MILKING A DAIRY FARM WITH MILK...

ÇÖZÜMMAL

İ

TEMMUZ - AĞUSTOS 201789

SÜT ÜRETİMİ YAPILAN ÖRNEK BİR BESİ ÇİFTLİĞİNDE MALİYETLEME

MILKING A DAIRY FARM WITH MILK PRODUCTION

Şenay AKAR9* ÖZTarım ülkesi olan Türkiye’de, tarım sektörü ekonomimize katkı anla-

mında istenilen payı alamamaktadır. Ancak son yıllarda Devletin de des-teği ile büyük kapasitede et besiciliği ve süt besiciliği yapan çiftlik sayısı artmıştır. Bu çiftliklerde maliyet muhasebesi yapmak özellikle süt üreten çiftliklerde oldukça zor ve karmaşıktır. Büyük kapasiteli tesislerin ciddi bir muhasebe ve finans sistemine gereksinimi vardır. Besicilik yapılan çiftlik-lerde doğal olarak her yıl yeni hayvanlar dünyaya gelmektedir. Bu hayvan-lar erkek veya dişi olmalarına göre gruplara ayrılarak büyütülmektedirler. Yavrulara büyüme evreleri süresince erkek veya dişi olmalarının yanında kaç aylık grupta oldukları da dikkate alınarak farklı besinler verilmektedir.

Farklı yem maliyetleri, yem hazırlaması ve dağıtımı, maliyet analizini zorlaştırmaktadır. Yine bu hayvanların büyüme evrelerinde farklı ahır veya revir gibi mekanlarda bulunması gider yerlerinin sayısını çoğaltmaktadır. Tüm bu nedenlerle çiftlik muhasebesi oldukça karmaşıktır ve bu güne ka-dar sistematik bir muhasebe sistemi oluşmamıştır. Çiftliklerde üretilen her hayvanın büyüme evresinin her safhasında satılabilir olması ve bu satış öncesi maliyet saptama gereği normal üretim yapan bir fabrika veya atöl-yeden farklıdır; dolayısı ile cinsiyet ve yaş gruplarına ayrılan tüm hayvan-ların her devre sonundaki maliyetinin bilinmesi gerekir. Bu yazıda örnek alınan bir süt üretim çiftliğinde beslenen hayvanların ve üretilen sütün bir yıl boyunca oluşan birim maliyetleri saptanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Süt üretim çiftliklerinde maliyetleme

ABSTRACTIn Turkey, which is a country of agriculture, the agricultural sector does

not get the desired share in terms of contribution to our economy, but in

9 * Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

*

*

Makale Geliş Tarihi: 25.05.2017Yayın Kurulu Kabul Tarihi: 29.06.2017

ÇÖZÜMMAL

İ

90TEMMUZ - AĞUSTOS

recent years, with the support of the State, the number of the fattening and milking farms increased. Cost accounting on these farms is particu-larly difficult and complicated, especially on dairy farms. Large capacity facilities require a serious accounting and finance system. Naturally, every year new animals come to the world on farms that have been breeding: these animals are divided into groups according to whether they are male or female. In addition to being male or female during the stages of growth, different foods are given to the puppies, considering how many months they are in the group.

Different feed costs, feed preparation and distribution, make cost analy-sis difficult. The fact that these animals are found in different stables or infirmary during the growing stages increases the number of expenditure places. For all these reasons, farm accounting is quite complicated and un-til now no systematic accounting system has been established. The fact that every animal produced in farms can be sold at every stage of the growth phase and this pre-sale cost determination is different from a normal fac-tory or workshop; So that the cost of all animals separated by gender and age groups at each end of the cycle must be known. In this article, we tried to determine the unit costs of the animals that are fed in a dairy farm and the annual production costs of the produced poultry.

Keywords: Calculation of product cost in dairy farming

GİRİŞSüt üretimi yapan Karapınar/Konya bölgesindeki bir besi çiftliğine ait

hayvan sayıları ve giderler dikkate alınarak maliyet analizleri yapılmış-tır. Tablolardaki tüm veriler söz konusu çiftlikten sağlanmıştır. Maliyet analizine girmeden önce besicilikte kullanılan ve bu makalede yer alan kavramlar özetlenmiştir. Hayvan sayıları hayvanların cinsiyet ve bulun-dukları yaş grubuna göre belirlendikten sonra esas üretim gider yerleri ile yardımcı hizmet gider yerleri bir tablo halinde verilmiştir; Daha sonra gi-derlerin saptanması için çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalarda çiftliğe ait muhasebe kayıtlarının yanında çiftlikteki teknik eleman kadrosundan ısıt-ma, elektrik ve su gibi giderlerin saptanmasında ve dağıtılmasında yardım alınmıştır. Sonunda giderler ilgili gider yerlerine dağıtılarak bir hayvan türü için yıllık birim maliyetin yanında birim süt maliyeti de saptanmıştır.

ÇÖZÜMMAL

İ


1. SÜT HAYVANCILIĞINDA KULLANILAN BAZI ÖNEMLİ TERİMLER VE ANLAMLARI1.1. Sığır: Çoğunlukla evcil olan inek, öküz, manda, camız gibi büyük

baş hayvanlara verilen addır. Geviş getiren ve çift toynaklı olan bu hay-vanların dişilerinin etinden, sütünden erkeklerin ise et ve gücünden fayda-lanılır.

1.2. Rasyon: Hayvanların beslenmesi için hangi yaş grubundaki hay-vana, hangi besinin ne oranda verileceğini gösteren beslenme programıdır. Hayvan besleme uzmanlarınca günlük, haftalık veya aylık listeler halinde oluşturulur. Bu program sayesinde her yaş ve grupta hayvanın her gün nasıl besleneceği belli olur. Rasyon bir çiftlikteki en hassas ve çiftliğin geleceği-ni belirleyen konudur. Yanlış rasyon hayvanlarda süt verim kaybı, aşırı kilo ve doğum güçlüğü, aşırı zayıflık, ayak mantarı ve daha birçok hastalığa hatta hayvan ölümüne yol açabilir. Diğer bir zarar da çiftlik gideri lüzum-suz yere çok yüksek olabilir.

1.3. Laktasyon: İneklerin doğum sonrası süt verme dönemine “lak-tasyon dönemi” denir. 300 gün civarında süt veren inek birinci laktasyon dönemindedir. Her doğumda bu dönem sıra ile numara alır.

Örneğin üçüncü doğum sonrası süt verdiği dönemde inek üçüncü lak-tasyon dönemindedir. İleri laktasyon dönemlerinde ineklerde süt verimi düşmekte ve ekonomik olmaktan çıkmaktadırlar; dolayısı ile cinslerine göre genellikle 6’ncı veya 7’nci laktasyon döneminde ekonomik ömürleri-ni doldurarak çiftlikten uzaklaştırılırlar.

1.4. İnekler İçin “Kuru Dönem”: İneklerin sağımı 300 gün civarındaki laktasyon dönemi sonrası doğum yaklaştığı için ineklerin sağım işlemi dur-durulur. Bu durdurma işlemi sonunda inekler süt verme yerine karınların-daki yavruyu beslerler. Bu süt verme işleminin durdurulmasından doğuma kadar olan süreye “kuru dönem” denir. 45 ila 60 gün arasında değişir. Bu sütten çıkarma işlemi yavaş yavaş veya aniden yapılır. Son yıllarda bu işlem aniden yapılmaktadır. Kuruya çıkan ineklerin beslenmesi yani ras-yonu farklıdır; yani süt veren ineğe göre günlük beslenme maliyeti daha düşüktür. Kilo almaması doğumun kolay olması açısından önemlidir. Özel bir beslenme programına alınırlar ve bu hayvanlar süt veren ineklerin ahı-rından uzaklaştırılarak ayrı bir bölmeye alınırlar.

ÇÖZÜMMAL

İ

92TEMMUZ - AĞUSTOS

1.5. İneklerde Kızgınlık: Dişi hayvanların doğumdan sonraki 45 ila 60 günlük bir süre içerisinde hareketlerinde ve davranışlarında farklılık başlar. Bu farklılık hayvanda aşırı hareketlilik, diğer hayvanların üzerine hoplama gibi belirtiler gösterir. Bu dönem çiftlikte uzman kişilerce izlenir ve bu hareketlilik hayvanların erkeği kabul etme arzusunu gösterdiğini bildirir. İneğin “kızgınlık” gösterdiği anlaşılır. Yani tohumlanmaya hazır-dır ve suni olarak döllenir. Bu kızgınlık modern tesislerde ineklerin boyun veya ayaklarına takılan özel aletlerle izlenir. Akşama kadar hayvanın ha-reketlerini kaydeden bu alet, inek sağıma girerken bilgisayara aktarır ve kızgınlık gösteren hayvana ait bilgiler ilgili kişilerce izlenir ve döllenir.

1.6. Tohumlama (Dölleme): Kızgınlık gösteren hayvana erkek sperm-lerinin suni yollarla verilmesidir. Bazı hayvanlar bu tohumlama sonucunda gebe kalmazlarsa çiftlikte bulunan bir boğa ile çiftleştirilmektedir. Boğa ile çiftleştirme metodu çok yaygın değildir. Boğa ile dölleme metodu-nun tüm hayvanlara uygulaması söz konusu olamaz. Boğa veya boğaların spermlerinde olan bir hastalık tüm yavrulara intikal ederekten çiftliğin ge-leceğini yok edebilir.

