Ministria e Arsimit, Shkencës dhe...

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008

TEKNOLOGJI USHQIMORE Niveli I dhe II

Kosovë, 2008

1

Republika e Kosovës

Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria –Vlada-Government

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë- Ministarstva Obrazovanja Nauke i

Tehnologije-Ministry of Education Science &Technology

Kabineti i Ministrit /Kabinet Ministra/ Cabinet of the Minister

UDHËZIM ADMINISTRATIV ZBATIMI I PLANIT DHE PROGRAMIT PËR ARSIMIN PROFESIONAL FUSHA: BUJQËSI, PËR NIVELIN E PARË (KL.X,XI) NUMËR: 19/2008 Datë: 19. 08. 2008 Në bazë të Kapitullit VI, neneve 93 (4) dhe 97 (2) të Kushtetutës së Republikës së Kosovës, nenit 6.1 paragrafi (d) të Ligjit mbi Arsimin Fillor dhe të Mesëm në Kosovë, nenit 6, 8, 11 të Ligjit mbi Arsimin dhe Aftësimin Profesional si dhe nenit 25 paragrafi 7 të Rregullores së Punës të Qeverisë së Kosovës nr. 1/2007, Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë nxjerr këtë Udhëzim administrativ (më tutje UA): Neni 1 Qëllimi Qëllimi i këtij udhëzimi është zbatimi i planit dhe programit mësimor për shkollat profesionale, nivelin e parë (kl.X,XI).

Neni 2 Planprogrami Plani dhe programi i ri për nivelin e parë fusha Bujqësi, profilet: pylltari, mbrojtja e bimëve, përpunimi i drurit, teknologji ushqimore, hortikulturë, veterinari, blegtori, pemëtari me vreshtari, lavërtari me perimkulturë, i është bashkangjitur këtij Udhëzimi administrativ.

2

Neni 3 Zbatueshmëria Me zbatimin e planit dhe programit të klasës së dhjetë, zëvendësohen planet dhe programet e deritashme të kl. X, XI. Neni 4 Hyrja në fuqi Ky udhëzim administrativ hyn në fuqi me fillimin e vitit shkollor 2008/2009.

3

PËRMBAJTJA

I. Parathënie II. Korniza e programit mësimor profesional për profilin “Teknologji

ushqimore”, Niveli I dhe II. III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave

profesionale për Nivelin I a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10. 1. Kimi e përgjithshme dhe inorganike 2. Kimi analitike 3. Biologji 4. Lënda e parë ushqimore b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10. 1. Kimi analitike 2. Përfitimi, ruajtja dhe transportimi i lëndës së parë me prejardhje bimore 3. Përfitimi, ruajtja dhe transportimi i lëndës së parë me prejardhje shtazore c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11. 1. Kimi analitike 2. Kimi organike 3. Makinat dhe proceset teknike 4. Mikrobiologji dhe higjienë 5. Teknologji ushqimore d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11. 1. Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve shtazore 1 2. Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve bimore 1 3. Metodat e përcaktimit sasior të substancave 4. Mikrobiologji dhe higjienë

IV. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave

profesionale për Nivelin II. a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12. 1. Makinat dhe proceset teknike 2. Mikrobiologji dhe higjienë 3. Teknologjia ushqimore 4. Biokimi

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12. 1. Kimi analitike 2. Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve shtazore 2

4

3. Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve bimore 2 4. Analiza e cilësisë së prodhimeve

5

Parathënie

Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t’u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme.

Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t’iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji.

Që nga fillimi i veprimtarisë në Kosovë, Ministria e Arsimit e Shkencës dhe e Teknologjisë (MASHT) reformën e vet e ka mbështetur në dy shtylla: (a) përfshirja e ekspertëve, specialistëve dhe konsulentëve vendorë për zhvillimin e strukturave të reja, dhe (b) angazhimin e agjencive ndërkombëtare e vendore, të cilat ndihmojnë Ministrinë në sajimin dhe zbatimin e programeve të reja në sistemin e ri të arsimit në Kosovë.

Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat teknike e profesionale.

Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie kosovare të lirë e demokratike, të aftë për t’u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës në shkallë vendi, rajoni e më gjerë.

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve.

Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata që me përkushtim të madh punuan në këtë dokument dhe donatorët që kanë ndihmuar dhe përkrahur procesin e zhvillimit të planprogramit deri në këtë fazë.

6

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2008

TEKNOLOGJI USHQIMORE Niveli I dhe II

7

Korniza e programit mësimor profesional Lëmia: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I dhe II Njoftime të përgjithshme për shkollimin 1. Struktura e shkollimit Arsimimi në profilin mësimor “Teknologji ushqimore” për nivelet I dhe II trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë në Kosovë. – Niveli i parë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore pas

përfundimit të arsimit të detyruar (kl. 10 dhe 11), i përgatit nxënësit për kompetencat fillestare (hyrëse) të punësimit në profesionin e Teknologjise ushqimore. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të gjysmëkualifikuar (ndihmës) dhe mundëson kalimin në nivelin e dytë të arsimimit profesional.

– Niveli i dytë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor (kl. 12) pas përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës për teknologji ushqimore, si dhe vazhdimin e arsimimit në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e tretë të arsimimit profesional (maturë) që lejon kalimin edhe në studimet universitare.

Ky dokument përmban elemente kurrikulare të profilit mësimor “Teknologji ushqimore” për nivelet I dhe II, të strukturuara në lëndë mësimore (teorike) dhe module mësimore (praktike), në tri grupe kryesore: (i) grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të

nxënësve për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.

(ii) grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin e teknologut ushqimor.

(iii) grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar me sukses në tregun e punës në sektorin e teknologjisë ushqimore.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit Qëllimi kryesor i shkollimit (dynivelësh) për Teknologji ushqimore është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e ndjenjës së sipërmarrjes dhe e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës.

8

Për të mundësuar zhvillimin individual të nxënësve nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë atyre: − Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe

aftësitë fizike e mendore; − Lehtësi për të kuptuar mjedisin shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal,

si dhe për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri; − Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e sipërmarrjes dhe të disiplinës, kureshtjen

intelektuale dhe vlerat morale; − Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që

do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme jetësore dhe profesionale; − Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë

dhe qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit dhe aftësimit profesional të mëtejshëm;

− Mbështetje për të çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre, për tu orientuar drejt në drejtimet e karrierës profesionale të ardhëshme dhe për të marrë përgjegjësi në procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional;

− Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike;

− Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit rajonal dhe europian;

− Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në sektorin e teknologjisë ushqimore;

− Kushte për të njohur dhe për të zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare.

3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi Shkollimin për “Teknologji ushqimore”, niveli I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi. Në raste të veçanta, kur kërkesat e nxënësve për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa mundësitë reale të shkollave profesionale të veçanta, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) përgatit udhëzime me kritere të posaçme pranimi në këto shkolla. 4. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin “Teknologji ushqimore” në nivelin I, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në nivelin II të këtij profili. Përfundimi me sukses i shkollimit për profiling mësimor “Teknologji ushqimore” në nivelin II, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në nivelin III (të punonjësit me shkathësi të larta) në të njëjtin profil mësimor, për të fituar diplomën e maturës, me të drejtë kalimi në shkollimin e lartë universitar.

9

5. Mundësitë e punësimit Shkollimi për “Teknologji ushqimore”, niveli I dhe II, u referohet punëve në industritë ushqimore, të cilat kryhen pёr përpunimin e lëndëve tё para ushqimore. Nisur nga kjo nxënësi për Teknologji ushqimore i nivelit I dhe II mund të punësohet në industritë ushqimore që merren me përpunimin mishit dhe prodhimeve nga mishi, peshkut, vezëve, qumështit, drithërave, pemëve, perimeve, bimëve në këtë sektor të prodhimit. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një bisnes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë. 6. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit

Kompetencat e përgjithshme Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor “Teknologji ushqimore”, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij për përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë kryerjes së shkollimit për “Teknologji ushqimore”, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë: − Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur

mendimet e ndjenjat e tij dhe për të argumentuar opinionet për çështje të ndryshme. − Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të

mbledhjes dhe të shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional.

− Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.

− Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore.

− Të nxitë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efiçiente.

− Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale.

− Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij. − Të tregojë vetëkontroll në ushtrimin e veprimtarive të tij në kontekstin e pavarësisë

në vendimmarrje. − Të organizojë drejt procesin e të nxënit të tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin

për një të nxënë që zgjat gjithë jetën. − Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e

objektivave të pranuara. − Të bëjë vlerësime dhe vetëvlerësime nisur nga kritere të drejta, si bazë për të

përmirësuar dhe çuar më tej arritjet. − Të hulumtojë vetveten dhe rrugët e mundëshme të karrierës profesionale për të bërë

zgjedhje të përshtatëshme të veprimtarive profesionale të ardhëshme.

10

Kompetencat profesionale

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në profilin “Teknologji ushqimore”, niveli I, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë: - Përgatit vendin e punës për pranimin e lëndëve të para ushqimore. - Përzgjedh veglat, pajisjet dhe materialet e duhura për punë. - Përdor dhe mirëmban veglat dhe pajisjet e punës. - Respekton standardet e profesionit. - Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit. - Mban higjenën në repartet e përpunimit, paketimit dhe depozitimit të lëndëve të para, - Pranon, analizon, ruan dhe dorëzon në përpunim të lëndës së parë ushqimore, - Klasifikon lëndët e para ushqimore; - Transporton lëndët e para brenda repartit; - Ruan lëndët e para dhe prodhimet ushqimore; - Përgatit kafshët për mjelje; - Ambalazhon lëndët e para ; - Kryen përpunimin primar të lëndëve të para ushqimore (drithërave, pemëve,

perimeve, mishit, qumështit) ; - Ambalazhon prodhimet ushqimore, - Ruan prodhimet ushqimore, Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit të mëtejshëm njëvjeçar në profilin mësimor “Komunikime audio dhe video”, niveli II, nxënësi do të rrisë në një shkallë më të lartë nivelin e kompetencave profesionale të fituara në nivelin I, si dhe do të aftësohet të ushtrojë kompetenca të tjera profesionale si më poshtë: - kryen analizën e cilësisë së ushqimeve; - kryen operacione teknologjike pune me makina përkatëse; - pёrgatit kafshёt dhe shpendёt pёr therrje. - realizon tualetin (pastrimin) e trupave. - bën seleksionime tё ndryshme gjatё procesit teknologjik. - mbushё konservat.. - largon mbeturinat teknologjike. - dёrmon rrushin pёr prodhimin e verёs dhe distilateve. - mbush enёt e fermentimit pёr prodhimin e verёs, distilateve - largon bёrsitё. - largon pjesёt e panevojshme tё frutave dhe perimeve. - pёrgatit shurupin pёr produktin e pёrqendruar me sheqer. - pёrgatit tretёsira tё ndryshme pёr konservat e perimeve.

11

III.Plani mësimor për profilin mësimor “Teknologji ushqimore”, Niveli I e II

Orët javore/vjetore dhe kreditet Niveli I Niveli II

Nr

Lëndët dhe modulet mësimore

Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12 A. Lëndët e përgjithshme (Gjithësej) 16 (560) 15 (525) 15 (525) 1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (105) 2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (70)) 3 Matematikë 2 (70) 2 (70) 2 (70) 4 Teknologji e informacionit 2 (70) 2 (70) 2 (70) 5 Ekonomia dhe ndërmarrësia 1 (35) 1 (35) 1 (35) 6 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (70) 7 Edukatë qytetare 1 (35) - - 8 Fizikë 1 (35) - - 9 Histori 1 (35) 1 (35) -

10 Gjeografi 1 (35) 1 (35) - 11 Gjuhë gjermane - 1 (35) - 12 Sociologji - - 1 (35) 13 Menaxhim i projekteve - - 1 (35) 14 Gjuhë frënge - - 1 (35) B. Lëndët profesionale (Gjithësej) 9 (315) 10 (350) 8 (280) 1 Kimi e përgjithshme dhe inorganike 2 (70) - - 2 Biologji 2 (70) - - 3 Lënda e parë ushqimore 4 (140) - - 4 Kimi analitike 1 (35) 1 (35) - 5 Kimi organike - 2 (70) - 6 Makinat dhe proceset teknike - 2 (70) 2 (70) 7 Mikrobiologji dhe higjienë - 1 (35) 1 (35) 8 Teknologjia ushqimore - 4 (140) 3 (105) 9 Biokimi - - 2 (70)

10 Mbrojtje e ambientit - - - 11 Analiza e cilësisë të prodhimeve - - - 12 Prodhimet organike - C. Modulet e praktikës profesionale (Gjithësej) 6 (210) 6 (210) 9 (315) 1 Kimi analitike 5.8K (35) 5.8K (35) 16,5K(99)2 Përfitimi, pranimi, ruajtja dhe transportimi i

lëndës së parë me prejardhje bimore 17,5K(105) - -

3 Përfitimi, pranimi, ruajtja dhe transportimi i lëndës së parë me prejardhje shtazore

17,5K(105) - -

4 Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve me prejardhje shtazore 1

- 11,7K(70) -

5 Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve me prejardhje bimore 2

- 11,7K(70) -

6 Mikrobiologji dhe higjenë 5,8 K (35)

12

7 Makinat dhe proceset 5,8 K(35)) 16K (96) 8 Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve shtazore 2 - - 16K (96) 9 Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve bimore 2 - - 10K (60)

10 Analiza e cilësisë të prodhimeve - - 10K (60) Gjithësej A+B+C 32 (1120) 32 (1120) 32 (1120)

IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional:

Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT. Javët mësimore sipas klasave: – Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë (niveli I); – Klasa 12 – 35 javë (niveli II). Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 – 32 orë mësimore. Një orë mësimore ka 45 minuta. Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 6 orë mësimore (1 ditë praktikë mësimore). Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë: Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë Klasa 11: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë Klasa 12: Praktikë – 1,5 ditë në javë dhe Teori – 3,5 ditë në javë Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre. Mbështetur në programet e detajuara të lëndëve profesionale, mësimdhënësit e lëndëve teorike profesionale bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse. Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësimdhënësit e praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara, ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatisin instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve. Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilit prej të dy niveleve të përgatitjes në profilin “Teknologji ushqimore”, do të organizohet në formë provimesh: Në Nivelin I: Provimi i integruar i përgatitjes praktike që organizohet nga shkolla profesionale. Në Nivelin II: (a) Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale, që organizohet nga shkolla profesionale, dhe (b) Provimi i integruar për praktikën profesionale që organizohet nga shkolla profesionale. Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në certifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale në të dy nivelet e përgatitjes. Modalitetet e procedurave të provimeve përfundimtare, kriteret e vlerësimit të nxënësve me nota dhe të përmbajtjes së certifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT.

13

V. Udhëzime të përgjithshme didaktike Mësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme. E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës. Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhnësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike. Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin Teknologji ushqimore. Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi. Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënët nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm. Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës. Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai

14

përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të simuluara. Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësimdhënësit nga ligjërues (lektor) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

15

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

ARSIMI PROFESIONAL

Programe 2008

Teknologji ushqimore Niveli I dhe II

16

Klasa 10

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

Kimia e përgjithshme dhe inorganike Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji i ushqimore Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10 të nxënësi duhet:

- të dallojë ndryshimet fizike nga ato kimike, - të zhvillojë njehsimet kimike duke u bazuar në ligjet e kimisë, - të klasifikojë substancat në bazë të përbërjes së tyre, - të krahasojë radhitjen e elementeve kimike sipas Dobereinerit, Neëlendsit, Lotar

Mayerit dhe Moseleyit - të dallojë reaksionet e analizës, sintezës, zëvendësimit, neutralizimit dhe

precipitimit, - të klasifikojë elementet në bazë të numrit oksidues, - të barazojë reaksionet e oksido-reduktimit dhe të paraqes skemën elektrokimike të

tyre, - të dallojë elementet e bllokut s, - të krahasojë izotopet e hidrogjenit, - të përshkruajë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkaline, - të dallojë vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkalino-toksorë, - të dalloj elementet e bllokut p, - të analizojë vetitë fizike dhe kimike të tyre, konfiguracionin elektronik dhe

numrin oksidues, - të përshkruajë komponimet më të rëndësishme të elementeve të grupit

17,16,15,14 dhe 13 të sistemit periodik dhe rëndësinë e tyre. - të përcaktojë elementet e bllokut d në sistemin periodik - të përshkruajë llojet e komponimeve inorganike, vetitë fizike dhe kimike të

metaleve, jometaleve dhe metaloideve, komponimeve të tyre, mënyrën e përftimit në industri dhe laborator dhe përdorimin e tyre.

II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës

17

Kapitulli 1: Kimia si shkencë natyrore 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të

- të shpjegojë rëndësinë e kimisë për jetën - shpjegojë lidhjen e kimisë me shkencat tjera natyrore - dalloj ndryshimet fizike nga ato kimike, - të demonstroj njehsimet kimike duke u bazuar në ligjet e kimisë, - shpjegojë shenjat që tregojnë për rrezikshmërinë e substancave kimike

b) Temat e kapitullit

- Kimia si shkencë natyrore dhe eksperimentale - Objekti i studimit të kimisë, - Lidhshmëria e kimisë me shkencat tjera natyrore,

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- shpjegoje përmbajtjen duke theksuar ne vazhdimësi rendësin e kimisë si shkencë natyrore, objektivat e studimit të saj dhe lidhjen e saj me shkencat tjera,

d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- figura, fotografi të themeluesve të shkencës së kimisë dhe të shpikësve më ë njohur nga fusha e kimisë

- diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, - sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti

Kapitulli 2: Ligjet themelore të kimisë 6 orë a) Qëllimet e kapitullit në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të

- shpjegojë ligjshmëritë themelore në kimi - shpjegojë hipotezat dhe ligjet stekiometrike në kimi


- Ligji i ruajtjes së masës - Ligji i qëndrueshmërisë së përbërjes - Ligji i përpjesëtimeve shumëfishe - Hipoteza e daltonit për atomin - Ligji i vëllimeve të bashkueshme - Hipoteza e Avogadros - Ligji i ekuivalentëve


18

- shpjegoje përmbajtjen duke theksuar ne vazhdimësi rendësin e ligjeve themelore në kimi

- shpjegojë ligjet themelore të kimisë dhe njehsimet elementare në kimi d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- figura, fotografi të themeluesve të shkencës së kimisë dhe të shpikësve më të njohur nga fusha e kimisë

- diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, - sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti

Kapitulli 3: Substancat kimike 10 orë a) Qëllimet e kapitullit në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të

- shpjegojë simbolet, formulat dhe barazimet kimike - shpjegojë masat absolute dhe relative atomike e molekulare, - definojë nocionin e molit, shprehjen e molit në numër, në masë dhe vëllim

b) Temat e kapitullit - Përzieriet dhe substancat e pastra - Metodat për ndarjen e substancës nga përzieriet - Simbolet kimike - Formulat kimike - Barazimet kimike - Masat absolute atomike dhe molekulare - Masat relative atomike dhe molekulare - Moli, - Masa e atomit dhe masa e molekulës - Raportet sasiore dhe vëllimore të masës gjatë reaksioneve -

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të

- shpjegoje temat me shembuj konkret; - organizojë nxënësit në punë me grupe; - organizojë biseda me nxënësit në lidhje me temat e kapitullit - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit;


- figura, fotografi në lidhje me përmbajtjen e kapitullit - diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, - sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti

19

Kapitulli 4: Struktura e atomit dhe sistemi periodik i elementeve 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të

- njohë grimcat bazë të ngarkesës elektrike dhe të masës së tyre - shpjegojë ndërtimin e atomit, numrin e masës dhe lidhjen midis tyre - analizojë shpërndarjen e elektroneve nëpër orbitale të atomeve të elementeve të

grupeve kryesore të sistemit periodik të elementeve - krahasoj radhitjen e elementeve kimike sipas Dobereinerit, Neëlendsit, Lotar

Mayerit dhe Moseleyit - kuptojë rradhitjen e elementeve në sistemin periodik si pasojë e strukturës së tyre

atomike b) Temat e kapitullit

- Përbërja e atomit (bërthama dhe mbështjelësi elektronik) - Struktura e atomit - Modeli planetar i atomit - Numrat kuantik - Struktura e sistemit periodik dhe vetitë periodike të elementeve kimike


- shpjegojë përbërjen dhe strukturën e atomit, modelet e ndryshme të atomit duke përdorur skema dhe foto të ndryshme,

- japë detyrë nxënësve për vizatimin e orbitaleve të atomeve - shpjegojë përdorimin e tabelës së sistemit periodik të elementeve për përcaktimin

e struktures së atomit. - Përcjellë përparimin e nxënësve;


- materiale didaktike për përbërjen dhe strukturën e atomit - tabela e sistem periodik të elementeve - skema të orbitaleve të atomeve - projektori, sllajde, diapozitiv me fotografi të ndryshme

Kapitulli 5: Lidhjet kimike dhe struktura e molekulave 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të

- shpjegojë lidhjet kimike në përgjithësi, - tregojë ndryshimet e molekulave polare dhe atyre jopolare - përshkruajë momentin dipolar si kriter për përcaktimin e polaritetit të molekulave - përcaktojë forcat ndërmjet molekulave - shpjegojë lidhjen hidrogjenore dhe ndikimin e saj tek uji

20

b) Temat e kapitullit - Llojet e lidhjeve kimike - Afiniteti ndaj elektronit, elektronegativiteti - Lidhja jonike - Lidhja kovalente dhe kordinative - Vetitë e komponimeve kovalente - Lidhja hidrogjenore - Lidhja metalike


- shpjegojë njohuritë e reja duke i mbeshtetur me materiale vizuale - aktivizojë nxënësit nëpërmjet pyetjeve me gojë - duke aplikuar strukturën ERR të orës, në evokim me metodat e reja p.sh.

Brainstrorming, kllaster informohet për shkallen e njohurive që disponojnë nxënësit për lidhjet kimike dhe strukturën e molekulave.


- materiale didaktike për lidhjet kimike - projektori, sllajde, diapozitiv me fotografi të ndryshme - programe simuluese kompjuterike.

Kapitulli 6: Klasifikimi i komponimeve inorganike 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të;

- shpjegojë klasifikimin e komponimeve inorganike - shpjegojë formimin e oksideve, ndarjen dhe vetitë etyre - shpjegojë teoritë e acideve dhe bazave - shpjegojë formimin e kriprave, ndarjen dhe vetitë etyre


- Acidet, përftimi dhe vetitë. - Bazat, vetitë dhe përftimi. - Oksidet, ndarja, përftimi dhe vetitë. - Kriprat, ndarja, përftimi dhe vetitë. - Hidruret - Hidroksidet amfotere



21

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - material didaktik në lidhje me komponimeve inorganike - diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, - sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti

Kapitulli 7: Tretësirat 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të

- përshkruajë proceset që zhvillohen gjatë tretjes - tregojë dallimin midis tretësirave - analizojë faktorët që ndikojnë në shpejtësinë e tretjes - njehsojë llojet e ndryshme të përqendrimeve të tretësirave


- Tretësirat ujore - Tretëshmëria e gazeve, lëgjeve dhe substancave të ngurta në ujë - Të shprehurit sasior të përbërjes së tretësirave - Vetitë e tretësirave të holluara - Ligjet e Raulit.




- materiale didaktike vizuale për tretshmërinë e substancave kimike dhe tretësirat - projektori - sllajde - diapozitiv me fotografi të ndryshme

Kapitulli 8: Kinetika kimike dhe ekuilibri kimik 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të

- përcaktojë shpejtësinë e reaksioneve kimike - shpjegojë ndikimin e faktorëve të ndryshëm në shpejtësinë e reaksioneve kimike - shpjegojë reaksionet katalitike dhe veprimin e katalizatorëve

b) Temat e kapitullit - Shpejtësia e reaksioneve kimike

22

- Faktorët që ndikojnë në shpejtësinë e reaksionit kimik - Kataliza dhe katalizatorët - Ekuilibrat kimik - Mënjanimi i ekuilibrit kimik-parimi le Shatelie



d) Kushtet për realizimin e kapitullit - materiale didaktike për kinetikën e reaksioneve kimike - projektori - sllajde - diapozitiv me fotografi të ndryshme

Kapitulli 9: Reaksionet kimike 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- dallojë reaksionet e analizës, sintezës, zëvendësimit, neutralizimit dhe precipitimit,

- barazoë reaksionet e oksido-reduktimit dhe të paraqes skemën elektrokimike të tyre,

- shpjegojë reaksionet e oksidoreduktimit dhe lidhjen midis procesit të oksidimit dhe reduktimit,


- Llojet e reaksioneve kimike - Reaksionet e analizës dhe sintezës, - Reaksionet e zëvendësimit, - Reaksionet e neutralizimit, - Reaksionet e precipitimit, - Reaksionet e oksido-reduktimit, - Barazimi i reaksioneve të oksido-reduktimit.



23

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - materiale didaktike për reaksionet e ndryshme kimike - projektori - sllajde - diapozitiv me fotografi të ndryshme - skema e proceseve të reaksione kimike - programe simuluese kompjuterike.

