MatLab

Mustafa Coşar

mustafacosar@hitit.edu.tr

http://web.hitit.edu.tr/mustafacosar

Sunum Planı

fprintf komutu

Clc, clear ve help komutları

Koşullu ve Döngü ifadeleri

Matlab’da Fonksiyonlar

Sorular

Ekran Çıkış İşlemleri (Formatlı)fprintf: çıkışı formatlı (biçimlendirilmiş) yaptırmak için kullanılır.

fprintf(‘ekrana basılacak açıklama ve format \n’, değer (veri ya da değişken))

Örnek;

>>fprintf(‘\npi sayisi = %5.2f \n ‘, pi) Önce bir satır atlar

---

pi sayisi = 3.14 (yazdırılacak değer için toplam 5 hanelik yer ayırır, noktadan

sonra 2 hane yazar)

Karakter Tanımı

\n new line (yeni satır)

\t tab (sekme)

\b backspace

Format Belirteci

Tanımı

%e Bilimsel (üstel) gösterir

%d, %g Tamsayı değeri basar.

%f (floating) Reel sayı, aksi belirtilmedikçe virgülden sonra 6 basamak gösterir

%c Tekil karakter

%s Karakter Katarı

Ekran Çıkış İşlemleri (Formatlı)

fprintf Kullanımına Örnekler

>> fprintf('Tanımlanan Karakter = %c \n',karakter);

Tanımlanan Karakter = a

>> fprintf('Tanımlanan Karakter Dizisi = %s \n‘, isim);

Tanımlanan Karakter Dizisi = mustafa

>> fprintf('Tanımlanan Tamsayı = %d \n', tamsayi);

Tanımlanan Tamsayı = 25

>> fprintf('Tanımlanan Ondalıklı Sayı = %f \n', ondaliklisayi);

Tanımlanan Ondalıklı Sayı = 3.141593

>> fprintf('Tamsayı = %d ve Ondalıklı Sayı = %f \n', tamsayi,ondaliklisayi);

Tamsayı = 25 ve Ondalıklı Sayı = 3.141593

karakter=‘a';

isim='mustafa';

tamsayi=25;

ondaliklisayi=pi;

>> disp('Uzgunum! Sifira Bolum Hatasi Var.');

Uzgunum! Sifira Bolum Hatasi Var.

>>fprintf('Uzgunum! Sifira Bolum Hatasi Var.\n');

Uzgunum! Sifira Bolum Hatasi Var.

Aşağıdaki 2 Komut Aynı İşi Yapar

disp ve fprintf Arasındaki Farklar

disp komutu ekrana çıktı verdikten sonra bir alt satıra

otomatik olarak atlar. fprintf komutunu bir alt satıra

götürebilmek için ise \n kullanılmalıdır.

Ayrıca disp komutu satır veya sütun vektörleri ile matrisleri

ekrana kolayca yazdırabilirken aynı işlemi fprintf ile

yapabilmek daha çok işlem gerektirmektedir.

clc komut penceresini temizler.

clear bütün değişkenleri ve fonksiyonları bellekten

siler. (Bütün değişkenleri çalışma alanından

(workspace) çıkarır.)

>>help clc

>>help clear

>>help sqrt

Daha detaylı yardım için (komutun kullanımına ait örnekleri de görmekiçin) doc komutundan faydalanabilirsiniz.

>>doc sqrt

4. Matlab’ da clc, clear ve help Komutları

help komutlar ile ilgili yardım penceresini açar.

>>help clc

clc - Clear Command Window

This MATLAB function clears all input and output from the Command Window

display, giving you a clean screen.

clc

Reference page for clc

See also clear, clf, close, home

>>doc clc

While

IF

Switch

For

6. Matlab’ da Koşul ve Döngü İfadeleri

IF ‘in Üç şekli vardır

IF Şart1. işlem2. işlem3. işlem

:END

Bir mantıksal ifadeyi kontrol ederek bunun sonucuna

göre mümkün seçeneklerden birini icra edebilen bir

komuttur.

if koşul deyimi

IF Şart1.işlem;

ELSE2. işlem

END

IF Şart…ELSEIF … …ELSE …END

Uygulama-1:

1 den klavyeden girilen herhangi bir sayı ya kadar tümsayıların toplamını ve çarpımını hesaplayan bir programyazınız.

