mendjes 10.5 metra e gjerë” - RRUGA E ARBERITrrugaearberit.com/arkiva/2009/nentor2009.pdf · et...

cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. 11 (43). NENTOR 2009. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

“Rruga do të jetë10.5 metra e gjerë”

REFLEKSIONE

Një baladë editëve tona

Nga: ABDURAHIM ASHIKU - FAQE 7

OPINION

Kufijtë emendjes

PROFIL

Sarina, atyku fillon eardhmja!Nga: DEFRIM METHASANI - FAQE 16

MJEDISI

Kriza mjedisoredhe sfidate së ardhmesNga: HAKI KOLA - FAQE 5

HISTORI

Si i njoha IzetDibrën dheFaik ShatkunNga: SAIMIR SHATKU - FAQE 12

Autostrada Tirane - Durres, Km.9Tel: +355 48 30 2046Tel: +355 48 30 2040

www.auroragroup.com.ale-mail: [email protected]

koha kalon, cilësia mbetetP R O J E K T I M - Z B A T I M

Nga: XHAFER MARTINI

Shëtitorja kryesore e qytetit tëPeshkopisë është nga më të buku-

rat e qyteteve tona në mbarë Sh-qipërinë. Por edhe ata që kanë parëqytete të huaja, e konsiderojnë atëshumë të bukur. E gjerë dhe e drejtëështë kjo rrugë, në të dyja anët e tëcilës ka blirë, që i japin qytetit njëbukuri të veçantë. Në pranverë, kurblirët çelin, përhapet një aromë ekëndshme që, bashkë me ajrin efreskët, ke dëshira ta thithësh thellë.Dikur, gjatë gjithë shëtitores, ka paslulishte me bar të blertë dhe lule,që ia shtonin edhe më shumë buku-rinë dhe ngjyrat qytetit. Sot kjo shëti-tore ka emrin "Elez Isufi". I ështëndërruar emri, por edhe simbolet.Kjo është e natyrshme. Nuk ka thënëkot një i ditur që, nëse hiqni bustetdhe përmendoret, i lini piedestalet.

Pas çlirimit, në Peshkopi u ven-dosën bustet e Gjok Doçit dheNazmi Rushitit, i pari në shëtitorenkryesore, kurse i dyti në sheshin eish-shkollës bujqësore të këtij qyte-ti. Këta ishin djem të rinj që e meri-tonin nderimin që iu bë, pavarësishtse ideali për të cilin ranë, nuk rezu-ltoi që t`i sillte popullit tonë pro-gres dhe lumturi. Megjithëse vetëishin të pastër, mbi ta vetvetiu bi-nin mëkatet e sistemit politik. Bust-et e tyre krijonin një farë alergjie teshumica e njerëzve, mbasi linin tëkuptohej se historia e këtij kombidhe e këtij qyteti fillonte me "epokëne partisë". Për këto arsye, ndonësenuk u hoqën, ato u bënë të kontes-tueshëm. Përmbysjet e mëdha nëjetën e një kombi sjellin pashmang-shmërisht ndryshime të tilla.

Në vitet e demokracisë, në kryetë kësaj shëtitoreje, para ndërtesëssë këshillit të rrethit, u vu busti iElez Isufit. Nuk shtrojmë pyetjennëse e meritonte apo jo kjo figurëatë vend.

(Vijon në faqen 2)

"Institucionet reagojnë pas shkrimit në gazetën "Rruga e Arbërit"

Sipas projektuesve rruga nësegmentin në fjalë, Ura Vashës -Tuneli Murrizës, ka një gjatësi prejrreth 13 kilometra. Në pjesën eparë të saj, në afërsi të Urës sëvjetër të Vashës, ajo kalon në njëterren tejet të aksidentuar malor,derisa ndërpret Lumin Mat, në njëvend që është më i përshtatshëmpër kapërcimin e luginës me urë,në vendin më të ngushtë të shtratittë lumit. Ura e re parashikohet tëketë një gjatësi prej 285 metra dhedo të jetë rreth 138 metra më lartnga shtrati i lumit. "Në këtëkuptim ajo do të jetë ura më elartë dhe me hapësira më të mëdhae ndërtuar ndonjëherë në vendintonë. Ajo do të projektohet dhendërtohet si një urë e tipit "Kanti-lever", siç quhet në terminologjinëe teknikës së urave. Të tilla ura nukjanë ndërtuar dhe projektuarndonjëherë në vendin tonë.Kushtimi vetëm i kësaj ure do tëjetë rreth 1.6 miliardë lekë oserreth 11.7 milionë euro", thonëinxhinierët e firmës "InfraT-ransProjec".

LEXONI NE FAQEN 3

Inxhinierët e firmës "InfraTransProjec" ekskluzivisht për gazetën sjellin detaje tëgjurmës së rrugës së Arbërit, urës së madhe mbi Urën e Vashës dhe tunelit të Murrizës.

SHËNIME NË ÇADËR

Kur kërkonimminerale rrëzëMalit të KorabitNga: VESEL HOXHA - FAQE 10-11

BOTIME

Agron Tufasjell katërlibra të rinjFAQE 8

MONOGRAFI

Lutfi Hankuboton librin“Marsi i vrarë”Nga: ZEJNEL SULA - FAQE 9

2 - Nëntor 200943nr.

DREJTOR:Rakip Suli

KËSHILLI BOTUES:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Bashkëpunuan në këtë numër:Xhafer MARTINIAbdurahim ASHIKUBeqir SINAZaim ELEZIYmer KETADefrim METHASANIZejnel SULAAlma MILEVesel HOXHASaimir SHATKUAli KOÇEKUXheladin ÇELMETADukagjin HATAHaki KolaIsuf SALLAetj.

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. +355 4 22 33 283E-mail: [email protected]

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

opinionPosta eGazetë e pavarur.Nr. 11 (43). 1- 30 Nëntor 2009

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve Isa Halilaj,Mahmud Hysa, Rexhep Ndreu,Xhelal Roçi, Abdurahim Ashiku,Beqir Sina, Fatmir Minguli, OdisePlaku, Kujtim Boriçi, Dukagjin Hata,etj, se shkrimet e tyre, për arsyevendi nuk janë botuar në këtënumër.Ato do të botohen në numrat eardhshëm të gazetës “Rruga eArbërit”.

Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilëtduan që shkrimet e tyre të botohenpatjetër në numrin e radhës, tëkonfirmojnë më parë sjelljen ematerialit në numrat e telefonit tëredaksisë ose emailin e gazetës.Shkrimet priten në redaksi deri mëdatë 20 të muajit.Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.Gazeta publikohet falas në internetme datë 7 të muajit pasardhës

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

(Vijon nga faqja 1)Ky shkrim nuk ka objekt gjykimin

e asnjërës prej figurave që do të për-menden. Nuk ka rëndësi se kush emori iniciativën, si u procedua derinë veprimin përfundimtar. Rëndësika fakti që vënia e bustit të Elez Isufitështë aprovuar nga këshilli bashki-ak, që e ka në kompetencë këtëdetyrë. Këshilli bashkiak është plu-ralist dhe përfaqëson të gjitha inter-esat e pikëpamjet e njerëzve e të sub-jekteve politike që e kanë formuarkëtë forum. Pra, pavarësisht ngapikënisjet për këtë apo atë figurë,veprimi përfundimtar është institu-cional.

Pas vënies së bustit që për-mendëm, po në këtë shëtitore u ven-dos një bust tjetër, ai i Halil Alisë,një figurë shumë e diskutueshme nëhistorinë e popullit tonë. Në këtovite të demokracisë kanë dalë shumëfigura të reja të kombit tonë që nëtë kaluarën nuk njiheshin ose anate-moheshin nga diktatura komuniste.Me gjithë kundërshtimet e një pjesetë mirë të mendimit dhe opinionit,ato janë rehabilituar në rrugë insti-tucionale. Kështu ndodhi edhe meHalil Alinë. Në ditën e përurimit tëbustit, përfaqësuesi i pushtetit ven-dor që foli me atë rast, duke diturkompleksitetin e kësaj figure, tha njëfakt interesant: vënia e këtij busti umiratua me unanimitet nga të gjithëanëtarët e forumit të instancës për-katëse. Në këtë përurim pati shumënjerëz, por, sigurisht, ata që nuk ekanë dashur vënien e bustit të HalilAlisë në atë vend, nuk morën pjesë.Megjithatë, ata ishin të përfaqësuarnë forumin përkatës që mori atë ven-dim. Këto janë rregullat e demokra-cisë. Nuk ka mënyrë tjetër më tëmirë.

Më vonë pranë bustit të ElezIsufit u vendos busti i atdhetarit tënjohur Iljaz pashë Qoku., që ka njëveprimtari të madhe atdhetare, si-domos si kryetar i parë i LidhjesShqiptare të Prizrenit. Më nëfund,(megjithëse fundi nuk dihet!),u vendos afër busteve të Elez Isufitdhe Iljaz pashë Qokut, përmendor-ja e Skënderbeut, e sponsorizuar ngabiznesmeni Zaim Korsi dhe e reali-zuar nga skulptori Sadik Spahiu. Pau marrë me gjykimin e figurave, lin-din disa probleme të një karakteritjetër.

Së pari, a mund të rrinë bashkënë një copë shëtitore tërë këto ve-pra skulpturore? Shpërndarja e tyrenë tërë trevën e Dibrës do të ishte

Kufijtë e mendjesme e kryeqytetit, sesa shkolla e vogële vendlindjes që ngrihet modeste nënjë kodrinë të bleruar të fshatit Laçes.Në gjithë botën praktikohet që figu-rat e mëdha të njerëzimit të përjetë-sohen e të nderohen, në vendet e tyretë lindjes, dhe në vendet ku kanëzhvilluar veprimtarinë e tyre.

Së dyti, figurat e përmendura mëlart, si lloj arti, janë të njëjta: vepraskulpturore. Po ato janë të njëjtaedhe në një pamje tjetër: janë tëgjithë njerëz të shpatës dhe të push-kës, çka flet për një koncept tradi-cionalist për heroin që shikohetvetëm si luftëtar. Po Dibra ka pasuredhe njerëz të shquar të fushave tëtjera që mund tù ngrihen buste epërmendore, por edhe mund të për-jetësohen në forma të shumta tëartit dhe të kujtesës së njerëzimit.Filozofët dhe mendimtarët, si: SeitNajdeni, dom Nikollë Kaçorri, Ve-hbi Dibra; shkrimtarë si HakiStërmilli, Faik Ballanca, BajramHyseni; studiues si Haki Sharofi; pik-tor, si: Bajram Mata, muzikantë, si:Muharrem Xhediku, Munir Shehu,artistë popullorë si Haziz Ndreu, LiriRasha etj., mund të përjetësohennë vepra artistike të llojeve të ndry-shme. Nuk është e thënë që për se-cilin të ngrihet bust, por të përdorenedhe forma të tjera nderimi dhe për-jetësimi, si: odat ose shtëpi muze,zakonisht shtëpitë ku kanë lindur,

pllakat përkujtimore në vendet kukanë zhvilluar aktivitetin, studiot kukanë punuar, stenda të veçanta nëmuzeun historik të rrethit, vënia eemrave të tyre rrugëve, shesheve, ob-jekteve të rëndësishme etj., etj. Njëqytet, që të rrezatojë kulturë dhe tëtregojë histori, nuk duhet të ketëvetëm buste.

Së treti, Dibra e Madhe dhe qy-teti i Peshkopisë, sot, në kohën edemokracisë dhe të integrimeve eu-roatlantike, në mos për shumë gjëra,në fushën e kulturës dhe të artit, tëgjuhës, të historisë etj., duhet tìkoordinojnë punët dhe veprimet. Nekemi një gjuhë, një kulturë, një his-tori, një traditë etj, por, kur vjenpuna në praktikë, nuk kemi bash-këpunimin e nevojshëm për tìkoordinuar vlerat historike dhe ar-tistike që ato të shënojnë një vazh-dimësi, duke eliminuar përsëritjetdhe paralelizmat e panevojshëm.Mund të jepnim edhe ndonjë shem-bull, që e përligj këtë shqetësim, pornuk është vendi. Kemi ëndërruar përzhdukjen e kufijve. Ato tashmë nukkanë rëndësinë që kishin dikur. Punaështë të mos i krijojmë vetë, mepadijen tonë dhe me të metat nëorganizim. Kufijtë e mendjes janëmë të këqij dhe më të pakalueshëmsesa telat me gjemba.

XHAFER MARTINI

A mund të rrinëbashkë në një copëshëtitore tërë këto vepraskulpturore? Shpërndarjae tyre në tërë trevën eDibrës do të ishte mëe këshillueshme, mëshkencore dhe mëkulturore. Heroin nuke bën të lavdishëm etë rëndësishëm vendiku e vendosin. Ndodhe kundërta: heroi e bëntë përmendur vendinku vendoset.

Figurat e përmendura mëlart, si lloj arti, janë tënjëjta: vepra skulpturore.Po ato janë të njëjta edhenë një pamje tjetër: janëtë gjithë njerëz të shpatësdhe të pushkës, çka fletpër një koncept tradicio-nalist për heroin qëshikohet vetëm si luftëtar.Po Dibra ka pasur edhenjerëz të shquar të fush-ave të tjera që mund tùngrihen buste e përmen-dore, por edhe mund tëpërjetësohen në forma tëshumta të artit dhe tëkujtesës së njerëzimit.

më e këshillueshme, më shkencoredhe më kulturore. Heroin nuk e bëntë lavdishëm e të rëndësishëm ven-di ku e vendosin. Ndodh e kundër-ta: heroi e bën të përmendur ven-din ku vendoset. Nuk do tì bëhej,fjala vjen, më shumë nder shkrim-tarit Bajram Hyseni sikur emrin etij ta kishte marrë një shkollë e mes-

Dibra e Madhe dhe qytetii Peshkopisë, sot, nëkohën e demokracisë dhetë integrimeve euroatlan-tike, në mos për shumëgjëra, në fushën e kulturësdhe të artit, të gjuhës, tëhistorisë etj., duhet tìkoordinojnë punët dheveprimet.......Kemi ëndërruar përzhdukjen e kufijve. Atotashmë nuk kanë rëndës-inë që kishin dikur. Punaështë të mos i krijojmëvetë, me padijen tonë dheme të metat në organizim.Kufijtë e mendjes janëmë të këqij dhe më tëpakalueshëm sesa telatme gjemba.Në foto: Shtatorja e Skënderbeut në qytetin e Peshkopisë. Lart bustet e Elez Isufit, Iljaz Pashë

Qokut dhe Halil Alisë. Fotot. B.Karoshi


e ditës

"Institucionet reagojnë pas shkrimit në gazetën "Rruga e Arbërit"

Ministri Olldashi: Rruga dotë jetë 10.5 metra e gjerë

Nga: BUJAR KAROSHI

Pas shkrimit në gazetën "Rruga eArbërit" kanë reaguar institucio-

net qendrore. Më datë 10 nëntor2009, Ministri i Transporteve z.Sokol Olladashi ka theksuar në ko-misionin parlamentar të veprimtariveprodhuese, pas interesimit të depu-tetit të Dibrës, Jemin Gjana, se "Rru-ga e Arbërit nuk do të jetë më engushtë sa është deklaruar më parë."Do të ndryshojmë në kualitetin errugës, e cila në segmentin e parë tëvet është bërë me 9 metra, por do tëndryshojmë kualitetin e rrugës, dukekonsideruar një korridor të rëndë-sishëm, do ta bëjmë nga 9 metra në10.5 metra, për ti dhënë korridoritnjë formë të plotë", theksoi SokolOlldashi, ministër i Transporteve.

Në mes të nëntorit, është bërë njëmbledhje tjetër në Këshillin Tekniknë Drejtorinë e Përgjithshme tëRrugëve, ku është njoftuar drejtuesii punës së projektit Teknik, Ing. FarukKaba, për të vazhduar punën me pro-jektin e 9 metra rrugë të asfaltuar ose10.5 m në total.

I pyetur nga gazeta mbi ecurinë eprojektit, Ing. Faruk Kaba, drejtuesii firmës "InfraTransProjec" tha se popunonte mbi një projekt modern tëRrugës së Arbërit. Ai u shpreh i gat-shëm që në këtë numër të gazetës tëtregonte disa detaje interesante mbiprojektin e rrugës dhe për këtë ven-dosi në dispozicion një grup inxhin-ierësh të firmës për të dhënë mëshumë informacion. Përsa i përketndryshimeve në projekt të folura mëparë, Kaba tha se tani gjithçka kamarrë për mbarë dhe po punohet qënë të ardhmen Rruga e Arbërit të jetënjë nga rrugët më moderne në vend".

"Segmenti rrugor nga Bulqiza deritek Ura e Vashe, pjesë e rëndësishmee Rrugës së Arbërit, që ka filluar tëndërtohet dhe veçanërisht segmentinga Ura Vashës deri tek hyrja ngaTirana e tunelit të Murrizës, kanëqenë dy segmente të vështirësisë sëshkallës së lartë të projektit të kësajrruge", thotë njëri nga inxhinierëtfirmës "InfraTransProjec". "Duke tra-jtuar segmentin Ura Vashes-deri tekTuneli i Murrizës, përfshi këtë tuneltë vështirë, mund të themi se grupi iprojektimit ka qënë i detyruar tëzgjidhe probleme inxhinierike tëvështira dhe shumë të vështira, kuveçohet Ura e re e Vashës dhe Tune-li i Murrizës".

Sipas projektuesve rruga në seg-mentin në fjalë, Ura Vashës - TuneliMurrizës, ka një gjatësi prej rreth 13kilometra. Në pjesën e parë të saj,në afërsi të Urës së vjetër të Vashës,ajo kalon në një terren tejet të aksi-dentuar malor, deri sa ndërpret Lu-min Mat, në një vend që është më ipërshtatshëm për kapërcimin e lug-inës me urë, në vendin më të ngush-të të shtratit të lumit. Ura e re parash-ikohet të ketë një gjatësi prej 285metra dhe do të jetë rreth 138 metramë lart nga shtrati i lumit. "Në këtëkuptim ajo do të jetë ura më e lartëdhe me hapësira më të mëdha e ndër-tuar ndonjëherë në vendin tonë. Ajodo të projektohet dhe ndërtohet sinjë urë e tipit "Kantilever", siç qu-

het në terminologjinë e teknikës sëurave. Të tilla ura nuk janë ndërtuardhe projektuar ndonjëherë në ven-din tonë. Kushtimi vetëm i kësajure do të jetë rreth 1.6 miliardë lekëose rreth 11.7 milionë euro", thonëinxhinierët e firmës "InfraT-ransProjec".

"Pas kësaj rruga vazhdon nëngjitje duke kaluar pranë fshatit Fs-hat të Matit, ku terreni i thyer dik-ton kalimin me një tunel me gjatësirreth 600 metra. Tuneli kalon në for-macione të "shëndosha" gjeologjike.Ai do të jetë me të gjithë infrastruk-turën e nevojshme si ndriçim, sigurindaj zjarrit, drenazhime, sinjalistikëspeciale etj. Ky tunel, duke qenë mëi shkurtër se 1 000 metra, sipas stan-dardeve europiane, nuk ka nevojë përventilim artificial".

"Më tej rruga vazhdon gjatë lug-inës së lumit të Mashnorit, degë elumit Mat, dhe kalon pranë fshatravetë bukur Shkallë dhe Xibër të Matit,në një terren, që sa vjen e bëhet mëtërheqës, por edhe më i aksidentuar.Rreth 9 kilometra nga Ura Vashësrruga hyn në një tunel tjetër: më igjati dhe më i rëndësishmi i rrugëssë Arbërit, në tunelin e Murrizit.Gjatësia e tij nga matjet paraprakerezulton 3 520 metra. Tuneli, në dyhyrjet e tij, nga Tirana dhe nga Klo-si, kalon në formacione tejet të vësh-tira nga pikëpamja gjeologjike. Për

këtë inxhinierët projektues janë tëdetyruar të marrin masa inxhinierikespeciale, që po parashikohen në pro-jekt zbatimin e këtij tuneli. Ashtu sidhe tuneli i mëparshëm dhe tuneli iQaf Bullit, tashmë i projektuar dhei përgatitur për tenderim përndërtimin e tij edhe tuneli i Murriz-it do te ketë të njëjtët parametragjerësie dhe lartësie. Ai gjithashtu dotë jetë i kompletuar me të gjithë in-frastrukturën si ndriçim, siguri ndajzjarrit, ventilim, drenazhime, tele-foni etj."

"Rruga në segmentin nga Ura eVashës deri në Tunelin e Murrizit dotë jetë e plotësuar me të gjitha ve-prat e artit, që nga ato të vogla,tombino e drenazhe të thjeshta, ku-neta, kanale të veshur me beton etj.,deri tek urat dhe viaduktet. Ndër këtodallohen 4 viadukte, që mendohetpër të tejkaluar depresionet, që kri-johen nga trasimi i rrugës në flaje.Në këtë rrugë, ashtu si në segmentinnga Bulqiza deri tek Ura e Vashësdo të përfshihet edhe teknologjia ere e "dherave të armuar", të cilat për-doren në rastin e skarpatave të lartadhe tepër të larta në mbushje dhe nëdisa raste edhe për të shmangurndërtimin e veprave të artit si mureapo viadukte."

"Vështirësi e zgjidhjes së kësajrruge, veçanërisht e këtij segmenti,ka qenë kalimi në pika të detyruarasi Ura e Vashës, tuneli i vogël, tune-li i madh i Murrizit, lugina e lumittë Mashnorit etj, të cilat kanë diktu-ar edhe alinjamentin gjatësor tërrugës, pjerrësitë e saj", thonë inx-hinierët projektues. "Sigurisht këtuështë patur parasysh edhe ekuilibrindërmjet mundësisë së projektimittë rrugës me elemente gjeometrikesa më të mirë (planimetri dhe profilgjatësor) dhe kostos së ndërtimit tërrugës".

Projektuesit e kanë patur parasy-sh, që ky raport kosto/cilësi të anojenë favor të cilësisë së rrugës. Shpe-jtësia e projektuar e rrugës do të jetëjo me pak se 60 kilometra në orë, nëpjesë të kufizuara dhe mbi 80 kilo-metra në orë në pjesën më të madhetë saj. Në këtë kuptim, gjerësia errugës do të jetë 10.5 deri 11.0 me-

tra, ndërsa gjerësi e asfaltit do të jetë9.0 metra, shume komode përlëvizjen me shpejtësirat e lartpërmen-dura në të gjithë rrugën. "Madje,përvoja tregon se me këto parametrado të vozitet pa problem deri në 100kilometra në orë".

"Një veçanti e rrugës do të jetëedhe plotësimi i saj me rripa shtesëkalimi në pjesët e rrugëve me pjerrë-si mbi 6 përqind, për të lehtësuarkalimin e mjeteve të lehta dhe përtë mos penguar kalimin e tyre ngamjetet e renda me ngarkesë. Në çdody kilometra do të ketë edhe sheshpushime edhe këto për të rritur sig-urinë rrugore dhe për të krijuarmundësi për mjetet që mund të ndal-ojnë, për të mos i krijuar vështirësiatyre që vazhdojnë lëvizjen", thonëprojektuesit.

Ky segment, nga Ura Vashës derinë Murrizë-Tunel, do të ketë edhedy kryqëzime, njëri me rrugënlidhëse që vjen nga Burreli dhe Klo-si, si lidhje me rrugën nacionale eg-zistuese dhe tjetri me rrugën e fshatitGur i Bardhë, për të siguruar lidhjetrespektive të këtyre qendrave. Si dhee gjithë rruga edhe ky segment dhenë veçanti edhe kryqëzimet do tëjenë të plotësuar me të gjithë sinjal-istikën më moderne bashkëkohore siajo horizontale (vizimet) ashtu dheajo vertikale.

"Në tërësinë e këtij projekti përf-shihet edhe lidhja e Rrugës së Ar-bërit me Klosin dhe me të gjithë rr-jetin rrugor nacional në tërësi dheLuginën e Matit në veçanti, për t'ishërbyer sa më mirë edhe këtij rajo-ni të rëndësishëm. Praktikisht, mendërtimin e rrugës së Arbërit, Klosishkurton distancën me Tiranën nërreth 70 kilometra dhe nga 109 kilo-metra bëhet vetëm 39 kilometra,ndërsa Burreli nga 92 kilometra bëhetvetëm 55 kilometra. Lidhja e Klositme Rrugën e Arbërit, përbën një seg-ment krejt të ri me gjatësi 3.0 kilo-metra, i cili kalon pjesërisht në njëterren shume të aksidentuar dhepjesërisht në një terren më pak tëaksidentuar. Në ndërtimin e tij ësh-të parashikuar dhe një viadukt megjatësi 60 metra dhe lartësi rreth 15metra".

Rruga në këtë segment prej rreth16 kilometrash, ku përfshihet edhelidhja me Klosin, parashikon volumetë konsiderueshme punimesh si:lëvizje dherash 2. 9 milionë metrakub, asfaltobetone 67 mijë ton, be-tone 68 mijë metra kub, hekur 5 328ton dhe materiale shtresash (inerte,gurë te thyer) 147 mijë metra kubetj.. Kostoja paraprake e ndërtimittë këtij segment, përfshi dhe lidhjenme Klosin është rreth 30 miliardëlekë dhe në këtë kuptim është seg-menti më i kushtueshëm i të gjithërrugës. Zërin kryesor në këtë kosto ezë tuneli i Murrizit me një kushtimprej afro 14 miliard lekë ose rreth100 milionë euro, që do të saktëso-het në projektzbatimin e plotë të tij.

