MIJNEN IN NEDERLAND - cmo.nl · 3 Mijnen in Nederland Elk jaar worden er mijnen in Nederland...
-
Upload
trinhtuyen -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
Transcript of MIJNEN IN NEDERLAND - cmo.nl · 3 Mijnen in Nederland Elk jaar worden er mijnen in Nederland...
MIJNEN
IN
NEDERLAND
2
De algemene problematiek van landmijnen
Landmijnen blijven nog lang slachtoffers maken onder de burgerbevolking nadat het oor-
logsgeweld is beeumlindigd
In het begin van het gebruik van landmijnen waren vooral militairen het slachtoffer nu zijn
dat voornamelijk burgers
Zelfs mijnen uit de Tweede Wereldoorlog doden en verwonden nog steeds burgers
Er zijn 82 landen in de wereld waar landmijnen liggen
In 2010 zijn in 60 landen slachtoffers gevallen Afghanistan voert de lijst aan
UNICEF schat dat 30 - 40 van alle landmijnslachtoffers kinderen zijn onder de 15 jaar
Landmijnen maken slachtoffers zowel onder mannen als vrouwen maar vrouwen worden
vaker getroffen Uit gegevens over kunstledematen blijkt dat 43 gaat naar vrouwen en 29 naar mannen
In 2010 is het aantal slachtoffers voor het eerst in jaren weer gestegen van 4010 naar 4191 slachtoffers 5 meer dan het jaar ervoor
Landmijnen veroorzaken ook milieuvervuiling de toegepaste chemicalieumln vervuilen drink-water
Gebieden waar landmijnen liggen worden door de burgers gemeden Daardoor
keren vluchtelingen niet terug naar hun dorpen
worden landbouw- en veeteeltgebieden niet meer gebruikt
De schatting is dat ruim 5 miljoen mensen daarom niet teruggekeerd zijn naar hun dorpen en dat ruim 3 miljoen teruggekeerde mensen risico lopen
Het betere nieuws
Internationaal is het mijnen-probleem erkend en ook de enorme humanitaire schade die mijnen veroorzaken
In 2004 zijn de volgende landen mijn-vrij verklaard Costa Rica El Salvador Kosovo
In 2010 is wereldwijd meer geld besteed aan het opruimen van mijnen meer dan 470 miljoen euro
In 2010 werd meer grond dan in voorgaande jaren schoongemaakt Ruim 12 miljoen explosieven zijn onschadelijk gemaakt
In 2011 is Abchazieuml mijnvrij verklaard
In 2011 heeft ook Zuid-Soedan het anti-mijnenverdrag ondertekend Finland is van plan het te gaan doen
Het aantal mijnen in de wereld neemt af De stand van februari 2004 toont aan dat er tot dan toe
305 miljoen mijnen zijn vernietigd In 55 landen zijn nu de voorraden vernietigd
De handel in anti-persoonsmijnen is bijna gestopt en vindt alleen nog illegaal plaats Steeds meer
landen ratificeren het anti-mijnenverdrag van Ottawa uit 1997
Feiten amp Cijfers
VN-Arena
Deze les is er eacuteeacuten uit een reeks van zes lsquoLandmijnen in Nederlandrsquo lsquoLandmijnen ruimenrsquo lsquoIk en mijn kunstbeenrsquo lsquoDe kosten van landmijnenrsquo lsquoMijnen en millenniumdoelenrsquo en lsquoGeld
voor clusterbommenrsquo
De lessen maken deel uit van de leeromgevingen VN-Arena (basisonderwijs) en VN-Arena-VO (onderbouw voortgezet onder-wijs) Daar zijn ze multimediaal beschikbaar
De adressen httpwwwcmonlvnarena en httpwwwcmonlvnarena-vo
Deze les is mogelijk gemaakt door NCDO - Monshouwer - VEO - ARMAEX - AVG - Heuvelman Ibis - ECG - Leemans - Bodac
Met dank aan
3
Mijnen in Nederland
Elk jaar worden er mijnen in Nederland gevonden Niet heel
veel maar toch Anders dan in sommige andere landen
(zoals Congo) is de kans dat je op een landmijn stapt in Ne-
derland vrijwel nihil
Toch worden er jaarlijks duizenden explosieven in Neder-
land gevonden Deze niet-ontplofte explosieven bestaan uit
vliegtuigbommen granaten en soms ook nog landmijnen
Ze liggen er sinds de Tweede Wereldoorlog Tussen 1940 en
1945 zijn 18 miljoen mijnen door de Duitsers verstopt in
meer dan 5500 verschillende mijnenvelden
Na de Tweede Wereldoorlog zijn de mijnenvelden opge-
ruimd maar nog niet alle mijnen zijn teruggevonden Als
ergens voor het eerst in de grond moet worden gewerkt
(bijvoorbeeld als een nieuwe wijk wordt gebouwd) wordt
eerst onderzocht of er mijnen liggen
In Nijmegen bijvoorbeeld is in september 1944 de opmars
van de bevrijding van Nederland tot stilstand gekomen
Nijmegen was bevrijd Arnhem niet Bijna dagelijks werden er granaten door de Duitsers vanuit de Arnhemse kant naar Nijmegen
geschoten Veel explosieven zijn niet afgegaan maar kwamen in de grond terecht Dat noemen we blindgangers
Opdracht Jullie gaan op onderzoek uit In kleine groepjes kijk je of je eigen omgeving wel veilig is Je gaat natuurlijk niet zelf op zoek
naar mijnen of andere explosieven Daar zijn in Nederland specialisten voor
1 Zoek eerst uit wie die specialisten zijn en van wie ze hun opdracht krijgen Als je de bronnen goed leest kom je erachter
2 Dan ga je op zoek naar mensen die er mogelijk meer van weten De oorlog in Nederland was in 1945 afgelopen dus men-
sen die het allemaal zelf hebben meegemaakt zijn niet heel jong meer Maar ook mensen die na het einde van de oorlog
zijn geboren hebben vast nog wel verhalen Als in de familie of in de nabije omgeving iemand het slachtoffer werd van
een landmijn dan blijft je dat een leven lang bij Dus vraag in je omgeving aan familieleden opas omas ooms en tantes
buren enz of ze kunnen vertellen over de landmijnen van de Tweede Wereldoorlog Of over bommen en granaten die
niet direct zijn ontploft en pas later werden gevonden
3 Probeer de verhalen een plaats te geven op een kaart van de omgeving Daarvoor heb je wel een computer nodig
en internet httpmapsgooglenl In Google Maps tik je de naam van je woonplaats in zoom in of uit tot de om-
geving goed in beeld is en klik dan op het printicoontje Op die kaart kun je de plekken aangeven die in de verha-
len voorkomen Plekken waar na de oorlog nog mijnen of blindgangers zijn ontploft Of waar volgens de verhalen mis-
schien nog wel onontplofte munitie ligt
Doe het zo
Werk in kleine groepjes van twee of drie
Lees de bronnen
Bedenk wie je zou willen interviewen (kijk in het Arsenaal naar de interviewinstructie)
Gebruik Google Maps om een kaart van de omgeving te printen (lukt het niet vraag dan aan de juf of meester of zij of hij het
even voordoet)
Verwerk de informatie uit de interviews in je kaart
4
Lees dit eigen schuld dikke bult
Nederland was na de Tweede Wereldoorlog be-
zaaid met mijnen Direct na de oorlog werden
Duitse krijgsgevangenen gedwongen om de mijnen
op te ruimen Dat was eigenlijk tegen de regels
maar de meeste Nederlanders vonden eigen
schuld dikke bult Zij hadden die mijnen immers
gelegd dan moesten zij ze ook maar opruimen
Naast de Duitse krijgsgevangenen waren er ook
enkele Nederlandse vrijwilligers die bij het ruimen
van mijnen hielpen Later vanaf augustus 46
werd het werk gedaan door Nederlanders die
daarbij zijn geholpen door Engelsen en Canadezen
De 17-jarige Manfred Sobiella uit Wolfenbuumlttel
was een van die krijgsgevangenen Hij en zijn col-
legas kregen een korte opleiding van drie weken
veel te kort om het mijnenruimen goed te leren Zij
kregen ook niet de beste spullen Zij moesten een
gevonden mijn meestal met de hand uitgraven
een levensgevaarlijke klus Er waren maar enkele
mijndetectors en die waren van slechte kwaliteit Manfred heeft verschillende krijgsgevangenen voor zijn ogen zien doodgaan als
het mijnenruimen misging In totaal zijn tweehonderd Duitse soldaten bij het mijnenruimen omgekomen
Na de capitulatie werden de mijnenveldenkaarten
overgedragen aan de mijnenopruimingsdienst
(bestaand uit Engelse en Nederlandse militairen
die de Duitse gevangenen bewaakten) Een geluk
bij een ongeluk was dat de Duitsers de mijnenvel-
den goed in kaart hadden gebracht Maar ondanks
