Mga Pananaw nina Recto at Romulo sa Nasyonalismo

7/22/2019 Mga Pananaw nina Recto at Romulo sa Nasyonalismo

1/11

Nasyonalismo sa pananaw ni Recto

Taong 1953 nang mahalal bilang pangulo ng bansa si Ramon Magsaysay. Naging

pangunahing adhikain ng pangulo na ilapit sa tao ang Malakanyang kaya't bilang tugon, madalas

siyang maglibot sa mga baryo at makisama sa buhay ng masa. Dahil dito, higit na naging malapit

ang pangulo sa ordinaryong Pilipino. a kabila ng pagsang!ayon ng masa sa kanyang pamumuno,

hindi nakaligtas mula sa kritisismo ng mga nasyonalista ang maka!"m#rikano niyang

pamamalakad. $sa sa kanyang mga pangunahing kritiko ay si %laro M. R#&to.

Tinagurian si R#&to bilang Th# (r#at Diss#nt#r), syst#mati& and p#rsist#nt oppositionist)

and &ommunist) dahil sa patuloy niyang pagpuna sa mga panukalang batas ng administrasyon niMagsaysay. *asama sa mga panukalang batas na ito ay pagpayag ng pangulo sa mga kasunduang

inilatag ng "m#rika. $to ay ang Military +as#s "grr#m#nt 19- /, +#ll Trad# "&t 19-0/,

uirino!2ost#r "gr##m#nt 195 /, an 2ran&is&o P#a Tr#aty 1951/ at Mutual D#4#ns# Tr#aty

1951/ R#&to, p. 390/.) a mga bagay na ito hindi lubos na magkasundo ang dala a. Para kay

R#&to, labis!labis ang hinihingi ng "m#rika.

"ng pagsalungat na ito ni R#&to, ayon sa kanya, ay katuloy ng sinimulang laban ng mga

R#bolusyonaryo noong ika!19 dantaon. +agaman nailipat lamang sa mundo ng politika, batas at

usaping konstitusyunal, par#hos lamang ang dala ang adhikaing ito6 Nasyonalismong Pilipino.

Nasyonalismo na ang pinakamataas na hangarin ay ang pagkamit ng kalayaan ng Pilipinas. $sang

bagay na mahirap makuha dahil sa pr#s#nsiya ng mga nasabing kasunduan na #kst#nsyon lamang

ng implu #nsya at kontrol ng mga banyaga.

a kabila na panana na ito ni R#&to, alang aksyon na ginaga a ang Pamahalaan upang

mabigyang solusyon ito. 7inayaan ng Pangulo na magpatuloy ang kontrol ng "m#rika sa politika

at #konomiya ng bansa. $to ay hindi nararapat kaya' t isinusulong ni R#&to ang isang nationalist


2/11

ind#p#nd#n) na alang ibang nilalayon kundi ang tuluyan at tunay na kasarinlan ng bansa at ng

mga Pilipino sa kontrol at implu #nsiya ng mga banyaga. "ng kasarinlan ng mga Pilipino

napinagtitibay ng Proklamasyon ng ating *alayaan noong 19-0.

apat na ang proklamayong iyon upang matigil ang panghihimasok ng mga banyaga sa

ating sob#ranya. 8ur ind#p#nd# must b# unconditional and incomplete... :#ry 2ilipino

nationalist ould ant an ind#p#nd#nt Philippin#s released from the Authority o4 an "&t o4 anoth#r

nation's %ongr#ss , ayon nga kay R#&to 1953, p. - /. Malina ang adhikain ni R#&to, sampu ng

kanyang mga kasamahan. (ayunpaman, hirap silang itaguyod ito sapagkat ang matataas na opisyal

mismo ng pamahalaan ang sumsalungat dito6... Many &all th#ms#l:#s nationalists. "nd in th#ir o n minds th#y ar# probably

hon#st and sinr# about th#ir nationalism. +ut id o&&assionally th#ir &ondu&t and th#ir#44orts s##m to d#:iat# 4rom tru# nationalism, it must b# b#&aus# th#ir nationalism ispur#ly o4 th# #motional typ#. p.- -/.)

"ng pagkakaroon ng nationalist ind#p#nd#n) ng bansa ang tanging hangarin ni R#&to.

