อำ�เภอบอไรจงหวดตร�ดพออยพอกน ชวตมความสข

รวมองคความร จากโครงการรกษปา สรางคน ๘๔ ตำาบล วถพอเพยง

ตำาบลบอพลอย

สารบญ

นยามความพอเพยงของตำาบลบอพลอย“พงพาตนเอง ลดตนทนการผลต

พอกนพอใชเหลอจงขาย แบงปน

เอออาทรกนในตำาบล โดยใชฐานทรพยากรในชมชน

อยางเหมาะสมและเกดประโยชนสงสด“

๐๖ สภาพแวดลอม

๐๘ ความเปนมา

๑๖ กาวเดนดวยความพอเพยง

๑๙ กลไกการขบเคลอน

๒๘ รปธรรมความสำาเรจในพนท

๓๘ แผนทความร

๔๐ ปรมาณการปลอยคารบอนไดออกไซดทลดลง

๔๒ ภาคผนวก

๐๓๐๒

สภาพ แวดลอม

ตำาบลบอพลอยอำาเภอบอไรจงหวดตราดแหงนเปนพนททพดไดวา“อดมไปดวยทรพยในดนสนในนำ�” อยางแทจรงดวยความทมทงปาไมสตวปาดนดำานำาชมและทสำาคญมสนแรรตนชาตซงรจกกนในนาม”ทบทมสย�ม”พลอยลำาคาทสรางชอเสยงใหอำาเภอบอไรมานานจนตงชอพนททขดพบวา“บอพลอย”ซงกคอตำาบลบอพลอยแหงนจากจดนเองทเปลยนพนทชมชนเกษตรกรรมดงเดมทเคยทำาสวนผลไมทำานาอยางมความสขกบธรรมชาตใหกลายเปนพนทขดพลอยผคนอยในวงวนเมดเงนมหาศาลการแกงแยงชงสนแรมคานทำาใหเกดปญหาสงคมและผลกระทบตดตามมามากมายจนเปนเหตใหคนในชมชนลกขน มาแกไขและหาทางออกจากปญหาเหลานดวยตวเองโดยยดหลกแนวทางวถพอเพยงเพอใหสามารถใชชวตทดและยงยนกวาทผานมา

ตำาบลบอพลอยตงอยทางทศเหนอของจงหวดตราดแบงเปน๑๐หมบานจำานวนประชากรประมาณ ๖,๓๔๐คนบางสวนเปนชาวชองซงเปนคนพนถนในภาคตะวนออกมพนทประมาณ๑๓๕ตารางกโลเมตร หรอ๘๔,๓๗๓ไรลกษณะของภมประเทศเปนภเขาและพนทราบสลบเชงเขามอางเกบนำาขนาดใหญมลำาคลอง ไหลผานมาจากแนวเทอกเขาบรรทดหลายสายมปาไมอดมสมบรณสวนใหญเปนพนททำาการเกษตรกรรมเชนสวนผลไมสวนยางพาราและสวนปาลมฯลฯ

๐๗๐๖

กวาจะกาวมาเดนบนวถพอเพยง พออยพอกน ชวตมความสข ไมมภาระหนสน ไมมเรองใหกงวลมากมาย สงคมเกดความอบอนเขมแขงอยางน ได ชาวบอพลอย ตองผานเรองราวมากมายหลายแงมมทงดและไมด ในแตละชวงเวลาจนสามารถสรป เปนพฒนาการเปลยนแปลงไดดงน

ความเปนมา๐๙๐๘

ยคใชชวตพงพงธรรมชาต ชาวบานใชชวตอยกบธรรมชาต ดวยมผนปา

สมบรณผนดนชะอมนำาทาบรบรณสวนใหญจะยงชพ ดวยการทำาสวนผลไมและทำานามเขาตะกรดลอมรอบ พนทพนธไมหลากหลายเชนไมกนเกรายางและตะเคยนฯลฯ

ยคขดพลอยผคนตางถนอพยพเขามาอยทบอพลอยมากขน

และเขามาเพอมาขดพลอยเพยงอยางเดยวแรกๆใชวธขโมยขด ตอมาจงเชาทดนขดอยางถกตองพลอยในชวงแรกไมมราคาตายตวขนอยกบคณภาพ และการตกลงกนตอมาเกดการผนผวนทางการเมอง ทำาใหผกอการรายคอมมวนสต(ผกค.) เขามาในพนทโดยอาศยอยในปามการลอบทำารายขาราชการปดถนนและเสนทางสญจรถกตดขาดทำาใหชาวบานไดรบความลำาบากอย๒ปจนเหตการณคลคลาย