de voortreffelijke kaarten kwamen er toch
veel mijnenopruimers om het leven Hoe dat kon
De vaak nog jonge krijgsgevangenen waren niet
erg gemotiveerd om een mijnenveld goed te door-
zoeken Ze wilden allemaal graag naar huis De
oorlog was voorbij en de meesten mochten naar
huis dus waarom zij niet Hoe sneller zij klaar
waren hoe eerder zij weer naar huis konden gaan
Door de combinatie van onvoldoende opleiding
ondeugdelijk materiaal en ongemotiveerde krijgs-
gevangenen werden verschillende mijnen over het
hoofd gezien met alle gevolgen van dien
Op de foto links
krijgsgevangenemijnenruimer
Manfred Sobiella
65 jaar later
Tot op de dag van vandaag komen er jaarlijks tweeduizend meldingen binnen over
explosieven uit de Tweede Wereldoorlg Tussen de vijftig en vijfenzeventig van die
explosieven zijn landmijnen Complete mijnenvelden zijn er niet meer
Zie ook
httpwwwschooltvnlbeeldbankclippopup20091214_nadeoorlog04 (voor een kort verslag)
httpwwwgeschiedenis24nlandere-tijdenafleveringen2006-2007Mijnen-ruimenhtml (voor als je meer tijd hebt)
5
Lees dit de EOD
Meteen na de Tweede Wereldoorlog werd de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (de EOD) verantwoordelijk voor de opspo-
ring en het opruimen van explosieven Bommen en landmijnen uit de Tweede Wereldoorlog worden op zee of op het land tot
ontploffing gebracht Maar wel zo dat de ontploffing geen kwaad kan
Lees bijvoorbeeld dit artikel uit BN De Stem
Bommen uit WOII tot ontploffing gebracht in bos Dorst
Donderdag 10 juni 2010 | 1534
DORST - De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) heeft donderdagochtend drie bommen uit de Tweede Wereldoorlog laten ont-
ploffen in de Boswachterij Dorst De bommen waarschijnlijk van Duitse makelij waren eerder door wandelaars aangetroffen in
een kuil
Eeacuten van de wandelaars belde de politie en die schakelde de EOD in Doordat er boven op de bommen een boom stond was het moeilijk om ze weg te halen Er is besloten in overleg met Staatsbosbeheer om de bommen ter plaatse tot ontploffing te brengen Het bos werd afgezet waarna de bommen een voor een tot ontploffing werden gebracht Dat leverde flink wat rook herrie en een krater op
Dit filmpje op de website (httpwwwcmonlvnarenamijnen-in-nederlandlees-dit-de-eod) laat zien hoe veel er komt kijken bij het opruimen van explosieven
6
Sinds 1998 is in Nederland het opsporen van explosieven geen taak meer die alleen door de Explosieven Opruimingsdienst Defen-
sie (EOD) wordt uitgevoerd Door de start van heel grote bouwprojecten (denk aan de Hogesnelheidslijn de Betuwelijn en de
bouw van enorme woonwijken) werd het teveel werk voor de EOD alleen Sindsdien mogen ook enkele gespecialiseerde bedrijven
deze taak uitvoeren Het daadwerkelijk laten ontploffen van de gevonden springstof blijft het werk van de EOD
Enkele bedrijven die zich bezighouden met het opsporen van explosieven zijn ARMAEX (Rijssen) AVG MilieutechniekGeoconsult
(Heijen) BODAC (Schijndel) Explosive Clearance Group (Wijchen) Heuvelman Ibis (Delfzijl) KWS Bijzondere Opdrachten (Zwolle)
Leeman (Vriezenveen) Monshouwer Saricon (Heerjansdam) Oskam (Utrecht) REASeuro (Riel) TampA Survey (Amsterdam) en Van
den Herik (Sliedrecht)
Zie ook het onderstaande artikel uit De Gelderlander
GROESBEEK - Het Wijchense bedrijf Explosive Clearance Group (ECG) heeft sinds vorige week letterlijk de handen vol om de ran-
den van het Groesbeekse natuurgebied De Bruuk uit te kammen op bommen en granaten De bommenjagers van ECG hebben in
een tijdsbestek van amper een week al 2400 verdachte objecten in De Bruuk ontdekt De Bruuk was vooral in de nadagen van de
Tweede Wereldoorlog een plek waar zwaar gevochten werd Dat blijkt wel uit de erfenis die de oorlog hier heeft achtergelaten
Medewerkers van ECG uit Wijchen aan het werk ECG gebruikt een magnetometer satellietnavigatie en een digitale bodemscanner op wieltjes De munitie-experts van de ECG beschikken over de modernste high-techsnufjes om oorlogstuig boven de grond te krijgen Hun onderzoek is nodig omdat negen weilanden die grenzen aan de Bruuk binnenkort bij het natuurgebied getrokken worden Het gaat om weilanden waarvan de pacht verlopen is Staatsbosbeheer wil het grasland teruggeven aan de natuur De boven-grond moet voor dat doel afgeplagd worden en dat kan alleen veilig gebeuren als het gebied vrij is van oorlogstuig
Lees dit bedrijven ruimen op
7
Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-
ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een
metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven
De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere
30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven
binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling
De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-
ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-
tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-
log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders
is dat zeker in het gemeentearchief te vinden
In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-
vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn
Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog
Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken
Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen
Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst
getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-
sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden
Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij
gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-
te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek
onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen
van niet gesprongen explosieven
Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn
van bovenaf met een knik naar beneden)
Lees dit de taak van de gemeente
Wat doen de VN
Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog
liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes
tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de
leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten
Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen
mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin
De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews
2
De algemene problematiek van landmijnen
Landmijnen blijven nog lang slachtoffers maken onder de burgerbevolking nadat het oor-
logsgeweld is beeumlindigd
In het begin van het gebruik van landmijnen waren vooral militairen het slachtoffer nu zijn
dat voornamelijk burgers
Zelfs mijnen uit de Tweede Wereldoorlog doden en verwonden nog steeds burgers
Er zijn 82 landen in de wereld waar landmijnen liggen
In 2010 zijn in 60 landen slachtoffers gevallen Afghanistan voert de lijst aan
UNICEF schat dat 30 - 40 van alle landmijnslachtoffers kinderen zijn onder de 15 jaar
Landmijnen maken slachtoffers zowel onder mannen als vrouwen maar vrouwen worden
vaker getroffen Uit gegevens over kunstledematen blijkt dat 43 gaat naar vrouwen en 29 naar mannen
In 2010 is het aantal slachtoffers voor het eerst in jaren weer gestegen van 4010 naar 4191 slachtoffers 5 meer dan het jaar ervoor
Landmijnen veroorzaken ook milieuvervuiling de toegepaste chemicalieumln vervuilen drink-water
Gebieden waar landmijnen liggen worden door de burgers gemeden Daardoor
keren vluchtelingen niet terug naar hun dorpen
worden landbouw- en veeteeltgebieden niet meer gebruikt
De schatting is dat ruim 5 miljoen mensen daarom niet teruggekeerd zijn naar hun dorpen en dat ruim 3 miljoen teruggekeerde mensen risico lopen
