METODOLOGJIA E VENDOSJES SË TARIFAVE TË SHËRBIMEVE...
20
0 0 METODOLOGJIA E VENDOSJES SË TARIFAVE TË SHËRBIMEVE UJËSJELLES KANALIZIMEVE, SFIDAT -RISHIKIMI Konferenca e SHUKALB-SHUKOS Tiranë, Nëntor 2018
Transcript of METODOLOGJIA E VENDOSJES SË TARIFAVE TË SHËRBIMEVE...
0 0
METODOLOGJIA E VENDOSJES SË TARIFAVE TË SHËRBIMEVE UJËSJELLES KANALIZIMEVE,
SFIDAT -RISHIKIMI
Konferenca e SHUKALB-SHUKOS Tiranë, Nëntor 2018
1 1
Enti Rregullator i Ujit (ERRU)
Rregullatori është një formë moderne e ndërhyrjes
së qeverisë qendrore për menaxhimin e shërbimit UK në një mjedis monopol në mënyrë që të mbrojë interesin publik nga rreziku i një shërbimi me cilësi të dobët të ofruar nga operatorët dhe me tarifa më të larta se sa kërkohet.
Synon të sigurojë ofrimin e këtij shërbimi me një
balancë më të mirë ndërmjet operatorëve dhe interesit të konsumatorëve, si edhe me një proces transparent.
2 2
Kompetencat e ERRU-së
Kompetencat dhe funksionet e ERRU-së janë :
1. Licencimi i shoqërive që ofrojnë shërbimin ujësjellës kanalizime
2. VENDOSJA E TARIFAVE PËR UJIN E PIJSHËM DHE UJËRAT E NDOTURA
3. Monitorimi i përformancës së ofruesve të shërbimit
4. Ankesat e Konsumatorëve
3 3
Llojet e Tarifave
ERRU, vendos tarifa fikse dhe volumetrike për shërbimin e ujit të pijshëm dhe ujërave të ndotura.
Tarifat janë të ndara sipas kategorive të konsumatorëve: • Familjare • Publike • Privat
⁻ Një tarifë volumetrike ose tarife në bllok për shërbimin e furnizimit me ujë
⁻ Një tarife volumetrike ose tarife në bllok për shërbimin e largimit të ujërave të ndotura
⁻ Një tarifë fikse për të dyja shërbimet.
4 4
Metodologjia e Vendosjes së Tarifave Vendime të KKRR Nr. 42, datë 09.12.2015
Procedura e vendosjes së tarifave është e bazuar në kriteret e mëposhtme:
Mbulimi i kostove (kosto direkte, kostot totale me një normë arkëtimi të arsyeshme )
Efikasiteti i menaxhimit (humbjet e dukshme)
Përballueshmëria (5% e shpenzimeve të konsumatorëve familjare)
Mbrojtja e Mjedisit (shmangia e impakteve negative)
5 5
Procesi i Përcaktimit të Tarifave
Përgatitja e aplikimit për
tarifa të reja nga Operatori
Pranimi i aplikimit për
tarifë tek ERRU
Kërkesa për informacione
shtesë tek shoqëria
Analiza e Sektorit
Ekonomik dhe Tarifave
Publikimi i Tarifave të reja
(30 dite kohë për njoftimin e
konsumatorëve)
Pas Përgjigjeve, Vendimi Final i KKRR për tarifat
Dërgimi i Transparences
së KKRR tek shoqëria dhe
pushtetitvendor
Prezantimi në KKRR
Paraqitja tarifave të reja për
MENDIM në Këshillin Bashkiak
Procesi i Përcaktimit të Tarifave
Organizimi i Seancës
Dëgjimore
6 6
Procesi është përmirësuar në këto drejtime (kuadrate):
• Organizimi i Seancës Dëgjimore (Rregullore e Re nga Udhëzues që ishte
më parë)
• Opinioni i Këshillave Bashkiake (Vendim dhe Proces Verbali i Mbledhjes
përkatëse të KB)
• Interkomunikimi për informacione dhe sqarime shtesë tek shoqëria me orientim kërkesash në logjikën e një Plani Biznesi (aty ku mundon PB 5
Vjeçar)
• Verifikimi i kriterit të Përballueshmërisë me të dhëna me decila nga
INSTAT për shpenzimet (jo të ardhurat).