Kapitulli 10. Elementet kimike dhe komponimet e tyre 17 orë a) Qëllimet e kapitullit Në fund të kapitullit nxënësi duhet të

- dalloj elementet kimike dhe komponimet e tyre - dalloj elementet e bllokut s, - krahasoj izotopet e hidrogjenit, - analizoj vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkaline, mënyrën e përftimit të

tyre, komponimet më të rëndësishme dhe përdorimin e tyre, - dalloj vetitë fizike dhe kimike të elementeve alkalino-toksorë mënyrën e përftimit

të tyre, komponimet më të rëndësishme dhe përdorimin e tyre, - dalloj elementet e bllokut p, - analizoj vetitë fizike dhe kimike të tyre, konfiguracionin elektronik dhe numrin

oksidues, - përcaktoj elementet e bllokut d në sistemin periodik - krahasoj vetitë fizike dhe kimike të elementeve kalimtare, konfiguracionin

elektronik dhe gjendjen oksiduese të tyre, - përshkruaj komponimet më të rëndësishme të elementeve të grupit 17,16,15,14

dhe 13 të sistemit periodik dhe rëndësinë e tyre. b) Temat e kapitullit

- Hidrogjeni-përhapja, vetitë, - Metalet alkaline - Natriumi dhe kaliumi - Metalet alkalinotoksorë - Magnezi dhe kalciumi - Elementet halogjene-elementet e grupit 17, - Klori dhe komponimet e tij, - Elementet kalkogjene-elementet e grupit 16 - Oksigjeni dhe komponimet e tij, - Elementet e grupit 15 të sistemit periodik - Azoti dhe komponimet e tij, - Amonjaku, - Plehërat azotik. - Fosfori dhe komponimet e tij, - Plehërat fofsforike. - Elementet e grupit 14 të sistemit periodik - Karboni dhe komponimet inorganike të tij,

24

- Elementet e grupit 13 të sistemit periodik - Elementet kalimtare - Përhapja, vetitë dhe gjendja oksiduese,


- shpjegoje temat me shembuj konkret; - organizojë nxënësit në punë me grupe; - organizojë biseda me nxënësit në lidhje me temat e kapitullit - japë detyra për nxënësit - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit;


- materiale didaktike për elementet kimike dhe komponimet e tyre - projektori - sllajde - diapozitiv me fotografi - skema për procesin e ndryshme në lidhje me elementet kimike dhe komponimet e

tyre - mjete për konkretizimin e përftimit dhe vetive të elementeve të ilustruara me

diapozitiva, figura, sllajde, modele të ndryshme, skema (të siguruara nga vet mësuesi ose nxënësit).

25

Programi i lëndës

“Kimia analitike” Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10 të nxënësi duhet të:

- Shpjegojë rolin e kimisë analitike dhe lidhjen e saj me disiplinat bujqësore - shpjegojë klasifikimin e metodave analitike. - Shpjegojë vetitë e tretësirave ujore, elektrolitet dhe llojet e elektroliteve,

shpërbashkimin elektrolitik. - Shpjegojë reaksionet dhe ekuacionet kimike. - shpjegojë ekuilibrin kimik. - shpjegojë tretshmërinë dhe produktin e tretshmërisë për substancat e ndryshme

kimike. - shpjegojë procesin e neutralizimit dhe hidrolizës. - Shpjegojë tretësirat buferike dhe indikatorët - njohë rrugët e analizës cilësore dhe kushtet në të cilat zhvillohen reaksionet

analitike - analizojë ndjeshmërinë e reaksioneve analitike dhe klasifikimin e kationeve dhe

anioneve në grupe analitike. - Identifikojë kationet sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i pestë

analitik - Identifikojë anionet sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i tretë

analitik

II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 1 orë/javë = 35 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Bazat teorike të kimisë analitike 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- shpjegojë klasifikimin e metodave analitike. - theksojë vetitë e tretësirave ujore. - përshkruajë elektrolitet dhe llojet e elektroliteve. - shpjegojë shpërbashkimin elektrolitik. - përshkruajë reaksionet dhe ekuacionet kimike.

26

b) Temat e kapitullit - Klasifikimi i metodave analitike. - Vetitë e tretësirave ujore. - Elektrolitet dhe llojet e elektroliteve. - Shpërbashkimi elektrolitik. - Reaksionet dhe ekuacionet kimike. - Zbatimi i Ligjit mbi veprimin e masave aktive.




- figura, fotografi në lidhje me përmbajtjen e kapitullit - diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, - sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti

Kapitulli 2: Reaksionet jonike 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të

- shpjegojë ekuilibrin kimik. - shpjegojë tretshmërinë dhe produktin e tretshmërisë për substancat e ndryshme

kimike. - shpjegojë procesin e neutralizimit dhe hidrolizës. - Shpjegojë tretësirat buferike dhe indikatorët -

b) Temat e kapitullit - Ekuilibri kimik. - Tretshmëria dhe produkti i tretshmërisë. - Neutralizimi dhe hidroliza. - Tretësirat buferike. - Indikatorët.



27

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - diapozitiv dhe modele, lidhur me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, - sllajde, videokaseta dhe burime nga interneti

Kapitulli 3: Analiza kimike cilësore 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të dijë të

- përshkruajë rrugët e analizës cilësore dhe kushtet në të cilat zhvillohen reaksionet analitike

- analizojë ndjeshmërinë e reaksioneve analitike dhe klasifikimin e kationeve dhe anioneve në grupe analitike.

- Identifikojë kationet sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i pestë analitik

- Identifikojë anionet sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i tretë analitik


- Rrugët e analizës cilësore. - Kushtet në të cilat zhvillohen reaksionet analitike. - Ndjeshmëria e reaksioneve analitike. - Klasifikimi i kationeve në grupe analitike. - Identifikimi i kationeve sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i

pestë analitik - Klasifikimi i anioneve në grupe analitike. - Identifikimi i anioneve sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri te grupi i tretë

analitik c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të



- materiale didaktike për përbërjen e kapitullit - tabela e grupeve analitike - skema të identifikimit te grupeve analitike - projektori - sllajde - diapozitiv me fotografi të ndryshme - - -

28

Programi i lëndës

“Biologji”

Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Nё pёrfundim të lёndёs së zhvilluar në klasёn e 10-tё, nxёnёsi duhet të:

- shpjegojë rolin e biologjisë si shkencё dhe lidhjet e saj me bujqësinё; - tregojё cilat janё karakteristikat e jetёs; - shpjegojë ndërtimin, shumimin, ushqimin, luftimin dhe rolin e viruseve e

bakterieve në bujqësi dhe industrinë ushqimore; - shpjegojë strukturën dhe funksionin e organeleve të qelizës; - tregojё se energjia kinetike dhe potenciale përbëjnë energjinë e përgjithshme të

qenieve të gjalla dhe si shfrytёzohet kjo energji prej tyre; - shpjegojë ndërtimin dhe bazën molekulare të trashёgimisë - ADN dhe ARN; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sistemit nervor të organizmave të

gjallë; - shpjegojë procesin e shumëzimit të qenieve të gjalla, bimëve dhe shtazëve dhe si

ndikon mjedisi nё kёtё proces; - përshkruajë klasifikimin e shtazëve dhe tiparet e përgjithshme të tyre; - shpjegojë rëndësinë e mjedisit jetësor dhe si rregullohet e mbrohet hapësira

jetësore. II. Fondi i orëve të lëndës:

35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Programi i hollёsishëm i lëndёs Kapitulli 1: Biologjia dhe lidhja e saj me bujqёsinё 3 orë. a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë biologjinë si shkencë jo vetёm me vlera njohёse, por edhe praktike, veçanёrisht të lidhur me kulturёn bujqёsore;

- diskutojё pёr proceset jetёsore të së gjallёs; - shpjegojё kuptimin e sistemit biologjik.


- Biologjia bashkёkohore dhe roli i saj në bujqësi. - Karakteristikat e jetës. - Sistemet biologjike dhe udhëheqja me sistemet biologjike.

29

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mёsuesi tё:

- shpjegojё pёrmbajtjen duke theksuar nё vazhdimёsi lidhjet me kulturёn bujqёsore; - rrisё vёmendjen e nxёnёsve duke hapur diskutime pёr proceset jetёsore të së

gjallёs; - bёjё pytje me gojë për tё kontrolluar nivelin e të kuptuarit nga ana e nxёnёsve; - pёrdorё materiale pamore pёr ilustrim dhe pёrforcim të fakteve, koncepteve etj.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - diapozitiva dhe pamje të figurave themeluese të biologjisë; - projektor; - sllajde.

Kapitulli 2: Viruset dhe prokariotet 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë viruset e bakteriet, ndërtimin e tyre dhe rolin e tyre në bujqësi; - shpjegojë mënyrat e luftimit të bakterieve dhe preparatet që përdoren për këtë

qëllim. b) Temat e kapitullit

- Viruset - forma, madhësia, shumimi, ndërtimi dhe roli i tyre në bujqësi. - Bakteriet - format, madhësia, shumimi, ndërtimi dhe roli i tyre në bujqësi. - Mjetet për luftë kundër bakterieve - dezinfektimi, sterilizimi dhe pasterizimi.


- zhvillojё bisedё me nxёnёsit lidhur me njohuritё e tyre pёr llojet kryesore të viruseve e bakterieve dhe t’i plotёsojё kёto njohuri duke pёrdorur diapozitiva ose sllajde;

- demonstrojё se si kryhen proceset e dezinfektimit, sterilizimit dhe pasterilizimit në kushte laboratorike;

- udhёheqё punёn në laborator, duke i dhёnё mundёsi çdo nxёnёsi të bёjё vrojtime me mikroskop;

- vlerёsojё nxёnёsit me anё të pyetjeve me gojë dhe testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- diapozitivё e fotografi nga viruset dhe prokariota; - laborator; - mikroskop; - sllajde; - preparate për dezinfektim; - preparate për sterilizim; - preparate për pasterizim.

Kapitulli 3: Qeliza, struktura dhe funksioni i saj 7 orë

30

a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- shpjegojë strukturën dhe funksionin e organeleve të qelizës (cipat biologjike, organelet citoplazmike);

- krahasojë qelizën bimore me atë shtazore; - vёzhgojё dhe të regjistrojё ngjashmёrinё dhe ndryshimet ndёrmjet qelizave

bimore dhe shtazore; - përshkruajë procesin e ndarjes së qelizës.


- Evulocioni i qelizës - bërthama dhe kromozomet. - Bartja e materieve nëpër membranë - difuzioni, osmoza dhe transpiracioni aktiv. - Përbërja kimike e qelizës - komponimet joorganike dhe organike. - Ndërtimi i qelizës dhe funksioni i membranës qelizore. - Ndarja e qelizës - amitoza, mitoza dhe mejoza. - Pasojat e çrregullimit të ndarjes së qelizës – tumoret.


- zhvillojё bisedё me nxёnёsit lidhur me njohuritё e tyre pёr qelizёn, strukturёn e saj dhe t’i plotёsojё kёto njohuri duke pёrdorur diapozitiva, sllajde e fotografi;

- pёrdorё mjete pamore, si, pёr shembull, skema tё ndarjes së qelizёs; - udhёheqё punёn në laborator duke i dhёnё mundёsi çdo nxёnёsi të bёjё vrojtime

me mikroskop tё qelizave bimore e shtazore, si dhe tё mbajё shёnimet pёrkatёse; - vlerёsojё nxёnёsit me anё të pyetjeve me gojë dhe testit me shkrim.


- laborator, mikroskopi, projektor, sllajdi; - diapozitiva e fotografi nga qeliza; - skema të ndarjes qelizore; - diapozitiva me tipa të ndryshme indesh; - diapozitiva,fotografi e pllakata për ndërtimin dhe funksionin e membranës

qelizore.

Kapitulli 4; Metabolizmi 4 orё a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- shpjegojë se për tё jetuar dhe funksionuar, qelizat e gjalla shfrytëzojnë energjinë potenciale të lidhjeve kimike;

- përshkruajë larminё, rolin e enzimeve dhe pjesëmarrjen e tyre në reaksionet e sintezës kimike;

- kuptojë se enzimet janë ndërmjetësues në proceset metabolike; - shpjegojë se çfarë ndodh gjatë procesit të fotosintezës; - shpjegojё rëndësinë e fotosintezës si “fabrika” mё e rёndёsishme kimike mbi tokё.

31

b) Temat e kapitullit - Metabolizmi si veti kryesore e qenieve të gjalla. - Enzimet (fermentet). - Mënyrat e të ushqyerit. - Fotosinteza, produktet e saj dhe roli pёr botёn e gjallë. - Kemosinteza.


- shpjegojё konceptet bazё qё lidhen me procesin e metabolizmit, duke i ilustruar kёto koncepte me diapozitiva, figura, sllajde, bimё tё ndryshme, skema etj. (tё siguruara nga vetё mёsuesi ose nxёnёsit);

- organizojё nxёnёsit tё punojnё individualisht pёr të hedhur me anё tё vizatimit pёrfytyrimin e tyre pёr fotosintezёn dhe kemiosintezёn;

- japё ushtrime pёr reaksionet e sintezёs kimike; - vlerёsojё nxёnёsit me anё të pyetjeve me gojë, ushtrimeve dhe testit me shkrim.


- diapozitiva dhe pamje të figurave të qenieve të gjalla - projektor, sllajde, bimë të ndryshme; - skema për procesin e fotosintezës dhe kemosintezës; - diapozitiva, fotografi e pllakata për konkretizimin e strukturës anatomike të

gjethes etj.

Kapitulli 5: Proceset katabolike-burimi i energjisë për jetës 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë proceset katabolike si burime të energjisë së qenieve të gjalla; - shpjegojë proceset katabolike të karbohidrateve dhe yndyrnave; - shpjegojë procesin e frymёmarrjes dhe atё oksido-reduktues; - përshkruajë zhvillimin e procesit të fermentimit.

b) Temat e kapitullit - Proceset katabolike si burim i energjisë së qenieve të gjalla. - Katabolizmi i karbohidrateve, yndyrave dhe proteinave. - Proceset oksidoreduktuese. - Frymёmarrja qelizore dhe fermentimi. - Glikoliza dhe cikli i Krebsit. - Fermentimi alkoolik dhe qumështor.


- shpjegojё konceptet bazё qё lidhen me burimet e energjisё kimike pёr jetёn e qenieve të gjalla, duke i ilustruar kёto koncepte me diapozitiva, figura, sllajde, bimё tё ndryshme, skema etj. (tё siguruara nga vetё mёsuesi ose nxёnёsit);

32

- organizojё nxёnёsit tё punojnё individualisht pёr të vizatuar ciklin e Krebsit apo skemёn e procesit tё fermentimit;

- vlerёsojё nxёnёsit me anё të pyetjeve me gojë, ushtrimeve dhe testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- diapozitiva dhe pamje të proceseve katabolike; - projektor, sllajde; - skema e ciklit tё Krebsit; - mostra bimësh, farëra bimësh.

Kapitulli 6: Gjenetika-baza materiale e trashёgimisë 14 orë a). Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- pёrshkruajё ndërtimin e acideve nukleike ADN dhe ARN; - shpjegojë nё pёrgjithёsi procesin e biosintezës sё proteinave; - pёrshkruajё gjenet, gjenotipin dhe fenotipin; - përshkruajë rregullat themelore të trashёgimisë dhe ndikimin e mjedisit në

shfaqjen e gjeneve trashёguese; - pёrshkruajё kromozomet, strukturën dhe rolin e tyre në organizmin e njeriut; - shpjegojё se sëmundjet trashёguese janё pasojë e ndryshimit të materialit gjenetik; - tregojё se çfarё roli dhe rёndёsie ka inxhinieria gjenetike pёr njeriun dhe botёn e

gjallё. b) Temat e kapitullit

- Bazat molekulare të trashёgimisë - ADN dhe ARN. - Biosinteza e proteinave. - Gjenet, gjenotipi dhe fenotipi. - Rregullat themelore të trashёgimisë. - Burimet e variabilitetit gjenetik. - Ndikimi i mjedisit në shfaqjen e gjeneve trashёguese. - Gjenetika e njeriut. - Kromozomet e njeriut. - Determinimi i seksit tё njeriut. - Ndryshimet në hormonet seksuale dhe në materialin gjenetik. - Sёmundjet trashёguese. - Inxhinieria gjenetike dhe rëndësia për njeriun dhe botën e gjallë.


- shpjegojё konceptet bazё tё gjenetikёs; - zhvillojё bisedё me nxёnёsit lidhur me njohuritё e tyre pёr trashёgiminё, rolin qё

luan mjedisi apo inxhinieria gjenetike nё shfaqjen e gjeneve trashёguese dhe t’i plotёsojё kёto njohuri duke pёrdorur diapozitiva, sllajde e fotografi;

- pёrdorё mjete pamore, si pёr shembull, skemё tё spirales sё ADN-sё etj.

33

- udhёheqё punёn në laborator duke i dhёnё mundёsi çdo nxёnёsi të bёjё vrojtime me mikroskop pёr pёrcaktimin e strukturёs së ADN-sё nё preparate bimore, si dhe tё mbajё shёnimet pёrkatёse;


- tretësira të ndryshme; - mikroskopi, projektor, sllajdi; - preparate për përcaktimin e ADN dhe ARN.

Kapitulli 7: Ngacmueshmëria dhe sjelljet e organizmave 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rolin e sistemit nervor dhe funksionimin e tij në organizma të gjallë; - shpjegojë si shfaqen reflekset, instiktet, emocionet dhe sjelljet te organizmat e

gjallë; - shpjegojë rëndësinë e hormoneve dhe tё rregullimit hormonal.

b) Temat e kapitullit - Sistemi nervor dhe funksionimi i tij. - Reflekset (e lindura dhe të fituara). - Instiktet, emocionet dhe sjelljet. - Hormonet dhe rregullimi hormonal.


- theksojё funksionimin e sistemit nervor në qeniet e gjalla, veçanёrisht te kafshёt bujqёsore;

- nxisё nxёnёsit tё japin shёmbuj të shfaqjes sё reflekseve, instikteve, emocioneve e sjelljeve të qenieve tё gjalla pёr tё theksuar dallimin ndёrmjet njeriut dhe qenieve tё tjera të gjalla;


- skema të sistemit nervor; - projektor; - sllajdi.

Kapitulli 8: Shumëzimi dhe zhvillimi i qenieve të gjalla 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- shpjegojë mënyrat e shumëzimit dhe zhvillimit të bimëve; - bёjё klasifikimin sistematik të bimëve; - përshkruajë organet vegjetative dhe gjenerative të bimëve;

34

- përshkruajë fazat kryesore të zhvillimit të bimëve dhe të shtazëve; - tregojё se kategori të ndryshme organizmash shtazore zhvillimin embrional e

kryejnë në mjedise të ndryshme; - përshkruajë faktorët e mjedisit, të cilët ndikojnë në zhvillimin embrional të

bimëve dhe kafshëve.

b) Temat e kapitullit - Shumëzimi dhe zhvillimi i bimëve. - Shumëzimi vegjetativ joseksual dhe seksual i bimëve. - Zhvillimi postembrional. - Zhvillimi i bimëve dhe indet bimore. - Klasifikimi (sistematika) i bimëve. - Organet bimore vegjetative dhe gjenerative. - Shumëzimi dhe zhvillimi i shtazëve. - Shumëzimi seksual i shtazëve. - Gametogjeneza - qelizat seksuale-gametet. - Ovogjeneza. - Fazat e zhvillimit individual. - Frytnimi. - Adaptimet embrionale. - Organogjeneza. - Zhvillimi jonormal - metamorfoza. - Regjenerimi dhe transplantimi. - Mplakja dhe vdekja.


- shpjegojё konceptet bazё qё lidhen me shumёzimin e bimёve dhe kafshёve, duke i ilustruar kёto koncepte me diapozitiva, figura, sllajde, bimё tё ndryshme, skema etj;

- rrisё pёrqendrimin e nxёnёsve duke iu drejtuar pyetjeve me gojё (pyetje “të mbyllura” ose “të hapura”);

- organizojё nxёnёsit tё punojnё nё grupe pёr të bërë klasifikimin e bimёve dhe për të bërë dallimin e organeve vegjetative nga ato gjenerative te bimёt;

- vlerёsojё nxёnёsit me anё të pyetjeve me gojë, ushtrimeve dhe testit me shkrim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- diapozitiva dhe pamje të figurave të qenieve të gjalla; - projektor; - sllajde; - bimë të ndryshme; - tabelё e klasifikimit sistematik tё bimёve.

Kapitulli 9: Klasifikimi i shtazëve 4 orë

35

a) Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë historinë e klasifikimit të shtazëve; - pёrcaktojё njёsitё sistematike sipas rendit ngjitёs; - shpjegojё shkaqet e larmisё (diversitetit) biologjike; - grupojë gjallesat sipas sistemeve shkencore të klasifikimit; - përshkruajë tiparet kryesore të përfaqësuesve tipikё të grupeve të gjallesave; - shpjegojë tipin protozoa - ndërtimin, shumimin dhe zhvillimin; - shpjegojë rëndësinë e protozoave dhe metozoave për njeriun dhe botën e gjallë.


- Grupet e gjallesave - historiku i zhvillimit të tyre. - Tipi protozoa (ameba, euglena dhe parameci). - Tipi metozoa. - Klasifikimi dhe karakteristikat e përgjithshme. - Rëndësia e protozoave dhe metozoave për njeriun dhe botën e gjallë.


- shpjegojё tiparet kryesore tё pёrfaqёsuesve tipikё të grupeve të gjallesave duke i ilustruar me albume, fotografi, vizatime etj;

- zhvillojё bisedё me nxёnёsit lidhur me historikun e klasifikimit të shtazёve; - realizojё shfaqjen e njё filmi shkencor në monitor ose tё organizojё vajtjen nё

kinema a vizitё nё njё qёndёr studimore; - organizojё nxёnёsit tё punojnё në laborator (duke bёrё dhe vrojtime nё mikroskop

të mikroorganizmave) pёr tё zbatuar metodat e klasifikimit të kafshёve; - vlerёsojё nxёnёsit me anё të pyetjeve me gojë dhe testit me shkrim.


- diapozitiva dhe pamje të figurave të qenieve të gjalla; - projektor; - sllajde; - skemё e klasifikimit të shtazёve; - albume.

Kapitulli 10: Ekologjia dhe mbrojtja e mjedisit jetësor 9 orë a). Qëllimet e kapitullit Nё pёrfundim tё kapitullit, nxënësi duhet të:

- shpjegojë lidhjen ndёrmjet gjallesave dhe mjedisit; - përshkruajë sistemet mbrojtëse në mjediset jetësore; - përshkruajë cilat janё mundësitë dhe faktorёt e ndotjes së ujit, ajrit, tokës dhe

ushqimit; - kuptojë se ç’ёshtё rregullimi i mjedisit dhe ndërrimi i hapësirës jetësore;

36

- shpjegojë rëndësinë e rezervateve natyrore dhe parqeve nacionale në mbrojtjen e mjedisit jetësor.


- Mbrojtja dhe pёrmirёsimi i mjedisit jetësor. - Ndotja dhe mbrojtja e ujit, ajrit, tokës dhe ushqimit. - Zhurma dhe mbrojtja nga zhurma. - Sistemi i monitoringut (vëzhgimit). - Rregullimi i mjedisit dhe ndërrimi i hapësirës jetësore. - Parqet nacionale dhe rezervatet natyrore.


- shpjegojё rёndёsinё e mbrojtjes sё mjedisit pёr jetёn në tokё, duke e ilustruar me shembuj nga Kosova dhe bota pёr rastet e ndotjes sё mjedisit dhe pasojat qё kanё sjellё;

- organizojё ekskursione nё mjedise tё ndryshme ku ndihet efekti i ndotjeve tё mjedisit, i zhurmёs etj., si dhe masat qё janё marrё pёr zbutjen e tyre;

- nxisё nxёnёsit tё grumbullojnё informacione rreth kёtyre çёshtjeve nga burime tё ndryshme (gazeta, revista, interneti etj.);

- ftojё njё specialist (nё se ёshtё e mundur) tё fushёs sё ekologjisё dhe mbrojtjes sё mjedisit pёr tё dhёnё informacione shtesё dhe pёr tё biseduar me nxёnёsit.


- fotografi tё mjediseve tё ndotura, por edhe tё parqeve e rezervateve.

37

Programi i lëndës

„Lënda e parë ushqimore“

Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës: Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet:

- shpjegojë rëndësinë, përdorimin e lëndëve të para ushqimore në industrinë ushqimore-përpunuese,

- dallojë përbërjen kimike, biokimike e biologjike të lëndeve të para ushqimore, - shpjegojë rëndësinë e ujit në industrinë ushqimore, përgatitjen e ujit sipas

kërkesave dhe llojit të prodhimit, - dallojë llojet dhe karakteristikat e mjeteve për konservim sipas llojit të prodhimit, - tregojë rëndësinë, llojet e ambalazheve në industrinë ushqimore si dhe mënyrat e

pëgatitjes së ambalazheve për mbushje, - zbatojë masat higjieno-shëndetësore në industrinë ushqimore, - përshkruajë transportimin, kushtet e pranimit, klasifikimit dhe ambalazhimit të

lëndëve të para ushqimore, - pëshkruajë ruajtjen e lëndëve të para ushqimore, faktorët që ndikojnë në ruajtjen e

tyre, kushtet dhe mënyrat e ruajtjes së tyre si dhe për proceset që zhvillohen në to, - përshkruajë përfitimin e lëndëve të para ushqimore.