Grupi i projektuesve të këtij sek-sioni po punon me intensitet përpërfundimin sa më parë të projektittë kësaj vepre të rëndësishme ko-mbëtare.

Shpejtësia e projektuar errugës do të jetë jo me pakse 60 kilometra në orë, nëpjesë të kufizuara dhe mbi80 kilometra në orë nëpjesën më të madhe të saj.Në këtë kuptim, gjerësia errugës do të jetë 10.5 deri11.0 metra, ndërsa gjerësie asfaltit do të jetë 9.0metra, shume komode përlëvizjen me shpejtësirat elartpërmendura në tëgjithë rrugën. "Madje,përvoja tregon se me këtoparametra do të vozitet paproblem deri në 100kilometra në orë".

Praktikisht, mendërtimin e rrugës sëArbërit, Klosi shkurtondistancën me Tiranënnë rreth 70 kilometradhe nga 109 kilometrabëhet vetëm 39 kilome-tra, ndërsa Burreli nga92 kilometra bëhetvetëm 55 kilometra.

Në foto: Gjurma e Rrugës së Arbërit ngaUra e Vashës në tunelin e Murrizës.Poshtë: Prerja tërthore e tunelit.(Foto.InfraTransProjec)


vështrime

Për opinione dhe komente mund të na shkruani në adresën: “[email protected]”. Tel. 00355 4 22 33 283.OPINIONET DHE KOMENTET E BOTUARA NUK SHPREHIN DOMOSDOSHMËRISHT QËNDRIMIN E REDAKSISË

Kohë dumdumeshNënë Tereza u tradhëtua nga kolegët e saj fetarë, kur ajo ndau me ta

që dyshimet e saj rreth besimit në Zotin, sipas një studimi të ri tëkryer nga akademikët e Universitetit të Birmingamit.

Dr. Gëzim Alpion, lektor i Sociologjisë në Universitetin e Birmin-gamit, dhe një akademik i dalluar në studimet rreth Nënë Terezës, ka nëdorë një studim rreth jetës dhe dyshimeve rreth besimit të murgeshës meorigjinë shqiptare. Studimi përqendrohet në marrëdhëniet e trazuara tëmurgeshës me Zotin në 50 vitete fundit të jetës së saj, mbësh-tetur në shkrimet private tëNënë Terezës, shumica të botu-ara për herë të parë në vitin2007.

"Nënë Tereza u tradhëtua nganjerëzit të cilëve ajo ju besontemë shumë", zbulon Dr. Alpion."Kjo nuk është e vetmja tradhë-ti që unë adresoj në kërkimintim. Ajo ishte një prej person-aliteteve fetare më të dalluar dhetë kufizuar në gjithë shekullin enjëzetë, edhe ajo u ndihmua nëmënyrë të vakët nga kolegët esaj fetare, të cilët u përpoqën mëkot ti shpërlajnë trurin me argu-mente të dobëta, kur ajo ndaume ta mendimin që nuk beson-te më në Zotin".

Zbulimet e këtij studimi dotë publikohen në një libër të ritë titulluar "Kush e tradhëtoiNënë Terezën? - Besimi dheMosbesimi në Postmodernitet",libër që do të publikohet nëvitin 2011.

Në librin e tij të botuar mëparë, "Nënë Tereza: Shenjtoreapo Njeri i Famshëm?" (Rout-ledge, 2007; gjithashtu i pub-likuar në Italisht nga SalernoEditrice, 2008), Dr. Alpion vëre ndikimin traumatic që kish-te tek Agnes Gonxhe Bojaxhiu(emrin origjinal i Nënë Terezës)vdekja e papritur e babait të saj,kur Nënë Tereza ishte vetëm 9vjec. Në këtë libër gjithashtutrajtohen përpjekjet e saj për tëzëvendësuar babain e saj me njëat hyjnor.

Në këtë studim të ri, Alpiongjithashtu identifikon dhe anal-izon disa prej arsyeve për këm-bënguljen e misionares për tëheshtur rreth jetës së saj perso-nale dhe vecanërisht përpjekjete saj të dështuara gjatë gjithëjetës, që të bindë kishën që tëshkatërrojë letrat e saj, ditarindhe rrëfimet e saj të shkruara;materiale në dorë të etërve të saj shpirtërorë.

Kërkimi studimor në vazhdimësi i Dr. Alpionit është kërkimi i parë ikëtij lloji akademik që shqyrton dyshimet e Nënë Terezës rreth fesë,studim i kryer jo nga këndvështrimi i fetarëve, por as nga këndvështrimievolucionist ose ateist.

Në këtë studim, Alpioni i referohet letërkëmbimit që ai ka pasur në trevitet e fundit me Papën Benedikt XVI, në lidhje me mungesësn e besimittë Nënë Terezës.

Së shpejti, Dr. Alpion do të fillojë të japë leksione në gjithë botën, nëtë cilat do të përpiqet të tregojë grupeve të interesuara rreth zbulimeve tëtij në fushën e psikologjisë së fesë.

"Ky është ndoshta studimi më i vështirë që më është dashur të shkruajgjatë gjithë jetës", thotë Alpioni, "Kam bërë shumë kërkime shpirti qënga viti 2003, kur fillova të kem interes rreth Nënë Terezës. Leksionet dotë shërbejnë si platformë për të diskutuar vlefshmërinë e deklaratave tëmia përpara publikimit të librit".

Deklaratë Shtypi e Universitetit të Birmingamit (25 Nëntor 2009)Përktheu: Afrim Karoshi

"Nënë Tereza: shenjtorja etradhëtuar nga kolegët e saj"

Kërkimi studimor në vazh-dimësi i Dr. Alpionit ështëkërkimi i parë i këtij llojiakademik që shqyrtondyshimet e Nënë Terezës rrethfesë, studim i kryer jo ngakëndvështrimi i fetarëve, poras nga këndvështrimi evolu-cionist ose ateist.Në këtë studim, Alpioni ireferohet letërkëmbimit që aika pasur në tre vitet e funditme Papën Benedikt XVI, nëlidhje me mungesësn e besimittë Nënë Terezës.○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Nënë Tereza u tradhëtua nga kolegët e saj fetarë, kur ajo ndau me taqë dyshimet e saj rreth besimit në Zotin, sipas një studimi të ri tëkryer nga akademikët e Universitetit të Birmingamit.

Nga: ZAIM ELEZI

-E mos më rrini ashtu të hutuar, e si njerëz të dorëssë dytë, mbajeni mend, jeni shtresa më e rëndësishmee shoqërisë sot për sot. Pa ne shoqëria është e vdekur.Mbani kokën lart, mos ja dini për asnjë, as për më tëbukurin, sepse ato që ju shihni të rehatohen në maki-na luksoze e të shtrenjta pa një vlerë janë, e kanë vënëparanë me pisllëqe, të jeni të sigurtë, me gjëra të ndyra.Ku e ku janë me ne, hapen b... kot, nga që nuk kashtet, prandaj livadhisin.

Kishte marrë zjarr e nuk ndalej kryetari i dumdum-save, i kishte vënë përpara të gjithë sa ishin në sallë,pasi kishte kuptuar se po i rrëshqiste situata nga dora,po i dilte jashtë kontrollit.

Ç‘është e drejta edhe ishin shtuar shumë, në dyhapa e gjen pa frikë një ose dy dumdumë. Janë mjetetmë të veçanta në rrugë, më të çuditëshmit, ai që i kakrijuar ka qenë fantastik. Të gjithë vetëm një ngjyrëkanë e një formë, ndryshon vetëm numri i gomave tëpasme, asgjë tjetër.Zemra mal të bëhet kur i sheh tërreshtuar për punë, si taborr karkalecash, për të shfaro-sur ara të pafund me të mbjella. Të qartë, të vendosur,të bindur në kauzën e tyre, e që mezi presin t‘a reali-zojnë.

- Dy dumdumsa ishin rrahur për punë pune, njëri ikishte marrë klientin tjetrit. Nuk po i përmend meemër por rasti i atyre që u rrahën ditën për diell e faqetë gjithëve, - vazhdoi kryetari, është jo vetëm i shëm-tuar por edhe i dënueshëm. Na ka dëmtuar shumë nëopinion, duke krijuar idenë se dumdumsat “qenkan tëpa edukuar e njerëz mali, vetëm zori të detyron tëpunosh me ne”, e të tjera broçkulla pa fund. Ne vërtetvonë kemi zbritur në qytet, por ama, jo vetëm që jemirregulluar me shtëpi e të tjera si këto, por na kanë zilisepse ne punojmë dhe nxjerrim lekun nga toka. Kyopinion është shërbimi më i keq që na bëhet ne efamiljeve tona. Me këtë terezi do na lini pa punë e dopërfundojmë tek këmbët e urës të gjithë, mbajeni mendmirë këto që po ju them, verini vath në vesh! Mos tëndodh më kjo! – shkrofëtinte ai.

Të gjithë heshtnin. Dumdumsat dukeshin se përpi-nin çdo fjalë që dilte nga goja e kryetarit. Zakonishtnëpër mbledhje ka mjaft që dremisin, por aty as qëbëhej fjalë, i kishin bërë sytë na e nuk linin asnjë fjalëtë binte përtokë. Vetëm njëri i kish ikur asaj mbledhjetë rëndësishme, e veç trupin aty e kishte. Akrepat rend-nin nxitimthi drejt orës së takimit. -Më vonë t‘a kishalënë dreqin, më duket se po vonohem. Do jem nëkrahët e zemrës sime, ngjitur pas meje, do ndjej aromëne trupit të saj, zemrën që i rreh e gufon. Po sytë gjithëshkëlqim që i pulit o Zot, o Zot si një mackë e vogële lozonjare. Temperatura në gjoks po i rritej e më evështirë përmbajtja po i bëhej. Kur e nxjerr kokën nëdritaren e dumdumit e flokët ja llaston era, enkas përtë më ndezur mua... - humbur në mendime ndjente tëpërflakej e sa më shumë e sillte në kujtesë atë, aq mëtë pakuptimta i dukeshin fjalët e kryetarit, të pa arësye-shme e krejt pa vend. Ç‘hall kishte ai e ç‘gjepura për-ralliste kryetari. Sapo linte punën, vrap e në punën esaj. E kishte të përditëshme. Ajo hop në dumdum pranëtij, e shkonin në qoshen e tyre që e kishin sajuar për tëshijuar mrekullitë e dashurisë. Kohët e fundit kishtevënë re se ajo nuk e kishte shumë me qef të vinte medumdum. Disa herë e kishte hedhur fjalën për maki-nat e bukura e luksoze që i parakalonin e iknin flu-turim. Ai përpiqej e këmbën ja vinte në fund gazit, enjë shtëllungë të madhe tymi linte pas, e prapë aq ekishte takatin ky dreq dumdumi. Sa e vuante të kishtenjë makinë të hajrit, shumë.

-Mos u ndjeni keq asnjëherë kur të ndesheni mepunonjësit e administratës, bie fjala, -e shkundën fjalëte kryetarit. Nuk janë më të mirë se ne ato, -vazhdoi ai.I vetmi ndryshim është se ato punojnë në zyrë. Unëdua t‘ju them ju, se nëqoftëse shkoni vetëm një ditëpër të zgjidhur një hall apo një problem në dyert ezyrave të tyre, do shihni se janë si ne e mos më keq.Për vete sa herë detyrohem të shkoj, bindem se janëshumë më poshtë nga ne, pavarësisht se nuk e japin

veten e vishen me kostum e kollare. Ne të gjithë keminevojë të lexojmë e të rilexojmë një tregim që shkruanpër ato, “Pesha e kostumit” më duket se e ka titullin, icili flet pikërisht se si ato mundohen të fshehin padijen etyre e diplomat e blera me lekë nëpër universitete, mekostumin e veshur e kollaren e lidhur në qafë. Asnjëherënuk e ndjej veten poshtë tyre, diplomë vërtet nuk kam,por as fallco nuk mbaj, sepse pavarësisht se askush nuk tathotë në sy, të jesh i sigurtë se të gjithë tallen e të nxjerringjuhën nga pas.

Kryetari kontrollonte me rradhë të gjithë fytyrat e dum-dumsave, përpiqej të gjente efektin e fjalëve të tij sepsenë të vërtetë mezi kuptonin, e më shumë të keqkuptonin.Nuk kishin edhe faj, pasi vinin nga fshati e akoma aromae tij nuk ju ishte larguar. Nuk është kollaj të përshtateshme një mjedis që nuk ka kurrfarë ngjashmërie me fshatintënd në majë të malit, nuk është e lehtë të mësohesh mekushtet e reja të qytetit e jo më të kryeqytetit ku askushnuk do t‘ja dijë për ty e fëmijët e tu, asnjeri.

-Dumdumsat shihen me sy të keq në përgjithësi ngashoferët, e sidomos nga ato të veturave. Miq, ne na kanëhalë në sy, nuk na shohin dot në rrugë e kudo, sepse nakanë zili.

Kryetari mendoi që të përmblidhte të gjithë problemet,sepse edhe mbledhjet i bënin të rralla e mezi mblidheshin,sepse helbete duhej punuar dhe ishin nevojtarë të gjithë.-Krenarinë tonë e ngatërrojnë me të qënit të vrazhdë ebrutal, përpiqen të na turpërojnë sa herë që ju jepet rasti.Kjo vjen ngaqë ato njerëz e kanë ngrënë qyl gjithë jetën etyre dhe ne duan të na vështirësojnë jetën, pasi na shohinsi rezik real. Ato janë më të rafinuar se ne, dhe e din mirëse nesër fëmijët tanë do jenë të barabartë me të tyret, nukështë e lehtë ta pranosh këtë, apo jo? Nuk është pak, ekanë të vështirë ta pranojnë. Një të drejtë e kanë, sa itakon edukatës, janë më të sofistikuar ato, janë qytetarë,por ky fakt nuk duhet të na pengojë ne.

Kam parë me sytë e mi në oborrin e Administratës sëJermit e nëpër zyrat e saj, me dhjetra dumdum. Më flistenjëri nga ato të administratës, kur shkova të regjistroj sho-qatën, sa më habiti e fillova të ndjehem rehat, sepse tëthem të vërtetën hiç mirë nuk më vinte kur dëgjoja fjalëlartë e poshtë në adresën tonë. Të përbuzur e të përfolur,si të jemi me kolerë na shohin e na trajtojnë. A nuk ështëkështu? –pyeti kryeari dumdumsat. Sa herë ju kanë po-rositur t‘ju çoni inerte apo materiale të tjera atyre të ad-ministratës, sa herë, e shihni që na e kanë nevojën? Nukna thërrasin për qejf, të jeni të sigurtë.

Rrinë mbi dosje e shkresa pa bërë një punë, me orë tëtëra, sepse nuk e kanë haberin nga punët që ju ngarkohen,detyrohen ta mbajnë vendin e punës me njëqind mënyrashpesh herë dhe të turpshme që asnjeri prej nesh nuk doti bënte? Le të vishen e pispillosen me kollare e kostumese askush nuk jua fishkëllen, të gjithë e din sa ju vlenlëkura. Ju shihni punën,- mblodhi sallën kryetari.

Që të mos zgjatem, desha t‘ju them mos më dilni nërrugë me goma të konsumuara e pa asnjë kusht teknik,sepse na nxorrët bojën, dhe e fundit kam informacion tësaktë se lekët që fitoni i lini klubeve duke pirë e duke ubërë tapë. Ky nuk është një problem i vogël por për këtë,do të mblidhemi njëherë tjetër e më konkretisht të flasim,me argumenta dhe emra konkretë, e ti japim drejtim sepseedhe ky fenomen ka efekte negative në opinion dhe nënivelin ekonomiko-finaciar të familjeve tona. Besoj ukuptuam- e mbylli kryetari duke i kaluar në sitë të gjithëdumdumsat sa ishin në sallë.

I pari që brofi në këmbë qe ai dhe nxitoi për te dera qëtë kap orarin, ishalla më ka pritur, -lutej nën zë. Kishteshumë pak shpresë se do e kish pritur, e kishte merakpritjen ajo. Më tekanjoze ishte bërë kohët e fundit. Ndosh-ta mendonte ta shkëpuste fare marrdhënien. Gabim bëraqë ndejta këtu, në këtë mbledhje pa bereqet, -mendoi. Tëgjata pa fund kishin qenë ato minuta të mbledhjes, mezikishte duruar. Bëri të ec por papritmas kryetari e zuri përkrahu, dhe pa ja hequr dorën nga krahu e me sytë ngasalla u kujtua:

-Për pak harrova, ajo shprehja “kohë dumdumesh” mosu merrakosni se nuk është vetëm për ne, ju thashë se prekdhe të tjerë shumë më të rëndësishëm se ne, është njëproblem më i madh nga sa duket... Tetor 2009

Dr. Gëzim Alpion


Ing Haki Kola, shpallet “Qytetar Nderi” i komunës së Grekanit të qarkut të Elbasanit memotivacionin: “Për kontributin e shquar në zhvillimin e pyjeve komunale, për komunikimin

dhe bashkëpunimin e shkëlqyer me banorët dhe pushtetin vendor të komunës”mjedisi

Nga: HAKI KOLA

Nga inventarizimet e fundit rezulton që, burimet natyrore, si

pyjet e kullotat, zënë mbi 60% tëterritorit shqiptar dhe janë burimshumë i rëndësishëm jetese për zonatmalore. Ky burim pothuajse është ineglizhuar në rolin aktual që luan,në mënyrë informale, te të ardhuratkombëtare. Pak njihen nga shoqëriae akoma më pak reflektohen nga me-diat funksionet ekologjike të buri-meve natyrore apo përfitimet e shum-ta mjedisore dhe social-ekonomikeqë i ofrojnë shoqërisë. Në heshtjeështë kaluar, si nga media, ashtu edhenga politika, kriza e rëndë mjedis-ore që kalon vendi, apo reduktimi iaftësisë së burimeve natyrore për t‘iofruar këto shërbime dhe përfitimepër shoqërinë mbi një bazë të qën-drueshme.

Kriza aktuale mjedisore karakter-izohet nga shkatërrimi dhe degradi-mi masiv i pyjeve, kullotave e sh-tretërve të lumenjve, si dhe nga shti-mi i ritmeve të erozionit të tokës.Duket se kjo krizë mjedisore ështëtregues i vjetrimit të paradigmavetradicionalë. Kjo e bën më se tënevojshëm zëvendësimin e tyre meparadigma të reja, si instrumente përtë përballuar sfidat dhe krizën aktu-ale mjedisore. Në pylltari dhemenaxhimin e burimeve natyrore, kymodel i ri përfaqësohet nga paradig-ma e menaxhimit të qëndrueshëmtë pyjeve. Kjo paradigmë nënkuptonnjë ndryshim në mënyrën që pyll-tarët profesionistë, tradicionalistë,shohin, mendojnë ose veprojnë nëlidhje me pyjet, burimet natyrore dhemjedisin. Kjo kërkon jo vetëm ndry-shime në politika e programe, poredhe në qasjet e aftësive të institu-cioneve dhe të individëve të përfshirënë menaxhimin e qëndrueshëm tëpyjeve.

Pyjet, kullotat dhe mjedisi, megjithë problemet e tejskajshme qëkanë, duket se janë përdorur ngapolitika, si resto apo dhuratë pajti-mi. Kjo ka bërë që institucionet tëpaguajnë haraç e të ndodhen në pritjese kujt do t‘i takojnë më tej. Në fakt,përballë kësaj krize, çdo institucionqë merr përsipër menaxhimin e buri-meve natyrore duhet jetë relevant dheefektiv; ai duhet të jetë në gjendje tabëjë të vetën paradigmën e re tëmenaxhimit të qëndrueshëm. E kjoe bën të domosdoshëm ripërtëritjene programeve dhe proceseve, në për-puthje me kërkesat dhe sfidat embarështrimit të qëndrueshëm.

Kjo nuk mund të realizohet, dukeu mohuar malësorëve atë mar-rëdhënie me vendin e tyre, që e kanëushtruar në shekuj. Mbarështrimi iqëndrueshëm është sistem që ka siqëllim të plotësojë nevojat e sho-qërisë për të mira materiale dhe shër-bime, nëpërmjet aplikimit të pari-meve ekologjike e sociale, dukeadoptuar metoda të kujdesshme eracionale shfrytëzimi, që mundë-sojnë ripërtëritje dhe zhvillim tëburimeve natyrore, pa degradim apocenim të kapacitetit të burimeve naty-rore për të siguruar në vazhdimësikëto shërbime.

Në këtë krizë të thellë, por edhe

Kriza mjedisore dhe sfidat e së ardhmes

përballë sfidave të zhvillimit të ardhs-hëm, do të ishte e arsyeshme që ro-lin drejtues ta merrnin institucionetarsimore edukative. Në përgjithësi,nga natyra e tij, arsimi pyjor duhettë jetë në gjendje të këshillojë ndry-shimet e sjelljes në termat e dijeve,qëndrimeve, vlerave dhe aftësive tëkërkuara, për të realizuar mbarësht-rim të qëndrueshëm. Këto ndryshimetë dëshiruara të sjelljes mund të ar-rihen nëpërmjet arsimit pyjor formale joformal. Janë tri përqasje që arsi-mi pyjor shqiptar nuk po u krijonhapësira, e për pasojë, këtë boshllëkpo e mbushin donatorët ndërko-mbëtarë, duke bashkëvepruar me

shoqërinë civile dhe komunitetetmalore.

Përgjithësisht, si media e shkru-ar, edhe ajo vizive, dëshmojnëndjeshmëri të ulët të publikut për-ballë krizës mjedisore. Drejtuesit eshtetit detyrohen që, për fjalimetpublike të përgatisin sfonde të gjel-bra artificiale, që i transportojnë memjete të posaçme që nga Tirana, sipër të manipuluar ndjeshmërinë faretë ulët të publikut. Pa atë maskë,sfondi i politikanit modern do të re-zultonte pluhur, tym, gërryerje osebeton.

Për shkollat pyjore, avokatia derimë tani mbetet pothuaj një term i

panjohur. Avokatia apo roli i edukim-it me njohuri për burimet natyrore,ka për qëllim pikërisht ndërgjegjë-simin e publikut. Avokatia synon tërrisë interesin dhe vlerësimin e pub-likut për të njohur e mbështetur poli-tikat, programet dhe strategjitë përmenaxhimin e qëndrueshëm,nëpërmjet një plani të përgatitursistematikisht e të zbatuar në mënyrëagresive. Për të qenë efektiv, pro-gramet e avokatisë duhet të përgatitenpër t‘iu përgjigjur nevojave apo sjell-jeve aktuale mjedisore lidhur membarështrimin e qëndrueshëm.

Nëpërmjet hulumtimeve dhekërkimeve, arsimi pyjor prodhon

burimet njerëzore të duhura përmbarështrimin e qëndrueshëm. Ak-tualisht, njohuritë shkencore bazëpërfshijnë vetëm aspektet biofizikee teknike. Gjuha dhe interpretimijanë, në të shumtën e rasteve, tëimportuara, shpesh të vjetra, dhebëjnë kontrast me veçoritë apo tra-ditat mesdhetare të vendit. Traditathistorike të përdorimit të territorit,nënvlerësohen dhe përjashtohen sipasuri e trashëgimi kombëtare. Pokështu, mbetet akoma tabu historiae të drejtave të përdorimit apo tëpronësisë mbi pyllin dhe kullotën.Terminologjia që përdoret ështëshumë larg termave të jetës së përdit-shme e të marrëdhënieve të popul-latës me natyrën. Është me shumërëndësi që ata të pranojnë dhe tëpërfshijnë edhe dimensionet socialee humane, për të njohur e menax-huar më mirë marrëdhëniet e sho-qërisë me natyrën.

Përqasja e tretë, e cila mbetet jas-htë kurrikulave, edhe pasi Shqipëriaka arritur një përvojë rreth 15-vjeçareme pylltarinë sociale, është ndërti-mi i kapaciteteve. Nëpërmjet këtijroli, arsimi pyjor prodhon burimetnjerëzore të nevojshme për menax-himin e qëndrueshëm të pyjeve dhekullotave. Përmes arsimit formal,pylltarët profesionistë përfitojnë ko-mpetencat bazë (njohuritë, qënd-rimet, vlerat dhe aftësitë) që kërko-hen për të realizuar qëndrueshmëri.Nëpërmjet arsimit apo edukimit jo-formal (trajnimeve apo kualifiki-meve), kapacitetet ekzistuese të pyll-tarëve profesionistë mund të rig-jallërohen, ashtu si edhe shumë sjell-je të trashëguara nga ideologjia eshtetit komunist pronar mund të zëv-endësohen. Zhvillimi i kurrikulavedhe ndryshimet e realizuara përbëjnënjë strategji, e cila mund të garan-tojë që arsimi pyjor të realizojë meefektivitet ndërtimin e kapacitetevelidhur me nevojat për mbarështrimtë qëndrueshëm.

