Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

28
jfl0fHo gLlt, @)^% k[i7e"ld v'nf Pj+ ahf/f]Gd'v jfl0fHo gLltn] ;fwgsf] kl/rfng, cfly{s ljsf; / ul/aL lgjf/0fdf ;sf/fTds k|efj k '¥ofpF5 eGg] dfGotfdf g]kfnn] ljut b'O{ bzs otf o:tf] gLlt cjnDag ub} { cfPsf] xf] . tyflk k" FhL, k|ljlw tyf ahf/ kx' Frdf c;xhtf / ljleGg d'n'saLr ljBdfg c;dfg cfly{s:t/sf] sf/0faf6 ljkGg / lk5l8Psf d'n'sx¿n] Jofkf/ pbf/Ls/0fsf] nfe lng ;s]sf 5}gg\ . ljZj Jofkf/ ;+u7g - World Trade Organization _ sf] ;fy} blIf0f Pl;ofnL :jtGq Jofkf/ If]q - SAFTA_ tyf ljd:6]s - BIMST-EC_ cfly{s ;d"xdf k|j]z u/]sf] sf/0faf6 g]kfnsf] ahf/ kx' FrnfO{ lj:tf/ u/]sf] eP tfklg b]zsf] w/ftn, xfjfkfgL / jg:klthGo ljljwtfaf6 k|fKt pTkfbgsf ;|f]t / ;fwg;Fu plrt k|ljlw, bIf hgzlQm Pj+ nufgLsf] ;+of]hg u/L lgof{t k|j4{g ug{ ;lsPsf] 5}g . o;}n] t'ngfTds / k|lt:kwf{Tds nfe ePsf lgof{thGo j:t 'x¿sf] klxrfg / ljsf; u/L ahf/ kx' Frsf] nfe k|fKt ug{ h?/L b]lvG5 . o;sf nflu jfl0fHo tyf cf}Bf]lus gLltnfO{ cGo If]qut gLltx¿;Fu ;dGjo u/L s[lif If]q, u}/–sfi7hGo jg If]q, ko{6g If]qnufot cGo ;]jf pBf]u / Jofkf/sf] cu| Pj+ k[i7 cGt/;DaGw ljsf; ub}{ hfg cfjZos 5 . o;sf cnfjf pTkfbsTj j[l4 ug] { ;fwg h:t}M– ef}lts, dfgjLo / ;fdflhs k" FhLsf] kl/rfng, ;+/rgfTds kl/jt{g / k|fljlws Ifdtfsf] ljsf; tyf ljsf;d}qL ;+:s[ltsf] hu]gf{ ub} { g]kfnsf] lgof{t Jofkf/nfO{ k|lt:kwL{ t'Nofpg h?/L 5 . ljutdf th'{df ul/Psf] jfl0fHo gLlt, @)$( n] d"ntM lgsf;L gLlt/ sfo{gLlt, k}7f/L gLlt / sfo{gLlt, cfGtl/s lgsf;L gLlt, ljb]zL ljlgdo Joj:yf, cfGtl/s Jofkf/ gLlt, jfl0fHo kl/ifb\sf] u7g, j}b]lzs Jofkf/ gLlt tyf cg';Gwfg ;+:yf Pj+ g]kfn Jofkf/ k|j4{g ;+u7gsf] :yfkgfh:tf ljifonfO{ ;d]6]sf] ePtf klg cGt/f{li6«o Jofkf/df ePsf] ultzLntf, If]qLo / ax'kIfLo Jofkf/ k|0ffnL;Fusf] cfa4tf, låkIfLo :jtGq Jofkf/ If]qsf] lj:tf/ Pj+ Jofkf/ k|lqmof ;xhLs/0f / gofF kf/jxg k|0ffnLsf] ljsf;h:tf ljifox¿ ;d]6\g ;s]sf] kfOFb}g . lgsf;L Jofkf/nfO{ cu|ult lbg :oflg6/L tyf kmfO6f]–:oflg6/L pkfox¿, Jofkf/ ;~rfngdf b]lvg] k|fljlws cj/f]w (TBT) Go"g ug] {h:tf ljifox¿ dx Œjk"0f{ b]lvG5 . pko' {Qm kl/k| ]Io / ahf/ kx' Frsf] cj;/df ePsf] lj:tf/af6 d'n'sn] kmfObf lng;d]t jfl0fHo gLltdf ;du| ¿kdf k'g/fjnf]sg ug'{ cfjZos b]lvPsf] 5 . d'n'sdf ljBdfg j:t' tyf ;]jfsf] cfk " lt{hGo sl7gfO (Supply Side Constraints), / ahf/ kx' Frdf b]lvPsf k|fljlws cj/f]wsf] sf/0f lgsf;L Ifdtfdf cfPsf] x|f;nfO{ ;'wf/ ug{ h?/L 5 . o;sf nflu lgof{thGo pBf]usf] pTkfbg k|ljlw, k|lqmof Pj+ u'0f:t/df ;'wf/ u/L ax'kIfLo tyf If]qLo Jofkf/ ;Demf}tfx¿ tyf ljsl;t tyf ljsf;f]Gd'v b]zx¿af6 clt sd ljsl;t /fi6«n] kfpg] ljz]if ;'ljwf Pj+ nfesf] clwstd ;b'kof]u ug{ h?/L 5 .

Transcript of Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

Page 1: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

1

jfl0fHo gLlt, @)^%

k[i7e"ld

v 'nf Pj+ ahf/f]Gd 'v jfl0fHo gLltn] ;fwgsf] kl/rfng, cfly{s ljsf; / ul/aL lgjf/0fdf

;sf/fTds k|efj k'¥ofpF5 eGg] dfGotfdf g]kfnn] ljut b'O{ bzs otf o:tf] gLlt cjnDag ub}{ cfPsf] xf] . tyflk k"FhL, k|ljlw tyf ahf/ kx'Frdf c;xhtf / ljleGg d'n'saLr ljBdfg c;dfg cfly{s:t/sf] sf/0faf6 ljkGg / lk5l8Psf d'n'sx¿n] Jofkf/ pbf/Ls/0fsf] nfe lng ;s]sf 5}gg\ . ljZj Jofkf/ ;+u7g -World Trade Organization_ sf] ;fy} blIf0f Pl;ofnL :jtGq Jofkf/ If]q -SAFTA_ tyf ljd:6]s -BIMST-EC_ cfly{s ;d"xdf k|j]z u/]sf] sf/0faf6 g]kfnsf] ahf/ kx'FrnfO{ lj:tf/ u/]sf] eP tfklg b]zsf] w/ftn, xfjfkfgL / jg:klthGo ljljwtfaf6 k|fKt pTkfbgsf ;|f]t / ;fwg;Fu plrt k|ljlw, bIf hgzlQm Pj+ nufgLsf] ;+of]hg u/L lgof{t k|j4{g ug{ ;lsPsf] 5}g . o;}n] t'ngfTds / k|lt:kwf{Tds nfe ePsf

lgof{thGo j:t'x¿sf] klxrfg / ljsf; u/L ahf/ kx'Frsf] nfe k|fKt ug{ h?/L b]lvG5 . o;sf nflu jfl0fHo tyf cf}Bf]lus gLltnfO{ cGo If]qut gLltx¿;Fu ;dGjo u/L s[lif If]q, u}/–sfi7hGo jg If]q, ko{6g If]qnufot cGo ;]jf pBf]u / Jofkf/sf] cu| Pj+ k[i7 cGt/;DaGw ljsf; ub}{ hfg cfjZos 5 . o;sf cnfjf pTkfbsTj j[l4 ug]{ ;fwg h:t}M– ef}lts, dfgjLo / ;fdflhs k"FhLsf] kl/rfng, ;+/rgfTds kl/jt{g / k|fljlws Ifdtfsf] ljsf; tyf ljsf;d}qL ;+:s[ltsf] hu]gf{ ub}{ g]kfnsf] lgof{t Jofkf/nfO{ k|lt:kwL{ t'Nofpg h?/L 5 . ljutdf th'{df ul/Psf] jfl0fHo gLlt, @)$( n] d"ntM lgsf;L gLlt/sfo{gLlt, k}7f/L gLlt/sfo{gLlt, cfGtl/s lgsf;L gLlt, ljb]zL ljlgdo Joj:yf, cfGtl/s Jofkf/ gLlt, jfl0fHo kl/ifb\sf] u7g, j}b]lzs Jofkf/ gLlt tyf cg';Gwfg ;+:yf Pj+ g]kfn Jofkf/ k|j4{g ;+u7gsf] :yfkgfh:tf ljifonfO{ ;d]6]sf] ePtf klg cGt/f{li6«o Jofkf/df ePsf] ultzLntf, If]qLo / ax'kIfLo Jofkf/ k|0ffnL;Fusf] cfa4tf, låkIfLo :jtGq Jofkf/ If]qsf] lj:tf/ Pj+ Jofkf/ k|lqmof ;xhLs/0f / gofF kf/jxg k|0ffnLsf] ljsf;h:tf ljifox¿ ;d]6\g ;s]sf] kfOFb}g . lgsf;L Jofkf/nfO{ cu|ult lbg :oflg6/L tyf kmfO6f]–:oflg6/L pkfox¿, Jofkf/ ;~rfngdf b]lvg] k|fljlws cj/f]w (TBT) Go"g ug]{h:tf ljifox¿ dxŒjk"0f { b]lvG5 . pko'{Qm kl/k|]Io / ahf/ kx'Frsf] cj;/df ePsf] lj:tf/af6 d'n'sn] kmfObf lng;d]t jfl0fHo gLltdf ;du| ¿kdf k'g/fjnf]sg ug'{ cfjZos b]lvPsf] 5 .

d'n'sdf ljBdfg j:t' tyf ;]jfsf] cfk"lt{hGo sl7gfO (Supply Side Constraints), / ahf/ kx'Frdf b]lvPsf k|fljlws cj/f]wsf] sf/0f lgsf;L Ifdtfdf cfPsf] x|f;nfO{ ;'wf/ ug{ h?/L 5 . o;sf nflu lgof{thGo pBf]usf] pTkfbg k|ljlw, k| lqmof Pj+ u'0f:t/df ;'wf/ u/L ax'kIfLo tyf If]qLo Jofkf/ ;Demf}tfx¿ tyf ljsl;t tyf ljsf;f]Gd'v b]zx¿af6 clt sd ljsl;t /fi6«n] kfpg] ljz]if ;'ljwf Pj+ nfesf] clwstd ;b'kof]u ug{ h?/L 5 .

Page 2: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

2

ljZj ahf/df g]kfnsf] lgof{tn] cToGt ;fgf] lx:;f cf]u6]sf] / b]zsf] s"n ufx{:Yo pTkfbgdf j:t'lgof{tsf] lx:;f * k|ltzt / cfoftsf] lx:;f @^ k|ltztsf] xf/fxf/Ldf /x]af6 Jofkf/ 3f6fsf] l:ylt a9\b} uPsf] :ki6 b]lvG5 . ljut s]xL jif{otf j}b]lzs ;xof]udf C0fsf] c+z a9\b} uPsf] sf/0faf6 klg :jtGq cy{tGqsf] lgdf{0fdf sl7gfO pTkGg x'Fb} uPsf] 5 . g]kfnn] cfufdL jif{x¿df b'O{ c+ssf] cfly{s j[l4 ug]{ nIo /fv]sf] sf/0faf6 klg lgof{t lgb]{lzt j[l4 / lgof{tn] cfoftsf] pNn]Vo c+z wfGg ;Sg] t'Nofpg Pj+ lgof{tnfO{ ul/aL lgjf/0fsf] k|of;;Fu cfa4 u/L ;dfj]zL agfpg cfjZos 5 . ljZj Jofkf/df l;h{gf ePsf] ultzLntfcg'¿k j:t' tyf ;]jf Joj;fo / af}l4s ;DklQ clwsf/df l;h{gf ePsf cj;/x¿sf] kmfObfsf] pkof]u u/L cf;Gg r'gf}tLx¿nfO{ ;fdgf ub}{ cGt/f{li6«o Jofkf/ lj:tf/ ug{ gofF, lj:t[t / km/flsnf] ;f]r;lxtsf] jfl0fHo gLlt cfhsf] cfjZostf ePsf] 5 . o;cg'¿k lgsf;L If]qsf] lj:tf/nfO{ Jofkf/ gLltsf] k|d'v cfwf/ agfO{ abln+bf] cfGtl/s kl/l:ylt tyf cGt/f{li6«o Jofkfl/s kl/j]znfO{ Wofgdf /fvL g]kfnsf] Jofkf/ ljsf;nfO{ lbuf] t'Nofpg] ;f]rsf ;fy o; jfl0fHo gLltsf] th'{df ul/Psf] 5 .

!= d"n p2]Zo /fli6«o cy{tGqdf jfl0fHo If]qsf] of]ubfg a9fO{ cfly{s ljsf; / ul/aL lgjf/0fdf ;xof]u k'¥ofpg] .

@= p2]Zo @=! cGt/f{li6«o:t/df k|lt:kwf{ ug{ ;Sg] u/L Jofkf/ Joj;fosf] k|j4{g ug{ cg's"n

jftfj/0fsf] l;h{gf ug]{ . @=@ cfoftnfO{ lgof{t Jofkf/ j[l4tkm{ cfa4 u/L ljZj ahf/df d"No clej[l4o'Qm

j:t'sf] lgsf;L a9fO{ Jofkf/ 3f6f sd ug]{ . @=# j:t' tyf ;]jf Jofkf/nfO{ k|lt:kwL{ Pj+ ;'b[9 agfO{ cfo tyf /f]huf/Lsf

cj;/ a9fpg] / ul/aL 36fpg ;xof]u k'¥ofpg] dfWodsf] ¿kdf pkof]u ug]{ . @=$ cfGtl/s Jofkf/ / j}b]lzs Jofkf/aLrsf] cGt/ –;DaGw :ki6 ¿kdf :yflkt

u/L Ps csf{sf] kl/k"/s ¿kdf ljsf; ug]{ .