II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 4orë/javë = 140 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Përbërja kimike e lëndëve të para ushqimore 8 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- shpjegoj për objektin, rolin dhe rëndësinë e lëndëve të para ushqimore; - shpjegojë për ujin si përbërës i lëndëve të para ushqimore; - shpjegojë veçoritë dhe përmbajtjen hidrateve të karbonit që ndodhen në lëndët e

para ushqimore; - shpjegojë veçoritë dhe përmbajtjen,klasifikimin e proteinave,vitaminave,enzimev

që ndodhen në lëndët e para ushqimore; - shpjegojë veçoritë dhe përmbajtjen e yndyrnave në lëndët e para ushqimore; - shpjegojë veçoritë dhe përmbajtjen e substanacave minerale dhe acideve organike

në lëndët e para ushqimore; - shpjegojë veçoritë dhe përmbajtjen e substancave ngjyrosëse dhe tanineve në

lëndët e para ushqimore;

38

- shpjegojë veçoritë dhe përmbajtjen e substancave etero-vajore në lëndët e para ushqimore;


- Objekti i lëndës së parë ushqimore, roli dhe rëndësia e saj. - përbërja kimike, biokimike, biologjike e lëndëve të para dhe prodhimeve

ushqimore - uji si përbërës i prodhimeve ushqimore - hidratet e karbonit - proteninet dhe substancat tjera të azotuara - yndyrërat, - substanacat minerale dhe acidet organike - substancat ngjyruese dhe taminet - substancat etero-vajore - vitaminat, enzimet

c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi të:

- shpjegojë rëndësinë e lëndës së pare ushqimore - përbërjen kimike, biologjike - të organizojë nxënësit të vizitojnë industritë përpunuese, duke i bërë në mënyrë − praktike analizat përkatëse, duke i shfrytëzuar edhe laboratorët e shkollës ose − të industrive përpunuese

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:

- laborator, - industri përpunuese - diapozitiva dhe sllajde; - projektor, skema

Kapitulli 2: Uji në industrinë ushqimore 4 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- dijë rëndësinë e ujit në industrinë ushqimore, përdorimin, përgatitjen e ujit − sipas kërkesave dhe përshtatjes së prodhimit.


- Përdorimet e ujit në industrinë ushqimore dhe burimet e tij - kërkesat dhe treguesit e ujërave natyrorë - kërkesat industriale për cilësin e ujit - trajtimi i ujërave në përshtatje të kërkesave të prodhimit.


- shpjegoje temat me shembuj konkret;

39

- organizojë nxënësit në punë me grupe; - organizojë biseda me nxënësit në lidhje me temat e kapitullit - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit; - bëjë vizita me nxënës në industri përpunuese, duke iu shpjeguar në mënyrë

praktike d) Kushtet për realizimin e kapitullit:

- laborator, industri përpunuese - projektor, skema − diapozitivё e fotografi nga proceset përpunuese, mikroskop;

Kapitulli 3: Aditivët, mjetet për konservim 4 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rolin dhe rëndësinë e mjeteve për konservim; - tregojë mjetet për konservim.


- Roli dhe rëndësia e shtojcave-aditivët (aditivët, nocioni dhe llojet). - Mjetet për konservim-konservanësit


- shpjegojë dhe tregoj në mënyrë praktike, duke i vizituar industritë përpunuese - mundësisht sipas kushteve laboratorike, - bëjë demostrim në laborator të shkollës, duke krijuar vetë një shembull të tillë


- laborator, industri përpunuese - mikroskop, diapozitiva dhe sllajde - projektor

Kapitulli 4: Amballazhet në industrinë ushqimore 4 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë, llojet e ambalazhave të industries ushqimore; - tregojë mënyrat e ambalazhimit dhe për përgatitjen e amballazheve për

mbushje. b) Temat e kapitullit

- Amballazhi (roli dhe llojet e amballazheve në industrinë ushqimore, kërkesat dhe

− kontrolli amballazhave, amballazhimi i produkteve ushqimore)

40

- mënyrat e amballazhimit dhe përgatitja e amballazheve për mbushje. c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi të:

- spjegojë dhe demostoj rëndësinë, llojet, mënyrat, ruajtjen e amballazhimit - vizitojë industrinë prodhuese të ambalazhit me nxënës - vizitojë industritë të cilat e përdorin amballazhin për prodhimet ushqimore - shhpjegojë për rolin e ambalazhit për ruajtjen e prodhimeve ushqimore


- laborator, industri përpunuese - mikroskop, diapozitiva dhe sllajde, projektor - skema, ambalazhe të ndryshme

Kapitulli 5: Higjiena në industrinë ushqimore 4 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë e higjenës së mjedisit dhe higjenës personale të punonjësve

të industrisë ushqimore; - përshkruajë mënyrën e mbajtjes së higjienës në industrinë ushqimore;


- Masat shëndetësore në industrinë ushqimore(kërkesat higjeno-shëndetsore në prodhim),

- Higjiena e mjedisit dhe higjiena personale e punonjësve të industrisë ushqimore, - Pastrimi i mjedisit të punës, teknika e larjes dhe dezinfektimit).




- laborator,. industri përpunuese - mikroskop, diapozitiva dhe sllajde - projektor, materiale të ndryshme për pastrim dhe dezinfektim

Kapitulli 6: Parimet dhe metodat e ruajtjes së prodhimeve ushqimore 8 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

41

- përshkruajë ndryshimet që pësojnë produktet ushqimore gjatë ruajtjes; - shpjegojë shkaktarët e prishjes, masat të cilat duhet të merren për ruajtjen e

produkteve ushqimore në gjendje të përshtatëshme. b) Temat e kapitullit

- Ruajtja e produkteve ushqimore (biozi dhe metodat që bazohen në këtë parim, − Anabiozi dhe metodat që bazohen në këtë parim, cenobiozi dhe abiozi).




- laborator, industri përpunuese - mikroskop, diapozitiva dhe sllajde, projektor, skema

Kapitulli 7: Drithërat 12 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

− theksojë rëndësinë e drithërave, llojet ,klasifikimin, ndërtimin, përbërjen kimike;

− rendisë karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e drithërave. − Përshkruajë mënyrat e ruajtjes së drithërave, − përshkruajë faktorët që ndikojnë gjatë ruajtjes së drithërave; − përshkruajë proceset që zhvillohen gjatë ruajtjes së drithrave;

b) Temat e kapitullit:

- Rëndësia e drithërave (drithërat e bukës, llojet e drithërave që kultivohen në vendin

− tonë, klasifikimi botanik i grurit dhe i misrit, - Ndërtimi dhe përbërja kimike e kokrrës së drithit, - Karakteristikat që përcaktojnë cilësitë e drithërave, - ruajtja e drithërave, - faktorët që ndikojnë gjatë ruajtjes së drithërave dhe proceset që zhvillohen në

to. c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi të:

- shpjegoje temat me shembuj konkret; - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit;

42

- vizitojë me nxënës fermerët prodhuese, industritë përpunuese të drithërave, duke demostruar në mënyrë praktike dhe duke i angazhuar nënësit që të marrin pjesë në

mënyrë aktive në të gjitha proceset e lartë cekura d) Kushtet për realizimin e kapitullit:

- laborator, industri përpunuese - diapozitiva dhe sllajde, mikroskop, projektor; - skema, diapozitivё e fotografi nga proceset përpunuese;

Kapitulli 8: Bishtajoret 6 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë, llojet, përbërjen vlerën energjitike, karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e bishtajoreve si dhe kushtet e ruajtjes së tyre.


- Rëndësia e fruteve bishtajore - Llojet e bishtajoreve që kultivohen në vendin tone - Përbërbërja kimike e bishtajoreve - Vlera energjitike,karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e bishtajoreve - Ruajtja e bishtajoreve


- shpjegoje temat me shembuj konkret; - organizojë biseda me nxënësit në lidhje me temat e kapitullit - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit;


- laborator, industri përpunuese, mikroskop - projektor, skema, diapozitivё e fotografi nga proceset përpunuese;

Kapitulli 9: Bimët për prodhimin e vajit 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë, llojet, përbërjen, vlerën, përdorimin e bimëve për prodhimin e vajit,

- përcaktojnë karakteristikat e tyre; - theksojë cilësinë e bimëve vajore; - përshkruajë kushtet e ruajtes së tyre;


- Rëndësia e bimëve vajore

43

- Përdorimi i bimëve vajore - Karakteristika që përcaktojnë cilësinë e bimëve vajore - Ruajtja e bimëve vajore


- shpjegojë për rëndësinë, llojet, përbërjen vlerën, përdorimin, karakteristikat - përcaktojnë cilësinë e bimëve vajore dhe kushtet e ruajtes së tyre.


- laborator, industri përpunuese - mikroskop, projektor, skema, - diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese

Kapitulli 10: Bimët për prodhimin e sheqerit, amidonit dhe alkoolit 8 orë a). Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë,llojet, përbërjen,vlerën, përdorimin e bimëve për prodhimin e sheqerit,

- rendisë karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e bimëve për prodhimin e sheqerit, amidonit dhe alkoolit si dhe kushtet e ruajtjes së tyre.


- Rëndësia e bimëve që përdoren për prodhimin e sheqerit, amidonit dhe alkoolit - Llojet e bimëve për prodhimin e sheqerit, amidonit dhe alkoolit, përbërja kimike,

përdorimi, - Karakteristikat që përcaktojnë cilësitë e bimëve si lëndë të para për prodhimin e

sheqerit, amidonit dhe alkoolit. - Ruajtja e tyre




- laborator, industri përpunuese, mikroskop - projektor, skema, diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese;

Kapitulli 11: Lëndët e para për prodhimin e birrës 5 orë

44

a). Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë, lëndët themelore për prodhimin e birrës, përbërjen dhe karakteristikat kryesore të tyre.


- Lëndët themelore për prodhimin e birrës - Elbi për birrë, përbërja anatomike e kokrrës së elbit, përbërja kimike, vlerësimi i

kualitetit të elbit për birrë. - Sumbullorja-lupuli, - Përbërja kimike e sumbullores së thatë - Uji si lëndë e pare për prodhimin e birrës




- laborator, industri përpunuese - mikroskop, projektor, skema, diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset

përpunuese; Kapitulli 12: Duhani 2 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë, vetitë, grupet dhe kultivarët e duhanit si bimë për përpunimin teknik.


- Rëndësia ekonomike e duhanit - Vetitë morfologjike dhe fiziologjike të duhanit, - Grupet dhe kultivarët e duhanit si bimë për përpunim




45

- laborator, industri përpunuese - projektor, skema, diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese;

Kapitulli 13: Këpurdhat 2 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë, llojet, përbërjen, vlerën dhe karakteristikat kryesore të kërpudhave.

- Theksojë kushtet e ruajtjes. b) Temat e kapitullit

- Rëndësia e kërpudhave për ushqim - Llojet,përbërja, vlera, përdorimi, - Karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e kërpudhave, ruajtja e tyre


- shpjegoje temat me shembuj konkret; - organizojë biseda me nxënësit në lidhje me temat e kapitullit - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit;


- laborator, industri përpunuese, diapozitiva dhe - mikroskop, projektor, skema, diapozitivё, sllajde dhe fotografi nga proceset

përpunuese; Kapitulli 14: Perimet 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë, ndarjen, klasifikimin, llojet, përbërjen, vlerën, mënyrat e përdorimit, karakteristikat e përgjithëshme të secilit lloj të fruteve perimore, cilësinë e tyre.

- theksojë kushtet dhe mënyrat e ruajtjes së fryteve perimore. b) Temat e kapitullit

- Rëndësia e fruteve të perimore - Ndarja-klasifikimi, - Përbërja kimike, vlera ushqyese, përdorimi, - Karakteristika që përcaktojnë cilësitë e tyre, - Ruajtja e fruteve të perimeve


46

- shpjegojë për ndarjen, klasifikimin, llojet, përbërjen, vlerën, mënyrat e përdorimit, karakteristikat e përgjithëshme të secilit lloj të fruteve perimore, cilësinë e tyre.

- shpjegojë kushtet dhe mënyrat e ruajtjes së fryteve perimore - organizojë vizita me nxënës nëpër parcelat e mbjellura me këto kultura si dhe

industri prodhuese dhe përpunuese duke ipërcjellë të gjitha proceset e lartë cekura me mbikqyrje të punëtorëve përgjegjës


- laborator, industri përpunuese, mikroskop - projektor, skema, diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese

Kapitulli 15: Pemët 12 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajërëndësinë, klasifikimin, llojet, përbërjen, vlerën, përdorimin e frutave - theksojë karakteristikat e përgjithëshme të llojit të frutave të pemëve, cilësine e

tyre. - përshkruajë kushtet dhe mënyrën e ruajtjes së frutave të pemëve.


- Rëndësia e fruteve të pemëve - Ndarja-klasifikimi i pemëve, - Përbërja kimike, vlera ushqyese, përdorimi, - Karakteristika që përcaktojnë cilësinë e tyre, - Ruajtja e fruteve të pemëve


- shpjegoje temat me shembuj konkret; - organizojë biseda me nxënësit në lidhje me temat e kapitullit; - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit;


- laborator, industri përpunuese - mikroskop, projektor, skema, diapozitivё, - sllajde e fotografi nga proceset përpunuese

Kapitulli 16: Rrushi 6 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndesinë, varietetet, strukturën mekanike, përbërjen kimike, vlerën ushqyese të rrushit.

47

- përcaktojë kohën e përshtatëshme për vjelje, - përshkruajë kushtet e transportimit dhe mënyrat e ruajtjes së rrushit.

b) Temat e kapitullit:

- Rëndësia e rrushit si lëndë e parë për prodhimin e verës dhe si ushqim për tryezë - Rëndësia, varietetet, struktura mekanike, përbërja kimike, vlera ushqyese, - Vjelja, transportimi dhe ruajtja e rrushit


- organizojë vizita me nxënës nëpër vreshta rrushi si dhe industri përpunuese të rrushit, duke marrë pjesë në mënyrë aktive prej ngritjes së vreshtave gjer te përpunimi i rrushit, ruajtjes transportimit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: - laborator, vreshtë, industri përpunuese - mikroskop, projektor, skema - diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese;

Kapitulli 17: Mishi i kafshëve dhe i shpezëve 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rëndësinë e kafshëve dhe shpezëve si lëndë e parë për industrinë ushqimore,

- tregojë përbërjen dhe vetitë e mishit; - dallojë tipet dhe racat e gjedheve, të derrave, deleve dhe dhive si dhe të shpezëve. - dallojë tipet, racat dhe kategoritë e kafshëve dhe shpezëve për therrje. - përshkruajë kriteret dhe veprimet gjatë vlerësimit të kafshëve dhe shpezëve për

therrje. - dallojë mjetet dhe llojet transportuese të kafshëve; - përshkruajë përgatitjen e kafshëve për transport, ngarkimin, shkarkimin si dhe pasojat e mundshme gjatë transportit.

b) Temat e kapitullit - Rëndësia e blegëtorisë dhe shpezëtarisë në prodhimtarinë e misht - Rëndësia e mishit si lëndë e parë ushqimi - Përbërja dhe vetit e mishit - Kafshët dhe shpezët për therrje - Vlerësimi i kafshëve për therrje - Transportimi i kafshëve dhe mjetet transportuese


- vizitojë me nxënës fermat ose kopshtet zoologjike duke ju spjeguar nxënësëve në mënyrë praktike llojet dhe kategoritë e kafshëve për therrje - demostrojë kriteret dhe veprimet e vlerësimit për therrjen e kafëshve

48

- vizitojë me nxënës industritë e mishit duke demostruar në praktikë - shpjegojë dhe demostrojë llojet e transportit të kafshëve, duke vizituar fermat, industritë të cilat merren me këtë llojë pune



Kapitulli 18: Peshqit 2 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rolin, rëndësinë, llojet kryesore si dhe vlerën ushqyese të peshqëve për ushqim.


- Peshqit dhe rëndësia e tyre c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi të:

- vizita nëpër hurdha të ndryshme me nxënës duke i demostruar llojet e ndryshme të peshqëve në mënyrë praktike


- laborator, hurdha, industri përpunuese - mikroskop, projektor, skema, diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset

përpunuese; Kapitulli 19: Vezët 2 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- tregojë ndërtimin, karakteristikat kryesore, të metat, cilësinë dhe vlerën ushqyese të vezëve.


- Vezët dhe rëndësia e tyre për ushqim c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi të:

- demostrojë kriteret dhe veprimet e vlerësimit të vezëve - vizitojë me nxënës pulari të ndryshme


- laborator, ferma, industri përpunuese

49

- mikroskop, projektor, skema, diapozitivё, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese;

Kapitulli 20: Qumështi 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë anatominë dhe fiziologjinë e gjëndrrës qumështore; - theksojë rëndësinë, përbërjen kimike, vetitë fiziko-kimike dhe karakteristikat

kryesore të llojeve të ndryshme të qumështit - tregojë mjetet për grumbullimin e qumështit; - përshkruajë llojet dhe mjetet e transportit; - përshkruajë ndryshimet e temperaturës së qumështit që ndodhin gjatë transportit. - përcaktojë mënyrën e marjes së mostrave të qumështit. - bëjë vlerësimin e qumështit përmes kontrollimit organoleptik; - dallojë metodat e ruajtjes së qumështit (fizike, kimike dhe biologjike) - përshkruajë prejardhjen, mikrofloren, kushtet e zhvillimit dhe ndikimin e mikroorganizmave në qumësht si dhe masat e pengimit të tyre

b) Temat e kapitullit - Qumështi si lëndë e parë dhe si ushqim (Rëndësia e qumështit në të ushqyerit të

njeriut, tretëshmëria e qumështit). - Gjëndrra qumështore anatomia dhe fiziologjia e gjëndrrës qumështore, - definicioni i qumështit, përbërja kimike e qumështit, - Vetitë fizike dhe fiziko-kimike të qumështit, - Vetitë dhe të metat e qumështit, - Mjelja dhe përpunimi primar i qumështit, - Grumbullimi dhe transportimi i qumështit, - Metodat kryesore të ruajtjes së qumështit, - Mikroorganizmat në qumësht.


- shpjegoje temat me shembuj konkret; - organizojë nxënësit në punë me grupe; - organizojë biseda me nxënësit në lidhje me temat e kapitullit - përcjellë përparimin e nxënësve; - përdorë pyetje të ndryshme për të vlerësuar nxënësit; - organizojë vizita me nxënës nëpër ferma të ndryshme, industri, pika të

grumbullimit të qumështit , qumështore të ndryshme; d) Kushtet për realizimin e kapitullit


50

Klasa 10

Përshkruesit e moduleve të praktikës profesionale

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE “Kimi analitike”

Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknik i teknologjisë ushqimore Niveli: I Klasa: 10

Numri i modulit

1

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të zbatuar operacionet themelore dhe teknikat eksperimentale në laboratorin e kimisë, për të interpretuar dhe për të përgatitur ushtrime të thjeshta; për të zhvilluar matjet dhe ushtrimet bazë me mjetet themelore në laborator për të zhvilluar identifikimin e kationeve dhe anioneve sipas grupeve analitike.

Kohëzgjatja e modulit

5 K (30 orë)

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi përgatit e mostrën për analizë dhe për përftimin e substancave të pastra kimike Përmbajtja - Përgatitja e mostrës për analizë - Fundërrimi - Dekantimi - Filtrimi - Distilimi - Sublimimi - Kristalizimi - Avullimi

RM 2 Nxënësi zbaton mënyrën e identifikimit të kationeve

sipas grupeve analitike nga grupi i pestë deri të grupi I parë analitik, zhvillon në mënyrë të pavarur analizë gjysmë-komplete dhe komplete. Përmbajtja - Grupi i V-të analitik

51

- Grupi i IV-të analitik - Grupi i III-të analitik - Grupi i II-të analitik - Grupi i I-rë analitik

RM 3 Nxënësi zbaton mënyrën e identifikimit të anioneve

sipas grupeve analitike nga grupi i parë deri të grupi i tertë analitik, zhvillon në mënyrë të pavarur analizë gjysmë-komplete dhe komplete. Përmbajtja - Grupi i I-rë analitik - Grupi i II-të analitik - Grupi i III-të analitik

Procedurat e vlerësimit

Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Me poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Kontrolli i punës praktike në laborator

KR Nxënësi duhet të:

- përgatisë mostrën për analizë - kryej eksperimentin e fundërrimit - kryej eksperimentin e dekantimit - përgatisë dhe të kryej eksperimentin e filtrimit - përgatisë pajisjen për distilim dhe të kryej

eksperimentin e distilimit - përgatisë pajisjen për sublimim dhe të kryej

eksperimentin e sublimimit. - kryej eksperimentin e kristalizimit - kryej eksperimentin e avullimit.

RM 2 IV Kontrolli i punës praktike në laborator dhe i ditarit

laboratorik

KR - identifikojë kationet e grupit të V-të analitik - identifikojë kationet e grupit të IV-të analitik - identifikojë kationet e grupit të III-të analitik - identifikojë kationet e grupit të II-të analitik - identifikojë kationet e grupit të I-rë analitik - zhvillojë analizë gjysmë-komplete

52

- zhvillojë analizë komplete

RM 3 IV Kontrolli i punës praktike në laborator dhe i ditarit laboratorik

KR - identifikojë anionet e grupit të I-rë analitik

- identifikojë anionet e grupit të II-të analitik - identifikojë anionet e grupit të III-të analitik - zhvillojë analizë gjysmë-komplete - zhvillojë analizë komplete

Metodat e rekomanduara të mësuarit

- Ky modul duhet të trajtohet në laboratorin e kimisë. Rekomandohet të organizohen vizita njohëse në laboratorët tjera kimike dhe të ngjashme.

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrimet konkrete gjatë punës me mjete laboratorike.

- Nxënësit duhet të angazhohen sa më shumë në veprimtari konkrete, në mbështetje të përvetësimit të njohurive që trajton moduli. Ata duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me rastet e ndryshme që paraqiten në laborator.

- Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të zbatohet sa më shumë kontrolli i punës praktike të aftësive të fituara nga ata.

Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin e modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - laboratorët për kimi; - kompleti i veglave, i pajisjeve dhe instrumenteve

laboratorike; - lëndë të para dhe materiale të tjera që përdoren në

laboratorin kimik; - materiale të shkruara (manuale, rregullore, katalogë).

53

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

“Përfitimi, pranimi, ruajtja dhe transportimi i lëndës së parë me prejardhje bimore”

Lëmia: Teknologji ushqimore Profili: Teknolog ushqimor Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit

2

Qёllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer punime në pranimin, klasifikimin, ambalazhimin dhe ruajtjen e lëndëve të para.


11.5 K (90 orë)


RM 1

Nxënësi përgatit vendin për pranimin e lëndëve të para bimore Përmbajtja - Caktimi i lokacionit për pranimin e lëndëve të para

bimore - Përzgjedhja e veglave dhe e materialit të nevojshëm

për përgatitjen e vendit të pranimit - Pastrimi dhe dezinfektimi i vendit të pranimit - Sigurimi i pajisjeve për ajrim - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë përgatitjes së vendit për pranimin e lëndëve të para bimore

RM 2 Nxënësi pranon dhe klasifikon lëndët e para bimore.

Përmbajtja - Pranimi i lëndve të para bimore - Përzgjedhja e veglave dhe e makinerive për

seleksionim – klasifikim të lëndëve të para bimore - Përcaktimi i llojit të lëndëve të para bimore për

seleksionim - Kriteret e seleksionimit - Klasifikimi sipas standardeve - Përgatitja e lëndëve të para bimore mirë të

klasifikuara për ambalazhim - Trajtimi i lëndëve të para bimore të dëmtuara që nuk i

54

plotësojnë kushtet për treg - Rregullat e punës gjatë klasifikimit dhe ruajtja e

mjedisit nga hedhjet e mbeturinave.

RM 3 Nxënësi ambalazhon lëndët e para bimore. Përmbajtja - Përzgjedhja e ambalazhit - Kriteret e ambalazhimit - Pastrimi dhe procedurat e pastrimit - Ambalazhimi sipas kërkesave për ruajtje dhe për treg - Vendosja e lëndëve të para bimore të ambalazhuara

në vendin e caktuar për ruajtje dhe për treg - Rregullat e sigurisë së punës.

