Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi...
Transcript of Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi...
![Page 1: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/1.jpg)
Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi
Aadgilobrivi TviTmmarTvelobebisaTvis
30 seqtemberi 2013 kaWreTi
![Page 2: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/2.jpg)
aWaris klimatis cvlilebis strategia saproeqto winadadebebi 2013 wels dagegmili qmedebebi
![Page 3: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/3.jpg)
aWara saTburis gazebis inventarizacia 2009-2011 wlebi aWaris ZiriTadi ekosistemebis (niadagebi, tyeebi, daculi
teritoriebi,sanapiro zona) da ekonomikis dargebis (soflis meurneoba, turizmi) mowyvladoba klimatis cvlilebis mimarT da saadaptacio strategia
aWaris teritoriidan saTburis gazebis zrdis samomavlo prognozi da am zrdis Semamcirebeli RonisZiebebi da strategia
A aWaris klimatis cvlilebis strategia saqarTvelo saTburis gasebis inventarizacia 2006-2010
![Page 4: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/4.jpg)
sasoflo-sameurneo niadagebis wylismieri erozia miwis damuSavebis araswori praqtikis gamo
zRvis sanapiro zolis miwebis (plaJebis) mitaceba zRvis
mier infrastruqturuli, sacxovrebeli da sxva tipis miwebis
dazianeba da gamouyenebel kategoriad gadaqceva mewyerebisa da Rvarcofebis mier
miwis farTobebis kargva wyaldidobebisa da
wyalmovardnebis Sedegad miwebis daWaobeba (meoredi) uxvi naleqebis gamo miwebis anTropogenuri dabinZureba da dazianeba
![Page 5: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/5.jpg)
გამომდინარე ზემოთთქმულიდან, კლიმატის ცვლილებასთან ადაპტაციის
პროცესში მოკლე-ვადიანი (10 წელი) სტრატეგია არის ნიადაგებზე
ანთროპოგენური ზემოქმედების შემცირება მდგრადი განვითარების
პრინციპების გათვალისწინებით და მიწების მაქსიმალური დაცვა მათი
შენარჩუნების მიზნით, ხოლო, გრძელვადიან (10 წლის შემდეგ)
პერსპექტივაში სტრატეგია ანთროპოგენის შემცირებასთან ერთად
დაკარგული მიწების აღდგენასაც ითვალისწინებს
ყველა საქმიანობა (სოფლის მეურნეობა, ტყეების გაშენება, ინფრასტრუქტურის განვითარება და ა.შ. ) უნდა ექვემდებარებოდეს
გეოოგიურ ექსპერტიზას და უნდა დაიგეგმოს გეოლოგიურ სამსახურთან
შეთანხმებით
![Page 6: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/6.jpg)
რისკის ქვეშ არსებული მიწების მაქსიმალური შენარჩუნება უარყოფითი ანთროპოგენური გავლენის მაქსიმალურად
შემცირების საშუალებით
• დეგრადირებული (გამეჩხერებული) ტყეების რეაბილიტაცია
• სასოფლო-სამეურნეო პრაქტიკის შეცვლა და მდგრადი
მენეჯმენტის პრაქტიკაზე გადასვლა
• სამოსახლო ტერიტორიების და ინფრასტრუქტურული მიწების
მდგრადი დაგეგმარება და ექსპლუატაცია
![Page 7: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/7.jpg)
მაღალი რისკის ქვეშ არსებული მიწების რეაბილიტაცია და შენარჩუნება
• გამქრალი ტყეების ადგილზე და ეროზირებულ ნიადაგებზე
ახალი ენერგეტიკული და ნიადაგდამცავი ტყეების გაშენება
• ეროზიის შედეგად დაკარგული სასოფლო სამეურნეო მიწების
ნაყოფიერების აღდგენა
• შავი ზღვის მიერ მიტაცებული სანაპირო ზონის ეკონომიკის