1.7. Döl Verimi :Normalde bir inekten bir yıl içerisinde bir yavru al-mak gerekir. 9 ay hamilelik, 3 ay gözlemleme ve tohumlama dönemi. Yav-ru alma süresi bir yılı geçtiği takdirde belli bir periyotda üretilecek olan toplam yavru sayısı düşeceğinden dolayısıyla çiftlik veriminde de düşüş olacaktır.

1.8. Döl Kontrolü: Soy kütüğü ve verim kayıtlarının düzenli tutulduğu, yeterli teknik altyapı, uzman personel ve hayvan varlığına sahip kuruluşlar tarafından yürütülen ve damızlıkları, döllerinin verimlerine göre seçmeyi sağlayan uygulamadır.

1.9. “Ari” Çiftlik :Ülkemizde hayvan hastalıkları fazla olduğundan tamamen hastalıktan ari çiftlikler yaratarak bu sorun çözümlenmeye çalı-şılmaktadır. Bu nedenle devlet ari’lik için müracaat eden çiftliklerde sıkı denetim yaparak“arilik” sertifika vermektedir. Bu sertifikaya sahip olana kadar iki ayda bir kontrol, sertifikadan sonra bir yıl süre ile altı ayda kont-rol ve daha sonra yılda bir kontrol yapılır. Ari olan çiftliklerdeki hayvanlar daha değerlidir ayrıca devletin bu çiftliklerde bulunan inek ve buzağılara hayvan başına normal destek dışında arilik desteği de vardır.

ÇÖZÜMMAL

İ


1.10. Damızlık: Yetiştirildiği ülkede veya bölgede ırkına özgü özellik-leri taşıyan, yüksek verimli, hastalıklardan ari, damızlık belgesi veya saf ırk sertifikası bulunan hayvana damızlık denir.

1.11. Süt Verimi: Bir inekten 24 saat içerisinde (bir gün boyunca) alı-nan süt miktarıdır. (Litre/Gün)

1.12. Laktasyon Süt verimi : Süt veren bir ineğin doğumdan hemen sonra saymak şartı ile 305 gün içerisinde verdiği toplam süt miktarıdır. (Litre/Laktasyon)

1.13. Doğumundan Ölümüne Kadar Büyükbaş Hayvanlar ve Hayvanlara Verilen Adlar

Hayvanlar doğumlarından ölümlerine kadar yaşadıkları dönemlerde farklı adlarla anılırlar. Dişi veya erkek olmaları bu adlandırmalarda önemli rol oynar.

Aşağıdaki Tablo 1’de hayvanların yaş ve cinsiyetlerine bağlı olarak al-dıkları isimler görülmektedir.

Tablo 1. Hayvanlara Verilen AdlarDoğumdan Sonraki Gün Sayısı Dişi Erkek

60 Güne Kadar Dişi Buzağı Erkek Buzağı

60-120 Gün Arası Küçük Dana Erkek Dana

120 Gün’den - 240 Gün’e Kadar Küçük Düve -

240 Gün’den Tohumlandığı Güne Kadar Büyük Düve -

Tohumlandıktan Sonra 9 ay Boyunca Gebe Düve -

Doğumdan Sonra Bir Sonraki Doğuma

2 ay Kalana Kadar Süt Veren İnek -

Doğuma Kadar 2 Ay Süre Boyunca Kuruya Çıkmış İnek -

120 Günden Sonra 450 Güne Kadar - Büyük Dana

450 Günden Sonrası - Tosun

Damızlık Olarak Kullanılmayan Boğalar - Öküz

1.14. Yaşam Evresi: Hayvanlar doğumdan itibaren belli aylar içinde dişi dana, küçük düve, orta boy erkek dana gibi farklı isimle anılırlar; Bu farklı isimle anıldıkları her dönem maliyet hesaplarında yaşam evresi ola-rak adlandırılmıştır.

ÇÖZÜMMAL

İ

94TEMMUZ - AĞUSTOS

2. GELENEKSEL YAKLAŞIMLA BİR SÜT BESİCİLİĞİ TE-SİSİNDE ÖRNEK MALİYET ANALİZİ

İşletmelerde faaliyetler tek bir işlemden oluşmamaktadır; Örnek olarak seçilen Vesta A.Ş.’ye ait çiftlikte faaliyetler gider yerleri dikkate alınarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır. Bu faaliyetleri besleyen birçok ortak kaynak olmakla birlikte ana gider ve faaliyetler farklıdır. Bu farklı faaliyet-ler dikkate alınaraktan üretim gider yerleri belirlenir.

2.1. Üretim Gider YerleriEsas üretime amaç edilerekten yapılan yatırım, pazarlama-satış dağı-

tım, yardımcı hizmet vb. gibi faaliyetlerin sürdürüldüğü yerlerdir.

2.1.1. Esas Üretim Gider YerleriSağmal ineklerin ve satış amaçlı gebe düve ve besi hayvanlarının yetiş-

tirildiği yerlerdir. Çiftlikte belirli sayıda sağmal inek sayısını sabit tutmak, bu aşamada yetiştirilen fazla gebe düveleri satmak ve erkek buzağıları bü-yüterek satmaktır.

Esas üretim gider yerleri aşağıdaki başlıklarla oluşturulmuştur.

A - Süt Üretim Gider Yeri Sağımı devam eden ve sütü satılan ineklerKuruya çıkmış inekler

B - Besi Hayvanı Gider Yeri Süt içen erkek buzağı (60 güne kadar)Küçük boy dana (60-120 gün arası)Orta boy dana (120-240 gün arası)Büyük boy dana (240-450 gün arası)

C - Gebe Düve Yetiştirme Gider YeriBu tesiste amaç esas üretimi başarıyla sürdürmektir. Süt veren ineklerin

ömrü 5-7 doğuma kadardır. Daha sonra bu hayvanlar sürüden uzaklaştı-rılmaktadır. Yine hasta olan veya süt verimi düşük olan ineklerde sürüden

ÇÖZÜMMAL

İ


uzaklaştırılmaktadır. Sürünün her ne nedenle olursa olsun azalmaması için yerine doğuma hazır gebe düve konulması gerekir. Her çiftlik gibi Vesta A.Ş.’de bu amaçla dişi doğan buzağıları beslemektedir. Bu besleme işle-mi farklı dönemlerde farklı maliyet içerdiğinden aşağıdaki gibi dönemlere ayrılmıştır. Süt içen buzağı 60 güne kadarKüçük dana 60 – 120 gün arasıKüçük düve 120 – 240 gün arasıBüyük düve 240 günden tohumlandığı güne kadar Gebe Düve

2.1.2. Yardımcı Hizmet Gider YerleriBu gider yerlerinin esas faaliyetinin esas üretimle doğrudan ilişkisi yok-

tur. Bu hizmetlerin çiftlikte bulunması esas üretim giderlerini düşürecektir. Çiftliğin kendi arasında bazı hayvan yemlerini üretmesi ve depolanması üretim maliyetini düşürecektir. Bu tür yardımcı hizmet yerleri; SağımhaneYem hazırlama ve yem depolama yerleri Hayvanlar için içilebilir su hazırlamaGübre toplama ve uzaklaştırma Lojman ve Yemekhane Gider Yeri

2.1.3. Üretim Yerleri Yönetimi Gider YerleriÜretim yerleri yönetimi; işlem yaptığımız Vesta A.Ş. büyüme sürecin-

de olduğundan şu an için herhangi bir departman müdürlüğü veya şefliği gibi bir birim oluşmadığından böyle bir gider yeri söz konusu değildir.

2.1.4. Pazarlama ve Satış Gider YerleriSüt, besi hayvanları, gebe düvelerin satışı için oluşturulan gider yeri-

dir. Söz konusu çiftlikte üretilen süt ve besi hayvanı belirli firmalara yıllık sözleşme kapsamında verildiği için bu bölüm altında sadece sütün satılan firmaya günlük nakli için özel bir süt taşıma aracının aylık kirası söz ko-nusudur.

ÇÖZÜMMAL

İ

96TEMMUZ - AĞUSTOS

2.1.5. Genel Yönetim Gider YerleriÇiftliğin genel yönetim giderlerinin izlendiği bu gider yerleri, muhase-

be ve genel müdürlük gider yerinden oluşur.

2.2. Çiftliğe Ait Giderlerin SaptanmasıÇiftliğe ait veriler toplanırken bir yıllık dönem baz alınmıştır. Öncelikle

çiftlikte bulunan hayvan sayılarını ayrıntılı bir şekilde Tablo 2 ’de veril-miştir. Aşağıdaki tabloda hayvanlar büyüdükçe grup değişikliği nedeniyle aynı hayvan yıl içerisinde birkaç grupta yer alabilir, bu nedenle bu tablo çiftlikte bulunan sürü toplamını vermez.

Tablo 2. 2016 Yılı İçerisinde Çiftlikte Beslenen Hayvanların Büyüme Evrelerindeki Sayıları

Cins Adet

Sağmal İnekler 208

l Düşük süt veren grup 47

l Orta süt veren grup 60

l Yüksek süt veren grup 101

Kuruya Çıkmış İnek 64

Erkek Buzağı 119

Dişi Buzağı 117

Küçük Boy Erkek Dana 107

Küçük Boy Dişi Dana 108

Orta Boy Erkek Dana 66

Orta Boy Düve 108

Büyük Boy Erkek Besi 19

Büyük Düve 75

Gebe Düve 75

Aşağıdaki Tablo 3’de üretim gider yerleri tanımlanmıştır; Bu tabloda gider yeri numarası ve kodları belirlenmiştir.

