Comentario del Contexto Cultural de la Biblia AT (J.H. Walton - V.H. Matthews - M.W. Chavalas).pdf
M.W. Biotechnologii
-
Upload
gloria-barber -
Category
Documents
-
view
41 -
download
0
description
Transcript of M.W. Biotechnologii
![Page 1: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/1.jpg)
M.W. Biotechnologii
W. Biologii
W. Chemii
W. Mat.,Fizyki i Informatyki
W. Historyczny
W. Nauk Społecznych
W. Oceanografii i Geografii
W. Filologiczny
W. Prawa i Administracji
W. Zarządzania
W. Ekonomii
![Page 2: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/2.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie
Grzegorz Węgrzyn
![Page 3: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/3.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem medyczny
![Page 4: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/4.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem biologiczny
![Page 5: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/5.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem
biotechnologiczny
![Page 6: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/6.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem chemiczny
![Page 7: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/7.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem fizyczny
![Page 8: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/8.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem filologiczny
![Page 9: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/9.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem historyczny
![Page 10: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/10.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem geograficzny
![Page 11: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/11.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem społeczny
![Page 12: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/12.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem prawny
![Page 13: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/13.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem ekonomiczny
![Page 14: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/14.jpg)
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem zarządzania
![Page 15: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/15.jpg)
Haploidalny genom człowieka to około 3 mld par zasad
BIOLOGIA
![Page 16: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/16.jpg)
Chromosomy człowieka
BIOLOGIA
![Page 17: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/17.jpg)
Dziedziczenie
BIOLOGIA
![Page 18: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/18.jpg)
Większość chorób genetycznychzwiązana jest z zaburzeniami metabolizmu
BIOLOGIA
![Page 19: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/19.jpg)
Liczba i częstość występowania chorób genetycznych
Liczba znanych chorób o bezpośrednim podłożu genetycznym – około 11 000
Każda z tych chorób występuje jednak rzadko
Najczęstsza choroba genetyczna w Europie to mukowiscydoza, występująca 1 na około 2 000 urodzeń
MEDYCYNA
![Page 20: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/20.jpg)
Częstość i skutki występowania chorób genetycznych
• W krajach wysoko rozwiniętych, do 35% przyjęć dzieci do szpitali wynika z występowania u nich chorób genetycznych
• Częstość urodzeń dzieci z różnymi nieprawidłowościami rozwojowymi to około 8 na 100, a z chorobami genetycznymi około 4 na 100 żywych urodzeń (dane z Wielkiej Brytanii)
• Znanych jest ponad 6000 chorób jednogenowych, ogólna ich częstość występowania to około 1 na 200 żywych urodzeń
• Statystycznie każdy jest nosicielem kilkudziesięciu zmutowanych alleli, które w układzie homozygotycznym powodują poważne choroby genetyczne
MEDYCYNA
![Page 21: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/21.jpg)
Gdzie występują choroby genetyczne?
Większość jest chorobami panetnicznymi, ale w przypadku niektórych chorób są rejony o znacznie częstszym występowaniuniż gdzie indziej (efekt założyciela, małżeństwa krewniacze)
GEOGRAFIA
![Page 22: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/22.jpg)
Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901),francuski malarz i grafik, którego rodzice byli kuzynami,
prawdopodobnie cierpiał na chorobę genetyczną z grupy chorób lizosomalnych - pyknodysostozę
HISTORIA
![Page 23: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/23.jpg)
Komórki chorych na chorobę Gaucher’a, w wyniku braku lub niedoboru glukocerebrozydazy, nie mogą rozkładać glukocerebrozydów, które gromadząsię w lizosomach komórek.
