Mbështetje për gratë sipërmarrëse në bujqësi 2012-2015

7/24/2019 Mbshtetje pr grat siprmarrse n bujqsi 2012-2015

1/80

Mbshtetje pr

grat siprmarrsen bujqsi 2012-2015

Komponenta C:


2/80

Publikimi i Raportit t Grave Siprmarrse n Bujqsi 2012-

2015 nuk do t mund t realizohej pa financimin e Ministris

t Punve t Jashtme t Danimarks (DANIDA).

Deklarat mohimi:Mendimet e shprehura n kt raport jan t autorve dhe jomedoemos prfaqsojn mendimet e Ministris t Punve tJashtme t Danimarks.

Redaktimi dhe revidimi:Lulzim ela

Shtypi dhe Dizajni: Brovina Graf - Gjakov

Publikuar nga:Shoqata Afariste e Gruas (SHE-ERA)Ismail Qemaili, nr.9Gjakov 50000, Republika e KosovsTel: +381 (0) 390 323 194

www.facebook.com/ WBA.SHEERAwww.she-era.org


3/80

Shoqata Afariste e Gruas SHE-ERA

MIRNJOHJE

Ekipi i projektit:

Mirlinda Kusari Purrini (Drejtoresh), Ymrane Nura (Administrat/Financa),Ardiana ela Baraku (Projekt Menaxhere), Zana Rizvanolli (Kordinatore/Trajnere),Edita Axhemi Hadri (Asistente/Trajnere), Marigona Stavileci (Asistente/Trajnere),Bujar Haxhibeqiri (Shofer/Logjistik), Kosovare Sahatqija (IT), Sabrije JagxhijuZhubi (Asistente/Trajnere), Ardita Rizvanolli (Trajnere), Linda Kosumi(Asistente/Trajnere), Vjollca Salihu Jashari (Trajnere), Lulzim ela (Kshilltar).

Komiteti Drejtues:

Mikael Erbs-Jrgensen (Ministria e Punve t Jashtme t Danimarks), MariePedersen Haug (Ministria e Punve t Jashtme t Danimarks), Nysrete Doda(Ministria e Bujqsis, Pylltaris dhe Zhvillimit Rural), Ola Syla ( Grat e Krushs),Mihai Constantinescu (MBPZH - Kshilltar DANIDA), Aferdita Syla (CB Mitrovica),Fehim Rexhepi ( Drejtor n Pikn Grumbulluese AGROCelina).

Zyrtart komunal t drejtorive prkatse:

Drejtoria pr Zhvillim Ekonomik, Drejtoria e Bujqsis, Zyra pr Barazi Gjinore,Qendra e Regjistrimit t Bizneseve, Drejtoria e Administrats Publike dheDrejtoria pr Buxhet e Financa:Rajoni i Gjakovs: Silvana Domi, Bekim Ermeni, Lumnije Shllaku, Burim Emra;Komuna e Malishevs: Jakup Zylfaj, Murat Kryeziu;Komuna e Junikut: Leonard Llolluni, Rrezarta Gaqi, Ali Gacaferri.Rajoni i Gjilanit: Ramiz Ramadani, Agim Zuzaku, Fatmir Halili, Valentina BunjakuRexhepi, Drita Klaiqi;Komuna e Kamenics: Shajzane Masurica, Etnika Krivoqa; Komuna e Vitis: Ibrahim

Rama, Ibadete Hyseni,Komuna e Kllokotit: Afrdita Gjoka.Rajoni i Mitrovics: Nysret Maxherra, Florije Ibishi, Besa Veseli, Isuf Jashari,Komuna e Vushtris: Isuf Jashari,Gjevrije Halili, Ragbete Krasniqi;Komuna e Skenderajt: Musa Lushtaku, Ismet Aliu, Hyka Imeri, Nazmi Dajaku;Komuna e Mitrovics Veriore: Branislava Mestorovic, Merita Jashanica.Rajoni i Pejs: Artan Gashi, Mehdi Mulaj, Jeton Abazaj, Feim Ademaj, Fatmire Thaqi,Sabahate Qorkadiu;Komuna e Klins: Ramiz Rusta, Enver Mormullaku , Anton Dodaj, Rexhep Rexhepi;Komuna e Istogut: Jashar Blakaj, Hysni Maxharraj, Januz Kabashi, Sanije Mavraj

Rugova .

3


4/804


PARAFJAL

Ky dokument paraqet analizn e situats s grave siprmarrse n Bujqsi 2012-2015, duke br nj krahasim t gjendjes s grave n katr regjione t Kosovs:

Gjakov, Gjilan, Mitrovic dhe Pej. T dhnat e dala nga raporti pasqyrojn dhe

shrbejn si mjet pr adresimin e sfidave, problemeve dhe nevojave t grave

fermere sa i prket qasjes n burime, informata dhe tregje.

Mbshtetja pr grat siprmarrse n Bujqsi 2012-2015, synim ka arritjen e

mundsive t barabarta ndrmjet burrave dhe grave, qasjen e barabart n asete,arsimim, natyrn e vlerave dhe aktiviteteve ekonomike t cilat ndikojn n barazin

gjinore drejt zhvillimit ekonomik dhe social duke synuar rritje t qndrueshme dhe

gjithprfshirse t vendit me fokus t veant fuqizimin ekonomik t gruas.

T drejtat e grave respektohen zyrtarisht n kuadrin institucional dhe ligjor, duke

prfshir Kushtetutn e republiks s Kosovs, dhe Ligjin pr barazi gjinore (Ligji nr

2004 / 2) q ka pr qllim t mbrohet, trajtohet dhe vendoset, barazia ndrmjet

gjinive si vler themelore pr zhvillimin demokratik t Kosovs, duke siguruar

mundsit pr Barazi Gjinore pr pjesmarrje n fushat politike, ekonomike, sociale,

kulturore dhe fusha t tjera t jets shoqrore.