Fleksibiliteti dhe zgjerimi i tem-atikave kërkimore, si për diplomat,ashtu edhe për mikrotezat apo tezatpër doktoraturat, e bën të domos-doshme praninë e nënprogrameve qëpasqyrojnë lidhjet e pylltarisë meshoqërinë, traditat e mjedisin, apolidhjet e pylltarisë me zbutjen evarfërisë, zhvillimin e turizmit etj.Pa mohuar fillimet, do të ishte e ar-syeshme të kishte përfshirje më tëmadhe në programet kërkimore tëtemave për ruajtjen e biodiversitetit,pylltarinë mjedisore, duke përfshirëedhe ndryshimet klimatike apo po-tencialet në shtimin e rolit të pyll-tarisë në fiksimin e gazit karbonik,teknikat e rehabilitimit të tokave tëabandonuara e të degraduara, e drej-ta tradicionale për tokën pyjore ekullotën, pylltaria urbane, pylltariae bazuar te komuniteti, agro-pylltar-ia e silvo-pastoralizmi, analiza epolitikave pyjore dhe ndikimi te de-gradimi i ekosistemve (p.sh. të Juguttë Shqipërisë), roli dhe organizmi ishërbimit këshillimor etj. Kjo jovetëm që do mundësonte fillimin emenaxhimit të qëndrueshëm, por dota bënte shkollën shqiptare akomamë të kërkuar dhe do t‘i rriste asajkredibilitetin.

Inxhinier Haki Kola shpallet “QytetarNderi ” i Komunës Grekan të Elbasanit

Nga: Inxh. ISUF SALLA

Rreth dhjetë vjet më pare në Komunën e Grekant(Elbasan) erdhi inxh. Haki Kola me disa special-

istë të tjerë të Projektit Shqiptar të Pyjeve. Ai foli përProjektin dhe mbështetjen që do të jepej për tërimëkëmbur pyjet e kësaj komune.

Kodrat, lugina poshtë, ishin zhveshur nga prerjet efilluara më 1992 e deri më 1997. Pyjet më terpër uprenë nga ata që vinin qënga Kuçova e Lushnja sesa nga banorët vendas.Pas disa takimesh në ko-munë filloi mbështetja eProjektit të Pyjeve. Uplanifikuan e zbatuandisa punime përmirë-suese, por kryesorja, qëu vendos nga vetë fsh-tarët, ishte ndalimi ikullotjes dhe rrethimi izonës që do të ripërtëri-hej. Natyra i ka ofruarkësaj zone kushte të miraekologjike, Projekti iPyjeve ofroi investime modeste, banorët vendas shpre-hën gatishmërinë për të zbatuar të gjitha rregullat tekni-ke dhe ashtu vepruan. Rezultati: Sot Grekani ka njëpyll dushku (rreth 800 ha sipërfaqe) në gjendje mjafttë mirë. Jo vetëm mbulimi i sipërfaqes me dushqe,por edhe trajtimi e orientimi për të ardhmen ështëfaza tjetër (më e rendësishme) për këto pyje. Sigurisht,sivikultorët duhet të thonë falën e tyre.

Në disa sipërfaqe prove janë bërë trajtime eksperi-mentale, me mbështeje nga SNV e SIDA-as. Në këtosipërfaqe prove, sipas një metodike të përgatitur ngainxhinirt e njohur Haki Kola e Janaq Male, janë zbat-uar katër tipe të ndryshme rrallimi. Rezultatet e eks-perimenteve janë prezantuar dhe po ndiqen në vijimësi.

Pylli po rritet e zhvillohet; po parashkruhet e ardh-

mja e tij, për t’u mbarështuar sa më mirë për plotë-simin e kërkesave mjedisore e turistike, në plotësim tënevojave të banorëve për lendë druri. Menduam se ishtei nevojshëm ky përshkrim i shkurtër, pas njoftimit qëinxhinieri i pyjeve Haki Kola është nderuar nga push-teti vendor i komunës me titullin “Qytetar Nderi”, pasikështu del më qartë edhe kontributi i këtij inxhinieritë ditur, të apasionuar e të papërtuar, këtij njeriu tëlidhur me pyjet, që njeh mirë pyjet kudo në Shqipëri

dhe kontribuon për ec-urinë e kësaj pasurie mevlera kombëtare. Sukse-si është i dukshëm e iprekshëm për këdo qëka rastin të viziotojëkëto dushkaja.

Nëse do të urohejpër këtë punë apo do t’ivihej një emër ipërveçëm, ai do të jetë“inxh. Haki Kola”. Ethemi këtë, pasi ai ideoie zbatoi jo vetëm njëmendim bashkëkohorteknik, por gjeti edhe

rrugë të veçanta komunikimi e bashkëpunimi të sh-këlqyer me banorët vendas. Ai arrti të ringjallë tek atandjenjën e dashurisë për pyllin, shpresën se ato pyjedo të ripërtërihen vetëm në saje të kujdesit të tyre.Kështu ka ndodhur. Kemi tashmë të ashtuquajturë“mrekulli të gjelbër në Grekan”. Ndoshta këtu qën-dron edhe kyçi i suksesit. Urime nga zemra inxh. Hak-iut e të gjithë atyre me të cilët ai bashkëpunon.

Ndoshta tituj të tillë nderi do të bëhen të munduredhe për kolegët e tij, kudo në shumë komuna e bash-ki të vendit, pasi ka mjaft të tillë, që punojnë e kon-tribuojnë në shtimin e përmirësimin e sipërfaqeve py-jore, për zhvillimin e këtij sektori sipas kërkesave bash-këkohore.

* Monitorues i eksperimenteve në pyjet e Grekanit

Ing Haki Kola, shpallet “Qytetar Nderi” ikomunës së Grekanit të qarkut të Elbasanit.“Për kontributin e shquar në zhvillimin epyjeve komunale, për komunikimin dhebashkëpunimin e shkëlqyer me banorët dhepushtetin vendor të komunës”, është moti-vacioni i këtij çmimi vendosur nga këshillikomunal.Ing. Haki Kola është një nga bashkëpunëtorëte gazetës, i cili ka dhënë një kontribut tëçmuar në sensibilizimin e njerëzve mbigjendjen mjedisore në vend. Por kontribu-tin e tij ai e ka dhënë më shumë në terren,në të gjithë vendin, dhe tani së fundi edhenë Kosovë.Për një përshkrim më të hollësishëm rrethçmimit dhe veprimtarisë së Ing. Haki Kolës,po botojmë shkrimin e ardhur në redaksinga njëri prej bashkëpunëtorëve të tij nëkomunën e Grekanit.


intervistëIntervistë me kryetarine komunës, z. Isuf Curri

Komuna Fushë-Bulqizënë rrugën e duhur për të mirën e komunitetit

Nga: YMER KETA

Komuna e Fushë Bulqizës shtrihet në lindje të qytetit të Bul-

qizës, në një distancë prej 10 km.Ka një sipërfaqe të përgjithshme 28km katrorë dhe është e ndarë në 4fshatra: Fushë, Dushaj, Koçaj dheDragu. Dendësia e popullsisë është12 banorë për m2. Komuna ka 708ha tokë të shpërndarë në fshatrat esipërm.

Kjo komunë njihet si vendbanimqë në mesjetë. Kjo trevë është e ban-uar qysh në periudhën e Principatëssë Arbrit. Për shkak të pozicionitgjeografik, kjo krahinë është e njo-hur për luftërat e zhvilluara që nëkohën e Skënderbeut dhe betejat epanumërta të herëpashershme, përshkak të rrugës që lidh Shqipërinë meDibrën e Madhe. ushtritë armikekanë lëvizur vazhdimisht në këtërrugë, prandaj dhe vendbanimet epara që datojnë vonë dhe kanë qenëvendosur kryesisht në skaje të komu-nës si në Dushaj, në Kokërdhak(Koçaj) etj.

Në kohën e principatës së Arbrit,në skajin lindor (sot Ura e Qytetit)ka qenë vendosur një garnizon usht-arak nga pushtuesit që ruante karva-net nga grabitjet. Garnizoni vendosejnjë pikë strategjike me emërtimin“Kalaja e Volosit”. Fiset e para uvendosën në Dushaj Kokërdhak(Koçaj), fshatra të sotëm me emër-time të ndryshme në atë kohë që upërshtateshin toponimeve ilire. Nëkëtë trevë ekzistojnë shumë vendeilire dhe sidomos dhe ato të peri-udhës së Skënderbeut. Ato sot viz-itohen nga shumë të huaj dhe ven-das. Kjo krahinë ka një shtrirje nëluginën e Bulqizës.

Në një intervistë të marrë nga Kry-etari i kësaj komune Isuf Curri, më-suam prej tij se nga eksperienca e fitu-ar gjatë kësaj dekade, kjo komunë pokalon fazën e tranzicionit dhe po hynnë një zhvillim të qëndrueshëm.

- Të ndërgjegjësuar në këtë realitettë ri dhe në harmoni me studimin,zbërthimin dhe adaptimin në kush-tet e komunës të Strategjisë Rajonaletë zhvillimit për Qarkun e Dibrës, unëmendoj se është moment i natyr-shëm, favorizues dhe i përshtatshëmpër të ndërmarrë iniciativën e hartimittë Planit të Zhvillimit Lokal të kësajkomune.

- Plani i zhvillimit lokal do të kri-jojë një hapësirë të re zhvillimi përkomunën tonë. ne kemi ambicien qëduke kuptuar objektivat strategjike tëfushave prioritare të zhvillimit, ban-orët e Fushë-Bulqizës në një të ardhmetë afërt do të kenë një mirëqenie metë lartë dhe do të jetojnë në një am-bient me shpresëdhënës për të rinjtëdhe të vegjlit e tyre.

- Por më duhet të pranoj se orga-nizimi dhe realizimi i një procesi tëtillë, me pjesëmarrëje kaq masive ecilësore njëherësh nuk mund të kry-hej prej nesh pa mbështetjen e Këshil-lit të Komunës, administratës dhekomunitetit. Të gjitha këto përpjekjejanë pasqyruar në këtë plan bash-këkohor me vizion që do t’i shërbe-jë këtij komuniteti në të ardhmen.

Cili është zhvillimi aktualekonomik?

Në këtë zhvillim përfshihen disadrejtime. Nxitja dhe përkrahja e bi-zneseve është përmendur edhe nëplanin e zhvillimit lokal.

Pavarësisht nga të gjitha këtomundësi për zhvillim, në qoftë sebëjmë fjalë për burimet natyrore dhekapitalin social, niveli i ulët i pap-unësisë i tejkalon avantazhet e këty-re aseteve.

Në vitet në vazhdim komuna syn-on të rrisë të ardhurat kryesisht ngatatimi i thjeshtuar mbi biznesin evogël dhe nga disa tarifa shërbimi.Kjo vjen pasi burimet natyrore në këtëkomunë janë të pasura e të shumël-lojshme, që paraqes-in interes të madhkulturor dhe historik.Afrohet një peizazh ibukur malor, me pyjetë shumta e kullotamasive shkëmbore qëi japin variacion nëformë e në ngjyrë pei-zazhi.

Cila është infras-truktura dhe shër-bimet në komunitet?

Nga pikëpamjaadministrative rrjetirrugor ka dy pronarë:drejtoria e rrjetitrrugor rural dhe ko-muna. Rrjeti rrugordhe transporti ështënjë nga instrumente-tet për zhvillim dheduke qenë i tillë nëvitet e fundit, kemibërë shumë investimeduke përdorur fondete buxhetit të komu-nës. Kemi asfaltuarrrugën nga rruga inter-urbane, ura e Përkol-jeve, qendra e komu-nës deri në hyrje të fs-

hatit Koçaj. Gjithashtu kemi asfal-tuar nga stacioni “Sul Zeneli” derinë fund të Zhiranës, aty ku ndahenlinjat për në “Kodër të Danit” dhenë Lagjet Gropë e Lepurakë, ku bëmëtë mundshme lidhjen e lagjes “Lep-urakë” nga të dy anët me rrugë auto-mobilistike që banorët e kanë me tëlehtë për furnizimin me bazë ushqi-more bagëtitë, drutë e zjarrit etj.

Të njëjtën gjë kemi bërë dhe nëfshatin Dushaj, duke e lidhur merrugë automobilistike, pothuajse tëgjitha lagjet. Këto investime në tëardhmen do t’i zgjerojmë dhe në lin-ja të tjera.

- Cila është gjendja aktuale e ujittë pijshëm?

Furnizimi me ujë të pijshëm i ko-munitetit, për neve ka qenë dhe ështëprimare, pasi ujisjellësi i “Kaculit” ish-te i dëmtuar e banorët ishin pa ujë.Për këtë u bë ndërhyrja nga ana jonëduke furnizuar me ujë të pijshëm tëgjithë banorët e fshatit Fushë, e qëaktualisht nuk ka asnjë problem. Tënjëjtën gjë kemi bërë dhe meujësjellesësin e fshatit Dushaj e Dra-

gu duke bërë një rikonstruksion tëplotë.

- Po me krijimin e mjediseveçlodhëse për komunitetin, a kenindërmarrë ndonjëhap?

- Përveç mjediseve në qendër tëkomunës, kemi investuar dhe nëlagjen Kome, duke ndërtuar dhe sh-truar sheshin tek “Teqja e Madhe”me pllaka e vendosur stola, për qën-drimin e banorëve në raste festash ekohe të lirë.

Po me kanalet vaditëse a keni bërëndonjë investim?

Edhe për këtë problem janë mar-rë masa efikase, gjë që ka bërë tëmundur, që kanali vaditës nga Dra-guni në Fushë apo shulla të funksion-ojë rregullisht. Gjithashtu morëmmasa qe dhe uji i “Fushë Hudrës” tëfunksionojë rregullisht ku banorët efshatit Dragu të mos kenë probleme.

Cila është fusha prioritare në tëardhmen në komunë?

Ekonomia e komunës sonë ështëmbështetur në zhvillimin e mëte-jshëm të blegtorisë dhe ka ofruar mëshumë mundësi dhe kushte më të

përshtatshme për fermerët vendas nështimin e bagëtive dhe prodhimtarisëdhe në të njëjtën kohë ngritjen e njëinfrastrukture të përshtatshme menxitjen e bizneseve e për përpunimindhe tregtimin e këtyre prodhimeve.

Neve kemi synuar e synojmë qëpër vitet në vazhdim të qeverisjestonë, nëpërmjet specialistëve të bëhetpërmirësimi racor me tendencë rua-jtjen e llojit të vendit. Rritja e kujdesitnëpërmjet vaksinimit të përgjithshëmtë kafshëve. Gjithashtu kemi në pro-jekt, përveç blegtorisë që të bëjë njëstudim për rritjen e peshkut troftë dhe,shtimin e prodhimit të mjaltit dukenxitur aktivitetet ekzistuese.

Po për sektorin bujqësor dhe bi-znesin, çfarë keni menduar?

Tendenca e rritjes së sipërfaqes sëmbjellë me frutikulturë dhefarogjerë, klima e favorshme dhepërdorimi i sasive të vogla të pesti-cideve ka sjellë shtimin e produk-teve biologjikisht të pastra. Shtimi iprodhimit të frutikulturës është sho-qëruar dhe me ambicien për tëpërmirësuar infrastrukturën e maga-zinimit dhe të konservimit të produk-teve. Kjo realizohet me shtimin esipërfaqeve me pemë frutore dukembjellë të reja si mollë, kumbulla,varietetet e rrushit, qershi të llojevetë vendit, ku fermerët Hasan Gjimi,Shkëlqim Dervishi dhe SulejmanFarruku jo vetëm që kanë mbjellësipërfaqe të tilla por po marrin dheprodhim nga këto mini ferma. Kësh-tu që tek neve do të gjejnë mbësh-tetjen e nevojshme dhe të tjerë.

Puna jonë do të jetë dhe bash-këpunimi me biznesin e tregtimitdhe përpunimit të produkteve bujqë-sore për të siguruar shitjen e tyre.

Komuna do të mbështesë individët,subjektet vendase apo të huaja të cilatplanifikojnë të ngrenë biznese të për-punimit të produkteve blegtorale ebujqësore, rrobaqepësi, të zhvillojnëindustrinë e përpunimit të bimëvemedicinave, aromatike dhe atyre in-dustriale duke përdorur si krahë puneburimet njerëzore në komunë, si dhembështetjen e ndojnë iniciativë qësynon shfrytëzimin e ujërave sipërfaqë-sore të rrjedhshme të komunës për pro-dhimin e energjisë elektrike, si në për-roin e Balgajit, të përroit të thatë apotë të përroit të Dushajve. Gjithashtukemi menduar dhe po përgatisim sivend turistik tek “Pishat përbri rrugësnacionale”.

Cilat janë prioritetet më kryesorenë të ardhmen?

Ndër prioritetet kryesore futetedhe ndërtimi dhe mirëmbajtja errugëve midis fshatrave, se ky staf ipalodhur i kësaj komune e që rrugëte mira e funksionale janë qytetërim,janë më pak energji e harxhuar, mëpak karburant, më shumë jetëgjatësiautomjeti dhe personi. Gjithashtu nëprojektet tona gjatë mandati të qever-isjes janë dhe ndërtimi i kanaleve tëujërave të zeza dhe ndërtimi i njëpike grumbullimi për mbetjet.

Këto prioritete ku bazohen?Ky plan është i hedhur në letër dhe

është i realizueshëm, pasi mbështetmbi objektiva reale ekzistuese. Aibazohet dhe mbi opinionet e të gjithëaktorëve potencialë lokalë si dhemodele të suksesshme të propozuarprej tyre. Gjithashtu, në konsideratëjanë marrë dhe opinione të special-istëve, objektivat e Mijëvjeçarit dheStrategjia Kombëtare e zhvillimit dheqeveria Berisha.

Ky plan është i hedhurnë letër dhe është irealizueshëm, pasimbështet mbi objekti-va reale ekzistuese. Aibazohet dhe mbiopinionet e të gjithëaktorëve potencialëlokalë si dhe modeletë suksesshme tëpropozuar prej tyre.Gjithashtu, në konsid-eratë janë marrë dheopinione të special-istëve, objektivat eMijëvjeçarit dheStrategjia Kombëtare ezhvillimit dhe qeveriaBerisha.


refleksioneNgjarje e vërtetë... Për lexuesin preferova që ngjarja të mbetet anonime, një ngjarje që kaedhe emrin e tij, që e ka jetuar tek prindërit, tek nëna e tij që e bëri shpirtin “dele” dhe e

la “kopenë” për të shkuar tek “qengji” i saj në dheun e huaj...

Nga: ABDURAHIM ASHIKU

Ajo, Fuze Ferruku (Zhuzhi) më 16nëntor 2009 u nis rrugës së gjatë përnë përtejjetë. Më njoftoi sot në orën5 e 37 minuta djali i saj, Lavdërimi.Është tezja ime...

Është edhe një personazh real ijetës sonë, i asaj që na dhemb dhena djeg, i asaj që sa e sa vite nukpushojmë së kërkuari, bashkiminfamiljar me prindërit, me ata që iduam dhe na duan. Ajo, në të sh-tatëdhjetat e jetës së saj, e sëmurë,u nis një ditë tetori 2006 nga Dibrapër të kaluar legalisht Bllatën e ile-galisht Gjevgjelinë. Tregimin përudhëtimin e përjetova si të dëgjojanjë baladë. E përshkrova në një skicë,siç ma tregoi ajo më 22 tetor 2006,atë ditë kur bëra fotografinë e fundittë jetës me të...

Tregimi nuk është vetëm për nje-riun tim, është edhe për tuajin...

Takimi...tetor 2006

E gjeta shtrirë në një dhomë tëvogël që nga njëra anë komunikonteme ballkonin e nga ana tjetër mehollin e një shtëpie në periferi tëAthinës. Kur më pa u ngrit në fillimndenjur e më pas në këmbë. Mosha,rreth të shtatëdhjetave, sëmundja dherruga e gjatë ia kishin tjetërsuar pam-jen dikur të qeshur e humorin që nëraste dasmash e gëzimesh e shpërn-dante duke ua ngjitur në buzë e nësy të gjithëve. E pyeta nëse ishte nëgjendje që ta vendoste gotën embushur plot me ujë në tepe të kresëe t’ia merrte valles, siç ia mori jomë larg por trembëdhjetë muaj mëparë në dasmën e stërnipit. Qeshime zemër, ashtu siç qeshte njëherëe një kohë, kur sëmundja ishte large mosha ishte pranë. Drejtoi trupin,ngriti kokën siç e ngrinte kur ventenë majë të sajë gotën me ujë dhebëri përpara. U ul dhe sa ndenjëmnë mesditën e së dielës së tretë tëtetorit nuk e ktheu kokën nga dho-ma e vogël dhe nga krevati që njëdorë e kujdesshme bije i kishtedhënë formën e qetësisë ditore.

Shtymë paksa në qoshe pijet,çokollatat, frutat e thatë dhe mbitavolinë vumë mallin e zemrave. Eshfletuam siç shfletojmë fletët e njëlibri duke lexuar të kaluarën, dukepyetur e marrë përgjigje për njerëzitatje dhe këtu, herë duke u ngushur engrysur në fytyrë për ata që ikën eherë duke qeshur e u gëzuar për ataqë janë e ecin në kohë e hapësirë.Thashë “në hapësirë” sepse nuk kanjeri që nuk e ka përcjellë një pjesëtë shpirtit të tij njerëzor larg në dhetë huaj, në Evropë e Amerikë, në Azie në Australi.

Edhe atë, pikërisht ky, “shpirti isaj i shpërndarë” e kishte marrë mevete dhe si në përrallat e baladat ekishte përcjellë “nëntë male kaptu-ar”.

Naimi, në “Bagëti e bujqësia” ebëri shpirtin e tij “qengj” për t’u kthy-er në malet, fushat, pyjet e brego-ret... Nuk e ndalën as “njëzet apotridhjetë vetë”. Ishte shpirti i Naim-it poet, Naimit shqiptar, Naimit at-

Një baladë e ditëve tona

dhetar. Por Naimi, dhe të tjerë qëprashitën kopshtin e poezisë, nukkam lexuar apo dëgjuar që të marrine venë në vargje shpirtin e një nëne,të shumë nënave që mbetur “kërcure”mes mureve e nën trarët që kërkëllijnënga dhëmbët e brejtësve lëkunden saherë frynë veriu i ftohtë.

Në Korçë kam dëgjuar që ka njëlëndinë që quhet “Lëndina e lotëve”.

Një zë me iso të drithëron qenienkur ve në pentagram vargun “ Morarrugën për Janinë...”.

Një zë mbi fyellin e bariut tëcopëton shpirtin kur mbi të derdhfjalët “Moj Fusha e Korabit, o emjera unë...”

... Ajo, dy herë, siç thotë, “u shtrinë tabut” e të dy herët doli. Nuk mundtë rrinte, nuk kishte se si të rrinte. Tredjem dhe dy vajza që dolën nga barkue u rrjedh gjaku i saj damarëve, ishinlarg, shumë larg, “Nëntë male kaptu-ar”. Asnjërin prej tyre nuk e kishtepranë që t’i mbyllte qepallat e t’ihidhte mbi arkivol një dorë dheu.Njeri djalë, i mesmi, i kishte lënë nështëpi të shoqen dhe fëmijët, nipër embesa që ia mbushnin paksa shpir-tin. Ia mbushnin por shpirti i saj ish-te i madh shumë, shumë. Donte tëkishte në gjoksin e nënës edhe djemtë,vajzat, nuset, nipërit dhe mbesat larg,shumë larg. Kush është nënë, kushështë prind, vetëm ata e njohin dhe epërjetojnë një ndarje të tillë, atëdashuri etjepashuar.

... Provoi trokitjet në derën e hek-urt të ambasadës. Nuk ia hapën. Treherë trokiti. Pagoi edhe paratë njëmë një. I kishin bërë garanci djemtëdhe vajzat, me të tëra dokumentetqë duheshin, me firma e vula origji-nale. Paratë ia kishin pranuar, garan-citë jo. Për diplomatët një shtatëdh-jetëvjeçare ishte person i padëshiru-ar, një person i “rrezikshëm”. Përdiplomatët, ashtu si edhe përligjvënësit të pranueshëm në vathëne madhe që kishin sajuar ishin vetëmfëmijët, edhe ata me “pranga nëduar”, pranga që hapen vetëm nëraste festash. Prindërit me një “këm-bë në varr” ishin dhe janë tëpadëshirueshëm. Për ta nuk ka asviza turistike, as bashkim familjar.Edhe në projektligjin e ri që morihapësirë mediatike dy javë të shkuarapër prindër të moshuar, për baballarëe nëna, për gjyshe e gjyshër nuk bëhetfjalë. Ata janë të palakueshëm. Edhe

vendi ku jetojmë është dhe do të jetëi fundit në botën demokratike, mod-erne e të qytetëruar që ndoshta njëditë do ta lakojë këtë ndarje për sëgjalli...

... Ndodhi ajo, Ajo që as Naimie as ndonjë poet tjetër i kohës nuk eka vënë në vargun e jetës, as në varge as në muzikë. Dhe nuk e ka kënd-uar kush....

Ngjarja...

... Një nënë del nga tabuti, siçdoli Konstandini nga varri për tëmbajt besën e dhënë. Del dhe kërkone gjen një taksi. Taksixhiu qëlloi tëishte i njohur, nga ata njerëz që besae vendit por edhe frika e thyerjes nëbesë formojnë një reaksion të kthye-shëm jetësor. Kur u ul në taksi pa qënuk ishte vetëm. Ishin edhe dy gratë tjera, pak më të reja në moshë,më të shëndetshme por të paafta përtë punuar atje ku punojnë të gjithagratë ikanake. Edhe ata shkonin tekdjemtë e vajzat të ngujuar në dheune huaj...