Uygulama-2:Dışarıdan girilen x değerlerine göre aşağıdaki fonksiyonun değerinihesaplayan bir program yazınız.

4

10

2

x

5x3xtan(x)

)x(log

1)xln(xxF(x)

5432 xxxxxF(x)

1 < = x < 10 ise

10 < = x ise

Girilen iki sayının oranını bulan ve payda sıfır girildiğinde ekrana “üzgünüm sıfıra bölüm hatası var” mesajı yazdıran program

payda

payoran

Uygulama-3:

pay = input('payı giriniz: ');

payda = input('paydayı giriniz: ');

if payda~=0

oran = pay/payda;

disp(oran);

Else

disp('üzgünüm sıfıra bölüm hatası var');

end

Klavyeden girilen ay numarasına göre o ayın gün sayısını söyleyen birprogram

Uygulama-4:

clear

ay=input('Kaçıncı ayın gün sayısını öğrenmek ist(1-12)= ');

if ay==1 | ay==3 | ay ==5 | ay==7 | ay==8 | ay==10 | ay==12

disp(‘ Bu Ay 31 günden oluşur‘ );

elseif ay==2

disp(' Bu Ay 28 günden oluşur ');

else

disp(' Bu Ay 30 günden oluşur ');

end

Not:Şart Harfli Not

--------- ------------

Ortalama >= 90 AA

75 <= Ortalama < 90 BB

60 <= Ortalama < 75 CC

45 <= Ortalama < 60 DD

Diğer FF

Dışardan girilen bir derse ait quiz, vize ve final notlarını alıportalamasını hesaplayan geçme/kalma durumunu ve harfli sisteme göreharf notunu bulan bir program yazınız.

Uygulama-5:

Switch Koşullu ifadesi

Switch (değişken veya işlem sonucu)

case (durum1)

işlemler

case (durum2)

işlemler

.

.

otherwise ►isteğe bağlı

end

Herhangi bir değişkenin ya da işlem sonucunun bir koşula

bağlı olarak farklı durumları ifade etmek için kullanılan yapıdır.

sayi=input(‘1 ile 10 arasında bir sayı giriniz:’);

switch (sayi)

case {1,3,5,7,9}

disp(‘Bu sayı Tektir’);

case {2,4,6,8,10}

disp(‘Bu sayı Çifttir’);

otherwise

disp(‘Girilen Sayı 1 ile 10 arasının değildir’);

end

1 ile 10 arasında girilen sayıların tek ya da çift olduğunu ekrana yazdıran programı yazınız

Uygulama-6:

Girilen ay numarasına göre, o ayın gün sayısını veren programı switch komutu kullanarak yazınız.

ay = input('bir ay numarası giriniz (1-12)=');

switch ay

case {1,3,5,7,8,10,12};

disp('Bu Ay 31 günden oluşur')

case {2}

disp('Bu Ay 28 günden oluşur')

case {4,6,8,9,11};

disp('Bu Ay 30 günden oluşur')

end

Uygulama-7:

Not:Şart Harfli Not

--------- ------------

Ortalama >= 90 AA

75 <= Ortalama < 90 BB

60 <= Ortalama < 75 CC

45 <= Ortalama < 60 DD

Ortalama < 45 FF

Dışardan girilen bir derse ait quiz, vize ve final notlarını alıportalamasını hesaplayan geçme/kalma durumunu ve harfli sisteme göreharf notunu switch komutuyla bulan bir program yazınız.

Uygulama-8:

FOR DÖNGÜSÜ

Uygulamalarda belirli işlemlerin tekrar tekrar gerçekleştirilmesi

gerektiğinde kullanılan yapılara ÇEVRİM, DÖNGÜ veya LOOP denir. Bu

yapılardan en önemlisi for yapılarıdır.