"t upang maganap ito, nasyonalismo ng mga mamamayan ang kailangan. 7indi kailangan ng

bansa ang nasyonalismo na nakukulong lamang sa damdamin o sa isipan. "ng kailangan ng bansa

ay ang nasyonalismong umaaksyon para sa kailangan ng bansa. Nasyonalismo na handang

umaksyon upang pag!aralan at tugunan ang pangangailangan ng bansa ang kailangan. $big sabihin,

ang di a ng nasyonalismo ng mga Pilipino ang magiging pangunahing pagmumulan ng pagnanasa

at pagkilos upang tuluyang makamtan ng bansa ang tunay nitong sob#ranya! malaya mula sa

kontrol ng "m#rika.

*augnay ng pagsasarili ng Pilipinas ay pagpapaigting ng r#lsyon nito sa mga bansang

nakapaligid sa kanya. $minungkahi ni R#&to sa pamahalaan na makipag!ugnayan sa mga

kapit!bahay na bansa, lalo na sa bansang Tsina. a pamamagitan ng pakikipag!ugnayan nito, higit

na mabibigyan ng ibayong lakas ang bansa. *ung gayon, darating ang panahon na hindi na aasa pa


3/11

ang bansa sa "m#rika at magkakatoo ang ninanais ni R#&to sa bansa sa tunay na kasarinlan.

Nasyonalismo sa pananaw ni Romulo

Nang maaksid#nt# at pumana si Pangulong Magsaysay, pumalit sa kanyang ang kanyang

Pangala ng Pangulo na si %arlos P. (ar&ia. Naging katangi!tangi ang pamumuno ni (ar&ia dahil

sa kanyang pilosopiya sa pamumuno ng bansa! pagbibigay prot#ksyon sa lokal na produkto ng

bansa at pagkontrol sa mga importasyon ng mga banyagang produkto. ;aynin nito na paunlarin pa

mga lokal na industriya na siyang pagmumulan ng pag!unlad ng bansa. a kabila ng kanyang

nasyonalismong pamumuno, bigong maipagpatuloy ito (ar&ia nang matalo siya sa #l#ksyon noong

1901 ni Diosdado Ma&apagal."gad ni inalis ni Ma&apagal ang prot#ksyon sa mga lokal na produkto at mataas na taripa

sa mga imprtasyon ng bansa. a madaling salita, ibinalik ni Ma&apagal ang dating pamamaraan ng

mga pangulo bago si (ar&ia. Muling naging bukas ang Pilipinas sa pandaigdigang m#rkado.

*asabay niyon ay ang muling pagpasok ng implu #nsiyang bayaga sa politika ng bansa, partikular

na ng mga "m#rikano.

a pagtatapos ng t#rmino ni Ma&apagal, iniltahala ni %arlos P. Romulo ang kanyang aklat

na $d#ntity and %hang#6 To ards " National D#4inition.) Dito isinaad ni Romulo na ang

kailangan ng bansa ay pagbabago sa ating panana bilang Pilipino. *asama dito ay ang muling

pagkilala sa ating id#ntidad bilang mamamayan ng bansa. 7indi dapat tanggapin ng mga Pilipino

na ang ating kultura at id#ntidad ay pinagsama lamang ng mga kultura mula sa ilangan at

*anluran. "niya6

...th# t#rm 2ilipino is a r#ality 4ar mor# &ompl#< than th# s##mingly 4i


4/11

&ultur#, b#li#4s and &r##ds Romulo, 1905, p. 3/)

Napakahalaga ng sinabi na ito ni Romulo sapagkat binigyang lina niya kung sino nga ba

ang 2ilipino o kung anu!ano ang bumubuo sa kanyang pagkatao. a pag!alam na ito ng ating

pagkatao, mahalagang #l#m#nto ang isyu ng pagkabansa sapagkat ito ang magtatakda ng ating

pinagmulan. a isyu ng pagkabansa nakapaloob ang di a ng nasyonalismo na siyang naglalaman

ng mga katangian ng Pilipino na maaari nating gamitin sa kasalukuyang naisin natin na paunlarin

ang bansa.