RM 4 Nxënësi ruan lëndët e para bimore gjatë qëndrimit në

depo. Përmbajtja - Caktimi i vendit për ruajtje të lëndëve të para bimore - Kriteret e vendosjes së lëndëve të para - Lëshimi në veprim i pajisjeve të ajrimit - Matja dhe mirëmbajtja e temperaturës, lagështisë dhe

shtypjes në depo - Kontrollimi i lëndëve të para gjatë ruajtjes në depo - Largimi i lëndëve të para të dëmtuara - Zbatimi i planit për hedhjen e lëndëve të para të

dëmtuara - Regjistrimi i saktë i lëndëve të para - Rregullat e kujdesit teknik e të mbrojtjes së mjedisit

nga hedhja e mbeturinave. Procedurat e vlerësimit

Realizim i pranueshёm i modulit do tё konsiderohet arritja e kёnaqshme e tё gjitha kritereve tё realizimit tё specifikuara pёr çdo rezultat tё tё mёsuarit. Mё poshtё jepen shkurtimet qё do tё pёrdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet tё:

- caktojë lokacionin për pranimin e lëndëve të para bimore

- përzgjedhë veglat dhe materialin e nevojshëm; - pastrojë me kujdes vendin e pranimit;

55

- bëjë dezinfektimin dhe sigurimin e pajisjeve për ajrosje;

- respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit gjatë përgatitjes së vendit për pranimin e lëndëve të para.



- pranojë lëndët e para me origjinë bimore - përzgjedhë veglat dhe makineritë për klasifikim; - përcaktojë llojin lëndëve të para për klasifikim; - respektojë kriteret për klasifikim; - zgjedhë prodhimet e mira për ambalazhim; - hedhë në vend të duhur prodhimet që nuk i

plotësojnë kushtet për treg; - zbatojë rregullat e punës gjatë klasifikimit dhe të

mbrojë mjedisin nga mbeturinat.


KR Nxënësi duhet të: - caktojë vendin më të përshtatshëm për ruajtjen e

lëndëve të para, duke u bazuar në llojin e tyre; - respektojë kriteret e vendosjes së lëndëve të para; - lëshojë në veprim stabilimentet e ajrimit në

momentin e duhur; - kontrollojë dhe mirëmbajë temperaturën,

lagështinë dhe shtypjen në depo - kontrollojë kohë pas kohe lëndët e para gjatë

ruajtjes; - largojë me kujdes lëndët e para të dëmtuara; - zbatojë planin e hedhjes së lëndëve të para të

dëmtuara; - bëjë regjistrimin e saktë të lëndëve të para; - respektojë rregullat e kujdesit teknik e të

mbrojtjes së mjedisit nga hedhja e mbeturinave.

KR Nxënësi duhet të: - zbatojë kriteret e ambalazhimit; - bëjë pastrimin dhe të zgjedhë procedurat më të

përshtatshme për pastrim; - respektojë kërkesat e ruajtjes së lëndëve të para ; - vendosë lëndëve të para të ambalazhuara në

depo; - zbatojë rregullat e sigurisë në punë.

RM 4 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë kontrolli:

56

Metodat e rekomanduara të të mësuarit

- Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në ferma dhe në depot e prodhimeve bujqësore.

- Mësuesi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrimet konkrete për pranimin, klasifikimin, ambalazhimin dhe ruajtjen e lëndëve të para bimore;

- Pjesa më e madhe e të mësuarit do të ketë në qendër nxënësin, por me referencë të mësuesit në ndonjë rast.

- Veprimtaritë praktike do të kryhen duke bërë më parë demonstrimin nga mësuesi.

- Rekomandohet që nxënësit të mbajnë shënime për udhëzimet që jepen nga mësuesi, si dhe të shfrytëzojnë manualet e përdorimit ose katalogë të pajisjeve që përdoren për pranimin, klasifikimin dhe ambalazhimin e lëndëve të para;

- Nxënësi do të përvetësojë kompetencat nëpërmjet veprimtarive praktike.

- Mësuesi i praktikës duhet të mbikëqyrë respektimin e rregullave të mbrojtjes në punë, të ruajtjes së mjedisit dhe të mirëmbajtjes së pajisjeve për pranimin e lëndëve të para me prejardhje bimore

- Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të synohet vlerësimi i demonstrimit praktik të njohurive e të shprehive të punës.


Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe mjetet e mëposhtme: - Fermë bujqësore - Makina për klasifikim, ambalazhim dhe dezinfektim - Depo për ruajtje - Komplet ambalazhe dhe pajime të nevojshme - Mjetet transportuese - Katalogë dhe udhëzime për përdorimin e makinave të

nevojshme për pranimin e lëndëve të para me prejardhje bimore.

- Fletëraport për punë. - Materiale studimore.

57


“Përfitimi, pranimi, ruajtja dhe transportimi i lëndës së parë me prejardhje shtazore”

Lëmia: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 10 Numri i modulit

3

Qёllimi I modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer punime në pranimin e lëndëve të para me prejardhje shtazore,klasifikimin, ambalazhimin dhe ruajtjen e tyre.


11.5 K (90 orë)


RM 1

Nxënësi përgatit kafshët për mjelje dhe therrje Përmbajtja - Marrja e kafshëve dhe shpezëve për therrje - Vlerësimi i kafshëve për therrje (Kriteret dhe veprimet

gjatë - vlerësimit të kafshëve për therrje) - Të ushqyerit e kafshëve për therrje në depon e

kafshëve, - Veprimet me kafshë para therrjes, joshja e

kafshëve,trullosja dhe mënyrat e trullosjes, - Therrja e kafshëve, ç’gjakësimi, heqja e lëkurës,

largimi i qimeve, puplave dhe mënyrat e heqjes - Heqja e organeve të mbrendëshme dhe larja e trupit, - Shiqimi sanitar i kafshëve të therrura, - Puna në vendin e prodhimit të qumështit - Karakteristikat e bagëtive për qumësht - Mënyrat e mjeljes.

58

RM 2 Nxënësi përgatit vendin për pranimin e lëndëve të para shtazore Përmbajtja - Caktimi i lokacionit për pranimin e lëndëve të para

shtazore - Përzgjedhja e veglave dhe e materialit të nevojshëm

për përgatitjen e vendit të pranimit - Pastrimi dhe dezinfektimi i vendit të pranimit - Sigurimi i pajisjeve për ajrim - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë përgatitjes së vendit për pranimin e lëndëve të para shtazore

RM 3 Nxënësi pranon dhe klasifikon lëndët e para shtazore.

Përmbajtja - Pranimi i lëndëve të para shtazore - Përzgjedhja e veglave dhe e makinerive për

seleksionim – klasifikim të lëndëve të para shtazore - Përcaktimi i llojit të lëndëve të para shtazore për

seleksionim - Kriteret e seleksionimit - Klasifikimi sipas standardeve - Përgatitja e lëndëve të para shtazore mirë të

klasifikuara për ambalazhim - Trajtimi i lëndëve të para shtazore të dëmtuara që nuk

i plotësojnë kushtet për treg - Rregullat e punës gjatë klasifikimit dhe ruajtja e

mjedisit nga hedhjet e mbeturinave.

RM 4 Nxënësi ambalazhon lëndët e para shtazore. Përmbajtja - Përzgjedhja e ambalazhit - Kriteret e ambalazhimit - Pastrimi dhe procedurat e pastrimit - Ambalazhimi sipas kërkesave për ruajtje dhe për treg - Vendosja e lëndëve të para shtazore të ambalazhuara

në vendin e caktuar për ruajtje dhe për treg - Rregullat e sigurisë së punës.

RM 5 Nxënësi ruan lëndët e para shtazore gjatë qëndrimit në

depo. Përmbajtja - Caktimi i vendit për ruajtje të lëndëve të para

shtazore - Kriteret e vendosjes së lëndëve të para - Lëshimi në veprim i pajisjeve të ajrimit

59

- Matja dhe mirëmbajtja e temperaturës, lagështisë dhe shtypjes në depo

- Kontrollimi i lëndëve të para gjatë ruajtjes në depo - Largimi i lëndëve të para të dëmtuara - Zbatimi i planit për hedhjen e lëndëve të para të

dëmtuara - Regjistrimi i saktë i lëndëve të para - Rregullat e kujdesit teknik e të mbrojtjes së mjedisit

nga hedhja e mbeturinave. Procedurat e vlerësimit


RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë

kontrolli

KR Nxënësi duhet tё: - Marrë kafshët dhe shpezët për therrje - Vlerësojë kafshët për therrje - ushqejë kafshët për therrje në depon e kafshëve, - Bëjë joshjen dhe trullosjen e kafshëve - Bëjë therrjen e kafshëve, ç’gjakësimin, heqjen e

lëkurës, largimin e qimeve dhe puplave - Bëjë heqjen e organeve të mbrendëshme dhe larja e

trupit, - Bëjë shiqimin sanitar të kafshëve të therrura, - Punojë në vendin e prodhimit të qumështit - Përgatitë kafshët për mjelje - Bëjë mjeljen e kafshëve


kontrolli

60

KR Nxënësi duhet tё: - caktojë lokacionin për pranimin e lëndëve të para

shtazore - përzgjedhë veglat dhe materialin e nevojshëm; - pastrojë me kujdes vendin e pranimit; - bëjë dezinfektimin dhe sigurimin e pajisjeve për

ajrosje; - respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes

së mjedisit gjatë përgatitjes së vendit për pranimin e lëndëve të para.


kontrolli

KR Nxënësi duhet tё: - pranojë lëndët e para me prejardhje shtazore - përzgjedhë veglat dhe makineritë për klasifikim; - përcaktojë llojin lëndëve të para për klasifikim; - respektojë kriteret për klasifikim; - zgjedhë prodhimet e mira për ambalazhim; - hedhë në vend të duhur prodhimet që nuk i

plotësojnë kushtet për treg; - zbatojë rregullat e punës gjatë klasifikimit dhe të

mbrojë mjedisin nga mbeturinat.



- respektojë kriteret e zgjedhjes së ambalazhit; - zbatojë kriteret e ambalazhimit; - bëjë pastrimin dhe të zgjedhë procedurat më të

përshtatshme për pastrim; - respektojë kërkesat e ruajtjes së lëndëve të para; - vendosë lëndët e para të ambalazhuara në depo; - zbatojë rregullat e sigurisë në punë.


kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - caktojë vendin më të përshtatshëm për ruajtjen e

lëndëve të para, duke u bazuar në llojin e tyre; - respektojë kriteret e vendosjes së lëndëve të para; - lëshojë në veprim stabilimentet e ajrimit në

momentin e duhur;

61


- Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në ferma, qumështore, therrtore, dhe në depot e prodhimeve bujqësore.

- Mësuesi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrimet konkrete për pranimin, klasifikimin, ambalazhimin dhe ruajtjen e lëndëve të para shtazore;



- Rekomandohet që nxënësit të mbajnë shënime për udhëzimet që jepen nga mësuesi, si dhe të shfrytëzojnë manualet e përdorimit ose katalogë të pajisjeve që përdoren për pranimin, klasifikimin dhe ambalazhimin e lëndëve të para;

- Nxënësi do të përvetësojë kompetencat nëpërmjet veprimtarive praktike.

- Mësuesi i praktikës duhet të mbikëqyrë respektimin e rregullave të mbrojtjes në punë, të ruajtjes së mjedisit dhe të mirëmbajtjes së pajisjeve për pranimin e lëndëve të para me origjinë shtazore


- kontrollojë dhe mirëmbajë temperaturën, lagështinë dhe shtypjen në depo

- kontrollojë kohë pas kohe lëndët e para gjatë ruajtjes;

- largojë me kujdes lëndët e para të dëmtuara; - zbatojë planin e hedhjes së lëndëve të para të

dëmtuara; - bëjë regjistrimin e saktë të lëndëve të para; - respektojë rregullat e kujdesit teknik e të mbrojtjes

së mjedisit nga hedhja e mbeturinave.


Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe mjetet e mëposhtme: - Fermë bujqësore, qumështore, therrtore; - Mjedise të prodhimeve bujqësore. - Makina për klasifikim, ambalazhim dhe dezinfektim - Depo për ruajtje. - Komplet ambalazhe dhe pajime të nevojshme. - Mjetet transportuese. - Katalogë dhe udhëzime për përdorimin e makinave të

nevojshme për pranimin e lëndëve të para shtazore. - Fletëraport për punë. - Materiale studimore.

62

KLASA 11

Programet e lëndëve profesionale

Progami i lëndës

”Kimia analitike”

Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11 të nxënësi duhet të:

- përshkruajë konceptet kryesore të kimisë analitike sasiore; - përshkruajë metoden gravimetrike të analizës sasiore; - përshkruajë metodën volumetrike të analizës; - përshkruajë metodën instrumentale të analizës; - tregojë qasje kritike të sjelljes ndaj mjedisit, - tregojë qasje racionale ndaj shfrytëzimit të energjisë, - tregojë qasje të drejtë për deponimin dhe riciklimin e mbeturinave.

II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 1 orë/javë = 35 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Hyrje. Kimia Analitike sasiore (kuantitative) 2 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- Përshkruajë parimet e kimisë analitike kuantitative; - Klasifikojë metodat kuantitative të analizës; - Bëjë dallimin në mes të analizës kimike kualitative (cilësore) dhe kuantitative

(sasiore); - përkufizojë termin analizë kimike; - shpjegojë metodat klasike të analizës kimike dhe metodat bashkëkohore

instrumentale të analizës kimike - theksojë rëndësinë e analizës kualitative dhe kuantitative

b. Temat e kapitullit

- Analiza kimike kuantitative (sasiore). - Parimet bazë dhe ndarja e metodave kuantitative të analizës kimike.

63

c. Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe; - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;

d. Kushtet për realizimin e kapitullit - figura, fotografi në lidhje me përmbajtjen e kapitullit - diapozitiv - projektor, videobim, - sllajde, videokaseta (CD) dhe burime nga interneti

Kapitulli 2: Metoda gravimetrike e analizës 12 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- përshkruajë parimet bazë të gravimetrisë si metodë klasike të analizës; - theksojë saktësinë dhe precizitetin e përcaktimit sasior me metodën gravimetrike; - krahasojë saktësinë e rezultateve të analizës gravimetrike me metoda tjera të

analizës kimike; - analizojë ecurinë e analizës gravimetrike, precipitimi, filtrimi i percipitatit,

kalcinimi deri në peshë konstante, matja e percipitatit në peshore analitike - përshkruajë si bëhet llogaritja e rezultateve të analizës gravimetrike.


- Gravimetria . Parimet teorike. - Ecuritë e analizës gravimetrike: (Precipitimi. Dekantimi. Filtrimi. Kalcinimi.

Matja e precipitatit). - Llogaritja e rezultateve në gravimetri.


- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe; - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe. - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;

d. Kushtet për realizimin e kapitullit

- Diapozitiva, laborator

64

- Pajisje laboratorike për analizë gravimetrike - Projektor, videobim, sllajde, viedokaseta (CD) dhe burime nga interneti

Kapitulli 3: Metodat volumetrike të analizës 15 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- përshkruajë parimet bazë të volumetrisë si metodë klasike e analizës dhe ndarjen e metodave volumetrike;

- shpjegojë pse metodat volumetrike nuk janë të sakta sa metoda e gravimetrisë, por janë më të shpejta;

- klasifikojë metodat e volumetrisë; - identifikojë metodat e neutralizimit në bazë të reaksioneve përkatëse; - bëjë ndarjen e këtyre metodave në bazë të tretësirës standarde që përdoret për

titullim; - shpjegojë pse metodat e formimit të precipitatit mund të përdoren për përcaktime

sasiore; - identifikojë tretësirat standarde dhe indikatorët që përdoren; - Analizojë reaksionet e oksido-reduktimit që përdoren për përcaktim sasior,

ndarjen e metodave redoks, tretësirat standarde që përdoren dhe indikatorët; - Identifikojnë disa nga metalet që formojnë komplekse stabile me ligand të

ndryshëm organik (NTA, EDTA) si dhe cilat janë tretësirat standarde dhe indikatorët që përdoren gjatë këtyre përcaktimeve

- Analizojë ecurinë e analizës volumetrike, titullimin në prani të indikatorëve përkatës, tretësirat për titullim dhe standardizimin e tyre, enët që përdoren për analiza volumetrike dhe përdorimin e tyre.

- Llogaritjë rezultatet në analizën volumetrike. b. Temat e kapitullit

- Volumetria. Parimet teorike. - Ndarja e metodave volumetrike në bazë të reaksioneve kimike në të cilat bazohet

metoda - Metodat e neutralizimit (acidimetria dhe alkalimetria). - Metodat e precipitimit – argjendometria - Metodat redoks (permanganometria, jodometria, etj.) - Kompleksometria - Llogaritja e rezultateve në voltmetri.

c. Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të

- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe; - realizojë teste me shkrim. - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - japë dhe kontrollojë detyrat e shtëpisë

65

- përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;


- materiale didaktike për përbërjen e kapitullit - Laboratori, pajisje laboratorike për analizë volumetrike - projektori, videobim, sllajde, diapozitiv me fotografi të ndryshme ë

Kapitulli 4: Metodat instrumentale të analizës 6 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- Përkufizojë metodat instrumentale të analizës; - Rendisë metodat instrumentale të analizës; - Shpjegojë se ku bazohen metodat instrumentale; - theksojë se metodat optike përdoren për përcaktime sasiore në disa raste të

analizës kimike - bëjë krahasimin në mes të elektroliteve dhe jo elektrolitëve, - dallojë procesin e jonizimit nga elektroliza dhe oksido-reduktimin në mënyrë që

të mund të kuptoj proceset që ndodhin në elektroda. - përshkruajë metodën e kromatografisë si metodë efikase të ndarjes dhe

përcaktimit sasior të sasive në gjurmë të shumë substancave kimike dhe ndarjen e kromatografisë.


- Metodat optike - Metodat elektrokimike - Metodat kromatografike


- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - realizojë teste me shkrim. - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe. - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;


- materiale didaktike për përbërjen e kapitullit - Laboratori, pajisje laboratorike për analizë volumetrike - projektori, videobim, sllajde, videokaseta (CD) - diapozitiv me fotografi të ndryshme.

66

Programi i lëndës

„Kimia organike” Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Nxënësi në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11, duhet të:

- përshkruajë rëndësinë dhe rolin e kimisë organike në botën bashkëkohore - shpjegojë burimet natyrore të komponimeve organike dhe funksionin e tyre në

organizëm - përshkruajë strukturën dhe vetitë e komponimeve organike; - definojë hidrokarburet dhe të përshkruajë strukturën e tyre; - përshkruajë komponimet organike me oksigjen; - përshkruajë komponimet organike me azot; - përshkruajë llojet, klasifikimin dhe mënyrën e veprimit të barnave; - përshkruajë punën eksperimentale që nga vizatimi i eksperimentit, grumbullimi,

paraqitja dhe analizimi i të dhënave, deri te nxjerrja e përfundimeve, kuptimi dhe ndërlidhja e tyre me teorinë.

- përdorë të dhënat kimike dhe informatat duke aplikuar simbolet dhe shprehjet kimike, duke insistuar që me këtë rast të përdoret emërtimi sipas IUPAC-ut .

- shpjegojë veprimin e substancave organike në mjedis dhe të theksojë domosdoshmërinë dhe mënyrën e pengimit të ndotjes.

- Mbrojë natyrën, mjedisin jetësor dhe mjedisin e punës. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Hyrje në kimi organike 2 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- përshkrujaë fushën e studimit të kimisë organike dhe rëndësinë e saj për jetë. - theksojë rëndësinë e komponimeve të karbonit si përbërës të organizmave të

gjallë; - shpjegojë burimet natyrore të substancave organike dhe funksionin e tyre për

organizmin. - bëjë dallimin e komponimeve organike nga ato inorganike - Shpjegojë pse një numër i vogël i elementeve marrin pjesë në formimin e

komponimeve organike

67

b. Temat e kapitullit - Historiku e zhvillimit të kimisë organike - Vetitë e komponimeve organike dhe rëndësia e tyre - Dallimet në mes të komponimev organike dhe inorganike

c. Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - realizojë teste me shkrim. - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe. - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;


- figura, fotografi të zbuluesve të ndryshëm në lëmin e kimisë organike, tabela . - projektor, videobim, videokaseta (CD) dhe burime nga interneti

Kapitulli 2. Struktura dhe vetitë të komponimeve organike 8 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

− Përshkruajë ndërtimin e atomit të karbonit dhe mënyrat e lidhjes së atomeve të karbonit në mes veti

− definojë format e hibridizimit; − përshkruajë mënyrat e formimit të lidhjes kovalente (s-s, s-p, p-p) − definojë polaritetin e lidhjes kovalente; − përshkruajë formimin e lidhjes hidrogjenore te komponimet organike ; − definojë izomerinë në shembuj konkret të izomerisë së vargut, izomerisë

pozicionale, gjeometrike, hapësinore. − analizojë mënyrat shkëputjeve homolitike dhe heterolitike të molekulave − definojë kuptimin radikal kimik; − përshkruajë rëndësinë e tij për zhvillimin e reaksioneve kimike në kimi organike; − japë shembuj të caktuar shkëputjen homolitike dhe heterolitike; − përshkruajë mekanizmat e reaksioneve dhe produktet e që fitohen dhe pse

formohen. b. Temat e kapitullit

- Përbërja e komponimeve organike. Struktura e atomit të karbonit. - Hibridizimi - Lidhjet kimike në komponimet organike - Reaksionet karakteristike të komponimeve organike - Mekanizmat e reaksioneve: shkëputja homolitike dhe heterolitike e lidhjes

kovalente – elektrofilët, nukleofilet, radikalët. - Izomeria e komponimeve organike

68

- Klasifikimi i komponimeve organike c. Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - realizojë teste me shkrim. - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe. - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;

d. Kushtet për realizimin e kapitullit: - figura, fotografi të zbuluesve të ndryshëm në lëmin e kimisë Organike, tabela. - Laborator, projektor, videobim, videokaseta (CD) dhe burime nga interneti

Kapitulli 3: Hidrokarburet. 12 orë a. Qëllimet e kapitullit. Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- definojë hidrokarburet; - përhkruajë klasifikimin dhe përftimin e hidrokarbureve; - përshkruajë vetitë fizike dhe kimike të hidrokarbureve; - dallojë strukturën e hidrokarbureve me veti të ndryshme fizike dhe kimike. - përkufizojë izomerinë; - shpjegojë pse izomerët janë komponime me veti të ndryshme; - analizojë strukturën e benzenit dhe kuptimin komponim aromatik; - përshkruajë strukturën aromatike; - identifikojë pozitat në të cilat zhvillohet reaksioni në molekulë, densitetin e

elektroneve dhe translokimin e tyre; - theksojë rëndësinë e polarizimit të lidhjeve, për shkak të pranisë së elementit më

elektronegativ (elementet halogjene); - shpjegojë me shembujt konkret procesin e polimerizimit dhe të polikondenzimit

dhe rëndësia këtyre proceseve; - analizojë pasojat e ndotjes së mjedisit me hidrokarbure të klonuara;

b.Temat e kapitullit

- Definimi dhe klasifikimi i hidrokarbureve. - Alkanet. Struktura, emërtimi, vetitë, hibridizimi sp3. Izomeria, substituimi dhe

produktet e substituimit. - Alkenet. Struktura, emërtimi, rekasionet e adicionimit dhe të polimerizimit - Alkinet dhe dienet. Struktura, emërtimi, vetitë, reaksionet kimike, përdorimi. - Hidrokarburet ciklike. - Hidrokarburet aromatike. Struktura dhe vetitë e benzenit. Reaksionet e benzenit.

Derivatet e mono dhe polisubstituara të benzenit.

69

- Hidrokarburet aromatike të kondenzuara. - Dervatet e halogjenuara të hidrokarbureve. Struktura, emërtimi, përftimi

reaksionet kimike, përdorimi. Përfaqësuesit e rëndësishëm të derivateve të halogjenuara të hidrokarbureve.


- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe; - realizojë teste me shkrim. - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;


- figura, fotografi, laborator, modele në lidhje me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, videokaseta dhe burime nga interneti.

Kapitulli 4: Komponimet organike me oksigjen 24 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- definojë grupin funksional; - përshkruajë që grupi funksional është pjesa reaktive e molekulës të komponimeve

organike; - klasifikojë komponimet organike me oksigjen në bazë të grupeve funksionale; - tregojë për emërtimin, përftimin, rendet homologe të alkooleve dhe fenolëve

vëtitë dhe përdorimin e tyre; - analizojë dallimin në mes të fenolëve dhe alkooleve në bazë të pozitës që zë grupi

hidroksil në molekulë; - analizojë dallimet në mes të aldehidit formik dhe acetonit, vetitë e aldehideve dhe

ketoneve rëndësinë dhe përdorimin e tyre; - rendisë vetitë dhe ndarjen e acideve karboksilike, emërtimin, përhapjen në natyrë,

rëndësinë. - numërojë derivatet e acideve organike, dhe të shpjegoj mënyrën e përftimit të

tyre, vetitë dhe përdorimin. - japë shembuj konkret të acideve yndyrore, fosofolipideve, sfingolipideve dhe

kolesterolit ndryshimet e mëdha në mes të këtyre komponimeve. - Përshkruajë polaritetin e këtyre molekulave dhe rolin specifik në ndërtimin e

membranave qelizore dhe aftësinë e depozitimit të energjisë në këto molekula. - Rendisë dhe përshkruajë vetitë e karbohidrateve si pjesë përbërse të organizmave

të gjallë, strukturat ciklike stabile dhe lidhjen glikozide.

