Mustafa AMustafa Akgülkgül

akgul@bilkent.edu.tr

Bilgi Toplumu Nedir? Ne Değildir?Bilgi Toplumu Nedir? Ne Değildir?İnternet ve Bilgi Toplumu İnternet ve Bilgi Toplumu

ÖZETÖZET Bilgi Toplumu Belirtileri

Tanım Denemeleri, İndeksler

İnternetin tarihi, gelişimi, büyüklükleri

Internet nasıl algılanmalı?

e-avrupa, e-devlet, e-türkiye

Ne Yapılmalı ?

Ulusal boyutta örgütlenme

Mekanizmalar

Eylem planı modeli

ÖZETÖZET

● Kültürü Yayma● Aşamalar● Rekabete açma● İnsan gücü● Demokrasi

BİLGİ TOPLUMU’NA DOGRUBİLGİ TOPLUMU’NA DOGRU

Sanayi ötesi toplum Tanımlamak mümkün mü? ‘Bilgi’ üretim faktörü Bilim/Teknoloji/AR-GE/Innovasyon Entellektüel emek, entellektüel sermaye Ağ toplumu, rekabirlik Birey, üretici ve tüketici, öne çıkıyor

BİLGİ TOPLUMU - 2BİLGİ TOPLUMU - 2

●Enformasyon, bilgi, veri, ‘tacit bilgi’,

know-how... ●Information society●Knowledge society●Knowledge driven society, economy●Knowledge based economy●Bilişim toplumu / Bilgi toplumu

TANIM/INDEX DENEMELERİTANIM/INDEX DENEMELERİ

Masuda’nın bilgi toplum insanı

80’lerin bilgi toplumu: Nüfusun %25’i üniversite mezunu Telefonlaşma, bilgisayarlaşma indexi

World Times / IDC indexi

Avrupa Birliği indexi

IDC IDC DEĞİŞKENLERİDEĞİŞKENLERİ

Bilgisayar AltyapısıBilgisayar AltyapısıPC dağılımı: Kişi, ev,

okul, sektörler, kamuÖğrenci / öğrenmen

başına PCEv dışındaki ağa bağlı

PCYazılım ve donanım

harcamaları

Enformasyon AltyapısıEnformasyon Altyapısı

• kişi başına kabloTV

• Kişi başına GSM

• Telefonun maliyeti

• Kişi başına faks

• Kişi başına radyo

• Telefondaki hata oranı

• Ev başına telefon hattı

• Kişi başına TV

IDC DEĞİŞKENLER - 2IDC DEĞİŞKENLER - 2

İnternet Altyapısıİnternet Altyapısı Tarım dışı çalışan başına

İnternet kullanıcısı Ev başına evdeki İnternet

kullanıcısı Öğrenci ve öğretici

başına eğitimdeki İnternet kullanıcısı

İnternet kullanıcısı başına e-tıcaret miktarı

Toplumsal AltyapıToplumsal Altyapı

• Sivil özgürlükler

• Kişibaşına gazete

• Basın özgürlüğü

• Ortaokul okuma oranı

• Lise okuma oranı

E-Evrupa İndexleriE-Evrupa İndexleri

• Sabit telefonlu hane yüzdesiSabit telefonlu hane yüzdesi• İnternet kullanıcılarının nüfus içindeki yüzdesiİnternet kullanıcılarının nüfus içindeki yüzdesi• Bir milyon kişi başına düşen güvenli sunucu sayısıBir milyon kişi başına düşen güvenli sunucu sayısı• K12’lerde internete bağlı öğrenci oranıK12’lerde internete bağlı öğrenci oranı• Uzaktan çalışan işgücü yüzdesiUzaktan çalışan işgücü yüzdesi• E-ticaret yapan şirket yüzdesiE-ticaret yapan şirket yüzdesi• BT ile ilgili yüksek öğrenim kurumları ve öğrenci sayısıBT ile ilgili yüksek öğrenim kurumları ve öğrenci sayısı• E-devlet hizmet yüzdesiE-devlet hizmet yüzdesi• İnternete erişebilen sağlık uzmanı yüzdesiİnternete erişebilen sağlık uzmanı yüzdesi

İnternetin Tarihçesi

● Ilk fikirler 1961,62 Lickleider, Kleinrock● Fikrin satılması, deneyler 1967● ArpaNet 1969, lab deneyleri 1983● 1985 NFSnet, Junet, Janet● 84-95 saha testleri, 95 ticarileşme● Web 90+, mosaic 1993, java 95

Türkiye İnterneti Tarihçesi● 1986-7 TÜVAKA● 1990-1 DNS: com.tr, .edu.tr, gov.tr● 12 nisan 1993 tr-net : odtu-NFS baglantısı● 1995 turnet ihalesi – inet-tr’95, turnet 09/96● 1997 ETKK, internet kurulu, Ttnet, Ulakbim● 1998 kamunet, TTNet ihalesi, calışması 2000● 1998-99 ticari internet patlamas1● 2000 kriz, kücülme, yavas büyüme● 2002-3 yeni ulakbim, Bilgi Toplumu D, İcra Kurulu● 2004 Telekom sektöründe serbestleşme !