• Hartimi Vendimit nga KKRR i arsyetuar në mënyrë analitike, përfshirë dhe objektivat.
Metodologjia ka nevojë të rishikohet në drejtim të kritereve që duhet
të përmbushen gjatë ANALIZËS TEKNIKE-EKONOMIKE jo vetëm për
mbulimin e Kostove Direkte, por edhe te Investimeve Fizike.
REFORMA NË SEKTORIN UK Përmirësimet e Arritura në Metodologjinë e
Vendosjes së Tarifave
7 7
Metodologjia e Vendosjes se Tarifave Vendime te KKRR Nr. 28, datë 28.09.2011
Procesi i Përcaktimit të Tarifave
Seanca Dëgjimore Roskovec, Tetor 2018
8 8
Treguesit Kryesorë të Performancës që përdor ERRU për
benchmarking janë:
1. Mbulimi i Kostove Direkte 2. Mbulimi i Kostove Totale 3. Uji Pa të Ardhura (Humbjet) 4. Norma e Arkëtimit 5. Kohëzgjatja e Furnizimit me Ujë 6. Mbulimi me Ujë 7. Mbulimi me KUN 8. Niveli i Matjes 9. Efikasiteti Energjitik
10. Cilësia e Ujit 11. Perceptimi i Rregullatorit 12. Efikasiteti i Stafit
REFORMA NË SEKTORIN UK Treguesit Kryesorë të Performancës (TKP)
dhe Objektivat
9 9
Qëllimi i Vlerësimit të tyre:
Janë elemente të domosdoshëm dhe përcaktues në procesin e vlerësimit të tarifave të propozuara nga shoqeritë, si dhe për vendosjen e objektivave në të ardhmen për to
Sfida: Fleksibiliteti, rishikimi i numrit të tyre, dhe a duhet ti japim të njëjtën peshë secilit TP ?
REFORMA NË SEKTORIN UK Treguesit Kryesorë të Performancës (TKP)
dhe Objektivat
10 10
Metodologjia e Vendosjes se Tarifave
1.Kostot Direkte dhe 2. Kostot Totale
Elementët kryesorë të kostos janë si më poshtë:
Kostot fikse (kostot administrative) Kostot O&M (energjia dhe eficenca, kimikatet, stafi me
organogramën, numri i riparimeve etj.) Kostot e amortizimit Kostot e zgjerimit të rrjetit Interesat e huave. Kostot e investimit
Sfida: A i analizojmë dhe kontrollojmë në detaje Kostot Direkte dhe Totale përfshirë dhe investimet në to?
11 11
3. Humbjet e Ujit
Analiza bazuar në Bilancin e Ujit i hartuar në bazë të modelit të IWA me metodën nga lart poshtë, përkatësisht:
Humbje të dukshme (lidhje të paligjshme, në faturat e konsumatorëve, pasaktësi në matje etj.)
Humbje teknike
Sfida: Hartimi i saktë i Bilancit të Ujit si themel i Planit 5 Vjeçar të Biznesit.
REFORMA NË SEKTORIN UK
Analiza e Treguesve te Performances
12 12
4. Norma e Arkëtimit
Sfida: A ka evidenca dhe Raporte të sakta të debitorëve (përfshirë dhe ato të këqinj) dhe të konsumatorëve me asistencë sociale dhe si janë marrë në konsideratë?
5. Kohëzgjatja e furnizimit me ujë
Koha e zbrazjes së rezervuarit ose koha reale e furnizimit të çdo zone në rrjetin e shpërndarjes, apo me matje direkte në rrjetin shpërndares sipas zonave?
