun sonucunda suyun yüzey gerilimi artar.

Suya deterjan ya da sabun ilave edildiğinde ise su molekülleri arasındaki bağlar zayıflar ve suyun yüzey gerilimi azalır.

Yanıt D dir.

4.

0

yüzey gerilimi

sıcaklık

Her sıvının bir yüzey gerilimi vardır. Bu sıvının sıcak-lığı artırıldığında yüzey gerilimi sıcaklıkla doğru oran-tılı bir şekilde azalır.

Yanıt A dır.

5. Su yüzeyinde taşın sekmesi, metal paranın yüzeyde kalması ve böceğin batmadan su yüzeyinde yürüme-si olayları suyun yüzey gerilimi olduğunun kanıtıdır.

Yanıt E dir.

Test 5'in Çözümleri

1. Yüzey gerilimi sıvılar için ayırt edici bir özelliktir. Bir başka ifadeyle, yüzey gerilimi sıvılar için ortak özellik değildir. Akışkan olmaları nedeniyle sıvılar girdikleri kabın şeklini alır. Molekülleri arasındaki boşluklar çok az olduğundan sıvılar sıkıştırılamaz.

Yanıt D dir.

2. Sıvı Sıcaklık (°C) Yüzey gerilimi (N/m)Cıva 20 0,44Su 20 0,073Gliserin 20 0,063

Sıvıların yüzey gerilimleri sıvının cinsine göre farklılık gösterir. Yandaki tabloda aynı sıcaklıktaki cıva, su ve gliserinin yüzey gerilimlerinin farklı olduğu görülmek-tedir. O hâlde sıvının yüzey gerilimi, sıvının cinsine bağlıdır.

Sıcaklık (°C) Yüzey gerilimi (N/m)0 0,07625 0,07250 0,068200 0,059

Bir sıvının farklı sıcaklıklardaki yüzey gerilimleri fark-lıdır. Sıvıların yüzey gerilimleri sıcaklıkla ters oran-tılıdır. Bu nedenle sıcaklık arttıkça sıvıların yüzey gerilimleri azalır. Bu durum yukarıdaki tabloda görül-mektedir.

Bir sıvının kütlesindeki artış veya azalış yüzey gerili-mini etkilemez.

Yanıt D dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


Cama düşen yağmur damlalarının molekülleri ile ca-mın molekülleri arasındaki adezyon kuvveti damlala-rın düşmesini engeller.

Cam-su arasında adezyon kuvvetinin kohezyon kuv-vetinden büyük olmasının sonuçlarından biri de kıl-callık olayıdır. Bu olayda su, boru çeperleri tarafından çekilerek adezyon kuvveti, sıvı ağırlığı tarafından dengeleninceye kadar yükselmaye devam eder. Kıl-callık olayı sayesinde topraktan çekilen su ağaçların çok ince taşıma borularından kökten en yüksekteki yaprağa kadar yükselir. Gazyağı lambalarının fitilin-den yakıtın yükselmesi de bu olayın aynısıdır.

Suya daldırılan ince bir boruda adezyon kuvveti ko-hezyon kuvvetinden büyük olduğu için, su yüzeyinde hafif iç bükeylik meydana gelir. İnce boru cıva çana-ğına daldırıldığında kohezyon kuvveti adezyon kuv-vetinden büyük olduğu için borudaki cıva yüzeyinde hafif bir tümsekleşme oluşur.

Musluktan damlayan suyun küresel bir şekil alması kohezyon kuvvetleri sayesinde gerçekleşir.

Yanıt D dir.

10.

Xsıvısı

Ysıvısı

Kap içindeki sıvıların kaba temas eden kenar kısımlarının eğikleşmesi sıvının türüne göre de-ğişiklik gösterir. Adezyon kuvveti, kohezyon kuv-vetinden büyük olduğu için, sıvı yüzeyinde hafif bir çukurlaşma meydana gelir. O hâlde X kabındaki sıvı su olabilir.

Kohzeyon kuvveti, adezyon kuvvetinden büyük oldu-ğu için cıvanın yüzeyi hafifçe tümsek olur. O hâlde Y kabındaki sıvı cıva olabilir.

X ve Y kaplarına ince borular daldırıldığında B seçe-neğindeki durum oluşur.

Yanıt B dir.

6. Su üstündeki yüzey gerilimi, yüzeyde homojen bir biçimde olup her noktada aynıdır. Bu yüzey gerilimi, suyun en üst kısmına paralel olup birim uzunluğu ger-gin tutan kuvvettir. Sıvılarda yüzey gerilimi, sıcaklık arttıkça azalır. Deterjan suyun yüzey gerilimini azaltır, arttırmaz.