#= d"n /0fgLlt

#=! Jofkf/nfO{ cGt/f{li6«o:t/df k|lt:kwf{ ug{ ;Sg] u/L cg's"n jftfj/0f l;h{gf ug]{ s_ j}b]lzs Jofkf/nfO{ ljZj cy{Joj:yf cg's"n k|lt:kwL{ agfpg ;/sf/n]

kyk|bz{s, ;+/Ifs, lgofds / pTk|]/ssf] e"ldsf lgjf{x u/L lghL If]qnfO{ Jofkf/ ;~rfngdf ;lqmo ;xefuL agfpg] .

v_ Jofkf/ k|lqmofdf ;/nLs/0f, ;xhLs/0f tyf ;+:yfut ;'b[9Ls/0fsf] dfWodaf6 lgsf;L k}7f/Ldf ;xhtf NofO{ sf/f]jf/ nfut 36fpg] .

u_ j:t' tyf ;]jf Jofkf/;Fu ;DalGwt gLltut, ;+:yfut / ef}lts ;+/rgfsf] ljsf; / ;'wf/ ug]{ .

3_ af}l4s ;DklQ clwsf/sf] ;+/If0f u/L cGt/f{li 6«o ahf/df g]kfnL pTkfbgsf] kx'Fr a9fpg] .

Page 3: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

3

ª_ :jb]zdf pknAw ;Lk, ;fwg / ;|f]tdf cfwfl/t t'ngfTds nfesf j:t'x¿sf] klxrfg / 5gf]6 u/L Jofkf/ k|j4{gdf ;xof]u k'¥ofpg] .

#=@ lgof{t clej[l4 u/L Jofkf/ 3f6f sd ug]{ s_ lgof{td"ns pBf]ux¿nfO{ rflxg] sRrf kbfy{, cf}Bf]lus d]l;g/L cflbsf]

cfoft k|lqmof ;/n agfpg] / k|f]T;fxgsf] Joj:yf ug]{ . v_ låkIfLo, If]qLo / ax'kIfLo Jofkf/ ;lGwaf6 l; lh{t cj;/x¿sf] pkof]u u/L

g]kfndf pTkflbt j:t'x¿sf] cGt/f{li6«o ahf/ lj:tf/ ug]{ . u_ :jb]zL tyf ljb]zL nufgL cfslif{t u/L lgsf;L k|j4{g ug{ ljz]if cfly{s

If]qx¿sf] :yfkgf / lj:tf/ ug]{ . #=# cfo / /f]huf/Lsf cj;/ j[l4 ug]{

s_ jfl0fHo If]q;Fu ;DalGwt /f]huf/d"ns ;Lk / pBdzLntf ljsf;df hf]8 lbO{ ;LdfGts[t ju{ / ljkGg ;d'bfodf /f]huf/L a9fpg] / Jofkf/ ljsf;nfO{ ;dfj]zL t'Nofpg] .

v_ k/Dk/fut ;Lk, snf / sf}znsf] k|of]u u/L pTkfbg x'g] lgsf;LhGo j:t'x¿nfO{ ahf/df k'¥ofpg cf}Bf]lus u|fd, ljz]if If]qx¿ (Special thrust areas) sf] ljsf; / k|j4{gdf hf]8 lbg] .

u_ ;]jf Jofkf/ k|j4{g u/L cfo / /f]huf/Lsf cj;/ j[l4 ug{ hf]8 lbg] . #=$ cfGtl/s Jofkf/ / j}b]lzs Jofkf/aLr cGt/;DaGw :yfkgf ug]{

s_ lgof{tof]Uo pBf]uaf6 pTkfbg x'g] j:t' jf ;]jfsf] cf+lzs lx:;f d'n'sleq vkt ug]{ jftfj/0f l;h{gf ug]{ .

v_ :jb]zleq} vkt x'g] u/L pTkfbg ul/Psf j:t' jf ;]jfsf] lj:tf/ u/L lgof{t ug{ k|f]T;fxg ug]{ .

$= gLlt tyf sfo{gLlt

$=! ;/sf/ / lghL If]qsf] e "ldsf tyf Jofj;flos Ifdtf clej[l¢ ug]{

$=!=! gLlt

!_ lghL If]qsf] cu'jfOdf lgof{t Jofkf/nfO{ If]qut Pj+ j:t'ut ljljwLs/0f u/L k|lt:kwL{ agfpg ;/sf/af6 ;+/Ifs, lgofds / ;xhstf{sf] e"ldsf lgjf{x ul/g]5 .

@_ ljQLo tyf df}lb|s, ljb]zL nufgL, cf}Bf]lus If]q, ko{6g, s[lif, jg, ef}lts k"jf{wf/ cflb gLltx¿nfO{ jfl0fHo gLlt;Fu ;fd~h:o x'g] u/L kl/dfh{g ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 .

#_ dfly plNnlvt If]qut gLltx¿aLr k[i7, cu| tyf ;dfgfGt/ cGt/;DaGw sfod u/fO{ lgsf;Lsf cfwf/nfO{ km/flsnf] kfl/g]5 .

Page 4: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

4

$_ cGt/f{li6«o ahf/sf] dfucg';f/sf] kl/df0f / u'0f:t/df j:t'sf] cfk"lt{ a9fpg g]kfnL u'0f:t/nfO{ ljb]zdf ;d]t dfGotf lbnfpg låkIfLo / If]qLo ;Demf}tf ul/g]5 .

%_ ax'kIfLo Jofkf/ Joj:yfcg'¿k cfGtl/s pBf]usf] ;+/If0f ug{ Anti- Dumping, Countervailing, Safeguard ;DaGwL sfg'gL Joj:yf ul/g]5 .

^_ b]zdf pknAw / eljiodf ljsf; x'g;Sg] nfutk|efjsf/L / u'0f:t/o'Qm pTkfbgsf dfWodaf6 kmfObf p7fpg afXo;|f]t (Outsourcing) / s/f/ (Contract) ;]jf tyf pTkfbgsf] dfWodaf6 cGt/f{li6«o pTkfbg ;~hfn (International production network) :yfkgf ug{ ljb]zL nufgLstf{ / u}/–cfjf;Lo g]kfnLx¿nfO{ k|f]T;fxg ul/g]5 .

&_ lgof{t sDkgLx¿nfO{ ljb]zdf ;Dks{ sfof{no jf laqmLsIf vf]Ng / ljb]zL cfoftstf{ sDkgLnfO{ g]kfnL ;]jf tyf j:t'sf] k|j4{g ug{ ;Dks{ sfof{no (liaison office) :yfkgf ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

*_ pkef]Qmfsf] xslxt ;+/If0f ug{, cfGtl/s Pj+ cGt/f{li6«o ahf/df :jR5 k|lt:kwf{Tds jftfj/0fsf] ljsf; ug{sf nflu k|lt:kwf{ P]gsf] k|efjsf/L sfof{Gjog / pkef]Qmf ;+/If0f P]gdf ;d;fdlos ;'wf/ ul/g]5 . ;fy}, cfGtl/s Jofkf/;DaGwL P]gx¿ th'{df u/L nfu" ul/g]5 .

(_ j:t' tyf ;]jf lgof{t k|j4{gsf nflu lghL, u}/;/sf/L Pj+ cg';Gwfgd"ns ;+:yfsf] Ifdtf clej[l4 ul/g]5 .

$=!=@ sfo{gLlt !_ lgof{t Jofkf/ lj:tf/ / k|j4{g ug]{ p2]Zon] k|d'v lgof{tstf{x¿ Pj+ ljb]zl:yt

g]kfnL j:t'sf k|d'v cfoftstf{x¿nfO{ ;Ddfg / k'/:s[t ug]{ Joj:yfnfO{ k|f]T;fxg ul/g]5 .

@_ lgof{t;Fu k|ToIf jf ck|ToIf ;DaGw /x]sf ;/sf/L lgsfo / lghL If]qsf Jofkfl/s ;+3–;+:yfx¿ tyf pBf]u jfl0fHo ;+3x¿aLrsf] ljBdfg ;~hfnnfO{ a[xt\ agfO{ lgof{t Jofkf/nfO{ cem a9L k|lt:kwL{ / k|efjsf/L agfOg]5 .

#_ pTklQsf] k|df0fkq hf/L ug]{ lgsfo, l;kmfl/; ug]{ lgsfo, ;]jf z'Ns tyf To;sf] pkof]u / cg'udg ug]{ lgsfosf ;DaGwdf sfo{ljlw agfO{ kf/bzL{ / Jojl:yt ul/g]5 .

$_ Jofkf/ ;xof]u;DaGwL gLltut, sfg'gL / k|lqmofut Joj:yfnfO{ yk kl/dfh{g u/L cGt/f{li6«o Jofkf/ k|0ffnLcg'¿k agfOg]5 .

%_ k//fi6« dGqfno / ljb]zl:yt g]kfnL lgof]unfO{ cfly{s s"6gLlt, nufgL ;DefJotf / lgof{t k|j4{gsf ljljw kIfx¿df k|efjsf/L 9+un] kl/rfng ul/g]5 .

^_ g]kfnL j:t'x¿sf k|d'v cfoftstf{ b]zx¿ Pj+ g]kfn;Fu a9L Jofkf/ ;Defjgf ePsf b]zl:yt g]kfnL lgof]ux¿df jfl0fHob"tx¿ (Commercial Counsellor) v6fpg] Joj:yf ul/g]5 .

Page 5: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

5

&_ d'Vo eG;f/ laGb'x¿af6 k|bfg ul/g] ;]jfsf nflu eG;f/ sfof{nox¿df vfB, u'0f:t/, s[lif, jg, k'/ftŒjnufot cGo lgsfosf k"jf{wf/;lxtsf PsfOx¿ /fvL ;]jf k|bfg ul/g]5 .

*_ lgsf;LnfO{ ;xhLs/0f ug{ k|zf;lgs, k|fljlws Pj+ lghL If]qsf lgsfox¿nfO{ Jofkf/ k|j4{g k|lti7fgsf] ;dGjodf PsLs[t ;]jf k'¥ofOg]5 .

(_ j:t'ut ;+3;+:yf, låkIfLo r]Da/x¿ / pBf]u Joj;foLx¿sf] k|ltlglwd"ns ;+:yfx¿sf] Ifdtf ljsf;sf] sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

!)_ Jofkf/;Fu ;DalGwt gLlt lgdf{0f k|lqmofdf lghL If]q, u}/;/sf/L ;+:yf, lj1 / cg';Gwfgd"ns ;+:yfnfO{ ;xefuL u/fOg]5 .

$=@ k|lqmofut ;/nLs/0f tyf ;+:yfut ;'b[9Ls/0fsf dfWodaf6 sf/f]jf/ nfutdf sdL Nofpg]

$=@=! gLlt !_ sf/f]af/ nfut (Transaction cost) 36fpg lgsf;LhGo pTkfbgdf pkof]u x'g]

sRRff kbfy{df nfUg] s/ tyf dx;'nnfO{ ;/n, zL3| tyf ;xh 9+uaf6 lkmtf{ x'g] Joj:yf ldnfOg]5 .

@_ Jofkf/ k|j4{gsf lgldQ cfjZos ;"rgf ;+sng, k|zf]wg / ;Dk|]if0fnfO{ cfw'lgs ;"rgf k|0ffnL Joj:yfkgsf] dfWodaf6 k|efjsf/L t'NofOg]5 .

#_ ;fs{ (SAARC) sf ;b:o /fi6«x¿ Pj+ Jofkf/ ;fem]bf/ d'n'sx¿;Fu ldNg] u/L g]kfnsf] eG;f/, kf/jxg / u'0f:t/ k|df0fLs/0f;DaGwL k|lqmof, dfkb08 (Standards) tyf gLlt lgodx¿df Ps¿ktf NofOg]5 .

$_ kf/jxgnfO{ ;'ljwfo'Qm / sd vlr{nf] agfO{ Jofkf/sf] k|lt:kwf{Tds Ifdtf clej[l4 ug{ ;'Svf aGb/ufxaf6 k|bfg ul/g] ;]jfnfO{ k|efjsf/L agfOg]5 .

%_ g]kfnsf] cGt/f{li6«o Jofkf/sf] nfut sd ug{ kf/jxg (Transit) b]zx¿ Pj+ l5d]sL d'n'sx¿sf] j}slNks kf/jxg dfu{x¿ tyf aGb/ufxx¿sf] ef}lts k"jf{wf/, dlN6df]8n ;'ljwf, oftfoftsf] ;'ljwf / nfutsf] cWoog u/L pko'Qm kf/jxg dfu{sf] k|of]u ug{ ;lGw÷;Demf}tf ul/g]5 .

- _̂ pTkfbg:t/df nfut k|efjsf/L pkfox¿ (Cost Effective Measures) ckgfpg'sf ;fy} cfk"lt{hGo sl7gfO (Supply Side Constraint) x6fpg sfo{qmd th'{df u/L nfu" ul/g]5 .

$=@=@ sfo{gLlt !_ eG;f/ 5'6fpg] k|lqmofnfO{ ;/nLs[t Pj+ r':t ug{ l5d]sL /fi6«sf eG;f/x¿;Fu

;d]t ;dGjo u/L PsLs[t eG;f/ k|0ffnLsf] lj:tf/ ul/g]5 . @_ cGt/f{li6«o Jofkf/ k4ltcg'¿ksf] eG;f/ d"NofÍg k4ltsf] cjnDag ub}{

eG;f/ k|lqmofdf ;/nLs/0f u/L k|efjsfl/tf a9fOg]5 . #_ lgsf;LhGo j:t'x¿sf] u'0f:t/ sfod ug{ k|rlnt cfGtl/s / cGt/f{li6«o

dfkb08cg';f/ u'0f:t/ lgwf{/0f ug]{ kl/kf6L cf/De ul/g]5 . u'0f:t/ lg/LIf0f, k|df0fLs/0f / cg'ud gsf nflu cfjZos cfwf/lznfsf] :yfkgf tyf ;"rgf k|jfx / bIf hgzlQmsf] ljsf; ub}{ cGt/f{li6«o dfkb08cg'¿k t'NofOg]5 .

Page 6: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

6

$_ kf/jxg ;]jfnfO{ k|efjsf/L agfpg ;LdfjtL{ eG;f/ If]qx¿df uf]bfd ;'ljwf, eG;f/;DaGwL ;"rgf k|jfxdf j[l4 / 9'jfgL Pj+ Clearing and Forwarding sf] ;]jf lj:tf/ ul/g]5 .

%_ ;Ldf tyf cGt/f{li6«o ljdfg:ynl:yt k|d'v eG;f/ sfof{nox¿df gfktf}n d]l;g, PS;–/] d]l;g, Nofaf]/]6/L, sDKo'6/ 8f6f Joj:yfkg tyf zLt e08f/sf] Joj:yf ul/g]5 .