Komponenta e mbshtetjes s grave fermere sht e fokusuar q t kontribuoj n

zhvillimin e strategjive kombtare pr zhvillimin bujqsor dhe rural 2014-2020

(ARDP-ja), dhe barazin gjinore (Programi pr Barazi Gjinore n Kosov dhe Plani i

Veprimit Kombtar pr Barazi Gjinore), duke u bazuar n objektivat si:

- Ristrukturimi i sektorit agrikulturor n prputhje me at t BE-s, veqanrisht masa

6 (Diversifikimi rural), dhe prmirsimi i standardit t jetess s popullsis rurale n

Kosov (duke prfshir zvoglimin e varfris ku ajo ekziston), q do t thot t

zvoglohen pabarazit rurale dhe urbane, duke siguruar mbshtetje n rritje pr

zonat m pak t zhvilluara, dhe zvoglimin e pabarazive ndrmjet Kosovs dhe BE-

s;


5/805


- Ndrsa te Programi i Kosovs pr Barazi Gjinore dhe Plani Kombtar i Veprimit pr

Barazi Gjinore 2008-13, veanrisht qllimet specifike q lidhen me objektivat

strategjike si:

Objektivi stratetegjik 4:Fuqizimi Ekonomik i Grave dhe Vajzave: rritjen e numrit t

vajzave siprmarrse nprmjet dhnies s mundsive q t ken m shum qasje

n pron, kapital, hua;

Objektivi stratetegjik 7:Prmirsimi i imazhit t grave n media, kultur dhe sport;

Objektivi stratetegjik 8: prfshirja e barabart e t dy gjinive n vendimmarrje pr

t gjitha shtjet e rndsishme n shoqri


6/80

PRMBAJTJAMirnjohje

Parafjal

Tabelat

Grafikonet

Shkurtesat

HYRJE

Kapitulli I

Metodologjia dhe Instrumentet Matse

Aplikimi i Modaliteteve t Ndryshme dhe Arritja e Qndrueshmris

Paketat e trajnimit t ofruar

Kapitulli II

Situata e Grave Fermere (Viti 2012/2015)

Struktura moshore

Niveli i arsimimit

Statusi Social

Struktura e familjeve

Numri i familjarve q merren me bujqsi

Burimet e t ardhurave

T ardhurat mujore

Pronat

Sektort e veprimtaris primare dhe sekondare

Prvoja e puns

Sfidat dhe problemet

Adresimi i sfidave dhe problemeve

6


7/807

Ndarja e punve n baza gjinore

T arriturat

Kultivimi, prodhimi, konsumimi dhe plasimi i produkteve

Pronsia e ferms/biznesit sipas gjinis n zona rurale

Bizneset formale dhe jo formale

Tregu dhe plasimi i mallit

Furnizimi me lnd t par

Burimet financiare

Nevojat pr ngritje t kapaciteteve dhe qendrueshmris s biznesit

Qasja n informata

Burimet e informatave

Ndikimi i informimit dhe prfimi nga programet zhvillimore

Investimi n biznes (biznese mikro dhe t vogla)

Investimet prmes kredive nga institucionet mikro financiare dhe bankare

Shpenzimet dhe fitimi n vit nga aktivitetet bujqsore

Prcepcioni i fuqizimit t grave

Konkludime

RekomandimeAppendix1: Pyesor primar pr grat fermere (2012)

Appendix2: Pyesor sekondar pr grat fermere (2015)



8/808

TABELAT

Tabela 1: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Gjakovs

Tabela 2: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Gjilanit

Tabela 3: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Mitrovics

Tabela 4: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Pejs

Tabela 5. Numri i prgjithshm i grave prfituese dhe BP-ve

Tabela 6. Totali i grave prfituese t pakets C sipas regjioneve

Tabela 7. Totali i grave prfituese t pakets D sipas regjioneve



9/80

GRAFIKONET

Grafikoni 1. Grat fermere prfituese sipas regjioneveGrafikoni 2. Struktura moshore e grave prfituese

Grafikoni 3. Niveli i arsimimit i grave prfituese

Grafikoni 4. Statusi social i grave prfituese

Grafikoni

Grafikoni 6: Numri i puntorve:

Grafikoni 7. Burimet e t ardhurave financiare

Grafikoni 8. Shuma e t ardhurave mujore para dhe pas trajnimeveGrafikoni 9. Prona/siprfaqja e toks e shprehur n hektar

Grafikoni 10. Sektoret primare dhe sekondare t grave fermere

Grafikoni 11. Vitet e prvojs s puns

Grafikoni 12. Problemet q hasin grat siprmarrse n Bujqsi

Grafikoni

Grafikoni 14. Ndarja e punve n baza gjinore

Grafikoni 15. T arriturat gjat katr viteve 2012-2015

Grafikoni 16. Kultivimi, prodhimi, konsumimi dhe plasimi i produkteve

Grafikoni 17. Pronsia e ferms/biznesit sipas gjinis n zona rurale

Grafikoni 18. Bizneset formale dhe jo formale

Grafikoni 19. Tregu dhe plasimi i mallit

Grafikoni 20. Furnizimi me lnd t par

Grafikoni 21. Burimet financiare

Grafikoni 22. Nevojat pr ngritje t kapaciteteve dhe qndrushmris s biznesit

Grafikoni 23. Qasja n informata

Grafikoni 24. Burimet e informatave

Grafikoni 25. Ndikimi i informimit dhe prfimi nga programet zhvillimore

Grafikoni 26. Investimi n biznes (biznese mikro dhe t vogla)

Grafikoni 27. Investimet prmes kredive nga institucionet mikro financiare

dhe bankare

Grafikoni 28. Shpenzimet dhe fitimi n vit nga aktivitetet bujqsore

Grafikoni 29. Sa ndihen grat t fuqizuara pas trajnimeve

9



10/80

SHKURTESAT

MFASHE-ERA

ARDP

Ministria e Punve t Jashtme t DanimarksShoqata e Afariste e Gruas

Plani Agrokulturor dhe i Zhvillimit Rural

PKBGJ Program i Kosovs pr Barazi Gjinore

MBPZHR Ministria e Bujqsis, Pylltaris dhe Zhvillimit Rural

MASHT Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis

MTI Ministria e Tregtis dhe Industris

OJQ Organizatat Jo - Qeveritare

MEF Ministria e Ekonomis dhe Financave

NVM Ndrmarrjet e Vogla dhe t Mesme

ASK Agjencioni i Statistikave t Kosovs

LBGJ Ligji pr Barazi Gjinore

MPMS Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale

ABV Akti i Bizneseve t VoglaBE Bashkimi Evropian

MZHE Ministria e Zhvillimit Ekonomik

10



11/80

HYRJE

...Gruaja gjithmon sht kontribuese e mirqenies familjare dhe shoqris, kuroli produktiv i saj me dhe pa pages sht i rndsishm n jetn sociale,

ekonomike, kulturore dhe politike t nj vendi...