70

b. Temat e kapitullit - Alkoolet. Nomenklatura, vetitë fizike dhe kimike, klasifikimi. Reaksionet e

alkooleve. - Fenolet. Struktura, vetitë, reaksionet. - Eteret. Struktura, vetitë, reaksionet, emërtimi. - Aldehidet dhe ketonet. Emërtimi, vetitë fizike dhe kimike të aldehideve dhe

ketoneve. Reaksionet e aldehideve dhe ketoneve. - Acidet karboksilike dhe derivatet e tyre. Vetitë e acideve karboksilike. Emëtrtimi

dhe klasifikimi i acideve karboksilike. Acidet mono dhe polikarboksilike. - Esteret dhe esterifikimi - Lipidet. Vajrat dhe yndyrat. - Sapunet dhe detergjentet - Fosfolipidet dhe steroidet (kolesteroli). - Karbohidratet. Klasifikimi, struktura, emërtimi. - Monosakaridet, glikozidet (glukoza, fruktoza) - Disakaridet-sakaroza - Polisakaridet-amidoni, celuloza, glikogjeni.

c.Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe; - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve; - organizojë testim me shkrim për vlerësimin e nxënësve duke përdorur pyetje të kombinuara

d. Kushtet për realizimin e kapitullit - figura, fotografi, laborator, modele në lidhje me përmbajtjen e kapitullit - projektor, videobim, sllajde, videokaseta (CD) dhe burime nga interneti

Kapitulli 5 : Komponimet organike me azot 20 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

- theksojë cili element është karakteristik për këtë grup të komponimeve. - definojë nitrokomponimet dhe aminat, përhapjen në natyrë, përftimin, vetitë dhe

përdorimin. - rendisë karakteristikat e aminave primare, sekondare dhe terciare dhe të tregon

prej çka varen vetitë bazike të këtyre komponimeve. - analizojë njësitë përbërse të proteinave, d.m.th. aminoacidet, lidhjen peptide,

rëndësinë e proteinave dhe strukturat e tyre.

71

- përshkruajë vetitë fizike dhe kimike të aminoacideve, duke theksuar në veçanti vetitë e tyre acidike dhe bazike dhe kiralitetin.

- theksojë acidet nukleinike si grupi më i rëndësishëm i polimerive biokimik. - definojë njësitë ndërtuese me polimerizimin e të cilave formohen dy lloje bazë të

acideve nukleinike RNA dhe DNA. - analizojë strukturën dhe përbërjen e nukleotideve, lidhjet, polinukleotidet,

strukturën e polinukleotideve, heliksin e dyfishtë të ADN, konformacionin e ARN.

- përshkruajë denaturimin e acideve nukleike, funksionin dhe rëndësinë e acideve nukleinike.

- përshkruajë mekanizmin e katalizës enzimatike dhe të din për rolin dhe rëndësinë e koenzimeve.

b. Temat e Kapitullit

- Nitrokomponimet. Vetitë dhe ndërtimi i grupit nitro. - Aminat. Vetitë dhe ndërtimi i grupit amin. Struktura dhe ndarja e aminave. - Komponimet heterociklike. Vetitë fizike dhe kimike të komponimeve të

rëndsishme heterociklike. - Aminoacidet dhe proteinat. Aminoacidet, ndërtimi, vetitë reaksionet. - Proteinat – ndarja, struktura, vetitë kimike. Proteinat në ushqim. - Enzimet – ndërtimi, vetitë, mekanizmi i veprimit. - Acidet nukleike. Njësitë strukturore të acideve nukleike. Struktura e ADN dhe

ARN dhe roli i tyre. Transkriptimi i informacionit gjenetik (nga gjeni deri te proteina).


- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe; - realizojë teste me shkrim. - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - të kryej prova laboratorike ; - nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe. - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve; - organizojë testim me shkrim për vlerësimin e nxënësve duke përdorur pyetje të kombinuara


- figura, fotografi, laboratori, modele në lidhje me përmbajtjen e kapitullit - projektor , videobim, sllajde, videokaseta (CD) dhe burime nga interneti

72

Kapitulli 6: Barnat 4 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të :

- përshkrujë metodat e përftimit dhe strukturën e barërave - përshkruajë përdorimin e barërave për qëllime kurative, - përshkruajë antibiotikët më të rëndësishëm përbërjen dhe ndikimin në organizëm. - theksojë pasojat që mund të shfaqen gjatë përdorimit të pakontrolluar dhe

joprofesional të antibiotikëve - identifikojë alkaloidët, veprimin e dobishëm dhe të dëmshëm fiziologjik të tyre

dhe përfaqësuesit - analizojë veprimin e dëmshëm fiziologjik të disa alkaloidëve nëse keqpërdoren,

paraqitjen e narkomanisë si problem më i madh aktual social dhe shëndetësor - theksojë rëndësinë e vitaminave, mineraleve dhe hormoneve për funksionim

normal të organizmit - analizoj ndarjen e vitaminave të tretshëm në ujë dhe në yndyra - njohë kuptimet hipovitaminozë, avitaminozë dhe hipervitaminozë

b. Temat e Kapitullit

- Llojet dhe klasifikimi i barërave, veprimi. - Alkaloidët – ndërtimi, veprimi fiziologjik, përfaqësuesit më të rëndësishëm - Antibiotikët – përfaqësuesit më të rëndësishëm, mënyra e veprimit. - Vitaminat, mineralet dhe hormonet.


- ilustrojë me anë të figurave dhe të vizatimeve sa është e mundur temat e kapitullit; - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë spjegimit; - realizojë teste me shkrim. - shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditëshme; - ilustrojë materjen me anë të vizatimeve dhe të figurave; - përdorë pyetje përgjigje me gojë për të kontrolluar ecurinë e të kuptuarit të nxënësve;


- figura, fotografi, laborator, diapozitva dhe modele në lidhje me përmbajtjen e kapitullit

- projektor , videobim , sllajde, videokaseta (CD) dhe burime nga interneti.

73

Programi i lëndës

‘‘Teknologjia ushqimore”

Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësit duhet të :

- përshkruajnë proceset teknologjike të: përpunimit të drithërave, - përshkruajnë teknologjinë e prodhimt të bukës, - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të makaronave, - përshkruajnë teknologjinë e prodhimeve konditorike, - përshkruajnë teknologjinë e sheqerit dhe karameleve, - përshkruajnë vajrat dhe yndyrnat bimore, - përshkruajnë konservimin e frutave dhe perimeve, - përshkriuajnë teknologjinë e prodhimit të pijeve freskuese si dhe kushtet e

ruajtjes së gjërave ushqimore. - përshkruajnë teknologjinë e përpunimit dhe konservimit të mishit të kafshëve dhe - prodhimeve të tij, - përshkruajnë teknologjinë e përpunimit të mishit të shpezëve, vezëve, mishit të

peshkut, - përshkruajnë paketimin dhe depozitimin e mishit dhe prodhimeve nga mishi - theksojnë kriteret apo parametrat për ruajtjen dhe transportimin e prodhimeve të

mishit; II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 4 orë/javë = 140 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Teknologjia e përpunimit të drithërave 12 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- Përshkruajnë procesin tekniko- teknologjikë të prodhimit të miellit. - Përshkruajnë qëllimin e pastrimit të drithërave nga lëndët e huaja (papastërtitë); - Theksojnë veprimet kryesore në teknologjinë e bluarjes; - Përshkruajnë karakteristikat kryesore të pajisjeve që bëjnë pjesë në teknologjinë e

pastrimit të drithërave. - Përshkruajnë rëndësinë e përdorimit të makinave për pastrimin e drithërave që

përdoren në fabrikat e miellit; - Dallojnë makinat për pastrimin e drithërave që përdoren në fabrikat e miellit;

74

- Përshkruajnë ndërtimin dhe funksionimin e makinave të bluarjes me cilindra; - Dallojnë llojet e sitave; - Përshkruajnë veprimin e ajrit gjatë pastrimit dhe bluarjes;


- Teknologjia e prodhimit të miellit - Pastrimi paraprak i drithërave - Makinat për pastrimin e drithërave - Përgatitja e drithërave për bluarje - Bluarja e drithërave - Sitja (thelbi i procesit të sitjes) - Përcaktimi i përmasave të grimcave dhe të sitës - Llojet e sitave - Llojet e miellit - Pasurimi i grizeve - Përdorimi i ajrit gjate pastrimit dhe bluarjes


- shpjegojë teknologjinë e përpunimit të drithrave me sa më shumë konkretizime me anë të trasparenteve e projektorit, fotove diapozitivëve etj;.

- rrisë vëmendjen e nxënësve duke hapur diskutime për proceset e përpunimit të drithrave;

- formulojë pytje me gojë për të kontrolluar nivelin e të kuptuarit nga ana e nxënësve.

- Organizojë dhe udhëheqë vizita me nxënësit në industritë përpunuese të drithërave, ku nxënësit vëzhgojnë komkretisht proceset e përpunimit të drithrave;

- Organizojë test me shkrim me pyetje të kombinuara ose vetëm me alternativa; d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- Laborator, mikroskop - Diapozitiva dhe sllajde, projektor - Industri përpunuese

Kapitulli 2: Teknologjia e prodhimit të bukës 8 orë a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë lëndët nistore dhe ndihmëse që përdoren për prodhimin e bukës; - rendisin treguesit cilësor të miellit të bukës; - dallojnë llojet e miellrave dhe tipet e miellrave sipas llojeve të drithërave; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të bukës; - përshkruajë mënyrën e përgatitjes së brumit; - tregojnë teknikën e gatimit dhe fermentimit të brumit; - përshkruajnë qëllimin e pjekjes së bukës, ndryshimet që pëson brumi gjatë

pjekjes;

75

- përshkruajnë defektet e bukës dhe mënyrën e evitimit të tyre; - theksojnë kriteret e ruajtjes dhe freskisë së bukës;


- Lëndët e para për prodhimin e bukës - Treguesit cilësor të miellit të bukës - Lëndët ndihmëse për prodhimin e bukës - Teknologjia e prodhimit të bukës - Përgatitja e brumit - Teknika e gatimit dhe e tharmimit të brumit - Pjekja e bukës - Ruajtja e freskisë së bukës


- shpjegojë për rëndësinë e lëndëve nistore dhe ndihmëse që përdoren për prodhimin e bukës, rolin e tyre duke përdorur ndihmësa vizualë,

- shpjegojë teknologjinë e prodhimit të bukës , teknikat e gatimit, rëndësinë e fermentimit

- të brumit, pjekjen dhe ndryshimet qe pëson buka pas pjekjes duke dhënë shembuj konkretë përkatës;

- përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë shpjegimit. - bëjë vizita me nxënës në industritë përpunuese, duke iu shpjeguar në mënyrë

praktike - prodhimin e bukës. - vlerësojë nxënësit me anë të pyetje-përgjigjeve me gojë apo me shkrim;


- laborator, mikroskop - diapozitiva dhe sllajde, projektor - industri përpunuese

Kapitulli 3: Teknologjia e prodhimit të makaronave 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajne lëndët nistore që përdoren për prodhimin e makaronave; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të makaronave; - rendisin kërkesat ndaj miellit si lëndë bazë për prodhimin e makaronave; - rendisin kërkesat ndaj lëndëve ndihmëse për prodhimin e makaronave; - përshkruajnë procesin e përgatitjes së brumit në presë; - theksojnë ptrocedurën e prerjes, radhitjes dhe tharjes së makaronave;


- Teknologjia e prodhimit te makaronave - Kërkesat ndaj miellit si lende baze dhe ndaj lendeve ndihmese

76

- Përgatitja e brumit në presë - Prerja, radhitja dhe tharja e makaronave


- shpjegojë teknologjinë e prodhimit te makaronave duke theksuar vazhdimisht rëndësinë dhe rolin e lëndëve bazë dhe ndihmëse që përdoren për prodhimin e makaronave;

- shpjegojë temat e kapitullit përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditshme; - bëjë vizita me nxënës në industritë përpunuese, duke iu shpjeguar në mënyrë

praktike - prodhimin e makaronave. - përcjellë përparimin e nxënësve; - vlerësojë nxënësit me anë të pyetje-përgjgjeve me gojë ose me shkrim;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - laborator, mikroskop. - diapozitiva dhe sllajde, projektor. - industri përpunuese.

Kapitulli 4: Teknologjia e prodhimeve konditorike (biskotave) 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të biskotave; - përshkruajnë lendet baze dhe ndihmese për prodhimin e biskotave; - përshkruajnë format e ndryshme të biskotave si dhe pjekjen e tyre; - theksojnë procesin e përgatitjes së formave të ndryshme të biskotave; - përshkruajnë procesin e pjekjes së biskotave;

b) Temat e kapitulli

- Teknologjia e prodhimit të biskotave - Lëndët bazë dhe ndihmëse per prodhimin e biskotave - Përgatitja, përpunimi dhe formimi i biskotave - Pjekja e biskotave


- shpjegojë teknologjinë e prodhimit të biskotave duke theksuar rëndësinë e lëndëve nistore dhe ndihmëse që përdoren për prodhimin e biskotave;

- shpjegojë për format e ndryshme të biskotave me domonstrime konkrete të mostrave të tyre;

- bëjë vizita me nxënës në industri përpunuese, duke iu shpjeguar në mënyrë praktike

- prodhimet konditorike; - vlerësojë nxënësit me anë të pyetje-përgjigjeve me gojë;

77

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - laborator, mikroskop - diapozitiva dhe sllajde, projektor - industri përpunuese

Kapitulli 5: Teknologjia e prodhimit të sheqerit dhe karameleve 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë rëndësinë dhe cilësitë e lëndëve të para për prodhimin e sheqerit; - përshkruajnë procesin teknologjik të prodhimit të sheqerit nga panxhari i sheqerit; - përshkruajnë në ç’pjesë të procesit teknologjik përftohen mbetjet teknologjike si:

melasa, bërsitë, balta e filtërpresave dhe ujërat difuzive; - theksojnë përdorimin e mbetjeve teknologjike në industrinë ushqimore; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të karameleve.


- Lëndët e para për prodhimin e sheqerit - Nxjerrja e lëngut, pastrimi dhe avullimi i lëngut - Përqendrimi i shurupit - Kristalizimi dhe përgatitja e sheqerit pluhur - Teknologjia e prodhimit të karameleve


- shpjegojë rëndësinë e lëndëve të para që përdoren për prodhimin sheqerit dhe teknologjinë e prodhimit të sheqerit përmes shembujve konkretë nga jeta reale;

- bëjë vizita me nxënësit në industri përpunuese, duke iu shpjeguar në mënyrë praktike

- prodhimin e sheqerit dhe karameleve; - vlerësojë nxënësit me anë të pyetje-përgjigjeve me gojë;


- laborator, mikroskop. - diapozitiva dhe sllajde, projektor. - industri përpunuese.

Kapitulli 6: Teknologjia e prodhimit të amidonit 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të: - teksojnë deh përshkruajnë lëndët e para për prodhimin e amidonit; - përshkruajë teknologjinë e prodhimit të amidonit nga misri; Përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të amidonit nga patatja;

78

b) Temat e kapitullit - Lëndët e para për prodhimin e amidonit - Teknologjia e prodhimit të amidonit nga misri - Teknologjia e prodhimit të amidonit nga patatja.


- shpjegojë për lëndët e para për prodhimin e amidonit dhe teknologjinë e prodhimit të amidonit nga misri dhe patatja përmes shembujve konkretë.

- bëjë vizita me nxënës në industri përpunuese, duke iu shpjeguar në mënyrë praktike

- prodhimin e amidonit. - vlerësojë nxënësit me anë të pyetje-përgjigjeve me gojë;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - laborator, mikroskop - diapozitiva dhe sllajde, projektor - industri përpunuese

Kapitulli 7: Teknologjia e prodhimit të vajrave dhe yndyrave bimore 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë llojet e lëndëve për prodhimin e vajrave; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të vajrave me presim në temperatura të

ulëta; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të vajrave me presim në temperatura të

larta - theksojnë teknologjinë e prodhimit të vajrave me tretës organik; - përshkruajnë procesin e rafinimit të vajrave dhe yndyrnave bimore; - përshkruajnë procesin e hidrogjenizimit dhe përfitimin e margarinës.

b) Temat e kapitullit - Llojet e lëndëve të para për prodhimin e vajrave - Teknologjia e prodhimit te vajrave me presim në temperatura të ulëta - Teknologjia e prodhimit te vajrave me presim në temperatura të larta - Teknologjia e prodhimit te vajrave me tretës organikë - Rafinimi i vajrave dhe yndyrave bimore - Neutralizimi kimik dhe fizik i vajrave dhe yndyrave bimore - Hidrogjenizimi i vajrave - Prodhimi i margarinës


- shpjegojë për rëndësinë, llojet, përbërjen vlerën, përdorimin, karakteristikat që përcaktojnë cilësinë e lëndëve bimore-vajore përmes shembujve konkretë.

- shpjegojë teknologjinë e prodhimit të vajrave dhe yndyrave bimore rafinimin,

79

- neutralizimin kimik, neutralizimin fizikë,hidrogjenizimin, prodhimin e margarinës duke përdorur skema që paraqesin procese pune nga teknologjia e prodhimit të vajrave, yndyrnave dhe margarinës;

- bëjë vizita me nxënës në industritë përpunuese, duke iu shpjeguar në mënyrë praktike prodhimin e vajrave dhe yndyrave bimore.

- vlerësojë nxënësit me anë të pyetje-përgjigjeve me gojë soe me shkrim; d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- laborator, projektor - diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese - industri përpunuese

Kapitulli 8: Teknologjia e përpunimit dhe konservimit të frutave dhe perimeve 20 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë lëndët themelore dhe ndihmëse për prodhimin e konservave të frutave dhe perimeve;

- rendisin dhe pëshkruajnë operacionet përgatitore kryesore për prodhimin e konservave të frutave dhe perimeve;

- përshkruajnë rëndësinë e pasterizimit dhe sterilizimit, qëllimin e aplikimit të tyre për konservimin e frutave dhe perimeve si dhe faktorët që ndikojnë në sterilizim;

- përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të përpunimin e konservave kompostove, natyrore, marinadat (konservimet me acid acetik), gjellë të gatshme;

- përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të lëngjeve të frutave e të perimeve; - përshkruajnë rëndësinë e konservimit të frutave dhe perimeve me anë të

përqendrimit të lëndës së thatë; - përshkruajë recepturën për prodhimin e marmelatës dhe reçelit; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të marmelatës dhe reçelit; - përshkruajnë teknologjinë e përgatitjes të salcës së domates; - theksojnë pse dhe si kryhet tharja e frutave dhe perimeve; - përshkruajnë mënyrat e tharjes dhe kujdesin gjatë tharjes; - përshkruajnë në ç’raste përdoret konservimi kimik në industrinë ushqimore - përshkruajnë teknologjinë e konservimit kimik të frutave të plota ose në trajtë

pulpe; - përshkruajnë thelbin e fermentimit laktikë, veprimin konservues të acidit taktik,

rolin e kripës në prodhimin e turshive, fazat e fermentimit të turshive; - përshkruajnë procesin teknologjik të prodhimit të lakrës turshi, domates, specit,

trangujve, - turshive të përziera si dhe vlerën e tyre ushqyese;


- Lëndët bazë dhe ndihmëse që përdoren për prodhimin e konservave të frutave, perimeve dhe kërkesat ndaj tyre

80

- Operacionet përgatitore kryesore për prodhimin e konservave të frutave dhe perimeve.

- Pasterizimi - Sterilizimi - Faktorët që ndikojnë në sterilizim. - Të metat e konservave të sterilizuara - Teknologjia e prodhimit të kompostove - Konserva natyrore, perime në uthull (marinada), gjellë të gatshme - Teknologjia e prodhimit të lëngjeve të frutave dhe perimeve - Konservimi i frutave dhe perimeve me anë të përqendrimit të lëndës së thatë - Teknologjia e prodhimit të marmelatës dhe reçelit - Të metat e prodhimeve të përqendruara me sheqer - Përgatitja e shurupeve - Teknologjia e përgatitjes të salcës së domates - Konservimi i frutave dhe perimeve me tharje - Konservimi kimik i frutave dhe perimeve - Ndryshimet fiziko kimike gjate konservimit kimik - Fermentimi acido- laktik - Teknologjia e prodhimit të turshive nga lakra, domatja, speci, trangulli dhe

turshive të - përziera


- shpjegojë temat e kapitullit përmes shembujve konkretë; - shpjegojë duke shfaqur sekuenca filmike për operacione të veçanta punë nga

teknologjia e përpunimit dhe konservimit të frutave e perimeve; - Të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve duke përdorur pyetje të niveleve të

ndryshne - Përdorë sa më shumë mjete konkretizuese për temat; - organizojë vizita me nxënësit nëpër industri përpunuese duke i përcjellë të gjitha

proceset e lartë cekura me mbikëqyrje të punëtorëve përgjegjës; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Organizojë testim me shkrim me pyetje të kombinuara ose vetëm me alternativa;


- laborator, mikroskop - projektor, diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese - industri përpunuese

Kapitulli 9: Industria e pijeve joalkoolike 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë rëndësinë e përdorimit të pijeve freskuese; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të pijeve freskuese;

81

- përshkruajnë përbërjen e pijeve freskuese; - theksojë përdorimin e pijeve të gazuara; - theksojnë treguesit e standardizimit të lëngjeve;


- Pijet freskuese - Teknologjia e prodhimit të pijeve freskuese - Pijet e gazuara - Standardizimi i treguesve të pijeve freskuese


- shpjegojë për përbërjen e pijeve freskuese dhe standardizimin e treguese të lëngjeve duke ofruar të dhëna konkrete

- shpjegojë teknologjinë e prodhimit të pijeve freskuese , pijet e gazuara si dhe për vlerat e treguesve te kualitetit sipas standardit për pije freskuese përmes shembujve konkretë.

- organizojë vizita me nxënësit në industritë përpunuese duke iu shpjeguar në mënyrë praktike prodhimet joalkoolike.

- Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth teknologjisë së prodhimimt të pijeve

joalkoolike - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve;


- laborator, projektor - Diapozitiva, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese - industri përpunuese

Kapitulli 10: Teknologjia e përpunimit dhe konservimit të mishit të kafshëve dhe prodhimeve nga mishi 38 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajnë parimet e përgjithshme të konservimit të mishit dhe prodhimeve nga mishi

- dallojnë metodat e konservimit dhe përpunimit të mishit; - përshkruajnë konservimin e mishit në temperatura të ultë; - përshkruajnë se si bëhet përgatitja e mishit për ftohje, mënyrën e ftohjes dhe

ndryshimet në mish gjatë freskimit (ftohjes); - përshkruajnë lokalet për freskimin e mishit dhe faktorët mikroklimatik; - përshkruajnë mënyrat e ngrirjes së mishit dhe ndryshimet që ndodhin në mish

gjatë ngrirjes, - tymosjen dhe tharjen, ndikimin e përbërësve të tymit në mish, kriposjen dhe

shëllirimin, si dhe për konservimin nën ndikimin e temperaturave të larta; - dallojnë llojet e shtojcave në prodhimtarinë e mishit dhe karakteristikat e tyre;

82

- dallojnë llojet e mbështjellësve të sallameve, karakteristikat dhe mënyrën e përgatitjes së tyre;

- përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të sallameve dhe karakteristikat e grupeve të tyre;

- përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të produkteve të thara nga mishi; - përshkruajnë llojet e dhjamit dhe teknologjinë e përpunimit të dhjamit (larthit); - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit të konservave nga mishi, ndarjen e tyre; - përshkruajnë metodat e sterilizimit të konservave të mishit; - përshkruajnë vlerësimin mikrobiologjik të konservave të mishit –provën

termostatike; b) Temat e kapitullit

- Parime të përgjithshme të konservimit të mishit dhe prodhimeve nga mishi. - Metodat e konservimit dhe përpunimit të mishit. - Konservimi i mishit në temperatura të ulta. - Ftohja e mishit; lokalet për ftohjen e mishit dhe mënyra e ftohjes së mishit . - Faktorët mikroklimatik në lokalet e ftohjes. - Ndryshimet në mish gjatë ftohjes. - Ngrirja e mishit; ngrirja e ujit në mish dhe shpejtësia e ngrirjes. - Mënyrat e ngrirjes së mishit . - Ndryshimet në mish gjatë ngrirjes . - Shkrirja e mishit (defrostimi) . - Tymosja dhe tharja si mënyra të konservimit të mishit . - Përfitimi i tymit. - Ndikimi i përbërësve të tymit në mish dhe mikroflorë të mishit - Kriposja dhe shëllirimi i mishit si mënyra të konservimit të mishit. - Kripa për kriposje dhe shëllirim - Ndikimi i kripës në mish - Mënyrat e kriposjes dhe shëllirimit - Ndryshimet në mishin e shëlliruar - Konservimi i mishit dhe prodhimeve të mishit nën ndikimin e temperaturave të

larta - Shtojcat në prodhimtarinë e prodhimit të mishit - Ndarja dhe përdorimi i shtojcave, karakteristikat e disa grupeve dhe roli i tyre - Prodhimi i sallameve (suxhukëve) - Mbështjellësit për sallam (suxhuk) - Ndarja e mbështjellësve (natyral dhe artificial) - Procesi teknologjik i prodhimit të sallameve - Ndarja e sallameve dhe karakteristikat e grupeve të veçanta - Prodhimi i sallameve gjysmë të qëndrueshme - Prodhimi i sallameve të qëndrueshme - Prodhimet e thara nga mishi, llojet dhe karakteristikat - Teknologjia e prodhimit të proshutave - Prodhimi dhe përpunimi i dhjamit (larthit) - Llojet e dhjamit - Prodhimi i dhjamit të shkrirë

83

- Prodhimi i konservave nga mishi, rëndësia dhe vlerat ushqyese te konservave . - Ndarja e konservave te mishit . - Metodat e sterilizimit të konservave te mishit - Vlerësimi mikrobiologjik i konservave të mishit-prova termostatike


- Shpjegojë temat ekapitullit duke i ilustruar me shembuj konkretë dhe mjete të tjera vizuale

- organizojë vizita me nxënësit në industritë përpunuese duke iu mundësuar nxënësve vezhgime konkrete nga procese të ndryshme pune të konservimit të mishit;

- Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth teknologjisë së konservimit të mishit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë; - Organizojë testim me shkrim me pyetje tëbinuara ose vetëm me pyetje me

alternativa; d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- laborator, mikroskop - projektor, diapozitiva, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese - industri përpunuese

Kapitulli 11: Teknologjia e përpunimit të mishit të shpezëve dhe vezëve 8 orë a). Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë përbërjen dhe vlerën ushqyese te mishit të shpezëve; - theksojë teknologjinë e prodhimit të mishit të shpezëve; - përshkruajnë teknologjinë e përpunimit të mishit të shpezëve; - theksojnë mënyrat e përgatitjes së mishit për ftohje; - dallojnë mënyrat e ftohjes; - theksojnë ndryshimet qe ndodhin ne mishin e shpezëve gjate ftohjes. - përshkruajnë procesin dhe mënyrat e ngrirjes së mishit të shpezëve, si dhe

ndryshimet qe ndodhin ne mishin e ngrire; - përshkruajnë teknologjinë e prodhimit dhe konservimit të vezëve; - rendisin karakteristikat e vezëve; - klasifikojnë vezët sipas karakteristikat e tyre; - theksojnë ndryshimet në vezë gjate vjetërsisë; - dallojnë mënyrat e konservimit te vezëve.


