Natuurlijk - CuBra
Transcript of Natuurlijk - CuBra
Natuurlijk
Natuurlijk
Frans Hoppenbrouwers en Jan Scholten
Natuurlijk
Natuurlijk
Bestelezer,
Metveelgenoegenbiedikudezefraaiegedichtenbundelaan.Hetiseenbundeldiedooronzegemeente-
dichterfransHoppenbrouwersmetveelzorgisgeschreven.Tijdenshetlezenvandegedichtenzultu,net
alsik,deliefdeervarendiefransvoeltvoorValkenswaardendeomringendenatuur.Dezeliefdeheefthijop
onnavolgbarewijzewetentevertalenintwaalfschitterendesonnetten.Sonnettendiejeaandachtgrijpen
enjedoenverlangennaareensamenzijnmetdenatuur.Bijhetlezenvandesonnettenwerdikbovendien
vervuldmeteengevoelvantrots.WanttrotsmogenwezijnopdeschitterendenatuurgebiedendieValkens-
waardtebiedenheeft;heerlijkgeurendebossen,oogstrelendeheideveldenensprookjesachtigevennen.
EnwaarjejeinValkenswaardookbevindt,alditprachtigsligtaltijdbinnenhandbereik.
Trots ben ik ook op frans Hoppenbrouwers die sinds 2005 gemeentedichter van Valkenswaard is.
In 2012 neemt hij afscheid.Het is ter gelegenheid van dit afscheid dat deze bundel verschijnt. Twaalf
sonnetten die elk een stukje Valkenswaardse natuur beschrijven. Twaalf sonnetten; de beginletters
vanelksonnetvormentezamendenaamValkenswaard.Hiermeebrengtfranseenodeaanzijngeliefde
Valkenswaard.Desonnettenwordenbovendienvergezelddoorschitterendefoto’s,metevenzoveelzorg
gemaaktdoorJanScholten.
Ikhoopdatubijhetlezenvandezesonnettennetzoinvervoeringwordtgebrachtalsik.Endatudeze
bundeltelkenmaleweerterhandzultnemenomeventevluchtenindeschitterendewereldvannatuuren
sonnet.
GraagdankikfransvoorzijnonvolprezenliterairebijdrageaandegemeenteValkenswaard!
Drs.A.B.A.M.Ederveen
BurgemeestervanValkenswaard
fRANSHoPPENBRoUWERS
Dichter en schrijver frans Hoppenbrouwers (Valkenswaard 1940) schrijft al vanaf zijn twaalfde jaar.
Hijpubliceerdeondermeerkinderboeken,dichtbundelsenromans,albijalmeerdanhonderdboekwerken.
InzijncanonnamGerritKomrijviervanHoppenbrouwers’gedichtenop.Inveelbloemlezingenkomjewerk
vanhemtegen.
In2005werdhijvooronbepaaldetijdbenoemdtothuisdichtervandegemeenteValkenswaard.In2012
namhijalszodanigafscheid.Indieachtjaarschreefhijeenkleinehonderdgedichten,dieallemaalbetrek-
kinghaddenopBorkelenSchaft,DommelenenValkenswaard.Hetmerendeelvandiegedichtenisopge-
nomenindebundel‘DorpaandeDommel’,uitgegevendoordestichting‘Poëzielokaal’insamenwerking
metdegemeenteValkenswaard.
Veelalwasdenatuurhetonderwerpvanzijngeschriften.Zoookinditkleineboekwerk,datdeaandacht
wilrichtenophetgroenekaraktervanzijnwoonplaats.Hijhooptenvertrouwteropdatditwerkertoe
zal bijdragen, dat steedsmeermensen, dorpsgenoten en anderen, oog krijgen voor deonuitputtelijke
rijkdomvandenatuurinonzeomgeving.Naarhetintergemeentelijkeproject‘DeGroteHeide’waaraan
ookdegemeenteValkenswaarddeelneemt,ziethijmetmeerdannormalebelangstellinguit.
