monopoli-1229028550565768-1Kërkoni për karakteristikat ose tiparet e udhëheqësve ka qenë e...

7/30/2019 monopoli-1229028550565768-1Krkoni pr karakteristikat ose tiparet e udhheqsve ka qen e vazhdueshme pr shekuj me radh. Shkrimet m t mdha filozofike historis

1/44

Principles of Microeconomics: Ch.15 Second Canadian Edition

Monopoli

2002 by Nelson, a division of Thomson Canada Limited


2/44


Cshtjet kyce

Pse paraqiten monopoletVendimet mbi prodhimin dhe

cmimet

Mirqenia dhe monopoli

Politika publike dhe monopoli

Diskriminimi i cmimeve


3/44


Monopoli

Nj firm konsiderohet si monopo lkur:

sht shitsi i vetm i produktit t saj

Produkti i saj nuk ka zvendsues tprafrt

Ka aftsi pr t ndikuar n cmimin e

tregut t produktit t saj


4/44


Monopoli

Nj Monopol ipas trekzistonkur nj firm

sht prodhuesiose shitsi ivetm i njprodukti q nukka ndonjzvendsues tprafrt.


5/44


Pse t msojm pr monopolin?

Vlersohet se rreth 5% e produktitvendor ofrohet nn kushte t

monopolit.

Na ndihmon t kuptojm strukturat ezakonshme sic jan konkurrenca

monopolistike dhe oligopoli.


6/44


Pse paraqiten monopolet

Arsyeja baz e paraqitjes s monopolitjan Barierat e hyrjes ntreg.


7/44 Principles of Microeconomics: Ch.15 Second Canadian Edition

Monopoli: Barierat e hyrjes

Pronsia e burimeve kyce





Barierat legale nga qeveria





Barierat legale nga qeveria

Shkalla e lart e ekonomizimit


10/44



Monopolet e krijuara nga qeveria

Patentat dhe ligjet mbi t drejtat eautorit jan burimet kryesore t

monopoleve t krijuara nga qeveria.

Disa barra t reja

Qeveria po ashtu kufizon hyrjet duke i

dhn t drejtn ekskluzive pr shitjen

e nj t mire t caktuar n tregje tckatuara nj firme.

Televizioni kabllovik lokal



Monopolet natyrale

Nj industri sht monopo l natyralkurnj firm e vetme mund tia ofroj njt mir apo shrbim tr tregut me nj

kosto m t ult se q mund ta arrinindy firma apo m shum firma.

Shkalla minimale e ekonomizimit emadhsis s nj firme sht aq e lart

sa q nj firm e vetme mund tafurnizoj tregun n mnyr eficiente.

P.sh. KEK



Pyetje!

Cilat jan tre arsyetkryesore pse

ekziston monopoli

n treg?

Trego dy shembuj t

monopoleve dheshpjego arsyet pr

secilin.



Sjellja e monopolit

Monopoli vs. Firma konkurrente

Monopol i Prodhues i vetm

Lakorja e krkess sht

me pjerrsi negative

Casktues i cmimit

Zvoglon cmimin pr t

rritur shitjet

Lakorja e t hyravemarxhinale sh nn at

t krkess



Sjellja e monopolit

Firma konkurrentevs. Monopoli

Firma konkurrente Nj nga shum firma

Lakorja e krkess

sht horizontale

Pranues i cmimit

Shet shum ose pak

me cmim t njjt

Lakorja e t hyravemarxhinale sht

horizontale



T hyrat e Monopoli

Thyrat to tale: Q x P = TR

Thyrat mesatare: TR Q = AR

Thyrat marxh inale: TR Q = MR

Thyrat marxh inalet nj monopolisti jan

gjithmon m t vogla sesa cmimi i

produktit, pr shkak se lakorja e krkess

sht me pjerrsi negative.

Lakorja e thyrave marxh inaleshtrihet nn

lakoren e krkess.



Lakorja e krkess s monopolit

Cmimi

Sasia

Krkesa


18/44


Lakorja e t hyrave marxhinale dhe

krkess s monopolit

Cmimi

Sasia

Krkesa

T hyratmarxhinale


19/44


T hyrat marxhinale t monopolit

Kur nj monopol zvoglon cmimin prt shitur nj sasi m t madhe, e hyra

shtes e realizuar nga sasit e shitura

m par do t zvoglohet.Kemi dy efekte n t hyra kur cmimi

zvoglohet :

Efekti i autputit Q

Efekti i cmimit P


20/44


Maksimizimi i fitimit t monopolit

Sasia fitim-maksimizuese emonopolistit prcaktohet nga

pikprerja e lakores s t hyrave

marxhinale dhe lakores s kostosmarxhinale.

Vlen rregulla e njjt e maksimizimit t

fitimit sikur te firmat konkurrente.

MR = MC


21/44


Maksimizimi i fitimit t monopolit

Cmimi

Sasia

D

MR


22/44


Maksimizimi i fitimi i monopolit

Cmimi

Sasia

MC = Oferta

D

MR


23/44



Cmimi

Sasia

MR=MC

MC = Oferta

D

MR


24/44



N tregjet me konkurrenc t plotcmimi sht i barabart me koston

marxhinale. N tregjet e monopolizuara

cmimi tejkalon koston marxhinale.