Nj numr studimesh gjat disa viteve t fundit ka treguar se barazia gjinore sht

faktor kyq n zhvillimin ekonomik t vendi. Potenciali i pashfrytzuar i grave mbetet

nj mundsi e humbur pr rritjen dhe zhvillimin ekonomik t Kosovs. Pjesmarrja

ekonomike e grave promovon produktivitet bujqsor, zhvillimin e ndrmarrjeve

mikro, t vogla dhe t mesme, si dhe rrit menaxhimin e biznesit dhe fitimit ninvestim. Prve nxitjes dhe rritjes ekonomike, investimi n bizneset e grave

prodhon nj efekt t dyfishuar sepse gruaja ri-investon nj pjes t madhe t t

ardhurave t tyre n familje dhe komunitet. Grat gjithashtu jan dshmuar se

luajn rol ky n ndrtimin e paqs dhe krijojn stabilitet n rritjen ekonomike. Pr

fat t keq, kto prfitime nuk prfillen ende n Kosov n pjesmarrjen e plot

ekonomike t grave.

T zhvillosh siprmarrsi sht konsideruar si nj mjet efektiv n luftn kundrpapunsis s femrave n Kosov, ku zhvillimi i sektorit privat sht ende n fazn e

tij t rritjes. Grat ende prballen me pengesa t shumta, duke u prpjekur pr t

krijuar biznese t reja apo zgjerimin e atyre ekzistuese, me qllim t zbutjes s

varfris dhe gjenerimit t vendeve puns. N prgjithsi, varfria sht kryesisht e

dukshme n mesin e grave q jetojn n zonat rurale. Nevojat e tyre t veanta dhe

prioritetet jan pothuajse trsisht t lna pas dore nga planet e zhvillimit

makroekonomik t qeverive lokale, prkundr faktit se shumica e tyre jan t

prfshira n aktivitete bujqsore n jetn e tyre t prditshme.

1. Shkalla e punsimit sipas gjinis

T dhnat e Agjencis s Statistikave t Kosovs (AKS) pr vitin 2014 - Anketa e

Fuqis Puntore 2014, tregojn se ka rnie t konsumit pr kok banori dhe t

11


Agjencioni i Statistikave t Kosovs(AKS) - Rezultatet e Ankets s Fuqis Puntore 2014 n Kosov. Publikimprmban t dhna t detajuara mbi punsimin dhe papunsin sipas moshs, gjinis, statusit t punsimit,aktiviteteve ekonomike, profesioneve dhe shtjeve t tjera t ngjashme, q kan t bjn me tregun e puns.


12/80

ekonomive familjare, prderisa ka rritje t konsumit t prgjithshm. Sipas t

dhnave zyrtare, konsumi vjetor pr kok banori sht 1,402 euro, q i bie jo m

shum se 116 euro n muaj, ndrsa konsumi pr ekonomi familjare sht 7,625 euro,

apo 635 euro n muaj. Ndryshe, n raport thuhet se pak m shum se gjysma e

ekonomive familjare n Kosov gjat vitit 2014 kan deklaruar se nuk kan qen n

gjendje t prballojn nj shpenzim t papritur prej 500 eurosh prmes burimeve

vetanake. do muaj rreth 500 familje aplikojn pr her t par pr asistenc sociale

n Ministrin e Puns dhe Mirqenies Sociale (MPMS). Kto shifra dshmojn m s

miri nivelin e lart t varfris dhe papunsis n Kosov.

Shkalla e punsimit, sipas rezultateve t dala nga Anketa e Fuqis Puntore 2014,

sht 26.9 %. Prderisa shkalla e punsimit, n mesin e femrave n mosh pune,

sht vetm 12.5%, krahasuar me shkalln e punsimit te meshkujt me 41.3%. T

dhnat tregojn se femrat kryesisht jan t punsuara, n sektort e arsimit,

shndetsis dhe t tregtis, me m shum se 55%, ndrsa meshkujt kryesisht jan

t punsuar n sektort e prodhimit, tregtis dhe ndrtimtaris, rreth 44%. Sipas

rezultateve t dala nga ky publikim, shkalla e pjesmarrjes n fuqin puntore sht

41.6%. Rreth nj n pes femra t moshs s puns (21.4%) jan aktive n tregun e

puns, krahasuar me tri t pestat e meshkujve (61.8%). Shkalla shum e ult epapunsis te femrat rrjedh nga pjesmarrja shum e ult e tyre, n fuqin puntore

dhe papunsis s lart. Nga t dhnat e AKS, del se shkalla e papunsis n vitin

2014 ishte 35.3%. Papunsia ishte shum m e lart pr femrat rreth 42%, duke

prfshir edhe t rinjt, ku t dhnat tregojn se n mesin e personave t moshs

15-24 vjeare, n fuqin puntore, t papunsuar an 61.0%, q do t thot se edhe

n kt grup moshe papunsia m e lart sht te femrat e reja me 71.7%, n

krahasim me t rinjt meshkuj me 56.2%.

2. Prfitimet nga grantete dhe subvencionet n baza gjinore

(2012-2015):

Programet q fokusohen n zhvillimin ekonomik dhe mbshtetjen e biznesit n

Kosov shpesh dshtojn t njohin pengesat e veanta q hasin grat siprmarrse

n prgjithsi n qasjen e granteve, pagesave direkte/subvencioneve, trajnimeve,kshillimeve q prputhen pr fermert si n nivel lokal ashtu edhe at qendror.

12



13/80

Kt m s miri e dshmon edhe fakti i t dhnave zyrtare t publikuara nga

jMBPZHR, kur bjm krahasime ndr vite (2012-2015), t prfitueseve gra dhe burra

nga skemat e granteve dhe subvencioneve, vrehet se nj numr i vogl i grave

prfitojn n krahasim me burrat. Sipas planit pr zhvillim rural ARDP's (2014-20),

nj numr i masave t zhvilluara japin nj theks specifik pr grat t cilat aplikojn

pr t prfituar grante duke ofruar pik shtes brenda kritereve t selektimit me

qllim t inkurajimit dhe fuqizimit t tyre. Mirpo t dhnat zyrtare t publikuara

nga MBPZHR, tregojn se grat nuk jan prfituese t barabarta me burrat.

