Meer Participatie - Mark Verhijde - SBO opleiding Wijk- en Gebiedsmanager juni 2016
-
Upload
mark-verhijde -
Category
Government & Nonprofit
-
view
213 -
download
1
Transcript of Meer Participatie - Mark Verhijde - SBO opleiding Wijk- en Gebiedsmanager juni 2016
Mark Verhijde, donderdag 16 juni 2016, Utrecht
SBO Opleiding Nieuwe wijk- en gebiedsmanager, dag 3
Kennismaken
Burgerbetrokkenheid (WRR 2012 – Vertrouwen in Burgers)
Meer beleidsparticipatie
Meer maatschappelijke initiatieven
Lunchpauze
Gamechangers: sterke burgerinitiatieven en hun trekkers
Strategieën en regie nemen
Rest
2Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Meer participatie van samenleving, grotere burgerbetrokkenheid (WRR 2012)
Toename beleidsparticipatie, co-creatie en comakers
Meer vanzelfsprekendheid om stakeholders en eindgebruikers betrekken
Aanpak witte plekken – per organisatie, werkterrein, aannemer, persoon
Verwelkomen van maatschappelijke initiatieven
Agenderen knelpunten: financieel, fiscaal, juridisch, proces, verwachtingen
Verduidelijking en uitbreiding maatschappelijke participatie
Vrijwilliger, supporter, ondersteuner, data-input voor smart systems
3Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Beleidsparticipatie Maatschappelijke participatie Maatschappelijke initiatieven
Meepraten Meedoen Zelf doen
Overheid > Burgers Organisaties > Burgers Initiatieven > Burgers
Verbreden naar ieder
beleidsterrein
Vernieuwen en kansen bieden
voor kwetsbaren
Verwelkomen en verbinden
Witte plekken aanpakken Vrijwilligerswerk opnieuw
vaststellen
Knelpunten agenderen en
oplossen
Organisatie, werkterrein,
uitvoerder, persoon
Supporter, ondersteuner, data-
input smart systems
Financieel, fiscaal, juridisch,
proces, organisatie
4Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Waarom participatie?
Inspraak, meepraten, interactief proces
Representativiteit: wie praat eigenlijk mee?
Draagvlak: namens wie praat u mee?
Kwaliteit: ervaringsdeskundig “het is uw straat”
Praktijk: zaaltjes en oude grijze mannen
Sociale media: “nieuwe doelgroepen”
5Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Beleidsparticipatie Provincie
Overijssel
Bezuinigingen op openbaar vervoer
Schrappen en aapassen buslijnen
In gesprek met samenleving op
stedelijk en dorpsniveau
Belangenvertegenwoordigers
Mobiliteitsmakers
6
Gemeente Borne
Hergebruik en herbestemmen school
Bureau Over Morgen
Website en brede uitvraag
Introductie avond
7
Onderdeel van WOP Kultuurstraat
Wesselerbrink
Hoe 60 brinken uniek inrichten
Sinds 2006 aan de gang
Interactief beleidsparticipatie
Uitgebreide documentatie in SBO
leeromgeving
8
Gemeente Twenterand bezuinigt op
zwembaden
Inhoud bezuinigingsvoorstel
opgesteld door werkgroep
Deelnemers uit alle lagen
Geen raadsleden
Prijsvraag als ondersteuning input
Uiteindelijk besluit Raad
9
Beleidsparticipatie
Gemeente Enschede, zorgpartners
Huiskamer van de wijk
Dagelijks zorgvraag
Ontmoeten belangrijk
10
Beleidsparticipatie Gemeente Venray
Zelfsturingsproject
Dorpsraad Merselo maakt projectplan
Meedenken, meepraten en meedoen
Eigen investeringen in uren tellen
3 bewoners en 2 experts in
aanbestedings- en projectteam
11
Gemeente Heerlen en L2 Ateliers
Opdracht kunstwerk in de wijk
Vergunning creatief opgesteld
Staalplaten hergebruikt
Co-creatie met bewoners Passart
Beleidsparticipatie
Ontmoetingsplek
12
Rembrandplein publieke functie
Weinig eigenaarschap
Kennisland Amsterdam
Social Innovation Safari
Maatschappelijke opgave
3,5 dag aan de slag
Mensen uitnodigen om activiteiten op
plein te doen
13
Gebruik projectmatige aanpak bij beleidsparticipatie
Bestaande methodieken en instrumenten meer en breder gebruiken
Witte plekken aanpakken
Moeilijke werkvelden krijgen extra aandacht
Professionals worden beoordeeld op participatie verdiensten
Uitvoerders, ook extern, passen participatie toe
14Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
15
16
Meer co-creatie en comakerschap: betrekken eindgebruikers
‘Klanten’ helpen mee om betere diensten en producten te maken
Ook voor betere participatieprocessen en –instrumenten
E-participatie tools en social media – open overheid
Leren met elkaar: intervisie en Community of Practice
Benchmark / ranking / lijstjes
Meedoen met de Participatie Monitor (eind 2016)
17Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
18
19
Intern traject burgerparticipatie
Hoe meer doen met participatie?
