ตานานความเชอและขอเทจจรงเกยวกบมาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ

Myths and Truths on Health Information Standards

นายแพทยนวนรรน ธระอมพรพนธ

ฝายเวชสารสนเทศ คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด

มหาวทยาลยมหดล

การพฒนางานดานมาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพนน เปนภารกจทมความซบซอนเปนอยางมาก

เพราะโดยธรรมชาตของขอมลสารสนเทศทางสขภาพทมความหลากหลาย หนวยงานตางๆ ทเปนโครงสราง

พนฐานของระบบสารสนเทศระดบชาตกมความพรอมและทรพยากรแตกตางกน นอกจากน การพฒนา

มาตรฐานสารสนเทศจาเปนจะตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวน และตองอาศยการวางแผน การกากบ

ดแล การวจยและพฒนา การเจรจาหาขอสรป กระบวนการตดสนใจ การนามาตรฐานไปใชจรง และการ

ประเมนผล ทกขนตอนใชเวลาและทรพยากรเปนอยางมาก บอยครง ทศทางในการพฒนากอาจขาดความ

ชดเจนและอาจไมสมฤทธผลตามทวางแผนไว สงผลเสยตอโอกาสการพฒนาระบบสขภาพของประเทศ

โดยรวมในทสด บางครง ปญหาในกระบวนการพฒนามาตรฐาน เกดจากความเขาใจทไมตรงกนของ

ผเกยวของ และขาดความพยายามทจะแกไขความเขาใจทคลาดเคลอนเหลาน ดวยเหตน การทาความเขาใจท

ถกตองตงแตแรกเกยวกบการพฒนามาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ จงมความสาคญอยางยงตอความสาเรจ

ของภารกจน ซงจะสงผลดตอระบบสขภาพของประเทศตอไป

ในแวดวงมาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ มความเขาใจผดบางประการทมกไดยนกนบอยๆ ซง

ผเขยนขอเรยกวาเปน “ตานานความเชอ” (Myths) ทหลายทานอาจ “เชอ” หรอเหนเชนนน โดยปราศจากขอ

พสจน และบทความนมเจตนาทจะสะกดเตอนทานทหลงเชอ “ตานาน” เหลาน โดยเสนออกหนงมมมองท

ในทศนคตของผเขยน ใกลเคยงกบความจรง (Truths) มากกวา โดยจะพยายามอธบายเหตผล และอางอง

หลกฐานทางวชาการหรอยกตวอยางจากประสบการณจรงเทาททาได

Myth 1: ไมจาเปนตองมมาตรฐานสารสนเทศกใหบรการผปวยได การพฒนามาตรฐานจงไมจาเปน

ทานผอานลองจนตนาการถงสถานการณดงตอไปน

- ทานขบรถไปทางาน แลวเมอผานสแยกไฟแดงทมการจราจรคบคง ทานไมสามารถมนใจไดวา ผ

ขบขรถคนอนจะแปลสญญาณไฟสแดงวาเปนสญญาณใหรถหยดเชนเดยวกบทานหรอไม (หรอแย

ไปกวานน ไมมสญญาณไฟโดยสนเชง)