+atay sa aklat ni Romulo, may mga natatanging katangian ang mga Pilipino na siyang

tumulong sa kanya upang malagpasan ang apat na siglo ng pananakop $to ay ang mga sumusunod6...th# 4a&t that # had sur:i:#d t o &olonial r#gim#s sp#aks o4 our flexibility of

spirit ,... =# &laim to ha:# a passionate sense of Fatherland and # r#gard th# imag# o4&ountry almost as an #


5/11

nasabing institusyon sapagkat sila ang nagiging tulay upang higit na kritikal ang mga Pilipino sa

mga implu #nsiyang banyaga. $sang halimba a na ibinigay ni Romulo ay ang m#dya. "niya, ang

m#dya na may di a ng nasyonalismo ay pinananatili ang kanyang katapatan at naglalayong imulat

ang kaisipan ng madla hinggil sa mga kaganapan sa kanilang kapaligiran. a pagkamulat na iyon,

hingit na madaragadagan ang kanilang kaalaman na siya nilang gagamitin upang maging kritikal

sa mga bagay na may kaugnayan sa ating pagkabansa.

"ng pros#so na ito ng pagsala sa mga implu #nsiya ng mga banyaga sa ating pagkabansa

at kultura nang sa gayon ay mapili kung alin!alin ang magdudulot ng kabutihan sa ating

sibilisasyon ay '2ilipinism. a oras na malaman kung anu!ano ang nararapat sa bansa, saka itoisasakont#ksto sa kulturang Pilipino. $sang halimba a na ibinigay ay ang gina a ng mga $lustrado

sa id#olohiyang lib#ralismo. "ng id#olohiyang ito ay lumakas at yumaman sa bansang spanya

ngunit ginamit nina Ri@al ang mga prinsipyo nito upang palayain ang bansa sa kadilimang dulot ng

kolonisasyon.

+inigyang diin din ni Romulo ang kahalagan ng ika sa pros#so ng '2ilipinism'. "yon sa

kanya, ang ika ang maaaring guma a ng tulay sa ba at Pilipino sa bansa. $sa pa, ang ika ay

isang mahalagang gamit upang higit na magin #p#ktibo ang kritisismo ng mga Pilipino sa mga

pumapasok na mga implu #nsiya. Maii asan din ang bast!bastang pagtanggap ng mga ito na

maaaring magdulot ng paglimot sa sarili nating kultura *aya't iminungkahi ni R#&to na

...insist#d on th# possibility o4 d#:#loping Pilipino as a languag# &apabl# o4#


6/11

pagpapahalaga ang maaari pang pag!ibahayuhin. Mula sa mga pagsala at pagsasama!sama ng mga

katutubo at banyagang implu #nsiya, lilita ang mga bagong pagpapahalagang Pilipino na

nakabatay sa pangangailangan ng kasalukuyang panahon. amakat id, ang '2ilipinism' ay ang

nasyonalismong itinataguyod ni Romulo ay 'pagbabago sa mga kaugalian! katutubo man o mula

banyaga! nang sa gayon ay maging akma ang mga ito sa kasalukuyang pangangailangan ng mga

Pilipino.'

a kabila ng magkaibang panahon kung kailan isinulat ang mga panana na ito, nagkaisa

sina R#&to at Romulo sa isang bagay ukol sa Nasyonalismo6 na ito ay isang bagay na patuloy na

nagbabago hanggang sa kasalukuyan. Para kay R#&to, ang Nasyonalismong Pilipino ay nagsimulasa R#bolusyon noong 1A90 at nalipat sa usaping batas at konstitusyon samantalang para kay

Romulo, ang nasyonalismong sinimulan ng mga $lustrado ay nagpapapatuloy, ginaga ang batayan

at binabago ng mga int#l#kt al sa pagtakbo ng ating kasaysayan.

*apu a din sila nanini ala na ang nasyonalismo ang magiging susi upang higit na

kilalanin ng mga organisasyon sa mundo ang ating bansa. Ngunit, nagkaiba sila sa kung paano ito

makakamtan. Bna, si R#&to ay nanini ala na ang Nationalist $nd#p#nd#n) na kanyang

isinusulong ay makakamit lamang kung 'tuluyang' maaalis ang kontrol at implu #nsiya n mga

banyaga sa ating bansa. Nangagnahulugan lamang ito na dapat nang alisin o tanggalan ng bisa ang

mga batas at kasunduang pumapabor sa int#r#s ng banyaga.

a kabilang banda, tali as naman ang panukala ni Romulo. a halip na alisin ay 'ampunin'

at baguhin na lamang natin ang mga implu #nsiyang iyon. "niya, hindi praktikal kung babaguhin

natin ang mga implu #nsiyang banyaga nang ala tayong inihahandang kapalit. 7igit iyong

d#likado para sa bansa kaya't mas mainam na baguhin na lamang ang ito at iayon sa ating

pangangailangan. $to ang sagot ni Romulo sa nais ni R#&to na tuluyang alisin ang mga


7/11

implu #nsiyang banyaga sa ating bansa.

