eljko Popovi Metodiko organizacijski oblici rada u nastavi fizikog vaspitanja

eljko Popovi Metodiko organizacijski oblici rada u nastavi fizikog vaspitanja

SADRAJ1.UVOD22.PREDMET I PROBLEM RADA33.CILJ RADA44.METODOLOGIJA RADA5 4.1. POJAM METODIKE FIZIKOG VASPITANJA55.OBLICI ORGANIZOVANJA ASA FIZIKOG VJEBANJA6 5.1. FRONTALNI OBLIK ORGANIZACIJE7 5.2. GRUPNI OBLICI ORGANIZACIJE NASTAVE8 5.3. INDIVIDUALNI OBLICI ORGANIZACIJE NASTAVE116.ZAKLJUAK127.LITERATURA14

1. UVODFiziko vaspitanje je pedagoki proces izgraivanja i oblikovanja cjelokupne linosti primjenom odgovarajuih kretnih aktivnosti. Zapravo, to je rad na sljedeem: Tjelesnom razvoju, Jaanju zdravlja, Razvijanju psiho fizikih osobina, te Oblikovanju moralnog lika ovjeka.Fiziko obrazovanje je sastavni dio fizikog vaspitanja, koje je usmjereno na sticanje i usavravanje kretnih sposobnosti i osposobljavanje za njihovu stalnu primjenu u ivotu. Ono je u odnosu na fiziko vaspitanje ui pojam i predstavlja onaj dio procesa fizikog vaspitanja kojim je usmjereno na sticanje, formiranje, te na usavravanje motornih znanja, navika i vjetina, kao i odgovarajueg teorijskog znanja.Imajui u vidu karakteristike ovog uzrasta, a u prvom redu ubrzan rast, potrebno je sredstvima fizikog vaspitanja uticatina to dase uporedo sa rastomu optimalnoj mjeri razvija i miini sistem, kao i svi unutranji organi i sistemi. U ovom periodu djeojeg razvoja, posebnu panju treba posvetiti razvoju i usavravanju manipulativnih i lokomotornih pokreta, s obzirom na jo uvijek izraene, tzv. suvine pokrete i neracionalno troenje energije. Pravilno odabranim i primjenjivimsredstvima fizikog vaspitanja, neophodno je uticati na sljedee: Uvrivanje zdravlja, Razvoj higijenskih navika, Razvoj osnovnih komponenti motorikih sposobnosti, kao i Ukupan razvoj linosti.

2. PREDMET I PROBLEM RADA

Predmet ovog rada se odnosi na metodiko organizacijske oblike, koji se primjenjuju u nastavi fizikog vaspitanja, i to na: Frontalni oblik organizacije, Grupni oblik organizacije, i Individualni oblik organizacije.Predmet metodike fizikog vaspitanja ini cjelokupna praksa fizikog vaspitanja, odnosno pitanja povezana sa problemopm maksimalne efikasnosti i dosljednog sprovoenja zadataka u praksi.Problem kojim se ovaj rad bavi jeste pojmovno odreivanje metodike fizikog vaspitanja, kao i oblici organizovanja nastave fizikog vaspitanja.

3. CILJ RADA

Cilj ovog seminarskog rada se odnosi na: Pojam metodike fizikog vaspitanja, Oblike organizovanja asa fizikog vaspitanja, Frontalni oblik organizacije nastave, Grupni oblik organizacije nastave, Rad u parovima, Paralelni rad, Rad u stanicama, Kruni rad, Poligon prepreka, te Individualni oblik organizacije nastave.

4. METODOLOGIJA RADA

Metodologija ovog seminarskog rada je utemeljena na sintetikoj metodi, odnosno na sagledavanju metodolokih postupaka. Preciznije su istraene i sagledane smjernice, koje nam je omoguila literatura, vezana za metodiko organizacijske oblike u nastavi fizikog vaspitanja.