- หากทานจะทาธรกรรมกบทางธนาคาร ธนาคารไมสามารถจะตรวจสอบยนยนตวตนของทานได

อยางมนใจ เพราะทางราชการไมไดออกบตรประชาชนและเลขประจาตวประชาชนใหทาน

- ทานไมสามารถตดตอสอสารทางโทรศพท โทรศพทมอถอ หรอทาง e-mail ได เพราะไมมการ

กาหนดมาตรฐานทางเทคนคทจาเปนสาหรบเทคโนโลยนนๆ

ตวอยางสถานการณเหลาน แสดงใหเหนวา มาตรฐานนน เขามามบทบาทในชวตประจาวนของเรา

เปนอยางมาก จรงอยทในอดตกาล การทเราไมมมาตรฐานเหลาน อาจไมไดสงผลกระทบกบการดาเนนชวต

นก แตในปจจบนทเรามประชากรจานวนมาก การดาเนนชวตมความซบซอนขนเรอยๆ และจาเปนจะตอง

อาศยเทคโนโลยและนวตกรรมใหมๆ อยตลอดเวลา มาตรฐานยงมความสาคญเพมมากขน

ในทางการแพทยและสาธารณสข มาตรฐานททกทานคงคนเคย คอ มาตรฐานในการใหบรการ ซง

เกยวของกบมาตรฐานวชาชพ ความคาดหวงของผรบบรการ และกระบวนการพฒนาคณภาพ และเปนทมา

ของการรบรองคณภาพโรงพยาบาล (Hospital Administration) ซงมความสาคญตอคณภาพของการ

ใหบรการตอผปวย มาตรฐาน HA เปนตวสนบสนน (facilitator) ใหโรงพยาบาลตางๆ หนมาใหความสาคญ

กบกระบวนการพฒนาคณภาพ หากไมมมาตรฐาน HA คณภาพการใหบรการของแตละโรงพยาบาลกจะม

ความแตกตางกนเปนอยางมาก (large variations) ซงจะสงผลเสยตอผปวยโดยรวมได

สาหรบประเทศไทย เทคโนโลยสารสนเทศไดเขามามบทบาทเพมมากขนในกระบวนการ

รกษาพยาบาล มงานวจยในตางประเทศทพบวา การนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในกระบวนการ

รกษาพยาบาล สงผลดตอคณภาพการรกษาพยาบาล1-3 แตในประเทศไทย อปสรรคทสาคญประการหนงตอ

การพฒนางานดานเวชสารสนเทศของประเทศ คอการขาดขอตกลงทเปนทยอมรบเกยวกบมาตรฐาน

สารสนเทศทควรนามาใช4 แมวาเราจะสามารถใหบรการผปวยไดดงเชนในปจจบนทงทไมมขอสรปเรอง

มาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพทชดเจน แตการนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชโดยปราศจากมาตรฐานท

เหมาะสมกอาจทาใหเกดความแตกตางในคณภาพการใหบรการได ทงยงเปนอปสรรคตอการแลกเปลยน

ขอมลทางสขภาพ (health information exchange) เพอความตอเนองในการรกษา (continuity of care)

ระหวางสถานพยาบาล ซงมความสาคญตอคณภาพในการรกษาพยาบาลและความปลอดภยของผปวย

(patient safety)5 จงถอเปน “โอกาสพฒนา” ทมความสาคญยงตอคณภาพชวตของผปวยโดยรวม

ดวยเหตน มาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ จงเปนสงทมความสาคญตอการนาเทคโนโลย

สารสนเทศไปใชอยางกวางขวางในสถานพยาบาลทวประเทศ ซงเปนองคประกอบสาคญของการพฒนา

คณภาพการรกษาพยาบาลโดยรวม การปฏเสธความสาคญของมาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ ทามกลาง

บรบทของการรกษาพยาบาลในศตวรรษท 21 จงเปนอนตรายทงตอตวผปวยเอง และตอการพฒนาคณภาพ

อยางตอเนอง (Continuous Quality Improvement) และความอยรอดของสถานพยาบาล

Myth 2: การพฒนามาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ เปนงานของนกไอท

เปนความจรงทวา บคลากรทมความเชยวชาญทางเทคนคดานคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศ มความสาคญยงตอการพฒนามาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ แตผเชยวชาญดานน เปนเพยง

สวนประกอบหนงทมผลตอความสาเรจของการพฒนามาตรฐานเทานน เพราะความสาเรจทแทจรงของ

มาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ (และเทคโนโลยสารสนเทศ) ไมใชการมมาตรฐาน (existence of

standards) โดยตวของมนเอง แตคอ การยอมรบของผใชงาน (user acceptance) การนามาตรฐานไปใชอยาง

กวางขวาง (widespread adoption) และผลดตอการใหบรการ (improved quality of care)6 ดงนน จงม