Ndarja gjinore pr prfitues/ese n grante investive pr vitin 2012 sipas Mass 101,

tregon se 15.81%, jan prfituese gra dhe 84.19% burra. Ndrsa pr vitet 2013, 2014

dhe 2015 grat fermere jan t prfshiera n t gjitha masat ku: Masa 101

mbshtet investimet n asetet fizike n ekonomin bujqsore; Masa 103 mbshtet

investimet n asetet fizike n prpunimin dhe tregtimin e produkteve bujqsore,

dhe Masa 302 .mbshtet diversifikimin e fermave dhe zhvillimin e bizneseve

Nga t dhnat zyrtare del se n vitin 2013, ndarja gjinore e prfitueseve n grante

investive pr gra sht rritur pr 0.82%, q do t thot 16.63%, prfituese gra dhe

83.37% burra, ndrsa pr vitin 2014 t dhnat tregojn se 19.8%, prfituese jan gra

dhe 80.2% burra. Ktu shihet se n kt vit kemi nj rritje t leht t prfituesevegra n grante investive me 3.99%, prderisa n vitin 2015 prqndja e grave

prfituese n grante investive sht 17.38%, n krahasim me burrat me 82.68%, q

do t thot se n vitin 2015 krahasuar me 2014 n vend q t ket rritje t grave

prfituese n grante investive t dhnat zyrtare tregojn se ka rnje t prfitueseve

gra me 2.42%.

Nj numr i masave t zhvilluara nn ARDP 2014-20 japin nj theks specifik grave aplikuese pr tinkurajuar dhe fuqizuar grat rurale n zhvillimin e tyre ekonomik dhe social. Masa 101: Investimi n asetetfizike n ekonomin bujqsore ofron pik shtes brenda sistemit t propozuar t kritereve t selektimit prgrat aplikuese; Masa 302: Diversifikimi i fermave dhe zhvillimi i biznesitdhe Masa: Prgatitja dheimplementimi i strategjive zhvillimore lokale qasja LIDER deklaron si nj kriter t pranueshmris prselektim t strategjive zhvillimore lokale minimumin e 10% t antarve t LAG q duhet t jen gra pr tsiguruar pjesmarrjen dhe involvimin e grave rurale n aktivitetet zhvillimore lokale.

13


Agjencia pr Zhvillimin e Bujqsis ( AZHB) , raportet vjetore te Agjencis, si dhe publike jan t dhnatn web faqen e MBPZHR-s, http://www.mbpzhr-ks.net/sq1, respektivisht AZHB linku:http://azhb.rks-gov.net/index.php/sq-Al .


14/80

T gjitha skemat e asistencs t prmendura m lart jan t dedikuara pr bizneset

e bujqsis n prgjithsi, ku grat rurale jan t prfshira rrall, dhe ato nuk

prfitojn n mnyr t barabart si burrat. MBPZHR, gjat prgatitjes s planit pr

zhvillim rural ARDP (2014-2020), i ka marr plotsisht n konsiderat parimet e

barazis gjinore, ku nj numr i masave t zhvilluara nn ARDP, japin theks t veant

grave aplikuese pr t inkurajuar zhvillimin e projektit dhe zbatimin pr t

prforcuar dhe fuqizuar grat rurale n zhvillimin e tyre ekonomik dhe social.

Mirpo, edhe pas nj dekade t ndihms t zhvillimit, grat q banojn n zonat

rurale jan ende t margjinalizuara dhe kan relativisht qasje t kufizuar n

informata dhe burime.

14



15/80

Metodologjia dhe Instrumentet Matse

Analiza sht rezultat i 1557 intervistave t realizuara n katr Rajonet e Kosovs:

Gjakov, Gjilan, Mitrovic dhe Pej, ku grat fermere ishin burimi i drejtprdrejt i t

dhnave hulumtuese.

Duke i'u referuar prgjigjeve t marra direkt nga grat fermere sht krijuar nj

pasqyr e qart e gjendjes aktuale t veprimtarive bujqsore si dhe vizionit t tyre

pr siprmarrsi.

Metodologjia e analizs

Analiza sht dizajnuar pr mbledhjen e informacioneve t prgjithshme, dhe

situats n t ciln gjenden grat e zonave rurale. Analiza pasqyron situatn e grave

siprmarrse n Bujqsi gjat periudhs katr vjeare. Pyetsort primar jan

plotsuar gjat fazs fillestare, ndrsa pyetsort sekondar jan plotsuar gjat

monitorimeve ndr vite (2012-2015). Realizimi i pyetsorve primar sht br me

metodn e intervistave direkte sy me sy. Pas realizimit t puns n teren pyetsort

i'u kan nnshtruar procedurs kontrolluese t kualitetit me qllim t evidentimit t

gabimeve ose lshimeve eventuale. Baza e t dhnave sht dizajnuar n Excel

(Microsoft Office), dhe rezultatet nga intervistat jan paraqitur n vijim t ktij

raporti n form grafike dhe tabelare.

1)Pyetsort e analizs jan hartuar n fazn fillestare t programit katrvjear, n

tremujorin e par t vitit 2012. Jan intervistuar 1557 gra fermere n katr rajonet.

2) Przgjedhja e grave fermere sht br sipas kritereve t moshs (18-55vjet),

edukimit formal dhe veprimtaris bujqsore, bazuar n objektivat e programit

Mbshtetja e Grave Siprmarrse n Bujqsi 2012 -2015.

Aneks I: Pyetsor pr gratfermere t zonave rurale 2012-2015

15


1

KAPITULLI I


16/8016


3) Matja e rezultateve t prfitueseve, sht br gjat katr viteve prmes

monitorimit t vazhdueshm duke freskuar t dhnat primare n mnyr t

vazhdueshme gjat katr viteve.

4) Monitorimi sht zhvilluar prmes takimeve t drejtprdrejta me grat fermere,

takimeve grupore dhe prmes rrjetit telefonik.