$sa pa, pinuna ni Romulo ang pagkontra ni R#&to sa patuloy na pakikipag!ugnayan at

pakikipagkasundo ng mga Pilipino sa mga "m#rikano kung saan laging mabuting kapalaran ang

nakukuha ng huli. a isang bahagi ng kanyang aklat, sinabi niya ito6

$n any &as#, th# logi& is no di44#r#nt 4rom th# M&%arthyist m#thod o4 tra&ing#:#rything to %ommunism. Th# irony in M&%arthy's ta&ti& as that #:#rythingprogr#ssi:#, b#&aus# it propos#d &hang#, as tagg#d as %ommunist sub:#rsion... b#&aus#th# Bnit#d tat#s is progr#ssi:#, # susp#&t any progr#ssi:# id#a as n#o!&olonialiststogg#ry. Th# irony is that this is b#ing don# in th# nam# o4 nationalism... $t is immaturity.

p. A3/)

a pamamagitan ng pahayag na ito, napagtibay ni Romulo na ang pagpigil sa pagpasok ng mga

implu #nsiyang banyaga, lalo ng iyong mga progr#sibo) ay hindi lohikal. $to ang sinasabi ni

Romulo na buksan ang Pilipinas sa ga progr#sibong id#ya, ampunin ang mga ito at palakihin para

sa sarili nating kapakanan. $to ang 2ilipinism.

"nu!ano nga ba ang naging bas#han nina R#&to at Romulo sa kanilang mga panana ukol

sa nasyonalismo sa bansa? May naging #p#ktibo ba ang kanilang mga id#ya na ito ng

nasyonalismo sa paraan ng pamamalakad sa Pilipinas? Tulad nga ng sinabi sa mga unang bahagi

ng pap#l na ito, at sa tono na rin ng pagkakasulat ni R#&to sa kanyang talumpati, bakas na bakas

ang kanyang pagtutol sa patuloy na pakikipag!ugnayan ni Magsaysay sa mga "m#rikano. =ika

nga ni R#&to,

8n th# sub>#&t o4 so:#r#ignty and nationalism, hi&h, $ b#li#:#, is on# o4 th#issu#s in:ol:#d in this #l#&tion, th# Pr#sid#nt's point o4 :i# and min# ar# mil#s andmil#s apart... "nypn# ho stops to pond#r a littl# upon th#m ill at on r#ali@# that th#r#ason 4or our disagr##m#nt li#s in our antagonisti& int#rpr#tations o4 thos# 4undam#ntal&onpts R#&to, p. 390/.)

a kabila ng mga kritisismo na natanggap ni R#&to tila, nakinig sa kanyang mga ninanasa si

%arlos P. (ar&ia. *apansin!pansin na ang paraan ng pamumuno ni (ar&ia ay tila tugon sa nais ni

R#&to na magkaroon ang Pilipinas ng tunay na kasarinlan mula sa kontrol ng mga "m#rikano.


8/11

inimulan ito ni (ar&ia sa #konomiya ng bansa sa programa nitong Austerity. Tugon ito ni (ar&ia

sa pana agan ni R#&to para sa isang dynami& nationalism) o aktibong pagkilos upang makamit

ang kalayaan katulad ng pag!aaral ni R#&to ukol sa mga politika, #konomiya ng ibang bansa. (aya

ni R#&to, nagd#sisyon si (ar&ia na simulan ang pagbabago ngunit natigil lamang dahil sa anino ng

korapsyon.

Marami ang hindi tumanggap sa mga id#yang inilatag ni R#&to dahil tali as ito sa umiiral

na '&olonial m#ntality' noon. C taon ang lumipas ay nabigyan ng pagpapahalaga ang pag!aaral ni

R#&to. Nakita ng dating Pangulong Mar&os ang tulong na magaga a ng mungkahi ni R#&to hinggil

sa pakikipag!ugnayan sa mga karatig nasyon. Naging bukas din si Pangulong Mar&os namakipagn#gosasyon sa "m#rika hinggil sa mga bas# militar nila sa bansa. Ninais ng pamahalaan

na magbayad ng r#nta ang "m#rika sa paggamit ng %lark sa halip na tulong pinansyal. Matapos

ang ilang taon, naging #p#ktibo pa rin ang mga opinyon ni R#&to na nakabatay sa adhikain niyang

makapagsarili ang bansa.