- Përbërja dhe vlera ushqyese e mishit të shpezëve - Prodhimi i mishit të shpezëve - Teknologjia e përpunimi të mishit të shpezëve

84

- Ftohja e mishit të shpezëve, mënyrat e ftohjes; ndryshimet në mish gjatë ftohjes - Ngrirja e mishit të shpezëve; mënyrat e ngrirjes; ndryshimet në mish gjatë ngrirjes - Teknologjia e prodhimit dhe konservimit të vezëve - Karakteristikat kryesore dhe klasifikimi i vezëve; ndryshimet në vezë gjatë

vjetërsisë - Mënyrat e konservimit të vezëve


- Shpjegojë temat ekapitullit duke i ilustruar me shembuj konkretë dhe mjete të tjera vizuale

- organizojë vizita me nxënësit në industritë përpunuese duke iu mundësuar nxënësve vezhgime konkrete nga procese të ndryshme pune të teknologjive të përpunimit të mishit të shpëzëve;

- Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim; - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë; - Organizojë testim me shkrim me pyetje tëbinuara ose vetëm me pyetje me


- laborator, projektor - diapozitiva, sllajde e fotografi nga proceset përpunuese. - industri përpunuese

Kapitulli 12: Teknologjia e përpunimit të peshqve 8 orë a). Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë vlerën ushqyese dhe përbërjen kimike të mishit të peshkut; - dallojnë metodat e ruajtjes së peshkut; - theksojnë ndryshimet që pëson peshku gjate konservimit; - përshkruajnë si përgatitet peshku për përpunim; - dallojnë mënyrat e përpunimit të peshkut; - përshkruajnë proceset teknologjike të përpunimit dhe konservimit të peshqëve. - Theksojë kriteret e vlerësimit cilësor të peshkut dhe prodhimeve të tij;


- Vlera ushqyese dhe përbërja kimike e mishit të peshkut - Ruajtja dhe metodat e ruajtjes së peshkut (ftohja, ngrirja) - Ndryshimet që pëson mishi i peshkut gjatë ruajtjes - Përgatitja e peshkut për përpunim - Përpunimi i peshkut me kripë, (mënyra dhe teknika e kriposjes) - Përpunimi i peshkut me tharje dhe tymosje - Teknologjia e prodhimit të konservave të peshkut dhe klasifikimi i konservave

85

- Vlerësimi i cilësisë së peshkut dhe prodhimeve të tij (organoleptik, fiziko-kimik dhe

- mikrobiologjik) c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- organizojë vizita me nxënësit në industritë përpunuese duke iu mundësuar nxënësve vezhgime konkrete nga procese të ndryshme pune të konservimit të mishit;

- Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth teknologjisë së përpunimit të peshkut; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë; - Organizojë testim me shkrim me pyetje të kombinuara ose vetëm me pyetje me


- laborator, projektor - diapozitiva, sllajde dhe fotografi nga proceset përpunuese - industri përpunuese

Kapitulli 13: Teknologjia e ambalazhimit të mishit dhe prodhimeve të mishit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- përshkruajë rënduesin e ambalazhimit; metodat e ruajtjes së mishit dhe produkteve te

- mishit. - përshkruajë teknologjinë e ambalazhimit te mishit dhe produkteve te mishit - dallojë materialin qe përdoret për ambalazhim dhe te përshkruaj kriteret higjieno

sanitare qe duhen plotësuar nga ambalazhi. b) Temat e kapitullit

- Mënyrat e ambalazhimit të mishit dhe prodhimeve të mishit - Llojet e ambalazhimit - Kushtet që duhet plotësuar materiali për ambalazhim - Llojet e materialit ambalazhues (materialet polimerie plastike, foli e kombinuar

alumini, letër, dru, llastër e bardhë - Ndryshimet që paraqiten në mishin e ambalazhuar - Karakteristikat higjieno-sanitare të ambalazhimit të mishit dhe prodhimeve të tij


- Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve;

86

- Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë; - Organizojë testim me shkrim.


- laborator, industri përpunuese - projektor, diapozitiva, sllajde dhe fotografi nga proceset përpunuese

Kapitulli 14: Lokalet dhe faktorët mikroklimatik për depozitimin e mishit dhe prodhimeve nga mishi 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë depozitimin e mishit dhe rpodhiemve prej tij; - rendisin faktorët mikroklimatik në lokalet e depozitimit te mishit, mishit të thatë,

mishit të ngrirë dhe të prodhimeve nga mishi; - theksojnë ndryshimet e mishit dhe të prodhimeve nga mishi gjatë depozitimit. - përshkruajnë kushtet që duhen plotësuar nga lokalet për depozitimin e mishit dhe

produkteve të mishit; b) Temat e kapitullit

- Depozitimi i mishit dhe i prodhimeve nga mishi - Lokalet për depozitim; faktorët mikroklimatik në lokalet e depozitimit - Depozitimi i mishit të thatë, mishit të ngrirë dhe të prodhimeve nga mishi

(sallam- suxhuku, prodhimet e thata dhe konservat); - Ndryshimet e mishit dhe të prodhimeve të mishit gjatë depozitimit. - Kriteret që duhet plotësuar lokalet për depozitimin e mishit dhe prodhimeve të

mishit . c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:

- organizojë vizita me nxënes në lokalet e depozitimit të mishit. - Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë; - Organizojë edhe testim me shkrim


- laborator, industri përpunuese - projektor, diapozitiva - sllajde e fotografi nga lokalet e ndryshme depozituese

Kapitulli 15: Transportimi dhe ruajtja e mishit dhe prodhimeve nga mishi 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

87

- përshkruajnë transportin dhe mjetet transportuese të mishit dhe produkteve të mishit;

- dallojne mjetet dhe pajimet për transportin dhe ruajtjen e mishit dhe prodhimeve të mishit;

- përshkruajnë rregullat higjieno-sanitare që duhet plotësuar mjetet transportuese; b) Temat e kapitullit

- Mjetet për transport - Klasifikimi i automjeteve - Regjimi i transportit - Pajimet për ruajtje të mishit dhe prodhimeve të mishit - Rregullat higjieno-sanitare që duhet plotësuar mjetet transportuese


- formulojë pytje me gojë për të kontrolluar nivelin e të kuptuarit nga ana e nxënësve.

- organizojë vizita me nxënës nëpër industri përpunuese duke iu shpjeguar në mënyrë praktike kushtet qe duhet ti plotësoj një mjet transportues i mishit dhe produkteve te mishit.

- Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë;


- Laboratori me pajisjet e tij - Projektor me transparente - fotografi te mjeteve transportuese

88

Programi i lëndës

’’Makinat dhe proceset teknike”

Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën 11, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë bazat e vizatimit teknik; - përshkruajnë elementet e makinave; - përshkruajnë bazat e hidraulikes; - pershkruajnë çvendosjen e lëngjeve dhe mënyrat e çvendosjes së lëngjeve. - përshkruajnë sistemet heterogjene. - përshkruajnë pastrimin e gazrave. - dallojnë makinat dhe operacionet vepruese ndaj materialit. - përshkruajnë shkëmbimin e nxehtësisë. - përshkruajnë ngrohjen dhe ftohjen; - theksojnë karakteristikat e mediumeve te ndryshme që përdoren për ftohje dhe

ngrohje. II. Fondi i orëve të lendes 35javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Program i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Bazat e vizatimit teknik 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë qëllimin dhe rëndësinë e vizatimit teknik. - dallojnë formatet e ndryshme të vizatimit teknik. - përshkruajnë mënyrat e punimit të vizatimeve teknike. - përshkruajnë përdorimin e mjeteve gjatë vizatimit teknik. - vizatojnë figurat themelore gjeometrike.


- Rëndësia e vizatimit teknik. - Formatet e vizatimit teknik dhe llojet e vijave. - Pajimet për vizatim teknik - Përdorimi i mjeteve për vizatim teknik. - Konstruksionet themelore gjeometrike.

89


- shpjegojë qëllimin dhe rëndësinë, format dhe llojet e ndryshme te vizatimit teknik me shembuj konkrete.

- shpjegojë mënyrat e punimit të vizatimeve teknike me anë të skicave të ndryshme, demonstrojë përdorimin e elementeve gjatë vizatimit

- Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë dhe me anë të ushtrimeve;


- veglat për vizatim, projektor - skema teknologjike, diapozitiva, sllajde nga proceset përpunuese

Kapitulli 2: Elementet e makinave 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- përshkruajnë rëndësinë dhe ndarjen e grupit të përgjithshëm të elementeve të makinave;

- përshkruajnë vetitë e materialeve-të hekurit, hekurit të papërpunuar, hekurit të fоnderuar (shkrirë) dhe çelikut;

- përshkruajnë rëndësinë e standardizimit dhe tolerancës së materialeve të makinave;

- dallojnë mënyrat e lidhjes, pikimin, saldimin, llojet tjera te lidhjeve te materialeve .

- dallojnë makinat për bartjen e fuqisë, - përshkruajnë makinat për bartjen e lëngjeve dhe të gazrave.


- Grupi i përgjithshëm i elementeve të makinave, - Rëndësia dhe ndarja e elementeve te makinave. - Materialet e makinave-vetitë e materialeve - Standardizimi dhe toleranca e materialeve të makinave . - Elementet për lidhje . - Makinat për bartjen e fuqisë , lëngjeve dhe gazrave .


- shpjegojë përmes shembujve të ndryshem nga jeta e përditshme; - Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim;


90

- punëtori mekanike, industri përpunuese - mikroskop, projektor - Diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese Kapitulli 3: Bazat e hidraulikës 8 ore a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:

- klasifikojnë proceset baze te hidraulikes; - përshkruajnë proceset bazë të hidraulikës; - përshkruajnë dendësinë dhe viskozitetin e lëngjeve si dhe trysninë qe krijojnë lëngjet gjatë lëvizjes; - bëjnë dalimin ndërmjet lëvizjes laminarie dhe asaj turbulente të lëngut; - përshkruajnë rezistencën e lëngjeve që lajmërohet në tubacione.


- Klasifikimi i proceseve bazë - Dendësia e lëngjeve dhe e gazrave - Trysnia e lëngjeve dhe gazrave - Viskoziteti i lëngjeve - Regjimi i lëvizjes së lëngut real, regjimi laminar - Regjimi i lëvizjes së lëngut real, regjimi turbulent - Rezistenca e lëngjeve në tubacione - Rezistenca e lëngjeve në tubacione për shkak të armaturës mbyllëse

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

- Shpjegojë përmes shembujve të ndryshem konkretë; - Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - laborator, industri përpunuese - projektor, diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese Kapitulli 4: Çvendosja e lëngjeve 6 ore a). Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të :

- përshkruajnë ç’është çvendosja e lëngjeve dhe si realizohet. - dallojnë pompat dhe karakteristikat kryesore të tyre. - përshkruajnë kapacitetin e pompës dhe lartësinë e thithjes. - pëshkruajnë përdorimin e pompës në mënyrë të drejtë.


- Çvendosja e lëngjeve dhe mënyrat e çvendosjes

91

- Pompat njohuri të përgjithshme - Parametrat kryesorë të pompave - Lartësia e thithjes së lengut - Pompat me piston, centrifugale, dhe lloje të tjera pompash


- Shpjegojë përmes shembujve të ndryshem; - Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim; - Organizojë vizita me nxënës në industritë e ndryshme ushqimore ku kanë

mundësi të shohin në mënyrë praktike çvendosjen e lëngjeve. d) Kushtet për realizimin e kapitullit

- laborator, industri përpunuese, projektor - skema teknologjike, diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese

Kapitulli 5: Sistemet heterogjene 10 ore a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- shpjegojë përmes shembujve të ndryshem nga jeta e përditshme; - Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim;


- Klasifikimi i sistemeve heterogjene - Vetitë e sistemeve heterogjene - Dekantimi - Llogaritja e shpejtësisë së dekantimit - Teoria e filtrimit - Llojet e filtrave - Filtër presa - Llogaritja e kapacitetit te filtrave - Teoria e centrifugimit, dhe llojet e centrifugave


- shpjegojë përmes shembujve të ndryshem nga jeta e përditshme; - Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim; - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve;

92

- organizoje vizita me nxënës në industritë e ndryshme ku kishin me i pa në mënyrë praktike proceset e dekantimit, filtrimit dhe centrifugimit; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - laborator, industri përpunuese . - mikroskop, diapozitiva dhe sllajde, projektor - materiale të ndryshme për pastrim dhe dezinfektim

Kapitulli 6: Pastrimi i gazërave 3 ore a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të :

- përshkruajnë rëndësin që ka pastrimi i gazrave si dhe pasojat nga gazrat e pa pastruara.

- përshkruajnë rolin e cikloneve në pastrimin e gazrave. b) Temat e kapitullit

- Pastrimi i gazrave - Dhoma e dekantimit - Ciklonet


- shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditshme për pastrimin e gazrave.

- organizojë vizita me nxënës në industritë e ndryshme ku do të kenë mundësi të shohin në mënyrë praktike pastrimin e gazrave.

- përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve;


- laborator, industri përpunuese, mikroskop - diapozitiva dhe sllajde, projektor - skema teknologjike

Kapitulli 7: Makinat dhe operacionet vepruese ndaj materialit 8 ore a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të :

- përshkruajnë makinat të cilat përdorën për thermim-bluarje të materialit; - klasifikojnë materialin sipas madhësisë së granulave; - përshkruajnë mënyrat e bartjes së materialit dhe llojin e transportierëve ; - dallojnë makinat të cilat përdorën për mbushje dhe mbyllje;


- Makinat për prerje dhe përzierjen e materialit - Përzierëset sipas llojit të prodhimit

93

- Qëllimi dhe format e thermimit - Makinat për thermimin e materialit te ngurte - Makinat për bluarjen e materialit - Sitat dhe llojet e tyre - Transportimi i materialit të ngurtë dhe llojet e transportierëve - Makinat për mbushje (mbushëset) dhe për mbyllje

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të :

- Shpjegojë përmes shembujve të ndryshem nga jeta e përditshme; - Përdorë pyetje gojore për të rrritur angazhimin e nxënëve në mësim - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim; - organizojë vizita me nxënës në industritë ushqimore ku nxënësit do ti shohin në

mënyrë praktike proceset teknologjike të lartpërmendura. d) Kushtet për realizimin e kapitullit:

- laborator, industri përpunuese, mikroskop - projektor, skema teknologjike - diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese

Kapitulli 8: Shkëmbimi i nxehtësisë 8 ore a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të: - përshkruajnë shkëmbimin e nxehtësisë; - rendisin faktorët qe shkaktojnë shkëmbimin e nxehtësisë; - dallojne mënyrat e shkëmbimit te nxehtësisë; - përshkruajnë rendësinë e koeficientit te transmetimit te nxehtësisë; - pershkruajnë humbjet e nxehtësisë; - theksojnë arsyet e humbjes së nxehtësisë; - bëjë llogaritje të humbjes së nxehtësisë; b) Temat e kapitullit - Njohuri të përgjithshme të shkëmbimit të nxehtësisë - Barazimi kryesor i shkëmbimit të nxehtësisë - Kalimi i nxehtësisë në shtresat e trupit të ngurtë - Kalimi i nxehtësisë me konvencion - Koeficienti i transmetimit të nxehtësisë - Diferenca mesatare e temperaturave. - Përdorimi i rrymave të kundërta - Humbjet e nxehtësisë në mjedisin rrethues. c) Udhëzime didaktike për kapitullin: Rekomandohet që mësuesi të :

94

- shpjegojë përmes shembujve të ndryshem nga jeta e perditshme per humbjet e nxehtesise; - organizoje vizite me nxënës ne industritë ushqimore ku nxënësit do te njihen ne

mënyrë - praktike me mënyrat e shkëmbimit te nxehtësisë - përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve; - vlerësojë nxënësit me përdorimin e pytje-përgjigjeve me gojë ose me shkrim d) Kushtet për realizimin e kapitullit - laborator, industri përpunuese, projektor . - skema teknologjike, diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese Kapitulli 9: Ngrohja dhe ftohja 15 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të :

- përshkruajnë metodat e ngrohjes me avull; - përshkruajnë përdorimin e mediumeve tjera për ngrohje. - përshkruajnë ftohjen dhe mediumet qe përdorën për ftohje. - pershkruajne llojet e shkëmbyesve te nxehtësisë; - kryejnë llogaritje të thjeshta të kapacitetit te tyre. - përshkruajnë teknikat e sigurimit qe duhet te merren ne repartet e ngrohjes.


- Ngrohja me avull uji me metodën e drejtpërdrejtë - Ngrohja me avull uji me metodën e jo drejtpërdrejtë - Ngrohja me avull lëngjesh të nxehta - Ngrohja me gaze të furrës - Njohuri të përgjithshme për ftohjen - Bilancet e ftohjes - Ftohja me agjentë të temperaturave të ulëta - Konstruksioni i aparateve të shkëmbimit të nxehtësisë - Shkëmbyesit e nxehtësisë me këmishë - Shkëmbyesit e nxehtësisë gyp-gyp - Shkëmbyesit e nxehtësisë me serpentinë - Krahasimi dhe zgjedhja e shkëmbyesit - Llogaritja e shkëmbyesve të nxehtësisë - Masat e sigurimit në repartet e shkëmbimit të nxehtësisë

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të :

- Shpjegojë përmes shembujve të ndryshëm nga jeta e përditshme; - Përdorë pyetje gojore për të rritur angazhimin e nxënësve në mësim; - Organizojë biseda me nxënësit përreth temave të kapitullit; - Vlerësojë nxënësit me pyetje-përgjigje me gojë ose me shkrim; - Përcjellë me kujdes përparimin e nxënësve gjatë shpjegimit;

95

- Organizojë vizita me nxënës në repartet e ngrohjes-ftohjes në industritë ushqimore;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - laborator, industri përpunuese, projektor. - skema teknologjike. - diapozitiva e fotografi nga proceset përpunuese.

96

Programi i lëndës

“Mikrobiologji dhe higjienë” Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndes së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësit duhet të:

- Shpjegojnë rolin e mikrobiologjisë dhe higjienës dhe lidhjen e tyre me disiplinat bujqësore;

- Tregojnë cilët janë grupet e mikroorganizmave dhe veçoritë e tyre; - Shpjegojnë strukturën, shumimin, ushqimin, luftimin, dëmin dhe dobinë e

mikroorganizmave në bujqësi dhe industrinë ushqimore; - Shpjegojnë masat dhe metodat që duhet ndërmarrë për mbrojtjen e bimëve,

kafshëve dhe vet njeriut nga mikroorganizmt; - Përshkruajnë sëmundjet që shkaktohen nga mikroorganizmat te bimët, kafshët dhe

te njeriu; - Shpjegojnë të arriturat shkencore deri sot në zvoglimin apo dhe asgjasimin e

sëmundjeve të ndryshme te bimët, kafshët dhe njeriu; - Shpjegojnë mënyrat dhe metodat higjienike si dhe rëndësinë e higjienës në

mbrojtjen nga mikroorganizmat. II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 1orë/javë = 35 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Gjallesat me organizim të thjeshtë – mikroorganizmat 10 orë

a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitullit nxënësit duhet të:

- Klasifikojne gjallesat me organizim të thjeshtë-mikroorganizmat; - Dallojnë qelizën prokariote nga ajo eukariote; - Përshkruajnë mjedisin ku janë të përhapura mikroorganizmat; - Përshkruajnë rëndësinë e mikroorganizmave për natyrën dhe mjedisin;


- Klasifikimi i gjallesave me organizim të thjeshtë - mikroorganizmave; - Virusët- ndërtimi, përhapja dhe problemet që shkaktohen nga virusët; - Bakteret- ndërtimi, përhapja dhe roli i tyre në natyrë dhe mjedis; - Kërpudhat- klasifikimi, ndërtimi, përhapja dhe roli i tyre në natyrë dhe mjedis;

97

c. Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që arsimtari të

- Shpjegojë përmbajtjen e kapitullit duke theksuar në vazhdimësi rëndësinë e mikrobiologjisë për shkencat bujqësore, si dhe duke përdorur ndihmësa vizualë, si foto, diapozitivë, video kaseta etj.

- bëjë ilustrime të leksioneve me transparente nëpërmjet projektorit; - përdorë pyetje-përgjigje të niveleve të ndryshme të të nxënit; - vlerësojë nxënësit me anë të pyetjeve gojore apo edhe testtit me shkrim

d. Kushtet për realizimin e kapitullit - Fotografi në lidhje me përmbajtjen e kapitullit; - Diapozitiv, folie, videokaseta dhe burime nga interneti lidhur me përmbajtjen e

kapitullit; - Projektor, videobim, grafoskop.

Kapitulli 2: Funksionet jetësore të mikroorganizmave 7 orë a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësit duhet të

- Përshkruajnë riprodhimin e viruseve dhe infektimin prej tyre; - Përshkruajnë procesin e riprodhimit të baktereve; - Përshkruajnë riprodhimin e kërpudhave; - Përshkruajnë të ushqyerit e mikroorganizmave; - Përshkruajnë dhe dallojnë proceset e tjera jetësore të mikroorganizmave;


- Riprodhimi i viruseve dhe infektimi prej tyre - Riprodhimi i baktereve - Riprodhimi i kërpurdhave - Të ushqyerit e mikroorganizmave - Procese të tjera jetësore të mikroorganizmave

c. Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandime që arsimtari të

- Shpjegojë përmbajtjen duke krahasuar në vazhdimësi mënyrën e e riprodhimit ndërmjet mikroorganizmave.

- Shpjegojë përmbajtjen e kapitullit duke përdorur ndihmësa vizualë, si foto, diapozitivë, video kaseta etj.


d. Kushtet pë realizimin e kapitullit

- Diapozitiv, folie, fotografi, CD; - Burime nga interneti lidhur me përmbajtjen e kapitullit; - Projektor, videobim, grafoskop;

98

Kapitulli 3: Sëmundjet infektive 18 orë a. Qëllimi i kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësit duhet të:

- Përshkruajnë sëmundjet infektive virusale te bimët, kafshët dhe njeriu; - Përshkruajnë sëmundjet infektive bakterore te bimët, kafshët dhe njeriu; - Përshkruajnë sëmundjet infektive të shkaktuara nga kërpudhat te bimët, kafshët

dhe njeriu; - shpjegojë mënyrën e mbrojtjes së organizmit nga sëmundjet infektive; - shpjegojnë sistemin mbrojtës imunitar; - përshkruajnë antibiotikët dhe mënyrën e veprimit të tyre ndaj sëmundjeve

infektive; - përshkruajnë mënyrën e mbajtjes së higjienes për tu mbrojtur nga sëmundjet

infektive. b. Temat e kapitullit

- Viruset dhe sëmundjet - Rikeciet dhe viroidet - Sëmundjet infektive bakterore - Sëmundjet e shkaktuara nga kërpudhat - Mbrojtja e organizmit nga sëmundjet - Përgjigjja imunitare: Mekanizmat e mbrojtjes jo specifike - Përgjigjja imunitare specifike - Imuniteti aktiv dhe pasiv - Antibiotikët - Mbajtja e higjienës

c. Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që arsimtari të

- Përshkruajë sëmundjet që shkaktohen nga mikroorganizmat (viruset, bekteret dhe kërpudhat)duke dhënë shembuj konkrete nga jeta reale;

- Shpjegojë përmbajtjen e kapitullit duke përdorur ndihmësa vizualë, si foto, diapozitivë, video kaseta etj.