ความสาคญเปนอยางมากทกระบวนการพฒนามาตรฐานสารสนเทศ (และเทคโนโลยสารสนเทศ) จะตองม

คนกลมพเศษ หรอ “Special People”7 กลาวคอ ตองมผทมความรความเขาใจกระบวนการรกษาพยาบาล

ความคาดหวง และมมมองของผใหบรการ นอกจากนยงควรมผทเปนตวแทนของผรบบรการมามสวนรวม

ดวย และการสนบสนนสงเสรมใหมาตรฐานดงกลาวมการนาไปใชอยางกวางขวางกจาเปนจะตองมการ

วางแผนยทธศาสตรและนาทฤษฎดานการใชงานเทคโนโลยสารสนเทศ (IT Adoption) มาปรบใชดวย จงจะ

ถงจด “Tipping Point” ทจะทาใหเกดการยอมรบในวงกวาง8-9 ไมเชนนน โอกาสทมาตรฐานทจดทาขนจะ

นาไปใชไดจรง กมตา ทาใหเสยเวลา ทรพยากร และแรงงานในการพฒนาโดยใชเหต

Myth 3: องคกรเอกชนและบรษททจาหนายหรอใหบรการดานสารสนเทศ (vendors) ไมเกยวของกบ

กระบวนการพฒนามาตรฐาน

คนจานวนไมนอยมกมองวา หาก vendors เขามาเกยวของกบกระบวนการพฒนามาตรฐาน จะ

พยายามทจะตอตานการพฒนามาตรฐาน หรออาจพยายามชนาทศทางการพฒนามาตรฐานในลกษณะทให

ประโยชนกบตนเปนหลก จงอาจสนบสนนกระบวนการพฒนามาตรฐานทปราศจากผแทนของ vendors มา

มสวนรวม ซงแมวาในความเปนจรง ผลประโยชนทบซอน (conflict of interest) จะเปนสงทควรให

ความสาคญและควบคมไมใหเกดความไดเปรยบเสยเปรยบหรอประโยชนอนไมเปนธรรมหรอผดจรยธรรม

กบผใด แตตองตระหนกวา vendors มบทบาทสาคญในการตดสนความสาเรจหรอลมเหลวของมาตรฐาน

หนงๆ ทงนเพราะหาก vendors มองวามาตรฐานดงกลาว ซบซอนเกนกวาจะนาไปใชไดจรง หรอไมได

สอดคลองกบความตองการของผใชงาน หรอเขากนไมได (incompatible) กบผลตภณฑของตน กอาจเลอกท

จะไม adopt หรอ implement มาตรฐานนนๆ ในผลตภณฑของตน อนจะเปนการลดโอกาสทมาตรฐาน

ดงกลาวจะสงประโยชนตอสถานพยาบาลและระบบสขภาพโดยรวม นอกจากน ตองไมลมวา vendors เปนผ

ทมประสบการณการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศในโลกของความเปนจรง และเขาใจเงอนไขทางการตลาด

(market conditions) ทมสวนสาคญตอการกาหนดความเปนไปไดของมาตรฐานทพฒนาขน health IT

vendors จงเปน stakeholder กลมหนงทไมควรมองขามในการพฒนามาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ

ในตางประเทศ องคกรททาหนาทพฒนามาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ เชน Health Level Seven

International (HL7) หรอองคกรททาหนาทประสานความรวมมอเกยวกบมาตรฐาน เชน Health Information

Technology Standard Panel (HITSP) ลวนแลวแตสงเสรมใหมผแทน vendors เขามามสวนรวมในการ