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 3. İşletmeye Ait Gider Yerleri ve Kodları

GİDER YERLERİ ve KODLARI

CİNSİ GİDER YERİ GİDER YERİ NO

SÜT ÜRETİMİ

Sağımı devam eden ve sütü satılan inekler (305 gün)

Esas Üretim Gider Yeri 3001

Kuruya çıkmış inekler (2 ay) Esas Üretim Gider Yeri 3002

ET ÜRETİMİ

Süt içen erkek buzağı (60 güne kadar) Esas Üretim Gider Yeri 2001

Küçük boyerkek dana (60-120 gün arası)


Orta boyerkek dana (120-240 gün arası)


Büyük boy erkek besi (240-450 gün arası)


GEBE DÜVE YETİŞTİRME

Süt içen dişi buzağı (60 güne kadar) Esas Üretim Gider Yeri 1001

Küçük boydişi dana (60-120 gün arası) Esas Üretim Gider Yeri 1002

Orta boy düve (120-240 gün arası) Esas Üretim Gider Yeri 1003

Büyük düve 240 günden tohumlandığı güne kadar


Gebe Düve Esas Üretim Gider Yeri 1005

Sağımhane Yardımcı Hizmet Gider Yeri 10

Yem hazırlama ve yem depolama yerleri

Yardımcı Hizmet Gider Yeri 20

Hayvanlar için içilebilir su hazırlama Yardımcı Hizmet Gider Yeri 30

Gübre toplama ve uzaklaştırma Yardımcı Hizmet Gider Yeri 40

Lojman ve Yemekhane Yardımcı Hizmet Gider Yeri 50

Süt Taşıma Gideri Paz.Sat.Dağ.Gider Yeri 60

Yönetim Giderleri Genel Yön. Gid. 70

2.2.1. Yem MaliyetleriHayvanların bulunduğu büyüme evreleri ve o evrede bulunan hayvan

sayıları dikkate alınaraktan aşağıda özetlenmiştir.

ÇÖZÜMMAL

İ

98TEMMUZ - AĞUSTOS

Sağımı Devam Eden ve Sütü Satılan İneklerSüt veren inekler üç ayrı grupta beslenme programına alınmaktadırlar.

Bir yıllık süre içerisinde bu grupların sayısı pek değişmemiştir. Günlük süt verimi artan inek bir üst gruba alınırken süt verimi düşen inek bir alt gruba inmektedir. Aşağıda her gruba ait yem maliyetleri verilmiştir. Yıl boyunca bu gruptaki ineklerin sayılarının pek değişmediği görülmüştür. Bu nedenle her grubun yem tüketim maliyet hesabı ayrı ayrı yapılmış olup üçünün toplamı alınarak sağımı devam eden ve sütü satılan ineklere ait bir yıllık yem tüketim maliyeti aşağıda çıkartılmıştır.

Yüksek sağmalda bulunan inek ……….101 Adet Orta sağmalda bulunan inek…………….60 Adet Düşük sağmalda bulunan inek…………..47 Adet

Yüksek sağmal bir ineğin bir yıllık yem maliyeti 4.416,70 TLOrta sağmal bir ineğin bir yıllık yem maliyeti 4.230,83 TLDüşük sağmal bir ineğin bir yıllık yem maliyeti 3.825,69 TL

Tablo 4.5. ve 6. da ki değerlerden bir ineğin bir yıllık yem maliyeti alı-naraktan aşağıdaki hesaplama yapılmıştır.

Yüksek sağmal ineklerin bir yıllık yem maliyeti.. 4.416,70 x 101 = 446.086,70 TL

Orta sağmal ineklerin bir yıllık yem maliyeti… 4.230,83 x 60 = 253.849,80 TL

Düşük sağmal ineklerin bir yıllık yem maliyeti… 3.825,69 x 47 = 179.807,43 TL

Üç grubun bir yıllık toplam yem tüketim maliye-ti…………………879.743,93 TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 4.“Yüksek Grup” Süt Veren Bir İnek İçin Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

YÜKSEK GRUP SÜT

VEREN İNEK-LER

(1 inek için)

Hayvan Ba-şına Günlük Toplam Yem

Miktarı

BirimBirim Fiyat

Bir Gündeki Yem Mali-

yetiTL

305 GünlükYem Maliyeti

TL

Saman 2,00 Kg. 0,25 0,50 152,50

Yonca 5,00 Kg. 0,56 2,80 854,00

Silaj 22,00 Kg. 0,12 2,64 805,20

Süt Yemi 7,00 Kg. 0,97 6,79 2.070,95

Mısır ve Soya Küsbesi

6,50 Kg. 0,23 1,50 457,50

Soda 0,10 Gr. 0,92 0,09 27,45

Magnezyum Oksit

0,03 Gr. 0,95 0,03 9,15

Toksin Bağlayıcı (Xtox)

0,08 Gr. 0,469 0,04 12,20

DCP 0,07 Gr. 0,18 0,01 3,05

Vitamin 0,15 Gr. 0,5 0,08 24,40

Tuz 0,03 Gr. 0,033 0,00099 0,30

TOPLAM 42,96 14,48 4.416,70

Tablo 5. “Orta Grup” Süt Veren Bir İnek İçin Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

ORTA GRUP SÜT VEREN

İNEKLER(1 inek için)


Miktarı

BirimBirim Fiyat


yetiTL


TL

Saman 2,00 Kg. 0,25 0,50 152,50

Yonca 5,50 Kg. 0,56 3,080 939,40

Silaj 20,00 Kg. 0,12 2,40 732,00

Süt Yemi 7,50 Kg. 0,97 7,28 2.220,40


2,00 Kg. 0,23 0,46 140,30

Soda 0,03 Gr. 0,92 0,03 9,15

Magnezyum Oksit 0,03 Gr. 0,95 0,03 9,15


0,08 Gr. 0,469 0,04 12,20

ÇÖZÜMMAL

İ

100TEMMUZ - AĞUSTOS

DCP 0,02 Gr. 0,18 0,0036 1,09

Vitamin 0,10 Gr. 0,47 0,047 14,34

Tuz 0,03 Gr. 0,033 0,00099 0,30

TOPLAM 37,29 13,87 4.230,83

Tablo 6. “Düşük Grup” Süt Veren Bir İnek İçin Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

DÜŞÜK GRUP SÜT VEREN

İNEKLER(1 inek için)

Hayvan Başına Günlük Toplam

Yem Miktarı Birim Birim Fiyat

Bir Gün-deki Yem Maliyeti

TL


TL

Saman 3,50 Kg. 0,25 0,88 268,40

Yonca 5,50 Kg. 0,56 3,080 939,40

Silaj 20,00 Kg. 0,12 2,40 732,00

Süt Yemi 6,25 Kg. 0,97 6,06 1.848,30

Soda 0,05 Gr. 0,92 0,05 15,25

Toksin 0,08 Gr. 0,31 0,025 7,70

Vitamin 0,10 Gr. 0,47 0,047 14,34

Tuz 0,03 Gr. 0,033 0,00099 0,30

TOPLAM 35,51 12,54 3.825,69

2.2.1.2. Kuruya Çıkmış İnekler (2 ay)Çiftlikte bir yıl boyunca ortalama 64 inek kuruda kalmaktadır (sürünün

yaklaşık % 25’i).Sağmal hayvanlardaki gibi benzer şekilde kuruya çıkan hayvanlar için

bir yıllık yem maliyeti aşağıdaki Tablo 7 ‘den alınarak hesaplaması yapıl-mıştır.

Bir yıl boyunca kuruda kalmış ineklerin maliyeti 410,46 x 64 = 26.269,44 TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 7. “Kuru Dönem” İçin Bir İneğin Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

KURU DÖNEM İNEKLER(1 inek için)


Yem MiktarıBirim Birim Fiyat

Bir Gündeki Yem Maliyeti

TL


TL

Saman 6,50 Kg. 0,25 1,63 97,80

Arpalı Yonca 3,00 Kg. 0,56 1,68 100,80

Silaj 5,00 Kg. 0,12 0,60 36,00

Düve Yemi 3,00 Kg. 0,96 2,88 172,80


0,03 Gr. 0,31 0,01 0,60

Vitamin 0,08 Gr. 0,47 0,04 2,40

Tuz 0,03 Gr. 0,033 0,00099 0,06

TOPLAM 17,64 6,84 410,46

2.2.1.3. Süt İçen Erkek Buzağı (60 güne kadar)

Tablo 2’de görüldüğü gibi süt içen erkek buzağı sayısı 119 Adettir. Bu buzağı sayısı ile aşağıda Tablo 8’de ki bir buzağının bir yıl içerisindeki yem maliyeti çarpılacak olursa;

Bir yıl içerisindeki toplam buzağı yem maliyeti = 390,34 x 119 = 46.450,46 TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 8. “Dişi ve Erkek Buzağılar ” İçin Bir Hayvanın Bir Yıl İçin-deki Yem Maliyeti

2.2.1.4. Küçük Boy Erkek Dana (60-120 gün arası)

Tablo 2’den küçük boy erkek dana sayısı alınaraktan aşağıda Tablo 9’da ki bir yıl içerisindeki yem maliyeti kullanılarak aşağıdaki hesap ya-pılmıştır.