5) Identifikimi dhe przgjedhja e zonave rurale t zhvilluara n sektorin e Bujqsis

sht br gjat tre mujorit t par (Janar Maj, 2012),

6) Intervistat jan zhvilluar n katr Rajonet e Kosovs: Gjakov, Pej, Gjilan dhe

Mitrovic,

7) Pyetsort e plotsuar, t kontrolluar dhe vlersuar jan regjistruar n databaz,

8) T dhnat rreth regjistrimit t bizneseve n pronsi t grave jan verifikuar nga

stafi i SHE-ERA's prmes certifikats s regjistrimit t biznesit dhe numrit fiskal,

Aplikimi i Modaliteteve t Ndryshme dhe Arrit ja e

Qndrueshmris

Arritja e objektivave t komponentit nuk ka mundur t sigurohet vetm nga trajnimi,

mirpo nj przierje e modaliteteve t ndryshme ndrvepruese ka qen e

nevojshme duke marr parasysh llojet e ndryshme t prfitueseve gjithashtu edhe

nevojat kombtare t promovimit t grave ndrmarrse. Bazuar n strategjin e

prdorur gjat katr viteve, puna me grat siprmarrse n Bujqsi ka qen pun

direkte n mnyr q t sigurohet ngritja eshkathtsive menaxhuese dhe siguria n

biznesin e tyre. Gjithashtu sht punuar n ngritjen e vetdijs s tyre pr t drejta

t barabarta n zbatimin e LBGJ, prmes avokimit dhe lobimit n nivel lokal dhe

qendror.

Zbatimi i komponents 2012-2015, ka ndrrmarr veprime me nj numr t caktuar

t aktiviteteve dhe nn-aktiviteteve dukeu bazuar n kto rezultate:

Rezultati 1:Trajnimet pr Shkathtsi Biznesi t Perfituesve;

Rezultati 2: Plan Bizneset dhe monitorimi i tyre;

Rezultati 3:Kshilla, mentorim dhe asja e grave prfituese n grante, shrbime

teknike dhe financiare (zingjiri i vlers).

Zingjiri i vlers: Shrbyesit-Prodhuesit-Prpunu-esit-Tregu)


17/80

Grat prfituese jan ndar n katr grupe:

Grupi A Grat t cilat nuk kan ndjekur ndonj trajnim m par pr ngritjen e

shkathtsive menaxhuese apo hartim dhe zhvillim t plan bizneseve t tyre,

shkathtsi t ulta teknike dhe qasje t vogl n financa;

Grupi B Grat t cilat kan pasur disa shkathtsi teknike dhe qasje t vogl n

financa, mirpo nuk kan ndjekur ndonj trajnim;

GrupiC Grat t cilat kan ndjekur disa trajnime t mparshme pr ngritjen e

shkathtsive menaxhuese dhe prpjekje t hartimit t nj plan biznesi, por q nuk e

kan zbatuar plan biznesin e tyre pr arsye t ndryshme;

Grupi D Grat q kan tentuar t realizojn plan bizneset e tyre por q nuk kanpasur sukses pr arsye t ndryshme.

Varsisht nga vendi dhe numri i grave paketat e trajnimit t ofruar jan prshtatur

me nevojat e veanta t grave siprmarrse n Bujqsi, kryesisht pr grupin A dhe B,

ndrsa grupi C dhe D nuk kan pasur nevoj t ndjekin trajnimin nj mujor Si t

fillojm nj biznes t suksesshm, por jan ndihmuar prmes hartimit t BP t ri dhe

mundsive t zbatimit t tij. Grat prfituese t katr paketave n vazhdimsi jan

kshilluar pr zhvillimin, rritjen dhe qndrueshmrin e biznesit t tyre, jan

monitoruar dhe mentoruar. Gjithashtu i'u sht ofruar ndihm teknike ngainstitucionet qeveritare n nivel lokal dhe qendror, dhe nga partnert e tjer

zhvillimor (agjencionet ndrkombtare, institucionet financiare dhe

mikrofinanciare).

Paketat e trajnimit t ofruar

1. Paketa A dhe B: Trajnimet jan mbajtur n katr regjione: Gjakov, Gjilan, Pej dhe

Mitrovic me fillim nga muaji Qershor 2012 deri n muajin Qershor 2015 sipas planit

t puns t parapar n projekt. Prfituese pr secilin regjion kan qen nga dhjet

grupe t grave dhe vajzave t zonave t zonave rurale.

17



18/80

Tabela 1: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Gjakovs

VendiPeriudha

e trajnimeve# i grave t

trajnuara# i BP

individuale# i BP

grupore

Total 250 218 32

24

26

22

22

28

25

22

24

27

30

24

22

18

16

28

24

20

22

19

25

-

4

4

6

-

1

2

2

8

5

Crmjan

Malishev

Molliq

Rracaj

Novosell

Bec

Dobrigje

Ujz

Junik gr.I

Junik gr.II

Qershor 2012

Korrik 2012

Gusht 2012

Tetor 2012

Nntor 2012

Shkurt 2013

Shkurt 2013

Mars 2013

Shtator 2013

Nntor 2013

Regjioni i Gjakovs: Gjat muajve Qershor Nntor 2013, sipas planit t puns SHE-ERA, ka mbajtur

dhjet trajnime nj mujore Si t fillojm nj biznes t suksesshm, ku prfituese

ishin grat dhe vajzat e ktyre zonave rurale: Crmjan, Molliq, Batush, Rracaj, Pacaj,

Novosell, Janosh, Trakaniq, Lugbunar, Sopot, Qerim, Ujiz, Fshaj, Sma, Junik,

Malishev, Banja e Malishevs, Kijev, Morali, Turjak, Drenoc, Vermnic, Mleqan,

Mirush, Lubisht, Firaj, Gramaqel, Dobrigje, Bec, Zhdrell.

Prfituese t ktij aktiviteti n Regjionin e Gjakovs jan 250 gra fermere pr t cilat

jan hatruar 218 BP individuale dhe 32 BP grupore. Informatat e plota pr trajnimet

jan t paraqitura n tabeln e mposhtme.

18



19/80

VendiPeriudha


trajnuara# i BP

individuale# i BP

grupore

Total

Dobrqan

Prlepnic

RoganKamenic

Gjilan

Viti gr.I

Viti gr.II

Kllokot

Zhegr

Viti gr.III

Qershor 2012

Korrik 2012

Gusht 2012

Tetor 2012

Nntor 2012

Dhjetor 2012

Janar 2013

Shkurt 2013

Mars 2013

Prill 2013

26 26 3

24 24 1

24 24 1

22 22 4

26 26 5

20 20 9

29 26 4

20 20 6

25 25 5

21 21 5

237 234 43

Regjioni i Gjilanit: trajnimet jan mbajtur gjat muajve Qershor 2012 Prill 2013, duke prfshier kto

zona: Dobrqan, Miresh, Kosaq, Prlepnic, Karaveq, Birivojc, Kamenic,

Rogan, Busavat, Kranidel, Topanic, Koretin, Kllokot, Vitina, Mogill, Sadovin,

Dobresh, Hodonoc, Smir, Pozheran, Zhiti, Viti, Zhegr, Goshic, Gjylekar, Ramjan,

Grmov, Kabash, Begunc, Livoq i ult, Crnic, Shillov, Koznik.

