Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš...
Transcript of Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš...
![Page 1: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/1.jpg)
Koliko se razlikuje od Zemlje?
Naš prirodni satelit - Mesec
![Page 2: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/2.jpg)
Zemlja
Prečnik: 12756.3 km
Nagib ose totacije:
23.5 stepena (godišnja doba!)
Temperatura na površini:
od -48 do +73 C
Gusta atmosfera
Obilje vode u tečnom stanju !
Prečnik: 3476 km
Nagib ose totacije:
7 stepeni (nema godišnjih doba!)
Temperatura na površini:
od - 153 C do +107 C
Nema atmosfere
Nema vode u tečnom stanju … Led u okolini polova?
Mesec
![Page 3: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/3.jpg)
Zemlja Mesec
Nema magnetnog poljaSlabi muntresiMalo jezgro
![Page 4: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/4.jpg)
Zemljin satelit
• Kako je Mesec nastao?
• Šta se sve dogodilo od tada?
![Page 5: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/5.jpg)
Nekoliko podataka ….
Gustina manja nego kod planeta
Mesečev hemijski sastav sličan je onom u Zemljinoj kori
![Page 6: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/6.jpg)
Kako je Mesec nastao?
Još nekoliko podataka za razmišljanje...
Njegova orbita ne leži ni u ravni ekvatora, niti u ravni ekliptike
Zemlja/Mesec – veliki uglovni momenat
![Page 7: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/7.jpg)
Modeli nastanka Meseca
Mesec je “sestrinski” svet nastao u orbiti oko Zemlje u isto vreme kada je nastala i sama Zemlja
Mesec je nastao na nekom drugom mestu u Sunčevom sistemu, a onda ga je u nekom trenutku “zarobila” gravitacija Zemlje
Zemlja je rotirala tako brzo da se materijal odvajao od nje i od njega je nastao Mesec
![Page 8: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/8.jpg)
Sudar Zemlje sa proto-planetom veličine Marsapre 4.5 milijardi godina
Objašnjava: •Sastav•Orbitu•Veliki uglovni
momenat
![Page 9: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/13.jpg)
Copyrighted, LPI
![Page 14: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/14.jpg)
Geološka istorija Meseca
![Page 15: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/15.jpg)
Nastao je pre oko 4.5 milijardi godina (na osnovu analize kamenja sa Meseca i meteorita)
![Page 16: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/16.jpg)
Kamenje iz “okeana” vulkanske lave
60025Anorthosite4.44 - 4.51 milijardi godina
Vulkanskog porekla!Nema vode!
76535Troctolite
4.2 - 4.3 milijardi godina
![Page 17: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/17.jpg)
Visoravni – svetle i grube površine
Mnogo kalcijuma i aluminijuma
Kamenje staro između 4.5 i 4.3 milijardi godina
Velike tamne oblasti?
![Page 18: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/18.jpg)
Krateri na Mesecu
Imbrium Rim Orientale Basin
Snažni i brojni udari sve do pre oko 3.8 milijardi godinaUdari u sve mesece i planete događaju se i danas !!!
![Page 19: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/20.jpg)
Vulkanska aktivnost
SW Mare ImbriumMare ImbriumVulkanska aktivnost nakon udara uglavnom se javljala pre 3, ali je zabeležena sve do pre oko miljardu godina!
![Page 21: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/21.jpg)
![Page 22: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/22.jpg)
Vulkanizam na Mesecu
Aristarchus Plateau
Marius Hills
![Page 23: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/23.jpg)
Potoci lave
Apollo 17
![Page 24: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/24.jpg)
Doline (nizije) – tamne i glatke
Bazalt: gvožđe i magnezijum
Kemenje staro između 4.3 i 3.1 milijardi godina... vulkanski tokovi od pre samo milijardu godina!!
Geološka istorija Meseca
![Page 25: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/25.jpg)
A zatim ….
Sve je utihnulo
![Page 26: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/26.jpg)
• Osim povremenih udara
![Page 27: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/27.jpg)
• Nema vetra• Nema tekuće vode• Nema erozije
![Page 29: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/29.jpg)
Koliko se razlikuju njihovi geološki procesi?I zašto?
![Page 30: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/30.jpg)
Zemlja
Aktivna erozija: vetar/voda
Udari
Aktivni vulkani
Zemljotresi
Aktivno magnetno polje
Nekoliko kratera
Geološki aktivna!
Mesec
Nema aktivne erozije
Udari
Nema aktivnih vulkana
Blagi muntresi
Nema aktivnog mag. polja
Gomila kratera
Geološki neaktivan!
![Page 31: Naš prirodni satelit - Mesecenastava.matf.bg.ac.rs/~bojan/opa2020/MNVR - smerovi/Mesec.pdf · Naš prirodni satelit - Mesec. Zemlja Prečnik: 12756.3 km Nagib ose totacije: 23.5](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022071407/60fdfc2842b99610096b5083/html5/thumbnails/31.jpg)