^_ lgof{ts kmd{x¿sf] gjLs/0f, lgof{thGo pBf]ux¿n] k}7f/L ug]{ sRrf kbfy{sf] eG;f/ dx;'n;DaGwL k|lqmof, lgsf;L ePsf j:t'x¿sf] eG;f/ dx;'n lkmtf{, d"No clej[l4 s/;DaGwL Joj:yf, lgof{t c8{/sf] nflu gd'gf (sample) lng] lbg] Joj:yfnfO{ ;/n, lgof{t;xof]uL, l56f]5l/tf] / nfutk|efjL x'g] lsl;dsf] agfOg]5 .

&_ lgof{t k|j4{gsf nflu cfjZos kg]{ ahf/;DaGwL ;"rgfsf] ;+sng, k|zf]wg Pj+ ljt/0f sfo{nfO{ k|efjsf/L agfpg Jofkf/ k|j4{g k|lti7fgnfO{ yk ljQLo, dfgjLo / cGo cfjZosLo 6]jf;lxtsf] ;|f]t;fwg pknAw u/fOg]5 .

*_ k'/ftflŒjs tyf wfld{s dxŒjsf j:t', lj:kmf]6s kbfy{, jftfj/0f / jGohGt' ;+/If0f;DaGwL j:t' / ljleGg g]kfn kIf ePsf ;lGw;Demf}tf tyf sGe]G;gn] aGb]h u/]sf j:t'x¿afx]s c¿ ;Dk"0f{ j:t'sf] lgsf;L v'nf ul/g]5 .

$=# j}b]lzs Jofkf/;Fu ;DalGwt gLltut, ;+:yfut tyf ef}lts ;+/rgfsf] ljsf; ug]{ $=#=! gLlt

!_ lgsf;LnfO{ cfly{s pGgltsf] cfwf/lznfsf] ¿kdf ljsf; ug{sf nflu ljBdfg lgsf;L k}7f/L lgoGq0f P]gnfO{ k|lt:yfkg u/L gofF P]gsf] th'{df ul/g]5 .

@_ cGt/f{li6«o Jofkf/df k|ToIf e"ldsf lgaf{x ug]{ ;/sf/L lgsfox¿sf] Ifdtf clej[l4 ul/g]5 .

#_ ;'Vvf aGb/ufx, zLt e08f/, sG6]g/ k|m]6 :6];g, ;8snufotsf ef}lts k"jf{wf/x¿sf] lgdf{0f cGt/f{li6«o dfkb08cg'¿k ul/g]5 . ;fy} ljBdfg ;+/rgfsf] :t/f]Gglt ul/g]5 .

$_ l5d]sL d'n'sx¿aLrsf] :ynut Jofkf/af6 ;d'lrt nfe k|fKt ug{ ef}lts k"jf{wf/sf] ljsf; tyf ;'wf/sf nflu kxn ul/g]5 .

%_ ljZjljBfnox¿sf] jfl0fHo / cy{zf:qsf kf7\oqmdx¿df cGt/f{li6«o Jofkf/,

If]qLo Jofkf/ ;lGw;Demf}tfx¿ / ltgsf d'Vo k|fjwfg, lgof{t k|j4{g cflb ljifox¿ ;dfj]z ug{ kxn ul/g]5 .

^_ lghL If]qsf] of]ubfg;d]t lglZrt u/L /fli6«o tyf cGt/f{li6«o Jofkf/ d]nf cfof]hgf ug{ / d]nfdf efu lng ;xof]u ul/g]5 .

$=#=@ sfo{gLlt

Page 7: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

7

!_ ljZj Jofkf/ ;+u7g tyf k|rlnt cGt/f{li6«o k|fjwfg;Fu ;DalGwt vf; u/]/ af}l4s ;DklQ clwsf/sf] ;+/If0f (TRIPS), :oflg6/L / kmfO6f] :oflg6/L (SPS) / j:t'sf] cGt/f{li6«o u'0f:t/ / u'0f:t/Lo k|df0fLs/0f, eG;f/ k|lqmof cflbaf/] ;/sf/L / lghL If]qsf hgzlQmsf] Ifdtf clej[l4 ul/g]5 .

@_ pQ/ / blIf0ftkm{sf Jofkfl/s gfsfx¿nfO{ /]ndfu{ tyf km/flsnf /fhdfu{af6 hf]8\g cWoog u/fOg'sf ;fy} ljBdfg pQ/–blIf0f ;8s dfu{x¿sf] ;'wf/ / :t/f]Gglt ul/g]5 .

#_ blIf0f Pl;ofsf ef/t, g]kfn, a+unfb]z / e'6fgnfO{ hf]8\g] cGt/f{li6«o:t/sf] oftfoft dfu{;lxtsf] pkIf]qLo ljsf; cjwf/0ff (Growth Quadrangle) nfO{ ;Da4 kIfx¿sf] k/fdz{df cl3 a9fpg kxn ul/g]5 .

$_ ef/t / rLgaLrsf] :yndfu{af6 x'g] låkIfLo Jofkf/df g]kfnnfO{ kf/jxglaGb'sf] ¿kdf ljsf; ug]{ p2]Zoaf6 klxrfg ul/Psf d'Vo eG;f/

gfsfx¿df k"jf{wf/ lgdf{0f ul/g]5 .

%_ sf7df08f}sf] cGt/f{li6«o ljdfg:ynsf] sfuf]{ sDKn]S;nfO{ ;'Jojl:yt ug]{ / cGo d'n'ssf sfuf]{ ljdfgx¿sf] p8fgdf j[l4 ug{ kxn ul/g]5 .

^_ g]kfnu~h, /;'jf tyf tftf]kfgLnufotsf cGo ;Defljt :yfgx¿df ;'Svf aGb/ufx lgdf{0f ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 .

&_ cf}Bf]lus Pj+ j}b]lzs Jofkf/ k|j4{g ug]{ p2]Zo lnO{ lghL If]q;d]tsf] ;xeflutfdf sf7df08f}df Pp6f cGt/f{li6«o:t/sf] k|bz{gL:yn lgdf{0f ul/g]5 .

$=$ af}l4s ;DklQ clwsf/sf] ;+/If0f tyf ;]jf lgsf;L clej[l4sf nflu gLltut tyf ;+:yfut ;+/rgf tof/ ug]{

$=$=! gLlt !_ af}l4s ;DklQ clwsf/sf] ;+/If0f / ;]jf Jofkf/sf] lj:tf/sf nflu sfo{of]hgf

agfO{ nfu" ul/g]5 . @_ låkIfLo, If ]qLo / ax'kIfLo Jofkf/ ;Demf}tfcg's"n x'g] u/L cGt/f{li6«o ahf/df

g]kfnL j:t'sf] ;+/If0fsf nflu sfg'gL Joj:yf ul/g]5 . $=$=@ sfo{gLlt

!_ j:t' tyf ;]jfsf] cGt/f{li6«o ahf/df kx'Fr a9fpg ljb]zl:yt s"6g}lts lgof]ux¿nfO{ Trade Intelligence sf] ¿kdf sfo{ ug]{ u/L lqmofzLn t'NofOg]5 .

@_ k|d'v lgsf;L j:t'sf] cGt/f{li6«o ahf/df af}l4s ;DklQ clwsf/sf] ;+/If0f ug{ ;3fOg]5 . TRIPS cGtu{t x:tsnf, lrof, skmL, un}Frf, kl:dgf, dx cflbh:tf lgsf;LhGo j:t'sf] ef}uf]lns ;Í]tLs/0f (Geographical Indication) ;DaGwL clwsf/ sfod ug{ kxn ul/g]5 .

#_ jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnosf] cu|;/tfdf pBf]u, s[lif, jg, ;+:s[lt / lj1fg tyf k|ljlw dGqfnox¿ Pj+ g]kfn pBf]u jfl0fHo dxf;+3 / ;f]cGtu{tsf j:t'ut ;+3x¿;d]tsf] ;xeflutfdf ;ldlt agfO{ af}l4s ;DklQsf] ljljw kIfdf ;d]t sfo{gLlt to ul/g]5 .

Page 8: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

8

$_ ljZj Jofkf/ ;+u7g / If]qLo Jofkf/ ;Demf}tfx¿df ePsf] k|fjwfg cg'¿ksf ;]jfx¿sf] lgsf;L / vf; u/L rf}yf] df]8 (Mode 4) cGtu{tsf] ;]jf Jofkf/ lj:tf/ ug{ bIf hgzlQm tof/ ug{ k|fyldstf lbOg]5 .

%_ lgof{tof]Uo j:t' / ahf/sf] ljsf;sf nflu k|efjsf/L e"ldsf v]Ng ;Sg] u/L cfjZos ;f+u7lgs ;+/rgf;lxtsf] Jofkf/ k|j4{g k|lti7fg (Trade Promotion Institute) gfdsf] :jfoQ ;+:yf :yfkgf u/L xfnsf] Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb|nfO{ ;f]xL ;+:yfleq ljno (Merge) ul/g]5 .

- _̂ g]kfnL k/Dk/fut ;Lk, sf}zn, j:t' pTkfbg ug]{ k|lqmof / pTkflbt j:t'sf] a}l4s ;DklQ clwsf/ (TRIPS) sf] ;+/If0f ul/g]5 .

$=% lgof{td"ns pBf]unfO{ yk k|f]T;fxgsf] Joj:yf ug{]

$=%=! gLlt !_ lgof{td"ns pBf]ux¿nfO{ rflxg] sRrf kbfy{, cf}Bf]lus d]l;g/L cflbsf]

cfoftdf ;/n k|lqmof ckgfOg]5 .

@_ b]zleq sRrf kbfy{ pknAw x'g] j:t'x¿sf] :jb]zd} pTkfbg ug{ cfjZos sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

#_ jfl0fHo gLltsf] sfof{GjognfO{ k|efjsf/L agfpg s[lif, jgnufotsf If]qut gLltx¿aLr ;dGjo ul/g]5 .

$_ k|zf]wg gu/L lgsf;L eO/x]sf k|fylds j:t'x¿sf] d"No clej[l4 (value addition) u/L lgsf;L ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

%_ lgsf;Ldf lgof{t ;]jf z'Nsafx]s eG;f/ dx;'n, cGtMz'Ns / d"No clej[l4 s/ nufOg] 5}g .

^_ lghL / ;xsf/L If]qnfO{ lgof{t k|j4{g u[x :yfkgf ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 . &_ lgsf;Ldf ljQLo ;fwgsf] k|jfx a9fpg export credit guarantee scheme nfu"

ul/g]5 . *_ lgsf;Ld"ns pBf]usf] ;+j]bgzLntfnfO{ Wofgdf /fvL tfnfaGbL tyf

x8tfnh:tf lqmofsnfk x'g glbg ;Da4 kIfsf] ;xdltdf ljz]if pkfox¿ ckgfOg]5 .

(_ pTkfbg lng nfdf] ;do nfUg] lrof, skmL, kmnk"mn, h8La'6L, d;nfsf af]6, l/Ýf, l6d'/h:tf jgk}bfj/sf] nflu Jofj;flos v]tL ug{ lnhdf hUuf pknAw u/fpg] Joj:yf ldnfOg]5 .

$=%=@ sfo{gLlt !_ x:tsnf, h8La'6L, dx, lrof, b"w, df5f, df;', t/sf/L / cGo cw{k|zf]lwt

j:t'nfO{ k|zf]wg s]Gb|;Dd Nofpg / e08f/0f ug{ ;xof]u k'¥ofpg lghL If]q / ;xsf/L If]qsf] ;+nUgtfdf j:t' ljsf; sf]if (Product Development Fund) sf] :yfkgf ul/g]5 .

Page 9: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

9

@_ k|d'v lgsf;LhGo j:t'x¿sf] u'0f:t/df ;'wf/ / j:t' ljsf; tyf ljljwLs/0f ug{ lghL If]q;Fusf] ;xsfo{df PsLs[t k|fljlws ;+:yfsf] :yfkgf ul/g]5 .

#_ lgof{td"ns j:t' pTkfbgsf nflu k|of]u ul/g] sRrf kbfy{, ;xfos sRrf kbfy{, Koflsª d]6]l/on / dfWolds j:t' cfoftdf a}+s Uof/]G6Ldf Bonded Warehouse sf] ;'ljwf pknAw u/fOg]5 .

$_ lgof{td"ns pBf]un] cfoft u/]sf] jf :yfgLo:t/df vl/b u/]sf] sRrf kbfy{ jf ;xfos sRrf kbfy{df nfu]sf] s/ dx;'nx¿ lgof{t kl/df0fsf] cfwf/df lgsf;Lstf{nfO{ lkmtf{ lbOg]5 .

%_ lgof{t k|j4{gsf nflu lgof{t k|j4{g u[x (Export Trading House), ;xsf/L ;+:yf jf lghL sDkgLsf] ¿kdf :yfkgf u/L ;~rfng ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 . o;/L lgof{t k|j4{g u[x :yfkgf ubf{ cfly{s ljsf;df If]qLo ;Gt'ng sfod ug{ ljz]if Wofg k'¥ofOg]5 .

^_ :yfgLo pBf]u;Fu lgof{td"ns pBf]un] s/f/ u/L vl/b u/]sf j:t' lgof{t ePkZrft\ lgof{t kl/df0fsf] cfwf/df d"No clej[l4 s/ / cGtMz'Ns s/f/df pTkfbg ug]{ sDkgLnfO{ lkmtf{ ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 .

&_ d'Vo lgsf;L j:t'–tof/L kf]zfs, un}+rf / x:tsnfsf] lgsf;L a9fpg j:t' ljsf; sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 . ;fy}, lrof, skmL, t/sf/Lsf] aLp, h8La'6L / s[lif Pj+ b'UwhGo tyf u}/sfi7 jghGo j:t'sf] lgsf;L a9fpg sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 . ;fy}, lgsf;LhGo yk gofF j:t'sf] klxrfg / k|j4{g ug{ ljz]if sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

*_ lgof{t x'g] j:t' / ;f]sf] pTkfbgsf] nflu rflxg] sRrf kbfy{ d''n'sleq cf];f/k;f/ ubf{ s'g} lsl;dsf] z'Ns nfUg] 5}g .