พ.ศ.๒๕๑๐-๒๕๑๕

พ.ศ.๒๕๑๖-๒๕๒๐

พ.ศ.๒๕๒๑-๒๕๓๑

พฒนาการตำาบล

ยคเศรษฐกจมงคงเปนชวงทธรกจพลอยทำาเงนไดสงสดแตคนท

ทำาธรกจพลอยแลวรำารวยสวนใหญกเปนคนทมาจาก ถนอน(คนพนเมองจะทำาแคกนแคใชหาเงนมาไดกจะหยดใชหมดแลวจงคอยหาใหม)วธการขดพลอย ตองอาศยประสบการณสง กอนพลอยทไดมาจะถกเจยระไนทจงหวดจนทบร แลวสงตอไปกรงเทพฯ กอนจะสงออกไปยงประเทศอสราเอลและสหรฐอเมรกา ในยคเศรษฐกจมงคง มเงนหมนเวยนมหาศาลในชมชน แตสภาพสงคมกลบเสอมลงคนในชมชนตางคนตางอยมการแกงแยงทรพยากร เกดปญหาอาชญากรรมซงสวนใหญมาจากการหกหลงกน

๑๑๑๐

ยคปรบเปลยนวถชวตเมอเศรษฐกจบอพลอยซบเซา เกดปญหา

ขาวยากหมากแพง ชาวบานตองหาอาชพใหม จงออกไปทำางานนอกพนทมากขนกวารอยละ ๕๐ ทางราชการเหนสภาพปญหา จงหาวธปรบเปลยน ชวตคนบอพลอย ดวยการสนบสนนงบประมาณและมงบประมาณชวยเหลอจากหนวยงานอนเขามา สรางอาชพเสรมใหกบชาวบาน สงเสรมใหเกดการเรยนรการปลกพชและปยอนทรยชวภาพ

พ.ศ.๒๕๔๐-๒๕๔๓

ยคคนทงถน เหมองพลอยลมสลายยคคนทงถน เหมองพลอยลมสลาย พ.ศ.

๒๕๓๒-๒๕๓๙เปนจดเปลยนของชาวบอพลอยเมออำาเภอแมสายจงหวดเชยงราย เปดบอพลอยซงมราคาถกกวา ประกอบกบพนทสมปทานของตำาบลบอพลอยเหลอนอยมาก ทำาใหธรกจพลอยในพนทเรมซบเซา คนเรมอพยพออกนอกพนทเขาสภาคอตสาหกรรม

พ.ศ.๒๕๓๒-๒๕๓๙

ยคตงตนใหมทบานเกดชาวบานเรมกลบเขามาอาศยอยในพนทตำาบล

บอพลอยอกครง สาเหตทกลบเพราะเรมมทนทจะ กลบมาทำาอาชพของตนเองเชนทำาสวนผลไมและเกดธรกจใหมคอเพาะกลาไมกฤษณาขายปจจบนอาชพหลกของชาวบอพลอย คอ เกษตรกรรมโดยคนทไมมทดนทำากนจะยดอาชพรบจางซงมจำานวนมาก วนนสภาพเศรษฐกจของตำาบลดขนหลงจากทตกตำามาชวงหนง สาเหตมาจากการได เรยนรประสบการณจากพนทอนแลวนำามาปรบปรง ใหเขากบอาชพของตนเองอกทงพนฐานทรพยากร ธรรมชาตของตำาบลบอพลอยยงดกวาทอนพอใหพงพงไดชาวบานเรมมความเออเฟอเผอแผและ พดคยรวมกลมพรอมจะเปนกำาลงผลกดนสงดๆใหเกดขนในชมชนดวยแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

พ.ศ.๒๕๔๔-๒๕๕๑

๑๓๑๒

ทนตำาบล

ดวยผลกระทบจากสภาพเศรษฐกจทผานมาทำาใหพอแมตองออกไปทำางานนอกบานสงผลใหเกด ปญหาเยาวชน รวมถงการขาดทดนทำากนเพราะขายใหนายทนเขามาทำาพลอยและขายเอาเงน ไวกนไวใชเนองจากขาดความรทำากนอาชพอนๆ จากสภาพปญหานเอง ทำาใหคนในตำาบลบอพลอยท ไมทงถนฐาน หนหนาเขามาพดคยกนถงการแกไขสภาพปญหาทเกดขน จากการนำาของเทศบาล ตำาบลบอพลอยทตองการเหนคนในตำาบลบอพลอยมความเปนอยทดขนบนแนวทางเศรษฐกจพอเพยง

จดเดนของตำาบลบอพลอยทกลายเปนตนทนการพฒนาสำาคญ คอมผนำาทองถนและทองททเขมแขงมจตสาธารณะอยากจะชวยเหลอ คนในตำาบลใหกลบมาอยดกนดขนอกครง ในรปของการสงเสรมพฒนาอาชพและใหความรนอกจากนยงปฏบตตนในแนวทางเศรษฐกจ พอเพยงใหเหนเปนตวอยางและยงมทรพยากรดนนำาปาทคอนขาง สมบรณเพาะปลกพชไดผลผลตดมสภาพภมอากาศทเหมาะสมทสำาคญ คอมแกนนำาธรรมชาตทเขมแขงจากบทเรยนอนเปนวกฤตของชวตในชวงธรกจพลอยลมสลาย ทำาใหแกนนำาเหลานลกขนสอยางไมทอถอยและทำางานรวมกบทองถนไดเปนอยางด