Prfituese t ktij aktiviteti n Regjionin e Gjilanit jan 237 gra fermere pr t cilat

jan hartuar 234 BP individuale dhe 43 BP grupore. Informatat e plota pr trajnimet


19


Tabela 2: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Gjilanit


20/80

VendiPeriudha


trajnuara# i BP

individuale# i BP

grupore

Total

Vushtri gr.I

Runik

Vushtri gr.IISyrigan

Tuneli i par gr.I

Tuneli i par gr.II

Mitrovic V gr.I

Mitrovic V gr.II

Mitrovic V gr.III

Mitrovic V gr.IV

Gusht 2013

Shtator 2013

Tetor 2013Nntor 2013

Dhjetor 2013

Janar 2014

Shkurt 2014

Shkurt 2013

Mars 2013

Prill 2013

21 6 15

26 25 1

20 19 126 13 13

27 6 21

22 22 2

24 20 4

30 21 9

30 18 12

35 35 -

261 185 78

Regjioni i Mitrovics:Gjat muajve Gusht 2013 Maj 2014, n kt rajon kan prfituar kto zona rurale:

Vushtrri, Runik, Syrigan, Vernic, Pemishte, Kernic, Klladernic, Samadrexh,

Trnac, Tushill, Mitrovic Veriore, Leposaviq, Zvecan, Zubin Potok, Suvi-Du,

Leshak, Klin e poshtme, itak, Kllodernic, Stariterg, Vidishiq, Cernush, Kutllovc,

Shipol, Reke, Kqik i madh.

Prfituese t ktij aktiviteti n Regjionin e Mitrovics jan 261 gra fermere pr t

cilat jan hatruar 185 BP individuale dhe 78 BP grupore. Informatat e plota pr

trajnimet jan t paraqitura n tabeln e mposhtme.

20


Tabela 3: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Mitrovics


21/80

VendiPeriudha


trajnuara# i BP

individuale# i BP

grupore

Total

Klin Mars /2014

Loxh Prill /2014

Zahaq Shtator / 2014

Dobrdol Tetor / 2014

Gllogjan Nntor / 2014

Novosell Shkurt / 2015

Saradran Mars / 2015

Treboviq Prill / 2015

Katundi i ri Maj / 2015

Nabrgjan Qershor / 2015

23 20 4

21 17 6

24 18 8

30 22 8

30 24 6

35 28 7

30 25 5

35 24 11

30 18 11

35 25 10

293 221 76

Regjioni i Pejs:trajnimet jan mbajtur gjat periudhs Mars 2014 Qershor 2015. Grat

pjesmarrse n trajnimet nj mujore jan przgjedhur nga kto zona rurale:

Bokshiq, Klin, Poterq, Deiq, Loxh, Ramun, Zahaq, Pavlan, Llabjan, Dobrdol,

Rashiq, Gllogjan, Saradran, Treboviq, Katundi i ri, Nabrgjan, Kosuriq, Dubov e

vogl, Vitomiric, Nakel, Bllogoj.

Prfituese t ktij aktiviteti n Regjionin e Pejs jan 293 gra fermere pr t cilat

jan hatruar 221 BP individuale dhe 76 BP grupore. Informatat e plota pr trajnimet


21


Tabela 4: Trajnimet dhe prfitueset n Regjionin e Pejs


22/80

Tabela n vijim paraqet rezultatet e prgjithshme t grave siprmarrse n Bujqsi,

t cilat me suksese kan ndjekur trajnimet n katr rajonet (Gjakov, Gjilan, Pej,

Mitrovic). Gjithsejt 1041 gra kan prfituar nga paketa A dhe B, dhe jan hartuar n

total 1087 BP nga t cilat 860 BP individuale dhe 229 BP grupore.

Tabela 6. Totali i grave prfituese t pakets C sipas regjioneve

Rajonet Prfitueset e pakets C

Total 607

125

35

12

143

Gjakov

Gjilan

Pej

Mitrovic

Tabela 5. Numri i prgjithshm i grave prfituese dhe BP-ve

Rajoni

Totali

Gra t trajnuara

1041

BP individuale

860

BP grupore

229

Totali i BP

1087

218

234

185

221

32

43

78

76

250

277

263

297

Gjakov

Gjilan

Pej

Mitrovic

250

237

261

293

1.1. Grat prfituese t pakets C dhe D:

Paketa C ka prfshier grat siprmarrse n Bujqsi t cilat kan ndjekur trajnime

m par t ofruara nga organizata dhe institucione t ndryshme pr ngritjen e

kapaciteteve menaxhuese dhe jan prpjekur t hartojn BP e tyre, mirpo nuk kan

treguar sukses t knaqshm gjat zhvillimit t biznesit t tyre.

22



23/80

Gjithsej nga kjo paket kan prfituar 315 gra siprmarrse n Bujqsi t cilat jan

ndihmuar prmes kshillave, hartimit t BP, informimit dhe prkrahjes pr

pjesmarrje n panaire, trajnime t ofruara nga partner t tjer zhvillimor,

konferenca, tryeza, vizita studimore, mundsi t aplikimit pr skemat e granteve

qeveritare dhe jo qeveritare, programe mbshtetse nga institucionet financiare

EBRD&TEB .

Paketa D nga kjo paket kan prfituar gjithsejt 607 gra siprmarrse t cilat kan

arritur deri diku n nj shkall t ngritjes s kapaciteteve t tyre t t brit biznes.

Nga kjo paket grat jan informuar rreth politikave fiskale, informata pr

regjistrimin biznesit dhe t mirat q i prfitojn, infomata rreth tregut vendor dhe

rajonal dhe mundsit pr plasim t produkteve n tregun vendor, informata pr t

zgjeruar dhe rritur qendrueshmrin e biznesit t tyre prmes granteve qeveritare

dhe donatorve potencial n Kosov, krijimin e zingjirit t vlers q ndikon n

pavarsin dhe fuqizimin ekonomik t gruas.