...Kur u nisën i futën në damarënjë qetësues, një ilaç që forcontezemrën dhe vinte në harresë udhët.Nga udhëtimi mban mend vetëmçastin kur e zbritën nga taksia dhe engjitën në një makinë, nga ato mak-ina që kanë dy diferencialë, gomame llokma të mëdha të afta që tëecin rrugë pa rrugë. Mban mend edhemomentet kur koka i takonte në tava-nin e makinës maloreve duke i hapurnjë plagë që tashmë ka zënë dregëz.Në vete do të vinte kur makina do tëzbriste në fushore, do të ndalonte e

përpara i doli djali i madh...Aty ishte ndarë me dy gratë dhe

me taksixhiun e ri...Me djalin në timon kishte marrë

rrugën natën drejt Athinës......Kaq mbante mend. Hollësitë i

dinte i biri, ikanaku që katërmbëdh-jetë vjeç. Në fillim në Fierzë, pastajnë Koman e së fundi në Banjë,tuneleve të gjerë e të thellë të hidro-centraleve. Më vonë, kur ranë klo-net e u hapën kufijtë, marshues ma-leve, në shi, dëborë e diell përvëluesderisa një ditë do të merrte kartën e“lirisë” e pas do ta ndiqte, në tënjëjtat rrugë, gruaja e fëmijët, dyvëllezër e dy motra. Ai i kishte bërëpazaret, kishte ngrirë shpirtërisht, dyditë e dy net, në rrugë, në pritje tënënës. Oh, ç’merak e kishte kaplu-ar, ku i shkonte dhe nuk i shkontemendja, çfarë skenash i shkoninndërmend...

Naimi e bëri shpirtin e tij “qengj”dhe e la kopenë...

Nënat, të mirat, të dhimbshmetdhe të pagjumet nëna, e revizionu-an Naimin. Ata e kanë shndërruarshpirtin e tyre në “dele” dhe japinzë:

“ Kur dëgjon zërin e djalit,qysh e lë delja kopenë ?Blegërin dy a tri herëdhe ikën e merr dhenë...Dhe n’ia prefshin rrugën,male, njëzet a tridhjetë...Ajo fluturon e s’trembet,hidhet në mes si shigjetë...”

* * *

Shënim – tetor 2006

Ngjarja është e vërtetë. Ka emërdhe adresë, ka itinerar udhëtimi. Nëna,midis dashurisë së djemve e vajzave,të nipërve dhe mbesave e ndjen vet-en shpirtërisht të shëruar. Ka bërë disaanaliza privatisht, pret të marrëpërgjigje, pret edhe t’i nënshtrohet njëoperacioni kirurgjikal. Të gjitha meshpenzimet e fëmijëve...

... Nuk i vura emër. Për lexuesinpreferova që ngjarja të mbetet anon-ime, një ngjarje që ka edhe emrin etij, që e ka jetuar tek prindërit, teknëna e tij që e bëri shpirtin “dele”dhe e la “kopenë” për të shkuar tek“qengji” i saj në dheun e huaj...

Kohët ndryshojnë, dashuria mbe-tet e njëjtë...

Athinë, tetor 2006 - nëntor 2009

... Provoi trokitjet nëderën e hekurt të ambasa-dës. Nuk ia hapën. Treherë trokiti. Pagoi edheparatë një më një. I kishinbërë garanci djemtë dhevajzat, me të tëra doku-mentet që duheshin, mefirma e vula origjinale.Paratë ia kishin pranuar,garancitë jo. Për diplo-matët një shtatëdh-jetëvjeçare ishte person ipadëshiruar, një person i“rrezikshëm”. Për diplo-matët, ashtu si edhe përligjvënësit të pranueshëmnë vathën e madhe qëkishin sajuar ishin vetëmfëmijët, edhe ata me“pranga në duar”, prangaqë hapen vetëm në rastefestash. Prindërit me një“këmbë në varr” ishin dhejanë të padëshirueshëm.Për ta nuk ka as vizaturistike, as bashkimfamiljar. Edhe në projek-tligjin e ri që mori hapë-sirë mediatike dy javë tëshkuara për prindër tëmoshuar, për baballarë enëna, për gjyshe e gjyshërnuk bëhet fjalë. Ata janëtë palakueshëm. Edhevendi ku jetojmë ështëdhe do të jetë i fundit nëbotën demokratike,moderne e të qytetëruarqë ndoshta një ditë do talakojë këtë ndarje për sëgjalli...... Ndodhi ajo, Ajo që asNaimi e as ndonjë poettjetër i kohës nuk e kavënë në vargun e jetës, asnë varg e as në muzikë.Dhe nuk e ka kënduarkush....

Me Fuze Ferruku (Zhuzhi)

Bëhunipjesë e

gazetës!E-mail: [email protected].

Tel. (04) 22 33 283 / 068 31 19 232www.dibra.org

merrkopjentënde


cyan magenta yellow black

botimeNga: ALMA MILE

Krijime të imagjinatës, por edhekujtime të fshehura, që kanë lënë

shenjë. Në edicionin e 12 të panair-it të Librit “Tirana 2009”, shkrimtariAgron Tufa vjen me dy romane tërinj. Bëhet fjalë për romanet “Mërku-na e zezë” dhe “Tenxherja”, të cilatu prezantuan dje në stendën e sh-tëpisë botuese “Toena”. I pari një trillfantazor, i dyti një gërshetim messhungullimave të së shkuarës dhekrijimit.Për shkrimtarin, të dy janëromane të rëndësishëm.

Për “Mërkunën e zezë”, Fuga thotëse është i vështirë për t’u zbërthyernga lexuesi. Ai të çon në një fshatmalor, në Korab dhe të fut në psikën,në traditat dhe jetën e banorëve tëasaj zone. “Te “Mërkuna e Zezë”,Agron Tufa ikën nga simbolika endërtuar me lëndë empirike realistedhe na tërheq bukur, thjesht, ëmbël,në një rrëfim ku përzihen ngjarje,ndodhi, peizazhe realiste, me përfy-tyrime të praktikave mitike, në njëbotë ku misteri dramatik përzihet meseksin, jeta dimërore e fshatit malorzhytet në një mjegull të paparë mar-rëdhëniesh magjie, personazhet bar-tin një peshë kuptimore dhe një kar-akterizim psikologjik, që i vendos atanën një tension dramatik tëlëvizshëm”, shprehet filozofi ArtanFuga. Për studiuesin Mark Marku, aiështë një nga librat më të mirë tëkohëve të fundit. “E kam lexuar bren-da një nate dhe ndjeva të më kthejëatë shijen e mirë të të lexuarit”, thotëMarku, për të cilin librat e AgronTufës po e fusin letërsinë shqipe metë vërtetë në hullinë e letërsisë mod-erne. Ai e vlerësoi Tufën si një ngaromancierët më të mirë shqiptarë, icili guxon, rrezikon, por jo deri nëatë pikë sa të rrezikojë letërsinë, përhir të eksperimentit. “Gjithë mate-ria lëndore e librit është bërë shtël-

AGRON TUFA,mes fantazisë dhe kujtimeve

Në edicionin e 12 të panairit të Librit “Tirana 2009”, shkrimtariAgron Tufa vjen me katër botime të reja: romanet “Mërkuna ezezë” dhe “Tenxherja” të botuara nga Shtëpia Botuese “Toena”

si dhe librat “Thembra e Akcilit” dhe përkthimin e novelës“Pullaliu” të Tolstoit botuar nga Shtëpia Botuese “Zambaku”

AGRON TUFA SJELL KATËR LIBRAPËR BIBLIOTEKAT E LEXUESVE

lunga-shtëllunga dhe është vendosurpër t’u tjerrur në tri furka: furka eparë është ajo e natyrës që end in-diferente flokët e borës, furka e dytë

është ajo e magjisë, endur ngaShartimja dhe Nafaka dhe furka etretë është ajo e autorit që thur e endtekstin letrar. Ka dhe një tjetër më të

madhe, që nënkuptohet, ajo e Zotit,i cili në të madh të Vet, end vetëfijet e jetës së personazheve. Fijet ekëtyre furkave tiliksen e kokolepsen

me njëra-tjetrën, këputen, bëhennyje të pazgjidhshme”, thotë BalilGjini. Një tjetër vepër e autorit ësh-të “Tenxherja”, një vepër me një tit-ull disi kulinar, që të çon në të kalu-arën, në kohën e diktaturës. “Ështënjë sagë familjare, që lidhet me njëtë shkuar të familjes sime, me një18-vjeçar i cili dënohet. Dhe trego-het i gjithë ai proces i gjatëraskapitës, ku ishte vendosur dëni-mi me çdo kusht i këtij të riu”, tre-gon Agron Tufa. Ai thotë se libri ështënjë krijim dhe jo një autobiografi,kështu që nuk mund të shfrytëzohetsi një libër historik. Megjithatë ainuk e mohon se në të ka edhe shumëtë vërteta, situata reale, njerëz realë,madje edhe emra. Pasi ndau disamendime e përshtypje me miq e tëftuar në promovimin e librit, shkrim-tari Agron Tufa firmosi autografë përlexuesit. Tufa është autor i veprave“Aty te portat Skee”, poezi, “Due-li”, “Rrethinat e Atlantidës”, “Fabu-la Rasa”, “Janusi qindfytyrësh”, “LaPrueba della tierra”, “Avangardëengjëjsh”, “Fryma mbi ujëra”, “Di-bra me sytë e të huajve”, “Letërsiadhe procesi letrar në shekullin XX”,“Thembra e Akilit”, etj

(Marrë nga gazeta “Panorama”)

merrkopjentënde

“RRUGA E ARBËRIT”

“Tenxherja” është njësagë familjare, që lidhetme një të shkuar tëfamiljes sime, me një18-vjeçar i cili dënohet.Dhe tregohet i gjithë aiproces i gjatë raskapitës,ku ishte vendosur dëni-mi me çdo kusht i këtijtë riu”, tregon Tufa.



botimeEmërtimi i librit “Marsi i vrarë”, një metaforë, që zgjon mendimin e

lexuesit. Të rrëmben filozofia e personazhit në faqen e parë:“O gugashët e mi, unë dua të jem ju dhe ju të jeni unë”.

Erikson Aga, talenti i portësshqiptare provohet tek Fraiburg

Nga: ZEJNEL SULA

Shkrimtari i mirënjohur Lutfi Hanku, au-tor i një sërë botimesh, këtë radhë i vjenlexuesit me veprën “Marsi i vrarë”, qërrezaton dritë nga shpirti i shenjtë i BabaFaje Martaneshit. Unë dhe autori e kemiadhuruar qysh në fëmijërinë tonë.

Bëmat e heroit të veprës zbulojnëpatriotin liridashës e nacionalistin meide humane në shërbim të kombit e tëAtdheut. Në 18 pjesët e veprës autorika vënë thënie origjinale të personazhitkryesor, që shërbejnë si leitmotive. Këtopërbëjnë dhe boshtin jetësor të ideve engjarjeve.

Emërtimi i librit “Marsi i vrarë”, njëmetaforë, që zgjon mendimin e lexues-it. Të rrëmben filozofia e personazhitnë faqen e parë: “O gugashët e mi, unëdua të jem ju dhe ju të jeni unë”. Pastajnjë prelud, si një sintezë e pavdekë-sisë. Sa hapet dera e “odës shqiptare”lexohet historia me bukurinë e fjalësdhe të armëve të varura në mur, që pris-nin krahët e burrave.

Lutfi Hanku ndjeu kënaqësi të paza-kontë, kur rendi me pendë në dorënëpër vitet e Faje Xhanit. Ai gjeti njerëztë mirë që e ushqyen me material, tëcilin e derdhi me dashuri e nikoqirllëknë shtrat origjinal, sa duket si roman,ku janë shkrirë bukur pasuria jetësoreme artin shprehës. Është shkruar mesens edukativ mjedisi i Teqesë së El-basanit, në të cilën personazhi rritet eformohet nga Baba Haçi dhe profesorëe studentë të Normales. Prej tyre zgjua-rësia e Fajes “vidhte” kulturë e dije.Formimi edhe me filozofi mistike e veshidervish dhe më vonë Baba bektashiannë teqenë e Martaneshit. Si human endërgjegjësoi vetësinë drejt triumfit tësë mirës ndaj të keqes. Këtë sens e gje-jmë në vepër te personazhet që këpu-sin hallka negative në shoqëri dhe izëvendësojnë me dashurinë, urtësinë,mirësinë si pasuri shpirtërore. Autori imaterializon këto vlera përmes fjalësbindëse dhe ditarit të personazhit, i cilireflekton botën volitive e cilësitë e kar-akterit.

Baba Faja gëzonte një autoritet epushtet shpirtëror në të gjithë shqiptarët,pa dallim feje, krahine e ideje. Autorinuk e ka fshehur këtë peshë, por i kadhënë personazhit dritë, që ngjallteshpresë e besim përmes fuqisë methelb filozofik bektashian.

Figura e Baba Fajes zbulohet e rritetqë kur angazhohet në luftën kundërpushtuesve italo-gjermanë. Ai arrin tëkrijojë çetën partizane dhe batalionine Martaneshit. Veprimtaritë civile dheushtarake pasqyrohen në vepër me re-alizëm si në takime me patriotë,luftëtarë, në kuvende e aksione deri meformacione të mëdha pushtuesish, kuspikatën mençuria, guximi, trimëria edrejtësia e një udhëheqësi për të kapër-cyer ndërlikimet e luftës. Karakteri i per-sonalitetit të Babait ndriçon në libër sinjë idhull qiellor e tokësor.

Sa bindës e real ringjallet nga autorinë Konferencën e Pezës, në takimet meMustafa Gjinishin, Haxhi Lleshin, Mys-lim Pezën; refuzimet e Babait për push-katimet me urdhër, Operacioni i Dim-rit, marrëdhëniet me emisarët anglezë,debatet për reformimet në Kryegjys-hatën Botërore, krimi dhe emocionetnë varrezat e dëshmorëve të kombitpërbëjnë ashtin e librit.

Futbolli është i lidhur me talentindhe të dhënat fizike dhe jo çdonjeri që ka dëshirë e pasion për t'ubërë futbollist mund t'ia arrijë këtijqëllimi. Parametrat e kërkuara tëkombinuara me pasiononin, stër-vitjen e kushtet e saj patjetër qëpremtojnë që të arrihet rezultati idëshiruar. Një talent i tillë, që katë dhëna premtuese, si portier iardhshëm, pse jo edhe i portës sh-qiptare, është Erikson Aga, idatëlindjes 1991, me një gjatësitrupore 196 cm, nga Grazhdani iDibrës e banues sot në Tiranë.Eriksoni ka filluar futbollin nëmoshën 8-vjeçare me ekipin e La-prakës. I dashurar si gjithë fëmijëtme lojën e bukur të futbollit dhei përkrahur e mbështetur nga tra-jneri i parë i tij, S.Adili, ai do tëstërvitej rregullisht me ekipet emoshave në Laprakë, ku që aty tre-goi se premtonte për të ardhmensi një portier që nesër do t'i shër-bente portës shqiptare. Eriksoni fil-loi studimet në shkollën e mjesh-tërisë sportive "Loro Boroçi", kutashmë është në vitin e fundit.Aktualisht aktivizohet me ekipin"Shkëndija", në kampionatin e tërinjve të Shqipërisë. Për rritjen etij si futbollist e si portier ai kamarrë mësime e ka zhvilluar stër-vitje nën kujdesin e mjeshtrit ,legjendës së portës shqiptare, Per-lat Musta. Perlati i njeh mirëcilësitë e tij dhe të dhënat që janënjë garanci për t'u bërë një portierme vlera për kombëtaren tonë. Erik-soni ka tërhequr vëmendjen eshumë specialistëve të futbollit, qëmerren me përgatitjen e ekipeve tëmoshave. Ai është thirrur edhe nëekipin kombëtar U-19, nën

drejtimin e trajnerit Ramadan She-hu, ku ka luajtur dhe ka rënë nësy aftësia e talenti i tij si portier.Në ndeshjen miqësore të ekipittonë kombëtar U-19 me ekipin eMaqedonisë, ndeshje e cila u zh-villua në Ohër, spikati me pritjete tij vendimtare, duke u duartro-kitur nga sportdashësit e shumtëqë ndiqnin takimin në Ohër. Përkëtë, një gazetë sportive maqedo-nase do të theksonte se portierikuqezi shqiptar ishte futbollistimë i mirë në fushë, teksa priti gjua-jtje të pabesueshme dhe tregoi tal-ent, duke bërë mrekullinë në disaraste. Vlen të përmendet se vitin ekaluar, ekipi i Vllaznisë së Shko-drës e afroi në radhët e saj, kumjeshtri Paulin Ndoja do të dal-lonte te ky djalosh cilësitë e duhu-ra për një portier të së ardhmes, porburokracitë dhe rregullat e shkollës,nuk e lejuan të vazhdonte tek kyekip. Aktualisht Eriksoni është dukekryer një provë në Gjermani dheshpreson se me paraqitjen e bërëgjatë provës një mujore në Fraiburg,i ka bindur dhe shumë shpejt do tëjetë lojtar i këtij klubi. Megjithësei larguar në kërkim të një të ardh-meje më të mirë të tij, ai shpresonqë me paraqitjet e përgatitjen tëmbetet nën vëzhgimin e vëmend-jen e trajnerit të kombëtares së tërinjve për të marrë pjesë në elimi-natoret e kampionatit europian qëdo të zhvillohet në Itali në mua-jin nëntor të këtij viti. Padyshim,që të tillë element nuk duhet tëna largohen. Ndaj është mirë tëmendojmë seriozisht qysh tani. Iavlen të merresh me to pasi nesërkrenohet vendi ynë në kampionatebotërore. / Sh. Skarra

LUTFI HANKU BOTON LIBRIN “MARSI I VRARË”

E vërteta e vrasjes sëBaba Faja Martaneshit

Koha mbas çlirimit e përballi meprobleme më të ndërlikuara. Duke mosqenë më drejtues i një institucioni fe-tar, ëndërronte dhe krijimin e familjessë tij. Baba Faja e kishte menduar drejt:Familje ka pasur dhe Muhamedi, edheimamët me radhë. Mos krijimi i famil-jes nga klerikët bektashinj qe bërë përmotive krejt ordinere, ndaj nuk kishte

asnjë cënim të udhës së shenjtë. Siduket, në reformim u shfrytëzua situatae krijuar, sa u përdor skenari politik itragjedisë. Dokumentacioni i shfrytë-zuar në vepër fokuson se vrasjet nëKryegjyshatë u fshehën nën vetullat ekrimit. Sa mbarova së lexuari veprën“Marsi i vrarë”, ndjeva erën e një frutitë pjekur.

Lutfi Hanku lindi në Zerqan të Dibrës më 4.4.1933 nga një familje emesme, patriotike me besim bektashian. U rrit jetim. Mësimet e para i

mbaroi në vendlindje. U aktivizua si pionier në luftën kundër pushtuesititalo-gjerman. Mbas çlirimit të atdheut vazhdoi studimet në Normale tëElbasanit dhe Uniken në Peshkopi. Më 1948-1952 ndoqi shkollën peda-gogjike në Peshkopi dhe e mbaroi në Shkodër.

Punoi me përkushtim si mësues në shkollën 7-vjeçare të qytetit të Bul-qizës, Kastriotit, Zerqanit dhe inspektor arsimi. Më 1956-1960 mbaroiUniversitetin Shtetëror të Tiranës, fakultetin Histori-Filologji. Nga viti 1960-1992, mësues i gjuhës shqipe në shkollat e mesme të qytetit të Peshkopisë.Ka drejtuar rrethet letrare të shkollave, bibliotekat dhe aktivitetet shken-core kulturore artistike. Është vlerësuar në konkurimet kombëtare për dra-ma, ansamble artistike dhe estrada me medalje nga Ministria e Arsimit dheKulturës.

Që në vitet ’60 ka botuar në shtypin monist përshkrime, skica letrare,tregime, monografi të shkurtra historiko-letrare në përmbledhje me shumëautorë dhe në gazeta e revista të sistemit monist dhe pluralist. Në TVSHjanë shfaqur tre telefilma për heronjtë e Dibrës. Më 1974 botoi “Nëpërgjurmët e heroit” dhe më 1980 ribotoi “Nazmi Rushiti”. Në vitin 2000“Kaçaku”, më 2003 “Drita e shpirtit”. Më 2006 romanin “Erdhi Caushi”, më2009 “Marsi i vrarë” (vepër historiko-letrare). Më 1975, anëtar i Lidhjes sëShkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë.

Dekoruar dy herë nga Presidiumi i Kuvendit Popullor, vlerësuar tri herëme dëshminë “Mirënjohja e kombit”, vlerësuar nga Bulqiza “Qytetar Nderi”.Ka drejtuar ca kohë gazetën “Dibra”.

10 - Nëntor 200943nr.

shënimeShënime për njerëzit që mes sakrificash vua-jtjesh punonin për kërkimet gjeologjike nëmasivet e Korabit

Kur kërkonim minerale

Nga: Vesel HOXHA*

Ishte viti 1981. Sektorin e ri të ekipitgjeologjik për kërkim - zbulimin e min-eralit të hekurit pa nikel, siç hyri në fjalo-rin e asaj kohe ky emërtim, tashmë ekishim ngritur dhe nuk punonim më sidikur me çadra. Sipër mbi fshatin Plosh-tan, në vendin e quajtur Hurdha e Bidan-it, në jug të kodrës së Rreshkës, ishtevendosur qendra e ekipit, e përfaqësuarme një ndertesë kryesore me parafab-rikate betoni dhe dy baraka të mëdhame dërrasa pishe (menca me guzhinëndhe magazina me furrën e bukës). Ven-di ishte deridiku i sheshtë e i mbrojturnga erërat e frikëshme të asaj zone sido-mos në periudhën e dimrit. I ngjante njëterrace të vogël jo të vazhdueshme nëshpatin perendimor të malit të Sorokolit.Nga ana gjeologjike terraca në fjalë për-faqësonte një ulje shkallore tektonike teformacioneve paleozoike drejt lindjes,drejt fshatit Ploshtan dhe, ndodhej rreth1,5 km ndën shfaqjen e mineralizuar tëhekurit Gurët e Kodrës, ku kishimpërqëndrimin e punimeve kryesore. Nëverilindje te sektorit, rreth 500 m larg tij,nëpërmjet një ujësjellësi të ndërtuar en-kas, merrej ujit e burimit të Gurëve tëDhëlprës me një debit (prurje) të vogëlpor të mjaftueshëm për nevojat tona. Ujiishte i një cilësie shumë të lartë, metregues të analizave kimike më të mirase treguesit e burimeve karstike te Stan-eve të Preshit ku merret sot nje pjesë esasisë së ujit që furnizon qytetin e Pesh-kopisë dhe disa fshatra. Uji buronte nëpjesën e poshtëme te Kuarciteve (llojeshkëmbore të forta, përdoren si lendë eparë për prodhimin e qelqit etj.) në ven-din me të njejtin emër, duke gjarpëruarnëpër grimcat e kuarciteve dhe kuarcit(SiO2) të shëndritëshme, duke na dhënënjë pamje me bukuri të rrallë. Edhe kurnuk e kishim ngritur sektorin, më kishterastisur shpesh të kaloja pranë këtij buri-mi, të ndaloja e të pushoja për të shuaj-tur etjen e për tu kënaqur më këtë xhe-vahir të natyrës. Në përgjithsi ujët e formi-meve rreshpore paleozoike apo të atyreme moshë më të re, eshtë i një cilesie tëlartë por me debite të vogla. Me të drejtëfshatarët e kësaj krahine me eksperi-encën e tyre nder vite e shekuj kanë iden-tifikuar cilësine e këtyre ujrave. Shumëujëra në këto formime rreshpore, sido-mos kur në sipërfaqen e tyre kemi zhvil-lim masiv te Lajthisë dhe Dushkut, pam-varësisht debitit te vogël, janë shfrytë-zuar ndër vite nga banorët e këtyrezonave jo vetëm për tu pirë por dhe përnevoja të tjera jetike. Ngritja e sektoritishte bërë për të përballuar volumet nërritje të punimeve të zbulimit, bazuar nëprojektet perspektive që ishin hartuar emiratuar për zonën mineralmbajtëse.Punonim me të gjitha llojet e punimeveper kërkim - zbulimin e hekurit oksido -silikat në malësinë e Sorokolit në disaobjekte. Kishim në punë katër sondaKA-2M 300 Sovjetike dhe dy sonda XJ-Kineze. Që të gjitha makineritë puno-nin me energji elektrike, të lidhura megabinën e vendosur posaçërisht për për-ballimin e fuqive elektrike të instaluaranëpër sonda dhe ne stacionin qendrortë pompimit të argjilës nga ku bëhej për-punimi i solucionit të saj dhe shpërn-darja nëpër të gjithë instrumentëtshpues. Energjia elektrike nga gabina përtek konsumatorët transmetohej

Pamje e Liqenit të Gramës

nëpërmjet disa kabllove tre fazore tëtrashë që gjarpëronin nëpër bjeshkë mespër mes barit të saj, të cilat për një kal-imtar të pa mësuar apo të pa vëmend-shëm të trebnin, sikur të vendosje këm-bën në ndonjë zvarranik (gjarpër, zha-pi etj.). Kabllot ishin të një cilësie të mirë,me një diametër mbi 45 mm, me katërmikrokabllo me tela bakri brenda, tëprodhuara në Uzinën e Telave të Bakritnë Shkodër me veshje solide pvc-je. Ishintepër praktike dhe kryenin shumë mirërolin e linjës lëvizëse trefazore në maleduke zgjidhur më së miri furnizimin meenergji elektrike edhe pse sheshet përkryerjen e shpimeve ndryshonin herëpas here. Këto kabllo pune trefazore ikalonin 1.5 km gjatësi linje totale. Vend-lidhjet e pjesëve të tyre ishin tepër të sig-urta, të izoluara mirë dhe të maskuaranë kuti druri nga të gjitha anët dhe, tengritura pak nga toka. Sigurimit tekniknë punë i kushtohej një rëndësi e mad-he, aq më tepër kur bëhej fjalë përrrymën elektrike, e cila nuk të le të ga-bosh dy herë. Zona ku kryenim punimete shpimit sherbente dhe si kullotë përvendasit. Tufat me të imta e të trasha qëvinin nga fshatrat e Ploshtanit, Vasies,Bushtricës, Matranxhit, Gjegjeve etj. çdoditë kalonin mes për mes zonës së pun-imeve. Mundësia për të rënë në kontaktme rrymën elektrike ishte e madhe. Ndajkëtij problemi i kushtohej vëmendja eduhur. Masat për tu mbrojtur nga aksi-dentet duhen marrë edhe kur rrezikueshtë i vogël. Sherbimin elektrik në ekipe mbulonte i palodhuri dhe talenti IsufLela.