พฒนา (รวมกบนกวชาการและผแทนของกลม stakeholders อนๆ) ทงสน10-11 แนวทางทเหมาะสมจงมใช

การปดโอกาส vendors ในกระบวนการพฒนามาตรฐาน แตเปนการตระหนกในความสาคญของ vendors

การใหโอกาส vendors เขามามบทบาทในกระบวนการพฒนามาตรฐาน และการกาหนดกระบวนการกากบ

ดแลและการพฒนามาตรฐานทปองกนมใหมการเออประโยชนแกผใดผหนงโดยไมเปนธรรม

Myth 4: จะมมาตรฐานสารสนเทศได ตองใชซอฟตแวรตวเดยวกน

ผปฏบตงานในวงการเวชสารสนเทศในประเทศไทยมความเขาใจเชนนไมนอย วาการแลกเปลยน

ขอมลสารสนเทศระหวางกน (เชน จากสถานอนามยไปสถานพยาบาล หรอจากสถานพยาบาลหนงไปยงอก

แหงหนง) จาเปนจะตองใชซอฟตแวรหรอระบบสารสนเทศตวเดยวกน หรอจาก vendor เดยวกน

ผเขยนขอยกตวอยาง 2 กรณทแสดงใหเหนอยางชดเจนวาการแลกเปลยนขอมลสามารถเกดขนได

แมจะใชซอฟตแวรคนละตว (หรอแมกระทงใชระบบปฏบตการ หรอฮารดแวรทมสถาปตยกรรมทแตกตาง

กน) ตวอยางทเหนไดชดเจนคอ การทองเวบผาน browser ซงแมวาในฝง client จะใช browser คนละตว กจะ

ไดผลลพธทเหมอนหรอคลายคลงกนมาก (เชนเดยวกบการใช web server software คนละตวกนในฝง

server) และการรบ-สง e-mail ซงไมจาเปนทผรบและผสง (หรอผรบคนเดยวกนทเปด e-mail ตางเวลากน)

จะตองใชโปรแกรมเดยวกน นเปนผลโดยตรงจากมาตรฐานขอมล (ในทนคอ HTTP Protocol, POP3/IMAP

และ SMTP Protocol ตลอดจน TCP/IP)

เชนเดยวกน hospital information system (HIS) คนละตว กสามารถแลกเปลยนขอมลกนได หาก

สามารถตกลงกนไดวาจะรบสงขอมลกนอยางไร ในความเปนจรงซงมตวเลอกของ HIS จานวนมาก การ

กาหนดขอตกลงและมาตรฐานทยอมรบรวมกนเปนแนวทางทจะทาให HIS ทหลากหลายสามารถเชอมตอ

และแลกเปลยนขอมลกนไดเชนเดยวกบ web browsing และ e-mail

นอกจากน บางทานอาจมความเขาใจทถกตองแลววา การใชซอฟตแวรคนละตวจะสามารถ

แลกเปลยนขอมลกนได แตกมความเชอวา การใชซอฟตแวรเดยวกน จะทาใหการแลกเปลยนขอมลเปนไป

อยางราบรนกวาและควรมการสงเสรมใหสถานพยาบาลทวประเทศใชซอฟตแวรสารสนเทศโรงพยาบาลตว

เดยวกน ผเขยนขอยกตวอยางมาตรฐาน Portable Document Format (PDF) ซงเปนมาตรฐานทสนบสนนให

มการแลกเปลยนเอกสารในรปแบบไฟลสกล PDF ทผอานอาจคนเคยกนไดโดยงาย แมคนจานวนไมนอย

มกจะเขาใจวามาตรฐานนเปนของ Adobe เนองจากผใชงานจานวนมากใช Adobe Acrobat หรอ Adobe

Reader ในการเปดไฟลดงกลาว แตในความเปนจรง มาตรฐานนเปนมาตรฐานเปด (open standard) ดงนน