$=^ låkIfLo, If]qLo / ax'kIfLo Jofkf/ clej[l4sf cj;/x¿nfO{ pkof]u u/L ahf/ lj:tf/ ug]{

$=^=! gLlt !_ g]kfnsf] lgsf;L Jofkf/sf] kx'Fr cGt/f{li6«o ahf/df lj:tf/ ug{ cd]l/sf,

o"/f]lkog o'lgognufot t'ngfTds ¿kdf a9L Jofkfl/s ;Defjgf ePsf d'n'sx¿;Fu / yk If]qLo Jofkf/ ;+u7gx¿;Fu :jtGq Jofkf/ If]q (Free Trade Area) ;DaGwL ;Demf}tf ug{ kxn ul/g]5 .

@_ låkIfLo, If]qLo tyf ax'kIfLo Jofkf/ ;lGw÷;Demf}tfx¿n] pknAw u/fPsf cj;/x¿sf] pkof]u ug{ ;dfg Jofkf/ :jfy{ ePsf cGo d'n'sx¿;Fu ;xsfo{ ul/g]5 .

#_ clt sd ljsl;t vf; u/L e"kl/j]li7t d'n'ssf] x}l;otn] låkIfLo, If]qLo tyf

ax'kIfLo Jofkf/ ;lGw÷;Demf}tfx¿n] pknAw u/fPsf] ;'ljwfx¿sf] clwstd pkof]u ug]{tkm{ kxn ul/g]5 .

Page 10: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

10

$=^=@ sfo{gLlt !_ cGt/f{li6«o Jofkf/sf] k|j[lQ, jt{dfg / efjL lbzf / g]kfnn] ;f] ;Gbe{df

lng'kg]{ gLltut sbdx¿af/] lgisif{df k'Ug lghL, ;/sf/L / lj1x¿sf] ;xeflutfdf Ps :yfoL Jofkf/ gLlt ljZn]if0f ;+oGq (Trade Policy Analytical Wing) sf] :yfkgf ul/g]5 .

@_ Jofkf/ k|j4{g k|lti7fgnfO{ cGt/f{li6«o Jofkf/ ;DaGwdf ;|f]ts]Gb|sf] ¿kdf ljsf; u/L låkIfLo, If]qLo tyf ax'kIfLo Jofkf/ ;lGw÷;Demf}tfx¿af6 pTkGg r'gf}tL / cj;/x¿ Pj+ ltgsf k|fjwfgaf/] ;"rgf k|jfx u/fpg] Joj:yf ul/g]5 .

$=& lgsf;L k|j4{gsf nflu ljz]if cfly{s If]qx¿sf] :yfkgf ug]{ $=&=! gLlt

!_ lgsf;L k|j4{g ug{ ef}lts k"jf{wf/ ;lxtsf] lgof{t k|zf]wg If]q tyf ljz]if cfly{s If]qx¿sf] :yfkgf ul/g]5 .

@_ ljz]if cfly{s If]qx¿df :yflkt pBf]ux¿nfO{ yk ;'ljwf tyf ;x'lnotnufot nlrnf] >d gLlt;lxtsf] sfg'g NofOg]5 .

$=&=@ sfo{gLlt !_ lgof{tof]Uo j:t'x¿sf] pTkfbsTj / k|lt:kwf{Tds Ifdtf j[l4 ug{ ljBdfg

;'Vvf aGb/ufxglhs ljz]if cfly{s If]qx¿ (Special Economic Zones) sf] :yfkgf ul/g]5 .

@_ e}/xjfdf lgdf{0ffwLg lgof{t k|zf]wg If]q / k|:tfljt jL/u~h ljz]if cfly{s If]qsf] cf;kf;sf If]qdf lgsf;LhGo pBf]ux¿nfO{ sRrf / cw{k|zf]lwt j:t' pknAw u/fpg] k|s[ltsf pBf]ux¿ (ancilliary industries) :yfkgf ug{ lghL If]qnfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

#_ k|efjsf/L ¿kdf pkof]udf cfpg g;s]sf /fhlj/fh, a'6jn / g]kfnu~hdf /x]sf cf}Bf]lus If]qx¿nfO{ j:t'ut ljz]if cfly{s If]qsf] ¿kdf pkof]u ug{ kxn ul/g]5 .

$_ g]kfnnfO{ kf/jxg laGb'sf] ¿kdf ljsf; ug]{ qmddf d'n'ssf] pQ/L tyf blIf0fL e]usf ;DefJo :yfgx¿df ljz]if cfly{s If]qsf] :yfkgfsf] nflu cWoog u/fOg]5 .

%_ ljz]if cfly{s If]qsf] nflu cfoft, k|zf]wg, d"No clej[l4, lgsf;L, cfGtl/s laqmL, s/ dx;'n;DaGwL PsLs[t lgb]{lzsf nfu" ul/g]5 .

^_ j:t' ljsf; sfo{qmdsf nflu ul7t af]8{, ;ldlth:tf lgsfosf] Jofkf/ Ifdtf clej[l4 ug{ ;xof]u k'¥ofOg]5 .

Page 11: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

11

$=* jfl0fHo If]qdf /f]huf/d"ns ;Lk / pBdzLntfsf] ljsf; ug]{ $=*=! gLlt

!_ jfl0fHo If]qdf cfo tyf /f]huf/Lsf cj;/x¿ l;h{gf u/L hgtfsf] hLjg:t/df ;'wf/ Nofpg pBdzLntf ljsf;, /f]huf/d"ns ;Lk Pj+ Joj:yfksLo Ifdtf clej[l4df hf]8 lbOg]5 .

@_ k|d'v lgsf;LhGo j:t'x¿sf] k|lt:kwL{ Ifdtf clej[l4 u/L lgsf;Lsf ;fy} /f]huf/Lsf cj;/x¿ a9fpg] sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

$=*=@ sfo{gLlt !_ :jb]zL sRrf kbfy{df cfwfl/t lgsf;LhGo j:t'x¿sf] pTkfbg ug]{

pBf]ux¿df gofF k|ljlw ckgfpg / pTkfbg k|lqmofdf ;'wf/ ug{ lgsf;L k|j4{g sf]ifsf] pkof]u ul/g]5 .

@_ s[lifhGo pTkfbgdf ljljwtfsf] cj;/nfO{ pkof]u u/L To:tf j:t'x¿sf]

pTkfbg Pj+ k|zf]wg cGt/f{li6«o dfuadf]lhdsf] t'Nofpg Koflsª, :6f]l/ª / k|df0fLs/0fdf ;xof]u k'¥ofOg]5 .

#_ lgsf;Lof]Uo s[lifhGo j:t'df nufgL cfslif{t u/L Jofj;flos v]tLåf/f a[xt\ :t/df pTkfbg Pj+ ahf/sf] k|j4{g ug{ s/f/ tyf ;xsf/L s[lif k|0ffnLnfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

$_ lgsf;L Jofkf/ k|j4{gsf nflu lghL If]q;d]tsf] ;xeflutfdf pBdzLntf / ;Lk ljsf;sf tflnd sfo{qmdx¿ ;~rfng ul/g]5g\ .

%_ j}b]lzs Jofkf/sf] If]qdf bIf Pj+ s'zn hgzlQm tof/ ug{ z}lIfs ;+:yfx¿;Fu cfjZos ;xsfo{ ul/g]5 .

$=( ;]jf Jofkf/ k|j4{g u/L cfo / /f]huf/Lsf cj;/df j[l4 ug]{ $=(=! gLlt

!_ ;]jf Jofkf/sf ljz]if If]qx¿ (Thrust Areas) klxrfg u/L ;f]sf] k|j4{gsf sfo{qmdx¿ ;~rfng ul/g]5 .

@_ ;]jf Jofkf/nfO{ ;xh, ;/n / k|efjsf/L agfpg ;+:yfut ;+oGqsf] lgdf{0f u/L k|lqmofut ;/nLs/0fsf] Joj:yf ldnfOg]5 .

#_ ;]jf Jofkf/sf If]qdf lghL If]qnfO{ cu|0fL e"ldsf v]Ng k|f]T;flxt ul/g]5 . $=(=@ sfo{gLlt

!_ ko{6g, lzIff, :jf:Yo / ;"rgf k|ljlwh:tf ;]jfsf If]qx¿nfO{ ljz]if ;]jf If]qsf] ¿kdf ljsf; / k|j4{g ul/g]5 .

@_ ljz]if ;]jf If]qx¿sf] k|j4{gsf nflu If]qut lgsfox¿;Fu ;dGjo ul/g]5 . #_ ljz]if ;]jf If]qx¿sf] Joj:yfnfO{ ahf/sf] dfucg';f/ ;]jf k'¥ofpg ;Sg] u/L

k'g/fjnf]sg ub}{ nlug]5 .

Page 12: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

12

$_ ;]jf Jofkf/sf] k|j4{gsf] nflu lghLIf]q ;d]tsf] ;xeflutfdf jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno cGtu{t 5'§} ;]jf Jofkf/ k|j4{g kl/ifb\ (Service Trade Promotion Council) u7g ul/g]5 . ;f] kl/ifb\n] ;]jf Jofkf/ k|j4{gsf nflu ;xhstf{ / pTk|]/ssf] e"ldsf lgjf{x ug]{5 .

%_ ;]jf Jofkf/sf] k|j4{gsf] nflu ;Dalwt dGqfnox¿ dfkm{t ljBdfg sfg"gx¿sf] kl/dfh{g / cfjZostf cg';f/ gofF sfg"gx¿sf] th'{df ul/g]5 .

^_ ;]jf Jofkf/ If]qsf] k|j4{gdf lghLIf]qnfO{ k|f]T;flxt ug{ cfjZostf cg';f/ :jb]zL tyf ljb]zL ;|f]tsf] kl/rfng ul/g]5 .

$=!) ljz]if If]qx¿ (Special thrust areas) sf] ljsf; ug{] $=!)=! gLlt

!_ ;d'bfodf cfwfl/t ;Lk / sf}znsf] k|of]u u/L lgsf;LhGo x:tsnfsf ;fdfg pTkfbg ug{ :yfgLo lgsfosf] ;xeflutfdf ljz]if If]qx¿ (special thrust areas) sf] klxrfg tyf ljsf; u/L To:tf j:t'sf] u'0f:t/ ;'wf/sf] nflu ;xof]u k'¥ofOg]5 .

@_ :yfgLo lgsfox¿;d]tsf] ;xeflutfdf :yfkgf / ;~rfng ul/g] ;xsf/L ;+:yf jf lgsf;L Jofkf/ u[xsf] e"ldsf ;'lglZrt ul/g]5 .

$=!)=@ sfo{gLlt !_ :yfgLo lgsfosf] cu'jfOdf :yflkt cf}Bf]lus u|fdx¿sf] Ifdtf ljsf;, j:t'

ljsf;, u'0f:t/ ;'wf/ / ahf/sf nflu ;xof]u k'¥ofOg]5 .

@_ u|fdL0f If]qdf /f]huf/L / cfo cfh{gsf cj;/x¿sf] l;h{gf ug{ s[lif tyf u}/sfi7 jghGoh:tf If]qx¿ (Special thrust areas) sf] k|j4{gdf hf]8 lbOg]5 . o:tf If]qaf6 ul/g] pTkfbgsf] cf];f/k;f/df s'g} klg :yfgLo s/ tyf z'Ns gnfUg] Joj:yf ul/g]5 .

#_ ko{6sx¿nfO{ x:tsnfsf ;fdfgsf] laqmL a9fpg lgsf;L Jofkf/ u[xx¿nfO{ k|f]T;flxt ug]{ / ko{6ssf] cfudg x'g] d'Vo ;x/x¿df ko{6g ljsf; af]8{dfkm{t :yfoL k|bz{gL tyf laqmL sIfsf] Joj:yf ul/g]5 .

$_ cf}Bf]lus u|fdsf] Joj:yfkg / ;~rfngdf :yfgLo lgsfo, ;xsf/L ;+:yf tyf lgsf;L Jofkf/ u[xnfO{ ;+nUg u/fOg]5 .

%_ s[lifhGo, jghGo, 3/]n' pBf]usf pTkfbg, cfo'j{]lbs pTkfbgx¿sf] lgsf;Ldf ;xsf/L ;+:yfx¿nfO{ k|f]T;fxg ul/g]5 .

$=!! lgsf;LhGo t'ngfTds nfesf gofF j:t'x¿sf] klxrfg, 5gf]6 pTkfbg / Jofkf/sf]

k|j4{g ug]{ $=!!=! gLlt

!_ t'ngfTds nfesf j:t'x¿sf] klxrfg, 5gf]6 / pTkfbg Pj+ cGt/f{li6«o ahf/ kx'Frsf nflu ljz]if PsLs[t sfo{qmdsf] sfof{Gjog ul/g]5 .

Page 13: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

13

@_ :yflkt lgof{td"ns j:t'x¿sf] pTkfbg Ifdtf / u'0f:t/ j[l4 ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

$=!!=@ sfo{gLlt !_ lgof{thGo j:t'x¿sf] pTkfbg Ifdtf / u'0f:t/ j[l4 ug{ cfjZos kg]{ ;Lk,

k"FhL, k|ljlw cflb pknAw u/fpg cfjZos ;xof]u k'¥ofOg]5 . @_ s[lif, jghGo, x:tsnf tyf :jb]zL sRrf kbfy{df cfwfl/t lgof{thGo j:t'

pTkfbg:ynb]lv cGt/f{li6«o ahf/;Dd k'¥ofpgsf nflu lghL If]q;d]tsf] ;xeflutf /xg] u/L lgof{t k|j4{g sf]ifaf6 ;xof]u k'¥ofOg]5 .

#_ l;~rfO, s[lifoGq, dn, aLp, pGgt hftsf kz'kIfLsf] cfk"lt{af6 s[lifIf]qsf] pTkfbsTj a9fO{ Jofj;flos s[lif, kz' / u}/sfi7 jghGo pTkfbgdf hf]8 lbOg]5 .

$_ lgsf;LhGo pTkfbgx¿sf] d"No z[Înf (value chain), nfut k|efjsfl/tf / u'0f:t/df ;'wf/ ul/g]5 .

%_ ljZjahf/sf] dfucg'¿ksf gofF lgsf;LhGo j:t'x¿sf] klxrfg Pj+ k|j4{g ug{ ljBdfg ;+:yfx¿sf] Ifdtf clej[l4 ul/g]5 .