Bir yıl içerisindeki toplam küçük boy erkek dana yem maliyeti = 170,22 x 107 = 18.213,54 TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 9. “Küçük Boy Erkek ve Dişi Dana” için Bir Hayvanın Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

60 – 120 ERKEK DİŞİ (KARIŞIK)

KÜÇÜK BOY DANA

(1 inek için)


Yem MiktarıBirim

Birim Fiyat

Bir Gündeki Yem Maliyeti

TL

60 GünlükYem Mali-

yeti TL

Yonca 2 Kg. 0,56 1,12 67,20

Büyütme Yemi 2 Kg. 0,83 1,66 99,60

Soya ve Mısır Kar-şımı

0,2 Kg. 0,23 0,05 3,00

DCP 0,01 Gr. 0,17 0,002 0,12

Vitamin Mineral 0,01 Gr. 0,46 0,005 0,3

TOPLAM 4,22 2,84 170,22

2.2.1.5. Orta Boy Erkek Dana (120-240 gün arası)Tablo 2’den orta boy erkek dana sayısı alınaraktan aşağıda Tablo 10’da

ki bir yıl içerisindeki yem maliyeti kullanılarak aşağıdaki hesap yapılmıştır.Bir yıl içerisindeki toplam orta boy erkek dana yem maliyeti = 478,48

x 66 = 31.579,68 TL

Tablo 10. “Orta Boy Düve – Orta Boy Erkek Dana ” İçin Bir Hayva-nın Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

120 – 240 ORTA BOY DÜVE

ORTA BOY ER-KEK DANA(1 inek için)


Miktarı

Birim Birim FiyatBir Gündeki Yem Maliyeti

TL


TL

Saman 1 Kg. 0,25 0,25 30,00

Yonca 2,5 Kg. 0,56 1,40 168,00

Silaj 3 Kg. 0,12 0,36 43,20

Düve Yemi 2 Kg. 0,96 1,92 230,40


0,01 Gr. 0,23 0,02 2,76

DCP 0,01 Gr. 0,17 0,002 0,24

Vitamin 0,05 Gr. 0,46 0,023 2,76

Toksin Bağlayıcı 0,03 Gr. 0,31 0,01 1,12

TOPLAM 8,6 3,99 478,48

ÇÖZÜMMAL

İ


2.2.1.6. Büyük Boy Erkek Besi (240 – 450 gün arası)

Tablo 2’den büyük boy erkek besi sayısı alınaraktan aşağıda Tablo 11’de ki bir yıl içerisindeki( 125 gün) yem maliyeti kullanılarak aşağıdaki hesap yapılmıştır.

Bir yıl içerisindeki toplam büyük boy erkek besi yem maliyeti = 715,04 x 19 = 13.585,76 TL

Tablo 11. “Büyük Boy Erkek Besi (240 – 450 gün arası)” İçin Bir Hayvanın Bir Yıl İçindeki ( 125 gün) Yem Maliyeti

240 – 450 Gün BESİ

(1 inek için)


Miktarı


TL


TL

Saman 1,50 Kg. 0,25 0,375 46,88

Arpalı Yonca 2,00 Kg. 0,56 1,12 140,00

Silaj 6 Kg. 0,12 0,72 90,00

Besi Yemi 4 Kg. 0,87 3,48 435,00


Maya 0,004 Gr. 0,86 0,003 0,43

DCP 0,01 Gr. 0,18 0,002 0,22

Vitamin 0,03 Gr. 0,47 0,014 1,76

TOPLAM 13,56 5,72 715,04

2.2.1.7. Süt İçen Dişi Buzağı (60 güne kadar)Buzağılar ilk 60 gün erkek veya dişi ayrımı olmaksızın aynı yemi tüket-

tiklerinden Tablo 8’de ki değerler ve Tablo 2’den süt içen dişi buzağı sayısı alınaraktan aşağıdaki maliyet hesabı yapılmıştır.

Bir yıl içerisindeki toplam süt içen dişi buzağı yem maliyeti = 390,34 x 117 = 45.669,78 TL

2.2.1.8. Küçük Boy Dişi Dana (60 – 120 gün arası)Küçük boy dişi ve erkeklerde bahsi geçen günler içersinde beslenme

farkı olmadığından Tablo 9’da ki değerler ve Tablo 2’ den küçük boy dişi dana sayısı alınarak aşağıdaki maliyet hesabı yapılmıştır.

ÇÖZÜMMAL

İ


Bir yıl içerisindeki toplam küçük boy dişi dana yem maliyeti = 170,22 x 108 = 18.383,76 TL

2.2.1.9. Orta Boy Düve ( 120 – 240 gün arası)Bu gruptaki hayvanlarda erkek ve dişi farkı olmaksızın aynı besini tü-

ketmektedirler. Bu nedenle Tablo 10’da ki değerler ve Tablo 2’den orta boy düve sayısı alınarak aşağıdaki maliyet hesabı yapılmıştır.

Bir yıl içerisindeki toplam orta boy düve yem maliyeti = 478,48 x 108 = 51.675,84 TL

2.2.1.10. Büyük Düve (240 günden tohumlandığı güne kadar)Tablo 2’den büyük düve sayısı ve Tablo 12’ den yem maliyeti alınarak

aşağıdaki maliyet hesabı yapılmıştır.Bir yıl içerisindeki büyük düve yem maliyeti = 489,44 x 75 = 36.708,00 TL

Tablo 12. “Büyük Düve” İçin Bir Hayvanın Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

240 – 420 BÜYÜK DÜVE

(1 inek için)


Miktarı


TL


TL

Saman 5,00 Kg. 0,25 1,25 156,25

Arpalı Yonca 1,50 Kg. 0,56 0,84 105,00

Silaj 3 Kg. 0,12 0,36 45,00

Düve Yemi 1,50 Kg. 0,96 1,44 180,00


Maya 0,004 Gr. 0,86 0,003 0,43

DCP 0,01 Gr. 0,18 0,002 0,22

Vitamin 0,03 Gr. 0,47 0,014 1,76

Tuz 0,02 Gr. 0,003 0,0001 0,01

TOPLAM 11,08 3,92 489,44

ÇÖZÜMMAL

İ


2.2.1.11. Gebe DüveTablo 2’den gebe düve sayısı ve aşağıdaki Tablo 13’den yem maliyeti

alınarak aşağıdaki maliyet hesabı yapılmıştır.

Bir yıl içerisindeki gebe düve yem maliyeti = 1.913,18 x 75 = 143.488,50 TL

Tablo 13. “Gebe Düve” İçin Bir Hayvanın Bir Yıl İçindeki Yem Maliyeti

GEBE DÜVE(1 inek için)


Yem Miktarı Birim Birim Fiyat


yetiTL


TL

Saman 6,50 Kg. 0,25 1,6250 455,00

Arpalı Yonca 3,00 Kg. 0,56 1,6800 470,40

Silaj 5,00 Kg. 0,12 0,6000 168,00

Düve Yemi 3,00 Kg. 0,96 2,8800 806,40

Toksin Bağ-layıcı

0,03 Gr. 0,31 0,0092 2,57

Vitamin 0,08 Gr. 0,47 0,0376 10,53

Tuz 0,03 Gr. 0,033 0,0010 0,28

TOPLAM 17,64 6,83 1.913,18

Gider yerlerine göre aylık net yem giderleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 14. İşletmeye ait 2016 Yılı Yem Giderleri2016 YILI YEM GİDERLERİ

CinsiGider Yeri Sayı

Birim Mali-yeti TL

Yem Maliyeti TLSÜT ÜRETİMİ

Sağımı devam eden ve sütü satılan inekler (305 gün)

Esas Üretim Gider Yeri

208 4.229,53 879.743,93

Kuruya çıkmış inekler (2 ay)Esas Üretim Gider

Yeri64 410,46 26.269,44

ET ÜRETİMİ

Süt içen erkek buzağı (60 güne kadar)


119 390,34 46.450,46

Küçük boy erkek dana (60-120 gün arası)


107 170,22 18.213,54

ÇÖZÜMMAL

İ


Orta boy erkek dana (120-240 gün arası)


66 478,48 31.579,68

Büyük boy erkek besi (240-450 gün arası)


19 705,04 13.585,76

GEBE DÜVE YETİŞTİR-ME

Süt içen dişi buzağı (60 güne kadar)


117 390,34 45.669,78

Küçük boy dişi dana (60-120 gün arası)


108 170,22 18.383,76

Orta boy düve (120-240 gün arası)


108 478,48 51.675,40

Büyük düve 240 günden tohumlandığı güne kadar


75 489,44 36.708,00

Gebe DüveEsas Üretim Gider

Yeri75 1.913,18 143.488,50

Toplam 1.311.768,25

2.2.2. Hijyen ve Temizlik Malzemesi GiderleriBütün ahırların 15’er gün ara ile dezenfekte edilmesi, sağımhanenin

dezenfeksiyonu, sağım anında memelere takılan başlıkların her bir ineğin sağımından sonra dezenfekte edilmesi gibi bir çok birimde gerek mikrop-lara, gerek bakterilere ve gerekse haşerilere karşı her türlü dezenfeksiyon işlemi yapılmaktadır.

Hijyen gideri 29.590,77 + Temizlik Malzemesi Gideri 19.745,76 = 49.336,53 TL

Hijyen ve temizlik malzemesi giderleri dağıtım yerlerinden gelen mal-zeme istek fişlerindeki malzeme giderleri toplamı dikkate alınarak Tablo 33’de gider yerlerine dağıtılmıştır.

2.2.3. İlaç Giderleriİşletmenin bir yıllık ilaç gideri 219.131,62 TL olup gider yerlerinden

gelen malzeme istek fişlerindeki malzeme giderleri toplamı dikkate alına-rak Tablo 33’de gider yerlerine dağıtılmıştır.