25/44


Cmimi fitim-maksimizues i monopolit

Cmimi

Sasia

MC = Oferta

D

MR


26/44


Cmimi fitim-maksimizues i monopolit

Cmimi

Sasia

PM

QM

MC = Oferta

D

MR

Cmimi q i

prgjigjet sasisfitim-

maksimizuese


27/44



N tregjet me konkurrenc t plotcmimi sht i barabart me koston

marxhinale. N tregjet e monopolizuara

cmimi tejkalon koston marxhinale. Prderisa kostoja totale mesatare sht

nn cmimin e monopolistit, ai do t

realizoj fitim ekonomik.


28/44



Cmimi

Sasia

PM

QM

Cmimi i

monopolit

Sasia e

monopolit

MC = Oferta

D

MR


29/44



Cmimi

Sasia

PM

QM

Lakorja e kostostotale mesatare

t monopolit

MC = Oferta

D

MR


30/44



Cmimi

Sasia

PM

QM

Fitimi i

monopolit!

MC = Oferta

D

MR

ATC


31/44


Pyetje!

Shpjego se si njmonopolist

zgjedh sasin e

prodhimit dhecmimin.


32/44



Monopoli on drejt nj alokimijoeficient t burimeve, duke shkaktuar

kshtu dshtimin e maksimizimit t

mirqenies totale ekonomike.

Monopolisti prodhon sasi m t vogl

se ajo q sht efiiente pr shoqrin.


33/44



Me cmimet monopoliste disakonsumator potencial e vlersojnproduktin m shum sesa shtkostoja marxhinale, por m pak sesacmimi monopolist.

Kta konsumator vendosin mos tablejn produktin.

Prcaktimi i cmimeve n monopolparandalon disa transaksione q kandobi reciproke.


34/44


Mirqenia dhe monopoli: Humbja neto

Pr shkak q monopoli i cakton cmimet m t lartase kostoja marxhinale, ai vendos nj ngarkes q

sht e ngjashme me taksn.

Ngarkesa ndikon q sasia e shitur t zvoglohetn krahasim me at q sht optimale pr

shoqrin.


35/44


Maksimizimi i fitimit i monopolit

Cmimi

Sasia

PM

QM

Cmimi i

Monopolit

Sasia e

monopolit

MC = Oferta

D

MR


36/44



Price

Quantity

PM

QM

EfficientQuantity!

MC = Supply

D

MR


37/44



Cmimi

Sasia

PM

QM

MC = Oferta

D

MR


38/44



Cmimi

Sasia

PM

QM

Humbja neto

e monopolit

MC = Oferta

D

MR

Politika publike ndaj monopolit:


39/44


Politika publike ndaj monopolit:

Qeveria mund t intervenoj duke. . .

Krijuar nj treg konkurrencialZbaton l ig je mbi konkurrencn

Rregulluar sjelljen e monopoleveKontrollimi dhe rregullimi i cmimeve

Pronsia publike

Qeveria e menaxhon vet monopolin

Mos br asgj


40/44


Pyetje!

Prshkruaj mnyratse si politikbrsit

mund tiu prgjigjen

joefiiencs s

shkaktuar nga

monopoli.

Trego nj problem

potencial lidhur meseciln prej ktyre

prgjigjeve politike.


41/44


Diskriminimi i cmimeve: Vegl e monopolit

Praktikimi i caktimit t cmimeve t

ndryshme pr njsi t ndryshme tproduktit t njjt e q nuk bazohet n

kosto.

Nuk sht e mundur n tregun me konkurrenct plot.

Dy efekte t rndsishme:

Mund t rris fitimin e monopolistit. Mund t zvogloj humbjen neto duke rritur

tepricn e prodhuesit e jo t konsumatorit.

Shembuj: Diskriminim i cmimit


42/44


Shembuj: Diskriminim i cmimit

Norma t distancave t mdha: minuti

i par, minutat q pasojnBiletat e aerokompanive: klasi i par,

n grup, qndrim gjat nats, nj drejtimvs. kthyese

Kuponat pr lirime n cmim

Normat e dobis: resident, biznesor

Tarifat dy pjesshe, p.sh. cmimi ihyrjes n llunapark dhe m pas nj cmimpr cdo loj


43/44


Pyetje!

Trego dy shembujt diskriminimit t

cmimit.

Si ndikondiskriminimi perfekt

i cmimit n tepricn

e konsumatorit, t

prodhuesit dhe ntepricn totale?


44/44

Prhapja e monopolit

Sa jan t prhapur problemet lidhurme monopolet?

Fuqia e monopolit sht e shprehur.Shumica e firmave kan pak kontroll mbicmimet, pr shkak t diferencimit tprodukteve.

Coca-cola vs RC cola

Firmat me fuqi substanciale t monopolitjan t rralla. Shum pak produkte janvrtet unike.

monopoli-1229028550565768-1Kërkoni për karakteristikat ose tiparet e udhëheqësve ka qenë e...

Documents

Transcript of monopoli-1229028550565768-1Kërkoni për karakteristikat ose tiparet e udhëheqësve ka qenë e...