Rajonet Prfitueset e pakets D

Total 607

173

261

29

144

Gjakov

Gjilan

Pej

Mitrovic

Tabela 7. Totali i grave prfituese t pakets D sipas regjioneve

23



24/80

Situata e Grave Fermere (Viti 2012/2015)

T dhnat paraqesin fazn fillestare gjat gjysm vjetorit t par t vitit 2012 dhe

fillimit t vitit 2013, ku jan intervistuar 1557 gra dhe vajza t zonave rurale,

prfituese t komponents Mbshtetje pr Grat Siprmarrse n Bujqsi 2012-

2015 n katr regjionet: Gjakov, Gjilan, Pej dhe Mitrovic. Ndrsa n paketn e

trajnimeve kan prfituar 1041 gra t cilat i kan plotsuar kriteret e krkuara.

Gjithashtu t dhnat matse paraqesin fazn prfundimtare gjat monitorimit n

vazhdimsi t grave prfituese siprmarrse n Bujqsi t ksaj komponente, n

fund t vitit 2015.

N vazhdim do t paraqiten t dhnat e prgjithshme t grave dhe vajzave

prfituese.

Prfshirja e grave fermere pr t prfituar n programin katr vjear n intervistatfillestare sipas regjioneve sht: Gjakova 24.02%, Gjilani 22.77% , Mitrovica 25.07%

dhe Peja 28.15% . Interesimi pr ngritjen e kapaciteteve menaxhuese t grave

fermere, ishte dukshm m i madh n regjionin e Mitrovics dhe Pejs duke e

tejkaluar objektivin e projektit.

24


2

KAPITULLI II


25/80

Grafikoni 1. Grat fermere prfituese sipas regjioneve

28.15%

25.07% 22.77%

PEJ MITROVIC GJILAN GJAKOV

24.02%

25



26/80

Grafikoni 2. Struktura moshore e grave prfituese

26


2. STRUKTURA MOSHORE

Gjat analizs jan intervistuar 1557 gra dhe vajza t moshave t ndryshme t cilatmerren me bujqsi, me qllim q t identifikohen ato gra dhe vajza t cilat i

prmbushin kriterin e moshs pr t prfituar nga programi. Struktura moshore e

grave t intervistuara n fazn fillestare ishte:

18-25 vje kan qen 31.12% gra;




mbi 55 vjet kan qen 1.63% gra.

Mbi 55

18-25 26-35 36-45 46-55

31.12%

18.54%

32.66%

16.04%

1.63%

35.00%

30.00%

25.00%

20.00%

15.00%

10.00%

5.00%

0.00%


27/80

Grafikoni 3. Niveli i arsimimit i grave prfituese

20.27%

36.60%

41.02%

2.11%Universiteti

Shkolla e mesme

Shkolla e mesme e ult

Shkolla fillore

27


3. NIVELI I ARSIMIMIT

Arsimimi formal ka qen nj nga kriteret esenciale n przgjedhjen e grave. Nga1557 gra t intervistuara n katr regjionet, kan prfituar n paketn A dhe B

gjithsejt 1041 gra t cilat e kan plotsuar kriterin e arsimimit t tyre. Nga ky numr

2.11%, kan t prfunduar shkolln fillore, 41.02%, shkolln e mesme t ult,

prderisa 36.60%, nga grat dhe vajzat t cilat kan ndjekur trajnimin kan qen me

shkoll t mesme dhe 20.27%, me shkollim universitar q tregon se nuk ka munguar

interesimi i grave me edukim t lart q t merren me sektorin e bujqsis.


28/8028


4. STATUSI SOCIAL

Statusin social i grave fermere sht ndar n pes kategori gjat intervistave n

katr regjionet, dhe t dhnat tregojn se: 12.01% , n marrdhnie pune sezonale

n sektorin e prpunimit, gra amvise 68.20%, studente 19.12%, gra me pensionim t

parakohshm dhe t cilat kan prfituar nga trajnimet paraprake 0.48%, ndrsa

sipas t dhnave 0.19%, hyjn grat t cilat merren me pun dore prve

angazhimeve n sektorin e Bujqsis.

amvisen marr-

dhnie pune tjetr studentepensionim i

parakohshm

12.01%

68.20%

19.12%

0.48%0.19%

Grafikoni 4. Statusi social i grave prfituese


29/80

Grafikoni 5. Numri i antarve t familjes

29


5. STRUKTURA E FAMILJEVE

Familjet e grave prfituese prbhen nga familja e ngusht dhe e gjr, ku nga t

dhnat e siguruara nga tereni kemi kt skem t antarve t familjeve t grave

prfituese.

4.13% t grave jetojn n familje me m pak se 3 antar;

53.99% t grave jetojn n familje me 3 deri n 6 antar;

33.43% t grave jetojn n familje me 7 deri 9 antar;

7.49% t grave jetojn n familje me 10 deri 15 antar, dhe

0.96% t grave jetojn n familje me mbi 15 antar.

Mbi 15 antar

0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%

10-15 antar

7-9 antar

3-6 antar

M pak se 3

0.96%

7.49%

33.43%

53.99%

4.13%


30/80

Grafikoni 6: Numri i puntorve

250.00%200.00%

150.00%

100.00%

50.00%

0.00%

Nukpunojn

1-9puntor

10-49puntor

50-249puntor

Mbi 250puntor

Janar 2012 0.00% 98.27% 1.73% 0.00% 0.00%

Dhjetor 2015 3.55% 95.00% 1.44% 0.00% 0.00%

30


6. NUMRI I FAMILJARVE Q MERREN ME

BUJQSI

Familjart e grave fermere jan t inkuadruar dhe punojn n bujqsi si puntor ,

ku t dhnat tregojn numrin e antarve t familjes t cilt merren me veprimtari

bujqsore.Nga analiza e situats shohim se nga faza fillestare deri m tani 3.55% e

familjeve rurale nuk merren m me kultura bujqsore pr shkak t zhvendosjes n

zona urbane, migrimit jasht vendit dhe problemeve shndetsore . T dhnat

tregojn se kryesisht bizneset e grave n Bujqsi jan mikro dhe t vogla, ku 95% e

grave jan deklaruar se kan 1 deri 9 puntor, ndrsa 1.44% jan deklaruar se kan

mbi dhjet puntor (10-49). T dhnat tregojn se nga 1041 gra prfituese n

paketn A dhe B n katr regjionet e fokusuara nuk kemi grua siprmarrse n

Bujqsi q udhheq biznes me mbi 50 puntor.