მდგრადი განვითარებისათვის ყველაზე მნიშვნელოვანი
ტერიტორიების აღდგენა
![Page 8: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/8.jpg)
დაკარგული (ზღვის, მდინარეების და მეწყერების მიერ
მიტაცებული და დეგრადირებული) მიწების აღდგენა
• მდინარეების მიერ ეროზირებული ტერიტორიების აღდგენა, სადაც ეს ეკონომიკურად და სოციალურად მომგებიანია
• სანაპირო ზოლის მდგრადი გაზრდა ახალი პლაჟებისა და სხვა ინფრასტრუქტურული ელემენტებისათვის
miwebis dacvisa da reabilitaciis სამოქმედო გეგმის
მომზადება
![Page 9: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/9.jpg)
1970-იანი წლებიდან ადგილი აქვს შტორმების რაოდენობრივი
მახასიათებლების მკვეთრ ზრდას (ინტენსივობა, სეზონურობა)
ბოლო 20 წლის განმავლობაში აჭარის სანაპიროზე ზღვის დონის
საშუალო ნიშნულის ნაზრდმა 20 სმ გადაააჭარბა
ზედაპირული წყლის ტემპერატურის დადგენილი ნორმიდან
(2000-2009 წწ პერიოდში) გადახრა დაიწყო 2010 წელს, როდესაც
ზედაპირული წყლის ტემპერატურამ 330C მიაღწია. აღნიშნულმა მოვლენებმა 2010 წლის ზაფხულში აჭარის სანაპირო ზონაში
გამოიწვია მიდიებისა და ხამანწკების მასობრივი დაღუპვა paralelurad იზრდება დაწოლა სანაპირო ზოლის
ინფრასტრუქტურაზე
![Page 10: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/12.jpg)
აჭარის სტრატეგია შავი ზღვის სანაპირო ზონის კლიმატის ცვლილების
უარყოფით გავლენასთან ადაპტაციის პროცესში განიხილავს:
ინფრასტრუქტურული, ტურისტული და კერძო სექორის ობიექტების
მშენებლობა და განვითარება ნაპირდაცვის სამსახურის მიერ
რეკომენდირებულ ადგილებში
ინფრასტრუქტურული, ტურისტული და კერძო სექორის ობიექტების
დამცავი ღონისძიებების გატარება (მათი თანამონაწილეობა განიხილება) მოსახლეობისათვის საფრთხის შემქმნელი სეგმენტების დამცავი
ღონისძიებების გატარება, მოსახლეობის ცნობიერების ამაღლება პრევენციულ ღონისძიებებზე (ეს ღონისძიებები ძირითადად
მუნიციპალიტეტების გასაკეტბელია) ახალი ტურისტული ტერიტორიების განვითარება (პლაჟების შექმნა)
მდგრადი განვითარების პრინციპების საფუძველზე. ამ მიზნით პლაჟების
კვების მასალის წყაროებისა და რაოდენობის შეფსება, რომლის
გამოყენებაც არ დააზარელებს გეოლოგიას ან სხვა სექტორებს
sanapiro zonis ganviTarebis სამოქმედო გეგმის მომზადება მდგრადი
განვითარების პრინციპების გათვალისწინებით
![Page 13: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/13.jpg)
გეოლოგიური პროცესებიდან ყველაზე მაღალი საშიშროების რისკს შეიცავს ის მოვლენები, რომელთა პროვოცირება უშუალოდ უკავშირდება მეტეოროლოგიური ელემენტების, და კერძოდ ატმოსფერული ნალექების კლიმატური ნორმიდან სიჭარბისკენ გადახრას
საშუალო წლიურ ნორმასთან შედარებით ნალქების სიჭარბე 100-200 მმ
ფარგლებში იწვევს სტიქიური მოვლენების შესამჩნევ გააქტიურებას
სტიქიური გეოლოგიური მოვლენების გააქტიურება მაქსიმუმs აღწევს 200-
400 მმ-ით გაზრდის დროს
ბოლო ნახევარი საუკუნის მანძილზე აჭარაში ნალექთა ბუნებრივი
ვარიაციით გამოწვეულ პრაქტიკულად უცვლელ ფონზე აშკარად იმატა უხვი (ხულო) და ექსტრემალურად უხვი (ბათუმი) ნალექების
განმეორადობამ, რამაც გამოიწვია რეგიონში მეწყერ-ღვარცოფული,
ზვავსაშიში და ეროზიული პროცესების გააქტიურება, აგრეთვე
წყალმოვარდნებისა და წყალდიდობების გახშირება.