๑๕๑๔

กาวเดนดวยความพอเพยง ตำาบลบอพลอยเปนตำาบลทเขาสโครงการรกษปา

สรางคน๘๔ตำาบลวถพอเพยงในชวงของระยะท๒(ปพ.ศ.๒๕๕๑–๒๕๕๒)สาเหตของการเขารวม โครงการฯ เนองจากทางกลมบรษท ปตท. จำากด (มหาชน)ไดสนบสนนโครงการโรงเรยนในฝนใหกบ โรงเรยนบอไรวทยาคม ตงแตป พ.ศ.๒๕๔๘ ซง กจกรรมในโครงการดำาเนนการมาได ด วยด และเมอทาง บรษท ปตท. จำากด(มหาชน) ไดดำาเนนโครงการฯจงเลงเหนวาพนทนมศกยภาพ ทจะพฒนา เนองจากมแกนนำาและประชาคมท เขมแขง อกทงยงไดรบความรวมมอจากเทศบาล ตำาบลบอพลอยเปนอยางด จงชกชวนใหร วม โครงการฯซงทางตำาบลไดประชมหารอและเหนพอง รวมกนทจะเขารวมโครงการฯ เนองจากเปนโครงการททำาเพอถวายในหลวง ซงคนตำาบลบอพลอยรกในหลวง และเปนโครงการทเนนใหคนในตำาบลไดเรยนร การใชชวตแบบเศรษฐกจ พอเพยงไดซงสอดคลองกบยทธศาสตรของเทศบาล ทตองการใหคนในชมชนอยดกนดบนวถพอเพยงของชมชน เชนทนายกเทศบาลตำาบลบอพลอยยำา อยางมนใจวา “ถ�ไมเปลยนคว�มคดชวตจะไมเปลยน และแนวท�งเศรษฐกจพอเพยงจะเปนหวใจสำ�คญของก�รพฒน�คนในตำ�บลบอพลอย”

๑๗๑๖

กลไกการขบเคลอน เม อตำ าบลบ อพลอยได เข า

ร วมโครงการฯ ทางเทศบาลไดจดประชมประชาคมตำาบล โดยเชญผนำาทองถนและผนำาธรรมชาตเขารวมฟงเจ าหน าทประจำาภาคและทปรกษาภาค ชแจงถงแนวทางการดำาเนนงาน วตถประสงคเปาหมายและการบรหารจดการโครงการฯ

หลงจากนนไดมการคดเลอกคณะกรรมการโครงการฯ เพอทำาหนาทกำากบทศทางตดตามประเมนผล และสรปบทเรยนการทำางาน จงไดมการคดเลอกคณะกรรมการโครงการฯ ซงเปนตวแทนจากผนำาทองถน ผ นำา ทองทและแกนนำาธรรมชาตในตำาบล ในส ดส วนท เ หมาะสมตามความตองการของชมชน โดยมคณสมบตท สำ า ค ญ ค อ จ ต อ า ส า เ ส ย ส ล ะ เ พอส วนรวม และต องเช อม นในแนวทางเศรษฐกจพอเพยง โดยม รายละเอยดดงน

๑๙๑๘

ประธานคณะกรรมการโครงการฯนายประเสรฐ สำาราญจตร

รองประธานคณะกรรมการโครงการฯนายอนนต ดอกไม

นายธนพล ปรดาสทธจตร

นายธนชพนธประพฤตกจกลนายไพรญศรสวสดนายสมศกดศรปราชญ

นายนกลกองทรพยนายวชตตมสกลนางกมลวรรณรจอาจนายรงศกดชกำาแพง

นายเดชพยคฆลนทมตรนายวรศกดวรรณรตนนายคำาพดานกลยานางสาวอาภาพรอภบาลศรนายฉตรชยตรสคนธนางสาวสพชญาดอกกหลาบ

นางสาวสรตนสดประเสรฐนายอนนตวงพนธเสอนางวาสนาชางตอนายณฐกรบญฤทธ

นางสาวนฐกรเฉลมศรนายแดงสาทรกจนายจงกลเจรญคงนายประเสรฐหรทกนายสำาราญบญวเศษนายฉลวยอำาอนทรนายอำานาจยมถนอมนางสภาจนทรแสง