Büyüklükler

● Makina sayısı: 285 milyon dünya, 475 bin türkiye● Kullanıcı: 810-950 milyon dünya● Kullanici Türkiye: 2 milyon abone, 5 milyon

kullanıcı, 7 milyon tanışmıs, arada da bir (DIE 7)● Web sayısı dünyada: 60-70 milyon: 45 gTLD,( 20

milyon)● Türkiye’de: .tr altında 60 K , 220K dışarıda

İnternet Nedir?

● Bilgisayarlar, yönlendiriciler, uzerinde çalışan servisler, veriler, bilgiler ve insanlardır

● Bunların oluşturduğu bir Haberleşme ortamıdır● Çok büyük, dağıtık, kaotik, tarama hizmetleri

olan bir kütüphanedir● Etkileşim, bilgi, belge değişim temelli bir ortamdır● İş yeri, banka, okul, kitaplık, sağlık merkezi,

ticarethane, ... Yaşamın ta kendisidir !

İnternet Lüks’müdür?

● İnternet elektrik, telefon, fax kadar lüksdür● Telefon santraliniz kadar lüksdür● 365 gün/24 saat çalışan robotunuz’dur● İnternet bir tercih meselesi değildir● İnternet zaman ve mekan dezavantajını azaltan,

yokeden bir ortamdır

İnterneti Nasıl Algılamalı ?● İnternet sanayi devriminden daha önemlidir?● İnternet bir degişimi temsil ediyor!● Arge, bilim, teknoloji, innovasyon öne çıkıyor● Bilgi bir üretim faktörüdür!● Birey üretici/tüketici olarak öne çıkıyor● Entellektüel emek, sermaye, insan kaynagı önde● Ağ etkisi, örgütsel yapı● Rekabirlik● Saydamlık, katılımcılık, e-demokrasi

Eavrupa, e-türkiye, e-avrupa+

● Web’in doguşu● Avrupa: 1994, 97, 99● Eavrupa 2002, 2005● Hedefler● Eavrupa+● E-türkiye, e-devlet, e-dönüşüm● Tanım – proje var mı?

E-devlet

● Kamunet’98 hedefleri● 365 gün, 24 saat çalışan, vatandaş odaklı, etkin, hızlı,

saydam, katılımcı, bütünleşik devlet● Bilgisayarlaşma, otomasyon projesi değildir● Felsefe’nin değişimi gerekir● Uzun bir süreçtir, süreçler gözden geçmeli● E-kurum, tek kapı● E-türkiye değil, ama öncü gücüdür, tüketici boyutu

Ne Yapılmalı ?

● Hedef, tüm ülkeyi bilgi toplumu sürecine koymak● Rotayı Bilgi toplumuna döndürmek● Strateji, örgütlenme, eylem planı● rekabet ortamı, teşvikler● İnnovasyon sistemi, ar-ge, bilim teknoloji● Kültürü yayma, sayısal uçurum, ● İnsan gücü, e-devlet, egitim, sağlık, tarım● Öğrenme süreci, katılımcı, e-demokrasi

Kurum, Birey, Ne Yapmalı ?

● Bu bir öğrenme sürecidir● Nihai olarak, tüm iş süreçleriniz internet uyumlu

olmalıdır● Alan adınız = markanız, tabelanız● Web++ 24 saat çalışan halkla ilişkiler, santral ...● E-ticaret, dergi, reklam, ...● İnternet yaşamdır !

ÖNCELİKLERÖNCELİKLER - Acil Eylem Planı - Acil Eylem Planı

(-1) BIT ve STK'ların örgütlenmesi (0) Toplumun gündemine girme (1) Ulusal boyutta örgütlenme (2) Mekanizmalar (3) Eylem planı (4) Bilişim Komisyonu (5) E-Türkiye Kurultayı (?) Mega proje (?) Seferberlik

NE DURUMDAYIZNE DURUMDAYIZ ? ?

Türkiye İnternet'i 12. yılında Siyasal sahip, örgütlenme, mekanizma,

eylem planı e-Avrupa+ kriterleri e-Türkiye/e-dönüşüm çalışmaları İnternet-bilim-demokrasi “iyidir” Bardagın dolu ve boş tarafı!