Groep van ambtenaren
Alle afdelingen leveren
Houdingen, competenties
Co-creatie op instrumenten
Bijzonder: Collega-participatie
20
Meer beleidsparticipatie is goed te doen
Heel veel instrumenten zijn beschikbaar en toe te passen
Nieuwe instrumenten - kwestie van gewoon aan de slag gaan
Spin-off is interessant
Levert meer beleidsparticipatie ook meer burgerbetrokkenheid op?
Nemen mensen makkelijker zelf initiatieven?
21Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Meewerken en meedoen, maar ook steunen en lidmaatschap
Vrijwilligerswerk op scholen, speeltuinen, NL-Doet, mantelzorg, etc.
Actief en bewust besluit voor deelname
Ook deelname in coöperatieve vereniging, crowdfunding, abonnement
Veel maatschappelijke participatie bij maatschappelijke initiatieven
NB: deelname door aanwezigheid en gedrag van individu en groepen
Informatie uit GPS, smartphone, camera’s, sensoren, realtime data stream
New Mobility, Smart Cities en Open Data als toepassingen
22Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
23
24
25
26Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
27Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Maatschappelijk initiatief
Groen onderhoud
Vegen en borstelen
Prestatiecontract gemeente
Tweede levens
Eenvoudig werken
Innovaties
28
Kunstenaars in atelierstichting
Leeg schoolpand
Gebruiksovereenkomst
Onderdeel Kerkrade West
Verbindingen met de wijk
29
Gemeente Deventer eigenaar
Stichting Tevreden doet beheer en
exploitatie
Maatschappelijk initiatief
Wijk wordt in fasen herontwikkeld
Maatschappelijk initiatief
30
Maatschappelijk initiatief
Inzet 2e auto’s
Huren en delen via App
Kleinschalig karakter
31
Speeltuin in de binnenstad van Berlin
Ontwerp, inrichting en realisatie
helemaal door de buurt
Gemeente Berlin is niet betrokken
Afspraken en regels over veiligheid
anders dan in Nederland
32
Aanwezigheid van trekkers en verbinders
Respect: burgers willen serieus genomen worden
Beleidsmakers (ook politici): nieuw evenwicht tussen loslaten en steunen
Investeren in vertrouwen
Creëren van tegenspel: niet alleen ruimte maken, maar actief uitnodigen tot
Stimuleren maatschappelijk verkeer: B2B (burger-burger)
33Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
34Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Linda Commandeur e.a. “Stad in
Beweging: De kracht van BS22”
Beltrumsestraat 22, Groenlo
“Waarmaakwinkel”
Proces om van idee naar uitvoering
te komen
Veel verschillende rollen
Initiatiefnemers, Starters,
Verbinders, Meebouwers, Energizers,
Partners, Overheden & Gevestigde
orde
35
Maatschappelijk initiatief
Willem Stortelder, 21 Lobsterstreet
Helft NL krijgt last van hoogwater
Dus: andere helft kan gastadres zijn
Nationale datingsite
Handig voor andere calamiteiten
36
37
Verhijde & Bosman (2014) “Regel die Burgerinitiatieven”
Platform 31 en Ministerie van BZK Experimentenprogramma ‘Ruim op die Regels’
Maatschappelijk aanbesteden: opdracht of subsidie
Fiscale kwesties: belastingendienst
Risico’s, schade en aansprakelijkheden: verduidelijken en verzekeren