![Page 14: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/14.jpg)
qobuleTis municipaliteti, sof. xala. 2008 wlis mewyriT dangreuli
sacxovrebeli saxli, adamianTa msxverpliT
![Page 15: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/16.jpg)
ამჟამად აჭარის მოსახლეობას ყველაზე დიდ საშიშროებას მეწყერ-
ღვარცოფული პროცესები უქმნის, რომელთა სიხშირე და ინტენსივობა ბოლო 20 წლის მანძილზე საგრძნობლად გაიზარდა. თუ გასული საუკუნის 70-იანი წლებისთვის მეწყერებითა და ღვარცოფების დაზიანებადობისა და საშიშროების მიხედვით აჭარა მიეკუთვნებოდა საშუალო და მნიშვნელოვანი რისკების
კატეგორიას (კოეფიციენტით 0.3-0.5), 2000 წლისთვის ეს რეგიონი
სტიქიური პროცესების დროსა და სივრცეში ექსტრემალური
გააქტიურებისა და მიყენებული ზარალის მიხედვით გადაყვანილი
იქნა მაღალი და ძლიერ მაღალი საშიშროების კატეგორიაში
(რისკების კოეფიციენტით 0.5-0.9)
![Page 17: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/17.jpg)
აჭარის სტრატეგია ექსტრემალური გეოლოგიური პროცესების გავლენის
ზრდის შესამცირებლად კლიმატის ცვლილების ფონზე განიხილავს:
მონიტორინგის სისტემის აწყობა თანამედროვე საპროგნოზო და ადრეული შეტყობინების სისტემების
დანერგვა
პრევენციული ღონისძიებების გატარება მოსახლეობის მაქსიმალური
ჩართულობითა და მონაწილეობით
პროფილაქტიკური ღონისძიებების პრაქტიკის აღდგენა ინფრასტრუქტურული და ტურისტული ობიექტებისათვის
სამოქმედო გეგმის მომზადება
![Page 18: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/18.jpg)
sasoflo-sameurneo niadagebis wylismieri erozia da nayofierebis kargva
bostneuli mcenareebis da citrusebis daavadebebis
intensiurobis zrda da axali tiპis daavadebebis Semosvla
meTevzeoba/zRvis sakvebi
![Page 19: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/19.jpg)
აჭარის სოფლის მეურნეობის სტრატეგია კლიმატის ცვლილების
უარყოფით გავლენასთან ადაპტაციის პროცესში განიხილავს:
ნიადაგებზე სოფლის მეურნეობის დაწოლის შემცირების მიზნით
და სასოფლო სამეურნეო მიწების/ნიადაგების სწორი მენეჯმენტის
მიზნით წვრილი სამოსახლო ფერმების გამსხვილება (სხვადასხვა ალტერნატივების გამოყენებით. მაგ. მოსახლეობის ბარში
ჩამოყვანა და გეოლოგიური თვალსაზრისით მდგრადი მიწების
გამოყენება მსხვილ მეურნეობებში, სადაც უფრო ეფექტურია პრევენციული და ნაყოფიერების ასამაღლებელი ღონისძიებების
გატარება, წვრილი ფერმერების გაერთიანებების ხელშწყობა და ა.შ.)