Döngüler, programdaki işlem sayısını önceden belirleyerek ve bu

sayıya ulaşıp ulaşmadığını her çevrimde denetleyerek işlemi

tekrarlarlar.

for döngü değişkeni = başlangıç : bitiş

işlemler

end

for döngüsünün genel yapısı

toplam = 0 ;

for x = 1:20

toplam = toplam + x ;

end

disp (toplam)

Örnek: 1’den 20’ye kadar sayıların toplamını bulan program

Bir sonraki adım

sayi=input(‘lütfen bir sayı giriniz = ‘);

toplam=0 ;

carpim=1 ;

for i=1:sayi

toplam=toplam+i ;

carpim=carpim*i ;

end

toplam

carpim

1 ile girilen herhangi bir sayı arasındaki sayıların toplamını ve çarpımını hesaplayan bir program yazınız.

Uygulama-9:

Uygulama-10:

For döngüsü testi başlıyor

For döngüsü testi. i = 4

For döngüsü testi. i = 3

For döngüsü testi. i = 2

For döngüsü testi. i = 1

Döngünün sonu.

fprintf('For döngüsü testi başlıyor\n');

for i = 4:-1:1

fprintf('For döngüsü testi. i = %g\n', i);

end

fprintf('\n Döngünün sonu.\n');

İçiçe FOR döngüleri

Carpim = 1;

for i = 1:5

Toplam = 0;

for j = 1:5

Toplam = Toplam + j;

end

Carpim = Carpim * i;

end

disp(['Toplama işleminin sonucu='num2str(Toplam)'dır']);

disp(['Çarpma işleminin sonucu='num2str(Carpim)' dır']);

While Döngüsü

Önceden belirlenmiş belli bir durum gerçekleşinceye kadar

gereken sayıda tekrar edilen ifadeleri içerir.

Genel Kullanımı:

While durum

ifade_1

ifade_2

…

ifade_n

end

Örnek:

Ekrana adınızı ve soyadınızı 10 kez yazan bir programı FOR ve WHILE döngüsü kullanarak yazınız

Uygulama-11:

a=0

while a<10

a=a+1;

disp('Mustafa Coşar');

end

a=5

while a<10

a=a+1;

disp(a);

end

for i=1:10

disp('Mustafa Coşar');

end

Break ifadesi

FOR ve WHILE döngülerine ilaveten bir program akışını kontrol edebilmenin diğer

bir yolu da break ifadesini kullanmaktır. Break ifadesini döngü gövdesi içerisinde

kullanmak, döngünün durmasını ve döngüden sonra gelen ilk ifade veya komutun

işletilmesini sağlar.

Örnek: for j=2:6

disp(j);

if j==4

break

end

end

fprintf('j= %g \n', j);

disp('döngü sonlandırıldı');

Çarpım tablosunu veren bir programı yazınız

Uygulama-12:

for a=1:10

for b=1:10

carpim=a*b;

fprintf('%d * %d = %d\n', a, b, carpim)

end

end

Continue ifadesi

Genellikle for döngülerinde, program akışı ayrıca continue deyimi ile

kontrol edilebilir. continue deyimi işletildiğinde continue deyiminden

sonraki bütün herşey ihmal edilir ve döngü değişkeni güncellenerek döngü

bir sonraki iterasyona başlar.

for i=1:10

if i==4

continue;

end

fprintf('i=%d\n', i);

end

Fonksiyon: MATLAB sin, abs, sqrt, ve Log gibi çok önemli fonksiyonları

da içine alan çok sayıda elemansal matematik fonksiyon sağlar.

