Nadleśnictwo Dynów

2

Kontakt: Tomasz Dębiec

667 869 976

[email protected]

www.wydawnictwoquercus.pl

Autorzy zdjęć: Tomasz Dębiec

Archiwum Nadleśnictwa Dynów (str: 4, 6,

12, 13, 21, 35), Fotolia.com: Eky Chan

(str. 34), kamonrat (str. 35)

Tekst: Małgorzata Kaczorowska

Korekta: Tomasz Findysz

Projekt, skład, edycja zdjęć:

Joanna Kozek

SP

IS

T

RE

ŚC

I 4 Krajobraz Nadleśnictwa Dynów6 Lasy Pogórza Karpackiego 8 Wczoraj pola dzisiaj las

10 Kształtujemy las 12 Szkółka leśna

14 Odnowienie lasu

16 Uprawa i młodnik

18 Zagrożenia lasu22 Pozyskanie drewna 24 Wybór drzew do ścinki

26 Ścinka drzew w lesie

28 Zrywka drewna po ścince

30 Skład drewna

32 Wywóz drewna z lasu

34 Drewno36 Zawód leśnik 38 Narzędzia leśnika

38 Drewno dla ludzi

40 Współpraca w lesie

42 Kontakt

3

Autorzy zdjęć: Tomasz Dębiec

Archiwum Nadleśnictwa Dynów (str: 4, 6,

12, 13, 21, 35), Fotolia.com: Eky Chan

(str. 34), kamonrat (str. 35)

wiedza i pasja. Niektórym z Was

wydawać się może,

że w byciu leśnikiem nie

ma nic trudnego – to

prosty i relaksujący zawód.

Nic bardziej mylnego.

Leśnictwo jest bardzo

szeroką dziedziną nauki,

obejmuje wiedzę zarówno

przyrodniczą, jak

i techniczną. Wymaga

myślenia nie tylko na tu

i teraz. Wszystkie działania,

które podejmujemy,

będą miały skutki dopiero

za kilka lat, a pożytki

z naszego trudu będą

czerpać nasze wnuki.

To bardzo odpowiedzialne

zajęcie. Dzięki zdobywanej

przez lata wiedzy

i umiejętnościom leśników

możemy być dumni

z Lasów Państwowych

i spokojni o ich przyszłość.

Cóż takiego robi leśnik?

Zobaczcie sami...

Leśnictwo:

Adam PilchNadleśniczy

Nadleśnictwa Dynów

4

Nadleśnictwa Dynów to mozaika lasów i pól

rozpięta malowniczo na

łagodnych wzgórzach

Pogórza Dynowskiego

i Przemyskiego. Nie są to

jednak łatwo dostępne

tereny. Niewysokie

wzniesienia są poprzecinane

licznymi jarami i potokami,

które tworzą wprawdzie

urokliwe zakątki, ale nie

ułatwiają codziennej pracy.

Charakterystyczne dla

tego obszaru są także

Krajobraz

5

pozostałości po dawnych

osadach i wsiach

rozrzucone wśród lasów.

Kapliczki, sady, stare

piwnice i ruiny domostw

to niemi świadkowie

burzliwych dziejów

pogranicza.

Pogórze Dynowskie i Przemyskie, przecięte wstęgą Sanu to teren gospodarowania Nadleśnictwa Dynów.

6

Karpackiegoaż kipią od różnorodności

gatunkowej. Dzięki

ukształtowaniu terenu

i warunkom klimatycznym

jest tu najwięcej w skali

całego kraju gatunków

drzew leśnych: począwszy

od pospolitej sosny poprzez

jodły i buki, dęby graby,

po jesiony i olchy.

W dynowskich lasach

spotkać można okazałe

czereśnie zwane tu

trześniami. Dzięki bardzo

różnym siedliskom leśnym

miejsce do życia znalazły

Lasy Pogórza

7

tu niemal wszystkie gatunki

dużych ssaków: wilki, rysie,

jelenie, sarny, dziki, zające,

lisy, borsuki. Występują

tu także rzadkie gatunki

ptaków: bocian czarny,

puchacz oraz mnóstwo

innej zwierzyny.

Słowem: róg obfitości!

Lasy pogórza to głównie buczyny i jedliny z domieszką innych gatunków. Różnorodność biologiczna jest w przyrodzie bardzo wskazana – czyni las zdrowszym i odporniejszym na wszelakie zagrożenia.

9

Oprócz sosny na gruntach porolnych istnieje jeszcze rodzimy podgórski ekotyp sosny pospolitej. To tzw. sosna wdziarowa: wysokie, smukłe, bezsęczne drzewa o dobrej jakości technicznej drewna.

Niemal 40% lasów

nadleśnictwa to lasy na tzw.

gruntach porolnych.