Het betere nieuws
Internationaal is het mijnen-probleem erkend en ook de enorme humanitaire schade die mijnen veroorzaken
In 2004 zijn de volgende landen mijn-vrij verklaard Costa Rica El Salvador Kosovo
In 2010 is wereldwijd meer geld besteed aan het opruimen van mijnen meer dan 470 miljoen euro
In 2010 werd meer grond dan in voorgaande jaren schoongemaakt Ruim 12 miljoen explosieven zijn onschadelijk gemaakt
In 2011 is Abchazieuml mijnvrij verklaard
In 2011 heeft ook Zuid-Soedan het anti-mijnenverdrag ondertekend Finland is van plan het te gaan doen
Het aantal mijnen in de wereld neemt af De stand van februari 2004 toont aan dat er tot dan toe
305 miljoen mijnen zijn vernietigd In 55 landen zijn nu de voorraden vernietigd
De handel in anti-persoonsmijnen is bijna gestopt en vindt alleen nog illegaal plaats Steeds meer
landen ratificeren het anti-mijnenverdrag van Ottawa uit 1997
Feiten amp Cijfers
VN-Arena
Deze les is er eacuteeacuten uit een reeks van zes lsquoLandmijnen in Nederlandrsquo lsquoLandmijnen ruimenrsquo lsquoIk en mijn kunstbeenrsquo lsquoDe kosten van landmijnenrsquo lsquoMijnen en millenniumdoelenrsquo en lsquoGeld
voor clusterbommenrsquo
De lessen maken deel uit van de leeromgevingen VN-Arena (basisonderwijs) en VN-Arena-VO (onderbouw voortgezet onder-wijs) Daar zijn ze multimediaal beschikbaar
De adressen httpwwwcmonlvnarena en httpwwwcmonlvnarena-vo
Deze les is mogelijk gemaakt door NCDO - Monshouwer - VEO - ARMAEX - AVG - Heuvelman Ibis - ECG - Leemans - Bodac
Met dank aan
3
Mijnen in Nederland
Elk jaar worden er mijnen in Nederland gevonden Niet heel
veel maar toch Anders dan in sommige andere landen
(zoals Congo) is de kans dat je op een landmijn stapt in Ne-
derland vrijwel nihil
Toch worden er jaarlijks duizenden explosieven in Neder-
land gevonden Deze niet-ontplofte explosieven bestaan uit
vliegtuigbommen granaten en soms ook nog landmijnen
Ze liggen er sinds de Tweede Wereldoorlog Tussen 1940 en
1945 zijn 18 miljoen mijnen door de Duitsers verstopt in
meer dan 5500 verschillende mijnenvelden
Na de Tweede Wereldoorlog zijn de mijnenvelden opge-
ruimd maar nog niet alle mijnen zijn teruggevonden Als
ergens voor het eerst in de grond moet worden gewerkt
(bijvoorbeeld als een nieuwe wijk wordt gebouwd) wordt
eerst onderzocht of er mijnen liggen
In Nijmegen bijvoorbeeld is in september 1944 de opmars
van de bevrijding van Nederland tot stilstand gekomen
Nijmegen was bevrijd Arnhem niet Bijna dagelijks werden er granaten door de Duitsers vanuit de Arnhemse kant naar Nijmegen
geschoten Veel explosieven zijn niet afgegaan maar kwamen in de grond terecht Dat noemen we blindgangers
Opdracht Jullie gaan op onderzoek uit In kleine groepjes kijk je of je eigen omgeving wel veilig is Je gaat natuurlijk niet zelf op zoek
naar mijnen of andere explosieven Daar zijn in Nederland specialisten voor
1 Zoek eerst uit wie die specialisten zijn en van wie ze hun opdracht krijgen Als je de bronnen goed leest kom je erachter
2 Dan ga je op zoek naar mensen die er mogelijk meer van weten De oorlog in Nederland was in 1945 afgelopen dus men-
sen die het allemaal zelf hebben meegemaakt zijn niet heel jong meer Maar ook mensen die na het einde van de oorlog
zijn geboren hebben vast nog wel verhalen Als in de familie of in de nabije omgeving iemand het slachtoffer werd van
een landmijn dan blijft je dat een leven lang bij Dus vraag in je omgeving aan familieleden opas omas ooms en tantes
buren enz of ze kunnen vertellen over de landmijnen van de Tweede Wereldoorlog Of over bommen en granaten die
niet direct zijn ontploft en pas later werden gevonden
3 Probeer de verhalen een plaats te geven op een kaart van de omgeving Daarvoor heb je wel een computer nodig
en internet httpmapsgooglenl In Google Maps tik je de naam van je woonplaats in zoom in of uit tot de om-
geving goed in beeld is en klik dan op het printicoontje Op die kaart kun je de plekken aangeven die in de verha-
len voorkomen Plekken waar na de oorlog nog mijnen of blindgangers zijn ontploft Of waar volgens de verhalen mis-
schien nog wel onontplofte munitie ligt
Doe het zo
Werk in kleine groepjes van twee of drie
Lees de bronnen
Bedenk wie je zou willen interviewen (kijk in het Arsenaal naar de interviewinstructie)
Gebruik Google Maps om een kaart van de omgeving te printen (lukt het niet vraag dan aan de juf of meester of zij of hij het
even voordoet)
Verwerk de informatie uit de interviews in je kaart
4
Lees dit eigen schuld dikke bult
Nederland was na de Tweede Wereldoorlog be-
zaaid met mijnen Direct na de oorlog werden
Duitse krijgsgevangenen gedwongen om de mijnen
op te ruimen Dat was eigenlijk tegen de regels
maar de meeste Nederlanders vonden eigen
schuld dikke bult Zij hadden die mijnen immers
gelegd dan moesten zij ze ook maar opruimen
Naast de Duitse krijgsgevangenen waren er ook
enkele Nederlandse vrijwilligers die bij het ruimen
van mijnen hielpen Later vanaf augustus 46
werd het werk gedaan door Nederlanders die
daarbij zijn geholpen door Engelsen en Canadezen
De 17-jarige Manfred Sobiella uit Wolfenbuumlttel
was een van die krijgsgevangenen Hij en zijn col-
legas kregen een korte opleiding van drie weken
veel te kort om het mijnenruimen goed te leren Zij
kregen ook niet de beste spullen Zij moesten een
gevonden mijn meestal met de hand uitgraven
een levensgevaarlijke klus Er waren maar enkele
mijndetectors en die waren van slechte kwaliteit Manfred heeft verschillende krijgsgevangenen voor zijn ogen zien doodgaan als
het mijnenruimen misging In totaal zijn tweehonderd Duitse soldaten bij het mijnenruimen omgekomen
Na de capitulatie werden de mijnenveldenkaarten
overgedragen aan de mijnenopruimingsdienst
(bestaand uit Engelse en Nederlandse militairen
die de Duitse gevangenen bewaakten) Een geluk
bij een ongeluk was dat de Duitsers de mijnenvel-
den goed in kaart hadden gebracht Maar ondanks
de voortreffelijke kaarten kwamen er toch
veel mijnenopruimers om het leven Hoe dat kon
De vaak nog jonge krijgsgevangenen waren niet
erg gemotiveerd om een mijnenveld goed te door-
zoeken Ze wilden allemaal graag naar huis De
oorlog was voorbij en de meesten mochten naar
huis dus waarom zij niet Hoe sneller zij klaar
waren hoe eerder zij weer naar huis konden gaan
Door de combinatie van onvoldoende opleiding
ondeugdelijk materiaal en ongemotiveerde krijgs-
gevangenen werden verschillende mijnen over het
hoofd gezien met alle gevolgen van dien
Op de foto links
krijgsgevangenemijnenruimer
Manfred Sobiella
65 jaar later
Tot op de dag van vandaag komen er jaarlijks tweeduizend meldingen binnen over
explosieven uit de Tweede Wereldoorlg Tussen de vijftig en vijfenzeventig van die
explosieven zijn landmijnen Complete mijnenvelden zijn er niet meer
Zie ook
httpwwwschooltvnlbeeldbankclippopup20091214_nadeoorlog04 (voor een kort verslag)
httpwwwgeschiedenis24nlandere-tijdenafleveringen2006-2007Mijnen-ruimenhtml (voor als je meer tijd hebt)
5
Lees dit de EOD
Meteen na de Tweede Wereldoorlog werd de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (de EOD) verantwoordelijk voor de opspo-
ring en het opruimen van explosieven Bommen en landmijnen uit de Tweede Wereldoorlog worden op zee of op het land tot
ontploffing gebracht Maar wel zo dat de ontploffing geen kwaad kan
Lees bijvoorbeeld dit artikel uit BN De Stem
Bommen uit WOII tot ontploffing gebracht in bos Dorst
Donderdag 10 juni 2010 | 1534