4.1. POJAM METODIKE FIZIKOG VASPITANJA

Metodika se odnosi na dio ili na oblast, kako pedagogije, tako i didaktike. Polazei od takvog njenog statusa, sve definicije metodike bi mogle biti pribline tome da ona predstavlja granu pedagogije, koja se bavi pitnajima nastave pojedinih kolskih predmeta sa ciljem da iskae zadatke, sadraje, oblike i metode rada u pojedinim nastavnim predmetima.U traenju puteva, rjeenja i odgovora koje joj postavlja praksa, metodika se, prije svega, obraa praksi, nastojei da iz ukupne mase pojava otkrije ono to je zakonomjerno, to je sutinsko i to je progresivno.Kao nauna disciplina, kroz praenje i izuavanje vaspitno obrazovnog rada, ima za cilj da svestrano osposobi bucue nastavnike raznih profila za izvoenje nastave fizikog vaspitanja i drugih oblika vaspitno obrazovne djelatnosti na tom podruju. Te iz toga proizilazi sljedee: Pravilan pristup principima i zakonitostima na kojima se zasniva metodika fizikog vaspitanja, Kvalitetno edukovanje buduih nastavnika za samostalan rad, Pravilan izbor metoda i sredstava za rezalizaciju nastavnog gradiva, Razvijanje interesa studenata za novije metodike pristupe u inovaciji nastavnog procesa.Ovako definisanom metodikom je mogue obuhvatiti irok kompleks pitanja, te predmet njenog izuavanja mogu da budu cjelokupni rezultati prakse i relativna teorijska pitanja fizikog vaspitanja.

Slika br. 1.: Uenici na asu fizikog vaspitanja

5. OBLICI ORGANIZOVANJA ASA FIZIKOG VJEBANJA

Brojnost i raznovrsnost naina i oblika uzajamne aktivnosti uenika i nastvnika u nastavi fizikog vaspitanja bila je osnova za njihovo svrstavanje u sistem, ime su stvoreni uslovi da se operativnim postupcima, postupno i smiljeno, razvija proces transformisanja linosti uenika u njegovim brojnim razvojnim dimenzijama.Izbor odgovarajue organizacije nastave u konkretnim okolnostima, koje su nastvniku poznate je uslovljen stepenom sposobnosti uenika, da se ukljue aktivno u proces poduavanja, uenja i razvoja sposobnosti. Podrazumijeva se da nastavnik suvereno vlada nastavnim tehnikama.Oblici organizacije nastave fizikog vaspitanja se mogu svrstati u tri temeljna oblika sa brojnim varijantama, koje su prisutne u pedagokoj praksi, i to: Frontalni oblik organizacije, Grupni oblik organizacije, i Individualni oblik organizacije.