$=!@ lgof{thGo pBf]unfO{ cfGtl/s ahf/;Fu cfa4 ug ]{ $=!@=! gLlt tyf sfo{gLlt !_ pBf]un] lgof{t ug]{ p2]Zon] pTkfbg ug]{ j:t' / ;]jfsf] s]xL lx:;f cfGtl/s

ahf/df ;d]t vkt x'g] jftfj/0f agfO{ pBf]usf] lbuf] ljsf; ul/g]5 . @_ lgof{t k|zf]wg If]qdf :yflkt pBf]ux¿n] tf]lsPsf] lglZrt kl/df0fdf cfˆgf]

pTkfbg cfGtl/s ahf/df laqmL ug{ kfpg] Joj:yf ul/g]5 . #_ :jb]zdf pTkflbt j:t'x¿sf] b]zleq} pkef]u a9fpg ;/sf/L lgsfox¿nfO{

k|f]T;fxg ul/g]5 . $=!# :jb]zleq} vkt x'g] u/L pTkfbg ul/Psf j:t' jf ;]jfsf] lj:tf/ u/L lgof{t ug{

k|f]T;fxg ug]{ $=!#=! gLlt tyf sfo{gLlt !_ :jb]zdf pTkflbt j:t' jf ;]jfsf] pTkfbg Pj+ pTkfbsTj / u'0f:t/df ;'wf/

ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 . @_ lgof{t k|f]T;fxg ug{ To:tf j:t' jf ;]jfsf] nflu ;DefJo ahf/x¿sf] vf]hL

ul/g]5 . #_ pTkflbt j:t' jf ;]jfsf] ahf/ kx'Fr ;xh t'Nofpg oftfoft Pj+ k"jf{wf/

ljsf;df hf]8 lbOg]5 .

%= ;+:yfut Joj:yf %=!= af]8{ ckm 6]«8 (Board of Trade)

Page 14: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

14

%=!=! Jofkf/ k|j4{gsf nflu cfjZos gLlt th'{df sfo{df ;xof]u k'¥ofpg, Jofkf/

;xhLs/0f ug{ Pj+ gLltsf] cg'udg Pj+ cGt/–lgsfo ;dGjo ug{ lghL If]q;d]tsf] ;xeflutfdf s]Gb|Lo:t/df b]xfoadf]lhdsf] Board of Trade u7g ul/g]5

jfl0fHo dGqL ÷ /fHodGqL cWoIf jfl0fHo ;xfos dGqL ;b:o ;b:o, /fli6«o of]hgf cfof]u -jfl0fHo x]g]{_ ;b:o ueg{/, g]kfn /fi6« a}+s ;b:o ;lrj, jfl0fHo dGqfno ;b:o ;lrj, pBf]u dGqfno ;b:o ;lrj, cy{ dGqfno ;b:o ;lrj, ko{6g tyf gful/s p8\8og dGqfno ;b:o ;lrj, lzIff dGqfno ;b:o ;lrj, :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqfno ;b:o cWoIf, g]kfn pBf]u jfl0fHo dxf;+3 (FNCCI) ;b:o cWoIf, g]kfn r]Da/ ckm sd;{ ;b:o cWoIf, g]kfn pBf]u kl/;+3 (CNI) ;b:o cWoIf, /fli6«o pBf]u Jofkf/ ;+u7g ;b:o g]kfnaf6 ;a}eGbf a9L dfqfdf j:t' lgof{t x'g] d'n's;Fu ;DalGwt låkIfLo r]Da/ ckm sd;{sf cWoIf

;b:o

sfo{sf/L lgb]{zs, Jofkf/ k|j4{g k|lti7fg ;b:o jfl0fHo jf e'QmfgL ;Gt'ng ljifodf ljz]if1tf xfl;n u/]sf ljZjljBfno s]GbLo ljefu:t/sf k|fWofks jf ;xk|fWofks dWo]af6 dgf]gLt lj1 @ hgf

;b:o

jfl0fHo dGqLaf6 dgf]gLt pBf]u jfl0fHo If]qsf JolQmTj tyf lj1 $ hgf

;b:o

dxflgb]{zs, jfl0fHo ljefu ;b:o–;lrj

%=!=@ af]8{n] s'g} JolQm jf lj1nfO{ a}7sdf efu lng cfdGq0f ug{ ;Sg]5 . g]kfn

;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L af]8{sf] ;b:ox¿sf] yk36 x]/km]/ ug{ ;Sg]5 . af]8{sf] a}7s sDtLdf b'O{ dlxgfdf Ps k6s a:g]5 / a}7s;DaGwL cGo sfo{ljlw af]8{n] to u/]adf]lhd x'g]5 .

Page 15: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

15

%=!=# af]8{sf] d'Vo sfd jfl0fHo gLltsf] sfof{Gjogdf ;dGjo ug]{, gLlt kl/dfh{gsf] nflu ;/sf/nfO{ l;kmfl/; ug]{ / v'nf tyf pbf/ Jofkf/ gLlt sfof{Gjogdf k/]sf] afwfJojwfg x6fpg ;/sf/nfO{ ;'emfj lbg] x'g]5 .

%=!=$ lgsf;L k}7f/L Jofkf/ sfof{Gjogdf b]lvPsf afwfJojwfgx¿ ;'Nemfpg lg0f{o ug]{ .

%=!=% Jofkf/ ;xhLs/0fsf nflu cfjZos kg]{ cGo sfo{x¿ ug]{ . %=@ Jofkf/ k|j4{g k|lti7fg (Trade Promotion Institute)

%=@=! xfnsf] Jofkf/ tyf lgsf;L k|j4{g s]Gb|nfO{ ahf/sf] dfu cg'¿ksf] ;]jf lbg ;Sg] :jfoQ ;+:yfsf] ¿kdf Jofkf/ k|j4{g k|lti7fgdf kl/0ft ul/g]5 .

%=@=@ k|lti7fgn] Jofkf/;DaGwL cWoog cg';Gwfg, lgsf;L k|j4{g, j:t' ljsf; / hgzlQm ljsf;;DaGwL sfo{ ug]{5 .

%=@=# k|lti7fgn] Jofkf/ k|j4{gsf nflu cfGtl/s Pj+ afXo ;"rgf Pj+ hfgsf/Lsf ;fy} Jofkf/;DaGwL tYofÍ ;+sng, k|zf]wg, ljZn]if0f tyf ;"rgf ;Dk|]if0f ug]{ d'Vo ;+oGqsf] ¿kdf sfd ug]{5 .

%=@=$ k|lti7fgsf] Joj:yfkg tyf ;~rfngdf lghL If]qsf Jofkfl/s Pj+ Jofj;flos ;+3 ;+:yfx¿nfO{ ;+nUg u/fOg]5 . s]Gb|nfO{ lbuf] ¿kdf ;~rfng ug{ ;/sf/ / lghL If]qaf6 ;|f]tsf] Joj:yf ldnfOg]5 .

%=@=% k|lti7fgn] Jofkf/ d]nf tyf k|bz{gLsf] cfof]hgf ug]{ Pj+ cfof]lht To:tf d]nf k|bz{gLdf ;xeflutf;DaGwL sfo{df ;dGjo ug]{5 .

%=# ljz]if cfly{s If]q / lgof{t k|zf]wg If]q %=#=! lgsf;L Jofkf/ a9fpgsf nflu cfjZos k"jf{wf/ ;]jf;lxtsf] ljz]if cfly{s

If]q / lgof{t k|zf]wg If]qsf] :yfkgf ul/g]5 . %=#=@ o;sf] :yfkgf / ;~rfngsf nflu 5'§} sfg'gsf] Joj:yf ul/g]5 . %=#=# ljz]if cfly{s If]q / lgof{t k|zf ]wg If]qsf] ljsf;, :yfkgf tyf ;~rfng ug{

lghL If]qnfO{ ;d]t k|f]T;flxt ul/g]5 .

Page 16: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

16

^= j}b]lzs Jofkf/ k|j4{g sfo{qmd ^=!= kf/jxg tyf nlhl:6s sfo{qmd

lgof{t Joj;fosf] ;~rfng nfutnfO{ sd u/L a9L k|lt:kwL{ agfpg lgDg sfo{x¿ ul/g]5 . ^=!=! :yflkt eOs]sf ;'Vvf aGb/ufxx¿sf] k|efjsf/L ;~rfngsf nflu dlN6df]8n

oftfoft k|0ffnL ;DaGwL P]g sfg"gnfO{ tTsfn nfu" ul/g]5 . ^=!=@ ljBdfg g]kfn–ef/t /]n ;Demf}tfdf k'g/fjnf]sg tyf kl/dfh{g u/L

k|efjsf/L sfof{Gjog ul/g]5 . ;fy}, cGo ;Defljt laGb'x¿df ;d]t /]n ;]jf lj:tf/ ug{ kxn ul/g]5 .

^=!=# eG;f/ ;'b[9Ls/0fsf nflu nfu" ul/Psf] ljB'tLo ;"rgf k|ljlwsf] lj:tf/ u/L yk df]8\o'nx¿ (Module) k|of]udf NofOg]5 / ;f]sf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf nflu eG;f/ sd{rf/LnfO{ cfjZos tflnd k|bfg ul/g]5 .

^=!=$ låkIfLo, If]qLo / ax'kIfLo Jofkf/ k|fjwfg cg';f/ u'0f:t/ lgwf{/0f / hfFr Pj+ u'0f:t/ k|df0fLs/0f / Conformity assessment sf nflu cfjZos ef}lts k"jf{wf/ / bIf hgzlQm ljsf; u/L lgof{thGo j:t'x¿sf] cGt/f{li6«o ahf/df ;xh¿kdf kx'Fr a9fOg]5 .

^=!=% g]kfn /fHoleq :yfkgf ePsf / x'g] ;'Vvf aGb/ufx, sG6]g/ k|m]6 :6]zg, PsLs[t eG;f/ laGb' (ICD) sf] ;~rfng / Joj:yfkgsf] lgodg ug{ OG6/df]8n oftfoft k|flws/0fsf] :yfkgf ul/g]5 .

^=@= lgof{t k|zf]wg tyf ljz]if cfly{s If]q k|j4{g sfo{qmd lgof{t Jofkf/nfO{ k|lt:kwL{ agfpg xfn lgld{t ;'Vvf aGb/ufx If]qx¿sf] glhs lghL If]qsf] ;+nUgtfdf lgof{t k|zf]wg If]qx¿sf] :yfkgfsf nflu ;DefJotf cWoog ul/g]5 . o:tf If]qsf] :yfkgfsf nflu b]xfocg';f/sf] Joj:yf ul/g]5 M ^=@=! pTkflbt j:t'sf] tf]lsPsf] c+z lgsf;L x'g] u/L lgof{t k|zf]wg If]qdf pBf]u

:yfkgf ug{ rfx]df To:tf pBf]u :yfkgfsf nflu :jLs[lt lbOg]5 . ^=@=@ lgof{t k|zf]wg If]qx¿÷ljz]if cfly{s If]qx¿df sfk]{6 u|fd, x:tsnf u|fd tyf

ufd]{G6 k|zf]wg If]q (GPZ) :yfkgf ug{ k|fyldstf lbOg]5 . ^=@=# lgof{t k|zf]wg If]qdf :yflkt pBf]ux¿nfO{ k|j4{g ug{ >d P]g nlrnf]

agfOg]5 . ^=@=$ lgof{t k|zf]wg If]qsf] nflu cfoft, k|zf]wg, d"No clej[l4 / lgof{t;DaGwL

PsLs[t lgb]{lzsf agfO{ nfu" ul/g]5 .

Page 17: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

17

^=#= k|rf/ k|;f/ tyf k|j4{g sfo{qmd ^=#=! ljZj Jofkf/ ;+u7gsf] k|fjwfgcg';f/ Sanitary & Phytosanitary, Technical

Barriers to Trade / Trade in Services ;DaGwL ;"rgf k|jfx / ;f]wk'5;DaGwL ljBdfg National Inquiry Point x¿nfO{ ;'b[9 agfOg]5 . jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnon] To:tf Inquiry Point x¿sf] ;dGjo ug]{5 .

^=#=@ lgof{t k|j4{g ug{sf nflu ljb]zL Jofkf/ d]nfdf ;xefuL x'Fbf ;fdfgsf] emGem6 d'Qm cf];f/k;f/ ug{ ;3fp k'uf];\ eGg] p2]Zon]] ATA-CARNET sf] ;b:otf lng kxn ul/g]5 .

^=$= hgzlQm ljsf; sfo{qmd

^=$=! låkIfLo, If]qLo / ax'kIfLo Jofkf/ ;lGw÷;Demf}tfx¿sf] hl6ntfnfO{ Wofg lbO{

j:t' Pj+ ahf/ ljsf;, u'0f:t/ ;'wf/nufot Jofkf/ ;lGw÷;Demf}tfx¿sf

af/]df jftf{ ug{ ;Sg] Ifdtfo'Qm hgzlQm tof/ ul/g]5 .

^=$=@ cGt/f{li6«o Jofkf/;Fu ;DalGwt vf; u/]/ af}l4s ;DklQsf] ;+/If0f (TRIPS), Sanitary and Phytosanitary / Jofkf/df k|fljlws cj/f]w -TBT_, eG;f/ d"NofÍg tyf k|lqmofsf af/]df ;/sf/L Pj+ lghL If]qsf ;DalGwt ;+:yfsf JolQmnfO{ tflnd lbOg]5 .

&= k|lqmofut ;/nLs/0f / Joj:yf &=!= Ohfht–kq;DaGwL k|lqmof

&=!=! k}7f/Lsf] lgldQ aGb]h / kl/df0ffTds aGb]h nufOPsf j:t'x¿afx]s c¿ j:t' a}+lsª k|0ffnLdfk{mt cfoft ubf{ Ohfht–kq rflxg] 5}g .

&=!=@ lgsf;Lsf lgldQ aGb]h nfu]sf j:t' afx]s c¿ j:t'sf] lgsf;L v'nf ul/Psf] 5 .

&=!=# lgsf;L jf k}7f/Lsf] Ohfht rflxg] cj:yfdf jfl0fHo ljefun] Ohfhtkq lbg]5 .