DORST - De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) heeft donderdagochtend drie bommen uit de Tweede Wereldoorlog laten ont-
ploffen in de Boswachterij Dorst De bommen waarschijnlijk van Duitse makelij waren eerder door wandelaars aangetroffen in
een kuil
Eeacuten van de wandelaars belde de politie en die schakelde de EOD in Doordat er boven op de bommen een boom stond was het moeilijk om ze weg te halen Er is besloten in overleg met Staatsbosbeheer om de bommen ter plaatse tot ontploffing te brengen Het bos werd afgezet waarna de bommen een voor een tot ontploffing werden gebracht Dat leverde flink wat rook herrie en een krater op
Dit filmpje op de website (httpwwwcmonlvnarenamijnen-in-nederlandlees-dit-de-eod) laat zien hoe veel er komt kijken bij het opruimen van explosieven
6
Sinds 1998 is in Nederland het opsporen van explosieven geen taak meer die alleen door de Explosieven Opruimingsdienst Defen-
sie (EOD) wordt uitgevoerd Door de start van heel grote bouwprojecten (denk aan de Hogesnelheidslijn de Betuwelijn en de
bouw van enorme woonwijken) werd het teveel werk voor de EOD alleen Sindsdien mogen ook enkele gespecialiseerde bedrijven
deze taak uitvoeren Het daadwerkelijk laten ontploffen van de gevonden springstof blijft het werk van de EOD
Enkele bedrijven die zich bezighouden met het opsporen van explosieven zijn ARMAEX (Rijssen) AVG MilieutechniekGeoconsult
(Heijen) BODAC (Schijndel) Explosive Clearance Group (Wijchen) Heuvelman Ibis (Delfzijl) KWS Bijzondere Opdrachten (Zwolle)
Leeman (Vriezenveen) Monshouwer Saricon (Heerjansdam) Oskam (Utrecht) REASeuro (Riel) TampA Survey (Amsterdam) en Van
den Herik (Sliedrecht)
Zie ook het onderstaande artikel uit De Gelderlander
GROESBEEK - Het Wijchense bedrijf Explosive Clearance Group (ECG) heeft sinds vorige week letterlijk de handen vol om de ran-
den van het Groesbeekse natuurgebied De Bruuk uit te kammen op bommen en granaten De bommenjagers van ECG hebben in
een tijdsbestek van amper een week al 2400 verdachte objecten in De Bruuk ontdekt De Bruuk was vooral in de nadagen van de
Tweede Wereldoorlog een plek waar zwaar gevochten werd Dat blijkt wel uit de erfenis die de oorlog hier heeft achtergelaten
Medewerkers van ECG uit Wijchen aan het werk ECG gebruikt een magnetometer satellietnavigatie en een digitale bodemscanner op wieltjes De munitie-experts van de ECG beschikken over de modernste high-techsnufjes om oorlogstuig boven de grond te krijgen Hun onderzoek is nodig omdat negen weilanden die grenzen aan de Bruuk binnenkort bij het natuurgebied getrokken worden Het gaat om weilanden waarvan de pacht verlopen is Staatsbosbeheer wil het grasland teruggeven aan de natuur De boven-grond moet voor dat doel afgeplagd worden en dat kan alleen veilig gebeuren als het gebied vrij is van oorlogstuig
Lees dit bedrijven ruimen op
7
Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-
ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een
metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven
De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere
30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven
binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling
De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-
ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-
tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-
log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders
is dat zeker in het gemeentearchief te vinden
In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-
vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn
Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog
Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken
Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen
Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst
getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-
sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden
Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij
gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-
te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek
onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen
van niet gesprongen explosieven
Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn
van bovenaf met een knik naar beneden)
Lees dit de taak van de gemeente
Wat doen de VN
Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog
liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes
tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de
leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten
Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen
mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin
De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews
3
Mijnen in Nederland
Elk jaar worden er mijnen in Nederland gevonden Niet heel
veel maar toch Anders dan in sommige andere landen
(zoals Congo) is de kans dat je op een landmijn stapt in Ne-
derland vrijwel nihil
Toch worden er jaarlijks duizenden explosieven in Neder-
land gevonden Deze niet-ontplofte explosieven bestaan uit
vliegtuigbommen granaten en soms ook nog landmijnen
Ze liggen er sinds de Tweede Wereldoorlog Tussen 1940 en
1945 zijn 18 miljoen mijnen door de Duitsers verstopt in
meer dan 5500 verschillende mijnenvelden
Na de Tweede Wereldoorlog zijn de mijnenvelden opge-
ruimd maar nog niet alle mijnen zijn teruggevonden Als
ergens voor het eerst in de grond moet worden gewerkt
(bijvoorbeeld als een nieuwe wijk wordt gebouwd) wordt
eerst onderzocht of er mijnen liggen
In Nijmegen bijvoorbeeld is in september 1944 de opmars
van de bevrijding van Nederland tot stilstand gekomen
Nijmegen was bevrijd Arnhem niet Bijna dagelijks werden er granaten door de Duitsers vanuit de Arnhemse kant naar Nijmegen
geschoten Veel explosieven zijn niet afgegaan maar kwamen in de grond terecht Dat noemen we blindgangers
Opdracht Jullie gaan op onderzoek uit In kleine groepjes kijk je of je eigen omgeving wel veilig is Je gaat natuurlijk niet zelf op zoek
naar mijnen of andere explosieven Daar zijn in Nederland specialisten voor
1 Zoek eerst uit wie die specialisten zijn en van wie ze hun opdracht krijgen Als je de bronnen goed leest kom je erachter
2 Dan ga je op zoek naar mensen die er mogelijk meer van weten De oorlog in Nederland was in 1945 afgelopen dus men-
sen die het allemaal zelf hebben meegemaakt zijn niet heel jong meer Maar ook mensen die na het einde van de oorlog
zijn geboren hebben vast nog wel verhalen Als in de familie of in de nabije omgeving iemand het slachtoffer werd van
een landmijn dan blijft je dat een leven lang bij Dus vraag in je omgeving aan familieleden opas omas ooms en tantes
buren enz of ze kunnen vertellen over de landmijnen van de Tweede Wereldoorlog Of over bommen en granaten die
niet direct zijn ontploft en pas later werden gevonden
3 Probeer de verhalen een plaats te geven op een kaart van de omgeving Daarvoor heb je wel een computer nodig
en internet httpmapsgooglenl In Google Maps tik je de naam van je woonplaats in zoom in of uit tot de om-
geving goed in beeld is en klik dan op het printicoontje Op die kaart kun je de plekken aangeven die in de verha-
len voorkomen Plekken waar na de oorlog nog mijnen of blindgangers zijn ontploft Of waar volgens de verhalen mis-
schien nog wel onontplofte munitie ligt
Doe het zo
Werk in kleine groepjes van twee of drie
Lees de bronnen
Bedenk wie je zou willen interviewen (kijk in het Arsenaal naar de interviewinstructie)