จงอาจมผอนทสามารถพฒนา PDF viewer ขนไดโดยอสระ และผใชงานกสามารถเลอกใช PDF viewer ท

ตนตองการไดเชนกน หากเราพจารณาสถานการณสมมตทมาตรฐานนเปนมาตรฐานปดทม Adobe เปน

เจาของ ผทจะเปดไฟล PDF ได จะตองใชโปรแกรมของ Adobe เทานน บรษท Adobe กยอมผกขาด

โปรแกรม PDF viewer ของตน (ซงอาจมผลตอการกาหนดราคาของโปรแกรมดงกลาว) ผใชงานจงขาด

อสระทจะเลอกใชโปรแกรมทตนตองการได

สาหรบระบบสารสนเทศโรงพยาบาล เปนททราบกนดวา โรงพยาบาลแตละแหง แมจะเปน

โรงพยาบาลประเภทเดยวกน สงกดเดยวกน กอาจมลกษณะ ขนตอนการทางาน หรอความจาเปนเฉพาะดาน

ทแตกตางกน ไมวาจะเปนปจจยดานองคกร ปจจยทางกายภาพ ปจจยทางการเงน ปจจยดานปรมาณการ

ใหบรการ ปจจยทางเทคนคของระบบสารสนเทศ ปจจยดานบคลากร หรอปจจยดานกระบวนการทางาน

(workflow) ปจจยเชงบรบทเหลานลวนแลวแตสงผลตอการตดสนใจเลอกใชระบบสารสนเทศโรงพยาบาลท

เหมาะสมทงสน และเปนสาเหตสาคญทการพฒนาซอฟตแวรเฉพาะท (local customizations) ยงเปนสงท

จาเปนสาหรบโรงพยาบาลทนาซอฟตแวรเหลานมาใช การจะกาหนดใหโรงพยาบาลไมกแหง (เชน ใน

อาเภอหรอในจงหวดเดยวกน) ใชซอฟตแวรเดยวกน อาจจะมความเปนไปไดในบางพนท12 แตคงจะเปนไป

ไมไดทจะกาหนดใหโรงพยาบาลทกแหงทวประเทศในสงกดเดยวกนตองใชซอฟตแวรตวเดยวกน แลว

คาดหวงวาจะตอบสนองความตองการและตอบโจทยตามบรบทของโรงพยาบาลเหลานนไดอยางเตมท และ

ทาใหผใชงานมความพงพอใจในระดบทใกลเคยงกน13

หากพนจดวา ประโยชนทจะเกดขนจากการแลกเปลยนขอมลทางสขภาพ จะเกดขนอยางแทจรงเมอ

มการแลกเปลยนขอมลระหวางสถานพยาบาลทกแหงทงภาครฐและเอกชน (ภายใตเงอนไขทคมครองความ

ปลอดภยและความลบของผปวย) ยงเปนไปไมไดเลยทจะบงคบใหสถานพยาบาลเอกชนใชซอฟตแวร

เดยวกนกบสถานพยาบาลภาครฐ เปาหมายของการพฒนามาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ จงควรมองท

ความเขากนได (interoperability) ของขอมล มากกวาความเหมอน (homogeneity) ของระบบสารสนเทศ13