OBLICI ORGANIZACIJE NASTAVE FIZIKOG VASPITANJA

FRONTALNI OBLIKINDIVIDUALNI OBLIKGRUPNI OBLIK

Slika br. 2.: Oblici organizacije nastave fizikog vaspitanja

5.1. FRONTALNI OBLIK ORGANIZACIJE

Frontalni oblik organizacije nastavnog rada je najstariji i najee primjenjivani oblik rada u nastavi fizikog vaspitanja, koga karakterie zajednika, istovremena vjebovna aktivnost, u kojoj svi uenici izvode istu vjebu u isto vrijeme, odnosno frontalno.Ritam i tempo vjebanja, pri tome, obino odreuje nastavnik, ime on preuzima i odgovornost za broj ponavljanja vjebi, odnosno veliine optereenja. Neposredni kontakt nastavnika i uenika, znaajno doprinosi dostizanju i odravanju dinamike interakcije, koja je prvenstveno u funkciji angaovanja i razvoja sposobnosti svih uenika. Blisko prisustvo nastavnika u uenikoj sredini i nain njihovog rukovoenja aktivnostima omoguava uenicima da direktno doivljavaju kretnu aktivnost u atmosferi zajedniva i pozitivne emocionalne klime, kada se obino lake podnose napori i sa mnaje tekoa ui i usavrava kretni zadatak, te oblikuje ueniki kolektiv.Nastavnik se najee obraa svim uenicima u elji da frontalnim vjebanjem maksimalno angauje i pridobije prosjene i kretno zaostale uenike ili koji su slabo motivisani, lijeni, plaljivi, neodluni i uplaeni. Frontalni oblik rada je, meutim, izloen brojnim kritikama nastavnika praktiara i istraivaa ove problematike. Oni ukazuju na neprihvatljivost istog, zajednikog djelovanja i istih zahtjeva prema grupi uenika razliitih sposobnosti, znanja i mogunosti. Takva nastavna aktivnost istie prosjenost, koja je empijski neodreena. Znatno bolja varijanta frontalnog oblika organizacije nastavnog rada je mogua ukoliko je nastavnik fizikog vaspitanja spreman da podigne stepen slobode uenika. Naime, nastavnik treba da uputi i dozvoli uenicima, u jednom slobodnijem obliku, ispoljavanje individualnih kvaliteta. U toku frontalne aktivnosti, uenicima se dozvoljava da samostalno odreuju ritam i tempo vjebanja, odnosno veliinu optereenja. U ovakvom slobodnom obliku zajednike kretne aktivnosti, stvaraju se prvi impulsi i podsticaji za samostalnu aktivnost.Uenici, sluajui savjete nastavnika, individualno poinju da preispituju kvalitet i obim vjebanja, i da u skladu s tim postepeno pomjeraju granice svojih sposobnosti, osloboeni neprikladno, u veini sluajeva, odreenog ritma i tema, te striktne kontrole obima kretne aktivnosti i neminovnih pauza.Organizacija frontalne nastavne aktivnosti je, u principu, jednostavna operacija, ukoliko su zadovoljeni elementarni zahtjevi, koji se odnose na prostor za aktivnost, dovoljan broj nastavnih uila ili rekvizita, te sigurnost uenika.

Slika br. 3.: Izvoenje asa fizikog vaspitanja, uz pomo rekvizita5.2. GRUPNI OBLICI ORGANIZACIJE NASTAVE

Grupni rad je takav metodiko - organizacijski oblik rada, u kome se fiziko vjebanje odvija tako, da su uesnici u procesu fizikog vjebanja rasporeeni po grupama. Naime, kada uenike jednog razreda, neposredno prije poetka rada nastave fizikog vaspitanja ili u toku rada podijelimo po grupama, odnosno odjeljenjima, onda se fiziko vjebanje odvija u grupnim oblicima rada, ili jo konkretnije u nekom od grupnih oblika rada. Zavisno od toga kako su uenici u procesu fizikog vaspitanja podijeljeni u grupe, odnosno odjeljenja, te od toga kako se odvija organizacja odreenog grupnog oblika rada, mogue je razlikovati sljedee: Rad u parovima, Paralelni rad, Rad u stanicama, Kruni rad, te Poligon prepreka.

GRUPNI OBLICI ORGANIZACIJE NASTAVE

RAD U PAROVIMA

PARALELNI RAD

RAD U STANICAMA

KRUNI RAD

POLIGON PREPREKA

Slika br. 4.: Grupni oblici organizacije nastaveRad u parovima podrazumijeva podjelu razreda, na grupe od po dva uenika, poslije ega svaki par radi na izvravanju istog zadatka, u skladu sa prethodnim opisom, objanjenjem i demonstracijom nastavnika. Rad u parovima se moe odvijati u obliku saradnje, odnosno kada jedan uenik uva drugog, dakle, svoj par za vrijeme vjebanja, te u obliku pasivnog, poluaktivnog ili aktivnog partnera, pri izvoenju pojedinih vjebi, to dolazi u obzir kada i jedan i drugi uenik radi na izvravanju istog zadatka, pri emu su im uloge razliite. Nezavisno od toga u kome se obliku odvija rad u parovima, prilikom njegove primjene, neophodno je voditi rauna o sljedeem: Parove treba formirati prema polu, Parovi, odnosno partneri u paru, trebaju biti priblino jednake tjelesne visine i tjelesne teine, Parovi su priblino jednakih sposobnosti, Partneri u paru imaju priblino jednaka motorika znanja, Parovi su priblino jednakih motorikih dostignua, te Pri formiranju parova se potuju i elje uenika, onda kada je to mogue i opravdao, odnosno u skladu s prethodno istaknutim zahtjevima.Paralelni oblik rada predstavlja takav metodiko organizacijski oblik rada u kome svi uenici istovremeno izvode istu fiziku aktivnost, ali na razliite naine, uz pomo razliitih sprava i rekvizita, i na razliitim radnim mejstima, kao to je to na primjer provlaenje ispod kozlia, noenje razliitih vrsta rekvizita, te voenje lopte. To praktino znai da nastavnik, neposredno prije izvoenja zadataka najavljuje ta e se raditi, zatim opisuje najavljenu fiziku aktivnost, poslije ega slijedi demonstracija, a potom svi uenici prelaze na rad. Paralelni oblik rada, zapravo, predstavlja kombinaciju frontalnog oblika rada i jednostavinijih grupnih oblika rada. Za vrijeme rada, nastavnik obilazi radna mjesta, daje uputstva i ispravlja greke.