Gebruik Google Maps om een kaart van de omgeving te printen (lukt het niet vraag dan aan de juf of meester of zij of hij het
even voordoet)
Verwerk de informatie uit de interviews in je kaart
4
Lees dit eigen schuld dikke bult
Nederland was na de Tweede Wereldoorlog be-
zaaid met mijnen Direct na de oorlog werden
Duitse krijgsgevangenen gedwongen om de mijnen
op te ruimen Dat was eigenlijk tegen de regels
maar de meeste Nederlanders vonden eigen
schuld dikke bult Zij hadden die mijnen immers
gelegd dan moesten zij ze ook maar opruimen
Naast de Duitse krijgsgevangenen waren er ook
enkele Nederlandse vrijwilligers die bij het ruimen
van mijnen hielpen Later vanaf augustus 46
werd het werk gedaan door Nederlanders die
daarbij zijn geholpen door Engelsen en Canadezen
De 17-jarige Manfred Sobiella uit Wolfenbuumlttel
was een van die krijgsgevangenen Hij en zijn col-
legas kregen een korte opleiding van drie weken
veel te kort om het mijnenruimen goed te leren Zij
kregen ook niet de beste spullen Zij moesten een
gevonden mijn meestal met de hand uitgraven
een levensgevaarlijke klus Er waren maar enkele
mijndetectors en die waren van slechte kwaliteit Manfred heeft verschillende krijgsgevangenen voor zijn ogen zien doodgaan als
het mijnenruimen misging In totaal zijn tweehonderd Duitse soldaten bij het mijnenruimen omgekomen
Na de capitulatie werden de mijnenveldenkaarten
overgedragen aan de mijnenopruimingsdienst
(bestaand uit Engelse en Nederlandse militairen
die de Duitse gevangenen bewaakten) Een geluk
bij een ongeluk was dat de Duitsers de mijnenvel-
den goed in kaart hadden gebracht Maar ondanks
de voortreffelijke kaarten kwamen er toch
veel mijnenopruimers om het leven Hoe dat kon
De vaak nog jonge krijgsgevangenen waren niet
erg gemotiveerd om een mijnenveld goed te door-
zoeken Ze wilden allemaal graag naar huis De
oorlog was voorbij en de meesten mochten naar
huis dus waarom zij niet Hoe sneller zij klaar
waren hoe eerder zij weer naar huis konden gaan
Door de combinatie van onvoldoende opleiding
ondeugdelijk materiaal en ongemotiveerde krijgs-
gevangenen werden verschillende mijnen over het
hoofd gezien met alle gevolgen van dien
Op de foto links
krijgsgevangenemijnenruimer
Manfred Sobiella
65 jaar later
Tot op de dag van vandaag komen er jaarlijks tweeduizend meldingen binnen over
explosieven uit de Tweede Wereldoorlg Tussen de vijftig en vijfenzeventig van die
explosieven zijn landmijnen Complete mijnenvelden zijn er niet meer
Zie ook
httpwwwschooltvnlbeeldbankclippopup20091214_nadeoorlog04 (voor een kort verslag)
httpwwwgeschiedenis24nlandere-tijdenafleveringen2006-2007Mijnen-ruimenhtml (voor als je meer tijd hebt)
5
Lees dit de EOD
Meteen na de Tweede Wereldoorlog werd de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (de EOD) verantwoordelijk voor de opspo-
ring en het opruimen van explosieven Bommen en landmijnen uit de Tweede Wereldoorlog worden op zee of op het land tot
ontploffing gebracht Maar wel zo dat de ontploffing geen kwaad kan
Lees bijvoorbeeld dit artikel uit BN De Stem
Bommen uit WOII tot ontploffing gebracht in bos Dorst
Donderdag 10 juni 2010 | 1534
DORST - De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) heeft donderdagochtend drie bommen uit de Tweede Wereldoorlog laten ont-
ploffen in de Boswachterij Dorst De bommen waarschijnlijk van Duitse makelij waren eerder door wandelaars aangetroffen in
een kuil
Eeacuten van de wandelaars belde de politie en die schakelde de EOD in Doordat er boven op de bommen een boom stond was het moeilijk om ze weg te halen Er is besloten in overleg met Staatsbosbeheer om de bommen ter plaatse tot ontploffing te brengen Het bos werd afgezet waarna de bommen een voor een tot ontploffing werden gebracht Dat leverde flink wat rook herrie en een krater op
Dit filmpje op de website (httpwwwcmonlvnarenamijnen-in-nederlandlees-dit-de-eod) laat zien hoe veel er komt kijken bij het opruimen van explosieven
6
Sinds 1998 is in Nederland het opsporen van explosieven geen taak meer die alleen door de Explosieven Opruimingsdienst Defen-
sie (EOD) wordt uitgevoerd Door de start van heel grote bouwprojecten (denk aan de Hogesnelheidslijn de Betuwelijn en de
bouw van enorme woonwijken) werd het teveel werk voor de EOD alleen Sindsdien mogen ook enkele gespecialiseerde bedrijven
deze taak uitvoeren Het daadwerkelijk laten ontploffen van de gevonden springstof blijft het werk van de EOD
Enkele bedrijven die zich bezighouden met het opsporen van explosieven zijn ARMAEX (Rijssen) AVG MilieutechniekGeoconsult
(Heijen) BODAC (Schijndel) Explosive Clearance Group (Wijchen) Heuvelman Ibis (Delfzijl) KWS Bijzondere Opdrachten (Zwolle)
Leeman (Vriezenveen) Monshouwer Saricon (Heerjansdam) Oskam (Utrecht) REASeuro (Riel) TampA Survey (Amsterdam) en Van
den Herik (Sliedrecht)
Zie ook het onderstaande artikel uit De Gelderlander
GROESBEEK - Het Wijchense bedrijf Explosive Clearance Group (ECG) heeft sinds vorige week letterlijk de handen vol om de ran-
den van het Groesbeekse natuurgebied De Bruuk uit te kammen op bommen en granaten De bommenjagers van ECG hebben in
een tijdsbestek van amper een week al 2400 verdachte objecten in De Bruuk ontdekt De Bruuk was vooral in de nadagen van de
Tweede Wereldoorlog een plek waar zwaar gevochten werd Dat blijkt wel uit de erfenis die de oorlog hier heeft achtergelaten
Medewerkers van ECG uit Wijchen aan het werk ECG gebruikt een magnetometer satellietnavigatie en een digitale bodemscanner op wieltjes De munitie-experts van de ECG beschikken over de modernste high-techsnufjes om oorlogstuig boven de grond te krijgen Hun onderzoek is nodig omdat negen weilanden die grenzen aan de Bruuk binnenkort bij het natuurgebied getrokken worden Het gaat om weilanden waarvan de pacht verlopen is Staatsbosbeheer wil het grasland teruggeven aan de natuur De boven-grond moet voor dat doel afgeplagd worden en dat kan alleen veilig gebeuren als het gebied vrij is van oorlogstuig
Lees dit bedrijven ruimen op
7
Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-
ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een
metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven
De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere
30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven
binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling
De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-
ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-
tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-
log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders
is dat zeker in het gemeentearchief te vinden
In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-
vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn
Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog
Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken
Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen
Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst
getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-
sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden
Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij
gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-
te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek
onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen
van niet gesprongen explosieven
Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn
van bovenaf met een knik naar beneden)
Lees dit de taak van de gemeente
Wat doen de VN
Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog
liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes
tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de
leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten
Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen
mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin
De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews
4
Lees dit eigen schuld dikke bult
Nederland was na de Tweede Wereldoorlog be-
zaaid met mijnen Direct na de oorlog werden
Duitse krijgsgevangenen gedwongen om de mijnen
op te ruimen Dat was eigenlijk tegen de regels
maar de meeste Nederlanders vonden eigen
schuld dikke bult Zij hadden die mijnen immers
gelegd dan moesten zij ze ook maar opruimen
Naast de Duitse krijgsgevangenen waren er ook
enkele Nederlandse vrijwilligers die bij het ruimen
van mijnen hielpen Later vanaf augustus 46
werd het werk gedaan door Nederlanders die
daarbij zijn geholpen door Engelsen en Canadezen
De 17-jarige Manfred Sobiella uit Wolfenbuumlttel
was een van die krijgsgevangenen Hij en zijn col-
legas kregen een korte opleiding van drie weken
veel te kort om het mijnenruimen goed te leren Zij
kregen ook niet de beste spullen Zij moesten een
gevonden mijn meestal met de hand uitgraven
een levensgevaarlijke klus Er waren maar enkele
mijndetectors en die waren van slechte kwaliteit Manfred heeft verschillende krijgsgevangenen voor zijn ogen zien doodgaan als
het mijnenruimen misging In totaal zijn tweehonderd Duitse soldaten bij het mijnenruimen omgekomen
Na de capitulatie werden de mijnenveldenkaarten
overgedragen aan de mijnenopruimingsdienst
(bestaand uit Engelse en Nederlandse militairen
die de Duitse gevangenen bewaakten) Een geluk
bij een ongeluk was dat de Duitsers de mijnenvel-
den goed in kaart hadden gebracht Maar ondanks
de voortreffelijke kaarten kwamen er toch
veel mijnenopruimers om het leven Hoe dat kon
De vaak nog jonge krijgsgevangenen waren niet
erg gemotiveerd om een mijnenveld goed te door-
zoeken Ze wilden allemaal graag naar huis De
oorlog was voorbij en de meesten mochten naar
huis dus waarom zij niet Hoe sneller zij klaar
waren hoe eerder zij weer naar huis konden gaan
Door de combinatie van onvoldoende opleiding
ondeugdelijk materiaal en ongemotiveerde krijgs-
gevangenen werden verschillende mijnen over het
hoofd gezien met alle gevolgen van dien
Op de foto links
krijgsgevangenemijnenruimer
Manfred Sobiella
65 jaar later
Tot op de dag van vandaag komen er jaarlijks tweeduizend meldingen binnen over
explosieven uit de Tweede Wereldoorlg Tussen de vijftig en vijfenzeventig van die
explosieven zijn landmijnen Complete mijnenvelden zijn er niet meer
Zie ook
httpwwwschooltvnlbeeldbankclippopup20091214_nadeoorlog04 (voor een kort verslag)
httpwwwgeschiedenis24nlandere-tijdenafleveringen2006-2007Mijnen-ruimenhtml (voor als je meer tijd hebt)
5
Lees dit de EOD
Meteen na de Tweede Wereldoorlog werd de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (de EOD) verantwoordelijk voor de opspo-
ring en het opruimen van explosieven Bommen en landmijnen uit de Tweede Wereldoorlog worden op zee of op het land tot
ontploffing gebracht Maar wel zo dat de ontploffing geen kwaad kan
Lees bijvoorbeeld dit artikel uit BN De Stem
Bommen uit WOII tot ontploffing gebracht in bos Dorst
Donderdag 10 juni 2010 | 1534
DORST - De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) heeft donderdagochtend drie bommen uit de Tweede Wereldoorlog laten ont-
ploffen in de Boswachterij Dorst De bommen waarschijnlijk van Duitse makelij waren eerder door wandelaars aangetroffen in
een kuil
Eeacuten van de wandelaars belde de politie en die schakelde de EOD in Doordat er boven op de bommen een boom stond was het moeilijk om ze weg te halen Er is besloten in overleg met Staatsbosbeheer om de bommen ter plaatse tot ontploffing te brengen Het bos werd afgezet waarna de bommen een voor een tot ontploffing werden gebracht Dat leverde flink wat rook herrie en een krater op
Dit filmpje op de website (httpwwwcmonlvnarenamijnen-in-nederlandlees-dit-de-eod) laat zien hoe veel er komt kijken bij het opruimen van explosieven
6
Sinds 1998 is in Nederland het opsporen van explosieven geen taak meer die alleen door de Explosieven Opruimingsdienst Defen-
sie (EOD) wordt uitgevoerd Door de start van heel grote bouwprojecten (denk aan de Hogesnelheidslijn de Betuwelijn en de
bouw van enorme woonwijken) werd het teveel werk voor de EOD alleen Sindsdien mogen ook enkele gespecialiseerde bedrijven
deze taak uitvoeren Het daadwerkelijk laten ontploffen van de gevonden springstof blijft het werk van de EOD
Enkele bedrijven die zich bezighouden met het opsporen van explosieven zijn ARMAEX (Rijssen) AVG MilieutechniekGeoconsult
(Heijen) BODAC (Schijndel) Explosive Clearance Group (Wijchen) Heuvelman Ibis (Delfzijl) KWS Bijzondere Opdrachten (Zwolle)
Leeman (Vriezenveen) Monshouwer Saricon (Heerjansdam) Oskam (Utrecht) REASeuro (Riel) TampA Survey (Amsterdam) en Van
den Herik (Sliedrecht)
Zie ook het onderstaande artikel uit De Gelderlander
GROESBEEK - Het Wijchense bedrijf Explosive Clearance Group (ECG) heeft sinds vorige week letterlijk de handen vol om de ran-
den van het Groesbeekse natuurgebied De Bruuk uit te kammen op bommen en granaten De bommenjagers van ECG hebben in
een tijdsbestek van amper een week al 2400 verdachte objecten in De Bruuk ontdekt De Bruuk was vooral in de nadagen van de
Tweede Wereldoorlog een plek waar zwaar gevochten werd Dat blijkt wel uit de erfenis die de oorlog hier heeft achtergelaten
Medewerkers van ECG uit Wijchen aan het werk ECG gebruikt een magnetometer satellietnavigatie en een digitale bodemscanner op wieltjes De munitie-experts van de ECG beschikken over de modernste high-techsnufjes om oorlogstuig boven de grond te krijgen Hun onderzoek is nodig omdat negen weilanden die grenzen aan de Bruuk binnenkort bij het natuurgebied getrokken worden Het gaat om weilanden waarvan de pacht verlopen is Staatsbosbeheer wil het grasland teruggeven aan de natuur De boven-grond moet voor dat doel afgeplagd worden en dat kan alleen veilig gebeuren als het gebied vrij is van oorlogstuig
Lees dit bedrijven ruimen op
7
Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-
ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een
metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven
De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere
30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven
binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling
De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-
ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-
tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-
log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders
is dat zeker in het gemeentearchief te vinden
In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-
vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn
Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog
Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken
Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen
Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst
getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-
sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden
Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij
gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-
te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek
onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen
van niet gesprongen explosieven
Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn
van bovenaf met een knik naar beneden)
Lees dit de taak van de gemeente
Wat doen de VN
Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog
liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes
tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de
leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten
Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen
mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin
De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews
5
Lees dit de EOD
Meteen na de Tweede Wereldoorlog werd de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (de EOD) verantwoordelijk voor de opspo-
ring en het opruimen van explosieven Bommen en landmijnen uit de Tweede Wereldoorlog worden op zee of op het land tot
ontploffing gebracht Maar wel zo dat de ontploffing geen kwaad kan
Lees bijvoorbeeld dit artikel uit BN De Stem
Bommen uit WOII tot ontploffing gebracht in bos Dorst
Donderdag 10 juni 2010 | 1534
DORST - De Explosieven Opruimingsdienst (EOD) heeft donderdagochtend drie bommen uit de Tweede Wereldoorlog laten ont-
ploffen in de Boswachterij Dorst De bommen waarschijnlijk van Duitse makelij waren eerder door wandelaars aangetroffen in
een kuil
Eeacuten van de wandelaars belde de politie en die schakelde de EOD in Doordat er boven op de bommen een boom stond was het moeilijk om ze weg te halen Er is besloten in overleg met Staatsbosbeheer om de bommen ter plaatse tot ontploffing te brengen Het bos werd afgezet waarna de bommen een voor een tot ontploffing werden gebracht Dat leverde flink wat rook herrie en een krater op
Dit filmpje op de website (httpwwwcmonlvnarenamijnen-in-nederlandlees-dit-de-eod) laat zien hoe veel er komt kijken bij het opruimen van explosieven
6
Sinds 1998 is in Nederland het opsporen van explosieven geen taak meer die alleen door de Explosieven Opruimingsdienst Defen-
sie (EOD) wordt uitgevoerd Door de start van heel grote bouwprojecten (denk aan de Hogesnelheidslijn de Betuwelijn en de
bouw van enorme woonwijken) werd het teveel werk voor de EOD alleen Sindsdien mogen ook enkele gespecialiseerde bedrijven
deze taak uitvoeren Het daadwerkelijk laten ontploffen van de gevonden springstof blijft het werk van de EOD
Enkele bedrijven die zich bezighouden met het opsporen van explosieven zijn ARMAEX (Rijssen) AVG MilieutechniekGeoconsult
(Heijen) BODAC (Schijndel) Explosive Clearance Group (Wijchen) Heuvelman Ibis (Delfzijl) KWS Bijzondere Opdrachten (Zwolle)
Leeman (Vriezenveen) Monshouwer Saricon (Heerjansdam) Oskam (Utrecht) REASeuro (Riel) TampA Survey (Amsterdam) en Van
den Herik (Sliedrecht)
Zie ook het onderstaande artikel uit De Gelderlander
GROESBEEK - Het Wijchense bedrijf Explosive Clearance Group (ECG) heeft sinds vorige week letterlijk de handen vol om de ran-
den van het Groesbeekse natuurgebied De Bruuk uit te kammen op bommen en granaten De bommenjagers van ECG hebben in
een tijdsbestek van amper een week al 2400 verdachte objecten in De Bruuk ontdekt De Bruuk was vooral in de nadagen van de
Tweede Wereldoorlog een plek waar zwaar gevochten werd Dat blijkt wel uit de erfenis die de oorlog hier heeft achtergelaten
Medewerkers van ECG uit Wijchen aan het werk ECG gebruikt een magnetometer satellietnavigatie en een digitale bodemscanner op wieltjes De munitie-experts van de ECG beschikken over de modernste high-techsnufjes om oorlogstuig boven de grond te krijgen Hun onderzoek is nodig omdat negen weilanden die grenzen aan de Bruuk binnenkort bij het natuurgebied getrokken worden Het gaat om weilanden waarvan de pacht verlopen is Staatsbosbeheer wil het grasland teruggeven aan de natuur De boven-grond moet voor dat doel afgeplagd worden en dat kan alleen veilig gebeuren als het gebied vrij is van oorlogstuig
Lees dit bedrijven ruimen op
7
Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-
ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een
metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven
De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere
30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven
binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling
De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-
ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-
tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-
log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders
is dat zeker in het gemeentearchief te vinden
In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-
vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn
Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog
Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken
Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen
Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst
getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-
sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden
Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij
gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-
te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek
onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen
van niet gesprongen explosieven
Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn
van bovenaf met een knik naar beneden)
Lees dit de taak van de gemeente
Wat doen de VN
Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog
liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes
tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de
leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten
Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen
mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin
De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews
6
Sinds 1998 is in Nederland het opsporen van explosieven geen taak meer die alleen door de Explosieven Opruimingsdienst Defen-
sie (EOD) wordt uitgevoerd Door de start van heel grote bouwprojecten (denk aan de Hogesnelheidslijn de Betuwelijn en de
bouw van enorme woonwijken) werd het teveel werk voor de EOD alleen Sindsdien mogen ook enkele gespecialiseerde bedrijven
deze taak uitvoeren Het daadwerkelijk laten ontploffen van de gevonden springstof blijft het werk van de EOD
Enkele bedrijven die zich bezighouden met het opsporen van explosieven zijn ARMAEX (Rijssen) AVG MilieutechniekGeoconsult
(Heijen) BODAC (Schijndel) Explosive Clearance Group (Wijchen) Heuvelman Ibis (Delfzijl) KWS Bijzondere Opdrachten (Zwolle)
Leeman (Vriezenveen) Monshouwer Saricon (Heerjansdam) Oskam (Utrecht) REASeuro (Riel) TampA Survey (Amsterdam) en Van
den Herik (Sliedrecht)
Zie ook het onderstaande artikel uit De Gelderlander
GROESBEEK - Het Wijchense bedrijf Explosive Clearance Group (ECG) heeft sinds vorige week letterlijk de handen vol om de ran-
den van het Groesbeekse natuurgebied De Bruuk uit te kammen op bommen en granaten De bommenjagers van ECG hebben in
een tijdsbestek van amper een week al 2400 verdachte objecten in De Bruuk ontdekt De Bruuk was vooral in de nadagen van de
Tweede Wereldoorlog een plek waar zwaar gevochten werd Dat blijkt wel uit de erfenis die de oorlog hier heeft achtergelaten
Medewerkers van ECG uit Wijchen aan het werk ECG gebruikt een magnetometer satellietnavigatie en een digitale bodemscanner op wieltjes De munitie-experts van de ECG beschikken over de modernste high-techsnufjes om oorlogstuig boven de grond te krijgen Hun onderzoek is nodig omdat negen weilanden die grenzen aan de Bruuk binnenkort bij het natuurgebied getrokken worden Het gaat om weilanden waarvan de pacht verlopen is Staatsbosbeheer wil het grasland teruggeven aan de natuur De boven-grond moet voor dat doel afgeplagd worden en dat kan alleen veilig gebeuren als het gebied vrij is van oorlogstuig