การกาหนดใหใชซอฟตแวรเดยวกนนน นอกจากจะทาใหเกดความไดเปรยบและอาจนาไปสการ

ผกขาดของบรษทใดบรษทหนง ซงอาจมผลตอราคาแลว ยงอาจทาใหบรษทนนมแนวโนมทจะตอบสนอง

ตอลกคานอยลง เพราะระดบของการตอบสนอง (responsiveness) ไมไดทาใหเกดเงอนไขทางการตลาดท

แตกตางไป ซงจะเปนอปสรรคตอการพฒนาระบบสารสนเทศอยางตอเนองได ตวอยางของปญหาทเกดจาก

การเลอกใชซอฟตแวรเดยวกนสาหรบสถานพยาบาลจานวนมาก ทมการบนทกปญหาทงเชงนโยบายและ

เชงเทคนค และผลกระทบอยางรนแรงทมตอผปฏบตงานในพนท ไดแก การใชซอฟตแวรระบบสารสนเทศ

หองฉกเฉนของสถานพยาบาลทวรฐ New South Wales ประเทศออสเตรเลย14

ทงน ผเขยนตระหนกดวา ยงม vendor มากเทาใด กจะทาใหกระบวนการพฒนาและ adopt

มาตรฐานมความซบซอนมากขนเทานน หากพนจดความเปนจรงแลว ทางสายกลางทเหมาะสมใน

ระดบประเทศ จงนาจะอยระหวาง 2 extremes นมากกวา กลาวคอ เนนการพฒนามาตรฐานเพอนาไปสการ

แลกเปลยนขอมลระหวางกนไมวาสถานพยาบาลแตละแหงจะใชซอฟตแวรคายใด โดยไมยดตดวาจะตอง

เปนซอฟตแวรใดซอฟตแวรหนง โดยในขณะเดยวกนกเขาใจวาในบางพนท สภาพแวดลอมอาจเออให

สามารถใชซอฟตแวรเดยวกนไดอยางราบรนและคมคา และกเปนความพยายามทควรไดรบความชนชม

Myth 5A: เราควรพฒนามาตรฐานของประเทศเราเองทไมเหมอนกบประเทศอน

Myth 5B: เราควรหยบมาตรฐานของประเทศอนมาใชเลยโดยไมตองพฒนาใหม

อกหนงตวอยางของ 2 extremes ทเกยวกบการพฒนามาตรฐานสารสนเทศคอ มมมอง 2 มมมองท

ตรงกนขามกนอยางสนเชง ซงฝายหนงมองวา เราควรจะพฒนามาตรฐานของประเทศเราเองทไมเหมอนกบ

ประเทศอน (Myth 5A) ในขณะทอกฝายมองวา เราควรหยบมาตรฐานของประเทศอนมาใชเลยโดยไมตอง

พฒนาใหม (Myth 5B)

ผทยดตดกบมมมองใดมมมองหนงขางตน อาจลมไปวา เปาหมายสาคญของการพฒนามาตรฐาน

สารสนเทศ ไมใช “ความภมใจทไมเหมอนใคร” (Myth 5A) หรอ “ความสะดวกสบาย ไมตองออกแรง”

(Myth 5B) แตเปนการตอบโจทยดานระบบสขภาพและการใหบรการทางสขภาพของประเทศ และเนองจาก

งานดานมาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพของประเทศไทยยงตามหลงประเทศอนๆ อย4,13 เราจงควรทจะ

พจารณาวา มาตรฐานทประเทศอนพฒนาขนมาแลว จะมประโยชนกบบรบทของประเทศไทยหรอไม15 การ

พจารณาดงกลาว ไมใชการตดสนใจเลอกใชมาตรฐานทมอยโดยอตโนมต (blind adoption) โดยขาดการ

วเคราะหจดแขงจดออนและบรบทของไทย แตในขณะเดยวกนกไมใชการพฒนามาตรฐานของไทยขนใหม

ทกกรณ เพราะนอกจากจะตองสญเสยทรพยากรโดยไมจาเปนในการ reinvent the wheel แลว ยงอาจเปน