JANSCHolTEN
fotograafJanScholten(Zwolle,1931)kijktmetdescherpeogenvandeervarenwaarnemer.Alveertigjaar
zwerfthijbijnadagelijksdoordenatuur,feilloosaanvoelendwaarenwanneererietstegebeurenstaat.
Maardat‘zesdezintuig’ishemnietzomaarkomenaanwaaien.
Nietzeldenzathijurentewachtenophetmomentdatdelichtvaldeedwathijervanverwachtte,datde
schaduwvielwaarhijhemhebbenwilde,dateenbewegingkristalliseerdezoalshijzichdatwenste,datde
zoneengrandioosgatbranddeindeochtendnevels,dathetwatervaneenven,beekofslootopglinsterde
ineenplotse,tegendraadsebeweging,datdeboomzichhuldeineenkleedvanwinterserijp...
opdiemaniernamhijookdeveelzijdigenatuurrondValkenswaardvaakopdekorrel.Tebeginneninde
winter,waarvanhijdehardheid,maarookdebetoverendemomentenlaatzien,komenwebijhetvertede-
rendprillegroenvandelente.Vanuitdevolheidvandezomerbelandenwetenslotteindekleurenrijkdom
vandeherfstigevoleinding.
WINTERDAG
Verkleumdvind ikdeweg inbosenveld
envoel hetzeervanwintersongemak.
Kaal is mijnziel enkaal deberkentak
daarnogdevorstz i jnhardewettenstelt.
Nabi j deKluisneemikhetsmallepad,
dehandenstevigomhettr i l lendstuur :
bevrorengrond. Deoostenwind is guur,
ik hebvanwintermijnbekomstgehad.
Dantoontdezonzi jnwintersegezicht
enwarmtdekleurenvanhetbuntgrasop
meteengelouterdenbarmhartig l icht.
Ik voel detoonvanvoorjaar indeknop,
erplooit eengrimmigtrekjeommijnmond:
straksbarsthet levenuit dekoudegrond.
JANUARI
WIlGENKATJES
Alsikdit bits ig l ichtnogmaarverdraag
dathardalssteen is enmeedogenloos.
Dit weer is onweerlegbaarbarenboos:
demussenschelden luidkeels indehaag.
Hetwandelpark is numijnkroondomein.
Ikspeurgespitst naar iederzekerteken
datdezewinterweereensopzal breken,
maaruit hetoostenkomthetguurveni jn.
Deelzenhangennogvol bruineproppen
endoordeeikenwaartdewinterdood,
maar inveel wi lgenzittenwitteknoppen
endatmaaktdebeloftewaarl i jk groot:
eenszal erweereenkeuraankatjeskomen.
Eenmanals ik leeft vandiedonzendromen.
fEBRUARI
HElENDlICHT
laat onsbedachtzi jnopdefel lebui ,
dewolkenkomendreigendoponsaf
engevenonswatmaartalt i jdal gaf:
dehagel ranselt razendpoortenpui .
Dezonbegint ineenszi jnbesttedoen
enwentelt z ich inonversneden l icht
datzichgenadigophet loofbosr icht:
depopul ierenpronkenmet jonggroen.
Zokomenwi j dekalemaandendoor,
verwachtenwi j hetratelendgezang:
devinkenslagverbl i jdt al onsgehoor.
Dewinterduurtons ieder jaarte lang
enwi j z ienuit naarpasontlokenblad
enhelend l ichtdatdanstoveronspad.
MAART
EVENWICHT
Komnooit aanhetverdict vandenatuur
en laathetal ler laatstegroenmetrust ;
vandezepl ichtzi jnweonszeerbewust,
wi j str i jdendoelgerichtvoort i jdenduur :
denkaandetoekomstvanonsnageslacht,
opdatzi j zonderzorgkunnengenieten
vanal hetgeenwi j zorgzaamoverl ieten:
eengroenespechtdiehardopschaterlacht.