![Page 20: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/20.jpg)
სოფლის მეურნეობის მომსახურების ცენტრების პოტენციალის
გაძლიერების ხელშეწყობა და განსაკუთრებით კლიმატის ცვლილების
უარყოფითი გავლენის რისკების შესამცირებis და მიწის ნაყოფიერების
გასაზრდis mizniT
კლიმატის ცვლილების გავლენაზე მუდმივი დაკვირვება (ამჟამად მიდის
აქტიური დათბობა) აგროკლიმატური ზონების წანაცვლების
პოტენციალის სწორი შეფასების მიზნით და ამ ცვლილებების გამოვლენის
შემთხვევაში მოსახლეობისა და ფერმერებისათვის შესაბამისი
რეკომენდაციების მომზადება მოსალოდნელი ცვლილებებით
გამოწვეული რისკების შემცირების მიზნით
სოფლის მეურნეობის სექტორის მდგრადი განვითარების სამოქმედო
გეგმის მომზადება ტურიზმის სექტორში ადგილობრივი ეკოლოგიურად
სუფთა პროდუქციის მაქსიმალურად გამოყენების გათვალისწინებით
![Page 21: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/21.jpg)
tyeebis da kerZod subalpuri tyeebis degradaciis (gameCxereba) fonze niadagis eroziis ganviTareba da subalpuri tyeebis zeda sazRvris Camoweva 300-400 m
xe-mcenareebis daavadebebis (wablis soko, naZvis didi
lafniWamia) gansakuTrebiT gavrceleba da SedarebiT axali (bzis daavadeba, amerikuli TeTri pepela) daavadebebis gaCena
tyis xanZrebis riskis zrda tyis, rogorc naxSirorJangis STanTqmis wyaros
potencialis Semcireba
![Page 22: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/23.jpg)
![Page 24: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/26.jpg)
აჭარის ტყეების მდგრადი განვითარების სტრატეგია კლიმატის
ცვლილების უარყოფით გავლენასთან ადაპტაციის პროცესში
განიხილავს:
ნიადაგდაცვითი ფუნქციების გაძლიერება, დეგრადირებული
ტყეების აღდგენა დაავადებებზე და განსაკუთრებით კლიმატის ცვლილების
მიზეზით წარმოქმნილ დაავადებებზე მონიტორინგი და მჭიდრო
თანამშრომლობა მიმდებარე რეგიონების და ქვეყნების სატყეო
სექტორებთან ამ დაავადებების ფართოდ გავრცელების რისკის
პრევენციის მიზნით
ტყეების, როგორც CO2-ის შთანთქმის წყაროს პოტენციალის
გაზრდა, რაც გულისხმობს მისი ასაკის შემცირებას და ხარისხის
(სიხშირის) გაზრდას ხარისხიანი ტყის დონემდე
ტყეების პრივატიზაციის ალტერნატივების შესწავლა (სათემო
ტყეები, ტურისტული სექტორის ტყეები და ა.შ)
ტყის სექტორის მდგრადი განვითარების სამოქმედო გეგმის
მომზადება
![Page 27: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/27.jpg)
bzis daavadeba nakadulis kalmaxis ricxovnebis kleba. ნაკადულის კალამახი
ცივი წყლის მოყვარული ფორმაა
![Page 28: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/28.jpg)
აჭარის დაცული ტერიტორიების მდგრადი განვითარების სტრატეგია კლიმატის ცვლილების უარყოფით გავლენასთან ადაპტაციის პროცესში
განიხილავს:
დაცული ტერიტორიების გამოყენება კლიმატის ცვლილების გავლენის
შესასწავლად/შესაფასებლად ბიომრავალფეროვნებასა და სხვადასხვა ეკოსისტმებზე დაცული ტერიტორიების ფარგლებში. ეს მონიტორინგი
არის ძალიან მნიშვნელოვანი ახალი საადაპტაციო პროექტების
მოსამზადებლად, რადგან ამ შემთხვევაში ანთროპოგენური ფაქტორი
ფაქტიურად მოხსნილია და გვაქვს ძირითადად მხლოდ კლიმატის
ცვლილებით გამოწვეული გავლენა
დაცული ტერიტორიების განვითარების სამოქმედო გეგმის მომზადების
პროცესში კარგად უნდა ჩანდეს ამ სექტორის (ისევე როგორც ტყეების
სექტორის) როლი კლიმატის ცვლილების შერბილების პროცესში
![Page 29: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/29.jpg)
diareiT mimdinare infeqciur daavadebaTa zrda gansakuTrebiT turistul sezonze
axali klimatdamokidebuli daavadebebis gamoCena (Tburi