&=@= s/, eG;f/ tyf dx;'n;DaGwL Joj:yf &=@=! lgof{t j:t' / o;sf] pTkfbgsf nflu cfjZos kg]{ sRrf kbfy{ tyf ;xfos

sRrf kbfy{x¿ d'n'sleq cf];f/k;f/ ubf{ :yfgLo s/ nfUg] 5}g . &=@=@ ljb]zL qm]tfn] g]kfnL lgof{tstf{nfO{ lgof{t c8{/sf nflu k7fPsf] gd"gf

(Samples) j:t'df eG;f/ dx;'n nufOg] 5}g .

Page 18: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

18

&=@=# lgof{ltt j:t'x¿ ljb]zL cfoftstf{nfO{ cdfGo eO{ lkmtf{ ePsf cj:yfdf lgof{t ePsf] k|dfl0ft ug]{ sfuhftx¿sf] cfwf/df To:tf j:t'x¿df eG;f/ dx;'n / VAT gnfUg] Joj:yf ul/g]5 .

&=@=$ k}7f/L ePsf sRrf kbfy{ tyf ;xfos sRrf kbfy{x¿af6 pTkflbt j:t'

lgof{t ePdf cfoftdf lt/]sf] eG;f/ s/ lkmtf{ x'g]5 . a}+s Uof/]G6L /fv]sf]df ;DalGwt eG;f/ sfof{non] k'ms'jf ug]{5 .

&=#= lh=P;=kL= (Generalized System of Preferences) ;DaGwL Joj:yf &=#=! lh=P;=kL= ;'ljwfsf ;DaGwdf lgoldt ¿kdf Joj;foLx¿nfO{ Jofkf/ k|j4{g

k|lti7fgn] hfgsf/L u/fpg]5 . &=#=@ lh=P;=kL= l;kmfl/; ug]{ lgsfo, sfo{ljlw / ;f];DaGwL ;]jfz'Ns jfl0fHo tyf

cfk"lt{ dGqfnon] tf]Sg]5 . &=#=# lh=P;=kL= l;kmfl/; ;]jfz'Nsaf6 k|fKt /sdnfO{ lgof{t j:t' ljsf;, u'0f:t/

;'wf/ / lgof{t k|j4{gdf vr{ ul/g]5 . &=#=$ lh=P;=kL=sf] /]s8{ /fVg] / sfof{Gjog ug]{ sfd Jofkf/ k|j4{g k|lti7fgn]

ug]{5 . &=$= pTklQsf] k|df0fkq;DaGwL Joj:yf

&=$=! jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnon] pTklQsf] k|df0fkq (Certificate of origin) hf/L ug]{ lgsfo / o;df nufOg] ;]jfz'Ns;DaGwL lg0f{o ug]{5 .

&=$=@ pTklQsf] k|df0fkq k|fKt ug]{ sfo{ljlw jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnon] ;fj{hlgs ug]{5 .

&=$=# pTklQsf] k|df0fkq hf/L u/]afkt k|fKt x'g] /sdnfO{ hf/L ug]{ lgsfon] lgof{t j:t' ljsf; / k|j4{g sfo{df vr{ ug'{kg]{5 .

&=$=$ pTklQsf] k|df0fkq;DaGwL cg'udg jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnon] tf]s]sf] lgsfon] ug]{5 .

&=$=% pTklQsf] k|df0fkq hf/L ug]{ lgsfon] ;f];DaGwL clen]v sDtLdf klg # jif{;Dd cBfjlws /fVg'kg]{5 . clen]v;DaGwL ljj/0f rf}dfl;s ¿kdf jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfnon] tf]s]sf] lgsfo;dIf k]z ug'{kg]{5 .

*= j:t' ljsf; sfo{qmd j:t' ljsf; sfo{qmdnfO{ b'O{ 5'§f5'§} ;d"xdf ljefhg u/L nfu" ul/g]5 . k|yd k|fyldstf ;d"xdf xfn lgsf;L ahf/df :yflkt e};s]sf >dk|wfg (Labour intensive) j:t'x¿nfO{ ;dfj]z u/L ljz]if s]lGb|t If]q (Special focus area) sf] ¿kdf ljsf; ul/g]5 . o; k|fyldstf ;d"xcGtu{t ljz]iftM tof/L kf]zfs, pmgL un}+rf / x:tsnfsf j:t'x¿ kg]{5g\ . bf];|f] ;d"xdf lgsf;Lsf] k|r'/ ;Defjgf /x]sf s[lifhGo, x:tsnf / jghGo j:t'x¿nfO{ k|fyldstf lbO{ hf]8 lbOPsf] If]q (Thrust area

Page 19: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

19

development) sf] ¿kdf sfof{Gjog ul/g]5 . o; ;d"xdf lrof, t/sf/Lsf] aLp, h8La'6L, cb'jf / cn}+rL cflbsf] lgof{t k|j4{gsf nflu hf]8 lbOg]5 .

*=! ljz]if s]lGb|t If]q ( Special Focus Area ) *=!=! tof/L kf]zfs

§ ljZj Jofkf/ ;+u7gsf] k|fjwfg cg'¿k Multi-Fibre Agreement (MFA) cGtu{t nfu" ePsf sf]6f k|0ffnLsf] cGTokl5sf] kl/jlt{t kl/l:ylt / cGt/f{li6«o ahf/sf] ;Defljt cTolws k|lt:kwf{nfO{ Wofgdf /fvL vf; u/L g]kfnL sk8f, tof/L kf]zfs tyf s6g 6fjnsf] lbuf] ljsf;sf nflu cfjZos sfo{qmdx¿ r/0fa4¿kdf sfof{Gjogdf NofOg]5 .

§ tof/L kf]zfs / s6g 6fjnsf] lgof{t a9fpg cjnDag ug'{kg]{ bL3{sfnLg /0fgLlt to ug{ cWoog u/L k|fKt lgisif{sf] cfwf/df /fli6«o :t/sf] dfu{bz{g -Guidelines_ th'{df u/L sfof{Gjog ul/g]5 .

§ lh=P;=kL= ;'ljwfsf nflu j:t' pTklQsf] lgod -Rules of Origin_ nfO{ ;d]t Wofgdf /fvL tof/L kf]zfs / s6g 6fjnh:tf sk8fdf cfwfl/t j:t'x¿sf] lbuf] ljsf; ug{ k[i7;DaGw :yflkt u/L wfuf] tyf sk8f pBf]ux¿sf] :yfkgfsf nflu cfjZos gLlt / k"jf{wf/x¿sf] Joj:yf ul/g]5 . xfn ;~rfngdf cfO/x]sf 3/]n' tyf 7"nf :jb]zL sk8f pBf]ux¿;Fu ;dGjo sfod u/L j:t' ljsf; ug{ hf]8 lbOg]5 .

§ tof/L kf]zfs pBf]usf] k|lt:kwf{Tds Ifdtf j[l4 ug{ tof/L kf]zfs k|zf]wg If]q -GPZ_ sf] cjwf/0ffnfO{ k|fyldstf lbO{ ;DefJotf cWoog u/fO{ o:tf If]qsf] :yfkgfsf nflu c¿ cfjZos sbdx¿ rflng]5 .

§ tof/L kf]zfssf] cGt/f{li6«o Jofkf/df ePsf] v'nf gLltaf6 l;lh{t Jofkfl/s cj;/x¿af6 clwstd kmfObf p7fpg tof/L kf]zfssf] ahf/ lj ljwLs/0f ug{ lghL If]q;Fusf] ;fem]bf/Ldf k|j4{gfTds sfo{x¿ ul/g]5 .

§ ;g\ @))% kl5 sf]6f k|0ffnL x6\g uO{ Jofkf/ v'nf ePsf] sf/0faf6 k|d'v cGt/f{li6«o ahf/x¿df lgsf;L 36\g uPsf] s'/fnfO{ Wofgdf /fvL To:tf ahf/x¿df eG;f//lxt kx'Fr kfpg rflnPsf sbdx¿nfO{ lg/Gt/tf lbOg]5 .

§ a9L d"No clej[l4 x'g] tof/L kf]zfssf] pTkfbgnfO{ k|f]T;flxt ug{ cfjZos kg]{ bIf hgzlQmsf nflu lghL If]qaf6 km];g 6]Sgf]nf]hL OlG:6Ro'6sf] :yfkgf ug{ k|f]T;fxg lbOg]5 .

*=!=@ = un}Frf tyf pmgL ;fdfg § cGt/f{li6«o ahf/df g]kfnL un}+rfsf] klxrfgnfO{ sfod /fvL o;sf] lgof{t

kl/df0fdf lu/fj6 cfpg glbg g]kfn un}+rf -Nepal Carpet_ sf] a|flG8ª / n]alnªsf] sfo{nfO{ cufl8 a9fOg]5 .

Page 20: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

20

§ g]kfnL un}+rf n]alnªsf] Joj:yfkgsf nflu u'0f:t/ tyf gfktf}n ljefun] k/LIf0f tyf k|df0fLs/0f ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 . ;fy} k|d'v ahf/df xfn kfO/x]sf] ljz]if eG;f/ 5'6 ;'ljwfnfO{ lg/Gt/tf lbg cfjZos kxn ul/g]5 .

§ d]l;gaf6 lgld{t wfuf]sf] k|of]u;DaGwL 7f]; gLlt lgwf{/0f ug{ cGt/f{li6«o ahf/df un}+rfsf] dfu / d"No k|lt:kwf{nfO{ ;d]t Wofgdf /fvL nfut–nfe ljZn]if0f -cost-benefit analysis_ sf] cWoog u/fOg]5 .

§ g]kfnL un}+rfsf] :yflkt u'0f:t/nfO{ sfod ug{ un}+rf pTkfbgdf k|of]u x'g] cfoftLt pmgsf] u'0f:t/ k/LIf 0f u/]sf] k|df0fLs/0f sfuhft ;DalGwt cfoftstf{n] eG;f/ sfof{nodf clgjfo{ ¿kdf k]z ug'{kg]{ Joj:yfnfO{ sfod /flvg]5 .

§ g]kfnL un}+rfsf] u'0f:t/nfO{ ljZjfl;nf] agfpg pTkfbg tyf lgsf;Lk"j{ lg/LIf0fnfO{ k|efjsf/L agfOg]5 .

§ g]kfnL un}+rfsf] cGt/f{li6«o ahf/df ljBdfg 5ljdf cfFr cfpg glbg g]kfnL un}+rfsf] gfdaf6 ljb]zL un}+rfsf] lgsf;L x'g] l:ylt pTkGg x'g glbg pmgL un}+rf k}7f/Ldf lgoGq0f u/L s'g} klg k|sf/sf] Transhipment nfO{ k"0f{¿kdf lg?T;fxg ul/g]5 .

§ un}+rf tyf pmgL j:t'x¿sf] pTkfbgsf nflu d'n'sleq} pmgsf] pTkfbg;DaGwL PsLs[t sfo{qmd Nofpg ;DefJotf cWoog u/fOg]5 . ljz]ifu/L ltAatL k|sf/sf] pmg pTkfbgdf dxŒj lbOg]5 .

§ u'0f:t/o'Qm un}+rf lgsf;L tyf ljb]zL ahf/ kx'Frdf lg/Gt/tf lbg un}+rfsf] u'0f:t/ lgwf{/0f k|df0fLs/0f -Quality label_, afn>d/lxt k|df0fLs/0f, kof{j/0fLo k|df0fLs/0f -Eco-label_ sf] lgwf{/0f ug]{ Joj:yfnfO{ k|efjsf/L agfOg]5 .

§ lgof{tsf nflu ahf/ ljljwLs/0f ug{ o'/f]k]nL ahf/nufot cd]l/sL ahf/ tyf cGo ;Defljt ahf/df k|j4{g sfo{qmdx¿ ;~rfng ul/g]5 .

§ un}+rfsf] pTkfbg;DaGwL k|lqmofx¿ ld>0f, s6fO / /ËfOnufot l8hfOg tyf u'0f:t/;DaGwL ;+:yfut Joj:yf ug{ lghL If]qsf] ;xeflutfdf sfk]{6 :s'nsf] :yfkgf u/L bIf hgzlQm ljsf;df 6]jf k'¥ofOg]5 .

*=!=# klZdgf tyf /]zdhGo j:t' § klZdgf tyf /]zdhGo j:t' pTkfbg ug{ cfjZos k|d'v sRrf kbfy{sf] cfk"lt{

:yfoL Pj+ bL3{sfnLg ¿kdf u/fpg Jofj;flos ;DefJotfsf] cfwf/df pTkfbgsf] sfo{nfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

§ sRrf kbfy{ pTkfbg ug{ Rofª\u|f kfngsf nflu :yfgLo Joj;foLnfO{ cfjZos k"FhL / k|ljlwsf] Joj:yf u/L k|f]T;flxt ul/g]5 .

§ /]zd pTkfbg a[xt\ ¿kdf u/fpgsf nflu cfjZos k"FhL / k|ljlwsf] plrt

Joj:yf u/L /]zdsf] sRrf kbfy{sf] ¿kdf /x]sf] lsDa' v]tLb]lv sk8f pTkfbg;Ddsf] sfo{nfO{ ljz]if k|fyldstfsf ;fy k|f]T;flxt ul/g]5 .

Page 21: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

21

§ klZdgf tyf /]zdaf6 pTkflbt j:t'sf] :t/Lotf sfod ug{ k|efjsf/L u'0f:t/ k/LIf0f Joj:yf / k|d'v lgof{ts d'n'sdf 6«]8dfs{ btf{ ug]{ sfo{nfO{ k|fyldstf lbOg]5 .

§ ;xsf/Lsf] cjwf/0ff tyf cfw'lgs k|ljlwaf6 Rofª\u|f kfngsf] ljsf; ug{ k|fljlwsx¿sf] /]vb]v Pj+ lgu/fgLdf ;DefJo u|fdL0f If]qnfO{ Rofª\u|fkfng If]qsf] ¿kdf gd'gf cfof]hgf (Pilot Project) ;~rfngdf NofOg]5 .

§ pTkfbg / lgof{t nfut sd u/L k|lt:kwf{Tds Ifdtfsf] ljsf; tyf pko'Qm k|j4{gfTds sfo{qmdx¿sf] dfWodaf6 ahf/ cj;/ k|bfg u/L lgof{tnfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

§ /]zd, klZdgf pTkfbg / lgof{tsf nflu cfjZostfg';f/sf dfgj ;+zfwgsf] ljsf;df ;xof]u k'¥ofOg]5 .