ULUSAL BOYUTTA ÖRGÜTLENMEULUSAL BOYUTTA ÖRGÜTLENME

Müsteşarlık+ (Kaliteli işgücü, özerk, katılımcı), BTD

Politika belirleme Çekirdek teknik ekip

KamuNET, Danışmanlık

Proje izleme - koordinasyon - standarlar Yasa + Düzenleme Mekanizmalara sekreterya Kamuoyu görüşleri; Araştırma yaptıracak/yapacak

MEKANİZMALARMEKANİZMALAR - I - I

Ciddi bir sekreterya ve çekirdek kadro

Katılımcı, saydam

Stratejik - ulusal mekanizma – Eylem planı; “Ulusal bilgi konseyi” Yılda 2-3 kere toplanmak, BTYK bağlantılı

Yasa / Yönetmelik çalışma grupları

e-Devlet konseyi

Teşvik mekanizmaları

MEKANİZMALARMEKANİZMALAR - II - II

IK++, e-Türkiye++

KamuNET konferansı, teknik

Vatandaşa yönelik geri besleme konferansı, anket

Yasaları gözden geçirme “konferansı / forumu”

Yasa yapma süreci

E-türkiye Kurultayı

EYLEM PLANIEYLEM PLANI

e-Avrupa / e-Avrupa+ Çok genel Daha somut olmalı

Esnek, 6 ayda bir gözden geçirilmeli

Küçük, uyumlu parçalardan oluşan projeler

Pilot proje, geri besleme bol olmalı

Tüm süreç katılımcı ve saydam olmalı

AŞAMALARAŞAMALAR

e-Türkiye ve e-Devlet birer yeniden yapılanma süreçleridir

Eşit olmayan gelişme

Tanışma / Genel kültür aşaması

Otomasyon süreçleri tanımlama

“Web”leşme

Geri besleme / değerlendirme mekanizmaları

KÜLTÜRÜ YAYMAKÜLTÜRÜ YAYMA

• Hedef: Her yurtaş bilgi, bilişim, İnternet okur yazarı olması

• Emekliler, engelliler, köylüler dahil

• BT çalışanlarının İnternet kültürü eksik

• Öğrenmeyi öğrenmek

• Öğretmen, hukukcu, kamu çalışanı / yöneticisi, sağlık, kobi, tarım..... özel projeler

KÜLTÜRÜ YAYMAKÜLTÜRÜ YAYMA - II - II

Okullar Sayısal uçurum

Evrensel hizmet İnternet evleri Halk kütüphaneleri Halk evleri Kamu kioskları

REKABETE AÇMAREKABETE AÇMA

Geç kalıyoruz: Adı var, kendi yok!

2004’te sadece VoIP rekabete açıldı

KabloNET'i yeniden düzenlemek

xDSL, wireless, uydu

Yerel loop’un paylaşılması

RTUK mevzuatını gözden geçirmek

Tüketici hakları

İNSAN GÜCÜİNSAN GÜCÜ

Kamu'da BT personel politikalarıSertifikasyon (kamu / ülke)Universite yapısını gözden geçirmek

BT önem kazanmalıHocaları yeniden eğitmekBölümler kapanabilmeli

“Devşirme bilişimci”Üniversiteye giremeyenlere BTLise / Meslek okulları

DEMOKRASİDEMOKRASİ● Bilim / demokrasi / İnternet

● Temsili, katılımcı, doğrudan demokrasi

● Öncelikli / Katalizör

● Kamu yönetiminde saydamlık

● Somut öneriler

– Servet beyannameleri (6 ay / yıl), Özgeçmişler

– Atamalar / İşten çıkartmalar, İhaleler, şartname taslakları

● Yönetime katılım, yasa yapmasüreci,

● Her yerde STK !

Ben Ne Yapabilirim ?

● Her boyutta çalışmak!● Birey, kurum, toplum için bir süreçtir!● Mütevazı hedeflerden başlayın!● Deney yapmaktan kaçınmayın!● Hedef “Bilgi Toplumu” !● İnternet Haftası● İnternet Yaşamdır !

Son Söz

● İnternet, Bilgi Toplumunun öncü gücü● İnternet ve Bilgi Teknolojileri Bilgi Toplumu için

olmazsa olmaz bir araç● Bilgi Toplumu sadece İnternet değil !● Ulusal seferberlik gerektiren Mega proje● İnternet Yaşamdır !

Teşekkürler !

● Sorular● Yorumlar

● akgul@bilkent.edu.tr● http://akgul.web.tr/yazilar/