คณะกรรมการฝายบรหารแผนงาน/กจกรรม

คณะกรรมการฝายตดตามและประเมนผล

คณะกรรมการฝายการเงนและบญช

คณะกรรมการฝายจดซอจดจาง

กรรมการ

คณะกรรมการโครงการฯ ตำาบลบอพลอย

๒๑๒๐

คณะกรรมการโครงการฯเหลานสวนใหญเปนบคคลทมจตอาสามความพรอมเปนทยอมรบนบถอของคนในตำาบล เชอมนในแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ขยนขนแขงและมรปธรรมความพอเพยงตลอดจนมบทบาทภารกจในชมชนและหนวยงานตนสงกดเขารวมเวทประชาคมหมบานประชาคมตำาบลมการทำากจกรรมในชมชนจนเปนทรจกอยางกวางขวางในตำาบลและนบเปนมตใหมของตำาบลบอพลอยในการจดตงคณะกรรมการโครงการฯ ทมทกภาคสวนเขามามสวนรวม และยงมเปาหมายทสอดคลองกบยทธศาสตรของตำาบลคอใชแนวทางเศรษฐกจพอเพยงในการพฒนาชมชน

กระบวนการบรหารจดการโครงการฯ

โครงการฯสนบสนนแผนงานพฒนาศกยภาพเครอขายตำาบลเพอพฒนาการบรหารจดการองคกรสรางพนทพดคยแลกเปลยนเรยนรและตดตามงานของโครงการฯพฒนาทกษะความสามารถคณะกรรมการโครงการฯ เพอการจดการชมชน ในรปแบบของการศกษาดงานพนทตนแบบดานการบรหาร จดการองคกรการอบรมเชงปฏบตเพอเพมทกษะการจดการชมชนและเวทประชมคณะกรรมการโครงการฯ เพอแลกเปลยนเรยนรตดตามงานและสรปบทเรยนการทำางาน

๒๓๒๒

คณะกรรมการโครงการฯนจะมการปรบเปลยนบคคลในบางปเพอความเหมาะสมในการทำางานเนองจากคณะกรรมการบางทานมภารกจคอนขางมาก จงขอถอนตวจากการเปนคณะกรรมการแตเขารวมกจกรรมของโครงการฯเปนครงคราวและมการปรบกระบวนบรหารจดการจากแบบท๑มาเปนแบบท๒(ตามแผนงาน)เพอใหเกดคนทำางานและรบผดชอบแตละแผนงานทชดเจนคณะกรรมการแตละแผนงานเหลานมคณลกษณะชอบกจกรรมในแผนงานนและมทกษะความรทเกดจากแผนและกจกรรมของโครงการฯ ทำาใหถายทอดความรและพดคย ไดในระดบหนงเมอมคณะกรรมการแตละแผนงานจงทำาใหการบรหารจดการแผนงานไดตรงตามระยะเวลาทกำาหนดสามารถดำาเนนการไดตรงตามเปาหมายทกำาหนดไวแตละแผนงาน

นอกจากนคณะกรรมการแตละแผนงานมการเชอมโยงคน กจกรรม และความร ท เกดขนส ครวเรอนพอเพยงอาสา ๙๔ ครวเรอน และครวเรอนต างๆ ในตำาบล เพอสรางการลดรายจายเพมรายได ลดตนทนการผลต พฒนาเดกและเยาวชนดาน ความพอเพยง จนเกดเป นรปธรรมไดรบการสนบสนนตอยอดจากหนวยงานตางๆ กลาวไดวาโครงการฯ ไดพฒนาศกยภาพคณะกรรมการโครงการฯ ใหสามารถบรหารคน และแผนงานไดอยางเหมาะสมสรางการมสวนรวมของพหภาคตำาบลทงทองถนทองทชมชนและหนวยงานทงในและนอกตำาบลไดเปนผลสำาเรจ

๒๕๒๔

เปนทมงานใหการสนบสนนการทำางานของคณะกรรมการโครงการฯมรายละเอยดดงน

เจาหนาทประจำาตำาบล มบทบาทในการประสานงานทงภายในและภายนอกตำาบลสนบสนนการทำางานของโครงการฯ และเปนเลขานการใหกบคณะกรรมการโครงการฯ จงมสวนสำาคญในการตดตามงานใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงเจาหนาทประจำา ตำาบลบอพลอยนเปนลกหลานคนในพนท ทมใจรกในงานพฒนาชมชน แมในระยะแรก จะไมคนกบการทำางานทำาใหมขอจำากดในการตดตามและประสานงานแตกไดเรยนรและปรบตว ทำางานไดอยางมประสทธภาพจนเปนทยอมรบของคณะกรรมการโครงการฯ

เจ าหนาทประจำาภาค มบทบาท ประสานงานดานนโยบายโครงการฯ กบคณะกรรมการโครงการฯ เพอช วย ระดมความคด วเคราะห วางแผนการ ทำางานรวมกบเจาหนาทประจำาตำาบล และ ใหคำาปรกษาทเออตอการพฒนาศกยภาพ ของเจาหนาทประจำาตำาบลรวมทงสงเสรมพฒนา ทกษะการทำางานของคณะกรรมการโครงการฯ โดยเขามาชวยสรางความเขาใจถงรายละเอยดของ โครงการฯ การทำาแผนงานและกจกรรมตำาบล วถพอเพยง ใหมทศทางและเปาหมายทชดเจน

ทปรกษาภาค จะเนนการลงพนทตำาบล ชแจงนโยบายของโครงการฯ ในชวงแรกจะเขา มาชวยทำาความเขาใจวตถประสงคและแนวทาง ในการดำ า เ นนโครงการฯ รวม ทงช วยจด กระบวนการเรยนรและเวทเพอยกระดบพฒนา ศกยภาพของคณะกรรมการโครงการฯ และ เจาหนาทประจำาตำาบลใหสามารถจดกระบวนการ และดำาเนนกจกรรมในพนทไดเองรวมไปถงชวยจดการปญหาในเชงนโยบายใหกบพนท

ทมงานภาคสนาม ปตท.