2.2.4. Sperma GideriSperma işletmede sağmal ineklerin tamamına ( 272 sağmal), gebeliğe

hazır büyük düvelere (75 adet) atılmaktadır. Tablo 33’de toplam 347 hay-van dikkate alınarak 29.489,21 TL’nin gider yerlerine dağıtımı yapılmıştır.

ÇÖZÜMMAL

İ


2.2.5. Hayvan Kulak Küpesi GideriKulak küpesi giderleri 919,51 TL’dir. Hayvan kulak küpesi, sadece dişi

(119 adet) ve erkek buzağılara (117 Adet) takıldığı için Tablo 33’de 236 buzağıya dağıtılmıştır..

2.2.6. Hayvan Hayat Sigortası GideriBu çiftlikte sadece sağmal inekler (272 Adet) ve büyük düveler (75

Adet) sigortalanmaktadır.Tablo 33’de toplam 347 hayvan dikkate alınarak 92.832,96 TL’nin

gider yerlerine dağıtımı yapılmıştır.

2.2.7. Veteriner Gideriİşletmenin bir yıllık veteriner gideri 41.000,00 TL’dir. Sağımhane için

%2 pay verilmiştir. %98’i hayvanlara dağıtılacaktır. Veterinerlik hizmet gideri dağıtım oranı 41.000,00 x 0,98 = 40.180,00 TLBirim hayvan başına düşen veterinerlik gideri 40.180,00/497 = 80,85497 Hayvan sayısı ile çiftlikte bulunan toplam hayvan sayısı karıştırıl-

mamalıdır. Bu hayvan sayıları bulunurken hayvanların belli periyotlarda belli beslenme gruplarına ayrıldığı farklı ahır veya bölmelerde bulunduğu dikkate alınmıştır. Örneğin 2001 gider yerinde 119 buzağı söz konusudur ve bu buzağılar sadece bir yıl içerisinde iki ay burada kalmaktadırlar; bu nedenle bu iki ay içerisinde 119 hayvana bakmak ile bir yıl boyunca 19 hayvana bakmak aynı eşdeğer maliyeti getirecektir. Bu nedenle bu yeni saptanan hayvan sayılarına “eşdeğer hayvan sayısı” denilecektir ve hesap-lamalara bu eşdeğer sayılar dikkate alınacaktır.

Tablo 15. Veterinerlik Giderinin Dağıtımı

Gider Yeri AçıklamaHayvan Sayısı

(Eşdeğer)Birim Maliyet

TL

ToplamBedel

TL

3001 A1 ve A2 no’lu alanlarda 208 80,85 16.816,80

3002 Revirde bulunurlar 64 80,85 5.174,40

2001 Buzağı kulübelerinde (119/12)x2=19 80,85 1.536,15

2002 Düve ahırında (107/12)x2=18 80,85 1.455,30

2003 Genç ahırında G1 (66/12)x4=22 80,85 1.778,70

ÇÖZÜMMAL

İ


2004 Genç ahırında G1 (19/12)x4,16=7 80,85 565,95


1002 G1 ahırında (108/12)x2=18 80,85 1.455,30

1003 G1 ahırında (108/12)x4=36 80,85 2.910,60

1004 G1 ahırında (75/12)x4,16=26 80,85 2.102,10

1005 A1’in bir kısmında (75/12)x9,33=59 80,85 4.767,70

10 Sağımhane - %2 820,00

Toplam 497 41.000,00

2.2.8. Elektrik Gideriİşletmenin bir yıllık elektrik gideri 130.521,95 TL’dir ve bölüm başına

tüketilen yıllık elektrik değerleri kWh olarak çiftlikten alınmıştır.

Tablo 16. Elektrik Giderinin Dağıtımı

Gider Yeri AçıklamaElk.Tüketi-mi (kWh)

TL/ kWh(0,47) Toplam Bedel

3001 A1 ve A2 no’lu alanlarda 7.340 0,47 3.449,80

3002 Revirde bulunurlar 12.446 0,47 5.849,62

2001 Buzağı kulübelerinde 6.447 0,47 3.030,09

2002 Düve ahırında 2.202 0,47 1.034,94

2003 Genç ahırında G1 2.202 0,47 1.034,94

2004 Genç ahırında G1 2.202 0,47 1.034,94

1001 Buzağı kulübelerinde 6.447 0,47 3.030,09

1002 G1 ahırında 2.202 0,47 1.034,94

1003 G1 ahırında 2.202 0,47 1.034,94

1004 G1 ahırında 2.202 0,47 1.034,94

1005 A1’in bir kısmında 2.447 0,47 1.150,09

10 Sağımhane 105.065 0,47 49.380,55

20 Yem hazırlama ve yem depolama

4.3650,47

2.051,55

30Hayvanlar için su hazır-

lama29.930 0,47 14.067,10

40Gübre toplama ve

uzaklaştırma44.404

0,4720.869,88

50 Lojman ve Yemekhane 33.582 0,47 15.783,54

70 Genel Yönetim Gideri 12.021 0,47 5.650,00

Toplam 277.706 130.521,95

ÇÖZÜMMAL

İ


2.2.9. Akaryakıt GideriAkaryakıt giderinin % 10’u yem hazırlamada, %3’ü hayvanlar için içilebi-

lir su hazırlamada, % 4’ü lojman ve yemekhanede ve % 8’i de genel yönetim gideri olarak kullanılmakta olup, diğer % 75’lik kısmı aşağıdaki şekilde, Tablo 15’de ki gibi 497 hayvan kabulü ile gider yerlerine dağıtılmıştır.

Akaryakıt gideri dağıtım oranı 115.080,65 x 0,75 = 86.310,49Birim hayvan başına düşen yakıt gideri 86.310,49 ÷ 497 = 173,66

Tablo 17. Akaryakıt Giderinin Dağıtımı


(Eşdeğer)Birim Mali-

yet TLToplamBedel

3001A1 ve A2 no’lu alan-

larda208 173,66 36.121,28



2002 Düve ahırında (107/12)x2=18 173,66 3.125,88

2003 Genç ahırında G1 (66/12)x4=22 173,66 3.820,52

2004 Genç ahırında G1 (19/12)x4,16=7 173,66 1.215,62


1002 G1 ahırında (108/12)x2=18 173,66 3.125,88

1003 G1 ahırında (108/12)x4=36 173,66 6.251,76

1004 G1 ahırında (75/12)x4,16=26 173,66 4.515,16


10 Sağımhane - - -

20Yem hazırlama ve yem

depolama- %10 11.508,07

30Hayvanlar için su ha-

zırlama- %3 3.452,42

50 Lojman ve Yemekhane %4 4.603,23

70 Genel Yönetim Gideri %8 9.206,45

Toplam 497 115.080,65

2.2.10.Tamir Bakım Gideriİşletmenin bir yıllık tamir bakım gideri 103.461,00 TL olup bu tutarın

% 16,5 sağımhaneye, % 1’i yem hazırlama ve depolamaya, % 2’si hay-

ÇÖZÜMMAL

İ


vanlar için içilebilir su , % 1,5 gübre toplama ve uzaklaştırmaya, % 4’ü de lojman ve yemekhaneye aittir. Geriye kalan % 75’i ise hayvan sayısına göre dağıtılmıştır.

Tamir bakım gideri dağıtım oranı 103.461,00 x 0,75 = 77.595,00 TLBirim hayvan başına düşen tamir bakım gideri 77.595,00 ÷ 497 =

156,126 TL

Tablo 18. Tamir Bakım Giderinin Dağıtımı

Gider Yeri Açıklama Hayvan SayısıBirim Maliyet

TLToplamBedel


larda208 156,126 32.474,21


2001 Buzağı kulübelerinde 119/12x2=19 156,126 2.966,39

2002 Düve ahırında 107/12x2=18 156,126 2.810,27

2003 Genç ahırında G1 66/12x4=22 156,126 3.434,77

2004 Genç ahırında G1 19/12x4,16=7 156,126 1.092,88

1001 Buzağı kulübelerinde 117/12x2=20 156,126 3.122,52

1002 G1 ahırında 108/12x2=18 156,126 2.810,27

1003 G1 ahırında 108/12x4=36 156,126 5.620,54

1004 G1 ahırında 75/12x4,16=26 156,126 4.059,28

1005 A1’in bir kısmında 75/12x9,33=59 156,126 9.211,43

10 Sağımhane - %16,5 17.071,76

20Yem hazırlama ve

yem depolama- %1 1.034,61

30Hayvanlar için su

hazırlama- %2 2.069,22

40Gübre toplama ve

uzaklaştırma%1,5 1.551,92

50Lojman ve Yemek-

hane%4 4.138,44

Toplam 497 103.461,00

2.2.11. Isınma GideriBu tesiste canlı bulunan tüm kapalı alanlarda ve su deposu makine dairesi

gibi donma riski olan her yerde kömür ile ısınma yapılmaktadır. Merkezi bir ısıtma sistemi mevcuttur. Kullanılan kömürün birim kg’dan alınan ısı orta-laması 6.000kcal’dir. Bu nedenle tablonun birinci sütununda verilen gerekli

ÇÖZÜMMAL

İ


ısı enerjisi 6.000 rakamına bölünerek yıllık kömür tüketim miktarı belir-lenmiştir. Kömürün bir yıl boyunca kg fiyatı dalgalanmaktadır, bu nedenle ortalaması (0,803TL/kg) alınarak toplam yıllık enerji miktarı bulunmuştur.