Slika br. 5.: Paralelni oblik radaRad u stanicama za ovaj metodiko organizacijski oblik rada treba utvrditi da spada u tzv. sloenije oblike grupnog rada. Shodno tome, jedan od osnovnih preduslova za prelaz na ovaj oblik rada i njegovu uspjenu primjenu u praksi jeste to da uenici dobro savladaju prethodne oblike grupnog rada, odnosno da steknu potrebne navike vjebanja u tzv. jednostavnijim oblicima grupnog rada. Ako tako pristupimo interpretaciji rada u stanicama, onda se od primjene ovog oblika rada mogu oekviati eljeni efekti, odnosno rezultati u toku nastavnog procesa fizikog vaspitanja. Rad u stanicama je oblik grupnog rada u kome se razred dijeli na grupe 3 4 uenika, koji izvode vjebe na veem broju stanica po unaprijed utvrenom redoslijedu, trajanju vjebanja ili broju ponavljanja, i to tako da uenik u procesu fizikog vjebanja proe kroz sva radna mjesta, odnosno da vjeba na svim stanicama.

Slika br. 6.: Rad u stanicamaKruni rad Kruni rad se zove iz razloga to se radna mjesta, odnosno stanice najee postavljaju u krug. To, meutim, ne znai da se vjebai u izvravanju pojedinih zadataka unutar kruga moraju kretati samo po ustaljenom rasporedu, naprotiv radi se o obliku grupnog rada u kome se razred dijeli na vie manjih grupa koje izvode razliite, najee, poznate ili jednostavne vjebe, i to prema unaprijed utvrenom redoslijedu, planiranom optereenju, te vremenu potrebnom za oporavak, tako da svaki uenik u procesu fizikog vaspitanja proe kroz sve stanice, odnosno obavi sve zadatke na svim radnim mjestima u krug. To znai da se na jednom radnom mjestu ili stanici precizirani, odnosno unaprijed utvreni zadatak ili vjeba ponavlja samo jednom, a poslije toga prelazi na sljedeu stanicu, sve dok svi uenici ne prou kroz sva radna mjesta, odnosno stanice u krugu.Poligon prepreka je takav metodiki - organizacioni oblik rada, koji postavlja za cilj izvoenje odreenog broja razliitih vjebi u nizu, dakle, jednih iza drugih, na standardnoj ili improvizovanoj stazi. Dakle, poligon prepreka podrazumijeva sukcesivno izvoenje odreenog broja fizikih vjebi, koje uenik treba da izvede, savladavajui niz prepreka u to kraem vremenskom periodu. Ovaj oblik rada se, najee, primjenjuje zbog usavravanja motorikih znanja i podizanaj nivoa motorikih sposobnosti.