๒๗๒๖

๒๕๒๔

โครงการฯ เขามาสนบสนนแผนงานและกจกรรมตามความตองการของคนใน ตำาบลนำาส การพฒนาทกษะชมชน ให พ งพาตนเองและพ งพากนในชมชนได ดวยการสงเสรมใหเรยนรการเพาะเหดเพอลดรายจายในครวเรอนและขายในราคาถกใหคนในชมชนเปนการตอยอดโครงการอยดมสขทสนบสนนการเพาะเหดในปพ.ศ.๒๕๕๒แตประสบความลมเหลวเนองจากความไมสมบรณของเชอเหดเพราะขาดประสบการณแตทางกลมตองการทำาตอ เพราะกอนเชอสามารถสรางรายไดและพงตนเองไดในเรองอาหารใหกบคนในชมชน โดยมกจกรรมตางๆ ไดแก การศกษาดงานเกยวกบการเพาะ เชอเหดทบานลงเลกบานวงตะเคยนเขาสมงและฝกทำากอนเชอเบองตน๑วนและไปดงานทจงหวดสระบรหลงกลบจากดงานทางกลมมงมนทจะดำาเนนการใหสำาเรจโดยมการตอยอดทำาโรงเรอน และระดมหนกนดดแปลงโรงเลยงววเดมทมอย จนสามารถเปดโรงเพาะเชอเหดวนท๑๘กรกฎาคมพ.ศ.๒๕๕๓ปจจบนมสมาชกทงหมด๑๖คน

รปธรรมความสำาเรจในพนท กลมเพาะเหดเพอการพงพาตนเอง

๒๙๒๘

พฒนาเยาวชนสวถพอเพยง

จากนนไดดำาเนนกจกรรม ไดแก การบรรจกอนเชอ นง เขยเชอ ซงขณะน อยในขนทดลอง รนท ๑ ทดลองไว ๒๖๒ กอน เขยเชอเมอวนท ๑๑ กนยายนพ.ศ.๒๕๕๓ พบวาไมสามารถขายกอนเชอเหดได เนองจากเชอเหดภายในกอนไมสมบรณจงเกดสดำา แตเหดออกดอกได ดงนนเหด ๒๖๒ กอน จงขาย ใหกบคณะกรรมการฯ เพอเพาะเหดขายใหกบสมาชกและคนในชมชนในราคาถก สาเหตทกอนเชอไมสมบรณเนองจากวสดอปกรณและเครองอบไมไดมาตรฐาน เพราะมทนนอยตองดดแปลงอปกรณตามทองถน ซงทางหนวยงาน นพค. ท ๑๔ซงเปนภาคเครอขายภายในตำาบลกไดเขามารวมผลกดนงาน ดวยการสนบสนน วสดอปกรณและโรงเรอนเพอใหกลมเพาะเหดดำาเนนการตอไปได

หากทำาแลวไดผลสำาเรจ จะสรางความค มคาค มทนใหกบกอนเชอเหด ๑กอนราคา๗บาทเกบเหดได๖–๘เดอนเฉลยเดอนละ๒กโลกรมตอกอนปกตเหดราคากโลกรมละ๖๐บาทเฉลยกอนเชอ๑กอนราคา๗บาทสามารถเพาะเหดกน ๒ กโลกรมตอเดอน ลดรายจายในครวเรอนได และยงเพาะขายเพมรายไดใหอกดวย

๓๑๓๐

โครงการฯ เขามาสนบสนนแผนและกจกรรมในตำาบลบอพลอย ดานการ พฒนาศกยภาพเยาวชนเพอเรยนรแนวทางเศรษฐกจพอเพยงเปนแผนทนำาสการสรางความเขาใจ นำาสการปฏบตและสามารถถายทอดความรดานเศรษฐกจพอเพยงของเยาวชนจากรนพสรนนองสคนในครอบครวและนำาไปประยกตใชไดในชวตประจำาวน อยในสงคมไดอยางเทาทนกระแสสงคมบรโภคนยม

การเขามาของโครงการฯ นนเกดจากเดมโรงเรยน บอไรวทยาคมทำางานรวมกบ บรษท ปตท. จำากด(มหาชน)ในฐานะภาคตงแตปพ.ศ.๒๕๔๖ในโครงการโรงเรยนในฝน ทำาใหเหนศกยภาพซงกนและกน ทำาใหเกดการชกชวนเขารวมโครงการฯทใชแนวทางเศรษฐกจ พอเพยง แผนพฒนาเยาวชนสวถพอเพยงจงเกดขน โดยมคณะกรรมการแผนพฒนาเยาวชนสวถพอเพยงเปนกลไกขบเคลอน