Skutki defektów genetycznych
BIOLOGIA
![Page 24: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/24.jpg)
MEDYCYNA
![Page 25: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/25.jpg)
MEDYCYNA
![Page 26: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/26.jpg)
Mukopolisacharydozy (MPS)jako przykładowe choroby
genetyczneNazwa:
mucus – śluz (śluzowy)poli – wiele
saccharide – cukier
Przykłady innych nazw chorób:Ceroidolipofuscynoza
GlikosfingolipidozyFILOLOGIA
![Page 27: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/27.jpg)
Gromadzenie się mukopolisacharydów (glikozoaminoglikanów, GAG) w komórkach z niedoborem enzymu degradującego te związki
BIOLOGIA
![Page 28: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/28.jpg)
Mukopolisacharydozy są chorobami rzadkimi
Dla każdego z typów średnia częstość występowania to około 1 na 100 000 żywych
urodzeń
MEDYCYNA
![Page 29: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/29.jpg)
HISTORIA1917 - Hunter (MPS II)
1919 - Hurler (MPS I - obecnie MPS I-H)
1952 - stwierdzenie gromadzenia się GAG w komórkach chorych
1961 - Sanfilippo (MPS III)
1962 - Morquio (MPS IV)
1962 - Scheie (MPS V - obecnie MPS I-S)
1963 - Maroteaux-Lamy (MPS VI)
1964 - MPS są wynikiem defektów pojedynczych genów
1970 - pierwszy biochemiczny test diagnostyczny
1971 - MPS III-A i MPS III-B
1973 - Sly (MPS VII)
1974 - MPS IV-A i MPS IV-B
1978 - MPS III-C
1980 - MPS III-D
1984 - MPS VIII (jednocześnie MPS III-B i MPS IV)
1996 - MPS IX HISTORIA
![Page 30: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/30.jpg)
OGÓLNE OBJAWY MPS
- organomegalia (wątroba, śledziona, język)- dysostosis multiplex- zwężenie dróg oddechowych (zatory, bezdech,
częste infekcje) - choroby zastawek serca - utrata słuchu i wzroku (zmętnienie rogówki) - sztywnienie stawów, przykurcze- przepukliny, częste biegunki- uwięzienie nerwów, syndrom cieśni nadgarstka - wodogłowie- niekiedy opóźnienie rozwoju umysłowego- Zwykle nie dożywają wieku dojrzałego
MEDYCYNA
![Page 31: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/31.jpg)
PrzebiegchorobynaprzykładzieMPS I
2 miesiące
MEDYCYNA
![Page 32: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/32.jpg)
5 lat
MEDYCYNA
![Page 33: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/33.jpg)
7 lat
MEDYCYNA
![Page 34: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/34.jpg)
8 lat
MEDYCYNA
![Page 35: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/35.jpg)
Zmętnienie i pogrubienierogówki – problemy z widzeniemoraz z diagnostyką (np. pomiar ciśnienia w gałce ocznej)
FIZYKA
Fizyczne ograniczeniaruchomości stawówi związane z tym problemy
![Page 36: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/36.jpg)
Pomiar ciśnienia
FIZYKA
![Page 37: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/37.jpg)
Niepełnosprawność i sprzęt dla niepełnosprawnych
FIZYKA
![Page 38: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/38.jpg)
Enzymatyczna terapia zastępcza
Możliwość leczenia dzięki wprowadzeniu do organizmu enzymu, którego aktywnej formy nie produkują komórki chorego
BIOTECHNOLOGIA
![Page 39: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/39.jpg)
Chromosom
Gen do klonowania (dzikiego typu)
Wektor (np. plazmid,zmieniony genom wirusa)
Transformacja lub transfekcjakomórek i ich hodowla
BIOTECHNOLOGIA
![Page 40: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/40.jpg)
Enzym Receptor
ENDOCYTOZAI TRANSPORTDO LIZOSOMÓW
Klonowanie genu
Ekspresja genuw hodowlach komórkowych
BIOTECHNOLOGIA
![Page 41: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/41.jpg)
Efekty leczenia choroby Gaucher’a
1983 2001
BIOTECHNOLOGIA
![Page 42: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/42.jpg)
Obecnie metodą terapii enzymatycznej można leczyć kilka chorób, ale problemem są duże koszta.
Leczenie jednego pacjenta kosztuje od kilkuset tysięcy do kilku milionów złotych rocznie,a pacjenci muszą przyjmować lekprzez całe życie.
EKONOMIA
![Page 43: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/43.jpg)
Wysokie koszty leków wynikają nie tylez wysokiej ceny ich produkcji co z niewielkiej liczby pacjentów.
Producent leku (firma farmaceutyczna)musi zrekompensować sobie wysokie koszta badań i prób klinicznych (sięgające setek milionów dolarów),co przy liczbie kilku tysięcy pacjentów na świecie chorych na danąchorobę skutkuje bardzo wysokimicenami leku.
EKONOMIA
![Page 44: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/44.jpg)
ZARZĄDZANIE
Problem płatnika za usługi medyczne:Czy refundować drogie leczenie?
Z jednej strony, za fundusze przeznaczone na leczenie jednego pacjenta z rzadką chorobą genetycznąmożna by leczyć kilka tysięcy innychpacjentów.
Z drugiej strony, leczenie enzymatyczne jest leczeniem ratującym życie. Ponadto odmowa refundacji stosunkowo taniego leczenia nie oznacza absolutnego braku dostępności do niego przez pacjentów (będą w stanie za nie zapłacić), natomiast odmowa refundacji drogiego leczenia oznaczaw przypadku chorób genetycznych przedwczesną śmierć pacjenta, gdyż pacjent nie będzie w stanie sam zapłacić za leczenie.
![Page 45: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/45.jpg)
Rozporządzenia prawne• Ustawa (Regulation No 141/2000) Parlamentu
Europejskiego – obowiązująca w Polsce od dnia akcesji do Unii Europejskiej - określa konieczność dążenia w obrębie UE do sytuacji, w której pacjenci dotknięci chorobami rzadkimi winni mieć równy dostęp do terapii, niezależnie od rzadkości danego schorzenia oraz niezależnie od warunków ekonomiczno-społecznych występujących w danym kraju członkowskim.
• „Żadna osoba nie może być pozbawiona dostępu do efektów postępu medycyny tylko dlatego, że jej choroba dotyczy małej liczby pacjentów.”
• „Pacjenci z chorobami rzadkimi mają prawo do takiej samej jakości, stopnia bezpieczeństwa oraz efektywności produktów leczniczych jak ci, którzy cierpią na schorzenia występujące częściej.”