W przeważającej większości

rośnie tam sosna. To

gatunek o bardzo małych

wymaganiach ekologicznych,

samoczynnie zarastający

nieużytki.

W latach powojennych,

w trakcie zalesiania na

dużą skalę opuszczonych

gruntów rolnych, leśnicy

sadzili głównie sosnę. Dziś

ta blisko 70-latka nadaje się

do wyrębu. I choć jakość

jej drewna jest niska, sosna

na gruntach porolnych

doskonale spełniła swe

zadanie – przekształcenia

pola w las.

Wczoraj pola dzisiaj las

10

od nasiona po dorosłe drzewa.

Dzięki dokonywaniu zbioru nasion

tylko z dorodnych i zdrowych

drzew jesteśmy pewni,

że hodowane w szkółkach leśnych

sadzonki mają najlepsze cechy

genetyczne. Poprzez pielęgnacje

i nawożenie uzyskujemy dobrej

jakości materiał sadzeniowy –

nowe pokolenie lasu.

Kształtujemy las

13

Jodła na dole, sosna na górze – to bardzo zgrany duet. Dzięki specyficznym właściwościom gleby, jakie wytwarzają się w lesie sosnowym oraz warunkom świetlnym panującym pod jego okapem młode jodełki rosną doskonale.

okapem, czyli pod osłoną

koron drzew, stwarza

świetne warunki do wzrostu

sadzonek gatunków

cienioznośnych, dla których

pełne oświetlenie, ze

względu na ich upodobania

ekologiczne, nie jest

konieczne. Dotyczy to

szczególnie jodły i buka.

Jesienią lub wiosną wysiewa

się nasiona na kwatery,

a następnie – w czasie

całego sezonu letniego –

pielęgnuje się wzrastające

drzewka. W zależności od

gatunku, za dwa lub trzy

lata sadzonki będzie można

użyć do odnowień leśnych,

czyli sadzenia nowego

pokolenia lasu.

Szkółka leśna pod

14

to niesłychanie ważne

zadanie dla leśników.

Na powierzchniach leśnych,

na których wycięte zostały

drzewa należy posadzić

nowy las. Zabieg ten

poprzedza przygotowanie

gleby leśnej – usunięcie

z niej roślinności, jej

przekopanie i spulchnienie.

Tak przygotowana gleba

jest napowietrzona, lepiej

magazynuje wodę. To

podstawa warunkująca

dobry wzrost nowo posadzo-

nych drzewek. Rok w rok,

wiosną, sadzimy około

sześćdziesięciu hektarów

nowego pokolenia lasu.

Odnowienie lasu

15

Czasem ludzie, czasem maszyny. W zależności od warunków terenowych przygotowanie gleby można robić ręcznie – na tzw. talerzach lub mechanicznie – na pasach.

16

to kolejne etapy życia

drzewostanu, czyli

zbiorowiska drzew rosnących

na danym terenie. Zarówno

jeden jak i drugi etap są

przedmiotem szczególnej

troski leśników.

Po pierwsze pielęgnacja

– usuwanie chwastów,

niepożądanych gatunków

drzew czy krzewów.

Jodłowa lub bukowa uprawa

zarośnięta przez brzozy,

graby czy krzewy leszczyny

słabo przyrasta. Mniej

pożądane gatunki usuwa się

w czasie zabiegów zwanych

czyszczeniami.

Po drugie – ochrona m.in.

przed zwierzyną płową

(sarny, jelenie), dla której

pędy drzew są smacznymi

kąskami. Częste obgryzanie

drzew powoduje ich

deformację, a czasem nawet

obumieranie.

Uprawa i młodnik

Zadbana uprawa jest powodem do dumy leśniczego. Jodła rośnie tutaj tak jak lubi: na małej powierzchni, w cieniu koron starych drzew.

17

Pięć lat po założeniu uprawy leśnicy przeliczają sadzonki oraz sprawdzają, czy drzewka są w dobrej kondycji. To tak zwana ocena upraw.

18

są bardzo różnorodne.

Wiele z nich pochodzi od

samej przyrody: nadmierna

ilość zwierzyny zgryzającej

sadzonki, szkodliwe owady,

wiatry, opady śniegu. Inne

pochodzą od człowieka –

przede wszystkim pożary

lasu. Wobec wszelkich

zagrożeń mamy jedną

metodę: lepiej zapobiegać

niż leczyć.

Grodzenia upraw to jeden

ze sposobów zabezpieczania

sadzonek przed zgryzaniem

przez zwierzynę płową –

sarny i jelenie. Z uwagi na

koszty grodzenia stosujemy

tylko dla bardzo cennych

gatunków – dębu i jawora.