มการสานตอกจกรรมตางๆผานการชมนมในโรงเรยนโดยมอาจารยเปนทปรกษาใหคำาแนะนำาและเปนพเลยงกจกรรมสวนใหญเปนการสรางกระบวนการเรยนรดานความพอเพยง อาท กจกรรมอบรมเยาวชนนกสบสายนำาคายพฒนาศกยภาพเยาวชนเพอการถอดบทเรยนคนตนแบบการสรางศนยเรยนรปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยนฯลฯสวนใหญจดซำาๆทกปเนองจากเยาวชนในโรงเรยนม การหมนเวยนทกปแตสาระของการใหความรเนนความพอเพยงเปนหลก เชนทผอำานวยการโรงเรยนบอไรวทยานคมกลาวยำา“โรงเรยนสอนให เดกฉล�ด แตกจกรรมโครงก�รฯ ทำ�ใหเดกเฉลยวฉล�ด”

ผลของการสนบสนนกจกรรมของโครงการฯทำาใหเดกและเยาวชนมความรดานเศรษฐกจพอเพยงหลายดานเชนการทำาบานดน เตาเผาถานการจดการความรภมปญญาทองถนมความกลาเรยนร กลาทำาเกดความใฝรและมจตอาสาสามารถทำางานรวมกบคนหมมากได จากการเขารวมกจกรรมมากกวา๒๐๐คนพบวาสวนใหญสามารถเรยนรและนำาไปปฏบตใชกบตวเองไดทำาใหมนใจไดวาเมอเดกและเยาวชนเหลานโตเปนผใหญในอนาคตจะเปนกลมคนทมศกยภาพทสำาคญในการพฒนาตำาบลและประเทศอยางมประสทธภาพ

๓๓๓๒

ปยอนทรย ลดการใชสารเคม เพอสขภาวะทด

หลงจากทตำาบลบอพลอยถกทงรางและปรบเปลยนมาทำาการเกษตรกรรมปลกไมผล ยางพารา และปาลมนำามนเพอการคาโดยสวนใหญใชป ยเคมเปนหลก เพอเพม ผลผลต สงผลทำาใหเกดความเสอมโทรมของดน นำา และระบบนเวศ รวมถงสขภาพ ของเกษตรกร และยงมต นทนการผลตสงเนองจากป ยเคมมราคาสง แตยงม เกษตรกร ๕–๖ ราย ทสนใจการทำาป ยหมกชวภาพ และสารไลแมลงทเรยนรเอง ผานสอตางๆและความรทไดจากหมอดนอาสาปราชญชาวบานและเกษตรตำาบลเกษตรกรเหลานเรมทดลองทำาและใชในสวนของตนเองและเหนวาไดผลดทงลดตนทนการผลตดนรวนซยขนสขภาพดและรางกายดขน

๓๕๓๔

เมอโครงการฯ เขามาในตำาบล ไดมการจดเวทระดบหมบาน และตำาบล เพอวเคราะหสภาพปญหาและความตองการนำาสการจดทำาแผนตำาบลวถพอเพยง แผนการเรยนรและพฒนาเกษตรอนทรยชวภาพจงเกดขน โดยในชวงกลางป พ.ศ.๒๕๕๒ไดจดตงคณะกรรมการเกษตรอนทรยชวภาพตำาบลขนมาทำางาน

หลงจากนนไดมการวางแผนอยางรอบคอบตรงเปาหมายจดกจกรรมอบรมการทำาปยอนทรยทำาปยนำาหมกและผลตสารไลแมลงโดยมผรและปราชญชาวบานเปนวทยากรจากนนไดเนนการทดลองปฏบตทำาปยกนอยางจรงจงซงกลมเปาหมายของผเขารวมนนมาจากแกนนำาแตละหมบานทชอบและสนใจเกษตรอนทรยแตไมรจะเรยนรทไหนกจกรรมดงกลาวจงกลายเปนพนทรวมพลคนรกเกษตรอนทรยในตำาบลมากกวา๑๕๐คนจากนนไดแจกปยอนทรยทงปยหมกปยนำาและสารไลแมลงใหครวเรอนพอเพยงอาสาและคนในชมชนไดทดลองใชเพอเรยนรถงคณภาพของปยซงไดรบการตอบรบเปนอยางดถงคณภาพปยอนทรยทไมแตกตางจากปยเคมถงแมวาจะใชระยะเวลานานกวาปยเคมแตไมทำาใหดนแขงเปนดนดานสวนสารไลแมลงจากสมนไพรกมคณภาพไมแตกตางจากใชสารเคมแตตองขยนฉดบอยๆ