§ klZdgf tyf /]zdhGo pTkfbgsf] k[i7 tyf cu|;DaGw (Backward & Forward Linkages) sf] ljsf; ul/g]5 .

§ klZdgf tyf /]zdhGo j:t' pTkfbgsf] ljljwtfsf] nflu Design s]Gb|sf] clwstd pkof]u u/fOg]5 .

*=!=$= x:tsnfsf ;fdfg § ljz]ifu/L 7"nf] kl/df0fdf lgof{t x'g] klZdgf, pmgL ;fdfg, rfFbLsf ;/;fdfg,

wft'af6 ag]sf j:t'x¿ tyf xft] sfuhnfO{ k|d'v lgof{t j:t'x¿sf] ¿kdf ljsf;

ug{ ;xof]u k'¥ofOg]5 .

§ x:tsnfsf j:t'x¿sf] pTkfbg ljljwLs/0f, l8hfOg, u'0f:t/ ljsf; / ahf/ kx'Fr;DaGwL tflnd tyf cg';GwfgfTds sfo{x¿ Pp6} 5ftfd'lg ;~rfng ug{ g]kfn x:tsnf dxf;+3sf] cu'jfOdf g]kfn ;/sf/sf] ;xeflutfdf ljljw sfo{qmdx¿ ;~rfng ul/g]5 . ;fy}, x:tsnf l8hfOg tyf ljsf; s]Gb|nfO{ l8hfOg;DaGwL ;]jf k|jfx ug]{ k|lti7fgsf] ¿kdf ljsf; ul/g]5 .

§ clu|d e'QmfgL -Advance payment_ / k|tLtkq -L/C_ af6 x'g] lgof{t Joj:yfsf] k'g/fjnf]sg u/L x:tsnfsf] lgof{t e'QmfgL Joj:yf ;/n agfOg]5 . vf; u/L gd'gfx¿sf] cfoft Pj+ lkmtL{ vl/b (Buy back) L/C / lkmtL{ vl/b Joj:yf -Buy-back arrangement_ cGtu{t lgof{t ug{ ;lsg] Joj:yf ldnfOg]5 .

§ x:tsnfsf] lgof{t e'QmfgLnfO{ Pn=;L= dfkm{t x'g]afx]s c¿nfO{ sfuhft a'emfPkl5 e'QmfgL -Document against payment_ sf] cfwf/df x'g] Joj:yf ul/g]5 .

§ x:tsnf pTkfbsx¿n] kfpg'kg]{ eG;f/ dx;'n lkmtf{ -duty-draw back_ nfO{ Jofjxfl/s / k|efjsf/L agfpg lgof{t ePsf] /sdsf] ;d–b/ -Flat - rate_ tf]sL lkmtf{ lbg] Joj:yf ul/g]5 .

§ x:tsnfsf j:t'x¿ lgsf;L ubf{ cfjZos kg]{ ljleGg l;kmfl/;x¿ k|bfg ug]{ ;a} lgsfox¿nfO{ Ps} ynf]df /fvL pQm sfo{df ;/ntf / zL3|tf NofOg]5 .

Page 22: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

22

§ eG;f/ hfFr kf; ubf{ ;a} ;/sf/L lgsfox¿ -eG;f/, k'/ftŒj ljefu, ;'/Iff k|x/L / c¿ cfjZos lgsfox¿_ nfO{ Ps} ynf]df /fvL Ps} k6s lg/LIf0f u/L 6fFrf dfg]{ Joj:yf ul/g]5 .

§ x:tsnf j:t'sf] k'/ftflŒjs hfFr kf; Joj:yfnfO{ emGem6d'Qm / cfw'lgs agfpg ;DalGwt lgsfo;Fu ;dGjo u/L cfjZos Joj:yf ul/g]5 .

§ g]kfnL sfuhsf j:t'x¿sf] pTkfbgdf cfjZos nf]Stf sfuhsf] pTkfbg / ;Íngsf] k|yfaf6 u|fdL0f e]u;Dd eO/x]sf] cfly{s k|jfxnfO{ Wofgdf /fvL jg dGqfno / jg k}bfj/ ljsf; ;ldlt;Fu ;dGjo u/L a[xt\ sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

*=@ hf]8 lbOPsf] If]q -Thrust Area Development_ lgsf;Lsf] k|r'/ ;Defjgf /x]sf sf/0f hf]8 lbOPsf] If]q ljsf; -Thrust area development_ cGtu{t s[lifhGo j:t'x¿sf] pTkfbg cTolws dfqfdf j[l4 u/L k|lt:kwf{Tds Ifdtfdf ;'wf/ Nofpg ;DalGwt ;/sf/L tyf lghL If]qsf lgsfox¿aLr ;dGjo ul/g]5 . jfl0fHo gLltsf] lglb{i6 p2]Zodf pNn]v ePcg';f/ hf]8 lbOPsf] If]q -Thrust area_ cGtu{t /x]sf s[lifhGo j:t'x¿sf] :yfgLo ;|f]tsf] pkof]u u/L d"No clej[l4df ;'wf/ NofO{ oL j:t'x¿sf] lgof{taf6 k|fKt k|ltkmn hg:t/;Dd k'¥ofO{ If]qut ¿kdf ljsf; ul/g] nIo /xg]5 . ;/sf/n] nfu" u/]sf] bL3{sfnLg s[lif of]hgf / cfjlws of]hgfn] s[lif If]qnfO{ cy{tGqsf] cu|0fL If]qsf] ¿kdf cËLsf/ u/L ul/aL lgjf/0fdf ;xof]u k'¥ofpg] p2]Zo /fv]sf] xF'bf tbg'¿k jfl0fHo gLltdf s[lif pTkfbgsf] lgof{tnfO{ PsLs[t ¿kdf cufl8 a9fOg]5 . ljz]iftM lgof{t Jofkf/df t'ngfTds nfe ePsf lrof, t/sf/Lsf] aLp, cn}+rL, cb'jf / h8La'6Lsf] lgof{tnfO{ Joj;foLs/0f ug]{ u/L sfo{qmd nfu" ul/g]5 . oLafx]s lgof{tdf lg/Gt/ j[l4 eO/x]sf cGo j:t'x¿nfO{ ahf/ k|j]zsf] ;'ljwf lj:tf/ ug]{ k|of; ul/g]5 .

*=@=!= lrof M

§ g]kfnsf] ef}uf]lns ljljwtf Pj+ hnjfo'hGo nfesf] kmfObf / t'ngfTds nfenfO{ ;d]t Wofgdf /fvL g]kfnL lrofnfO{ k|d'v lgof{thGo j:t'sf] ¿kdf :yflkt ul/g]5 .

§ lrofsf] pTkfbg Ifdtfdf j[l4 / u'0ffTds ;'wf/sf nflu d'n'ssf] k"jL{ If]qnfO{ lrof If]qsf] ¿kdf ljsf; ug{ s[lif dGqfnonufot lrof ljsf; ;ldlt tyf c¿ ;DalGwt lgsfox¿;Fu ;dGjo u/L PsLs[t sfo{qmdsf] th'{df ul/g]5 .

§ lrofsf] cGt/f{li6«o dfunfO{ Wofgdf /fvL pTkfbgdf lg/Gt/tf Nofpg / e/kbf]{ agfpg Jofkfl/s Ifdtf j[l4sf nflu s/f/ s[lif k|0ffnL / 6L–O:6]6 :yfkgf ug{ k|f]T;fxg lbOg]5 .

§ cyf]{8S; lrof / l;=6L=l;= lrofsf] leGgfleGg} ahf/sf] k|s[lt x]/L pTkfbg / k|j4{gdf k|f]T;fxg lbOg]5 .

§ vf;u/L cyf]{8S; lrofsf nflu hfkfg, k|mfG; / hd{gLdf k|j4{gfTds sfo{qmd ;+rfng ul/g]5 eg] l;=6L=l;= lrofsf nflu kfls:tfgL ahf/nufot ef/t / dWok"jL{ /fi6«x¿df ahf/ lj:tf/sf nflu ljz]if sbd rflng]5 .

Page 23: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

23

§ lrof pTkfbg j[l4 u/L gfkcg';f/sf] pTkfbg ldtJolotf -Economies of scale_ af6 kmfObf lng] u/L nufgL k|j4{g ug{ xfn nfu" eO/x]sf] lrof ljsf; sf]ifnfO{ cem k|efjsf/L agfOg]5 . pQm sf]ifsf] nufgLnfO{ lrofsf] cGt/f{li6«o ahf/Ls/0fdf k|f]T;fxg ug{ ljz]if sbd rflng]5 .

§ ;fgf lrof s[ifs tyf pTkfbsx¿nfO{ k|f]T;fxg lbO{ ahf/Ls/0f ug{ lghL tyf bft[;+:yfx¿sf] ;fem]bf/L jf cGt/f{li6«o Jofkf/;Fu ;'xfpFbf] k|j4{gfTds sfo{qmdx¿ sfof{Gjog ug{ cfjZos sbd rflng]5 .

§ cGt/f{li6«o pkef]Qmfx¿sf] dfu / k|rlnt lgodnfO{ cg';/0f u/L lrofsf] u'0f:t/ k/LIf0f / k|df0fLs/0fsf] Joj:yf ul/g]5 .

§ lrof au}Frf / pTkfbg s]Gb|aLr lkm8/ /f]8sf] lgdf{0f u/L 9'jfgL nfut sd ul/g]5 .

*=@=@ t/sf/Lsf] aLp M

§ ef}uf]lns / jftfj/0fLo ljljwtfsf sf/0f t/sf/L aLpsf] pTkfbg tyf lgof{tsf] cj;/nfO{ lghL If]qsf] ;xeflutfdf pkof]u ul/g]5 .

§ aLp pTkfbg x'g] k|d'v If]qx¿ – ?s'd, ;Nofg, h'Dnf, sfnLsf]6 / g'jfsf]6 h:tf If]qx¿nfO{ ahf/Ls/0f / Jofj;foLs/0f u/L c¿ yk lhNnfdf ;d]t lj:tf/ ul/g]5 .

§ g]kfnL aLpsf nflu k|d'v ahf/sf ¿kdf b]lvPsf] a+unfb]zdf / ;DefJotf b]lvPsf dWok"jL{ Pl;of, hfkfg / ef/tsf s[lif d]nfx¿df lgoldt ¿kdf efu

lng lghL If]qnfO{ ;3fp k'¥ofOg]5 .

§ g]kfnaf6 lgof{t x'g] ldgcf]nL{ d'nf, rD;'/sf] ;fu, /fof] / l;dLsf] aLpsf] u'0f:t/, pGgt / hftLo z'4tf;lxt Vofn /fvL pTkfbg / lgof{tdf ;dGjo Nofpg ;DalGwt lgsfo;Fu cfjZos sfo{ ul/g]5 .

§ aLp pTkfbg / lgof{tsf nflu cfjZos s[lif ;fdu|L tyf Koflsªsf ;fdu|Ldf

;x'lnot k'¥ofOg]5 . ;fy}, :t/Lo aLp dfq k}7f/L x'g] Joj:yfsf] yfngL ul/g]5 .

*=@=# cn}+rL M

§ ;DefJotf cWoogsf] cfwf/df cn}FrLsf] pTkfbg lj:tf/ ug{ k"FhL / k|ljlwdf ;xof]usf] Joj:yf ldnfOg]5 .

§ u'0f:t/ / u|]l8ªsf] æ/fli6«o:t/Æ lgwf{/0f u/L pTkfbg / k|zf]wg sfo{k|0ffnLdf ;'wf/ NofO{ lgwf{l/t :t/ sfod /fVb} j:t'ut / b]zut ljljwLs/0faf6 lgof{t a9fpg] sfo{ ul/g]5 .

Page 24: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

24

§ lgof{t ;DefJo d'n'sdf g]kfnL cn}+rLaf/] k|rf/ k|;f/ ug{ ljb]zl:yt s"6g}lts lgof]usf] ;xof]udf cfjZos ;xof]u k'¥ofOg]5 .

§ d"No clej[l4 ug{ ;Defjgfsf] klxrfg u/L k|f]T;flxt ul/g]5 . *=@=$ bfn M

§ pGgt aLp / ljsl;t pTkfbg k|ljlwsf] Joj:yfaf6 pTkfbg tyf pTkfbsTj j[l4 ug{ s[lif tyf ;xsf/L dGqfnodfkm{t bfn afnLsf] ljsf;;DaGwL ljz]if sfo{qmd ;~rfng ul/g]5 .

§ pTkfbg tyf lgof{t nIo tf]sL ;DalGwt ;]jfd"ns ;+:yfx¿sf] ;xof]uaf6 bfn afnL ljsf;sf nflu cfjZos k|fljlws ;]jf, tflnd tyf aLpljhgx¿ pknAw u/fOg]5 .

§ :jf:Yo k|df0fkq hf/L ug]{ :yflkt k|of]uzfnfsf] Ifdtf lj:tf/ u/L cGt/f{li6«o dfGotf lbnfpg k|of; ul/g]5 .

§ cGt/f{li6«o ahf/df k|lt:kwf{Tds Ifdtfsf] ljsf; ug{sf nflu Sanitary and Phytosanitary k|df0fLs/0f Joj:yfnfO{ k|efjsf/L t'NofOg]5 .

*=@=% k'ik Joj;fo M § pTkfbg tyf ahf/ dfuaLr ;dGjo u/L lgof{tof]Uo k'ik pTkfbg ug{

cfjZos la?jf, k"FhL, k|ljlw / tflndsf] Joj:yfaf6 k'ik Joj;fosf] ljsf; ul/g]5 .

§ lgof{tof]Uo k'ik Joj;fosf] ljsf;sf nflu k'ik Joj;fo If]q klxrfg u/L pTkfbg k|f]T;flxt ul/g]5 .

§ cGt/f{li6«o ahf/ k|j]zsf nflu ahf/ cWoog, k|j4{g, ;+j]i6g tyf kl/jxgsf] sfo{df ;xof]u k'¥ofOg]5 .

§ lgof{t x'g] hftsf km"nx¿sf] u'0f:t/sf kIfdf ljZj;gLotf a9fpg cGt/f{li6«o k|rngcg';f/sf] u'0f:t/Lo k|0ffnL ckgfO{ k|df0fLs/0fsf] Joj:yf ul/g]5 .