7umigi'tkumulang sa sampung taon ang pagitan ng mga panana nina R#&to at Romulo na

kapu a naghahangad na umunlad ang bansa. (ayunpaman, maraming pagkakaiba sa kanilang

panana na inilahad na kanina. "ng nakakat ang isipin ay ang umiiral na id#olohiyang politikal

sa mga panahon ng kanilang pagsulat. Nagtalumpati si R#&to noong 19536 panahon ng r#him#n ni

Magsaysay. amanatala, ang kay Romulo naman ay inilathala noong 19056 panahon ni Ma&apagal.

*apu a pr#sid#nt# ay nagpatupad ng #konomikong programa na kung saan ay may malaking

ginagamapanan ang "m#rika. a kabila ng pagkakatulad ng pangulong kanilang pinupuna,

magkaiba ang kanilang panana ukol sa r#lasyon ng bansa saa "m#rika6 i R#&to ay hindi pabor

samantalang si Romulo naman ay sang!ayon. Dala ang tanyag at mga r#sp#tadong int#l#kt al ng

bansa, nagkakaiba sa iisang mahalagang isyu.


9/11

"ng mga panana naman ni Romulo ay madalas niyang sinisimulan sa kilusang

Propaganda, lalo na sa mga a a ni Ri@al. $to ang pinanini alaan niyang pinagmula ng

nasyonalismo. 7indi rin nakaligtas sa kanyang pansin ang pamumuno ni (ar&ia na madalas niyang

pinupuna dahil sa kons#rbatibo nitong katangian. a kabilang banda, madalas niyang sang!ayunan

ang mga programa ni Ma&apagal. Bmabot na rin sa puntong inihambing niya iyon sa panahon at

ilang adhikain ni Ri@al6

Th# pr#s#nt #&onomi& program o4 th# Pr#sid#nt in&lud#s th# diagnosis o4 th#so&ial &anr in Ri@al's tim#6 th# agrarian probl#m. Ri@al rais#d th# issu# o4 >usti and# uity ith r#4#r#n to th# agrarian situation. igni4i&antly a part o4 Pr#sid#ntMa&apagal's so&io!#&onomi& program is th# abolition o4 landlordism..."noth#r r#sult

#n:isag#d by th# program is th# introdu&tin o4 mod#rn s&i#nti4i& m#thods in agri&ultur#...$t is path#ti& to not# that # ha:# pr#!o&&upi#d ours#l:#s ith a 4als# &ons#r:atism hi&hdulls our b#tt#r aspirations Romulo, p. 15/.)

"ng pagkakaiba ng panana sa pagitan nina R#&to at Romulo ukol sa paraan ng

pamumuno ni (ar&ia ang isang matibay na patunay ng malaking pagkakaiba ng panana nilang

dala a. Maaaring sabihin na isa itong dahilan kung bakit katangi!tangi ang pamumuno ni (ar&ia.

+agong uri ng pamumuno ang lakas!loob na sinubukan ni (ar&ia, kaiba sa nakasanayan ng mga

Pilipino. *ung paano ito tatanngapin o kung ano ang magiging r#aksyon ng mga Pilipino sa tulad

nito na bagong id#ya ay important#ng batayan ng mga susunod na hakbang ng pamahalaan.

+ilang pagtatapos, napagtanto natin na ang pagtataguyod na kasarinlang tinatamasa natin sa

kasalukuyan ay dumaan sa isang masalimuot na pros#so. $ba't ibang papamaraan ng paglaban ang

ginamit ng ating mga ninuno upang makamatan ang inaaasahang kalayaan at kasarinlan.

Mayroong gumamit ng pluma at pap#l gaya nina Ri@al, d#l Pilar at Ea#naF m#dya gaya ni NGM

(on@al#s at ilan pa sa ating mga pambansang alagad ng sining at r#bolusyon ang pag!aaklas sa

pangunguna nina +oni4a&io, Ea&into at akay. Magkakaiba man, may isang bagay na labis

nagtutulak sa kanila upang lumaban H ang di a ng nasyonalismo.