ผลสะท อนเป นทน าพอใจน นำามาส การจดต งวสาหกจป ยอนทรย โดยเปนการรวมทนกนระหวางโครงการฯและคนตำาบลบอพลอยเพอเปนกองทน ในการผลตปยอนทรยจำาหนายใหกบคนในตำาบลในราคาถกและมคณภาพ ชวยฟ นฟสภาพแวดลอม ลดตนทนการผลต และยงชวยใหเกษตรกรเองมสขภาวะทดขนทงกายใจสงคมและจตวญญาณเกดการเชอมโยงแบงปน ความร ระหวางกล มตางๆ ในตำาบล ทงกลมของใชครวเรอน กลมเพาะเหดและกลมพลงงาน ทมพนฐานของการทำาเกษตรกรรมในแนวทางเศรษฐกจ พอเพยง

๓๗๓๖

แผนทความร

๓๙๓๘

ตำาบลบอพลอย ลดการปลอยคารบอนไดออกไซดลงได๓๒,๗๑๖กโลกรมจากกจกรรมทำาปยอนทรยกจกรรมรณรงคการประหยดพลงงานและพลงงานทดแทนทใชแทนแกสหงตม

ปรมาณการปลอยคารบอนไดออกไซดทลดลง จากการทำากจกรรมตลอดระยะเวลาทเขารวมโครงการฯ

หมายเหต : เกบขอมลจากกลมครวเรอนพอเพยงอาสาทเขารวมโครงการฯ

๔๑๔๐

ภาคผนวกรายชอคนตนแบบ...บทสรปความพอเพยง

ประเสรฐ สำาราญจต ตนแบบชวตพอเพยง... ชวตคณภาพ

“คนเร�ตองสอนตนเอง ไมมใครสอนเร�ไดนอกจ�กตวเอง”ประเสรฐกลาวถงหลกในการดำารงชวตสนๆผลกความคดทเคยวกรำาจากประสบการณทผานมาอยางโชกโชน

จนถงวนนรงตำาแหนงนายกเทศมนตรตำาบลบอพลอย ทชาวบานศรทธาและเชอมน ดวยการทำาตนใหเปนแบบอยางทดใชหลกทบทวนตนเองสงไหนไมดตดออกอยางเรองแกปญหาหนสนใชวธตดคาใชจายทไมจำาเปนออกเอาเวลาไปเทยวมาพฒนาอาชพตนเอง หารายไดเพม เมอสอนตนเองไดแลวจงสอนชาวบาน ดวยหวงใหชมชนมคณภาพชวตทดขนในแนวทางพอเพยงทยดมนมาตลอด โดยมความคดทจะพฒนาตำาบลบอพลอย ใหเปนเมองทองเทยวเปนเมองนาอยซงเปนเรองททำายากเพราะเมองนาอยคอมคณภาพชวตการศกษาสภาพแวดลอมสขภาพทดแตมนใจวาไมยากเกนกวาทจะทำา

“สวนไหนนำ�ม�ลดตนทนไดกจะทดลองทำ�และ ปรบประยกตใหเข�กบตนเองไปเรอยๆ”

ณฐกรบอกความตงใจทจะหาวธใหมๆมาลดคาใชจายในบาน ทำาชวตตนเองใหสมดล พออยพอกนอยางยงยนกวาเดม หลงจากเขามาเรยนรการพงพาตนเองกบโครงการฯอยางปลกผกเลยงปลา เลยงหอยเลยงไก“ต�มธรรมช�ต” ไวกนเองทเหลอแบงขายสรางรายไดเสรมโดยใชบญชครวเรอนเปนเครองมอในการเรยนรตนเองทำาใหลดละสงฟมเฟอยบางอยางไดและยงลดรายจายไดอกดวยการผลตของใชในครวเรอนไวใชเองเชนนำายาลางจานเปนตนทงยง เกดแนวคดใหมๆ มองภาพกวางถงหลกประกนในอนาคตดวยการออมทรพยไวกบกลมออมทรพยและปลกไมบำานาญไวใชยามสงอาย

นฐกร เฉลมศร ชวตพอเพยง... เพอวนนและอนาคต

“รจกกนรจกใชทำาของใชขายได”สรตนสะทอนความคดใหฟงอยางงายๆถงการใชชวต

พอเพยงในแบบของเธอ ซงไดจากการเรยนรในโครงการฯตงแตไดทดลองทำาบญชครวเรอนไดเหนคาใชจายฟมเฟอยของตนเองกปรบเปลยนตวเองหลายเรองอยางลดการดมนำาอดลม หนมาดมนำาสมนไพรแทน ใชเสอผาประหยดขนแลวยงทำานำาหมกชวภาพเผาถานทำานำายาเนกประสงคขายเสรมรายไดปลกผกผลไมไวกนในครวเรอนซงลดคาใชจายในบานไดจรง และยงเปนภมคมกนชวตระยะยาวไดดวยอยางปลกไมหอมตนไมปาตามธรรมชาตเชนนนทรยาง

และตะเคยนทสามารถเกบไวใชสอยไดตลอดชวต

สรตน สดประเสรฐ ชวตพอเพยง... ภมคมกนชวต

๔๓๔๒

รายชอครวเรอนพอเพยงอาสา

เจาหนาทประจำาตำาบล

เจาหนาทประจำาภาค

ทปรกษาภาค

นางสาวนภาภรณประมาคะเต

นางสาวศศดาราพภกด

นายวสตรยงพลขนธ

ทมงานภาคสนาม ปตท.