Yanıt E dir.

7. Bir maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvvetine kohezyon denir. Kohezyon kuvveti sıvı taneciklerinin dağılmadan bir arada kalmasını sağlar. I ve II. öner-meler doğru, III. önerme yanlıştır.

Yanıt C dir.

8.

K

M

KK

MM

Lsu

Sıvının iç kısmındaki bir molekül, komşu moleküller tarafından her yönden eşit bir kuvvetle çekilir.

Yüzeydeki bir molekül her yönden eşit kuvvetle çekil-mez.

Yanıt D dir.

9. Bir maddenin molekülleri arasında var olan çekim kuvvetine kohezyon kuvveti denir. Farklı maddelerin tanecikleri arasındaki çekim kuvvetine adezyon kuv-veti denir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


3. Borunun çapı ne kadar küçük olursa, borudaki su yüksekliği o kadar büyük olur. Çünkü ince borudaki su ağırlığı daha azdır.

Suyun duruşu gibi çukur duran sıvı miktarı çukurun alt yüzeyinden, cıvanın duruşu gibi tümsek duran yü-zeyler eğrinin üst kısmından okunur.

I. kılcal borular

sıvı

Kılcal boruların iç genişliği küçüldükçe sıvı, boru-da daha da yukarı çıkar. Çünkü dar boruda sıvı sütunun ağırlığı daha azdır.

II. a

b

Ksıvısı

Lsıvısı

K sıvısının miktarı b seviyesinden okunur.

L sıvısının miktarı a seviyesinden okunur.

III.

Resimdeki böceğin suya batmamasının nedeni suyun yüzey gerilimi dir.

Yanıt B dir.

Test 6'nın Çözümleri

1. Öğrenci soruların tümünü doğru yanıtlamıştır.

Yanıt E dir.

2. I. Bir sıvının sıcaklığı artırıldığında moleküllerin enerjisi, dolayısıyla moleküllerin hareketliliği artar. Bunun sonucunda moleküler arası kuvvetlerin etkisi azalarak yüzey geriliminin azalmasına yol açar. I. önermede Yanıt Y dir.

II. Dar borudaki adezyon kuvveti, kohezyon kuvve-tinden büyük ise sıvı kendiliğinen yükselir. II. öner-mede Yanıt D dir.

III. Musluğun yapıldığı metalin molekülleri su mole-küllerine uyguladığı adezyon kuvveti sayesinde damla musluğa doğru hareket eder. III. önermede Yanıt D dir.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


7. Çok büyük tonajlı gemilerin su yüzeyinde yüzmesi suyun yüzey gerilimi ile ilgili değildir. Gemiler suyun kaldırma kuvveti sayesinde su üzerinde kalıp yüzer-ler.

Yanıt E dir.

8.

su

h

I. Suyun sıcaklığını artırdığımızda su molekülleri arasındaki kohezyon kuvveti azalır. Buna bağlı olarak yüzey gerilimi azalır. Yüzey gerilimi aza-lınca su kılcal boruda daha yükseğe çıkar. Buna bağlı olarak da h artar.

II. İnce boru içerisindeki su, boru çeperleri tarafın-dan çekilerek, adezyon kuvvetlerinin su ağırlığı ile dengelendiği noktaya kadar yükselir. Borunun kesiti azalınca su daha yükseğe çıkar.

III. Suya tuz katılınca, yüzey gerilimi artar. Bunun sonucunda borudaki h yüksekliği azalır.

Yanıt C dir.

4. Kılcallık, bir sıvının çok ince bir tüp içerisinde ya da çok ince kanallarda yükselmesidir. Bu olayın gerçekleşmesinin nedeni sıvı ile ince tüp arasındaki adezyon kuvvetidir. Adezyon kuvveti sayesinde sıvı yer çekimi kuvvetini belli yüksekliğe kadar yenerek yükselir. Bu olayın gerçekleşmesi borunun uzunlu-ğuna bağlı değildir.

Yanıt D dir.

5.

K sıvısı

r1

r2

r3

L sıvısı M sıvısı

Boruların çapları farklıdır. Bu nedenle her üç sıvının cinsi de farklıdır. II ve III. önermeler kesinlikle yanlış-tır.

Yanıt C dir.

6.

adezyon vekohezyon

bağlıdır

yüzey gerilimi

bağlıdır

etkilidir sağlar

1

2 3

ıslanma

kılcallık olayı

yaşam alanı

1 olan yere ıslanma, 2 olan yere kılcallık olayı, 3 olan yere yaşam alanı yazılmalıdır.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


11.

h

1

X Y

2

1h2

Açık hava basıncı boruların her iki ucuna da aynı et-kiyi yaptığı için borulardaki sıvı yüksekliği üzerinde bir etkisi yoktur.