Slika br. 7.: Uenica na savladavanju jedne od prepreka

5.3. INDIVIDUALNI OBLICI ORGANIZACIJE NASTAVE

Individulani oblik rada podrazumijeva pojedinanu komunikaciju, odnosno rad nastavnika s uenikom. Iz ovakve definicje proizilaze najmanje dvije konstatacije. Prvo, da se kroz individualni oblik, najmanje, realizuje cilj i zadatak asa fizikog vaspitanja, ali se nasuprot tome stvaraju uslovi za razvoj karakteristika, sposobnosti i osobina uenika u procesu fizikog vjebanja, zatim se dobija vea samostalnost u radu, vea samokontrola, samopraenje i samoocjenjivanje.I drugo, da je u postojeim uslovima rada primjena individualnog oblika rada u fizikom vaspitanju, ograniena. Uzimajui u obzir, uslove rada u fizikom vaspitanju, individualni oblik rada, jednostavno je nemogue provoditi. Razlozi su svakako objektivni, kao to su sljedei: Preveliki broj uenika na asu, Obavezno provoenje plana i programa, te Slabi materijalni uslovi rada u nekim sredinama.

Slike br. 8.: Individualno izvoenje zadatka na asu fizikog vaspitanja

6. ZAKLJUAK

Tokom izrade ovog seminarskog rada, cilj nam je bio da predstavimo pojam metodike fizikog vaspitanja, te da prikaemo oblike organizovanja nastave fizikog vaspitanja.Metodika se odnosi na dio ili na oblast, kako pedagogije, tako i didaktike. Polazei od takvog njenog statusa, sve definicije metodike bi mogle biti pribline tome da ona predstavlja granu pedagogije, koja se bavi pitanjima nastave pojedinih kolskih predmeta sa ciljem da iskae zadatke, sadraje, oblike i metode rada u pojedinim nastavnim predmetima.Oblici organizacije nastave fizikog vaspitanja se mogu svrstati u tri temeljna oblika sa brojnim varijantama, koje su prisutne u pedagokoj praksi, i to: Frontalni oblik organizacije, Grupni oblik organizacije, i Individualni oblik organizacije.Frontalni oblik organizacije nastavnog rada je najstariji i najee primjenjivani oblik rada u nastavi fizikog vaspitanja, koga karakterie zajednika, istovremena vjebovna aktivnost, u kojoj svi uenici izvode istu vjebu u isto vrijeme, odnosno frontalno.Grupni rad je takav metodiki organizacijski oblik rada, u kome se fiziko vjebanje odvija tako, da su uesnici u procesu fizikog vjebanja rasporeeni po grupama. Mogue je razlikovati sljedee: Rad u parovima, Paralelni rad, Rad u stanicama, Kruni rad, te Poligon prepreka.Rad u parovima podrazumijeva podjelu razreda, na grupe od po dva uenika, poslije ega svaki par radi na izvravanju istog zadatka, u skladu sa prethodni opisom, objanjenjem i demonstracijom nastavnika. Paralelni oblik rada predstavlja takav metodiko organizacijski oblik rada u kome svi uenici istovremeno izvode istu fiziku aktivnost, ali na razliite naine, uz pomo razliitih sprava i rekvizita, i na razliitim radnim mejstima, kao to je to na primjer provlaenje ispod kozlia,noenje razliitih vrsta rekvizita, te voenje lopte.Rad u stanicama za ovaj metodiko organizacijski oblik rada je neophodno utvrditi da spada u tzv. sloenije oblike grupnog rada. Kruni rad ovaj metodiko organizacijski oblik rada zahtijeva vie samostalnosti od uenika u procesu fizikog vaspitanja. Individulani oblik rada podrazumijeva pojedinanu komunikaciju, odnosno rad nastavnika s uenikom. Iz ovakve definicije proizilaze najmanje dvije konstatacijePoligon prepreka je takav metodiki organizacioni oblik rada koji postavlja za cilj izvoenje odreenog broja razliitih vjebi u nizu, dakle, jednih iza drugih, na standardnoj ili improvizovanoj stazi.

7. LITERATURA

1. Stojanovi T., Dragosavljevi P., Kosti R.: Teorija i metodika sportskog treninga, Fakultet fizikog vaspitanja i sporta, Banja Luka, 2009.2. vraka N.: Metodika nastave fizikog vaspitanja, NUBL, Banja Luka, 2011.3. www.pzsport.rs 4. www.ffst.hr 12