Zagrożenia lasu

20

Ochrona lasu przed

zwierzyną jest

najważniejszą działalnością

z zakresu ochrony

lasu w Nadleśnictwie

Dynów. Uprawy jodłowe

są chronione przed

zgryzaniem za pomocą

środków chemicznych,

którymi smarujemy

pędy szczytowe młodych

Dzięki zabezpieczaniu chemicznemu sadzonki mogą spokojnie rosnąć, aż – jak mówią leśnicy – „uciekną spod pyska” czyli wyrosną na tyle, że zwierzyna nie dosięgnie do pędu szczytowego drzewka.

21

drzewek. Nie jest to jednak

trucizna dla zwierzyny,

a preparat powodujący,

że dotychczasowa

przekąska staje się

niesmaczna. Rokrocznie

zabezpieczamy około

trzystu hektarów upraw

jodłowych.

Ukształtowanie terenu i

warunki wilgotnościowe

Nawet niewielki pożar powierzchniowy jest bardzo groźny dla lasu. Teren po pożarze jest bardzo trudny do odnowienia.

sprawiają, że

w Nadleśnictwie Dynów

pożary występują rzadko.

Jednak podczas suszy,

w czasie wysokich

temperatur leśnicy

patrolują tereny leśne

dzień i noc. Większość

pożarów to wynik braku

wyobraźni człowieka.

22

to finalny etap pracy leśnika?

Raczej nie – to tylko jedna

z wielu czynności w cyklu

gospodarowania przyrodą.

Leśnicy mówią „drzewostan

dojrzały do wyrębu” – co to

znaczy? Jakie drzewa w nim

wyciąć – te najładniejsze czy

brzydkie, krzywe i chore?

Wszystkie czy może tylko

część?

Pozyskując drewno leśnicy

wyprzedzają o krok naturę

– usuwają drzewa jeszcze

zdrowe, ale bez perspektyw

na dalszy wzrost czy rozwój.

Sposób wycinki drzewostanów

nazywamy rębnią. Istnieje

wiele rodzajów rębni, a jej

wybór zależy głównie od

gatunku panującego i gatunku,

jaki zostanie posadzony. Czy

pozyskanie drewna jest ważne?

Jak najbardziej, wycinka

drzew jest bowiem pierwszym

etapem odnowienia lasu, to

jest wprowadzenia do niego

nowego pokolenia.

Pozyskanie drewna

25

Drzewa wyznaczone do ścinki zawsze zaznaczamy w sposób widoczny – najczęściej farbą jaskrawego koloru. Dzięki temu pilarze ścinający drzewa nie mają wątpliwości co należy pozyskać.

zależy przede wszystkim od

potrzeb lasu. Leśnik zawsze

zadaje sobie pytanie „co chcę

w tym miejscu osiągnąć przez

wycięcie drzew?” Wiedząc po co

ścinamy, od razu znamy sposób

przeprowadzenia tego zabiegu.

Na wszystkie te pytania

odpowiadamy sobie podczas

szacunków brakarskich – kiedy

wyznaczamy konkretne drzewa do

wycięcia. Wtedy również mierzymy

drzewa – ich grubość

i wysokość oraz wstępnie

określamy ich jakość. Te informacje

pozwolą nam określić ilość

drewna (wyrażoną w metrach

sześciennych) jaka zostanie

pozyskana w konkretnych

miejscach.

Wybór drzew do ścinki

26

Na powierzchni zrębowej leśnicy dokonują odbiórki drewna, czyli określenia jego miąższości (inaczej objętości) i klasy jakości. Nieodzowną częściąodbiórki drewna jest nadanie mu indywidual-nego numeru oraz cechy –znaku graficznego Lasów Państwowych. Te elementy są znakiem legalnościpozyskania drewna.

wymaga dużo umiejętności

i doświadczenia. To bardzo

niebezpieczne zajęcie.

Na powierzchnię, gdzie

są ścinane drzewa nie

ma wstępu nikt oprócz

drwali oraz służb leśnych.

Informują o tym tablice

rozmieszczone na drogach

prowadzących w te

miejsca.

Po ścięciu drzewa

następuje jego okrzesanie

czyli pozbawienie gałęzi

oraz odcięcie wierzchołka.

W tym momencie mamy do

czynienia nie z drzewem,

ale już z drewnem.

Ścinka drzew w lesie

29

Każdy numer jest niepowta-rzalny i przyporządkowany konkretnej sztuce drewna. Ponadto płytka zawiera zakodowane informacje o pochodzeniu drewna – miejscu jego pozyskania.

to transport z miejsca

pozyskania, czyli powierzchni

zrębowej do składu drewna

tj. do miejsca, gdzie drewno

może być zmagazynowane

i przygotowane do wywozu.

Zrywka odbywa się specjalnie

do tego celu przeznaczonymi

ciągnikami po drogach

operacyjnych zwanych

szlakami zrywkowymi.