Tablo 19. Isınma Gideri DağıtımıGider Yeri Her Birim İçin Gerek-

li Isı Eenerjisi (kcal/yıl)

Gerekli Kömür(kg/yıl)

Kömür Maliyeti(TL/Kg)

Toplam Isıtma Gideri

3001 39.183.150 6.530 0,803 5.243,59

3002 6.500.000 1.083 0,803 869,65

1005 6.500.000 1.083 0,803 869,65

2001 11.023.400 1.837 0,803 1.475,11

2002 1.220.000 203 0,803 163,00

2003 1.220.000 203 0,803 163,00

2004 1.220.000 203 0,803 163,00

1001 11.023.400 1.837 0,803 1.475,11

1002 1.220.000 203 0,803 163,00

1003 1.220.000 203 0,803 163,00

1004 1.220.000 203 0,803 163,00

10 148.278.000 24.713 0,803 19.844,54

30 3.456.000 576 0,803 462,53

50 118.122.000 19.687 0,803 15.808,66

70 7.912.000 1.319 0,803 1.059,16

Toplam 59.883 - 48.086,00

2.2.12. Mutfak GiderleriÇiftlikte bulunan personele 3 öğün yemek verilmekte olup, yıllık

136.875,00 TL yemek gideri oluşmuştur. Bu gider kalemi bir yardımcı hizmet gider yeri olarak düşünülerek Lojman ve Yemekhane gider yerine alınmıştır..

2.2.13. İşçilik GideriTesiste çalışan işçilere ait giderler aşağıda özetlenmiştir. Aşağıdaki söz

konusu giderler sadece işçilerin gideri olması nedeni ile işçiliklere direkt eklenmiştir.

Net maaşlar + Vergi + Sgk………………………………..593.075,35TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 20. Çalışma Yerlerine Göre İşçi Dağılımı Çalışma Yerleri İşçi Sayısı

Sağmal İnekler* 3

Revir* 3

Düve Bakım* 2

Buzağılar* 2

Sağımhane* 4

Yem Hazırlama* 2

Yem Dağıtım* 1

Mutfak* 2

Satınalma 1

Teknik Servis 1

Şöför 1

Bekçi 1

Toplam… 23

Ortalama işçi başına bir yıllık gider 593.075,35/23 = 25.785,88 TL

19 işçi (*işaretli işçiler) doğrudan gider yerlerinde çalışmaktadır; Aşa-ğıdaki Tablo 21’de 19 işçi için direkt giderler işçi sayıları ile çarpılaraktan gider yerlerine dağıtılmıştır. Diğer 4 işçi ise bu dağıtım yerlerine dolaylı olaraktan hizmet etmektedirler (bekçi, satınalma,teknik servis, şöför). Bu 4 işçiye ait yıllık giderler aşağıdaki dokuz gider yerine eşit miktarda endirekt işçilik gideri olarak dağıtılmıştır.

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 21. İşçilik Giderlerinin Gider Yerlerine Dağıtımı

Gider Yeri Açıklamaİşçi

SayısıBirim Ma-

liyet TL

Direkt İşçilikGideri

Endirektİşçilik Gideri

3001 Sağımı devam eden 2 25.785,88 51.571,74 8.595,30

3002Kuruya çıkmış inekler (revir+kuruya çıkmış)

4 25.785,88 103.143,52 8.595,30

2001 Süt içen erkek buzağı 1 25.785,88 25.785,88 8.595,30

200220032004

Küçük boy erkek danaOrta boy erkek dana

Büyük boy erkek dana1 25.785,88 25.785,88 8.595,30

1001 Süt içen dişi buzağı 1 25.785,88 25.785,88 8.595,30

1002100310041005

Küçük boy dişi danaOrta boy düveBüyük düveGebe düve

1 25.785,88 25.785,88 8.595,30

10 Sağımhane 4 25.785,88 103.143,52 8.595,30

20Yem hazırlama ve yem

depolama3 25.785,88 77.357,64 8.595,30

30Hayvanlar için içilebilir su

hazırlama8.595,30

40Gübre Toplama Ve Uzak-

laştırma8.595,30

50 Lojman ve Yemekhane 2 25.785,88 51.571,76 8.595,30

70 Genel Yönetim Gid. 8.595,30

Toplam 19 489.931,70 103.143,63

2.2.14. Genel Yönetime Ait Diğer Giderler Genel Yönetim Gideri işletme idari personeli olarak 3 kişi bulunmak-

tadır. Çalışan İşçilerin 1 yıllık işçilik gideri, 156.000TL’dir. Haberleşme gideri olarak ta 6.000 TL söz konusudur. Diğer giderler Yukarıdaki ilgili gider kalemleri içerisinde pay verilerek gösterilmiştir.

2.2.15. Süt Taşıma ve Pazarlama GideriPazarlama elemanı bulunmamaktadır. Söz konusu çiftlikte üretilen süt

ve besi hayvanı belirli firmalara yıllık sözleşme kapsamında verilmiştir. Hayvan satışı çiftlik teslimi satılmaktadır.

Süt satışında ise sütün ilgili firma deposuna nakliyesi söz konusudur. Bu amaçla özel dizayn edilmiş bir araç aylık 4.500,00 TL bedel ile taşıma

ÇÖZÜMMAL

İ


yapmak üzere kiralanmıştır. Bu anlamda yıllık 54.000 TL maliyet oluş-makta ve akaryakıt vb. tüm araç ve araç kullanan kişi ile ilgili masraflar taşıyıcı firmaya aittir.

2.2.16. Reçine, Tuz ve Klor Gibi Su Şartlandırma GiderleriAyrıca suyu yumuşatmak için reçine ve tuz, klorlamak içinde klor kulla-

nılmaktadır. Bu malzemelerin bir yıllık bedeli 54.000,00TL’dir.

2.2.17. Kira GideriBu işletme devletten kırk dokuz yıllığına kiralanmıştır. Bunun için işlet-

me her yıl devlete 70.000,00 TL kira ödemektedir. Bu kira bedeli eşdeğer hayvan sayısına göre dağıtılmıştır.

Birim hayvan başına düşen kira gideri 70.000,00 ÷ 497 = 140,85

Tablo 22. Kira Giderinin Dağıtımı


(Eşdeğer)Birim Mali-

yet TL

ToplamBedel

TL


larda208 140,85 29.296,80



2002 Düve ahırında (107/12)x2=18 140,85 2.535,30

2003 Genç ahırında G1 (66/12)x4=22 140,85 3.098,70

2004 Genç ahırında G1 (19/12)x4,16=7 140,85 985,95


1002 G1 ahırında (108/12)x2=18 140,85 2.535,30

1003 G1 ahırında (108/12)x4=36 140,85 5.070,60

1004 G1 ahırında (75/12)x4,16=26 140,85 3.662,10


Toplam 497 70.002,45

2.2.18. Finansman GideriÇiftliğin kullanmış olduğu kredilere istinaden 2016 yılı finansman gi-

derleri toplamı 218.000 TL’dir.

ÇÖZÜMMAL

İ


2.2.19.Amortisman 2.2.19.1. Sağmal İneklerin AmortismanıVUK 333 Sıra No.lu Genel Tebliği’ne göre sağmal inekler için faydalı

ömür 5 yıl ve amortisman oranı % 20’dir. Sağmal ineklerin süt vermeye başladığı dönemden kasaplık

hale gelmeleri arasında geçen süre faydalı ömür olarak değerlendirilir.İşletmede satılmak amacıyla bulundurulan besi hayvanları ve yatırım aşa-

masında olan büyükbaş hayvanlar için amortisman ayrılmaz. Aşağıdaki hesap-lamalarda Tablo 4.19’da ki eşdeğer hayvan sayıları dikkate alınmıştır.

Sağmal ve kuruya çıkmış ineklere ilişkin amortisman hesaplamaları aşağıdaki gibidir;

Normal Amortisman Yöntemine Maliyet (Kayıtlı) NormalGöre Amortisman Tutarı = Değeri x Amortisman OranıSağmal İnekler = 1.768.000 x 0,20 = 353.600,00 TL Kuruya Çıkmış İnekler = 544.000 x 0,20 = 108.800,00 TL

2.2.19.2.Binaların ve İnşai Yapıların AmortismanıHayvanların Barındığı Binalar Hayvancılık işlerinde kullanılmak üzere tesis edilen yapıların faydalı

ömrü 20 yıl, amortisman oranı ise % 5’dir. Buzağı Kulübelerinde ise fay-dalı ömür 10 yıl, amortisman oranı ise % 10’dur.