Lees dit bedrijven ruimen op
7
Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-
ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een
metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven
De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere
30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven
binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling
De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-
ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-
tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-
log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders
is dat zeker in het gemeentearchief te vinden
In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-
vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn
Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog
Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken
Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen
Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst
getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-
sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden
Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij
gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-
te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek
onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen
van niet gesprongen explosieven
Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn
van bovenaf met een knik naar beneden)
Lees dit de taak van de gemeente
Wat doen de VN
Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog
liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes
tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de
leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten
Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen
mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin
De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews
7
Het gemeentebestuur (burgemeester en wethouders) is verantwoordelijk voor het opsporen en ruimen van onontplofte explosie-
ven binnen de grenzen van de gemeente Dat doet het natuurlijk niet zelf De burgemeester en de wethouders gaan niet met een
metaaldetector het weiland in Ze geven een opdracht aan een bedrijf dat zich bezighoudt met het opsporen van explosieven
De gemeenten krijgen 70 van de kosten vergoed van de regering de andere
30 moeten ze zelf betalen Voor gemeenten die veel onontplofte explosieven
binnen hun grenzen hebben is er een speciale regeling
De bedrijven hebben de kennis hoe ze onontplofte explosieven kunnen opspo-
ren Om de gevaarlijke plaatsen te kunnen vinden is informatie uit het gemeen-
tearchief van groot belang Elke gemeente weet waar in de Tweede Wereldoor-
log gevochten is Soms is dat te vinden op de website van de gemeente Anders
is dat zeker in het gemeentearchief te vinden
In Venlo stond vroeger een kazerne Daar werd in de Tweede Wereldoorlog ge-
vochten Men vermoedt dat daar nog onontplofte explosieven te vinden zijn
Het bedrijf gaat met de informatie van de gemeente aan de slag Vaak gebruiken ze ook luchtfotorsquos uit de Tweede Wereldoorlog
Als ze dan werkelijk gevaarlijk materiaal vinden komt de EOD om het oorlogstuig onschadelijk te maken
Een ander voorbeeld is te vinden op de website van de gemeente Nijmegen
Niet gesprongen explosieven in de bodem Boem is ho Nijmegen behoort tot de zwaarst
getroffen regios uit de tweede wereldoorlog Bij werkzaamheden in de bodem zijn niet ge-
sprongen explosieven een belangrijk thema waarmee we rekening moeten houden
Hiervoor hebben we de handleiding Omgaan met niet gesprongen explosieven uit de WOII bij
gemeentelijke projecten ontwikkeld De handleiding bevat een kaart waarin de hele gemeen-
te Nijmegen op basis van historisch onderzoek bebouwingsjaartal en explosievenonderzoek
onderverdeeld is in locaties met een hoge verhoogde verlaagde en lage kans van aantreffen
van niet gesprongen explosieven
Het is een beetje moeilijk te zien maar de rode stip is een gebied met explosieven in de rivier de Waal Het grotere rode gebied grenst aan de Waalbrug (rechts) en het spoor (zwarte lijn
van bovenaf met een knik naar beneden)
Lees dit de taak van de gemeente
Wat doen de VN
Het probleem van landmijnen is belangrijk voor de Verenigde Naties De VN doen er van alles aan om de landmijnen die er nog
liggen over de hele wereld op te ruimen En ze doen van alles om te voorkomen dat er nieuwe bijkomen Denk aan campagnes
tegen landmijnen of aan de Internationale Dag van Aandacht voor Landmijnen op 4 april Denk ook aan verdragen die door de
leden van de VN worden ondertekend Zo is er in 1997 een verdrag tegen het gebruik van landmijnen gesloten
Ook Nederland heeft dit ondertekend Dat betekent dat we alle mijnen in de grond moeten opruimen Ons leger mag ook geen
mijnen gebruiken die bedoeld zijn tegen mensen maar nog wel mijnen bedoeld tegen tanks Het is een begin
De onderstaande foto hangt in de gangen van het VN-Hoofdkantoor in New York Het laat slachtoffers zien van landmijnen Er-naast hangt een informatiebord waarop staat dat landmijnen vooral slachtoffers maken onder burgers nadat de oorlog is afgelo-pen En landmijnen maken geen onderscheid Ze doden net zo makkelijk een kind als een soldaat
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews
8
Handleiding
De leerlingen kunnen de opdrachten het best in kleine groepjes
uitvoeren groepjes van twee of drie
Voor de eerste opdracht hebben ze genoeg aan de bronnen (Lees
dit) Als het goed is hebben ze op een rij gezet dat de EOD particu-
liere bedrijven en de overheid (gemeente en rijk) een taak hebben
in de opsporing van explosieven De EOD is de enige die explosieven
tot ontploffing mag brengen De gemeente heeft verder informatie
over de plekken waar tijdens de Tweede Wereldoorlog gevochten
is
Voor het tweede deel van de opdracht hebben de leerlingen een computer en internet nodig Met behulp van Google Maps ma-
ken ze een kaart Het lijkt zinvol om dat klassikaal te behandelen of voor te doen zodat iedereen weet hoe hij dat aan moet pak-
ken Mocht dat niet gaan of mocht er niet voor iedereen een pc met internet beschikbaar zijn dan kunt u natuurlijk ook een aan-
tal kaarten zelf afdrukken en uitdelen
Op de kaart tekenen de groepjes de plaatsen in die ze hebben achterhaald in de interviews Plaatsen waar na de oorlog een land-mijn of munitie is gevonden waar ongelukken zijn gebeurd waar bij bouwactiviteiten bommen zijn gevonden verdachte plekken enz
Leerdoelen
De leerling weet wat onontplofte explosieven zijn
De leerling weet waarom er nog altijd zo veel onontplofte ex-plosieven in Nederland te vinden zijn
De leerling weet wie opdraait voor de kosten van het opruimen van onontplofte explosieven
De leerling kan een kaart of tekening maken van (nog) niet-ontplofte explosieven in de eigen gemeente
De leerling weet welke rol de VN speelt bij het opruimen van landmijnen
Is het goed
Het werk van de leerlingen wordt beoordeeld op de volgende pun-
ten
De leerling laat zien welke stappen er gezet moeten worden om ergens een onontploft explosief onschadelijk te laten ma-ken
De leerlingen laten zien dat ze goed hebben samengewerkt
De leerlingen hebben een duidelijke kaart gemaakt van de omgeving met daarop de gegevens uit de interviews