Rodzaj drewna determinuje

sposób jego zrywki. Drewno

tartaczne, wielkowymiarowe

najczęściej jest ciągnięte

za pojazdem, drewno

średniowymiarowe, krótkie

jest ładowane na przyczepę

i zwożone na skład.

W warunkach pogórza zrywka

jest trudnym procesem,

zależnym w dużej mierze

od warunków pogodowych.

Zrywka drewna po ścince

31

– to miejsce w lesie lub na

jego obrzeżach, gdzie można

swobodnie magazynować

większe ilości drewna. To także

miejsce odbioru surowca przez

kontrahentów – firmy drzewne

czy osoby prywatne.

Skład drewna

32

Składy drewna są

zlokalizowane przy

drogach wywozowych,

czyli takich, po których

mogą się poruszać

samochody przeznaczone

do transportowania drewna.

Legalność zakupu

i wywozu drewna

potwierdza dokument

wydany przez leśnika

– kwit wywozowy lub

asygnata.

Wywóz drewna z lasu

35

Drewno znów wraca do łask – lubimy otaczać się drewnem, jest dla nas synonimem naturalności, piękna i życia w zgodzie z przyrodą.

to surowiec niezwykły Jego właściwości

wytrzymałościowe,

energetyczne, estetyczne

sprawiły, że od tysięcy

lat wykorzystujemy go na

niezliczone sposoby – od

opału, przez budownictwo,

przemysł papierniczy,

po rzeźbę i instrumenty

muzyczne.

DrewnoWielką zaletą drewna jest

fakt, że jest wytwarzane

w sposób naturalny: ze

światła, wody, powietrza,

składników mineralnych.

Jest to także surowiec

odnawialny. W lasach,

w których gospodaruje

się w sposób rozsądny

i planowy nigdy nie

zabraknie drewna.

36

to duża odpowiedzialność

i specjalistyczna wiedza.

Leśnicy traktują swój

zawód jak pasję – bez tego

trudno zauważyć bogactwo

i różnorodność przyrody

oraz wpływ naszych

działań na las. Trudno

pogodzić ze sobą masę

papierkowej roboty oraz

godziny spędzone w lesie

niezależnie od pogody.

Zawód leśnik

38

– są różnorodne, od tych

najpowszedniejszych po

specjalistyczne. Samochód,

który dojedzie prawie

wszędzie, pełni również

funkcję biura i schronienia

przed zimnem i deszczem.

Telefon – nieustannie

dzwoniący – od rana do

wieczora, siedem dni

w tygodniu. Rejestrator

– podręczny notebook

zawierający m.in.

informacje o drewnie,

pozwalający wydawać

dokumenty sprzedaży

drewna. Taśma

i średnicomierz potocznie

zwany klupą – niezbędne

do pomiaru drewna.

Wysokościomierz – do

Narzędzia leśnika

Powszechnie uważa się, że leśnik pracuje w leśnej głuszy, kontemplując odgłosy przyrody. Tymczasem nasza codzienność to dzwoniący telefon, praca maszyn leśnych, warkot silnika samochodowego.

to przede wszystkim

drewno opałowe,

które kupują okoliczni

mieszkańcy. To jeden

z niewielu przykładów

kontaktu finalnego odbiorcy

drewna z leśnikiem.

Drewno dla ludzi

39

Narzędzia leśnika

Drewno dla ludzi

pomiaru wysokości drzew

podczas wykonywania

szacunków brakarskich.

A nade wszystko –

wygodne terenowe buty

i ciepła kurtka.

40

jest bardzo istotna. Nasza

praca nie byłaby możliwa bez

pracowników firm leśnych,

dla których las jest źródłem

dochodów i utrzymania.

Ludzi, którzy dzięki swoim

umiejętnościom starannie

i profesjonalnie wykonują

zlecone przez nas prace.

To dzięki ich zaangażowaniu

nasze koncepcje nabierają

konkretnych kształtów

– wyciętych drzew,

odnowionego lasu. Wspólnie

tworzymy obraz polskiego

leśnictwa – powód do dumy

nas wszystkich.

Współpraca w lesie

41

Trudno zliczyć wszystkie profesje, których miejscem pracy jest las: to pilarze, zrywkarze, odbiorcy drewna, zbieracze runa leśnego, naukowcy, przewodnicy turystyczni, myśliwi, geodeci, budowlańcy.

42

Nadleśnictwo Dynówul. Jaklów 2, 36-065 Dynów

tel: (016) 65 21 229

fax: (016) 65 21 072

www.krosno.lasy.gov.pl/dynow

[email protected]

http://bip.lasy.gov.pl/pl/bip

Nadleśnictwo Dynów

Documents

Transcript of Nadleśnictwo Dynów