Demeeuwenzi jnweerbi j hetMalpieven,
hunschri l lekretenvul lenheel de lucht,
eenki l gekri js waar ikmaarnietaanwen,
maar ikz ieookhetschonevanhunvlucht
bovenhetwater, scherend langseenden
diezichnietsaantrektvanhunoergerucht.
APRIl
NATUURWET
Eerstzag ikhemvooreenverraderaan,
desperwerdieopslagde l i jsters loeg
die inextaseommeeraandachtvroeg
totereeneindekwamaanhaarbestaan.
Ik l iepal vroegvlakbi j deKluizerdi jk
engafmijnbeideogengoeddekost.
De l i jsterzonggezetenophaarpost,
desperwerwaakte inzi jnkoninkri jk .
Zoheb ikoudenenwi js tochnoggeleerd
datdenatuurgeenwol lenwettenstelt
daar iederdierheteigenrechtbeheert.
De l i jsterzingtdewi js die inhemwelt,
desperwerziet het jagenalsgoedrecht,
waardoordemuzesteedshet loodje legt.
MEI
WElDADIG
Neemvanmeaandat ik vanzomerhoud,
hetmorgenl ichtdatvroegfuroremaakt,
hetavondl ichtdatzachtdeeinderraakt,
hetmiddagl ichtdatzich inrustontvouwt.
Mi jnbrozebottenwordenvoelbaaroud:
meerwarmte is voormij hètmedici jn
als ik bezochtworddooreenhelsepi jn,
omdatdezonzichvandedommehoudt.
Maardezedag is eenuitbundigfeest.
Ik z it weerbi j deKeersop inhetgras
envoel dewarmtediedepi jngeneest,
bedenkhoezorgeloosalskind ikwas:
weldadigzonl icht is weeralseenvriend
dieweetwateenbejaardemanverdient.
JUNI
oPGESCHooND
Statoedat ik mij ongekroondbenoem
totkoningvaneenwonderl i jk gebied
datmij haast levenslanggenieten l iet
vanschonezakendie ik haastigroem.
Hetbeekdal vandeKeersopnoemikdan
enaandeDommel is mijnhartgewijd.
Als ik test i l wordvanhetwi jdenzi jd
houdtnogdeTongelreepmij inhaarban.
DeMol lenveldendie inzonl ichtbaden
bezie ik meteenopgeschoondgemoed:
ikkendetoekomst, debeganepaden,
enbrengdeveldennogeenavondgroet,
die languit luieren, onthutsendschoon.
Gekroondepose, zomers loomvertoon.
JUlI
GEBooRTEGRoND
Waarikhet l iefst eenvoetstaphebgezet
isopdehei als diedieppurpergloeit
enst iptopt i jdpas inaugustusbloeit,
als geengehoorzaamaandestrengewet.
Ikvoel dewi jdtevandit r i jk verschiet
engindszie ik debi jenkorvenstaan
alseenbelofte, wensvol zoetewaan,
diedezemaandgul voormij achterl iet.
Ik denkaandemystiekvanhetmoment
datereenwendingdaagde inmijn leven
alswerd ikdooreenzachtehandgemend.
Deleenderhei kwamplotsel ingtot leven,
daar ik terstonddeaanwijzingverstond
voormijnverbondmetdegeboortegrond.
AUGUSTUS
VRAGEN
Alsgeenken ikderaadselsvandemaand
dievandezomerendeherfst wi l z i jn :
weg is hetkoren, weldrakomtdewi jn.
Het is eenmaanddietotbezinningmaant.
Ik loophier in ’t Heike langsdestroom
diealsgeenander inmijnverzenstaat,
diealt i jdkalmenruisendmetmepraat,
mijnzorgverzachtnaeenteengedroom.