10/11

$ba!iba rin ang naging bunga ng nasyonalismo sa ibang nasyon, lalo na sa kung anong uri

ng pamamahala ang paiiralin. Ngunit ano ba ba talaga ang nasyonalismo? $to nga ba ay isang

arbitraryong bagay kaya't iba!iba rin ang pag!una a ng mga int#l#kt al dito? *ung hindi naman,

saan ba ito nagmumula o ano ang mga katangian nito? "t ang mahalagang tanong, may halaga pa

ba ito sa kasalukuyang panahon?

+atay sa palitan ng mga kuro!kuro ng mga #ksp#rto at muling pagbalik sa ating

kasaysayan, masasabing ang nasyonalismo ay naglalayong mapanatili ang kapayapaan,

kasaganaan at kasarinlan ng isang grupo ng mga tao na may iisang pinagmulan at kasaysayan.

7indi na kailangan pa ng mga int#l#kt al na katulad ng mga propagandista. $to ay natural nanabubuo sa tao kapag naging bahagi na siya ng isang pamayanan. Maaaring masabi na ito ang isa

sa mga p #rsang nagtutulak sa tao na tanggapin ang organisasyong panlipunan bilang tugon sa

layuning mapanatili ang kapayapaan at kasarinlan ng lipunan.

(ayunpaman, ang malakas na pu #rsang ito na nagtatali sa lahat ng tao sa isang lipunan ay

maaari pang lumakas nang dahil sa pagpasok ng mga dayuhan. Bpang mapanatili pa rin ang

kanilang mga karapatan sa kasarinlan at kapayapaan, ang nasyonalismo ang siyang

pinaghuhugutan ng lakas ng loob ng mga mamamayan upang lumaban. a mga panahon naman

ng kapayapaan, ang di a pa rin ng nasyonalismo ang isa sa mga pangunahing pinagmumulan ng

mga id#ya para sa pag!unlad ng bansa.

a madaling salita, ang nasyonalismo ay sagot sa pangangailangan ng taong mamuhay ng

payapa at nagsasarili sa loob at bilang bahagi ng pamayanan. $to ang nagbibigay sa tao ng dahilan

upang makiisa para sa kapayapaan, lakas upang labanan ang banta sa pagsasarili at ugat ng id#ya

para sa kaunlaran. amakt id, hangga't ang tao ay bahagi ng isang pamayanan, ang di a ng

nasyonalismo ay mananatili at mahalagang p #rsa pagharap sa takbo ng kasaysayan.


11/11

MGA SANGGUNIAN

Recto, Claro ( ). Soverei nty an! Nationalism." The Complete Works of Claro M. Recto:Political and Legal Works.

Taglay ng mga aklat ang kumpletong kopya ng mga talumpati at likha ni Claro M. ecto. Madaling intidihan ang kanyang mga ga!a sapagkat napakagaan ng kanyangistilo sa pagulat. Madalas ay direkta sa kanyang punto at binigyan ng lamang nghalimba!a upang mapagtibay pa ito. Mababakas sa tono pa lamang ng kanyang mgaisinulat ang la!ak ng kanyang karanasan at ng kanyang pagnanasa na palayain ang

"ilipinas mula sa mga galamay ng Amerika. #akaeengayong basahin pa ang iba sasandaan niyang mga akda.

Romulo, C. (#$%&). Identity and Change: Towards A ational !efinition. Manila, ' ilippinesSoli!ari!a! 'u*lis in +ouse.

Tinatalakay ng aklat ang panana! ni omulo nhinggil sa king paano makakamitng "ilipinas ang kasarinlan sa pamamagitan ng pagkilala sa kanyang pagkatao. $akasna bakas sa akda na ang sumulat ay isang prominenteng manunulat. %to ay sakadahilanang nangangailangan ito ng ibayong atensyon sa kanyang ba!at mensahe nangsa gayon ay lubos mong maintidihan. &apagkat hindi direkta ang kanyang istilo, madalasay gumagamit siya ng metapora ng mga pangyayari o mga tao kaya't nararapat naalamin muna ang konteksto noong panaho na isinulat ang akda. Mula doon ay higit namauuna!aan ang kanyang tinutukoy sa ilang bahagi ng aklat. #gunit kung iyo nangmabasa at mauna!aan, lubhang epektibo ito sa pagpapamulat ng isipan ng mambabasahinggil sa partisipasyon ng ordinaryong mamamayan sa pagpapaunlad ng bayan.

Mga Pananaw nina Recto at Romulo sa Nasyonalismo

Documents

Transcript of Mga Pananaw nina Recto at Romulo sa Nasyonalismo