REFORMA NË SEKTORIN UK
Analiza e Treguesve të Performancës
13 13
6. Mbulimi me shërbimin e furnizimit me ujë
7. Mbulimi me shërbimin e kanalizimeve 8. Niveli i Matjes
Këto tre Tregues lidhen ngushtësisht me nevojat për
investime, përfshire dhe rinovimin e aseteve te amortizuara Për TP 6 dhe 7 kërkohen projekte të aprovuara bazuar në
kritere tekniko-ekonomike, ndërsa për rinovimin e aseteve kërkohet Plan Menaxhimi i Aseteve
Metodologjia e rishikuar do të përcaktojë mënyrën e vlerësimit të investimeve të propozuara
REFORMA NË SEKTORIN UK
Analiza e Treguesve të Performancës
14 14
9. Efikasiteti Energjitik
Detyrim për tu plotësuar për ato shoqëri që nuk e kanë studimin
për eficencës energjitike.
10. Cilësia e Ujit
Bazuar në parimin ndotësi paguan, të futet si kriter edhe cilësia e
ujrave para derdhjes në ambientin pritës, si dhe i eliminimit të llumit nga ITUN
11. Perceptimi i Rregullatorit
Serioziteti ndaj kërkesave të ERRU dhe të pagesave rregullatore.
12. Efikasiteti i Stafit
Organogramë e detajuar me të dhëna justifikuese për çdo pozicion
REFORMA NË SEKTORIN UK
Analiza e Treguesve të Performancës
15 15
V.O.
Metodologjia e Rishikuar do të kërkoje domosdoshmërisht që propozimi për tarifa të reja të jetë i shoqëruar nga një Plan Biznesi 5 Vjeçar !!!! Objektivat si pjesë e Vendimit të KKRR për tarifat e reja duhet të jenë të vlerësuara dhe të mbështetura në Plane Veprimi si pjesë e PB !!!!
REFORMA NË SEKTORIN UK
Metodologjia e Rishikuar e Vendosjes së Tarifave
16 16
Metodologjia aktuale e vendosjes së tarifave, neni 18, parashikon:
ERRU monitoron zbatimin korrekt të tarifave të aprovuara me anë të inspektimeve në terren.
Nëse ERRU konstaton se operatori zbaton një tarifë të ndryshme nga ajo miratuar, do të zbatojë dënimet për kundërvajtje të përcaktuara në nenin 32/1, pika b, të ligjit per ERRU-në.
Në rast se operatori ka vënë tarifë më të lartë për konsumatorët, ai do të korrigjojë tarifën e miratuar nga ERRU.
REFORMA NË SEKTORIN UK
Monitorimi i Tarifave - Rishikimi
17 17
Vendosja e Tarifave - Zbatimi
LIGJI Nr 8102
Neni 32/1 Kundërvajtjet Administrative
1) Shkeljet e mëposhtme janë kundërvajtje administrative dhe jane subjekt i penaliteteve nga ERRU si më poshtë:
• moszbatimi i vendimeve të Entit Rregullator për tarifat dënohet me gjobë deri në shumën 100 000 lekë; • moszbatimi i kushteve të licencës dënohet me gjobë në shumën 50,000 lekë.
Çështjet: Vlerë e vogël e penalitetit të aplikuar në rast të shkeljeve
Dënimi zbatohet tek Operatori dhe jo tek personat përgjegjës
18 18
Metodologjia e Vendosjes së Tarifave–Të Tjera
ERRU do të propozojë ndryshime përkatese në ligjin 8102 në lidhje me penalitetet për zbatimit e klauzolave për tarifat kryesisht në orientimin e tyre mbi personat përgjegjes dhe jo vetëm insitucionit.
Në metodologji do të përfshihen gjithashtu që :
ERRU në fushën e veprimit të saj do të ketë edhe vendosjen e tarifave për shërbime si, tarifë lidhje, testimi i ujëmatësit etj. Shoqëritë mund të aplikojnë tarifa të diferencuara për
kategorinë e konsumatorëve si: spitale, shkolla,konvikte, institucione fetare etj; Tarifat do të kenë vlefshmëri kohore në përputhje me
Planin e Biznesit 5 Vjeçar.