อปสรรคตอการแลกเปลยนขอมลกบประเทศอน (เชน กรณนกทองเทยวตางชาตมารบการรกษาพยาบาลใน

ไทย) ประเดนนยงมความสาคญขนเปนทวคณหากประเทศไทยยงคงดาเนนนโยบายการเปนศนยกลางดาน

สขภาพ (Medical Hub) และการทองเทยวเชงการแพทย (Medical Tourism) ตอไป

ดวยเหตน ทางสายกลางทเหมาะสม จงเปนการพจารณาดอยางรอบคอบวามมาตรฐานใดหรอไมท

ประเทศอนไดพฒนาขนแลวและเหมาะสมทจะนามาใชทงหมดหรอบางสวน ไมวาจะโดยไมมการแกไข

หรอโดยมการปรบแกกตาม และเมอพจารณาแลว กอาจพบชองวาง (gap) ทมาตรฐานของตางประเทศไม

สามารถจะตอบโจทยของไทยไดดเทาทควร และควรมการพฒนามาตรฐานขนเองในทสด

Myth 6: หากเราตดสนใจใชมาตรฐาน HL7 แลว เราไมตองสนใจมาตรฐานอนๆ อก

ความเชอสดทายทผเขยนไดยนอยเปนระยะๆ คอ ความเขาใจทวา เนองจากมาตรฐาน HL7 ได

ออกแบบมาสาหรบระบบสารสนเทศของสถานพยาบาลตางๆ แลว จงไมมความจาเปนทจะตองใชมาตรฐาน

อนแตอยางใด ผทมความเขาใจเชนน จงมกมองวา การสนบสนนใหมการใชมาตรฐานสารสนเทศทาง

สขภาพในโรงพยาบาลของไทย จะตองสงเสรมสนบสนนใหมการใช HL7 อยางเตมท โดยไมไดให

ความสาคญกบมาตรฐานอนๆ เลย

ในความเปนจรง มาตรฐาน HL7 มความสาคญและเปนประโยชนอยางมากตอการออกแบบระบบ

สารสนเทศโรงพยาบาล เพอนาไปสการแลกเปลยนขอมล (health information exchange) และความเขากน

ได (interoperability) ของระบบสารสนเทศระหวางสถานพยาบาลในทสด หากแตมาตรฐาน HL7 เปนเพยง

องคประกอบหนง แมจะมความสาคญมาก แตกไมใชองคประกอบทงหมดของมาตรฐานทจาเปนสาหรบ

ระบบสารสนเทศโรงพยาบาล และไมสามารถตอบโจทยทงหมดได ยงมมาตรฐานอนๆ ทจาเปนและอาจ

ตองนามาใชอกมาก ดงจะเหนไดจากตวอยางมาตรฐานตางๆ ทรฐบาลสหรฐอเมรกากาหนดใหเปน

มาตรฐานทสาคญและจาเปนสาหรบ electronic health records ของโรงพยาบาลและคลนกทวประเทศ13 ซง

มาตรฐานทอาจจาเปนเหลาน รวมถง มาตรฐาน ICD-9-CM/ICD-10 สาหรบการเบกจายคารกษาพยาบาล

และงานดานเวชสถต; SNOMED CT สาหรบการบนทกประวตทางการแพทยเพอประโยชนดานการ

รกษาพยาบาล; มาตรฐานสาหรบการระบตวผปวย ผใหบรการ และสถานพยาบาล (unique identifiers);

มาตรฐานดานยา เชน รหสยา (National Drug Code), RxNorm, มาตรฐานเวชภณฑ; มาตรฐานดานการตรวจ

ทางหองปฏบตการ เชน LOINC; มาตรฐานทางรงสวทยา เชน DICOM; มาตรฐาน IHE สาหรบการเลอกใช

มาตรฐานทเหมาะสมในสถานการณตางๆ (integration profiles); มาตรฐานพนฐานเชน TCP/IP สาหรบการ

เชอมตอเครอขาย หรอมาตรฐานดานความปลอดภยในการเขารหสหรอยนยนตวผใชงาน หรอแมกระทง

มาตรฐานในกระบวนการพฒนา การใหบรการ และการบรหารงานดานสารสนเทศ ซงความจาเปนในการใช

มาตรฐานจานวนมากเหลาน เปนเพราะมาตรฐานแตละตวมขอบเขตและขอจากดทแตกตางกน สาหรบ

มาตรฐาน HL7 นน มผทาการศกษาถงขอจากดบางประการทจาเปนจะตองมการพฒนาตอหรอใชมาตรฐาน

อนควบคไปดวย16 ซงตอกย าวา HL7 ไมใชคาตอบสดทายเพยงคาตอบเดยวสาหรบมาตรฐานสารสนเทศทาง

สขภาพ

กลาวโดยสรป ผเขยนไดนาเสนอ myths หรอความเขาใจผด 6 ขอ ทเกยวของกบงานดานการพฒนา

มาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพ และไดพยายามชแจงทาความเขาใจมมมองทผเขยนเชอวาใกลเคยงกบ