- Diapozitiv, folie, fotografi, CD; - Burime nga interneti lidhur me përmbajtjen e kapitullit; - Projektor, videobim, grafoskop.

99

KLASA 11

Përshkruesit e moduleve të praktikës profesionale


“Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve me prejardhje shtazore 1” Lëmia: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11 Numri i modulit

4

Qёllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për kryer punët në konservimin e mishit, peshkut dhe vezëve, në pranimin dhe përpunimin e qumështit, paketimin, transportin dhe ruajtjen e prodhimeve me prejardhje shtazore.


11.7 kredi (70 orë)


RM 1

Nxënësi kryen punët në konservimin e mishit, peshkut dhe vezëve Përmbajtja - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve të punës. - Kontrolli teknik i stabilimenteve për ftohje, ngrirje dhe

tymosje - Ftohja dhe ngrirja - Tymosja - Kriposja dhe shëllirimi - Përcaktimi i cilësisë së prodhimeve tw konservuara - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë konservimit të mishit, peshkut dhe vezëve

RM 2 Nxënësi kryen punët në pranimin dhe përpunimin e

qumështit Përmbajtja - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve të punës. - Kontrolli teknik i stabilimenteve pwr pranimin dhe

pwrpunimin e qumwshtit

100

- Pranimi i qumwshtit - Filtrimi dhe ftohja e qumështit - Standardizimi i përmbajtjes së yndyrës në qumësht - Përpunimi termik i qumështit (pasterizimi dhe sterilizimi) - Homogjenizimi i qumështit - Kontrolli i cilësisë së qumështit - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë pranimit dhe përpunimit të qumështit

RM 3 Nxënësi kryen punët në paketimin, transportin dhe

ruajtjen e prodhimeve me prejardhje shtazore Përmbajtja - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve të punës - Kontrolli teknik i stabilimenteve pwr paketimin,

transportin dhe ruajtjen e prodhimeve - Paketimi, llojet e paketimit sipas llojit të prodhimit - Transporti, mjetet për transport - Ruajtja, mënyrat e ruajtjes - Rregullat higjieno-sanitare që duhet plotësuar gjatë paketimit, transportit dhe ruajtjes së prodhimeve me prejardhje shtazore





- Përzgjedhw veglat dhe pajisjet e punës sipas procesit tw konservimit dhe pwrpunimit

- Kontrollojw stabilimentet për ftohje, ngrirje dhe tymosje nw bazw kritereve tw kwrkuara sipas llojit tw prodhimit

- Bëjë ftohjen dhe ngrirjen e mishit, peshkut, vezëve sipas kwrkesave teknike pwr secilin lloj tw prodhimit

- Bëjë tymosjen e mishit, peshkut sipas kwrkesave teknike tw procesit tw tymosjes

- Bëjë kriposjen dhe shëllirimin e mishit dhe peshkut sipas kwrkesave teknike tw procesit pwr kriposje

101

dhe shwllirim - Zbatojw rregullat e sigurimit teknik dhe të ruajtjes së

mjedisit gjatë konservimit të mishit, peshkut dhe vezëve

- Zbatojw rregullat higjieno-sanitare të ruajtjes së mjedisit gjatë konservimit dhe pwrpunimit të prodhimeve



- Përzgjedhw veglat dhe pajisjet e punës - Kryej kontrollimin teknik tw stabilimenteve për

ftohje, ngrirje dhe tymosje - kryej analizwn e cilwsisw sw qumwshtit sipas

standardeve dhe pranimin e tij - Bëjë filtrimin dhe ftohjen e qumështit sipas

normave tw kwrkuara - Bëjë standardizimin e përmbajtjes së yndyrës në

qumësht sipas kwrkesave tw tregut - - Monitoron parametrat e temperaturws dhe kohws

gjatw procesit tw përpunimit termik të qumështit (pasterizimin dhe sterilizimin)

- monitoron shtypjen dhe temperaturwn gjatw procesit tw homogjenizimit të qumështit

- Bëjë kontrollin e cilësisë së qumështit - Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes

së mjedisit gjatë pranimit dhe përpunimit të qumështit

- - Zbatojw rregullat higjieno-sanitare të ruajtjes së mjedisit gjatë pranimit dhe përpunimit tw qumështit



- Përzgjedhw veglat dhe pajisjet e punës - Kryej kontrollin teknik tw stabilimenteve për

paketimin, transportin dhe ruajtjen e prodhimeve - Kryej paketimin sipas llojit të prodhimit - Monitorojw transportimin e brendshwm tw

prodhimeve - Përzgjedhë mënyrat e ruajtjes sipas llojit të

prodhimit - Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes

së mjedisit gjatë paketimit, transportit dhe ruajtjes

102

sw prodhimeve - - Zbatojw rregullat higjieno-sanitare të ruajtjes së

mjedisit gjatë paketimit, transportit dhe ruajtjes Metodat e rekomanduara të të mësuarit

- Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në therrtore, hurdha, ferma të pulave, qumështore dhe në depot e prodhimeve shtazore.

- Mësuesi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrimet konkrete për operacionet themelore dhe teknikat e përgatitjes së prodhimeve shtazore për përpunim, mënyrat e konservimit dhe ruajtjes së prodhimeve shtazore.



- Rekomandohet që nxënësit të mbajnë shënime për udhëzimet që jepen nga mësuesi, si dhe të shfrytëzojnë manualet e përdorimit ose katalogë të pajisjeve që përdoren për përfitimin e prodhimeve shtazore

- Nxënësi do të përvetësojë kompetencat përmes veprimtarive praktike.

- Mësuesi i praktikës duhet të mbikëqyrë respektimin e rregullave të mbrojtjes në punë, të ruajtjes së mjedisit dhe të mirëmbajtjes së pajisjeve për përpunimin e lëndëve të para me prejardhje shtazore



Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe mjetet e mëposhtme: - Therrtore, hurdha, ferma të pulave, qumështore dhe depo

të prodhimeve shtazore. - Makina për përpunimin e prodhimeve me prejardhje

shtazore - Depo për ruajtjen e prodhimeve me prejardhje shtazore - Komplet ambalazhe dhe pajime të nevojshme për paketim - Mjetet transportuese - Katalogë dhe udhëzime për përdorimin e makinave të

nevojshme për përfitimin e prodhimeve me prejardhje shtazore

- Fletëraport për punë. - Materiale studimore

103


“Përpunimi dhe ruajtja e prodhimeve me prejardhje bimore” Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11

Numri i modulit

5

Qёllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer punët në procesin teknologjik të prodhimit te miellit, makaronave, prodhimeve konditorike, sheqerit dhe karamelave, vajit, konservimit të frutave dhe perimeve si dhe prodhimin e pijeve jo alkoolike.


17,5K (105)


RM 1

Nxënësi kryen punët në procesin teknologjik të prodhimit të miellit Përmbajtja - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve të punës. - Përgatitja e grurit për bluarje. - Pastrimi i grurit nga papastërtitë - Kontrolli teknik i makinës për bluarjen e grurit - Kalibrimi i cilindrave për bluarjen e grurit.

- Montimi i sitave dhe përzgjedhja e tyre. - Bluarja e grurit dhe prodhimi i miellit - Përcaktimi i cilësisë së miellit. - Përgatitja e miellit për treg- paketimi. - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë prodhimit të miellit.

RM 2 Nxënësi kryen punët në procesin teknologjik të prodhimit të makaronave Përmbajtja - Përgatitja e lëndëve të para dhe shtesave përmirësuese

për prodhimin e makaronave, - marrja në dorëzim e lëndës së parë, - harmonizimi i miellrave, - përgatitja e shtesave përmirësuese, - pastrimi dhe transporti i miellit në presë.

104

- Gatimi i brumit, dozimi i miellit, ujit dhe shtesave përmirësuese, brumosja.

- Presimi i brumit. - Formimi i makaronave prerja dhe radhitja e tyre. - Tharja paraprake dhe përfundimtare, - Ftohja graduale deri në temperaturën e mjedisit rrethues. - Paketimi, etiketimi dhe amballazhimi. - Ruajtja e prodhimit të gatshëm. - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë prodhimit të makaronave.

RM 3 Nxënësi kryen punët në procesin teknologjik të përfitimit të biskotave dhe prodhimeve konditorike. Përmbajtja - Përgatitja e lëndëve të para dhe lëndëve ndihmëse për

prodhimin e biskotave dhe prodhimeve konditorike. - Përgatitja, shkriftërimi dhe përpunimi i brumit. - Formimi i biskotave. Pjekja. - Ftohja, paketimi dhe depozitimi. - Regullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë prodhimit të prodhimeve konditorike.

RM 4 Nxënësi kryen punët në procesin teknologjik të prodhimit të sheqerit dhe karamelave. Përmbajtja - Pastrimi dhe rriskimi i panxharit të sheqerit. - Trajtimi me gëlqere i lëngut te fituar. - Ngopja e parë dhe e dytë me CO. - Avullimi i lëngut, përqëndrimi i shurupit dhe kristalizimi. - Paketimi dhe ruajtja e sheqerit. - Përgatitja e lëndëve të para dhe ndihmëse për karamela - Përgatitja e shurupit, ftohja dhe përpunimi i masës. - Përzgjedhja e formës së karamelave. - Mbështjellja,amballazhimi dhe ruajtja e karamelave. - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë prodhimit të sheqerit dhe karamelave.

RM 5 Nxënësi kryen punët në procesin teknologjik të prodhimit

të vajit. Përmbajtja - Pranimi, pastrimi dhe tharja e farave të bimëve vajore. - Qërimi, kondicionimi dhe bluarja e farave vajore. - Përfitimi i vajit të papërpunuar me presim dhe

105

ekstrahim. - Rafinimi i vajit të papërpunuar. - Kontrolli i cilësisë së vajit - Paketimi i vajit - Rregullat e sigurimit teknik e të mbrojtjes së mjedisit gjatë prodhimit të vajit.

RM 6 Nxënësi kryen punët në procesin teknologjik të

konservimit të frutave dhe perimeve dhe përfitimit të pijeve joalkoolike (freskuese) Përmbajtja - Konservimi i frutave dhe perimeve me anë të

përqëndrimit të lëndës së thatë. - Konservimi i frutave dhe perimeve me tharje. - Konservimi kimik. - Konservimi me anë të fermentimit laktik. - Përfitimi i pijeve joalkoolike (freskuese) - Kontrolli i cilësisë së prodhimeve të konservuara dhe

pijeve joalkoolike - Rregullat e sigurimit teknik e të mbrojtjes së mjedisit gjatë konservimit të frutave dhe perimeve si dhe prodhimit të pijeve jo alkolike.


Realizim i pranueshëm i modulit do tё konsiderohet arritja e kёnaqshme e tё gjitha kritereve tё realizimit tё specifikuara pёr çdo rezultat tё tё mёsuarit. Mё poshtё jepen shkurtimet qё do tё pёrdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit



- pëzgjedhë veglat dhe pajisjet e punës për bluarjen e grurit dhe prodhimin e miellit.

- përgatitë grurin për bluarje. - pastrojë grurin nga papastërtitë - Kryejë kontrollin teknik të makinës për bluarjen e

grurit - Bëjë kalibrimin e cilindrave për bluarjen e grurit. - bëjë kontrollin dhe montimin e sitave - Kontrollon procesin e bluares së grurit dhe të

prodhimit të miellit

106

- përcaktojë cilësinë e miellit sipas tipeve të tij. - bëjë paketimin e miellit sipas kërkesave të tregut,

bartjen (dërgimin) dhe depozitimin. - Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së

mjedisit gjatë prodhimit të miellit.



- Përgatisë lëndët e para dhe shtesat përmirësuese për prodhimin e makaronave,

- marrë në dorëzim lëndën e parë, - harmonizojë miellrat, - përgatisë shtesat përmirësuese, - Kontrollon procesin e brumosjes, dozimit të miellit

me ujë dhe shtesa përmirësuese. - Kontrollon procesin e presimit të brumit sipas

formave të përzgjedhura të makaronave. - Bëjë rregullimin e lagështisë dhe tharjen e

makaronave. - Bëjë ftohjen graduale të makaronave deri në

temperaturën e mjedisit. - Paketojë, etiketojë, amballazhojë dhe ruajë

makaronat e prodhuara. - Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së

mjedisit gjatë prodhimit të makaronave.


KR Nxënësi duhet tё: - Përgatisë lëndët e para dhe lëndët ndihmëse. - Kontrollon procesin e brumosjes, shkriftësimit dhe

përpunimit të brumit sipas llojit të prodhimit - Përzgjedhë formën e biskotave dhe prodhimve të

ngjajshme konditorike. - Bëjë pjekjen e biskotve dhe prodhimve të ngjajshme

konditorike sipas llojit të prodhimit. - Ftohë, paketojë dhe ruajë biskotat dhe prodhimet e

ngjajshme konditorike sipas llojit të prodhimit. - Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së

mjedisit gjatë prodhimit të biskotave dhe prodhimeve të ngjajshme konditorike.



- Pastrojë dhe rriskojë panxharin e sheqerit.

107

- Trajtojë me gëlqere lëngun e fituar. - Bëjë ngopjen e parë dhe te dytë me CO. - Avullojë lëngun, përqëndrojë shurupin dhe kristalizojë. - Paketojë dhe ruajë sheqerin. - Përgatisë lëndët e para dhe ndihmëse për karamela - Përgatisë shurupin, ftohë dhe përpunojë masën. - Përzgjedhë formën e karamelave. - Mbështjellë,amballazhojë dhe ruajë karamelat. - Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së

mjedisit gjatë prodhimit të sheqerit dhe karamelave.

RM 5 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë kontrolli:

KR Nxënësi duhet të: - Pranojë, pastrojë dhe thajë farat e bimëve vajore. - Qërojë, kondicionojë dhe bluaj farat vajore. - Përfitojë vajin e papërpunuar me presim dhe ekstrahim. - Rafinojë vajin e papërpunuar. - Kontrollojë cilësinë e vajit sipas standardeve industriale - Paketojë vajin sipas kërkesave të tregut - Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së

mjedisit gjatë prodhimit të vajit.



- Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në reparte të përpunimit të lëndëve me prejardhje bimore dhe në laboratoret prodhuese.

- Mësuesi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të

KR Nxënësi duhet të: - Konservojë frutat dhe perimet me anë të përqëndrimit

të lëndës së thatë. - Konservojë frutat dhe perimet me tharje. - Konservojë frutat dhe perimet me mënyrë kimike. - Përfitojë pijet joalkoolike (freskuese) - Kontrolloj cilësinë së prodhimeve të konservuara

dhe pijeve joalkoolike sipas standardeve industriale

- Respektojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit gjatë konservimit të frutave dhe perimeve si dhe prodhimit të pijeve jo alkolike.

108

jetë e mundur demonstrimet konkrete për procesin teknologjik të prodhimit të miellit, makaronave, prodhimeve konditorike, sheqerit dhe karamelave, vajit, konservimit të frutave dhe perimeve, përfitimit të pijeve joalkoolike (freskuese) etj.



- Rekomandohet që nxënësit të mbajnë shënime për udhëzimet që jepen nga mësuesi, si dhe të shfrytëzojnë manualet e përdorimit ose katalogë të pajisjeve që përdoren për përpunimin e prodhimeve me prejardhje bimore.

- Nxënësi do të përvetësojë kompetencat përmes veprimtarive praktike.

- Mësuesi i praktikës duhet të mbikëqyrë respektimin e rregullave të mbrojtjes në punë, të ruajtjes së mjedisit dhe të mirëmbajtjes së pajisjeve për përpunimin e lëndëve të para me prejardhje bimore



Për realizimin si duhet të modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet dhe mjetet e mëposhtme: - Reparte përpunimi i lëndëve të para me prejardhje bimore - Makina për përpunimin e lëndëve të para me prejardhje

bimore - Depo për ruajtje. - Komplet ambalazhe dhe pajime të nevojshme. - Mjetet transportuese. - Katalogë dhe udhëzime për përdorimin e makinave të

nevojshme për përpunimin e lëndëve të para me prejardhje bimore.

- Fletëraport për punë. - Materiale studimore.

109


“Metodat e përcaktimit sasior të substancave”

Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknik i teknologjisë ushqimore Niveli: I Klasa: 11

Numri i modulit

6

Qëllimi i modulit

Një moduli praktik që i aftëson nxënësit për zbatimin e metodave të gravimetrisë, volumetrisë të përcaktimit sasior të substancave, llogaritjes dhe prezantimit të rezultateve të analizës.


7,5 K (45 orë)


RM 1 Nxënësi kryen përcaktime sasiore të substancave duke përdor enët dhe pajisjet laboratorike. Përmbajtja

- Enët dhe pajisjet laboratorike që përdoren për - Përcaktime sasiore të substancave - Matja e substancave në peshore analitike - Pregatitja e mostrës për analizë kuantitative - Rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së

mjedisit gjatë përcaktimit sasior të substancave

RM 2 Nxënësi kryen operacionet themelore për përgatitjen e mostrës për analizë gravimetrike. Përmbajtja:

- Përgatitja e vendit të punës për kryerjen e analizës gravimetrike.

- Ecuria metodike e metodës gravimetrike - Përcaktimi gravimetrik i hekurit - Nxjerrja e reultatit të analizës gravimetrike të Fe. - Prezantimi dhe krahasimi i rezultatit me

përgjigjen standarde. - Rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së

mjedisit.

RM 3 Nxënësi kryen titullime volumetrike duke përdorë

110

shembuj konkret. Përmbajtja

- Përgatitja e tretësirave për titullim dhe standardizimi i tyre

- Përgatitja e indikatorëve dhe përdorimi i tyre gjatë procesit të titullimit

- Përcaktime volumetrike. - Përcaktimi i vëllimit ose përqendrimit të

substancës me titullim në prani të indikatorit përkatës

- Rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së mjedisit.



RM 1 IV Pyetje-përgjigje me gojë -Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - përdorë enët matëse (pipeta, bireta), si dhe

pajisje te tjera laboratorike - Kryejë përcaktime sasiore të substancave - Matë substanca në peshore analitike

bashkëkohore digjitale - Pregatisë mostra për analizë kuantitative - Zbatojë si duhet rregullat e sigurisë në punë

dhe të ruajtjes së mjedisit gjatë përcaktimit sasior të substancave

RM 2 IV Pyetje-përgjigje me gojë-Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - Përgatisë vendin e punës për kryerjen e analizës

gravimetrike. - Zbaton ecurinë metodike të metodës

gravimetrike: - ndan mostrat, kryen precipitimin,

111

- përgatit letrën filtruese, - kryen filtrimin me dekantim, - shpërlan precipitatin, - djeg letrën filtruese në kroxhol - kalcionmostrat në furrë deri në peshë

konstante - vendos mostrat në eksikator - matë precipitatin - llogarit rezultatin e mostrës së përcaktuar.

- Zbaton rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së mjedisit

RM 3 IV Pyetje-përgjigje me gojë-Vëzhgim me listë kontrolli


- Përgatisë tretësira për titullim: titullon H2SO4 me NaOH në prani të indikatorit

- Përgatisë dhe përdorë indikatorë gjatë procesit të titullimit

- Kryejë përcaktime volumetrike: - përcaktimi i klorureve me AgNO3 - përcaktimi i Fe2+ me tretësirë të KMnO4 - përcaktimi i fortësisë së ujit me EDTA në

prani të indikatorit - Përcaktojë vëllimin ose përqendrimin e

substancës me titullim në prani të indikatorit përkatës

- Rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së mjedisit.


- Ky modul duhet të realizohet në laboratorin e kimisë. Mund të organizohen vizita njohëse në laboratorët tjera kimike dhe të ngjashme.

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrimet konkrete gjatë punës me mjete laboratorike.

- Nxënësit duhet të ndahen në grupe të vogla dhe duhet të angazhohen sa më shumë në veprimtari konkrete, në mbështetje të përvetësimit të njohurive që trajton moduli. Ata duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me rastet e ndryshme që paraqiten në laborator.

- Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të zbatohet sa më shumë kontrolli i punës praktike dhe të vlerësohen aftësitë e fituara nga ata.

112


Për realizimin e modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - laboratorët për kimi; - kompleti i veglave, i pajisjeve dhe instrumenteve

laboratorike; - lëndë të para dhe materiale të tjera që përdoren në

laboratorin kimik; - materiale të shkruara (manuale, rregullore, katalogë).

113


“Mikrobiologji dhe higjienë” Lëmi: Teknologji ushqimore Profili: Teknologji ushqimore Niveli: I Klasa: 11

Numri i modulit

7

Qëllimi i modulit

Një modul që i përgatit nxënësit për të zbatuar praktikat e përgatitjes së preparateve, tereneve ushqyese dhe vrojtimin e tyre në mikroskop për të identifikuar mikroorganizmat.


5 K (30 orë)


RM 1 Nxënësi kryen veprime të përgatitjes së tereneve ushqyese të kulturave bakterore dhe të kërpudhave Përmbajtja - Matja dhe vëzhgimi për studime mikrobilogjike - Përdorimi i mikroskopit - Vëzhgimi me mikroskop - Sterilizimi i mjeteve që përdoren në mikroobiologji - Kulturat e mikroorganizmave - Terrenet ushqyese të kulturave bakterore - Terenet ushqyese të kulturave kërpudhore - Mbjellja e mikroorganizmave në terrene ushqyese. - Rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së

mjedisit gjatë përcaktimit sasior të substancave

RM 2 Nxënësi vrojton mikroorganizmat në mikroskop .

Përmbajtja: - Preparatet për vrojtimin e baktereve – të vrugut të

dhëmbëve, - Preparatet për vrojtimin e baktereve – baktereve të

gungzave të bimëve bishtajore (Rhisobium leguminosarum)-

- Preparatet për vrojtimin e kërpudhave- mykut të bukës. - Preparatet për vrojtimin e kërpudhave- tharmit të bukës. - Rregullat e sigurisë në punë dhe të ruajtjes së

mjedisit.

114



RM 1 IV Pyetje-përgjigje me gojë dhevëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - përgatisë terenet ushqyese për kultivimin e

mikroorganizmave të caktuar. - përgatisë preparatet afatshkurtëra dhe afatgjata

për vrojtimin e mikroorganizmave. - vizatojë në fletore mikroorganizmat e vrejtur

në preparate. - zbatojë si duhet rregullat e sigurisë në punë

dhe të ruajtjes së mjedisit gjatë përcaktimit sasior të substancave

RM 2 IV Pyetje-përgjigje me gojë dhe vëzhgim me listë

kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - vizatojë qelizat e vrugut të dhëmbëve; - vizatojë qelizat e gungzave të bimëve bishtajore; - vizatojë qelizat e bykut të bukës; - vizatojë qelizat e mykut të bukës

zbaton rregullat e sigurisë në punë dhe të - ruajtjes së mjedisit


- Ky model duhet të trajtohet në laboratorin e - biologjisë. - Rekomandohet të organizohen vizita në Institutin - Shendetsorë Kombtar dhe të tjera të ngjashme. - Arsimtari duhet të përdorë sa më shumë që të jet - e mundur demonstrmet kkonkrete gjatë punës me - mjete laboratorike. - Nxënësit duhet të angazhohen sa më shumë në - veprimtari konkrete, në mbështetje - të përvetsuarit të njohurive qqë trajton moduli. - Ata duhet të nxitin të diskutojnë në lidhje me rastet e

ndryshme që paraqiten në aftësitë e fituara nga ata.