Fonksiyon Sembol Örnek

Sinüs sin() sin sin(pi)

Cosinüs cos() cos cos(pi)

Tanjant tan() tan tan(pi)

Arksinüs arcsin() asin asin(0)

Arkkosinüs arccos() acos acos(0)

Arktanjant arctan() atan atan(1)

Eksponensiyal ex exp exp(2)

Doğal logaritma ln(x) log log(10)

10 tabanlı logaritma log10 log10(10)

Kare kök, x sqrt sqrt(25)

Mutlak değer, |x| abs abs(3)

7. Matlab’ da Hazır Fonksiyonlar

Matlab’da Sayı Yuvarlama Fonksiyonları

Matlab’ da ondalıklı sayıları yuvarlama amacıyla sıklıkla

kullanılan 4 adet hazır fonksiyonu vardır. Bunlar:

1. fix

2. round

3. ceil

4. floor

fix(x)

Kendisine parametre (argüman) olarak aldığı x ondalıklı

sayısını 0 (Sıfır) yönünde karşılaştığı ilk tamsayıya

yuvarlar.

round(x)

Kendisine parametre (argüman) olarak aldığı x ondalıklı

sayısını kendisine en yakın tamsayıya yuvarlar.

ceil(x)

Kendisine parametre (argüman) olarak aldığı x ondalıklı

sayısını pozitif sonsuz yönünde karşılaştığı ilk tamsayıya

yuvarlar.

floor(x)

Kendisine parametre (argüman) olarak aldığı x ondalıklı

sayısını negatif sonsuz yönünde karşılaştığı ilk

tamsayıya yuvarlar.

Bir sayının Tamsayı mı Ondalıklı mı olup olmadığının

bulunması

Bir sayı tamsayı ise sayı ve onun yuvarlanmışı eşittir.

Bir sayı yuvarlanmışına eşit değilse ondalıklı bir sayıdır.

round(x)

mod Fonksiyonu ile Kalan Bulma

mod(x,y) x sayısının y sayısına bölümünden kalanı verir.

x=y*bölüm+kalan

x=y*fix(x/y)+mod(x,y)

Bir sayının Tekmi-Çiftmi olduğunu bulma işlemi

Bir sayı ikiye tam olarak bölünebiliyorsa yani sayının ikiye

bölümünden kalan sıfırsa bu sayı çift sayıdır.

Bir sayının ikiye bölümünden kalan 1 ise bu sayı tek

sayıdır.

rand Fonksiyonu ile Rastgele Sayı Üretimi

rand(n,m) fonksiyonu MATLAB’de nxm boyutunda ve elemanlarırastgele sayılar olan bir matris oluşturur. Oluşturulan bu rastgelesayılar 0 ile 1 arasındadır ve düzgün dağılımlıdır.

Üretilmek istenen matris kare bir matris ise yani n satır sayısı, msütun sayısına eşit ise rand(n,n) yerine sadece rand(n)kullanılabilir.

0 ile 1 arasında rastgele ondalıklı bir skaler sayı üretmek için iserand(1) fonksiyonunun kullanımı yeterlidir.

Rastgele sayılardan oluşan bu matrisin tüm elemanlarını k gibibir sayı ile çarparak sayıları 0 ile k aralığına çekebiliriz.

Ondalıklı sayılardan oluşmuş bir matrisin elemanlarını yuvarlayıptamsayı yapmak için herhangi bir yuvarlama fonksiyonunu,mesela round fonksiyonunu kullanabiliriz.

Aşağıdaki işlemleri komut satırında deneyelim

>> a=rand(1,10)

>> b=fix(rand(3,5))

>> c=round(40*rand(5,3))

>> d= 40*round(rand(5,3))

>> e=round(10+40*rand(5,3))

>> f=10+40*round(rand(5,3))

>> g=round(50+250*rand(3,4))

>> h=round(1000*rand(1))

Uygulama-13:

Bilgisayar Mühendisliği

e-posta: mustafacosar@hitit.edu.tr

Kaynaklar

1. http://slideplayer.biz.tr/slide/2001952/

2. İnan A., MATLAB Temel Seviye Semineri

3. Küçük B., http://www.duzce.edu.tr/~bayramkucuk/dosyalar/003.pdf