PRAWO
![Page 46: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/46.jpg)
Problem społeczny
• „Kto ratuje jedno życie, ten jakby cały Świat ratował” (Talmud Babiloński)
• Skala problemu rzadkich chorób genetycznych w Europie: bezpośrednio lub pośrednio (np. rodziny, pracodawcy) dotkniętych jest około 25 mln mieszkańców UE (wielkość populacji około 215 mln).
NAUKI SPOŁECZNE
![Page 47: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/47.jpg)
Badania ankietowe przeprowadzone we Francji
• 25% populacji miało bezpośredni lub pośredni kontakt z osobami cierpiącymi na rzadkie choroby genetyczne
• Badania naukowe nad chorobami rzadkimi zostały ocenione jako ważniejsze niż np. badania nad jakością mięsa i badania nad genetycznie zmodyfikowanymi roślinami oraz równie ważne jak badania nad bezpieczeństwem na drogach oraz nad zdrowotnymi skutkami palenia tytoniu.
• 85% pytanych zadeklarowało, że skłonni byli by wspierać badania nad chorobami rzadkimi (np. poprzez przeznaczanie na ten cel części podatku).
NAUKI SPOŁECZNE
![Page 48: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/48.jpg)
Czy można stworzyć tani lek na rzadkie choroby
genetyczne?
![Page 49: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/49.jpg)
Genisteina4’,5,7-trihydroksy-3-fenylochromen-4-on
CHEMIA
![Page 50: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/50.jpg)
Genisteina hamuje syntezę mukopolisacharydów(glikozoaminoglikanów)
BIO-CHEMIA
![Page 51: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/51.jpg)
Kontrola (zdrowa osoba) MPS IIIA – bez genisteiny
MPS IIIA + genisteina (10 M) MPS IIIA + genisteina (30 M)
BIOLOGIA
![Page 52: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/52.jpg)
Redukacja spichrzania GAG u myszy MPS IIIB
Zdrowa myszMPS IIIB
Bez genisteiny
MPS IIIBgenisteina (160 mg/kg8 tygodni)
BIOLOGIA
![Page 53: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/53.jpg)
Pilotowe badania kliniczne
Choroba Sanfilippo(mukopolisacharydoza typu III,MPS III)
Objawy głównie ze stronyośrodkowego układu nerwowego,gdzie podany dożylnie enzym nie dociera, stąd niemożliwa jest skuteczna terapia enzymatyczna.
MEDYCYNA
![Page 54: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/54.jpg)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Baseline 12 months
uri
na
ry H
S e
xc
reti
on
(m
g/g
cre
ati
nin
e)
IIIA-1
IIIA-2
IIIA-3
IIIA-4
IIIA-5
IIIB-1
IIIB-2
IIIB-3
IIIB-4
IIIB-5
Poziomy HS w przeliczeniu na kreatyninęp = 0.028
BIO-CHEMIA
![Page 55: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/55.jpg)
Pacjentka z MPS IIIA, lat 13, przed próbą kliniczną:- całkowicie leżąca (niezdolna nawet przewrócić się na bok w łóżku, podnieść ręki ani wykonać innych prostych ruchów)- zdolna do przełykania jedynie płynów przez smoczek- całkowity brak kontaktu z dzieckiem
![Page 56: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/56.jpg)
Po dwuletniej terapii
![Page 57: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/57.jpg)
Po dwuletniej terapii
![Page 58: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/58.jpg)
Genisteina jest:
• substancją występującą naturalnie (bogatych w ten związek jest wiele roślin, m.in. soja), zatem niemożliwą do opatentowania jak związek chemiczny
• substancją łatwą do pozyskania lub sztucznego syntetyzowania,
• substancją tanią
CHEMIA
![Page 59: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/59.jpg)
Efekt:• Mimo pozytywnych wyników
badań laboratoryjnych i zachęcających wyników badań klinicznych oraz ochrony patentowej na użycie genisteiny w leczeniu MPS, żadna firma farmaceutyczna (ani polska ani zagraniczna) do tej pory nie zdecydowała się podjąć działań w kierunku przeprowadzenia badań klinicznych (niezbędnych do rejestracji leku), argumentując to wyłącznie względami ekonomicznymi.
EKONOMIA
![Page 60: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/60.jpg)
Choroby genetyczne
MEDYCYNA
BIOTECHNOLOGIA
BIOLOGIA
CHEMIA
FIZYKA
HISTORIA
NAUKI SPOŁECZNE
GEOGRAFIA
FILOLOGIA
PRAWO
ZARZĄDZANIE
EKONOMIA
![Page 61: M.W. Biotechnologii](https://reader036.fdocument.pub/reader036/viewer/2022062422/56813863550346895da012fa/html5/thumbnails/61.jpg)
M.W. Biotechnologii
W. Biologii
W. Chemii
W. Mat.,Fizyki i Informatyki
W. Historyczny
W. Nauk Społecznych
W. Oceanografii i Geografii
W. Filologiczny
W. Prawa i Administracji
W. Zarządzania
W. Ekonomii