ความเปนจรงมากกวา รวมทงอางองตวอยางและประสบการณจากประเทศอนและบทความทางวชาการท

อาจใหบทเรยนทเปนประโยชนกบประเทศไทย ผเขยนหวงเปนอยางยงวาบทความนจะชวยปรบความเขาใจ

ของทกทานใหตรงกน และนาไปสการพฒนามาตรฐานสารสนเทศทางสขภาพของประเทศไทยอยาง

เหมาะสมและสมฤทธผลในทสด

เอกสารอางอง 1. Kaushal R, Shojania KG, Bates DW. Effects of computerized physician order entry and clinical decision support systems on medication safety: a systematic review. Arch Intern Med. 2003 Jun 23;163(12):1409-16.

2. Chaudhry B, Wang J, Wu S, Maglione M, Mojica W, Roth E, Morton SC, Shekelle PG. Systematic review: impact of health information technology on quality, efficiency, and costs of medical care. Ann Intern Med. 2006 May 16;144(10):742-52.

3. Amarasingham R, Plantinga L, Diener-West M, Gaskin DJ, Powe NR. Clinical information technologies and inpatient outcomes: a multiple hospital study. Arch Intern Med. 2009 Jan 26;169(2):108-14.

4. Kijsanayotin B, Kasitipradith N, Pannarunothai S. eHealth in Thailand: the current status. Stud Health Technol Inform. 2010;160(Pt 1):376-80.

5. Kaelber DC, Bates DW. Health information exchange and patient safety. J Biomed Inform. 2007 Dec;40(6 Suppl):S40-5.

6. DeLone WH, McLean ER. Information systems success: the quest for the dependent variable. Inform Syst Res. 1992 Mar;3(1):60-95.

7. Ash JS, Stavri PZ, Dykstra R, Fournier L. Implementing computerized physician order entry: the importance of special people. Int J Med Inform. 2003 Mar;69(2-3):235-50.

8. Rogers EM. Diffusion of innovations. 5th ed. New York: Free Press; 2003. 551 p.

9. Gladwell M. The tipping point: how little things can make a big difference. New York: Little Brown; 2000. 304 p.

10. HL7 - Meet the Board of Directors [Internet]. Ann Arbor (MI): Health Level Seven International. c2007-2011 [cited 2011 Jul 2]. Available from: http://www.hl7.org/about/hl7board.cfm

11. Membership and Participation in HITSP [Internet]. New York: American National Standards Institute. c2009 [cited 2011 Jul 2]. Available from: http://www.hitsp.org/membership.aspx

12. บญชย กจสนาโยธน, มลลกา สงเคราะห, ชยพร สรเตมยกล, สวทย กรยา และนพนธ อปมานรเศรษฐ.

One province, one software. นาเสนอใน: Health Informatics: From Standards to Practice. Thai

Medical Informatics Association Annual Conference 2010. 10 พฤศจกายน 2553.

13. นวนรรน ธระอมพรพนธ. Electronic Health Records: “อเมรกาเขมแขง” สอนอะไรไทย? ใน: Health

Informatics: From Standards to Practice. Thai Medical Informatics Association Annual Conference 2010. Available from: http://www.slideshare.net/nawanan/electronic-health-records-what-does-hitech-act-teach-thailand

14. Patrick J. A Study of a Health Enterprise Information System [Internet]. New South Wales: University of Sydney. 2011 Mar 4 [cited 2011 Jul 2]. Available from: http://sydney.edu.au/engineering/it/~hitru/index.php?option=com_content&task=view&id=91&Itemid=146

15. Theera-Ampornpunt N. Medical informatics: a look from USA to Thailand. In: Ramathibodi's Fourth Decade: Best Innovation to Daily Practice; 2009 Feb 10-13; Nonthaburi, Thailand. Bangkok (Thailand): Mahidol University, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital; 2009. Available from: http://www.slideshare.net/nawanan/medical-informatics-a-look-from-usa-to-thailand-paper

16. Flores AE, Win KT. Analyzing the key variables in the adoption process of HL7. Stud Health Technol Inform. 2007;129(Pt 1):444-8.