talRebi, leptospirozi, boreliozi da a.S.) fsiqiuri aSlilobebis zrda (zRvis Semotevebisa da saSiSi
geologiuri procesebis ganviTarebis gamo)
![Page 30: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/30.jpg)
აჭარის ჯანდაცვის სექტორის სტრატეგია კლიმატის ცვლილების
უარყოფით გავლენასთან ადაპტაციის პროცესში განიხილავს:
ინფექციურ დაავადებათა კონტროლისა და ეპიდსიტუაციების
მართვის გაუმჯობესება
კლიმატდამოკიდებულ დაავადებებზე სამედიცინო პერსონალის
ცნობიერების ამაღლებას
კლმატდამოკიდებულ დაავადებებზე მონიტორინგi და
რისკების მართვას ტურიზმის სექტორის სამედიცინო მომსახურების
გაუმჯობესებას
![Page 31: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/31.jpg)
ზღვის სანაპირო ზონაში ზედმეტად ცხელი ამინდების მოჭარბება (სიციხს
ტალღების გახანგრძლივება) ივლის-აგვისტოში, რაც ამ თვეებში შედარებით
დისკომფორტურ პირობებს შეუქმნის ტურისტებს;
ძლიერი შტორმების სიხშირის ზრდის შედეგად ზღვის სანაპირო ზონაში
მოსალოდნელია უშუალოდ სანაპირო ზოლში და ზღვის მიმდებარე
ნაწილში ტურიზმისა და დასვენების პირობების გაუარესება, ძლიერ
ღელვასთან დაკავშირებული საფრთხეების ზრდა, აგრეთვე პლაჟების
ინტენსიური წარეცხვა და სანაპირო ზოლის დატბორვა. მაღალმთიან ზონაში 2050 წლამდე ზამთრის საშუალო ტემპერატურის
თითქმის 20C-ით მატების შემთხვევაში მოსალოდნელი ქინება სათხილამურო სეზონის 1-1.5 თვით შემოკლება, თუმცა, პროგნოზის
თანახმად, ნალექთა რაოდენობა ამავე დროს, სავარაუდოდ, თითქმის 30%-
ით გაიზრდება, რაც გარკვეულწილად დააკომპენსირებს დათბობის
უარყოფით შედეგებს.
ჰაერის ტემპერატურასთან ერთად ზღვის ზედაპირის ტემპერატურის
მნიშვნელოვანმა მატებამ (≥300C) შესაძლოა გამოიწვიოს ზღვის სანაპირო
ზოლში მობინადრე მოლუსკებისა და სხვა სახეობების მასობრივი დაღუპვა, რაც უარყოფით ზეგავლენას მოახდენს ტურიზმის სპეციფიკური დარგის -
დაივინგის განვითარებაზე.
![Page 32: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/32.jpg)
აჭარის ტურიზმის სექტორის სტრატეგია კლიმატის ცვლილების
გავლენასთან ადაპტაციის პროცესში განიხილავს:
დადებითი ცვლილებებით გამოწვეული ხელსაყრელი პირობების
გაზრდის მაქსიმალურად გამოყენება ტურიზმის გაფართოებისათვის
ადგილობრივი janmrTeli საკვები/სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციით
ტურიზმის სექტორის მოთხოვნილების სრული დაკმაყოფილება ტურისტების მომსახურების გაუმჯობესება ჯანდაცვის კუთხით მცირე, საოჯახო სასტუმროების მომსახურებაში საერთაშორისო
სტანდარტების უზრუნველყოფა კლიმატის ცვლილების პირობების გათვალისწინებით
![Page 33: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/33.jpg)
ქობულეთის მუნიციპალიტეტში მიწის ეროზიით დაზიანებული
ტერიტორიების აღდგენის საპროექტო წინადადება აჭარის ტერიტორიაზე რეჟიმული დაკვირვებების სტაციონარული
პუნქტების ქსელისა და ადრეული შეტყობინების სისტემის შექმნა საპროექტო წინადადება აჭარის ზღვისპირეთში ნაპირების მდგრადობის
შესანარჩუნებლად
აჭარის ტყეებში მავნებელ-დაავადებების გავრცელებაზე კლიმატის
ცვლილების გავლენის პრევენციის მიზნით მონიტორინგის სისტემის
შექმნა დეგრადირებული სუბალპური ტყის მასივების აღდგენის გზები და
ტყეების ნახშირორჟანგის შთანთქმის უნარის გაზრდა ნაკადულის კალმახის პოპულაციებზე კლიმატის ცვლილების ნეგატიური
ზეგავლენის შემცირება აჭარის დაცული ტერიტორიების ფარგლებში და მათ მიმდებარედ
ფერმერული გაერთიანების ჩამოყალიბების ხელშეწყობა ხალას თემის
მაგალითზე (ქობულეთის მუნიციპალიტეტი)
აჭარის რეგიონში ტურისტული პოტენციალის გამოყენების ხელშეწყობა კლიმატ-დამოკიდებული დაავადებების ეფექტური მართვის გზით
![Page 34: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/35.jpg)