1 ve 2 numaralı boruların yarıçapları ile X ve Y sıvı-larının özkütleleri bu olayda etkilir.

Yanıt C dir.

9.

P

R

X yüzeyi Y yüzeyi

Bir sıvının adezyonu ve kohezyonu bulunduğu yüzeydeki geometrik şeklini belirler. Buna göre;

I. P sıvısı X yüzeyini ıslattığından I. önerme doğru-dur.

II. R sıvısı Y yüzeyini ıslatmamıştır. Bu nedenle II. önerme yanlıştır.

III. X ve Y aynı yüzeyler olduğundan R sıvısının yüzey gerilimi P ninkinden büyüktür. III. önerme doğrudur.

Yanıt D dir.

10. Çiçek saksısının altındaki tabağa su döküldüğünde kılcallığın etkisiyle saksının altındaki delikten toprak ile temas eden su üst kısımlara doğru çıkar.

Yağmur damlalarının cama yapışması kılcallık değil adezyon kuvvetinden kaynaklanır.

Diğer seçeneklerde verilenlerin tamamı kılcallığın et-kisiyle gerçekleşir.

Yanıt A dır.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


4.

Sıvının iç kısmındaki bir molekül, komşu molekül-ler tarafından her yönden eşit bir kuvvetle çekilir. Böylece iç kısımdaki bir moleküle etki eden bütün kuvvetler dengede olur ve moleküller arası uzaklık sabit kalır. Ancak bu durum sıvının yüzeyinde deği-şir. Yüzeydeki bir moleküle içerdeki moleküller tara-fından uygulanan çekme kuvveti, yüzey üzerindeki gaz ortamın molekülleri tarafından dengelenemez. Bunun sonucunda yüzeydeki moleküllerle içerdeki komşu moleküller arasındaki uzaklık azalır ve elas-tik bir yapı ortaya çıkar. Bu olaya yüzey gerilimi adı verilir.

Yanıt C dir.

5. Sıvının yüzey gerilim katsayısı sıvının özkütlesi ve sıvının sıcaklığına bağlıdır. Sıvının hacminin yüzey gerilim katsayısı üzerinde bir etkisi yoktur.

Yanıt D dir.

Test 7'nin Çözümleri

1.

X sıvısı Y sıvısı

B1 B2

X sıvısı su gibi davranarak camdan yapılmış B1 borusunda yükselmektedir. Y sıvısı cıva gibi davra-narak B2 borusunda alçalmaktadır.

X sıvısı Y sıvısı

Buna göre X sıvısı cam yüzeyin üzerine konuldu-ğunda bulunduğu yüzeyi ıslatır. Y sıvısı cam yüzeyi ıslatmaz.

Yanıt B dir.

2.

Bitki yaprağı üzerindeki su damlalarının en önemli düşmeme nedeni damla ile yaprak arasındaki adez-yon kuvvetidir.

Yanıt B dir.

3. Verilen olaylardan her üçünün de nedeni dayanıklılı-ğı artırmak içindir.

Yanıt E dir.

Nih

at B

ilgin

Yay

ıncı

lık©


8. I. Ebru sanatında, suya yüzey gerilimini artırıcı bir madde katılır. Yüzey gerilimi artırılmış su yüzeyin-de şekillerin kağıda yapışması sağlanır.

II. Deterjan katılmış suyun yüzey gerilimi azalır. Böylece su kirlere daha kolay nüfuz eder.

III. Böceklerin su yüzeyinde yürümesi için yüzey gerilimi olması istenir.

Yanıt E dir.

6. Adezyon kuvveti sıvı moleküllerinin başka yüzeye tutunmasını sağlayan kuvvettir. Adezyon kuvveti sayesinde sıvı molekülleri cisimlerin yüzeyine tutu-nabilir.

Adezyon kuvvetinin büyüklüğü, hem sıvının cinsine hem de sıvının bulunduğu yüzeyin cinsine bağlıdır.

Yanıt D dir.

7.

Su damlasını yaprakta tutan kuvvet adezyon, küre-sel şekil almasını sağlayan kuvvet kohezyondur.

Yanıt B dir.

New Dayankllk-YapmaveBirbiriniTutma 1 · 2017. 10. 23. · nın nedeni kohez-yon kuvveti etkisinin...

Documents

Transcript of New Dayankllk-YapmaveBirbiriniTutma 1 · 2017. 10. 23. · nın nedeni kohez-yon kuvveti etkisinin...