Regelluwe zones of regiem: maatwerk per gemeente mogelijk
BZK: Geen noodzaak tot status aparte of aanvullend (minder) wet- en regelgeving
38Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Innovatie
Machine kokend water over onkruid
Wijk ruikt naar spinazie
Na twee weken opvegen
Beheerwerk makkelijk maken
Diverse vragen over veiligheid
39
Maatschappelijk initiatief
Tijdelijk gebruik lege grond
Projectontwikkelaar werkt mee
Kerstbomen in bomenbank
Veel geregel
40
Bewonersinitiatief
Afgestemd met de buurt
Onveilig WAS voor gemeente Stein
Geen stukskeuring toestel
Hekwerk geplaatst
Tijdelijke gedoogconstructie
41
Initiatief Burger’s Zoo Arnhem
Aangeboden aan gemeente Arnhem
Geplaatst op particuliere grond
Groot, beton, en speelbaar
Veiligheid en risico’s
Object dwingt dat kinderen anders
spelen, meer veiligheid bewust
42
Maatschappelijke initiatieven zijn niet voor iedereen
Trekkers en kleine communities
Kennis en kunde is nodig
Meer ondernemerschap
Minder afhankelijkheid van overheid
Meer aandacht voor continuïteit en robuustheid
Meer aandacht voor netwerk en strategie
43Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
44Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Wat is dat eigenlijk, Gamechangers?
Gamechangers zijn (middel)grote bedrijven
Met een visionair strateeg aan het roer
Die met aantoonbaar succes
De regels van het spel in hun branche of sector veranderen
Voorbeeld van organisaties die kansen zien en ze succesvol weten te verzilveren
Steve Jobs en kornuiten
Kan dat ook met burgerbetrokkenheid?
45Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
46
47
Fred Beekers
Eenzaamheid in NL wijken
Eten brengt mensen bij elkaar
Start Den Haag Transvaal
Sociale lokale ondernemers
Meer dan 40 restaurants
48
Voorbeeld gemeente Leeuwarden: Groene en eetbare initiatieven
Eenvoudig maken, transparant
Verbinden, aanjagen, zichtbaar maken
Onderwijs en onderzoek belangrijk
NB: initiatiefnemers vooral met zichzelf bezig, delen van kennis en kunde is extra
Rol gemeente: van waarde zijn voor maatschappelijk initiatief
Netwerk: zakelijke partners, fans en ambassadeurs
49Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Aanpak gemeente Leeuwarden
Vergroenen en stadslandbouw
Verkorten voedselketens
Aantallen belangrijk
Verbinden en kennisdelen
Global beweging rond voedsel
50
Bewonersinitiatief
Tijdelijk gebruik van lege grond
Kweken en telen eigen gewassen
Bestemd voor verschillende groepen
Wet- en regelgeving
Contract met gemeente Utrecht
51
Ondernemersinitiatief
Groenbeleidsplan gemeente
Leeuwarden
Winkelstraat Nieuwe Oosterstraat
Vergroening als strategie
Meer traffic (mensen) genereren
Verblijfsfunctie verbeteren
52
Maatschappelijke initiatief
Zelfbeheer openbare ruimte
Gemeentelijk en private grond
Stadslandbouw
Zie artikel hierover van Astrid Kroese
in SBO Leeromgeving
53
Netwerk van ZZP-ers
Zelf doen
Stichting huurt van woningcorporatie
Deelnemers betalen maandelijks
Inclusief koffie, thee, wifi
Extra spreekkamers
Sleuteldiensten als tegenprestatie
54
Maatschappelijk initiatief
Architectuurbureau ZUS