* * *Elektriçisti Isuf Lela që realizonte

shërbimin elektrik në ekip, shkëlqente. Ishkëlqente edhe puna. Punonte ngamëngjezi deri në pasditën e vonë. Mëishte krijuar përshtypja se ky njeri nuk edinte ç’është lodhja. Punonte shumë enuk bënte zhurmë e as nuk e rrihte asn-jëherë gjoksin. Të vetmen gjë që kishteIsufi, shefave nuk u thoshte asnjëherëjo. Kur e kritikoja për këtë ves apo ikërkoja të më shpjegohej pse veprontekështu, më përgjigjej prerë e me humor:Ec e thuaj jo po deshe shefit, une e kamprovuar një herë të them jo dhe, ju edini ç’më gjeti. Punë dhe heshtje ishteperkufizimi në pak rrjeshta i këtij mjesh-tri të elektricitetit. Isufi nuk ishte inxhini-er, por punën e inxhinierit bënte. Nukmbaj mend që në periudhën e verës, kurealizonim volumin më të madh të pun-imeve, të hante drekë para orës shtatë tëpasdites. Ku nuk e gjeje Isuf Lelën. Ngafshati Ploshtan, ku fillonte linja jonë etensionit të lartë e gjerë te kabina nëmajat e Sorokolit (Gurët e Kodrës etj.)me gjatësi rreth 3.3 km, gjithçka ishtebërë nga duart e Isufit. Po ashtu nga ga-bina e ekipit e deri tek sondat, galeriaapo stacioni i argjilës, gjithçka elektrikekishte vulën e punës të Isufit. Tek fute-sha ne barakat e sondave më binte men-jëherë ne sy rregulli i instalimeve elek-trike. Kur ndonjëherë i bëja ndonjë vëre-jtje të vogel për punën, më shumë për tangacmuar, ai më thoshte me humor:Për të bërë vërejtje eshtë më lehtë se sapër ti ripauar ato duke mu përgjigjur dheai po me humor. Duart e Isufit ishin bërësi lëkurë pishe. Kallot në duar ishin kaqtë mëdha e të forta sa që ai një pjesë tëtyre i priste me thikë. Tek e shikoja jorrallë te kryente këtë veprim ndjejanjëherësh dashuri dhe dhëmbëshuri përtë. Në shtëpi shkonte një herë në muaj,jo vetëm pse e kishte larg (Selishtë) poredhe pse kishte shumë punë. Kjo përfaktin se një pjesë e shpimeve ishin tëcekët dhe kishim transporte të shpeshtasondash, për pasojë prania dhe puna eIsufit ishte domosdoshmëri. Kësisoj nukmund të bëhej puna me akord, që tëkishte mundësi të grumbullonte push-ime plus. Shpesh shkonte vetë në Bul-

qizë edhe për furnizime. Do të shkoj vetëti marrë materialet inxhinier -më drejto-hej mua- pasi unë i dijë ato që më duhen.Po nuk e kontrollove magazinën vetë atatë përcjellin. Ku duan t’ja din ata. Këtu nëmale dhe ajo na duhet, të na sjellim ma-teriale tjetër për tjetër dhe hajde pastaj erealizoj detyrat e planit. Ky ishte në pakrrjeshta Isuf Lela i Selishtës.

* * *Punimet minerare nëntokësore

(galeritë) ishin të mekanizuara. Puset dhekanalet nuk mund të mekanizoheshinpër vetë natyrën dhe shpërndarjen e tyrenë zona të largëta e të ndryshme. Numrii punëtorëve në tërësi e kalonte shifrën120, rrallë dhe më shumë, sidomos nëperiudhën e verës kur na duhej të kry-enim punimet sipërfaqësore të kërkimitderi 2-3 orë larg bazës, duke ndjekur everifikuar në shtrirje zonën xeherore(zonën me mineral). Në shërbim të volu-mit të madh të punimeve që realizo-heshin me shpime dhe me punime tëtjera minerare e sipërfaqësore ishin tëangazhuar shumë punonjës ndihmëssiç emërtoheshin në atë kohë punon-jësit që nuk lidheshin direkt me pro-dhimin ose me frontin e vështirë tëpunës. Njeri nga ata e më i dalluari ishteelektriçisti që sapo e permendëm më lartë.Vinin pastaj me rradhë guzhinieri, fur-rtari, brigadierët e sondave, zjarmëtarët,motorristët, pompistët, kryesondistët etj..Rruga e makinës nga fshati Ploshtan përnë sektorin e ri të ndërtuar, ishte hapurtashmë, kësisoj të gjitha furnizimet vinindrejtë e në ekip. Vuajtjet e mosardhjes sëmaterialeve në ekip kishin kaluar. Edhenje diagaç ushtrie i luftës së parëbotërore, me të cilin bënim transportin ematerialeve nga fshati Ploshtan e deri nesektor, kur rruga e makinës nuk ishtendertuar akoma, sikur e kishte parand-jerë përfundimin e detyrës dhe u prishpak para ndërtimit të saj. Kur merrte mal-orën e Sorokolit për të dërguar ngarkesatqë vinin nga Bulqiza, nga fshati Plosh-tan për në qendër të ekipit, pothuaj gjithëkrahina e Kalasë së Dodës e dëgjontezhurmën e motorrit të tij. Motorri te kri-jonte përshtypjen se e nxirrte naftën pae djegur fare, duke lënë pas një shtël-lungë të zëzë tymi.

* * *Më bënte përshtypje tek e

manovronte gjithë atë makineri të mad-he e të vjetër specialisti Faik Ferati ngaKullasi (Çernjeva). Faiku ishte i vëllai iHulë Feratit, një njeri i mirë që nuk dota harroj kurrë edhe pse kam shumë vitepa e parë. Që në fillimet e para të punësnë Sorokol ai na u gjend pranë. Punon-te si traktorist pranë kooperativës apovarej nga SMT-ja e Peshkopisë (sektoriSllovë), këtë nuk e mbaj mend mirë. Rru-ga e makinës për në sektor mungonte.Do të ndërtohej më vonë kur punimet

do të merrnin rezultatet e para e prem-tuese dhe do të intensifikoheshin. Nëatë kohë nuk kishim mundësi pagese. Eshumta që mund ti benim dhe që pra-nonte dhe ai ishte një çaji mali, apondonje metër linear kavo çeliku nga atotë sondave. Shumë sonda e materiale tërënda janë ngjitur në lartësitë e këtij malinga traktori i Hulës, duke qarkuar rrugëpa rrugë shpatin e Sorokolit. Edhe të vël-lanë në punë e pranuam me lehtësi falëdhe respektit që kishim për të, ndonëseai e njihte mirë makinerinë dhe ishte ivetmi që mund ta drejtonte atë mjetë tëvjetëruar. Nuk do ta harroj dhe për faktinse na ndihmoj vite e vite me rradhë pakurrëfarë interesi me traktorin e tij “të pal-odhur”. Na ndihmonte ky njeri i thjeshtëe fjalë pak edhe nga deshira e madhe qëkishte, që në këtë zonë me tre muaj verë,të shpejtoheshin kerkimet e të hapej dri-ta jeshile për fronte pune për pupullatëne kësaj krahine të njohur në të gjithëshqipërinë për delet rudë dhe sh-tegëtimin aq të përfolur në periudhen etë ashtuquajturit socializëm.

* * *E mbajtëm shumë vite ne oborrin e

Ekspeditës në Peshkopi makinerinë eluftës së parë botërore, diagaçin, dukebërë kurioz të gjithë kalimtarët, deri sa ierdhi rradha për në kombinatin e El-basanit. Kjo ishte në vija të përgjiths-hme gjendja e ekipit tonë gjeologjik nëSorokol atë vit.

Ishte fund Qershori. Isha ngritur mëherët se zakonisht. Guzhinieri Agim Fe-rati ishte ngritur akoma më herët se unë.Kishte ndezur sobën e madhe nëguzhinë dhe po merrej me pergatitjen emengjezit per punëtorët që do të veninnë punë në turnin e parë. Tymi i sobësngjitej pa pengesa ne qiell ç’ka parala-jmëronte një kohë të mirë, të paktën përatë ditë. Kështu na thoshte Agimi, i cilinuk shquhej vetëm për guzhinën pordhe për parashikimin e motit me meto-da popullore të vrojtuara e të provuarandër vite e shekuj në këtë krahinë. Poashtu kishte ndezur edhe radion me zëtë lartë ku tingujt e muzikës populloreburimore shqiptare, që transmetonteradio Tirana në orët e para të mëngjesit,përhapeshin kudo. E vetmja “zhurmë”që dëgjohej ishte zeri i radios së guzhin-ier Agimit, i një radioje Kineze, që kurndalonte ndonjëherë, me një të goditurtë Agimit vazhdonte të punonte përseri.Gjithmonë e kam dashur dhe shijuarmuzikën popullore, në veçanti atë Kos-ovare, por në atë mëngjez të ftohtë verenuk e pata mendjen tek muzika. Isha ishqetësuar. Duhej të ngrinim një bazëverore me çadra në Rrafshin e Korabit,larg bazës së ekipit ku ishim stacionuarmbi Ploshtan. Po përgatitja materialet epunes qe do më duheshin atje, deri nëvogëlsira si dhe, disa paisje fjetjeje. Që

në darkë kisha porositur punëtorë tëekipit që të vinin 3-4 kafshe për të bërëtransportin e materialeve në Rrafshe. Mezjarmëtarin Safat Hoxha nga fshati Te-jas kisha biseduar që të organizontetransportin e materialeve eksplozive dhetë bënte sigurimin e tyre afër postës kufit-are të Rrafshit të Korabit. Në afërsi të sajndodhej një bunker i mjaftueshëm përsasinë e materialeve eksplozive që do tëna duheshin. Me komandantin dhekujdestarin e postës verore te Rrafshit tëKorabit ishim dakorduar. Ne do të ven-dosnim vetëm një derë metalike në hyr-je, duke e mbajtur çelesin e derës nëfjalë zjarmëtari ynë. Rojet e postës do tëruanin depon tonë fushore. Ky ishte njëfavor e kursim i madh për ne, përndry-she duhej të paguanim katër roje mearmë. Këtë e kerkonte rregullorja e sig-urimit teknik në punë. Me të nuk bëhejshaka. Do te punonim ne ndjekje te disadaljeve e shenjave minerale në shtrirje,kryesisht me kanale e pastrime (pra mepunime të lehta, siç i emërtojmë negjeologët punimet e kësaj natyre) dhemë pak me puse, qe do te hapnim nënjë zonë që shtrihej nga shfaqja poli-metalore e Burimeve te Izvirit ne per-endim, e deri ne Qafen e Rosnikut nelindje, pranë kufirit me ish RepublikënJugosllave të Maqedonisë, tek Piramidanr. 2, me nje gjatesi mbi 5 km. Veçshfaqjes në fjalë në këtë rajon ishintakuar edhe shfaqje te tjera të mineraliz-imeve të hekurit oksid, hekur - manga-nit, arsenikut dhe shenja te mineralizi-meve te bakrit, arit, zhivës etj.etj.. Ngamineralet jo metalore veçojmë gëlqer-orët e mermerizuar deri mermere teShpellasit. Këto të dhëna tepër intere-sante si dhe, bazuar edhe në disa njof-time gjurmuesish popullor, në veçantitë zjarmëtarit tonë Safat Hoxha, më shty-nin çdo çast ta ngrija këtë bazë fushoreverore, edhe pse mundësitë i kishim tëvogla. Nga Bulqiza e largët ku ishte qen-dra e Ndërmarrjes, nuk shikohej me sytë mirë zgjerimi i punimeve ne zonën ePeshkopisë, aq më tepër në Korab, kjojo vetëm nga mosnjohja e problemevegjeologjike në tërësi për këtë rajon por,interesat e çastit për kromin dhe planin,bënin punën e vetë. Mendonin se kishinplot telashe në pellgun e Bulqizës dhekësisoj nuk donin telashe të tjera. Nëbazën e Ploshtanit punët ishin deridikutë stabilizuara dhe, punimet gjeologjiketë zbulimit mund të ndiqeshin nga teknikgjeologu i ekipit Halit Koka, pa problem,pasi ishte përgjithësisht një punë rutinëdhe e perballueshme, falë dhe eksperi-encës që tashmë ai e kishte fituar. Pam-varësisht nga të gjitha këto, shqëtësimmbi shqetësimet kisha në se do ti orien-toja drejt punimet, në se do të kisha re-zultat, në se do të isha në gjendje ti bëjasakt hartat apo do të kisha nevojë për

11 - Nëntor 200943nr.

në çadërIsuf Lela, Faik Ferati, Agim Ferati, Safat Hoxha, Halit Koka,

Rasim Shehut, Safat Hoxha etj. personazhe reale të kohës, vijnënë shënimet dhe kujtimet e Vesel Hoxhës

rrëzë Malit të Korabitndihmë të specializuar në terren, pasikampionet do analizoheshin ne Tiranë.Ç’mendonin burokratët për mua nukkishte rëndësi, falë telasheve që më sill-nin.

* * *Teknik gjeologu Halit Koka banonte

në fshatin Stredok. Një fshat malor rrëzëmaleve të Korabit, në këmbët e bjeshkëssë Preshit dhe asaj të Shehut. Sot ky fs-hat së bashku me fshatin Rade njihenme një emër të përbashkët, Radomirë.U gëzova shumë kur erdhi me punë nëekipin tonë. Në fillim u gëzova per fak-tin se ai ishte nga krahina e Kalasë sëDodës ku kishim qendrën e ekipit, mëvonë do te gëzohesha dhe per sjelljet etij shembullore dhe aftësinë profesion-ale. Ai shumë shpejt u njoh me llojetshkëmbore dhe mineralet e zonës si dheme nje sërë dukurish gjeologjike. Gë-zonte respektin e punëtorëve, falë dhefaktit se shumica e punonjësve ishin ngae njejta krahinë dhe kishin njohje elidhje nga më të ndryshmet mes tyre.Problemet e dokumentimit gjeologjik injihte në detaje dhe kësisoj nuk i shpë-tonte gjë pa e vënë re. Shkurt, për punënqë kishte detyrë të kryente, nuk kishamë mëdyshje. Nuk kaluan shumë vitepune dhe ai ishte në gjendje të drejtontepunimet dhe të zbatonte projektin edhekur unë mungoja në ekip.

Njohja me Halitin nëpërmjet punëse jetesës nëpër male e çadra u thelluashumë. Midis nesh lindi një dashuri esinqert e vllazërore. Tek shtëpia e tij sh-koja shpesh sidomos te shtunave kurnuk kisha mundësi të kthehesha pranëfamiljes. Shtëpia e Halitit mu bë si shtëpie dytë, si e shumë e shumë të tjerëve nekëtë krahinë bujare e sedërlie. Prindërite Halitit më respektonin shumë dhe gë-zoheshin kur shkoja. Gjithë Kalaja eDodës i mbante në gojë për mirë. Atanuk kishin ndonjë pasuri, por ishin tëpasur në shpirt, ishin njerëz të thjeshtëdhe shumë bujar. Muhabeti që benimme to më pëlqente shumë dhe kjo bëntetë mos e kuptonim sa ecte ora. Nuk flin-im asnjëherë para orës 12 të natës.Shpesh shkoja edhe në muajin e madh-nueshëm të Ramazanit. Babai i Halititkishte punuar për shumë vite guzhiniernë Peshkopi duke mos e ndalur asn-jëherë agjërimin. E njihnim të gjithë nëPeshkopi. Sa herë që shkoja më thoshteme humor: Revaninë do ta gatuaj unë,të tjerat le ti bëjnë vetë. Ma bënte këtëperjashtim si shpreshje të respektit, pasiunë e pëlqeja embëlsirën dhe në veçan-ti revaninë. Mbaj mend një thënie tëçmuar të cilën nuk kujtoj nga e kishtemarrë, por mbaj mend sentencën e saj:Biseda me dijetarë të vertetë, eshtë më eembël se mjalti, pale më, krahasuar merevaninë time. Qeshi pak dhe vazhdoj-nuk kam folur me shifra siç flasin ngakrahina juaj dhe Luznia, thjeshtë deshatë të them diçka me vlerë që kisha dëg-juar. Ne nuk jemi dijetarë, jemi largshumë larg, por luftojmë të bëhemi. NgaHafiz Pajazit Tafa, në Peshkopi, kishamësuar se dituria eshtë thesar dhe çelë-si i saj eshte te pyetësh dhe të mësosh.Kjo është edhe më me vlerë -e mbyllikëtë temë babai i Halitit, Veliu, zoti epastë shpërblyer me xhenet. Në Kalaedhe në kohën e monizmit mbahej ra-mazan. Sigurisht jo aq hapur por, vërejase nuk ngacmohej shumë në këtë pikëkjo zonë. Kur ndërruan jetë prindërit eHalitit bëra si bëra dhe shkova ne fsha-tin e tij të lindjes për ta ngushlluar atëdhe vëllezrit e tij të dashur Valën dheEmërlinë. Nuk mund të rrija pa shkuar,edhe pse nuk punoja më atje...! Edhesot e kësaj dite kur i takoj në të rrallë,kam një ndjesi dhe mall të veçantë përtë gjithë djemtë e Veli Kokës! Po ashtunuk do ta harroj kurrë ate qe me thoshteshpesh xha Veliu se “Kjo bote eshte vendper te punuar, pagesa behet ne ahiret”.

* * *Fakt është se realizimi i rezervave

gjeologjike ishte i lidhur me ecurinë epunimeve të shpimit, të cilat për hirë tëvertetës nuk patën ecur me ritmet edëshiruara. Realizimi i shpimeve ne sh-tresat shkëmbore te Sorokolit ishte i vesh-tirë, kërkonte teknologji të veçantë e tëavancuar dhe sasira të mëdha argjile.Kësisoj kostua e punimeve dhe telashetorganizative për realizimin e metrazhitishin te mëdha. Ndonëse dhe ne kishimpjesën e përgjegjësisë tonë në këtë mos-realizim, por në fund të fundit neve nakerkohej minerali, sasia dhe cilësia e tij,për sonda kishte inxhinier sondash,edhe pse nuk kishin dëshirë të punoninnë Korab e larg familjes, duke na i lënëneve gjeologëve edhe këto probleme.Problemet e planit në përgjithsi trajto-heshin si telashe e të gjithëve por nëveçanti ishin vetëm e gjeologëve. Men-doj se gjeologët e zonave të largëta nëshumicën e rasteve jane penguar nëpunët e tyre të profesionit duke u mar-rë shumë me probleme organizative dheecurinë e shpimeve apo punimeve tëtjera gjeologo-zbuluese. Na binin nëqafë me pa të drejtë por, të mos har-rojmë se ishte kohë tjetër dhe partia tëurdhëronte e planet duheshin realizuar.Kerkesa e llogarisë për realizimin e vol-umeve fizike dhe rezervave mineraleishte në shkallë të lartë. Shteti dhe par-tia paralel të kërkonin llogari. Unë du-hej të përgjigjesha për gjithçka ndodhtene sektor. Në këtë këndvështrim largimiim nga ekipi nuk shihej mirë. Megjith-atë, në këto rrethana mendoja se do tëishte më me dobi puna që do të ndërm-errja, zgjerimi i perspektivës së mineralm-bajtjes. Sondat dhe sektorin, aty i kisha,por verën se gjeja më. Shpesh kujtojafjalët e profesor Alaudin Kodrës i cilimë thoshte se të gozhdohesh në nd-jekjen e punimeve të kërkim - zbulimitështë gjëja më lehtë për një gjeolog,është në një farë mënyre si të mbylleshbrenda guackës dhe të shohësh rehat-inë personale duke mos menduar përperspektivën e objektit ku punon dhe tërajonit në tërësi. Gjeologjia eshtë njëshkencë që veç të tjerave kërkon edheguxim. Pa guxim, veprim e dije, pa punënuk ka rezultate. Këto i bluaja pa ndër-prerje në kokë.

Bora akoma nuk kishte shkrire neKreshtat e Malit te Korabit ku lartësitëmbi nivelin e detit lëvizin nga 2525 mderi ne 2754 m. Edhe poshtë kreshtave,vende – vende kishte ishuj bore sido-mos neper gropat e thella karstike nefillimet e Rrafshit te Korabit, që nga ven-dasit thirren Rebi. Megjithëatë, punaduhej filluar sa më parë. Vera këtu ësh-të e shkurtër dhe koha nuk të premtonpër shumë punë. Do të ngrinim vetëmçadrën time italiane me ngjyrë jeshiledy-vendëshe. Punëtorët nuk do ti siste-monim nëpër çadra jo vetëm për faktinse nuk kishim mundësi organizative, pordhe per faktin tjetër se, ato do të ishin tëgjithë nga Tejasi, fshati më i afërt malor iKalasë se Dodës me zonën e punimeve,me mundësi për tu kthyer në darkë pranëfamiljes. Në rikonicionin që kisha bërëdisa ditë më pare, pata caktuar vendin engritjes së bazës, afër baxhos së RasimShehut. Nuk kishim nevojë të linim rojeduke qenë pranë baxhos, pranënjerzëve të saj të mirë e besnik.

* * *Me baxhierin na kishin njohur vësh-

tirësitë e jetës. Na njohën e na bashkuanmalet. Atë verë në baxho punoi djali i tijImeri, por ne ishim mësuar ta thërris-nim me emrin e Rasimit, këtij njeriu seri-oz e zemër mirë, që një jëtë të tërë punoiketyre anëve me ndershmëri e përkush-tim në përpunimin e qumshtit të malevemë të larta të Shqipërisë. Po ashtu dheImeri, mëshironte vyrtutet e të atit, njënjeri i qeshur e kurajoz, një njeri korrekt

me të gjithë fshatarët. Ndërsa e pyesjapër cilësinë e qumështit të këtyre anëve,ai më përgjigjej me fjalët: Qumështi esh-të shumë i mirë, qumësht Korabi kur ithonë, por bjeshkët tona më të mira janëmatanë kufirit inxhinier, matanë qafëssë Rosnikut- më drejtohej shpesh me njëfarë zemërimi dhe nostalgjie per to. Unëe dija se viset shqiptare ishin coptuar,por bjeshkët me sy në ato anë nuk i kishaparë ndonjëherë që ta ndjeja si Imeriinatin e të qënurit të tyre jashtë kufijvetë Shqipërisë. Kur mu dha mundësia eshkova në ato vise Shqiptare, si gjeolog,thashë me vehte: Ah sa të drejtë paskapatur Imeri. Unë jam mahnitur kur i kamparë nga afër bjeshkët e pa-anë e atopyje të virgjëra në tërë kuptimin e fjalës.Nga maja e Korabit i kisha parë vetëmme dylbi. Jam habitur midis të tjerave,kur ne afersi të Gurit të Zi (Crni Kamen),aty ku fillon e merr formë përroi i fam-shëm i Radikës, kishte dhe një xhami.Ishte ndërtuar për të falur të xhumanëbesimtarët islam. U habita, por, dhe ugëzova shumë. Të them të drejtën nëShqipëri nuk kam dëgjuar që të këtëxhami ne bjeshkë…..! Mu kujtua xhaRasimi (Xha Hamdiu e sa e sa tëtjerë.......) i cili do të ishte ndër të parëtqë do të falte të xhumanë në këtë xhami,po të mos e pengonte kufiri dhe sistemi!Mu kujtua gjithashtu kur falej të premtevenën hijen e Kasollës së Baxhos në Rraf-she, me lëkuren karakteristike të deleverud si shtroje, por jo në xhami! Më qelutur dhe mua disa raste që të faleshimbashkë por unë nuk pata pranuar…! Eh,tani të paktën një pjesë e këtyre bjesh-këve madhështore dhe xhamia janë tëKosovës, të Shqiptarëve dhe tëGoranëve, ngushllova vehtën..…!