Familjart t cilt jan t angazhuar n biznesin e udhhequr nga grat jan t regjistruar si puntor dukellogaritur edhe puntort e angazhuar gjat sezons.Grat jan deklaruar gjat monitorimit t fundit n vitin 2015, se nuk merren me bujqsi pr arsye se kanndwrruar vendbanim, nuk jetojn m n zona rurale, kan probleme shndetsore, kan migruar jashtvendit, kan filluar biznese tjera familjare, jan martuar n familje q nuk merren me bujqsi.


31/80

Grafikoni 7. Burimet e t ardhurave financiare

31


7. BURIMET E T ARDHURAVE

Burimet e t ardhurave jan ndar n 9 kategori financiare: n fazn fillestare tprojektit (2012) 69.16% t grave kryesisht jan deklaruar se t ardhurat i sigurojn

nga paga mujore e antarve t familjes t punsuar, ndrsa n fund t projektit kjo

vler sht 55.33%. T ardhurat sigurohen nga pensionet 27.86%, asistenca sociale

11.91%, bursat studentore 0.58%, honoraret 0.96% , t ardhura nga shitja e

produkteve bujqsore 48.80% n 2012 ndrsa n 2015 ka nj rritje t leht n

50.72%. T ardhurat nga qiraja n fillim kan qen 0.38% ndrsa tani sht 2.21% , t

ardhura nga bizneset tjera familjare 4.90% viti 2012 ndrsa tani 5.67%. 6.82% t

grave kan deklaruar se pranojn ndihm financiare nga familjart e tyre ndiaspor. Nga t dhnat e dala vrehet nj rritje e leht e shitjes s produkteve

bujqsore gjat periudhs katr vjeare ku nga 48.80% sa ishte n gjendjen

fillestare, sht ngritur n 50.72% n baz t t dhnave nga monitorimet e fundit t

realizuara gjat vitit 2015.

140.00%

120.00%

100.00%

80.00%

60.00%

40.00%

20.00%

0.00%

Rroga Pensi-one

Asis-tencSoci-ale

Bursastude-ntore

Honor-ar

Shitja eprodu-ktevebujq-sore

T ardh-ura ngaqeraja

T ardh-ura ngabiznesi

Remit-anca

Janar 2012 69.16% 27.86% 11.91% 0.58% 0.96% 48.80% 0.38% 4.90% 6.82%

Dhjetor 2015 55.33% 31.51% 12.87% 1.34% 3.84% 50.72% 2.21% 5.67% 9.41%


32/80

Grafikoni8.Shumaetardh

uravemujoreparadhepastrajnimeve

32

8.T

ARDHURATMUJORE

Realiz

imiiekonomisfamiljare

nbazamujoreetard

huravengabujqsiasht

ndarn13kategori-

relacione

variab

ile.

Ngaanalizaerealizimitttardhuravetekono

misfamiljareshohimr

rit

jettardhuravepastrajnimit.

Kjo

pasqy

rjepindikacionprfilliminestabilitetittekonomis

familjaretegratfermer

eprfituesenkatrregjionet.

60.0

0%

50.0

0%

40.0

0%

30.0

0%

20.0

0%

10.0

0%

0.0

0%

0-100

9.7

0%

5.6

7%

14.5

1%

16.4

3%

19

.02%

30

.07%

15.2

7%

17.7

7%

19.6

0%

13.1

6%

6.92%

5.09%

7.7

8%

3.6

5%

3.2

7%

2.6

9%

2.2

1%

3.4

6%

0.7

7%

0.6

7%

0.4

8%

0.5

8%

0.2

9%

0.5

8%

0.1

9%

0.1

9%

101-

200

201-

3

00

301-

400

401-

500

50

1-

600

601-

700

701-

800

801-

1100

1101-

1300

1301-

1600

1601-

3000

3001-

5000

Jan

ar2012

Dhjet

or2015


33/80

9. PRONAT

Grafikoni i ardhshm paraqet t dhnat e grave q posedojn n pronsi familjarekto siprfaqe t toks t shprehura n hektar, ku nga 1557 gra t intervistuara

shihet se pjesa m e madhe e tyre 43.27 pqind t familjeve t tyre posedojn 0.5

deri n 3 ha tok pr t kultivuar, gj q nuk sht e mjaftueshme pr t rritur

kapacitetet e tyre prodhuese dhe rritjen e t ardhurave, gj e cila do t siguronte nj

qndrueshmri t biznesit t tyre.

Pjesa drmuese e tyre 16.33% posedon tok n pronsi t tyre m pak se 0.5 Ha,

ndrsa 3 deri n 5 Ha del se kan n pronsi 22.19% , 5 deri 10 Ha, kan 8.45% efamiljeve, 10 deri 25 Ha tok n pronsi t tyre kan 2.11% , ndrsa 25 deri 50 Ha

posedojn 0.29% e familjeve t grave t intervistuara, kurse m shum se 50 Ha

tok posedon nj% je shum e vogl nga 1557 gra t intervistuara n katr regjionet

me 0.19% , gj e cila ndikon shum n zgjerimin e biznesit t tyre dhe prfitimeve nga

grantet e ndryshme q ofrohen dhe kredi financiare bankare. 8.17% jan deklaruar

se nuk posedojn fare tok n pronsi familjare, prderisa 4.90% veprimtarin e tyre

e zhvillojn duke shfrytzuar pa pages tokn nga t afrm dhe 8.36% kan

deklaruar se marrin tok me qira.

Nga t dhnat zyrtare n vitin 2012, 2013 dhe 2014, prona e regjistruar n emr t grave ishte 8 prqind,ndrsa n vitin 2015 ka shnuar rritje n 14 pqind.

33



34/80

Grafi

koni9.Prona/siprfaqjaeto

kseshprehurnhektar

Npronsi

Nshfytzimp

aqera

Nshfrytzimm

eqera

0.0

0%

10.0

0%

20.0

0%

30.0

0%

40.0

0%

50.0

0%

60.0

0%

70.0

0%

80.0

0%

90.0

0%

100.0

0%

M

pakse

0.5

Ha

16.3

3%

1

.83%

1

.34%

0.5

Ha

Mbështetje për gratë sipërmarrëse në bujqësi 2012-2015

Documents

Transcript of Mbështetje për gratë sipërmarrëse në bujqësi 2012-2015