Tablo 23. Binaların Amortisman Hesaplaması

Cinsi Kayıtlı DeğeriNormal Amortisman

OranıYıllık Amortisman

Tutarı

Ahır A1 1.471.250,00 0,05 73.562,50

Ahır A2 1.605.000,00 0,05 80.250,00

Revir Binası 900.540,50 0,05 45.027,03

Genç Düve Ahırı 541.045,41 0,05 27.052,27

Sağımhane 376.750,00 0,05 18.837,50

Buzağı Kulübeleri (40 Adet)

21.000,00 0,10 2.100,00

Toplam 246.829,30

ÇÖZÜMMAL

İ


Dağıtım oranları hesaplaması aşağıdadır:Bu hesaplamada 2.2.7 bölümünde açıklanan “eşdeğer hayvan“ sayıları

dikkate alınmıştır;

A1 ve A2 Ahırı……….153.812,50 TL / 267 Adet Hayvan = 576,08Buzağı Kulübeleri……. 2.100,00 TL / 39 Adet Buzağı = 53,85Genç Düve Ahırı……….27.052,27 TL / 127 Adet Hayvan = 213,01

Tablo 24. Binaların Amortisman Dağılımı


xDağ.OranıAmortisman

Tutarı

3001 A1 ve A2 no’lu alanlarda 208 x 576,08 119.823,97

3002 Revirde bulunurlar 64 45.027,03

2001 Buzağı kulübelerinde 19 x 53,85 1.023,00

2002 Düve ahırında 18 x 213,01 3.834,18

2003 Genç ahırında G1 22 x 213,01 4.686,22

2004 Genç ahırında G1 7 x 213,01 1.491,07

1001Buzağı kulübelerinde

20 x 53,851.077,00

1002 G1 ahırında 18 x 213,01 3.834,18

1003 G1 ahırında 36 x 213,01 7.668,36

1004 G1 ahırında 26 x 213,01 5.538,26

1005 A1’in bir kısmında 59 x 576,08 33.988,53

10 Sağımhane - 18.837,50

Toplam 246.829,30

Lojman ve Yönetim Binaları Bu tesis devletten 30 yıllığına kiralandığı için şu anda 2. Yılındadır. Bu

nedenle, işçilerin kaldığı lojman binası ve idari binanın faydalı ömrü 28 yıl, amortisman oranı ise 0,04 olarak dikkate alınmıştır.

Normal Amortisman Yöntemine Maliyet (Kayıtlı) NormalGöre Amortisman Tutarı = Değeri x Amortis-

man OranıLojman Binası Amortisman Tutarı = 170.500,00 x 0,04 = 6.820,00 TLYönetim Binası Amortisman Tutarı = 107.500,00 x 0,04 = 4.300,00 TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Lojman ve Yönetim binası amortisman dağılımı şöyledir;

50 Lojman Binası …………………………… 6.820,00 TL70 Yönetim Binası …………………………. 4.300,00 TL

Diğer İnşai Yapıların Amortisman HesaplarıSu deposu (500m3)Saman ve yonca depoları (2 adet)Kesif yem depoları (7 adet) Silaj deposu (3.000 Ton)Merkezi kazan dairesi (1 adet)

Tablo 25. Diğer İnşai Binaların Amortisman HesaplamasıCinsi Muhasebede

Kayıtlı DeğerFaydalı Ömür

Amortisman Oranı

Amortisman Tutarı

Su Deposu 57.346,00 28 yıl 0,04 2.293,84

Merkezi Kazan Dairesi 31.645,70 28 yıl 0,04 1.265,83

Saman Deposu 48.023,98 10 yıl 0,10 4.802,40

Yonca Deposu 96.990,00 10 yıl 0,10 9.699,00

Silaj 127.200,00 10 yıl 0,10 12.720,00

Kesif Yem 139.200,00 10 yıl 0,10 13.920,00

Merkezi kazan dairesinin amortisman gideri,Tablo 19’da ki yakıt kullanım giderleri üzerinden oranlanarak dağıtıl-

mıştır.

Tablo 26. Merkezi Kazan Dairesi Amortisman Dağıtımı

Gider Yeri Dağıtım OranıAmortisman

Tutarı

3001 5.243,59/48.086,00=0,11 0,11x1.265,83 139,24TL

3002 869,65/48.086,00=0,02 0,02x1.265,83 25,32TL

1005 869,65/48.086,00=0,02 0,02x1.265,83 25,32TL

2001 1.475,11/48.086,00=0,03 0,03x1.265,83 37,97TL

200220032004

489,00,/48.086,00=0,010,01x1.265,83

=12,66

4,22TL4,22TL4,22TL

1001 1.475,11/48.086,00=0,03 0,03x1.265,83 37,97TL

ÇÖZÜMMAL

İ


100210031004

489,00,/48.086,00=0,010,01x1.265,83

=12,66

4,22TL4,22TL4,22TL

10 19.844,54/48.086,00=0,41 0,41x1.265,83 518,99TL

30 462,53/48.086,00=0,01 0,01x1.265,83 12,66TL

50 15.808,66/48.086,00=0,33 0,33x1.265,83 417,72TL

70 1.059,16/48.086,00=0,02 0,02x1.265,83 25,32TL

Toplam 1.265,83TL

Su deposu ve yem depolarının amortisman dağılımı şöyledir;

20 Yem Depolama……………………………41.141,40 TL30 Hayvanlar İçin İçilebilir Su Hazırlama… 2.293,84 TL

2.2.19.3. Tesis, Makine ve Cihazların AmortismanıTesis makine ve cihazların faydalı ömrü 5 yıl, amortisman oranı %

20’dir. Süt sağım ünitesinin amortisman giderleri sağımhaneye, yem karma vagonunun amortisman gideri yem hazırlama gider yerine dağıtımı yapılır.

Tablo 27. Tesis, Makine ve Cihazlara İlişkin Amortisman Giderlerinin Gider Yerlerine Dağılımı

Gider Yeri AçıklamaKayıtlı Değer x Amor-

tisman OranıAmortisman

Tutarı

10 SağımhaneSağım Ekip-

manları424.000,00TL x 0,20 84.800,00TL

20Yem hazır-

lama ve yem depolama

Yem Karma Vagonu

68.641,00TL x 0,20 13.728,20TL

Ayrıca inekler için içilebilir su hazırlamada kullanılan diğer tesis maki-ne ve cihazların amortisman hesaplaması da şöyledir;

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 28. Diğer Tesis, Makine ve Cihazların Amortisman Hesaplaması

CinsiMuhasebede-Kayıtlı Değer

Faydalı Ömür

Amortisman Oranı

Amortisman Tutarı TL

Su Yumuşatma Ünitesi ve Kum Filtresi

22.401,00 10 yıl 0,10 2.240,10

Hidrofor 10.000,00 10 yıl 0,10 1.000,00

Kuyu 37.000,00 15 yıl 0,07 2.590,00

Toplam…………. 5.830,10

Tablo 28 ’de ki toplam amortisman tutarının dağıtımı şöyledir ;

30 Hayvanlar İçin içilebilir Su Hazırlama…………………..5.830,10TL

Gübre Sıyırıcıları ortak kullanıldığı için hayvan sayılarına göre dağıtımı aşağıdaki şekilde hesaplanır.

Normal Amortisman Yöntemine Maliyet (Kayıtlı) NormalGöre Amortisman Tutarı = Değeri x Amortis-

man Oranı

Tablo 29. Gübre Sıyırıcı ve Ekipmanlarının Amortisman Hesaplaması

CinsiMuhasebede Kayıtlı Değer

Faydalı Ömür

Amortisman Oranı

Amortisman Tutarı

Gübre sıyırıcı 117.000,00 5 yıl 0,20 23.400,00TL

Gübre seperatörü ve gübre pompalama sistemi 60.000,00 8 yıl 0,13 7.800,00TL

Gübre karıştırıcısı 32.000,00 8 yıl 0,13 4.160,00TL

Gübre uzaklaştırma ara galeri ve çukurları 66.874,00 28 yıl 0,04 2.674,96TL

Toplam…………. 38.034,96TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 29 ’da ki toplam amortisman tutarının dağıtımı şöyledir ;

40 Gübre toplama ve uzaklaştırma…………………..38.034,96TL

2.2.19.4. Taşıtların AmortismanıTesiste iş makinesi kepçe, traktör ve kamyonet bulunmaktadır. Bu araç-

lar çiftlikteki alanlarda ortak kullanıldığı için hayvan sayılarına göre amor-tisman dağıtımı yapılacaktır.

Tablo 30. Taşıtların Amortisman Hesaplaması

ToplamMuhasebede-Kayıtlı Değer

Faydalı Ömür

Amortisman Oranı

Amortisman Tutarı

Traktör 175.655,00 5 yıl 0,20 35.131,00TL

İş makinesi Kepçe 131.330,00 7 yıl 0,14 18.386,20TL

Kamyonet Nissan Navara

31.499,00 5 yıl 0,20 6.299,80TL

Toplam 59.817,00TL

Dağıtım Oranı = 59.817,00 ÷ 497 adet = 120,36 TL/adet

Yukarıdaki birim hayvan başına düşen orana ve eşdeğer hayvan sayısı (497 hayvan bakınız 2.2.7) dikkate alınarak dağıtım yapılmıştır.

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 31. Taşıtların Amortisman Dağıtımı

Gider Yeri

AçıklamaEşdeer Hay-van Sayısı

Birim Maliyet TL

ToplamMaliyet TL

3001 A1 ve A2 no’lu alanlarda 208 120,36 25.034,00TL

3002 Revirde bulunurlar 64 120,36 7.703,00TL

2001 Buzağı kulübelerinde 19 120,36 2.286,10TL

2003 Genç ahırında G1 22 120,36 2.647,92TL

2004 Genç ahırında G1 7 120,36 842,50TL

1001 Buzağı kulübelerinde 20 120,36 2.407,20TL

1002 G1 ahırında 18 120,36 2.166,40TL

1003 G1 ahırında 36 120,36 4.332,90TL

1004 G1 ahırında 26 120,36 3.129,30TL

1005 A1’in bir kısmında 59 120,36 7.101,20TL

Toplam 497 59.817,00TL

2.2.20.5. Demirbaşların AmortismanıAhırlarda ve yönetim binasında kullanılan demirbaşların faydalı ömrü

5 yıl, amortisman oranı % 20’dir.