* * *Reth orës shtatë të mëngjezit poshtë

sektorit vura re se po vinin kafshët. Ba-jram Daku, një sondist i shkathët e syshqiponjë kur i thonë, i kishte lidhur nëatë mënyrë hajvanët, duke i komandu-ar nga kali që kishte preferuar ti hypte etë printe karvanin. Dukej sikur po flutu-ronte. Së bashku me disa punëtorë qëflinin në sektor dhe guzhinierin, ingarkuan mirë e mirë të gjitha materialetqë kishim bërë gati. Kishte pergatitur dhedisa trarë druri të hollë (shkopinj) për tështërnguar çadrën. Unë kisha harruar taporosisë për to, por njerëzit që e njohinpunën kujtohen për gjithçka dhe tënxjerrin faqebardhë. As në shkollë tëthem të drejtën nuk kishim mësuar përngritjen e çadrave. Nevoja na mësoj gjatëjetës. Të lumtë Njazi- iu drejtova atij përta falenderuar. Ne Rrafshe nuk ka pyje,ndaj më vajti mendja për ti pergatiturvetë. U kujtova –vazhdoj persëri bisedënNjaziu, pasi kur ngritën për herë të parëçadrat në Kijavec, ne kodrën e bukurme Mështekna në Ploshtan, ne i shtern-guam ata me trarë (të përafërt me hunjëte gardhit) që të mos i lëviz e rrëzoi era.Ndërkohë që kafshët u ngarkuan dhepo bëheshim gati për tu nisur, guzhinierAgimi na kujtoj të ngarkonim dhe disaushqime kryesore. Nuk dua ti permendemrat e tyre se për brezat e sotëm menu-ja jonë e shqimit të asaj kohe do te dukete pabesueshme. Kështu ishin mësuar ne,njerëzit e maleve, të punonim në kushtetë tilla që sot as që shkohen ndërmend.Pas dy orë udhëtimi nëpër shpatin per-endimor të malit të Sorokolit arritëm nëRrafshen e Korabit, në këtë vend turistikmalor që ka tërhequr vëmendjen eshumë studiuesve të fushave të ndry-shme për bukuritë natyrore dhe vleratkullosore për blegtorinë, per tufat edeleve rudë, per stanet...... dhe përkengën prekëse te Kurbetit të kënduarnga bilbili i kengës popullore Dibrane,Artistja e Merituar Liri Rasha (Jushi). NëRrafshe, në vendin ku do të ngrijaçadrën, kishin arritur perpara nesh dhepunëtorët e punimeve sipërfaqësore që

do të hapnim atë verë. Midis tyre dallo-va dhe Zjarmëtarin Safat Hoxha.

* * *Safati banonte në fshatin Tejas, fs-

hati me kuotë më të lartë mbi nivelin edetit midis pesë lagjeve të vjetra të Ra-domirës në emërtimet e hershme. Metë kisha kohë që njihesha gjatë punësne malet e Korabit dhe Sorokolit. Mekalimin e viteve ai do te zinte një vend tëveçant, në marrëdhëniet e mija me punë-torët e ekipit te Hekurit, atë të Polimeta-leve dhe më vonë të të gjithë Ekspeditësse Peshkopisë, kjo fale humorit që e kar-akterizonte, fjalëve të tërthorta që për-dorte në biseda (alegorisë) dhe rretha-nave të tjera miqësore që më lidhnin mekëtë njeri. Ishte i zeshkët, me trup mesa-tar dhe me flokë të plota që nuk kishinndërmend ti binin, por vetëm i forco-heshin e i ashpërsoheshin. Pamjen ekishte te vrazhdët, por kur hyje nëbisedë me të, ai fillonte e “zbardhej” nëfytyrë dhe kur i vinte rradha për të folurvështirë se i’a lëshonte më rradhën ndon-jë tjetri. Pse bën kështu Safat -mun-dohesha në të rrallë ta kritikoja, dhe ai,me humor dhe hazër xhevap me thosh-te –unë di të bëjë muhabetinxhinier...vazhdonte duke renditur lloji– lloji argumentesh për të na mbushurmendjen në të drejtën e tij të fjalës. Buku-ria e njeriut është bukuria e fjalëve qëflet, pjekuria e njeriut kuptohet ngapunët e drejta që bën. Këtë ma ka thënëMulla Basria i Kullasit (Çernjevës). Pomore Safat po -i drejtohesha me të butëunë, ashtu siç të ka thënë Mulla Basriaeshtë, por bukuria e fjalëve nuk lidhetme sasinë e tyre, lidhet me cilësinë. Da-kord inxhinier- më kthehej përsëri, unësipas teje sasi flas. Edhe sasi edhe cilësiSafat, të dyja së bashku –ia ktheja me tëqeshur unë. Edhe ty nuk të kuptohetmuhabeti inxhinier –vazhdonte bisedënSafati, kështu e keni ju Çidhnakët, vetëmmuhabet me kunja dini të beni. Nukthonë kot, ç’pjellë nga macja, gjuan mijë.

Të them të drejtën Safati nuk ishtendonjë punëtor i madh. As ndonjë sh-kollë të madhe nuk kishte. Kishte zgjua-rsinë natyrale, pervojën e jetës dhe nëveçanti të pjesës së kurbetit, pasi shumëvite kishte punuar larg familjes, në pusete naftës ne zonën bregdetare. Për të vënëtë tjerët në punë ishte më i aftë se sa tëpunonte vetë. Profesioni i zjarmëtarit ishkonte për shtat pasi nuk kishte lodhjetë madhe fizike. Pikërisht këtë të funditai nuk e kishte qejf shumë. Tek shtëpia eSafatit si tek shumë e shumë të tjerë sh-koja në të rrallë duke e ruajtur masën.Në përgjithsi krahina e Kalase se Dodeseshtë një zonë e vuajtur shume, veçanër-ishtë e lodhur nga klima malore me dim-rin e gjatë dhe të ashpër. Kësisoj shtegëti-mi i bagëtive në periudhën e dimrit ish-te domosdoshmëri. Edhe punimet tonagjeologjike ne periudhën e dimrit reduk-toheshin shume. Një pjese e mirë epunëtorëve sistemoheshin ne ekspedi-tat e Bulqizës. Patë rastisur një dimër qëdhe Safati të punonte atje. Në punë esipër gjatë periudhës dimërore në Bul-qizë, ishte takuar me drejtorin e asajkohe dhe kishte zhvilluar bisedën emëposhtëme: A e dëgjove Safat se Par-tia ka marrë vendim të ndalojë sh-tegëtimin e bagëtive të Lumës. Pasi ish-te menduar pak i kishte dhënë këtëpërgjigje: Po shoku drejtor e mora vesh,por - kishte shtuar Safati - Ju a e morëtvesh se Partia ka marrë dhe një vendimtjetër? Për çfarë vendimi e kini fjalën Safat-i ishte drejtur ai si me habi duke priturpergjigjen? Për vendimin e ndalimit teshtegëtimit edhe të njerzëve të Gol-lobordës -i kishte thënë Safati! Si the, sithe Safat – i kishte kerkuar sqarim Drej-tori? Partia kishte marrë dy vendime, përtë ndaluar shtegëtimin e Bagëtive tëLumës dhe Njerzëve të Gollobordës.Më ofendove Safat – i ishte drejtuar

përseri drejtori i ndërmarrjes me një tonzbutës dhe me nje qeshje të lehtë nënbuzë, por, mirë ma bëre, se vetë u ngac-mova -e kishte mbyllur bisedën ai. Ndosh-ta drejtori mund ta kishte patur me shakadhe as që mund ta kishte menduar atëpërgjigje, por Safati e kish marrë shumëseriozisht pyetjen. Ishte me sedër, si gjithënjerëzit e Kalasë së Dodës dhe nuk du-ronte asnjeri që ta nëpërkëmbte, mepostin apo autoritetin e partise, zonën eTij, të përçmonte kujdesin e tyre përpunën me delën rudë. Ne nga halli ebëjmë shtëgëtimin, nuk e bëjmë nga qe-jfi përsëriste shpesh Safati. Bagëtia eshtësi fëmija dhe ne ashtu i kemi trajtuar gjithëjetën. Nga halli flejmë jashtë, pranë tyre,maleve e fushave të Shqipërisë, në shi enë borë, ditën dhe natën.

Ndërsa sillja ndërmend këto kujtime,për të plotësuar disi shënimet e mbajtu-ra në ato vite, më vajti mendja tek libriqë sapo kam lexuar kohët e fundit (dhu-ratë nga shoku i fëminisë, talenti i poez-isë Ilir Lazim Spata, ish nxënës i sh-krimtarit dhe studiuesit të spikatur Xha-fer Martini), ku, midis të tjerave, në lib-rin “Legjenda e Nje Fisi”, vargëzon pje-sen kur Demir Lusha i vjetër nga Arra-si, në bisedë e sipër nuk pranon qëVeziri i Shkodrës ta shpërblejë person-alisht me para per meritat që kishte,por i kërkon atij ndihmë për ndërtimine Urës se Lushës në Krahinën e Çidh-nës, për të lidhur dy brigjet “Ku mblid-het , tkurret, Lumi i Zi”:

Vezir i NaltëTy t’u shtoftë ndera!Për vehte s’dueBesa një grosh!Jam derë sojlie,E ma don sëraTa ruaj nderinMe xhepat bosh.Vertet me xhepa bosh e ka ruajtur

nderin ajo krahine. Për këtë jam krenarëedhe unë pasi ndjehem si bashkëfshatari asaj krahine, ndjehem me fat që mudha rasti të punoja e jetoja një pjesë tëjetës time, të rinisë, në ato anë, mes atyrenjerzëve të thjeshtë, në ato bjeshkë e maletë lartë e me bukuri të rrallë të cilat nëanën profesionale përfaqësojnë një lab-orator të “gjallë” të gjeologjisë Shqiptare.

Disa vite me vonë kur nuk punojane Korab, më rastisi të shkoj në këto anëme një profesor të nderuar dhe njëko-hësisht mikun tim Zotni Selam Meçon.Patën rastin që në përfundim të puni-meve fushore një natë ta kalonim nështëpinë e Safatit. Kishte marrë vesh sekemi ardhur dhe na dërgoj djalin, Bilbi-lin, që të na ftonte. Kur unë e prezantojnë detaje per profesionin e profesorit tërespektuar, duke i shpjeguar se ky mestë tjerave merret me percaktimin e mosh-es së shkëmbinjëve, ai, me humorin ehollë iu drejtua atij duke i thënë: Mos ulodh shumë me këtë punë profesor, see din Zoti, se sa të vjetër janë gurët emaleve. Profesori po me të qeshur jupergjigj: Unë nuk jam ndonjë besimtar imadh dhe nga feja nuk kam dijeni por,shtoj profesori, kam dëgjuar nga njrëztë shkolluar të fesë islame se shkencadhe zanati janë gjëra që i kanë humburnjeriut, besimtarit, dhe ai duhet ti mar-rë kudo që ti gjejë. Dakord, dakord pro-fesor-tha Safati i cili dukej se nuk e pristeatë përgjigje. Në bisedë u futa dhe unëduke i thënë se profesori të dha njepërgjigje të goditur, një pergjigje islame.Me shkencëtaret duhet patur kujdesSafat. Ata lexojnë e studiojnë shumë,prandaj e fitojnë parashtesën profesor,para emrit. Boja e dijetareve peshon mërëndë se gjaku i shehidëve (dëshmorëve)-thuhet në hadithin Sherif, vijova unëduke e mbyllur temën e bisedës.Tregimet për Safat Hoxhën nuk kanë tëmbaruar. Tani jeton në Tiranë dhe kadalë në pension. Sa i perket muhabetitakoma nuk ka dalë në pension dhe nukdihet kur del. Ky ishte në pak rrjeshtaSafat Hoxha i Tejasit.....

(Vijon)* Autori i shkrimit është antar i senatitakademik të Universitetit Politeknik të

Tiranës. Titulli i shkrimit është i redaksisë

12 - Nëntor 200943nr.

historiRaportet politike të Mehdi Frashëritme Izet Dibrën e Faik Shatkun

Raportet Politike të MehdiFrashërit me Izet Dibrën* (Shatku)

Në librin me titull “Kujtime” të MehdiFrashërit, në të cilën përfshihen, ngjarjet, ngaviti 1918-1933, me mbresat, raportet, kore-spondencat me zyrtarë të kohës, si dhe an-gazhimet politike dhe diplomatike të një poli-tikani dhe diplomati karriere, në dobi të kauzësShqiptare në arenën ndërkombëtare, jepen ndikimet si dhe lidhjet që Mehdi Frashëri,kishte për politikën e brëndshme në Shqipëri.Ja se c’shkruan Mehdiu në lidhje me Izet Di-brën. “Izet Dibra ishte nënprefekt i kryeqytetit.Në Tiranë u shpall shtetrrethimi dhe u krijuamenjëherë gjykatorja ushtarake, për të hetuardhe gjykuar fajtorët e lëvizjes. Midis këtyrendodhej edhe Abdi bej Toptani, i cili disa ditë më parë se të ngjante lëvizja e Elez Jusufit,Xhafer bej Ypit, i kishte cuar një kartëvizitëku i thoshte se kishte marrë vesh se po bëheshinpregatitje për një kryengritje, pa dhënë shpje-gime të tjera. Kurse informatat e qeverisë,mbasi plasi pushka, ishte ndryshe, d.m.th. seAbdi beu, si dhe Aqif pasha në Elbasan, kish-in haber për këtë kryengritje. Izet Dibra, bëntehetimet e Abdi beut. Unë vajta e u poqa meIzet Dibrën, dhe e pyeta rreth kësaj çështjeje,i cili më tha se, simbas dëshmisë së njëdjaloshi katundar, Abdi beu ishte kompromen-tuar me kryengritësit. Por, megjithatë, kartëviz-ita që mbante Xhafer Ypi, na vinte në dyshimdhe kështu unë ndërhyra pranë Ahmet beutpër të mos e dënuar Abdi beun, por ta linte tëlirë të shkonte jashtë Shqipërisë. Mbas shumëbisedimesh ndërmjet meje dhe Abdi beut, uvendos që Qemal bej Delvina të merrte Abdibeun dhe ta conte në Durrës, dhe mbasandejtë shkonte në Vjenë. Ndërsa, Mustafa Ndro-qi u kap dhe u soll në Tiranë për t’ia dorëzuarGjyqit Penal Ushtarak”.

Raportet Juridike të MehdiFrashërit me Faik Shatkun

Marrdhënie midis Mehdiut dhe Faikut ish-

in tepër të ngushta dhe intesive, jo vetëm nëkuptimin shoqëror e politik, por sidomos nëlëmin jurisprudencial. Ato u zgjeruan dhe mëtej kur Faik Shatku, i propozoi Mehdi Frashërit,që të ishte dhe ai anëtar i komisionit kodi-fikues që do të merrej me përgatitjen e kodevetë reja ligjore me frymë perëndiomre. Kurseme krijimin e Këshillit të Shtetit, MehdiFrashëri ishte kryetar i saj, dhe Faik Shatku ishtenënkryetar i këtij Këshilli Konsultativ Koleg-jal, që luajti një rol tepër me rëndësi për ko-hën. Ja se cshkruan Mehdi Frashëri në lidhje

Si i njoha Izet Dibrën dhe Faik Shatkun

Izet DIBRA (SHATKU)( 19.05.1877- 11.02.1964 ) Në foto: Faik SHATKU, kur ishte Ministër i Drejtësisë.

me krijimin e këtij komisioni: “Në vitin 1926në Ministrinë e Drejtësisë ishte formuar njëkomision për të hartuar një Kod Penal të ri,për shtetin Shqiptar. Atëherë ministër i Drejtë-sisë ishte Petro Poga, dhe këshilltar i Minis-trit te Drejtësisë ishte Faik Shatku. Një ditëkur fjalosesha me Faik Shatkun, i thashë seështë e mira që të hartoheshin jo vetëm KodiPenal, por të pesë Kodet, d.m.th. edhe kodicivil, kodi tregtar, procedura civile dhe pro-cedura penale. Më i zorshëm dhe më i madhishte kodi civil. Faiku më tha se po të pranojadhe une të merrja pjesë në komision, do tëbënte hapat e duhura me anën e Ministrisë sëDrejtësisë për formimin e komisionit kodi-fikues ( ligjpërgatititës ). Faiku më pyeti nësedija ndonjë shok tjetër të aftë, për të marrëpjesë në komisionin e lartëpërmëndur. Unë,meqënëse kisha njohur Thoma Orolloganë nëParis, shënova emrin e tij. Ministria e Drejtë-sisë zgjodhi edhe Agjah Libohovën, atëherëavokat ne Vlorë. Më 1927 u formua komisio-ni ligjpërgatitës me dekret mbretëror, i për-bërë prej katër personash. Thoma Orollogaj,Agjah Libohova, Faik Shatku dhe Mehdi bejFrashëri.”**

Këto katër personalitete, konsideroheshin sijuristët më të mirë të vëndit, por dhe që njih-nin më së miri doktrinën e së drejës së kraha-suar, si dhe njëkohësishtë dhe kodet Europi-ane në zbatim. Më 3 Qershor të 1927, u mirat-ua Kodi Penal Shqiptar, si dhe ligji mbi ap-likimin e Kodit Penal, të cilët ishin votuar më

parë nga parlamenti dhe senati. Të dy aktet emësipërme hynë në fuqi më 1 Janar 1928. KodiPenal Shqiptar zëvëndësoj Kodin Penal turk tëvitit 1878 ( 1274 sipas kalendarit të vjetër turk). Me miratimin dhe hyrjen në fuqi të KoditPenal, shteti shqiptar ka ligjin e vet penal siburim kryesor të së drejtës penale në këtë pe-riudhë historike. Ky kod i kodifikuar dhe i siste-muar nga juristët më të mirë të kohës në Sh-qipëri, u bazua në modelin e Kodeve Penaletë shteteve Europiane, e më konkretisht dukepasur si model kryesor Kodin Penal të Italisëtë vitit 1889, si dhe legjislacionin juridiko-penal të shteteve të tjera të Europës, rreth disaInstituteve penale të cilat nuk i përmbante KodiPenal i Italisë. Në librin “ Kujtime “ në faqen218-të, Mehdiu kujton: “Vitin 1928, shkoi mepërgatitjen e kodit civil. Ky punim vazhdoiedhe në muajt e parë të vitit 1929, derisa uformua Këshilli i Shtetit me kompetencën qëtë plotësonte kodet dhe të shqyrtonte ligjet erregulloret që do të hartonte shteti. Në muajte parë të 1929 komisioni ligjpërgatitës hartoidhe shtojcën e procedurës civile. Në muajinprill të këtij viti u emërova kryetar i Këshillittë Shtetit, duke pasur për shokë Martin Ivana-jin, Kristo Flloqi, Faik Shatkun nënkryetar,Demir Villën, Ajet bej Libohovën, ShefqetFrashërin, Kosta Cekrezin e Sali Toron. Sim-bas statutit të Këshillit të Shtetit, meqënëseky institut kishte iniciativën e kodeve, filluampunën për hartimin e një e Kodit Tregtar Sh-qiptar. Meqënëse unë kisha eksperiencën e

* Llagapin Dibra, Izeti Shatku e ka mbajtur si nostalgjidhe respekt për vendlindjen e tij, Dibrën e Madhe,që aq shumë e deshte dhe e lavdëronte në mexhlisedhe në kuvend. Por fatkeqsishtë pushtimi i saj ngatrupat serbo-malazeze, bënë që një sërë familjesh Di-brane, ku ndër to dhe familja Shatku, të linin vëndine tyre, dhe të emigrojnë. Një pjesë për në Turqi dhepjesa tjetër për në Shqipëri. Pseudonim Dibra, IzetShatku, e ruajti dhe kur ishte Ministër i Punëve Bot-ore (1929-1933 ), si dhe kur ka shërbyer si Deputet,Prefekt dhe Kryetar Bashkie në një sërë qytetesh tëShqipërisë. Kjo gjë pasqyrohet dhe në librin histori-ko-politik, të historianit gjerman Michal Schmid-Nekeme titull, “ Ngitja dhe Rënja e Mbretërisë Shqiptare(1928-1939 )”. Botuar në Gjermani, Oldenborg më1978.

** Ref. në librin “ Kujtime” të Mehdi Frashërit, faqa218-225, Tiranë 2005.

*** Izet Dibra ( Shatku ) dhe Faik Shatku janë fëmijët eMurat Ibrahim Shatkut. Ky i fundit ka qënë tregëtardhe financier në Dibër të Madhe.

gjatë të karrierës, hartimi i projektit mu ngarkuamua prej shokëve, prandaj propozova projek-tin e komisionit italian të posacëm që ishteformuar nën kryesinë e Profesor Vivantit. KodiTregtar Italian ka pasur një famë në të gjithëbotën e juristëve dhe projekti i ri i Vivantit,filluan kundërshtimet, simbas zakonit, në tëkatër anët me pretekste se ky kod i ri nuk do tëkishte komente dhe zbatim në vend. Ndër cësh-tjet më të rëndësishme që janë diskutuar ngaanëtarët e Këshillit të Shtetit, kanë qënë, ajo ereformës agrare në vënd si dhe projektligji idërguar nga qeveria rreth mësimit fetar në sh-kollat publike”.

Përgatiti. SAIMIR SHATKU

B Ë H U N I P J E S Ë E G A Z E T Ë S !

ww

w.d

ibra

.org

Pajtohuninë gazetën

“Rrugae Arbërit”

Tel. (04) 22 33 283. E-mail: [email protected] i radhës së gazetës do të dalë çdo të diel të fundit të muajit.

* Për ata që duan që gazeta t’ju shkojë me postë në shtëpi, ju lutem konfirmoni në redaksi adresën e saktë

Pajtimi në gazetë kushton 600 lekë në vitdhe gazeta ju vjen me postë në shtëpinë tuaj*

Gazeta “Rruga e Arbërit” është e hapur për të pritur letrat e lexuesve për problemet dhe shqetësimet e tyre.

Redaksia mbetet e hapur për çdo lloj bashkëpunimi, me synimin e vetëm: përhapjen e së vërtetës dhe mendimit progresist.

Redaksia kujton bashkëpunëtorët se dorëshkrimet janë të pakthyeshme dhe jo çdo shkrim mund të botohet.