§ hf]lvd sd ug{ jftfg's"lnt kl/jxg Joj:yf / ljdfg:yndf zLtu[xsf] ;'ljwf pknAw u/fOg]5 .

*=@=^ lsdtL÷cw{lsdtL kTy/ tyf ;'grfFbLsf uxgf M

§ lsdtL Pj+ cw{lsdtL kTy/ (Gems & Stone) tyf ;'grfFbLsf u/uxgf pTkfbg, ljsf; / lgsf;L k|j4{g ug{ 5'§} ljz]if gLltut Joj:yf u/L uxgf pTkfbg ug{ cfjZos sRrf kbfy{ k}7f/LnfO{ s/d'Qm Pj+ ;/nLs[t ul/g]5 .

§ lsdtL Pj+ cw{lsdtL kTy/, vfgL pTvggnfO{ k|f]T;flxt u/L ax'd"No wft' Pj+ kTy/ uxgf pTkfbg, cfoft lgof{t Pj+ k'gM lgof{tsf] Joj:yf ldnfOg]5 .

Page 25: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

25

§ lsdtL÷cw{lsdtL kTy/ / u/uxgf pTkfbg Pj+ lgsf;L ug]{ pBf]usf] nflu cfjZos d]l;g pks/0f / Hofjnx¿sf] k}7f/Ldf s/ tyf eG;f/ z'Ns d'Qm u/fOg]5 .

§ ahf/ ljz]ifnfO{ nlIft u/L uxgfsf] pTkfbg sfo{nfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

§ ljleGg k|sf/sf h]d:6f]g tyf ;'grfFbLsf u/uxgf pTkfbg tyf kof{Kt ;ª\u|x (Stock) ug{ cfjZos k"FhLsf] Joj:yf u/L lgof{t ahf/ cj;/ pknAw u/fpg yk k|j4{gfTds sfo{x¿ ul/g]5 .

§ ;'grfFbLsf uxgf agfpg] sflnu9x¿nfO{ a9L bIf agfpg cfjZos k|lzIf0f k|bfg ug]{ Joj:yf ldnfOg]5 .

*=@=&= k|zf]lwt 5fnf M § u'0f:t/Lo sRrf 5fnf cfk"lt{ Joj:yf ug{ ;DefJotfsf] cfwf/df Jofj;flos

kz'kfngsf] nflu k"FhL / k|fljlws ;xof]u k'¥ofOg]5 . § k|zf]lwt 5fnf / 5fnfsf j:t'x¿sf] lgof{tnfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 . § k"0f{ k|zf]lwt 5fnf tof/L ug{ cfjZos d]l;g/L / k|ljlwdf ;xof]u k'¥ofOg]5 . § cGt/f{li6«o ahf/ kx'Frsf] nflu k|efjsf/L ahf/ k|j4{g sfo{qmd ;~rfng

ul/g]5 . § 5fnf k|zf]wgdf j}b]lzs nufgLnfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 . § d]l;g/L tyf pks/0fsf] k}7f/L ug{ ;/n Aofhdf C0f ;'ljwfsf] Joj:yf

ul/g]5 . § cw{k|zf]lwt 5fnfnfO{ k"0f{ k|zf]lwt ug{ Common Facility Centre sf] :yfkgf

u/L ;'ljwf pknAw u/fOg]5 . *=@=* cb'jf÷;'7f] M

§ u'0f:t/Lo ;'7f]sf] pTkfbgsf] nflu pko'Qm hftsf] cb'jf v]tL pTkfbg lj:tf/df ;DalGwt lgsfosf] ;xof]udf ks]6 If]q lgwf{/0f u/L k"FhL, k|ljlw tyf aLpsf] Joj:yf ul/g]5 .

§ pTkflbt cb'jfsf] nflu ahf/ Joj:yf ul/g]5 . § cb'jfsf] pTkfbg ljljwLs/0f u/L cGt/f{li6«o ahf/ k|j]z ug{ k|df0fLs/0f

Joj:yf tyf k|j4{gfTds sfo{qmd nfu" ul/g]5 .

§ Jofj;flos Pj+ pGgt cb'jf v]tLsf] nflu pTkfbgb]lv laqmL k|j4{g ug]{;Ddsf ljljw kIfdf tflnd k|bfg ul/g]5 .

§ cb'jfdf cfwfl/t lgof{t j:t'sf] z'4Ls/0f / 9'jfgLdf ;xof]u k'¥ofOg]5 . *=@=( h8La'6L tyf ;f/o'Qm t]n M

Page 26: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

26

§ h8La'6L pTkfbg tyf k|zf]wgdf ;'ljwfo'Qm k/LIf0f k|of]uzfnfsf] ljsf; u/L k/LIf0f tyf k|df0fLs/0f ;]jf pknAw u/fOg'sf ;fy} k/LIf0f k|ljlwdf cGt/f{li6«o dfGotf k|fKt ug{ k|of; ul/g]5 .

§ pRr d"Nosf h8La'6L tyf ;f/o'Qm t]nsf] pTkfbg, u|]l8ª, e08f/0f, ;+sng ug{ Jofj;flos v]tL k|0ffnLsf] ljsf;sf nflu k"FhL, k|ljlw tyf tflndsf] Joj:yf ul/g]5 .

§ hl8a'6Ldf cfwfl/t j:t'x¿sf] d"No clej[l4 ug{ lgof{tof]Uo tof/L tyf cw{tof/L j:t'sf] pTkfbg ug{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

§ h8La'6L tyf ;f]df cfwfl/t j:t'sf] lgof{tnfO{ a9fjf lbg ahf/ cg';Gwfg, vf]h Pj+ k|j4{gfTds sfo{qmd ;+rfng ul/g]5 .

§ h8La'6L pTkfbgsf nflu pko'Qm :yfgx¿nfO{ ks]6 If]qsf] ¿kdf k|fyldstf k|bfg u/L ;xsfl/tfsf] cjwf/0faf6 pTkfbg sfo{nfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

*=@=!) xft] sfuh / ;f]sf] pTkfbg M § xft] sfuh / ;f]af6 lgld{t j:t'sf] cfk"lt{ Ifdtf tyf u'0f:t/ ljsf;sf] nflu

nf]Stfsf] ;+/If0f tyf Jojl:yt pTkfbg lj:tf/ u/L sRrf kbfy{ pknAwtfnfO{ lj:tf/ ul/g]5 .

§ nf]Stf tyf g]kfnL sfuh pTkfbg ug{ cfjZos k"FhL, k|ljlw tyf tflndsf] Joj:yf ul/g]5 .

§ nf]Stf sfuh pTkfbg k|ljlwsf] ljsf;df ;xof]u k'¥ofOg]5 . § xft] sfuhdf cfwfl/t j:t'x¿sf] pTkfbgdf ljljwLs/0fsf ;fy} l8hfOg

;]G6/sf] clwstd pkof]u Pj+ ahf/ cj;/ pknAw u/fpg k|j4{gfTds sfo{x¿ ;~rfng ul/g]5 .

*=@=!! sfi7snfsf j:t'x¿ M § cGt/f{li6«o ahf/ dfuadf]lhd u'0f:t/o'Qm sfi7snfdf cfwfl/t j:t' pTkfbg

ug{ sf7 l;hlgª tyf lg/Gt/ cfk"lt{nfO{ ;xh agfpg ;xof]u ul/g]5 . § sfi7snfsf j:t'sf] ahf/ ljljwLs/0fcg'¿k sfi7snf j:t'sf] pTkfbg ug{

cg';Gwfg, tflnd, pTkfbg ljsf; tyf lgof{t Ifdtf lj:tf/ u/L k|j4{gfTds sfo{qmdsf] ;+rfng ul/g]5 .

§ lgof{tof]Uo sfi7snfsf j:t'sf] pTkfbg ug{ cfjZos d]l;g pks/0fsf]

k}7f/Ldf s/ tyf eG;f/ dx;'n 5'6 ;'ljwf k|bfg ul/g'sf ;fy} pTkfbgsf] nflu cfjZos lah'nL cfk"lt{ Pj+ k"jf{wf/ Joj:yf cjnDag ul/g]5 .

§ sfi7snfsf j:t'sf] lgof{tdf ;'ljwf / ;x'lnot k|bfg ul/g]5 . § tflndsf] dfWodaf6 sfi7snfsf j:t'x¿sf] u'0f:t/df ;'wf/ ug{ sfo{qmd

;~rfng ul/g]5 .

Page 27: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

27

§ sfi7snfdf cfwfl/t gofF gofF j:t'sf] pTkfbg ljsf;df x:tsnf l8hfOg ;]G6/sf] clwstd pkof]u ul/g]5 .

§ sfi7snfsf j:t'sf] lgof{tdf ;xof]u k'¥ofpg tof/L j:t'sf] Fumigation Treatment ;'ljwfsf] :yfkgf ul/g]5 .

*=@=!@ skmL M § skmL pTkfbgdf j[l4 ug{ skmL pTkfbgsf yk If]qx¿sf] klxrfg u/L

u'0f:t/Lo xfONofG8 / k|fª\ufl/s skmL pTkfbg, k|zf]wg tyf u|]l8Ë Pj+ :t/ lgwf{/0f k|ljlw cjnDag u/L lgof{t k|j4{g ul/g]5 .

§ u'0f:t/Lo skmL dfuadf]lhdsf] kl/df0fdf lgof{t ug{ ;xsf/Lsf] cjwf/0faf6 ;d"xut ¿kdf pTkfbg sfo{nfO{ k|f]T;flxt ul/g]5 .

§ s[ifsx¿nfO{ u'0f:t/Lo skmLsf] pTkfbgdf cfslif{t ug{ pRr:t/sf] la?jf tyf cGo cfjZos Input sf] ;xh ¿kdf Joj:yf ldnfOg]5 .

*=@=!# dx M § dxsf] cGt/f{li6«o ahf/df ljZj;gLotf sfod ug{ cGt/f{li6«o dfGotf k|fKt

k/LIf0f k|of ]uzfnfsf] ljsf;af6 u'0f:t/ k|df0fLs/0f ul/g]5 . § u'0f:t/ sfod ug{ df}/Lkfng / dx pTkfbgsf] k|efjsf/L lg/LIf0f tyf

;'kl/j]If0fsf] sfo{ ul/g]5 . § g]kfnL ljz]iftfo'Qm dxsf] ljz]if u/L tf]/L / ;:o{"Fsf] km"ndf cfwfl/t

pTkfbgnfO{ k|f]T;flxt ug]{ u/L dxsf] pTkfbgdf ljljwLs/0f ul/g]5 . § dxsf] Kofs]lhª k|0ffnLdf ;'wf/ ug]{nufot lgof{tof]Uo dx k|zf]wg ug]{ d]l;g

pks/0fsf] k}7f/LnfO{ s/ tyf e+;f/ dx;'n 5'6 lbg] Joj:yf ul/g]5 . § lgof{tof]Uo k|fËfl/s dxsf] pTkfbgnfO{ k|f]T;flxt ug{ pko'Qm cfwf/lznfsf]

:yfkgfsf nflu cfjZos k"FhL / k|ljlwsf] Joj:yf u/L pTkfbsnfO{ ;xof]u k'¥ofOg]5 .

§ dx cfoft ug]{ /fi6« klxrfg u/L k|j4{gfTds pkfox¿sf] cjnDag ul/g]5 . *=@=!$ h'gf/ M

§ h'gf/ tyf ;f]df cfwfl/t pTkfbgx¿nfO{ lgof{tof]Uo agfpg u'0f:t/ lgwf{/0f, ;Dj]i7g tyf e08f/0f ljifodf cfjZos k"jf{wf/sf] Joj:yfsf ;fy} s[ifsx¿sf] ;Lk ljsf;sf nflu tflnd k|bfg ul/g]5 .

§ lgof{tof]Uo h'gf/sf] ;+j]i6gdf cfw'lgs k|ljlwsf] k|of]u ug{sf ;fy} 9'jfgL nfutdf ;x'lnot k'¥ofOg]5 .

§ g]kfnL h'gf/nfO{ Jofkfl/s klxrfg lbg /fli6«o:t/ lgwf{/0f tyf u|]l8ª ug]{ kl/kf6L nfu" ul/g]5 .

§ lgof{t ;DefJo d'n's klxrfg u/L ahf/ kx'Frsf] nflu k|of; ul/g]5 .

Page 28: Nepal ko Banijya Niti 2065-08-20-Last

28

§ h'gf/ ;Íng If]qdf k"jf{wf/sf] ljsf;sf ;fy} s[ifsnfO{ ahf/ Joj:yf Pj+ laqmL k|j4{g ;DaGwdf hfgsf/L u/fOg]5 .

§ pGgt hftsf] h'gf/ pTkfbgsf nflu cfjZos aLpljhg / k|ljlwsf] Joj:yf ul/g]5 .

*=@=!% t/sf/L M § h}ljs tfhf / ;'Vvf (Organic , Fresh and Dried) t/sf/Lsf] pTkfbg ug{

k|f]T;fxg ul/g]5 . § pTkflbt t/sf/Lsf] lgsf;L k|j4{g ug{ d'Vo eG;f/ gfsfx¿df zLtu[x lgdf{0f

ul/g]5 . § Cold Chain sfod u/L t/sf/Lsf] lgsf;Ldf 6]jf k'¥ofpg jL/u~hsf] ;'Svf

aGb/ufxdf Refer Container -jftfg's"lnt sG6]g/_ sf] cfjt hfjt x'g] Joj:yf ldnfOg]5 . § t/sf/L pTkfbg x'g] If]qx¿sf] klxrfg u/L tL If]qx¿nfO{ Organic Areas sf]

¿kdf dfGotf lbnfpg] Pj+ pTkflbt t/sf/Lx¿sf] k/LIf0f k|df0fkq hf/L ug]{ ;+oGqsf] ljsf; ul/g]5 . § ljb]zsf cfoftstf{n] g]kfndf t/sf/L pTkfbg u/L Supply Chain sf]

dfWodaf6 lgsf;L ug]{ Joj:yfnfO{ k|f]T;fxg ul/g]5 . (= vf/]hL jfl0fHo gLlt, @)$( vf/]h ul/Psf] 5 .

***** g]kfn ;/sf/ -dlGqkl/ifb\af6_ :jLs[t ldlt M @)^%.!@.!@