Hetterenajaarsl ichtvalt door hetblad
enraaktdegrond ineenbewegendspel
van l ichtevlekkenopmijnduisterpad.
Zetrekkenr impels inmijnruimevel
alstekensvanhets l i j tenvandedagen:
hetouderwordenmildert levensvragen.
SEPTEMBER
VEEGTEKEN
Aandoenl i jk noemikdit betoverd land:
inwarmekleurenhul lenzichdebomen
endoorde luchtzie ik de l i jsterskomen,
alweeropweg: veegtekenaandewand.
Dichtbi j hetBrugvenheb ikpostgevat
metogenvol vanweemoedki jk ik rond,
eenzuinigtrekjerondmijnoudemond,
daar ik deneergangzie: vergelendblad.
Noemdit det i jdvankomenenvangaan,
hetafscheidgist engrondigzi jndegeuren,
maarvogelsopdetrekgaatdit nietaan.
Zi j nemenalt i jdafscheidzondertreuren:
diezwaretochtzekerthunvoortbestaan.
Het is eenfeit datdit mi j opzal beuren.
oKToBER
RUIG
Ruwisdekartelrandvanhetverschiet:
bewaarmij voorhetsmadel i jk verval ,
maakdat ik opga ineengrootsheelal ,
enstormenspaarhetafgerammeldr iet.
Hieraandeoevervan ’t Koekoeksven,
dattussenr iet engagel is gelegen,
komikmijzelf inal ledieptetegen:
het l i jdt geentwi jfel dat ik eindigben.
Detakkenzwiepenendetwi jgenbuigen
enradeloosweertzichhetwuivendr iet:
éénrukwindendewereldvalt induigen.
Maardesondankssluit ik mijnorenniet,
watkan ikandersdanmijnsteunbetuigen
aanal watvechttegeneen loosverschiet?
NoVEMBER
MISTIG
Deduisternis l i jkt indedaggekropen,
denacht is onbarmhartigzondermaan.
Deaardewachteentroosteloosbestaan,
zodatwi j opnietsbetersdurvenhopen.
Dehardewinterzorgtvoorstrengevorst,
enbi j deZeelbergmonstertmendekou:
detaaistekraaienzi jnreeds inderouw,
dehongerknaagtenwurgend is dedorst.
Gelatenkl inkthunzeeronzal igklagen,
wantkraaienzi jngezantenvandedood,
zegevenvoedsel aanmijn laatstevragen
dienietbeantwoordzi jnen levensgroot:
ik hebeenhekel aanhunnarrenklachten,
hetbrengtmij maaropmist igegedachten.
DECEMBER
ColofoN
Gedichten fransHoppenbrouwers
foto’s JanScholten
Vormgevingenrealisatie: DeGewoneJongens,Créateurs
Uitgave GemeenteValkenswaard
2012
Het bijzondere aan deze cyclus is, dat de beginletters van de twaalf sonnetten
uiteindelijk het woord VALKENSWAARD vormen. De treffende foto’s van Jan
Scholten zijn meer dan een toegevoegde waarde.
Beschouw dit werkstuk als de afsluiting van mijn huisdichterschap van de
gemeente Valkenswaard.
Zie het tevens als de promotie van het begrip ‘Groen Valkenswaard’ dat wijd
en zijd gepropageerd zou moeten worden, want wat wij hebben aan natuur
is onvergelijkbaar rijk en afwisselend: moerassen, rietlanden, beekdalen,
broeklanden, hooilanden, akkerlanden, droge en natte heidelandschappen,
zandverstuivingen en uitgestrekte loof-, naald-, en gemengde bossen.
Dat het een weldaad is, het jaar rond, om in deze omgeving te wandelen of te
fietsen, behoeft verder geen betoog.
In nauwe samenwerking met Jan Scholten, vriend en natuurfotograaf, heeft
dit streven in woord en beeld gestalte gekregen.
Frans Hoppenbrouwers