13 - Nëntor 200943nr.

arsimNga: Shaqir Skarra

U fol gjatë e u shkrua atëherë edhenë media se 60 vjetori i shkollës

pedagogjike të Peshkopisë do të fes-tohej me madhështi. Maturantët eparë ishin mbledhur disa herë rad-hazi në Tiranë, ishin takuar njëri metjetrin, ishin çmallur, kujtonin atovite të bukura si nxënës në shkollë,derdhnin edhe lot për ato shokë eshoqe që mungonin mes tyre. I kish-in festuar së bashku përvjetorët eshkollës jo vetëm në Tiranë por dhenë Peshkopi. Ndryshe nga herët etjera 60 vjetorin kishin vendosur tafestonin disi më ndryshe. Nuk i tho-nin pak por plot gjashtëdhjet vitekishin kaluar që atëherë. 60 vite mëparë shkolla pedagogjike e Peshko-pisë mblodhi nxënës nga zonat everiut dhe lindjes duke u bërë kësh-tu fidanishtja e parë për mësues nëkëto anë. Ende sot pas kaq vitesh kjoshkollë kujtohet si një nga shkollatme një përvojë mjaft të pasur në his-torinë e arsimit shqiptar. Gjashtëdh-jet vite nuk i thonë pak. Janë plakur,disa ende janë në punë e shumë tëtjerë mungojnë mes tyre. Ndaj përkëtë përvjetor u angazhuan të gjithëqë festën e bukur të tyre ta festoninnë qytetin e Peshkopisë, në atë qytetku kishin kaluar vitet më të bukuratë jetës së tyre rinore. Përvjetorët ekësaj shkolle ishin festuar çdo vit kubashkë tok ish nxënës por dhe ishmësues e drejtor të kësaj shkolle ishinçmalluar me njëri tjetrin ku kujtimetkishin rrjedhur për ato vite vërtet tëbukura. Ndaj dhe këtë radhë puna

Nga: ALI KOÇEKU

Populli i Lurës ka qenë gjithmonë i etur përdije e arsim. Ka mjaft dokumenta që fla-

sin se djem nga Lura janë shkolluar herët nëStamboll, Zvicër e Itali. Nga këto mund tëpërmendim Dom Gjon Zotaj(Lura), Dom GjonHoti, Dom Nikollë Kaçorri i cili kishte për-funduar tre fakultete. Thuhet se dhe Doçi iLurës kishte dërguar një djalë në Stamboll përta shkolluar. Lurasit pra edhe gjatë sundimitturk kanë bërë përpjekje të vazhdueshme përtu shkolluar si dhe për të hapur vetë shkollënshqipe dhe ia arritëm qëllimit. Xhonturqitmeqëllim që ta pengonin këtë nismë që të mosvazhdonte gjatë shkolla e Lurës dërguan më-sues një hoxhë për të mësuar turqisht nxënësitqë ishin rregjistruar në të parën shkollë në Lurë.Mjaft burra të njohur nga Lura ia ngarkuan li-brat turqisht mësuesit Haziz Kadiu nga Matinë shpinë dhe nuk e pranuan që të jepte mësimnë gjuhën turke. Me rastin e shpalljes së pa-varsisë u mundësua edhe hapja e shkollës sëparë shqipe në Lurë. Ishte pikërisht patrioti eatdhetari i flaktë Nikollë Kaçorri i cili i jepteporosi Shyqyri Koçit në Mat që veç Matit tëngrihet flamuri i pavarsisë dhe të hapet shkol-la edhe në Lurë. Kjo porosi i vinte ShyqyriKoçit me anë të djemve lurianë Bibë Koçekue Ndue Kaçorri. Vetë patrioti Shyqyri Koçibashkë me dy djemtë nga Lura në mes të atijdimri të sertë arrijnë në Lurë në dhjetor të vitit1912 dhe në mes të një entuziazmi të madhngrejnë flamurin dhe hapin shkollën shqipe.Mësues i parë i kësaj shkolle erdhi Kolë BibëDoçi i cili ishte arsimuar në Shkodër. Ishtepikërisht ai dimër i vështirë si dhe dyndja eushtrisë serbe që shkolla e parë shqipe e Lurëstë mos ketë jetë të gjatë. Edhe pse shkolla eparë u mbyll, populli i Lurës nuk i pushoi kërke-

Përse nuk u festua 60 vjetori ishkollës pedagogjike të Peshkopisë?nisi me seriozitet dhe përkushtim qëky përvjetor të kishte vërtet tëveçantën e përvjetorëve të tjerë qëishin festuar deri tani. Shkrimtari injohur dibranë dhe një nga ishnxënësit e kësaj shkolle Xhafer Mar-tini botoi edhe një libër me kujtimeme titull”Pedagogjikasit” Ish drejtordhe ish nxënës të kësaj shkolle fillu-an të shkruajnë në faqet e gazetaveku gazeta”Rruga e Arbërit” dhe “Di-bra” botuan disa numra radhazi sh-krime nga Astrit Hoxha, ShemsiManjani, Enver Hysa, Shefqet Hox-ha, Lutfi Hanku e plot të tjerë. U bëvërtet një punë e madhe pregaditorepër të festuar këtë 60 vjetor. Qytetido të gdhihej si gjashtëdhjet vjet mëparë në bulevard me pedagogjikasitpor jo më me fëmijë por me pleqflokëbardhë ku duke i tërhequr këm-bët me kujdes e dikush, dikush dheme bastun do të ngjiteshin ndoshtaedhe nëpër ato rrugica që kishin sh-kelur vite ma parë. Shkolla peda-

gogjike e Peshkopisë si një nga sh-kollat e para të zonës verilindore përmësues ka qenë dhe mbeti një për-vojë mjaft e pasur në fushën e ar-simit shqiptar. Në ato vite me tëdrejtë e quanin”Universitet”. Ngabangot e kësaj shkolle kanë dalëkuadro që kanë drejtuar dhe vazh-dojnë të drejtojnë sektorë të ndry-shëm të vendit tonë si diplomat,pedagogë, inxhinier, mjek e ushtar-ak. Shteti investoi për këtë shkollëpor ama edhe ato kuadro që dolënnga bangot e kësaj shkolle e përligjëninvestimin e shtetit duke u bërë tëaftë të drejtojnë sektorë të ndryshëmtë vendit tonë dhe jo vetëm në ar-sim ashtu siç kishte profilin shkollapedagogjike. Thënë më troç kjo sh-kollë ishte dhe mbeti krenari e Di-brës dhe dibranëve e kishin të drejtëtë mburren jo vetëm dibranët por tëgjithë ato që mësuan në këtë shkollë,që përfituan përvojë mjaft të pasur edije të plota. Kaluan ditë e muaj,

kaloi viti e nga qyteti i Peshkopisënuk po vinte asnjë sinjal se kur do tëfestohej 60 vjetori i shkollës peda-gogjike. Edhe kur pyesnin njerëzit qëishin marrë me këtë organizim, si nënzë ngrenin supet dhe nuk dinin se sitë përgjigjeshin. Shkurt heshtja e tyrefshihte diçka të papëlqyer por askushnuk jepte detaje se pse dështoi sëfestuari 60 vjetori i shkollës peda-gogjike. A mos vallë ishte një hak-marrje primitive si ato që rëndomndodhin në Dibër ku për inat të simevjehërr, po shkoi të fle me mullix-hinë. Pak rëndësi ka se kush ka qenënë pushtet në atë periudhë. E rëndë-sishme është se qytetit të bukur tëPeshkopisë i dhanë një shkollë që ufut në histori si shkolla që po nxirrtemësuesit për zonën verilindore tëvendit. Nuk mund të hamendësojmësot për “harresën” e këtij përvjetoripor siç tregojnë nën zë ngjarje të til-la nuk paskan qejf që të kujtohen më.Kështu siç po ndodh edhe përvjetorët

po përvetësohen dhe po mbeten nëduar të pushtetarëve. Në Peshkopibile flitet se dhe arsimtarët janë priva-tizuar. Pak rëndësi ka se sa vjet punekanë e ku janë shkolluar. Intelektu-alët flaken në rrugë pa mëshirë emilitantët ngjiten në detyrë. Shtetika investuar për të shkolluar njerëzite ja këtu me një të rënë të lapsit igjithë ky investim shkon dëm. Kësh-tu ndodhi dhe me këtë përvjetor tëshkollës pedagogjike ku me të drejtëmburret e gjithë Dibra. Mburrenedhe ato flokëbardhë që mësuan përkatër vite me radhë, që përfituan dijesikur të kishim mbaruar një fakultet.Në Peshkopi është bërë një traditë ebukur që mblidhen shpesh njerëzitpër festa e përvjetor, mbushet sallae pallatit të kulturës plot për plotqoftë për një promovim libri apo njëditëlindje. Në raste vdekje e veçantae qytetit është se kortezhi zgjatet ezgjatet pambarim. I bashkohen këtijkortezhi edhe njerëz të panjohur. Kjondodh vetëm në Peshkopi. Janëmbledhur tok së bashku për ngritjene një monumenti apo busti, në përu-rimin e një vepre apo emërtimin enjë rruge, për një koncert festiv apodhe për pritjen e një mysafiri tëardhur nga larg. Për të kujtuar tok sëbashku 60 vjetorin e shkollës peda-gogjike të Peshkopisë nuk u mblodhaskush. Atyre që ju takonte të mer-reshin me këtë aktivitet bënë sikurharruan. Edhe pse një investim imadh e dobiprurës për fushën e ar-simit ja që në Peshkopi kjo datë “har-rohet”. Të jetë vërtet harresë? Nejsekëto ndodhin në Peshkopi.

Arsimi në Lurësat e tyre për arsim. Pas Kongresit të Lushnjes,deputeti Hasan Prishtina më 10 shtator 1921i drejtohet Parlamentit: “…Sikurse e dini zot-nia juej Shqipëria ka nevojë të madhe për sh-kolla, sidomos ndër malsina. Unë jam i bin-dur, se lipset dhanë randësi hapjes së shkol-lave në malsitë ku mungojnë krejt. Arsimi ashtshpirti i një kombi…Andaj lutemi që Minis-tria e Arsimit, me një dëshirë të plotë të mar-rë masat e nevojshme për të hapur një orë ema parë një shkollë-internat në Lurë me tëpaktën 100 nxënës. . . ” Qeveria nën presion-in e deputetëve patriot dhe të kërkesave të vazh-dueshme të popullit u detyrua të hap shkollëne parë në Lurë më 10 prill 1922. Lokal nukkishte, por plaku Dali Koçeku vuri në dispozi-cion të fëmijëve shtëpinë e tij vullnetarisht.Nxënësit e parë që u rregjistruan në shkollëishin: Istref Kaci, Ketë Kaci, Man Mena, DaliNura, Gjokë Rajta, Tahir Mena, Ibrahim Kaci,Rrem Tollja, Ibrahim Koçeku, Hasan Hazizietj ku klasa kishte 43 nxënës. Mësuesi i sh-kollës kishte pikëpamje demokratike, ishte njëmbështetës i flaktë i Fan Nolit, kështu që nëvjeshtën e vitit 1923 e arrestuan e në vend tëtij sollën Shefqet Tetovën. Shkolla u mbyllpërsëri shpejt dhe u deshën vite të tëra e passhumë kërkesash të vazhdueshme që në Lurëtë hapej përsëri shkolla shqipe. Në vitin 1934u dha një fond për të ndërtuar ndërtesën e sh-kollës së re. Në verën e vitit 1935 u ngrit god-ina e re e në mes të entuziazmit të madh tëpopullit të Lurës që ishte mbledhur, kryetari ikomunës tha:”Qeveria e Naltmadhnisë idhuroi këtë shkollë popullit të Lurës që do tëmbaj emnin e patriotit të Pavarsisë NikollëKaçorri”. Disa nga paria e Lurës nuk e dinin se

kush ishte ky patriot dhe pas disa ditësh pllakënqë mbante emrin e shkollës e thyen. Ato pre-tendonin se duhej të ishte vetë nga paria eLurës emri i shkollës së re. Në gusht të vitit1935 shkolla do të priste nxënësit ku kishteardhur dhe mësuesi Mustafa Shahini nga Tre-bishti i Gollobordës për të cilin ruaj kujtimee respekt të veçantë. Vërtet në Lurë ishte njëditë feste. Mësuesi lexoi emrat e 42 nxënësvedhe i ve në rrjesht. Pati brohoritje e të shtëname armë siç tregonte vetë mësuesi vite mëvonë. Mësuesi kishte sjellë vetë dhe libra mevehte por ato libra nuk mjaftonin për të gjithënxënësit kështu që shumicës ua diktonte dheato mbanin shënime. . Mësuesi punonte paradite e pas dite pasi ishin shumë nxënës. Pasdy vitesh vjen mësuesi Gjergj Bullati nga Sh-kodra. Ky punoi në shkollën e Lurës dy vjetpastaj në vend të tij erdhi Hamdi Zabzuni eRexhep Guraziu nga Elbasani. Në vitet e paranë shkollë vijuan mësimin vetëm dy vajza ngaLura, Dile dhe Shkurte Doçi që kishin prindëritoficera. Në vitin 1942 shkolla u mbyll dhe dotë hapej vetëm në vitin 1947 në Fushë-Lurëme mësues Riza Kazazin nga Tirana. Një tjetërshkollë u hap edhe në Gur-Lurë me mësuesDestan Tërshana nga Dibra e Madhe. Një vitmë vonë u hapën shkolla në Krej-Lurë, Ar-rmollë e Pregjë. Në vitin 1948 erdhën më-suesit vendas Jashar Kaci, Ali Koçeku, e HalitDoçi. Vite më vonë vërshuan mësuesit ven-das nga shkollat e kurset si Kasem Hoti, SaliAjazi, Xheladin Tollja, Halit Nezha, PrengëMarkola, Hysen Vladi, Ramazan Përleka, EminHoti, Bajram Përleka, Zenel Kaci, Nezir Mena,Han Koçeku, Misim Tollja, Nazmi Kaci, Is-mail Hoti, Hysni Tollja, Shkurte Tollja, Hilmi

Kolgjegja, Margjela Vladi(kjo është mësuesjae parë nga Lura) Hysni Hoti, Musa Vladi,Destan Ajazi, Hamit Ajazi, Cen Vladi, Os-man Vladi, Zef Vladi, Qerim Buci, Bibë Doçi,Mudë Ajazi, Rifat Hoti, Bajram Mena, Der-vish Murati, Enver Buci, Zare Tollja, MrikëDoçi, Naim Buci, Sulë Vladi, MuharremKoçeku, Trendelina Koçeku, Shkëlqim Bruçi,Sokol Rajta, Abaz Hoti. Ndoshta autori i këtishkrimi ka harruar ndonjë emër padashje e ndaju kërkon ndjesë sinqerisht. Sipas një përllog-aritje të përaftërt nga Lura kanë mbaruar ar-simin e lartë 160 djem e vajza. . Kanë drejtu-ar arsimin në Lurë si drejtor shkolle Ali Koçeku,Kasem Hoti, Sali Ajazi, Hysni Tollja, ShkurteTollja, Rifat Hoti, Mudë Ajazi, Hamit Ajazi,Osman Vladi, Bajram Mena, Enver Buci, AbazHoti e Muharrem Koçeku. Thjesht për kulturëpor dhe respekt pasi shumica prej tyre nuk je-tojnë sot po botojmë të plotë listën e nxënësveqë u rregjistruan në vitin 1935: Ahmet Përleka,Ali Koçeku, Abaz Skana, Bibë Vladi, Dile Doçi,Isa Mena, Isuf Buci, Ibrahim Tollja, Halit Toll-ja, Halit Tollja , Dylejman Vladi, Kimete Kër-luku, Kurt Hoti, Isuf Koçeku, Halil Tollja, HamitBuci, Hamit Hoti, Haziz Hoti, Han Hoti, LimanBruçi, Kolë Mariseni, Hasan Kaci, Sulë Hoti,Zenel Kaci, Han Hoti , Medi Kolgjegja, Os-man Leka, Mark Vladi, Ramadan Mena, Ra-madan Vladi, Hasan Cuku, Riza Buci, Rrah-man Deda, Mexhit Mena, Ramiz Mena , RizaSkana, Pjetër Koçeku, Miftar Doçi, Shaban Vla-di, Ramadan Koçeku, Shkurte Doçi, OsmanVladi. Lura ka thesare të mëdha që duhen zbu-luar. Lura kjo perlë e vendit ka qenë dhe mbe-tet gjithmonë arsimdashëse, ka dhënë për ar-simin por dhe i ka vjelë frutet e tij. Sot djemtëdhe vajzat e Lurës punojnë në sektor të rëndë-sishëm të vendit duke u bërë të njohur përvlerat e mëdha intelektuale që mbartin.

Foto: B. Karoshi

14 - Nëntor 200943nr.

kritikë letrareLibri i Mevlud Bucit është një manual poetik trandeshent, njëthirrje që i bëhet njeriut bashkëkohor, vetë epokës sonë për tëndryshuar, në përputhje me thelbin e mesazheve hyjnore

Nga: XHELADIN ÇELMETA

Ndryshimet në vend dhe në Forcattona të Armatosura kanë qenë shumëtë vrullshme në këto vitet e fundit.Pas vitit 1997 çdo gjë rrodhi aq fur-ishëm sa që edhe kronikanët e patëntë vështirë ti pasqyronin ato.Veçanërisht pas fillimit të vitit 1999e të luftës në Kosovë, Forcat tona tëArmatosura si asnjëherë në veprim-tarinë e tyre u ndodhën para luftësreale, para bombardimeve në fakt,para hedhjes së minave e bllokimittë rrugëve, para vështirësive logjis-tike, me një fjalë të vetme paraprovës së madhe të mbrojtjes së atd-heut.

Dhe pas kësaj lufte të madhe qënuk e pasqyron dot plotësisht asnjëgazetar e kronikan filloi lufta dhepërpjekja tjetër e Shqipërisë dhe ush-trisë shqiptare për tu integruar samë parë në NATO. Ne e dhamëprovën e bashkëpunimit me NATO-n, prandaj e merituam pranimin nëNATO.

Gjatë kësaj periudhe gazetari ush-tarak, që erdhi nga repartet e Bul-qizës dhe të Dibrës, Sakip Cami,intervistoi gjeneralët e NATO-s, bri-tanikë, amerikanë, italianë, turq, gjer-manë etj. Ata folën sinqerisht padiplomaci, ashtu siç dinë të flasinushtarakët dhe tani tek sa i lexojmëintervistat e tyre ndonëse kanë kalu-ar kohë bindemi se ndihma e tyre kaqenë e sinqertë dhe është thithurmjeshtërisht nga ushtarakët tanë qëpër hir të së vërtetës duhet thënë sejanë në një nivel me ta.

Kolegu im në gazetën “Ushtria”në vitet 1999-2003, ishte gazetari qëintevistoi gjatë konfliktit në Kosovëgjeneralët e NATO-s, duke filluar ngaGjenerali amerikan me 4 yje UesliKlark dhe duke vazhduar me Koman-dantin e AFOR-it në Shqipëri gjen-eralin britanik Xhon Rith, Koman-dantin e KFOR-it në Kosovë gjener-alin gjerman Klaus Reinhard etj. Nëvitin 2004 këto intervista dhe vizitai përmblodhi në librin e tij “DrejtNATO-s që pa dyshim është një kon-tribut mediatik në rrugën tonë drejt

Nga: DUKAGJIN HATA

Porti, studiuesi dhe qëmtuesi i vlerave etnokulturore kolektive të

botës shqiptare, Mevlud Buci dallo-het për depërtimin në labirinthet efjalës, duke zbuluar në mbivendos-jet e saj kuptimore dhe nëntekstet emundshme një realitet të ri komuni-kimi. Qoftë në proverbat, aforizmat,njësitë e tjera frazeologjike tëmbledhura odave të burrave e kafen-eve, qoftë në ato të krijuara, aipërcjell një univers linguistiko-poe-tik latent, vetëdijen e asaj “gjuhe tëharruar”, siç mund të thoshte Fromi,por që është kyçi i kumteve që vijnënga thellësitë më të panjohura të qe-nieve humane.

Një nga kërkuesit më të zellshëme më të pasionuar të shpirtit poetikkolektiv, të filozofisë dhe mendësiveetnopsikike popullore, Mevlud Bucinë librat e tij të shumtë, të botuar nëkëto vite të çlirimit të letrave shqipnga barrierat jashtëletrare, na përcjellmesazhin e trashëgimisë më të qën-drueshme të shqiptarëve, asaj të fjalëssë kodifikuar dhe nëntekstuale.

Në këtë libër të tetëmbëdhjetë, aishpalos shpirtin e tij kërkimtar në tëfshehtat e fjalës së mençur, të fjalëssë ngjeshur ku ekstresimet kuptimorerrokin njëherësh disa kode komuni-kimi, duke përcjellë metaforën e njëshpirti të pasur poetik, ku fjala kapeshën e vetë jetës njerëzore.

Pas librave “Metafora e shpirtit:me 1500 aforizma dhe “Ylberemençurie” me 1030 aforizma, tëcilat u mirëpritën nga lexuesi përhapësirën e komunikimit, freskinë einformacionit dhe begatinë e tema-tikave të përmbledhura, “Bukuriauniversit të besimit” është libri i tiji tretë me aforizma, një libër ku au-tori ka fokusuar një botë sa të njo-hur aq edhe të panjohur, sa të hapure të tejdukshme aq të fshehtë e nëhije, botën e besimit dhe vlerave qërrok kjo ndjenjë e fuqishme humane.Këtë botë, ai e ka sintetizuar me anëtë aforizmave të krijuara, ku shkëlqenpastërtia e fjalës dhe idiomave, buku-ria e shprehjes, thellësia e depërtim-it psikologjik, lakonizmi dhe gjuhae zgjedhur.

Në këtë libër autori vijon kërkimete tij të ethshme në shpirtin njerëzor,në prirjet e njeriut bashkëkohor përt’u unifikuar me hyjninë, me ana tëbesimit, i cili në fakt pasqyron sh-kallën më të lartë të vetëdijes së qe-nieve me ndërgjegje. Shumica e kë-tyre aforizmave janë të reja dhe bot-ohen për herë të parë në faqet e këtijlibri, një pjesë fare të vogël të tyreautori i ka marrë nga dy librat e tjerë,duke plotësuar më së miri gamën eproblematikës që merr në shqyrtim.

Si në të gjitha vështrimet e tij kr-ijuese mbi natyrën njerëzore, edhenë këtë libër sundon zhbirimi i hollënë psikikën e njeriut bashkëkohor,dyzimet e këtij njeriu dhe të vetëshoqërisë që ia ushqen frymën e dy-zimit, konflikti mes dukjes dhe thel-bit, mes asaj që thuhet dhe asaj qëbëhet, mes fjalës dhe veprës, mesbesimit dhe veprimit etj.

Ky libër është fryt i përpjekjeve tëvazhdueshme të autorit, në bazë të

Gazetari dibran që intervistoiGjeneralët e NATO-s

PORTRET

NATO-s dhe për më tej.Pas ngjarjeve të 11 shtatorit 2001

në SHBA, ushtria shqiptare u rresh-tua me dinjitet në luftën kundër ter-rorizmit duke dhënë kontributkonkret me misionet e saj paqerua-jtëse në Bosnje, Afganistan, Irak etj,duke shënuar një faqe tjetër tëlavdishme në historikun e saj.

Ushtria jonë në këto vite ka kalu-ar me sukses sfidat e reformimit e tëristrukturimit, sfidat e vënies në shër-bim të popullisë civile, në përbal-limin e dimrit të vitit 2001, të përm-bytjeve të vitit 2002, të ndërtimit tërrugëve e urave, të shpëtimit të jetëssë njerëzve duke rrezikuar jetën eushtarakëve të saj.

Gazetari ushtarak Sakip Cami kaqenë pjesëmarrës direkt në disa stër-vitje shumëkombëshe brenda dhejashtë vendit si oficer shtypi dhe in-formacioni dhe ka parë nga afër ar-ritjet e ushtarakëve tanë në këto stër-vitje dhe vlerësimet reale të ho-mologëve tanë, të cilat I ka pasqyru-ar në shkrimet dhe librate tij.

Një vit më parë pashë në tregun eshtypit edhe një gazetë të re, gazetën“Stebleva”, organ i Shoqatës “Stebl-eva”.

Kisha lexuar edhe gazeta të tjeralokale si “Peza”, “Labëria”, “Orakullii Tomorrit” etj, por kjo gazetë mëbefasoi menjëherë, bile mëmrekulloi.

E lexova me kujdes me syrin egazetarit dhe të qytetarit dhe vurare dallime të veçanta.

Pak, ose aspak politikë siç lexojmërëndom nëpër gazetat e tjera, prob-leme të ekonomisë dhe të turizmit,histori, trashëgimi kulturore, etj këtogjeta në këtë gazetë lokale, nga mëtë bukurat që kam lexuar kohët e fun-dit. E faqosur me kujdes me letër tëbardhë dhe me ngjyra, tamam si njërevistë e vogël, ku fotografitë flasinnjëlloj si edhe shkrimet e saj. Ukënaqa pa masë edhe për faktin sekëtë gazetë e drejtonte si kryredaktori saj kolegu im, gazetari dhe poetiSakip Cami.

Urime miku im në botime tëmëtejshme.

Një rekomandim kurativpoetik kundër dhimbjes

përvojave vetjake, kontakteve të shum-ta me botën e leximeve dhe kokë mëkokë me njerëzit, për të shpalosur njësemantikë poetike që e ngre nivelin edialogut dhe të komunikimit nëpërgjithësi në kuota të epërme.

Në këto proverba shpaloset evërteta e doktrinave fetare në raportbesimtarët dhe jobesimtarët, frymae bashkëjetesës në paqe e vëllazërimmidis feve dhe ushtruesve të tyre nëShqipëri, e cila është në vend njëmodel i paqes dhe harmonisë fetare.

Mesazhet e këtyre proverbave tëkrijuara me aq sharmë nga autori iudrejtohet jo vetëm besimtarëve, poredhe ateistëve, gjithë atyre qëkërkojnë të gjejnë të sendërtuar nëpak fjalë, siç ndodh me proverbat,sa më shumë informacion, kumte,botëvështrim dhe kuptime të drejtapër jetën dhe shoqërinë, sa më shumëdritë dhe dashuri njerëzore.

Kur shfleton faqet e librit “Buku-ria e universit të besimit” të autoritMevlud Buci, të duket sikur le prapanjë ankth ekzistencial, pasi je zhy-tur në honet e antitezave dhe para-dokseve të forta poetike, të krijuarame aq mençuri dhe largpamësi nganjë mjeshtër i përdorimit të fjalësnëntekstuale.

Në këtë univers përvojash dhepërjetimesh të ngritura në trajtë tëmirëfilltë estetike, lëvizin shpresadhe zhgënjime, besimi dhe mirësia,karakteri njerëzor në përthyerjet dhedritëhijet e tij, humanizmi, respek-ti, ligësia, ferri dhe parajsa, vëllazëri-mi fetar, vetë shoqëria shqiptare menjë përditshmëri të sëmurë, po kugëlon shpresa se, pas tunelit, do tëduket një dritë dhe kjo është drita ebesimit, të cilën autori kërkon t’uapërcjell të gjithëve.

“Bukuria e universit të besimit”është një hymn i fjalës, mendimitdhe filozofisë së kodifikuar, ku au-tori ka hulumtuar në përvojën vet-jake dhe atë kolektive të shoqërisëshqiptare për të na dhënë modelet efunksionimit të shpirtit njerëzor, tëvirtytit dhe vesit, duke kurdisur zem-berekun e vetë kësaj kohe të krisur.

Vëzhgimi nga ana e tij në mënyrëpoetike dhe përgjithësuese i aspek-teve sociologjike, psikike, etike emoral në këtë libër gërshetohet meqëndrimin e parë të autorit në favortë vlerave njerëzore, kërkimit të tëcilave ai ua dedikon këtë libër. Në

këto proverba fokusohen dukuritëbashkëkohore që lidhen jo vetëm mefenë dhe besimin, por dhe me mar-rëdhëniet e njeriut bashkëkohor medukuritë e shpirtit si besën, mik-pritjen, respektin, mirënjohjen, pornuk mungojnë dhe konsideratat përdukuritë etnokulturore e psikologjike-analitike të atyre dukurive, që i janëbashkëngjitur procesit të afirmimittë vlerave dha antivlerave, duke vënëtheksin në ato kode të heshtura, tëtrashëguara brez pas brezi, që kanëruajtur vetë shtyllat e ekzistencëshistorike të një bote dhe të njëqytetërimi, që ka lënë shenja të thek-suara në kohë dhe hapësirë.

Ajo që është nënvizuar është punakolosale dhe aq pasiononte e Mev-lud Bucit, këtij kërkimtari të vetmuartë shpirtit dhe mendjes njerëzore, përtë qëmtuar dhe përcjellë në këtë libërme aforizma një botë të trazuar ndje-sish, përjetimesh, marrëdhëniesh, tëcilat përshkohen nga një filozofi eepërme poetike.