Nieuwe verbinding in centrum
Ontsluit o.a. ZOHO gebied
Financiering via crowdfunding
Luchtbrug per plank gemaakt
55
Zomerhof kwartier
Woningbouw en bedrijvenstrook
Herontwikkeling gestopt door crisis
Nieuwe spelers aangetrokken
Natuurlijke wijkontwikkeling
Maatschappelijk initiatief
56
Creativiteit gebundeld
Maatschappelijk betrokken
Ontwikkelkracht deelnemers
57
Nieuw bedrijf (januari 2016)
Opgericht uit Mill Panel
Sandwichpanelen fabriek
Tiny house beweging in NL
Voldoen (nog) niet aan bouwbesluit
Voor zelfbouw en Tiny House lover
Voor recreatie en zorg of
aanleunwoning
Voor grootschalige ontwikkeling, voor
statushouders en sociale woningbouw
58
‘Sterke burgerinitiatieven’ en hun trekkers
Droom, focus op resultaten, operationele capaciteit
Netwerk: zakelijke partners, fans en ambassadeurs
Strategieën: Hoe gaan initiatiefnemers om met overheden
Aanvallen (DOMunder Utrecht)
Verbergen (‘t Zorghuus Ysselsteyn Venray, Stichting Cliënten Initiatieven Doetinchem)
Verzetten (Villanueva Den Bosch)
Meebewegen (Werkplaats K Kerkrade, Taaltuin Spangen Rotterdam)
Rolvastheid en verwachtingen
59Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Theo van Wijk
Architect en bewoner
1986 – onder het luik
2000 jaar geschiedenis
Zichtbaar maken
Drukste plek in Utrecht
Bus rijdt erover heen
Toeristische attractie
60
Rob Keizer
Kleinschalig wonen met zorg
Dorpsinitiatief
Wijkt af van wet- en regelgeving
Alternatief afsprakenstelsel
IGZ toezichthouder: spannend
61
Everdien Boesveld
Stichting Cliënten Initiatieven
Mensen psychische kwetsbaarheid
Dagbesteding
(K)ook samen
Wil je ook groeien?
Stadskamer
62
Theodoor van Leeuwen
Voedseltuin (1e van 6 stuks)
Gewassen voor voedselbanken
Vrijwilligers met groene vingers
Regelzaken zijn voor gemeente
63
Jos Reinders, Brooker Neimed
Atelierstichting
Kunstenaars van waarde voor de wijk
Multiply by Sharing
Community art
Soep met een verhaal
Deel je Verhaal
64
Fenneke Hordijk
Kunstenaar/Neerlandicus
Zelf alle toestellen ontworpen
Acht jaar aan het werk
Te weinig spelen / taalachterstand
Burgemeester opening
65
Verzetten
Villanueva
Aanvallen
DOMunder
Verbergen
‘t Zorghuus
Meebewegen
Werkplaats K
Actief
Passief
Binnen
Buiten
66Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Onderscheid sterke burgerinitiatieven en ‘klein grut’
Strategisch denken en werken, aanpak burgerinitiatief herkennen
Eigen rol, doel en inzet vaststellen
Zelf kiezen, anders doet de buitenwereld dat voor jou
Omgaan met vier gezichten van overheid
Rechtmatige overheid
Presterende overheid
Network Governance
Responsieve overheid
Rolvastheid is belangrijk, afwijken mag
67Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Presterende overheid
Network Governance
Rechtmatige overheid
Responsieve overheid
Van buiten
naar binnen
Van binnen
naar buiten
Resultaten
Randvoorwaarden
68Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016
Mark Verhijde - Interim programmamanager en adviseur stedelijke ontwikkeling
M +31 652653005
W www.markverhijde.nl
69Mark Verhijde - Meer Participatie - SBO 16 juni 2016