Ahırlarda kullanılan demirbaşlarAhırlarda kullanılan demirbaşlar ortak kullanıldığı için inek sayılarına

göre dağıtılacaktır.Normal Amortisman Yöntemine Maliyet (Kayıtlı) NormalGöre Amortisman Tutarı= Değeri x Amortisman Oranı= 158.759,00TL x 0,20 = 31.751,80 TLDağıtım Oranı = 31.751,80 / 497 adet = 63,89 TL/adetYukarıdaki birim hayvan başına düşen orana ve eşdeğer hayvan sayısı

(497 hayvan bakınız 2.2.7) dikkate alınarak Tablo 32’de dağıtım yapıl-mıştır

Yönetim binasında kullanılan demirbaşların amortisman hesaplaması Normal Amortisman Yöntemine Maliyet (Kayıtlı) NormalGöre Amortisman Tutarı = Değeri x Amortis-

man Oranı= 10.032,00TL x 0,20 = 2.006,40 TL

ÇÖZÜMMAL

İ


Yönetim binasındaki demirbaşların amortisman dağılımı şöyledir;

70 Yönetim giderleri..…………………..2.006,40 TL

Yukarıda hesaplanıp dağıtılan amortisman giderleri Tablo 32’de dağı-tılmıştır.

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 32. Amortisman Giderleri Dağıtımı

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 33. Bir Yıllık Gider Dağıtım Tablosu

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 33. Devamı (Yatay Olarak)

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 34. İkinci Dağıtım Tablosu

ÇÖZÜMMAL

İ


2.3. Çiftlikte Üretilen Sütün ve Yetiştirilen Hayvanların Maliyetle-rinin Saptanması

2.3.1. Süt Maliyeti Yıl boyunca sağılan hayvan sayısı 208’dir, kuruya çıkan hayvanlar ku-

ruya çıktıkları dönemde süt vermedikleri için süt üretimine katkı yapma-maktadırlar.

Bir hayvandan yıl boyunca ortalama günde 28,80 litre süt alındığı sap-tanmıştır.

Yıllık üretilen süt miktar = 208 (inek) x 28,80(litre/inek) x 365(gün) =2.186.496,00 litre/yıl

Tablo 34.’ den alınan sağmal ineklere ait yıllık gider 3.091.901,05 TL’ dir.Birim Süt Maliyeti = 3.090.901,05(TL/yıl) ÷ 2.186.496,00 (litre/yıl )

= 1,41TL/litre

2.3.2. Çiftlikte Yetişen Hayvanların Maliyetleri 2.3.2.1. Hayvanların Büyüme Evrelerine Ait MaliyetleriBu büyüme evreleri hayvanın doğumundan eriştiği yaşa kadar olan tüm

ömrünü kapsamaz. Sadece anıldığı isimle sınırlı olan dönem kastedilmiş-tir. Aylarla sınırlıdır. Örneğin, kuruya çıkmış ineklerin evresi iki aydır, orta boy düve için bu süre yüz yirmi gündür.

Hayvanların büyüme evrelerine ait maliyetlerinin bulunabilmeleri için o evrelerdeki giderleri reel hayvan sayılarına bölünecektir.

Süt içen erkek buzağının büyüme evresindeki maliyetini hesapla-yalım;

Tablo 34.’den alınan süt içen erkek buzağı yıllık gider 163.619,41 TL/yıl’dır. Tablo 2.’den 119 adet erkek buzağı sayısı alınarak hesap yapılacak olursa;

Bir erkek buzağı maliyeti = 163.619,41 TL/yıl ÷ 119 adet / yıl = 1.374,95 TL/adet

Benzer şekilde diğer hayvan gruplarının bulunduğu evrelerdeki mali-yetleri saptanaraktan aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

ÇÖZÜMMAL

İ


Tablo 35. Hayvanların Büyüme Evrelerindeki Birim Maliyetleri

Gider Yeri No

Hayvan Hayat Evresi Yıllık GiderHayvan Sa-

yısıBirim Maliyet

TL/adet

2001Süt içen buzağı (60 güne kadar)

163.619,41 119 1.374,95

2002Küçük boy erkek dana

(60-120 gün arası)91.722,61 107 857,22

2003Orta boy erkek dana (120-240 gün arası)

112.401,69 66 1.703,06

2004Büyük boy erkek besi ( 240-450 gün arası)

50.324,34 19 2.648,65

1001Süt içen dişi buzağı

(60 güne kadar)157.260,26 117 1.344,10

1002Küçük boy dişi dana (60-120 gün arası)

83.585,03 108 773,94

1003Orta boy düve

(120-240 gün arası)169.776,77 108 1.572,01

1004Büyük düve

(240 günden tohumlandığı güne kadar)

151.858,95 75 2.024,79

1005 Gebe Düve 358.877,11 75 4.785,03

2.3.2.2. Herhangi Bir Yaşta Satışı Düşünülen Bir Hayvanın MaliyetiYukarıdaki Tablo 35 kullanılaraktan bir hayvanın işletmeye olan mali-

yeti hesaplanacaktır. Örneğin satışı düşünülen 240. Gününü tamamlamış orta boy erkek bir dananın maliyetini hesaplayacak olursak;

Erkek Buzağının süt içerkenki maliyeti……………………….. 1.374,95 Küçük boy erkek dana dönemindeki maliyeti…………… 857,22Orta boy erkek dana (120-240 gün) dönemindeki maliyeti……..1.703,06-------------------------------------------------------------------------------------240.gün sonunda ki orta boy erkek dana maliyeti……………..3.935,23 TL

Benzer şekilde, diğer hayvanların herhangi bir dönem sonundaki mali-yetleri bulunabilir. Bir gebe düve için maliyet 10.499,87 TL bulunur, yine bir yaşını doldurmuş büyük boy besi hayvanının maliyeti 6.583,88 TL’dir.

ÇÖZÜMMAL

İ


SONUÇÇiftliğin iki önemli kalemden geliri söz konusudur süt satışı ve hayvan

satışı. Söz konusu çiftlikte süt (litresi) 1.15 TL’den satılmaktadır. Ancak bölüm 2.3.1 de görüleceği gibi sütün bu çiftlikteki maliyeti 1.41 TL’dir. Yani süt satışında zarar söz konusudur. Normalde süt üreten çiftliklerde süt gelirinin çiftliğin tüm giderini karşılaması ve bir yıl içerisinde büyütülen hayvanların çiftliğe kâr olarak kalması amaçlanır. Bu çiftlik şu anda kuru-luş aşamasındadır, 800 sağılır hayvan kapasitesi hedeflenerek yatırım ya-pılmaktadır; şu andaki çiftlikte bulunan sağmal hayvan başına düşen başta amortisman giderleri olmak üzere tüm giderler birim maliyeti arttırmakta-dır. Bu nedenle birim süt maliyeti yüksek çıkmaktadır.

Et için yetiştirilen erkek hayvanlarda yem, ilaç, işçilik, amortisman vb. giderler süt için beslenen hayvanlardan çok düşüktür. Yine erkek hayvan-lar için basit ahırlar ve gezinti alanları inşa etmek yeterlidir. Oysa sağmal hayvanlar için sağımhane, sağım makineleri, doğumhane ve bunun gibi maliyetli bir çok ek bina ve yatırım yapılmıştır; dolayısı ile yatırıma bağlı olaraktan amortisman giderleri de yüksektir.

Çiftlikte yetiştirilen hayvanların yaklaşık yarısı dişidir . Dişi hayvan sağım sürüsüne katılmak üzere büyütülmektedir, erkekler ise belli yaşlar-da satılaraktan çiftliğin giderleri karşılanmaya çalışılmaktadır. Bu çalışma-da görüleceği gibi 12 aylık büyük boy besi hayvanının maliyeti 6.574,36 TL’dir, Bu hayvan 9.500 TL civarına satılmaktadır; Yani kâr söz konusu-dur. Çiftlik tam kapasite de hayvan sayısına ulaşmasa da erkeklerin beslen-mesi ve satışı çiftliğe kâr sağlamaktadır.

KAYNAKÇAKılıç, Asım (1996). Sığır Besisi : Yardımcı Ders Kitabı, İzmir : Ege

Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni BölümüKumlu, Selahattin [t.y.] Damızlık ve Kasaplık Sığır Yetiştirme [y.y.] :

Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği Maliye Bakanlığı (28.04.2004). Vergi Usul Kanunu 333 Sıra No’lu

Genel Tebliğ”, Ankara : Resmi Gazete (25446 sayılı)Pazarçeviren, Selim Yüksel (2006). Maliyet Muhasebesi maliyet Sis-

temlerinin Standart Maliyet Temelli Uygulamaları. [y.y.] : Sakarya

ÇÖZÜMMAL

İ


Top, Tülay (2009). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Canlı Varlıkların Değerlemesi; Büyükbaş Hayvanlar Üzerinde Bir Uygu-lama. ,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi

Tunçez, Hacı Arif(2011). Tarımsal Faaliyetlerin Muhasebeleştiril-mesinin Türkiye Muhasebe Standardı-41 Çerçevesinde İncelenme-si: Bir Tarım İşletmesinde örnek Uygulama. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Konya, Selçuk Üniversitesi.

Vesta A.Ş. (2016). Muhasebe Kayıtları ve Hayvan Besleme Prog-ramları, Elektrik ve Kömür Tüketim Tabloları” Konya

ÇÖZÜMMAL

İ


MILKING A DAIRY FARM WITH MILK...

Documents

Transcript of MILKING A DAIRY FARM WITH MILK...