115


Për realizimin e modulit, është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - laboratorët për mikrobiologji; - kompleti i veglave, i pajisjeve dhe instrumenteve

laboratorike; - terrene ushqyese, enë petri dhe materiale të tjera që

përdoren në laboratorin kimik; - manuale, rregullore, katalogë

116

LITERATURA 1. Biologji - Enver Sherifi, Anatomia dhe Morfologjia e Bimëve, Prishtinë 2001; - Lekë Gjiknuri, Tefta Rexha, Biologjia e përgjithshme, Tiranë 1989; - Anatomia Krahasuese e Kordateve(përkthim në shqip); - Dervish Rozhaja, Fiziologjia Krahasuese, Prishtinë, 2002; - Aleko Miho, Lulëzim Shuka, Fiziologjia e bimëve, Tiranë 2003; - Fetah Halili, Fiziologjia e Përgjithshme, Prishtinë, 1997; - Qazim Pajazitaj, Sistematika e bimëve të larta-dispensë, Prishtinë 1998; - Murat Xhulaj, Lefter Kashta. Botanika(Sistematika e bimëve)-1-Kriptogamet, shblu,

Tiranë 2000; - Murat Xhulaj, Babi Ruci. Botanika(Sistematika e bimëve)-2-Fanerogamet, shblu,

Tiranë 2000;

- Niko Peja, Ekologjia, shblu, Tiranë,1999; - Esat Hoxha, Ekologjia e Bimëve, Prishtinë 2000; - Salillari, S. Hoxha, Gjenetika, Tiranë 2002; - Dervish Rozhaja, Ndotja dhe Mbrojtja e Mjedisit Jetësor, Prishtinë, 1989; - Luan Memushi, Biologjia Humane, shblu, Tiranë 1999; - Eshref Saraçini Biologjia kl I për shkollen profesionale Prishtinë 1999. - Murraj,XH.: Zoologjia e përgjithshme. 1965.Tiranë. - Gjikinuri,L.: Praktikum i Zoologjisë së invertebrorve,Tiranë - Berisha, A.,Gecaj, A.,Pajazitaj, Q.:(2002):Biologjia KL. I gjimnaz. Libri.Shkollor. Prishtinë. - Rexhepaj, D., Saraqini, E., Abdullahu,K.: Biologji.kl. II gjimnaz. Libri .Shkollor . Prishtinë - Berisha, A., Hoxha,I., Abdullahu, K.(2001): Biologjia kl. III. Libri .Shkollor. Prishtinë. Dauti, E., Berisha, A., Bajraktari,I., Halili, F.(2001):.Biolologjia kl. IV. Libri .Shkollor . Prishtinë. - Rexhepi, F.:(1984): Botanika (morfologji, sistematikë, gjeobotanikë. Prishtinë.. Murati, M. (1985): Sistematika e bimëve të ulta. Prishtinë 2. Kmi me biokimi - M.Bacaj: Kimia kl I. Gjimnaz, Libri shkollor, Prishtinë. - M.Bacaj : Kimia organike kl. II. Gjimnaz, Prishtinë. - N.Daci, O. Leci:Kimia organike, Libri shkollor, Prishtinë. - Filipovic, I., Lipanovic, S., :Kimia organike. Libri Shkollor ,Prishtinë. - Troja, P., Bicaj, M.: Kurs i shkurter i kimis organike. Libri Shkollor . Prishtinë. - Rugova,M, Gjecbitriqi, T. Kursi i Kimis... - Dërmaku, S: Biokimia Prishtinë 1997 - B.Nikoliç: Biokimia, Beograd (1980). - A.Lutkiç: Biokimia, Zagreb (1992).

117

- Stryer, L: Biohemia, skolska knjiga, Zagreb, 1992 3. Anatomi e kafshëve - Sisson, S.: Anatomija domaci zivotinja Perkthim nga anglishtja. 1962 Zagreb - Petar,P.: Atlas anatomije domaci zivotinja. Përkthim nga polonishtja.1977. Zagreb. - Haxhiu, A.: Fiziologjia e kafshve shtepiake.1975,Tiranë. - B.Tarasenko,N.Shijaqki, N.Vinqiç: Anatomi dhe fiziologji e kafshëve shtëpiake, N.Sad (1978). - Popesko . P: Anatomski atlas domaşi životinja JUMENA Zagreb 1980. - Koch T.: Lehrbuch der Veterinar – Anatomie I-III. Gustav Fischer Verlag. Jena 1986 - Dyce, K; Ë. Sack, C. Ëensing: Textbook of veterinary anatomy Ë. B. Saunders Comp, - Philadelphia, London, Toronto, Montreal, Sydnay, Tokyo, 1987 - Bego. U; Anautović. I. Anatomia domaći životinja-prirućnik Sarajevo 1990 - Uros, B. Arnautović, I. Gagić, A: Anatomija domaće peradi. Univerzitetska knjiga. Sarajevo, 1991 4. Fiziologji e kafshëve - Jovanoviç: Fiziologjia e kafshëve shtëpiake, Beograd-Zagreb (1989). - Stojiç: Fiziologjia veterinare, Beograd (1996). - K.Petkov: Fiziologjia e kafshëve shtëpiake, Shkup (2000). - Melvin J. Sëenson: Djuksova fiziologija domaćih životinja, Svjetlost, Sarajevo 1975 - Mitin V: Fiziologija I dio (Opća fiziologija, krv i tjelesna tekućina), skripta, Veterinarski - Fakultet Zagreb. 1969. i 1974 druge izdanje - Mitin V: Praktikum iz fiziologije Skripta Veterinarski Fakultet Zagreb. 1974 i 1981. - Hamandžić M: Fiziologija probave u predželucima, IP, Svjetlost, Sarajevo 1990 5. Blegtori - J.Smalcelj, A.Rako: Blegtori e veçanët. Zagreb (1958). - S.Smilevski: Blegtori e veçanët. Shkup (1974). - S.Smilevski: Kultivimi i kuajve, Shkup (1981). - M.Spira, P.Papazisi, Sh.Hoxhi: Rritja e derrave (1973). - M.Selenica, Ç.Çelo, V.Samimi, F.Gjokaj: Rritja e njëthundrakve. Tiranë (1973). - F.Zagozhen: Kultivimi i deleve. Lubjanë (1982). - J.Kataliniç: Gjedhëtaria, Zagreb (1994). - M.Karajenoviç, S.Saviç: Kultivimi i deleve dhe dhive, N.Sad (1992). - S.Smilevski: Gjedhëtaria, Shkup (1974). - I. Katalinç: Gjedhëtaria, Zagreb (1994). - I.Hrasnica: Blegtori e përgjithëshme, Zagreb (1960). - D.Nikoliç: Blegtori e përgjithëshme, Beograd (1985). - B, Mužić. C, Nikolić. C. Petrićević. J, Srećko. K, Steiner: Stoćarstvo. Skolska knjiga. Zagreb 1991 - Adilović S; Opće stoćarstvo sa biostatistikom, izdavać Tisak,”Grafika” S.182. Sarajevo 1994.

118

- Caput P; Govedarstvo Izdavać” Celeber” S 409, Zagreb 1995. - Adilović, S. Skandro, M. Adilović, E. Prktićno stoćarstvo. Sarajevo. 2001 6. Patologji e përgjithshme - Križan Ćuljak i suradnici: Opća veterinarska patologija, Zagreb, 1993. Jubb, K. V.f., C. P. - K. Kenedy, Palmer Palma: Pathology of Domestic Animals, Volumes 1,2,3 Academic - press Inc. California, 1993 Çela Myzafer: Patologjia e përgjithshme veterinare. Tiranë 2005. 7. Farmakologji - Delak, M: Veterinarska Farmakologija. Stvarnost, Zagreb 1985. - S. Hodžović: Opća farmakologia i toksikologia. IV izdanje. Svjetlost, Sarajevo 1991 8.Sëmundje të brendshme - Beberi, P. Munguli, Ç. Biba N, Gjino.P, Ceroni.V,: Sëmundjet e brendshme dhe infektive të ripërtypsve. Tiranë 2002. - Ramadan, P. J, Harapin: Interna klinićka propedeutika domaćih životinja. Zagreb 1998 9. Të ushqyerit e kafshëve - Q.Obraqeviç: Bazat e ushqimit të kafshëve shtëpiake. Beograd (1981). - Q.Obraqeviç: Ushqimi i gjedhëve. Beograd (1975). - Q.Obraqeviç: Sistemet e reja të përcaktimit dhe vlerësimit të ushqimit të kafshëve. Zagreb (1984). - N.Pejiç, R.Jovanoviç, S.Kovqin, J.Vuqiniç: Tretëshmeria e racionit, bilanci i azotit dhe parametrat e langut të lukthit gjatë burimeve të ndryshme të azotit në ushqimin e vjetave. - N.Sad (1978). - R.Jovanoviç: Ushqimi i kafshëve shtëpiake, N.Sad (1980 dhe 2000) 10. Lindshmëri - Herak, M. Jakovac, M. Kopljar, M. Rižnar, S: Reprodukcija domaćih životinja III - Veterinarski Prirućnik Zagreb. 1989 Okljesa, B. Porodiljstvo domaćih životinja, - Poljoprivredni nakladni Zavod Zagreb. 1957 Rižnar,S: Ljećenje i upala vimena, Ljekovima - Plive, Zagreb. 1981. Sulo, Xh. S, Aderi. Muhamet Bisha . Riprodhimi dhe Patologjia e tij, Tiranë, 1989 11. Sëmundje invazive - Zanaj, S: Parazitologjia e përgjithshme dhe helmintologjia veterinare. Universiteti Bujqësor Tiranë 1998 Zanaj, S: Parazitologjia dhe araknoentologjia. Universiteti Bujqësor Tiranë 1997 - J. Kaufman, Birkhauser. Parasitic infektions of domestic animals, SË. 1996

119

12. Zoohigjienë - Asaj, A: Zoohigijena u praksi, Zagreb, 1974 Asaj, A: Zoohigijena, veterinarski prirućnik, Zagreb, 1989 Domi, Xh: Zoohigjiena (Ligjërata të autorizuara). Prishtinë, 1997 Asaj, A: - Higijena na farmi i u okolišu, Zagreb, 2003 Vllamasi-Shoshi Natalia: Higjiena veterinare, Tiranë. 2004 13. Sëmundje infektive - Beberi, P. Munguli, Ç. Biba N, Gjino.P, Ceroni.V,: Sëmundjet e brendshme dhe infektive të ripërtypsve. Tiranë 2002. - Zaharija, I: Zarazne bolesti domaćih životinja, Skolska knjiga, Zagreb. 1978 14. Higjiena dhe teknologjia e produkteve shtazore - Beberi, P. Munguli, Ç. Biba N, Gjino.P, Ceroni.V,: Sëmundjet e brendshme dhe infektive të ripërtypsve. Tiranë 2002. - Zaharija, I: Zarazne bolesti domaćih životinja, Skolska knjiga, Zagreb. 1978 15. Gjinekologjia dhe andrologjia - Herak, M. Jakovac, M. Kopljar, M. Rižnar, S: Reprodukcija domaćih životinja III - Veterinarski Prirućnik Zagreb. 1989 Okljesa, B. Porodiljstvo domaćih životinja, - Poljoprivredni nakladni Zavod Zagreb. 1957 Sulo, Xh. S, Aderi. Muhamet Bisha . - Riprodhimi dhe Patologjia e tij, Tiranë, 1989 16. Kirurgjia - Veterinarski prirućnik, IV izdanje, Jumena, Zagreb. 1989 Berge, E. M, ëesthues: Vet. Op. - Surgery, Medical Booc Company. Compenhagen. 1966. Beberi, P. Munguli, Ç. Biba N, -Gjino.P, Ceroni.V,: Sëmundjet e brendshme dhe infektive të ripërtypsve. Tiranë 2002. 17. Zoologji - Murraj,XH.: Zoologjia e përgjithshme. 1965.Tiranë. Gjikinuri,L.: Praktikum i Zoologjisë së invertebrorve,Tiranë - Dogelj,V.A.: Zoologjia e pakurrizorve ( përkthim,1963 Beograd. - Metenickin,I.: Opce zoologija,1968.Zagreb.

120

NORMATIV PER KUADRIN PROFESIONAL

LEMI: BUJQESI , TEK. USHQIMORE, PER. I DRURIT, PYLLTARI DREJTIMI BUJQESOR LENDET: • Biologji -Prof.i biologjisë -BSC (Bachelor) • Kimi -Profe.i kimisë -BSC • Bazat mbi tokën dhe të ushqyerit e bimëve -Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për lavërtari dhe perimtari - Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemtari dhe vreshtari -BSC • Teknika bujqësore -Inxh. i dipl.i bujqësisë për mekanizimin e bujqësisë - Inxh. i dipl.i bujqësisë-drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC • Botanikë -Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Profesor i biologjisë -Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari-perimtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Mekanizimi i prodhimtarisë lavertare-perimore -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mekanizimin e bujqësisë - Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm - Inxh. i dipl.i bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC • Lavertaria e përgjithshme me agroekologji - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC • Mbrojtja e bimëve - Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mbrojtjen e bimëve -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC

121

Organizimi i prodhimtarisë lavërtare-perimore -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për lavërtari –perimtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Bimet foragjere me livadhe e kullosa -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC • Perimtari - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC • Gjenetika e bimëve - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC • Prodhimi i farës -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari-perimtari - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Ujitja -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavertari-perimtari -BSC • Lavërtari e veçantë -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavertari-perimtari -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -BSC • Prodhimtaria e perimeve në ambiente të mbrojtura -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavertari-perimtari -BSC • Teknologji e përpunimit të prodhimeve lavertare dhe perimore -Inxh. i dip. i teknologjisë ushqimore - Kimi ushqimore -Inxh. i dip. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC

122

• Mekanizimi ne pemetari-vreshtari -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mekanizimin e bujqësisë - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Prodhimi i fidaneve -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -BSC • Mbrojtja të pemëve dhe hardhisë -Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mbrojtjen e bimëve -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Pemëtaria e pergjithshme -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Vreshtari me ampelografi - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC - Organizimi i prodhimtarisë pemtare-vreshtare -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh. i dipl. i bujqësisë për lavërtari –perimtari -BSC • Fisnikrimi i pemëve dhe hardhisë -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Pemëtari speciale -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -BSC • Verëtari -Inxh. i dip. i teknologjisë ushqimore – Kimi ushqimore

123

-Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Ujitje -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Vreshtari -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -BSC • Përpunimi i pemëve -Inxh. i dip. i teknologjisë ushqimore – Kimi ushqimore -Inxh. i dip. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -BSC • Anatomi dhe fizologji e kafshëve -Veteriner i diplomuar -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Bazat të prodhimtarisë bimore -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për lavërtari –perimtari -BSC • Biokimi -Biokimist -Prof. i kimisë -Prof. i biologjisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Mekanizimi i prodhimtarisë blegtorale -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mekanizimin e bujqësisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -BSC • Bazat e ushqimit të kafshëve - Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Inxh. i dipl. i bujqësisë për lavërtari -perimtari -BSC

124

• Blektori e përgjithshme -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Veterinar i diplomuar -BSC • Bazat e gjenetikës me seleksionim të kafshëve -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Veteriner i diplomuar -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Blegtori e veçantë -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Veteriner i diplomuar - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Zoohigjienë me veterinari -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Veteriner i diplomuar - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Riprodhimi dhe mbarësimi artificial -Veteriner i diplomuar -Inxh. i bujqësisë-drejtimi i blegtorisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -BSC • Higjienë dhe tekn.e prodh. blegtor. -Teknolog i dipl.-drejtimi prodhimet blegtorale –Kimi ushqimore -Veteriner i diplomuar -Inxh. i dipl. i bujqësisë-drejtimi i blegtorisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Teknologjia e kultivimit të shpezëve -Inxh. i dipl. i bujqësië-drejtimi i blegtorisë -Veteriner i diplomuar -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC Lëmi : Teknologji ushqimore Biologji dhe ushqim -Pofesor i biologjisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm

125

-Inxh. i dipl. i bujqësië-drejtimi i blegtorisë -BSC Kimi organike dhe biokimi -Teknolog ushqimor – Kimi ushqimore -Profesor i kimisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësië-drejtimi i blegtorisë -BSC Kimi analitike - Profesor – i kimisë -Teknolog ushqimor – Kimist ushqimor -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC . Mikrobiologji dhe higjienë -Mikrobiolog -Teknolog ushqimor – Kimi ushqimore -Veterinar i diplomuar -Profesor i biologjisë për biokimi dhe biologji molekulare - Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC Lënda e parë me prejardhje bimore dhe shtazor

-Teknolog ushqimor – kimi ushqimore -Inxh. i dip. i përgjithshëm i bujqësisë -Inxh. i dip.i blegtorisë – lavërtarisë -BSC

Teknologji ushqimore me prejardhje bimore dhe shtazore

-Teknolog ushqimor – kimi ushqimore -Inxh. i dip. i përgjithshëm i bujqësisë -Inxh. i dip.i blegtorisë – lavërtarisë -Veterinar

-BSC Makinat dhe proceset teknike

-Teknolog ushqimor – kimi ushqimore -Inxh. i dip. i makinerisë

-Inxh. i dip. i përgjithshëm i bujqësisë -BSC

18.7 . Përdorimi i kompjuterit -Inxh. i dip. i informatikës -BSC

126

DREJTIMI PYLLTARI • Biologji -Prof. i biologjisë - Inxh. i dip. i përgjithshëm i bujqësisë -BSC • Kimi -Prof. i kimisë - Inxh. i dip. i përgjithshëm i bujqësisë -BSC • Bazat mbi tokën dhe të ushqyerit e bimëv E -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -Inxh. i dipl. i pylltarisë - Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari dhe perimtari -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Botanikë -Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Profesor i biologjisë - Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC • Dendrologjia -Inxh. i dipl. i pylltarisë - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit - Inxh. i dipl. i bujqësisë per rregullimin peizazhit -Inxh.i dipl. i arkitekturës për peizazhe -BSC • Gjeodezia -Inxh. i dipl. i gjeodezisë - Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i bujqësisë per ekonomin ujore melioruese -BSC • Dendrometria -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i dipl. i përpunimit të drurit -BSC • Teknologjia e drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i dipl. i përpunimit të drurit -BSC • Sistemim malor -Inxh. i dipl. i pylltarisë

127

-Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit • Mekanizim dhe transport pyjorë -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mekanizimin e bujqësisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavertari dhe perimtari -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemtari dhe vreshtari -BSC • Ndertim pyjorë -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i dipl. i përpunimit të drurit -BSC • Mbrojtje Pylli -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mbrojtjen e bimëve -BSC • Silvikultura

-Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh i dipl.i hortikulturës -BSC • Mbareshtrim Pyjesh -Inxh. i dipl. i pylltarisë

-Inxh i dipl.i horticulture -BSC • Mbrojtja e ambientit dhe planifikimi Hapsinor -Inxh. i dipl. i pylltarisë - Inxh. i dipl. i bujqësisë per rregullimin peizazhit - Inxh i dipl.i hortikulturës -BSC • Pyllëzim dhe Fidanishte Pyjore -Inxh. i dipl. i pylltarisë - Inxh i dipl.i hortikulturës -BSC • Teknologji, konservim dhe shfrytezim druri -Inxh. i dipl. i pylltarisë - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC DREJTIMI I PERPUNIMIT TE DRURIT • Teknologji e drurit - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë)

128

•Makinat për përpunimin e drurit - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë) •Tenologjia e finalizimit të drurit - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë) •Konstuksione drurore - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë) •Përpunimi primar i drurit - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë) • Përpunimi sipërfaqësor i drurit - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë) •Tharja e drurit (Perpunimi hidrotermik i drurit) - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i dipl. i pylltarisë -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë) •Vizatim teknik me gjeometri diskriptive - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit - Inxh. i dipl. i makinerisë -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë) •Vizatime me kompjuter - Inxh. i dipl. i perpunimit të drurit ( trajnimi me auto-cad) - Inxh.dip. i makinerisë -BSC - i perpunimit të drurit -Inxh. i perpunimit të drurit ( shkolla e lartë)

129

• Biologji -Profe.i biologjisë -BSC (Bachelor) • Kimi -Profe.i kimisë -BSC • Organizim dhe ekonomi -Ekonomist -Bachelor DREJTIMI VETERINARI • Biologji Profe.i biologjisë -BSC • Kmi -Profe.i kimisë -BSC • Anatomi e kafshëve -Veteriner i diplomuar -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori - Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm • Fiziologji e kafshëve -Veteriner i diplomuar -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Blegtori -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori - Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Patologji e përgjithshme Veteriner i diplomuar -Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm • Farmakologji -Veteriner i diplomuar -Farmakolog • Sëmundje të brendshme -Veteriner i diplomuar • Biokimi -Biokimist -Prof. i kimisë

130

- Veteriner i diplomuar -Prof. i biologjisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blektori -BSC • Të ushqyerit e kafshëve -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -BSC • Lindshmëri -Veteriner i diplomuar • Sëmundje invazive -Veteriner i diplomuar • Zoohigjienë -Veteriner i diplomuar -Inxh. i dipl. i bujqësisë për blegtori -Inxh. i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Higjiena dhe teknologjia e produkteve shtazore -Teknolog i dipl. i ushqimit -Veteriner i diplomuar -Inxh. i dipl. i bujqësisë-drejtimi i blegtorisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC • Gjinekologjia dhe andrologjia -Veteriner i diplomuar • Kirurgjia -Veteriner i diplomuar Mbrojtje e bimëve • Biologji -Prof. i biologjisë -Inxh. i dip. i përgjithshëm i bujqësisë -BSC • Kimi -Prof. i kimisë - Inxh. i dip. i përgjithshëm i bujqësisë -BSC • Bazat mbi tokën dhe të ushqyerit e bimëve -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem - Inxh. i dipl. i bujqësisë-për lavërtari dhe perimtari -Inxh. i dipl. i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC

131

• Botanikë -Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Profesor i biologjisë -BSC • Teknika bujqësore -Inxh. i dipl.i bujqësisë për mekanizimin e bujqësisë -Inxh. i dipl.i bujqësisë-drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC Fitopatologji -Fitopatolog -Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm - Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC Meterologji -Meterolog -Inxh. i dipl.i bujqësisë-drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC Biokimi -Biokimist -Prof. i kimisë - Prof. i biologjisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC Bazat e prodhimtarisë bimore -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl. i bujqësisë për lavërtari –perimtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC Barërat e këqia -Inxh.dip. barëra të kqija -Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm - Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh. i dipl. i pylltarisë -BSC

132

Entomologji -Entomolog -Inxh. i dipl.i bujqësisë-drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC Fitofarmakologji me toksikologji -Fitofarmakolog -Toksikolog -Inxh. i dipl.i bujqësisë-drejtimi i përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari-perimtari -BSC Makina dhe aparate -Inxh. i dipl. i bujqësisë për mekanizimin e bujqësisë -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshem -Inxh. i dipl. i bujqësisë për lavëtari dhe perimtari --Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC Mikrobiologji -Mikrobiolog -Teknolog ushqimor – Kimi ushqimore -Veterinar i diplomuar -Profesor i biologjisë për biokimi dhe biologji molekulare -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -BSC Organizimi i mbrojtjes së bimëve (Mbrojtja integrale) -Inxh.i dipl. i bujqësisë – drejtimi i përgjithshëm -Inxh.i dipl. i bujqësisë-mbrojtjes së bimëve -Inxh. i dipl. i bujqësisë për lavërtari –perimtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC Hortikulturë Bazat mbi tokën dhe të ushqyerit e bimëve -Inxh.i dipl.i bujqësisë – drejtimi i Përgjithshëm - Inxh. i dipl.i bujqësisë- Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl.i bujqësisë- Lavërtari-Perimtari -BSC Teknikë bujqësore -Inxh. i dipl.i bujqësisë drejtimi i mekanizimit ne bujqësisë

133

-Inxh. i dipl.i bujqësisë-drejtimi i Përgjithshëm -Inxh. i dipl.i bujqësisë-Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl. bujqësisë- Lavërtari-Perimtari -BSC Prodhimi i fidanëve - Inxh. i dipl. i Hortikultures - Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar - Inxh. i dipl- Pylltar - Inxh. i dipl. – Pergjithshem Kimi Prof..i Kimisë -BSC Biologji -Prof..i Biologjisë -BSC (Bachelor) Botanike -Prof..i Biologjisë -Inxh.i dipl.i bujqësisë –Përgjithshëm -Inxh. i dipl. i Pylltarisë - Inxh. i dipl. bujqësisë-për lavërtari -Inxh. i dipl.i bujqësisë-për pemëtari dhe vreshtari -BSC Mbrojtja e bimëve -Inxh. i dipl. Mbrojtja e bimeve -Bsc. Mbrojtja e bimeve -Inxh. i dipl. i Hortikultures -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl- Pylltar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Bsc Kultivimi i luleve shumëvjeçare -Inxh. i dipl. i Hortikultures -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Bsc, Rregullimi i kopshteve -Inxh. i dipl. i Hortikultures -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Bsc,

134

Lulet e saksive -Inxh. i dipl. i Hortikultures -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Bsc, Dekorimi i ambienteve te brendshme -Inxh. i dipl. i Hortikultures -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Bsc, Mbrojtja e mjedisit -Prof..i Biologjisë –Ekolog -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Inxh. Dipl, Mbrojtja e bimeve -BSC -Bachelor Marketingu dhe menegjimi ne hortikulture -Inxh. i dipl. i Hortikultures -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Bsc, Dendrologji -Inxh.i dipl. i arkitekturës për peizazhe -Inxh. i dipl. i Hortikultures - Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar - Inxh. i dipl- Pylltar - Inxh. i dipl. – Pergjithshem - Bsc,

Projektimi i haqpsirave te gjelbra -Inxh.i dipl. i arkitekturës për peizazhe -Inxh. i dipl. i Hortikultures -Inxh. i dipl. - Pemëtar- Vreshtar -Inxh. i dipl- Pylltar -Inxh. i dipl. – Pergjithshem -Bsc,

135

Përpilimi i këtij planprogrami është mbështetur nga Deutsche Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit (GTZ), Projekti: „Ripërtëritja e Arsimit dhe Aftësimit Profesional në Kosovë“ dhe është financuar nga Ministria Gjermane për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim.

136

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe...

Documents

Transcript of Ministria e Arsimit, Shkencës dhe...