Ja disa proverba të këtij libri:I prishuri kurdoherë të prish, sepse

ligësitë kudo i grish.*

Ligësia është errësira e shpirtitnjerëzor, njeriun që e ka e shndër-ron në meteor.

*Dikush që nuk bën kthesë edhe

pas gabimit, zhytet përherë në pell-gun e mjerimit.

*Mevlud Buci, ky usta i regjur i

qëmtimit, mbledhjes dhe, në mënyrëtë veçantë, i krijimit të aforizmavedhe njësive të tjera nëntekstuale tëpsikolinguistikës, na jep në këtë libërvetë shpirtin e tij në dorë, ftesën ehapur ndaj individit dhe shoqërisëshqiptare për të reflektuar, për tëndryshuar, për t’u përsosur, për tëparë universin e besimit ku ai depër-ton modelin e sjelljes në jetë dhefrymëzimin e pareshtur për vepra tëmira e të drejta për veten, familjendhe kombin.

Duke lexuar këtë libër me aforiz-ma të vijnë në mendje fjalët profe-tike të Volterit: “Lumturia është njëgënjeshtër, dhimbja është e vërtetë”.Mevlud Buci i bën një autopsi dhim-bjes njerëzore, gamës së veseve dheparanojave që e ushqejnë atë me“lëndë të parë”, hipokrizisë, masht-rimit, egoizmit, smirës, falsitetit,mosmirënjohjes, komplekseve qëburojnë nga e pavetëdijshmja dhembajnë peng vetëdijen e së mirës,duke na rekomanduar si dozë poet-ike kurative besimin e drejtë, be-simin e vërtetë, që sjell paqen bren-da shpirtit të njeriut dhe i bënraportet midis njerëzve dhe kombevetë tejdukshme.

Në thelb, ky libër është një man-ual poetik trandeshent, një thirrje qëi bëhet njeriut bashkëkohor, vetëepokës sonë për të ndryshuar, nëpërputhje me thelbin e mesazhevehyjnore që kanë trokitur nëndërgjegjen kolektive njerëzore tashmijëra vjet ekzistencë dhe nuk do tëreshtin kurrë së ushqyeri me shpresëbrezat tanë dhe ata që do të vijnë...

* Poet, studiues, kritik arti

15 - Nëntor 200943nr.

botimePoezia – vendlindja, profesioni dhe pasioni

Shkrimtarja amerikane inkurajon poetin dibranFJALA E NËNËS Eca që në gjenezë,Si buzëqeshja e diellit n’agim;Dijet të gjejn’ strehë,Nëpër motet e zbehta, djal’ im.Mua, që mëkova ungjijtë,Kush ma vodhi perëndinë? TË SHKRETËT Shokët e mi janë si luledielli.Edhe pse dielli ka perënduar,Ende e mbajnë kokën të kthyer andej.Dritën e presin t’iu vijë pas shpine. NË OHËR Rrapi i Ohrit,Kuvendon me bjeshkët e Sharrit.Kaltërsia e liqenit përkëdhelKaçurrelat e pakrehura të Vardarit.

Një shkrimtare, njujorkezeAlison Blackman Dunham,autore e disa librave, pas ika rënë në dorë ky libër,dhe e ka lexuar atë, madjeduke e mësuar se kush eka shkruar , është “çudi-tur” sesi një mirëmbajtësbanesash, është edhe poeti talentuar. Pra, njëshqiptar i thjesht, punë-tor, edhe poet. Një njeriku: “Poezia – vendlindja,familja, profesioni dhepasioni bëhen nji”“Shumë prej nesh bëjnëgabim që përmes lëvizjessë jetës sonë, thotë nëshkrimin e saj, AlisonBlackman Dunham, pa tëvërtetë, mendimin e tyrelidhur me disa njerëz qëbëjnë jetën tonë më tëlehtë në baza ditore, elidhin me atë pa e njohurmirë personin në fjalë.Por, në se merr në dorëkëtë libër “Këngë nëheshtje”, gjithsesi ju do tëjeni të befasuar, i habitur,në fakt, në jetën dhetalentet e këtyre njerëzve,si ky poet - Agron Sela.”

Agroni thotë se ai përpiqet të përdorë poezinë etij për të treguar histori të së kaluarës së tij dhe në

lidhje me historinë e popullit të tij

Nga: BEQIR SINA

BROOKLYN NYC : Çdo njeriprej atyre që do të lexojë këtë sh-krim, i cili ka pasur një herë temënse në Nju Jork të SHBA-ve u pub-likua libri më i ri i poetit dibranAgron Sela me titullin “Këngë nëHeshtje”, do të pyes. Ky promovim!u bë një vit më parë, dhe Agroni kashkruar vetëm një libër, me poezi,atëherë “Përse u dashka shkruarpërsëri ? Përgjigjja, është se kësajradhe nuk po shkruajnë shqiptarët,por kanë shkruar amerikanët. Gjuhame të cilën me anë poezisë, ai fletedhe me lexuesin amerikan. Libri“Kënga në heshtje” - “Songs of Si-lence” (Selected poems), i botuar ngashtëpia botuese Marinaj Publishing,edituar nga shkrimtari i njohur GjekëMarinja, u botua në gjuhën angleze.

Një shkrimtare, njujorkeze AlisonBlackman Dunham, autore e disalibrave, pas i ka rënë në dorë ky libër,dhe e ka lexuar atë, madje duke emësuar se kush e ka shkruar , është“çuditur” sesi një mirëmbajtës bane-sash, është edhe poet i talentuar. Pra,një shqiptar i thjesht, punëtor, edhepoet. Një njeri ku: “Poezia –vendlindja, familja, profesioni dhepasioni bëhen nji”

“Shumë prej nesh bëjnë gabim qëpërmes lëvizjes së jetës sonë, thotënë shkrimin e saj, Alison BlackmanDunham, pa të vërtetë, mendimine tyre lidhur me disa njerëz që bëjnëjetën tonë më të lehtë në baza di-tore, e lidhin me atë pa e njohur mirëpersonin në fjalë. Por, në se merr nëdorë këtë libër “Këngë në heshtje”,gjithsesi ju do të jeni të befasuar, ihabitur, në fakt, në jetën dhe talen-tet e këtyre njerëzve, si ky poet -Agron Sela.”

Sa prej jush, për shembull, pyetajo, në të vërtetë dinë diçka për Agro-nin, që punon mirëmbajtës banesashnë Bruklin-NY. Unë nuk mund tëthem se unë në të vërtet e di se kushe njeh dhe kush nuk e njeh. Por, jusigurojë se unë që e kam lexuar lib-rin e tij - e shohë si një talent tëlindur. Ai është një mirëmbajtësbanesash në pallatin tim, është njënjeri në dukje i qetë, me emrin AgronSela.

Agroni, thotë shkrimtarja ameri-kane, për vite të tëra, ka mbajtur derënhapur jo vetëm për mua, por për tëgjithë banorët e këtij pallati, madjeedhe për mysafirët. Ai në pallat ngabujtësit shihet edhe si një kujdestar imirë fëmijësh. Por, për të gjithë këtëkonsideratë(dhe është faji im), unëdhe ne si banorë të këtij pallati, nukkemi shkëmbyer më shumë se vetëmnjë pakicë fjalë të këndshme, çdo ditëteksa kemi ecur pak me mirëmbajtësine pallatit tonë, brenda, dhe jashtë ...pa e ditur se ai është edhe një poet italentuar.

Alison, thotë se “Ishte pak kohë,kur ai dhe një shoku tij një javë mëparë, se të lexoja këtë libër, u takuanme dhe ai më pyeti nëse unë dëshi-roja të lexoja diçka të shkruar prejtij. Ai si një surprizë të bukur! mëofroi një libër të vogël, me kapak të

hollë. Kur e kam shikuar në titullin :“Songs of Silence” (Selected poems),“ dhe se autor ishte ... Agron Sela!mirëmbajtësi i pallatit tonë, të themtë drejtën jam befasuar, jam çudi-tur, kaq vjet dhe nuk e kam ditur seAgroni ishte dhe poet.....

Pra, ky, është edhe një nder dhenjë përgjegjësi, për të kaluar më pasnë gjykimin mbi punën e dikujt.Edhe pse unë jam një autore i disalibrave,(shif faqen e internetit http://www.advicesisters.net/), nuk ësh-të një nga aftësitë që kam zotëruar,të përkufizojë njerëzit. Unë, thotëajo i admiroj të gjithë ata që mundtë shkruajnë në këtë mënyrë, më tëpërcaktuar dhe më kompakt, në këtëformën, që ka zgjedhur, Agroni melibrin me poezi “Këngë në heshtje.

Ai mu duk se shkruan me një se-riozitet të madh. E mora librin t’ihedh një vështrim i shpejtë e shpe-jtë, faqe e në faqe, pasi e dija seAgroni do të më pyeste, menjëherë“se çfarë unë do të isha në gjendjepër të thënë, për poezinë e tij.” Shpejte shpejt, lexojë e shfletojë përmesfaqeve, dhe ajo që filloj për mua tëmë “ziej” nga brenda në shpirtin tim,është se unë po lexoja diçka shumëtë veçantë, diçka që të them tëdrejtën për herë të parë. Pasi, këtopoezi, për mua nuk ishin vetëm tëmira, por ato ishin shumë të dashu-ra dhe, të jashtëzakonshme.

Kjo, që ka ndodhur me mua, nukka ndodhur se Agroni ishte një poeti “madh” i cili mund të ketë “push-tet” parimor tek emocionet, por, seai të prek thellë edhe në një frazë tëthjeshtë të çdo poezie në këtë libër.Unë kam qenë e habitur!

Më pas se nisa të shkruaja këtorreshta, kam marrë librin e tij të vogël- dhe kam shkuar menjëherë lart, nëbanesë. Fillova të lexoj çdo gjë ishteshkruar “një e më një” deri sa arritanë fund të librit, e pikëlluar se nukjam ndonjë njeri, që kisha shumë përtë zbuluar. E mësuar edhe pak mëshumë, me rrethe artistësh, edhe vetë

mendoja se të njëjtën gjë, po ndi-ente edhe Agroni.

Mësova më pas se Agroni ështënjë vendali nga Dibra e Madhe eMaqedonisë, se ai filloi të shkruajëpoezi në klasën e 5-të fillore, kur aie mësoi poezinë në shkollë. Si stu-dent, në shkollën e mesme dhe mëpas edhe në shkollën e lartë - nëUniversitetin e Prishtinës, në DegënLetërsi e Gjuhën shqipe, ku qëllimii tij ishte që të bëhet një profesor iletërsisë. Megjithatë, unë mësovanga ky njeri se kur ai ishte gjatë vitittë tij të parë, në Fakultet, disa stu-dentët e Prishtinës, filluan protestu-at studentore të Universitetit të Prish-tinës, kundër regjimit të ishJugosllavisë.

Tek biografia tij, mësova, se aidhe disa nga shokët e tij u arrestu-an. Sela, nuk kishte, pas rrugë tjetërpas reprezaljes që fillojë të ushtrojëregjimi serb, ndaj shqiptarëve tëKosovës, e sidomos studentëve, njeriprej të cilëve kishte qenë dhe ai vetë.Por, mendojë thotë ajo “ Ai jo ngafrika, por se nuk kishte rrugë tjetër, ela vendin e tij dhe me një vizë stu-dentore, shkoj në Gjermani.”

Plani i tij ishte që të kthehej, por,kur ai ka marrë njoftimet se çfarë pondodhte në Kosovë, dhe lexojë në një gazetë për dënimin e shokëve tëtij të klasës, dhe se në gazetë për-mendej edhe emrin i tij, ai e dintese ai nuk mund të shkojë më nëPrishtinë dhe as në shtëpinë e tij nëDibër të Madhe. Pasi e priste i njëjtifat, vetëm burgu.

Kështu që, ai përfundoi në njëkamp të refugjatëve. Së fundi, në vitin1983 ai fitoi të drejtën e hyrjes nëShtetet e Bashkuara. Ai jeton këtume gruan e tij dhe katër fëmijë. Përherë të parë, në vitin 1992, Agronika shkuar për të për të vizituar sh-tëpinë e tij. Por, thotë shkrimtarja,njujorkeze Alison Blackman Dun-ham, autore e disa librave, kur e py-eta, Agronin, nëse ai do të donte tëjetojnë përsëri atje, ai më tha: “Se

do të shkoj ta vizitojë vendin tim semë merr malli por”jo të qëndrojëatje. Koha lëvizë , tha ai, dhe unë efamilja ime kemi krijuar këtu lidhjetë reja,” tha ai.

Agronit, duket se i “mungonshumë vendi i tij” ajo është e duk-shme dhe e ndjeshme teksa lexonkëtë libër me poezi të tij librin :“Këngë në heshtje”, poezitë e tij janëende të dukshme e shumë të prek-shme - komplekse, politike, dhepërplot të malluar, për çdo gjë ngaKosova, Dibra e Madhe dhe Sh-qipëria.

Poezitë e tij janë të mbushuraedhe me gëzimet dhe herë herë mëtë hidhurat e jetës.......

Agroni thotë se ai përpiqet të për-dorë poezinë e tij për të treguar his-tori të së kaluarës së tij dhe në lidhjeme historinë e popullit të tij (ai shk-ruan dhe poezi në anglisht dhe nëshqip). Ai thotë se ai mësoi shumëpër gjuhën e tij nga Anglishtja. Ai ipëlqen poezinë si një të mesme,sepse kjo është një formë që të gjithëmund ta kuptojnë dhe vlerësojmë.Ai nuk është frymëzuar nga një poetaq shumë i madh, se sa nga një poetqë merr frymëzim nga copa të voglajete e shumë të tjera vetëm nga ven-di i tij.

Me të madhe zhurmojnë barbarëtPër andrrën me djep të zbrazëtKu nata i ka mbathë këmbëtE dita ka nisë të zbardhet.Bukuria në dyluftim me dreqinQë unë të rifirmos tapinëPër varret, token, shtëpinë… ”Agroni është një poetë që vetëm

ka të shkruar shënimet e tija,parapëlqen poezinë e shkurtër sa herëqë ai është i frymëzuara ose gjenkohë. “Ju vetëm duhet të gjenikohë,të frymëzuar dhe të shkruani “tha ai butësisht. Unë jam duke shpre-suar se Agron Sela, që të afirmohetnjë poet i vërtetë, duhet të gjej kohëshumë më të përpilojnë në të ardh-men edhe libra të tjerë me poezi.Ndërsa, libri i parë është i titulluar,“Këngë në heshtjes” Agron Sela, tal-entin duhet ta vëri në përdorim, ainuk duhet të mbetet i heshtur, Nëseju doni të zbuloni më shumë përpoezinë e bukur të Agron Selës, psenuk i lexoni ato për veten tuaj ?Merrni Librin “Këngë në heshtje” dhei bëni vetes një dhuratë të veçantë,gjithashtu.” ka konkluduar sh-krimtarja, njujorkeze Alison Black-man Dunham, vetë autore e disa li-brave.

Agron Sela më shumë se 26 vitejeton në SHBA, pas braktisjes së ven-dit nga regjimi komunist, pasi qëishte student i Universitetit të Prish-tinës dhe pjesëmarrës në demon-stratat e vitit 1981. Ky është volumii tij i parë poetik i botuar në SHBA.

16 - Nëntor 200943nr.


profil

Gazetën, falë ndihmës së z. Gazmend Kërkuti, mund ta lexoni edhe në internet në adresën: www www www www www.dibr.dibr.dibr.dibr.dibra.ora.ora.ora.ora.orggggg

E lindur 7 vjet më parë foleja e dijes “Sarina”, tashmë ështëkthyer në modelin e një shkolle jopublike në Shqipëri

“Sarina”, aty ku fillon e ardhmja!Nga: DEFRIM METHASANI

16 shtatori i vitit 2002 ka mbetur nëhistorinë e shkollës jopublike “Sari-na”, si guri vendimtar që hodhithemelet e një ndërtese, e cila që prejasaj dite, është kthyer në një fole tëdijes. Asokohe, nisma e zotit LimanHoxha, do të ishte veçse një dëshiradhe ëndërr e një djali të ri dhe tëpasionuar, që vinte nga Anglia ku kishemigruar prej kohësh, për të inves-tuar jo në një fabrikë apo lokal, pornë investimin për dijen, kulturën dheshkollën. Një kopësht i vogël dhe cafëmijë të bukur si dallëndyshe, umblodhen nën çatinë e të parës god-inë modeste në zemër të lagjes sënjohur “Treshi”, pranë shinave, nërrugën që shkon drejt Kamzës. Pornjerëzit që mblodhi rreth vetes, vlerë-suan këtë pasion dhe këtë mision tëtij, duke punuar për së mbari, ndajoreksi erdhi duke ngrënë e një tjetërgodinë filloi së ndërtuari, tashmëshkolla e ciklit të ulet. Por puna ti-tanike e viteve të para dhe besimi ikrijuar në familjet e nxënësve të parë,solli një tjetër evolim të shtimit tënumrit të klasave dhe objektivitashme u rrit, duke kaluar edhe nëarsimin 8-vjeçar atëherë, sot 9-vjeçar.Kulmi i kësaj arritje u shënua katërvjet më parë, kur u bë i mundur edhearsimi i mesëm, madje tashmë prejnjë viti, ndërtesës së bukur katër-katëshe, iu bashkangjit edhe njëtjetër, më moderne, që përmirësoimë tej kushtet e mësimit, por edheargëtimit të nxënësve.

Duke patur në krah edhe një drej-tues profesionist, si drejtori BesimToçi, por edhe mësues të aftë dhekorrektë, Liman Hoxha bën të mun-dur që këtë sezon të kalojë shifrën e500 nxënësve, ndërsa në gjithë vitetkjo shifër shkon mbi 1100. Të tillënumra, ndoshta flasin edhe mëshume se komentet, apo radhët eshkrimit. Në kohë të tilla, të fitoshbesimin e njerëzve, vërtet që është evështirë, por një staf i tillë dhe njëmodel në organizim, bën të mundurkëtë mrekulli. 25 klasa dhe mbi 500nxënës, pa harruar edhe 40 parash-kollorët, janë sot vlerësimi më i mirëqë mund të bëhet për një shkollëjopublike, ku prindërit paguajnë përtë arsimuar fëmijët. Nga bangat ekësaj shkolle kanë dalë edhe fituestë olimpiadava kombëtare të matem-atikës, siç ka ndodhur në vitin 2007,me Taulant Prençin, që zuri vendine parë, apo vendi i tretë në Repub-likë me nxënësit Ekzon Çakrri dhe

Gëzim Muslia. Për tu veçuar në ar-ritjet e këtyre viteve edhe paraqitja ejashtëzakonshme e maturantit Ger-ald Osmani, që është renditur në 10-të nxënësit më të mirë në shkallëvendi, falë rezultateve të arritura.Aktualisht, në shkollën jopublike“Sarina”, ka 34 mësues, që përfaqë-sojnë nivele dhe gjeografi të larm-ishme, ndërkaq që tre nga më tëmirët, janë në komandën ezv.drejtorit, sipas cikleve. Kështu,parashkollerët drejtohen nga ViktorGjini, 9-veçaret nga Miftar Veliu dhearsimi i mesëm nga Shkëlqim Salil-lari. Veprimtaritë jashtëshkollorekanë qenë një tjetër objektiv dhe re-alitet i prekshem, që është përjetuarnë aspektin sportiv, kulturore dheshkencore. Madje një nga kulmetsportive, ka qene kupa “PanajotPano”, zhvilluar në mjediset sport-ive të kësaj shkolle, aty ku umblodhën qindra e mijëra fansa tëlojës magjike, por edhe të “Mjesh-trit të Madh”, Pano, të ardhur edhenga shkollat e tjera publike dhe jo tëtilla. Mbreti i futbollit mbeti i sh-tangur nga disiplina, rregulli, poredhe dëshira e pasioni i mësuesvedhe nxënësve, gjë që e shprehu edhenë emisionet televizive dhe në njëintervistë të dhënë për Radio Televiz-ionin Shqiptar.

Një tjetër arritje në performancëndhe mënyren e realizmit të saj, kaqenë edhe festa e të parës maturë qëdoli nga bangat e kësaj shkolle nëverën e vitit 2009, feste kjo që mbe-ti si një nga kujtimet me të bukura,

jo vetëm për protagonistet që undanë të përmallur nga njëri-tjetri,por edhe tek të pranishmit. Askushnuk e priste që maturantët e parë tëkësaj shkolle të prezantoheshin sikurishin yjet e “Hollivudit”, përmes atijspektakli fantastik, duke marrë mevete më shumë kujtime se ndoshta egjithë koha e qëndrimit të tyre bash-kë. Ky ishte një vlerësim, jo vetëmpër ata, por edhe për maturën e parë,që kaloi me sukses një test jo të le-htë. Ndërkaq, pritet që ky fundvit,të sjellë një tjetër ngjarje spekta-kolare, sepse do të vlerësohen edhe10 më të mirët e shkollës, përmesnjë veprimtarie kulturore, e cila dotë zgjojë mjaft interesin e nxënësve,por edhe justifikon impenjimin egjithë stafit dhe administratoritLiman Hoxha, për të bërë më tëmirën e mundshme në shërbim të

tyre. Madje e njëjta traditë do të vazh-dojë edhe në mbyllje të çdo vitimësimor, aty ku si në një paradë ar-tistike do të parakalojnë më të mirët,përmes vlerësimit moral, por edhematerial që do t’iu bëhet nga stafidrejtues i “Sarinës”.

Një tjetër dukuri që natyrisht kakrijuar besimin në këtë shkollë ësh-të edhe garancia dhe disiplina.Shprehja e administratorit të shkollësHoxha, se nuk me vlen leku, apoparaja e një të padisiplinuari, apoproblematiku, është domethënëse.Zbatimi më përpikmëri i orarit, nive-li i mësimdhënies, lëvizja e organi-zuar me furgonët e transportit, kabi-netet e reja, salla e kompjuterave,fushat e futbollit, volejbollit,lojërave të tjera, pikat ambulante, apoajo e urgjencës, janë një tjetër faktqë krijon përshtypjen e një shkollë

të sigurtë, vizionare dhe të përparu-ar. Edhe kontrollet e drejtorisë arsi-more, apo Ministrisë së Arsimit,kanë rezoltuar të suksshme, madjeshpesh herë janë marrë edhe si mod-ele të punës për simotrat e saj, disaprej të cilave edhe janë mbyllur.

Tashme aty nuk ka më vend përreklamë, sepse reklama më e mirëjanë ata që vazhdojnë procesin mësi-mor në bangat e kësaj shkolle. Unëjam njëri prej atyre prindërve, që filli-misht kam qenë pesimist me atë çfarëflitej për arsimin privat në Shqipëri.Por, para tre vjetësh edhe opinioniim ka ndryshuar dhe sot vajza imeLunada, është në vitin e tretë të kësajshkolle, ndërsa edhe tjera, mezi prettë mbarojnë vitin shkollor, për t’iubashkangjitur arsimit të mesëm atje.Si vajzat e mia ka shumë, natyrishttë paimponuara nga askush, por tëmotivuara me atë çfarë realisht kanëpërjetuar motrat, vëllezërit, aponjerëzit e afërm. Të fitosh besimin etjetrit sot në të tilla kohë të vështira,natyrisht nuk është e lehtë, madjetepër e vështirë, por përmes punës,nivelit të mësimdhënies, dijeve tëtransmetuara, korrektesës morale dheprofesionale, çdo gjë ndodh dhe nukka asgjë të pamundur. Tashme kybesim i krijuar mbetet të mos shpër-dorohet, por të ngurtësohet, si theme-let e kësaj ndërtese, e cila ka krijuarprofilin e saj, atë profil që nuk kaqenë e lehtë të ishte. “Sarina”,tashme është kthyer në një vatëredukuese dhe emancipuese, në njëfole të dijes, që nuk shton vetëmnumrin e fëmijëve, por edhe formim-in dhe prestigjin e tyre. Shumë njerëzflasin dhe thonë për gjëra që iu mu-ngojnë, ndërsa unë vendosa të flas eshkruaj sot, për diçka që e shoh çdoditë, që e prek çdo çast, sepse atykam besuar gjënë më të shtrenjtë,vajzën, e cila sot me vjen mire qërenditet tek ai brez i të talentuarvedhe përparuarve të kësaj shkolle, qërritet përditë, jo vetëm me katet eshtuara, por edhe me afirmimin dhebesimin e të tjerëve…

“Sarina” është kthyer në një vatër edukuese dhe eman-cipuese, në një fole të dijes, që nuk shton vetëm numrin efëmijëve, por edhe formimin dhe prestigjin e tyre.

Zbatimi më përpikmëri i orarit, niveli i mësimdhënies,lëvizja e organizuar me furgonët e transportit, kabinetet ereja, salla e kompjuterave, fushat e futbollit, volejbollit,lojërave të tjera, pikat ambulante, apo ajo e urgjencës, janënjë tjetër fakt që krijon përshtypjen e një shkollë të sigurtë,vizionare dhe të përparuar. Edhe kontrollet e drejtorisëarsimore, apo Ministrisë së Arsimit, kanë rezoltuar tësuksshme, madje shpesh herë janë marrë edhe si modele tëpunës për simotrat e saj...

mendjes 10.5 metra e gjerë” - RRUGA E ARBERITrrugaearberit.com/arkiva/2009/nentor2009.pdf · et...

Documents

Transcript of mendjes 10.5 metra e gjerë” - RRUGA E ARBERITrrugaearberit.com/arkiva/2009/nentor2009.pdf · et...