![Page 36: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/36.jpg)
![Page 37: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/38.jpg)
narCenebis seqtori transportis seqtori Senobebi ganaxlebadi energetika r
![Page 39: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/39.jpg)
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
2011 2020 2030
გვტ
.სთ
შეშა
ბუნებრივი აირი
თხევადი აირი
ნავთი
ბენზინი
ელექტროენერგია
დიზელი
![Page 40: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/40.jpg)
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
2011 2020 2030
გვტ
.სთ
სხვა კომერციული და წარმოება
ტურიზმი
მუნიციპალური შენობები
გარე განათება
ტრანსპორტი
საყოფაცხოვრებო
![Page 41: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/41.jpg)
ემისიების შემცირება საბაზისო
სცენართან შედარებით, ათასი
ტონა CO2 ექ. აღნიშნულ წელს
ემისიების შემცირება საბაზისო
სცენართან შედარებით, ათასი ტონა
CO2 ექ. მთელი პერიოდისათვის
2014 წლიდან
2020 2030 2020 2030
ღონისძიება 1 (transportis infrastruqtura) 2.53 7.05 13.40 58.84
ღონისძიება 2 (sazogadoebriv transportis
gaumjobeseba) 32.94 43.08 76.71 239.63
ღონისძიება 3 (dabal emisiani manqanebis
waxaliseba) 21.11 44.02 107.43 413.40
ღონისძიება 4 (energiefeqturi RonisZiebebi
municipalur SenobebSI) 4.10 7.53 21.52 75.98
ღონისძიება 5 (energiefeqturi RonisZiebebi
turizmis momsaxure SenobebSI) 1.77 2.59 10.01 30.18
ღონისძიება 6 (energiefeqturi RonisZiebebi
da ganaxlebadi energiebi rezidentul
SenobebSI)
6.91 15.31 31.05 135.08
ღონისძიება 7 (energoefeqturobis gazrda
gare ganaTebaSi) 0.62 1.39 3.44 12.95
ღონისძიება 8 (myari narCenebi) 26.10 33.95 89.95 452.72
ღონისძიება 9 (naxmari wylebi) 38.22 38.22 265.54 649.74
ღონისძიება 10 (soflis meurneoba) 12.00 12.00 84.00 204.00
ჯამი 146.3 205.14 703.05 2272.52
![Page 42: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/42.jpg)
baTumis Zveli nagavsayreli baTumis axali nagavsayreli naxmari wylebis gamwmendi nageboba sazogadoebrivi transportis gadayvana SekumSul airze eleqtro-taqsebi Tburi tumbo municipalitetis SenobisaTvis Tburi tumbo sabavSvo baRis SenobisaTvis biogazis saerTo danadgari 3-5 mosaxlisaTvis
![Page 43: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/43.jpg)
![Page 44: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/44.jpg)
![Page 45: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/46.jpg)
![Page 47: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/49.jpg)
![Page 50: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/50.jpg)
saTburis gazebis erovnuli inventarizaciis angariSi 2006-2011 wlebi (dabeWvda)
inventarizaciis saxelmZRvanelo qarTulad momzadeba da
dabeWvda soflis meurneobis da jendacvis seqtorebis
mowyvladobis Sefaseba kaxeTis 8 municipalitetSi saadaptacio strategiis momzadeba kaxeTis soflis
meurneobisaTvis
![Page 51: Mmarina SvangiraZe Pproeqtis menejeri Lleqciis kursi ...nala.ge/climatechange/uploads/TrainingModules/1_6.pdf · Mmarina SvangiraZe . Pproeqtis menejeri . Lleqciis kursi . Aadgilobrivi](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022063016/5fd6046cceb60d1338402b82/html5/thumbnails/51.jpg)
zemo svaneTis, rogorc mTis ekosistemis Sefaseba: saSiSi geologiuri movlenebi, jandacva, istoriuli Zeglebi (koSkebi), myinvarebis dnoba
saadaptacio strategia
klimatis cvlilebis gavlena md. Eenguris hidroeleqtro potencialze da SesaZlo riskebi