๑.นางฐตมามลประสทธ

๒.นายรงศกดชขวญพง

๓.นางมณฑลเตอนภกด

๔.นางกมลวรรณรจอาจ

๕.นายทองพลเบญมาศ

๖.นายสมควรลาภา

๗.นายเชอนเชอปดตา

๘.นายบรรเจดภพนธ

๙.นางนองนชทองบอ

๑๐.นายโชคชยสงขรตน

๑๑.นายบญชาลาภา

๑๒.นายยงยทธมสโรจน

๑๓.ร.ต.ต.เสนหเจรญวย

๑๔.นางสมศรวระปญญา

๑๕.ดต.นพดลพลยทธ

๑๖.นายเคยมเชอบดา

๑๗.นายอทยโปรษยบตร

๑๘.นายศลปชยเสยงเสนาะ

๑๙.นายอำานาจนวลพน

๒๐.นายสรยะเศรษฐศลป

๒๑.นายรตนาเนยม

๒๒.นายทนบญเสวย

๒๓.นายจำารสลอสนตธรกล

๒๔.นายอสนเสารอง

๒๕.นายสนนพงเกด

๒๖.นายบญดวงสลก

๒๗.นายประจกษรสเกสร

๒๘.นายสนองสวรรณสน

๒๙.นายบญเหลอสมภาล

๓๐.นายคำาพดานกลยา

๓๑.นางสาวสายฝนเตยงไธสงค

๓๒.นายไพรญศรสวสด

๓๓.นายอนนตวงพนธเสอ

๓๔.นายบญยงพลอยเจรญด

๓๕.นายชลตสรอยจำาปา

๓๖.นางสาวนฐกรเฉลมศร

๓๗.นายสเมธภเดช

๓๘.นางสาวสรตนสดประเสรฐ

๓๙.นางเสาวนยเรองโชต

๔๐.นางวาสนาชางตอ

๔๑.นางสาววนเพญบตรกลน

๔๒.นายเออนคลายคลง

๔๓.นายรกษอาสนะ

๔๔.นายวนนาคราช

๔๕.นายสวรรณระวงการ

๔๖.นายเลกลมหล

๔๗.นางธตมาถาวร

๔๘.นายพภพพมพปราบ

๔๙.นายสมนกนาคราช

๕๐.นายเฉลยวสนทรสวสด

๕๑.นายฉตรชยพมพปราบ

๕๒.นายสำาราญบญวเศษ

๕๓.นายสรตนสทธพงษ

๕๔.นายเภาธรรมปราบ

๕๕.นายโกวทธรรมปาบ

๕๖.นางเนองเสาวพนธ

๕๗.นางสำาเนาเลศทอง

๕๘.นายกาหลงเลศทอง

๕๙.นางลดดาอยตง

๖๐.นายนดเยนฉำา

๖๑.นายบญสงเนยรแกว

๖๒.นางณฐรดาอยตง

๖๓.นายทอนมาสพเหมาะ

๖๔.นางรงรตนทศพนธ

๖๕.นายพดซอนหาญพฒน

๖๖.นายบญมมาสพเหมาะ

๖๗.นางปราณเลศทอง

๖๘.นายพบลยอยตง

๖๙.นายชนวตรหาญพฒน

๗๐.นางฉววรณแผนทอง

๗๑.นายฝนพลายคง

๗๒.นางมาลยแสนบญเรอง

๗๓.นายปกรณบญธรรม

๗๔.นายไพรงามสมครการ

๗๕.นายหลาพรหมสทธ

๗๖.นางจนทรกรตนคำา

๗๗.นางหลเกยงเพงประโคน

๗๘.นางเวชชยชนะ

๗๙.นายบญเลศบญศร

๘๐.นายสำารวมทบเดม

๘๑.นายไพทลยสมบรณ

๘๒.นายสชาตศรการ

๘๓.นายวโรจนเกตมณ

๘๔.นางงนพวงทอง

๘๕.นายหรหมพรายคง

๘๖.นายเพชรชมภหมด

๘๗.นางนงนชปญญา

๘๘.นางศรมยสารสทธ

๘๙.นายวนแดงมา

๙๐.นายชยยทธสดสรยะ

๙๑.นายยงยทธคำาฟ

๙๒.นายมานะรศมรณชย

๙๓.นายเฉลมจนทรวนรกษ

๙๔.พ.จ.อ.สรยะศาลคป

๔๕๔๔