3

KOÇ HOLD‹NG A.fi. AYLIK YAYIN ORGANIYönetim Yeri: Bizden Haberler, Nakkafltepe, Azizbey Sok. No: 1 81207 Kuzguncuk-‹stanbulTel: (0 216) 531 03 86, Faks: (0 216) 343 15 37 ‹nternet: http://www.koc.com.tr e-mail: bizdenhaberler@koc.com.tr Yay›n Türü: Yerel, Süreli May›s 2008 Say›: 358

Sahibi: Koç Holding A.fi. ad›na Dr. Bülent BulgurluGenel Yay›n Yönetmeni: Ali Y. KoçYay›n Direktörü: Oya Ünlü K›z›l Sorumlu Yönetmen: fieniz AkanEditör: Belgin DemirerSanat Yönetmeni: Nihal AtatepeYay›n Kurulu: Ülkü S. Osmano¤lu, Ar›n Saydam, Talip Aktafl

Yap›mc›: Kesiflim Yayıncılık ve Tasarım Hizmetleri A.fi. Tel: (0 212) 337 51 99 Faks: (0212) 288 62 36Renk Ayr›m› ve Bask›: Uniprint Bas›m Sanayii ve Ticaret A.fi.Tel: (0212) 798 28 40Faks : (0212) 798 20 29

BBuu ddeerrggiiddeekkii yyaazz›› vvee rreessiimmlleerr kkaayynnaakk bbeelliirrttiillmmeekk ssuurreettiiyyllee kkuullllaann››llaabbiilliirr..

nadolu Buluflmalar›’m›z›n 13.’sünü gerçeklefltirdi-¤imiz Mardin’de 500’ü aflk›n bayimizle bir ara-ya geldik. Güneydo¤u Anadolu, bölgeleraras›kalk›nm›fll›k farklar›n›n aç›kça görüldü¤ü bir böl-gemiz. Çokça dile getirilmesine karfl›n Do¤u ve

Güneydo¤u Anadolu bölgelerimiz hâlâ yat›r›m ve üretim fakiri...Oysa biliyoruz ki, afl›n ve iflin olmad›¤› yerde kalk›nmadan, istikrardan ve toplumsal ilerlemedensöz etmek mümkün de¤il... Mardin buluflmam›zda da vurgulad›¤›m›z gibi, Koç Toplulu¤u olarakbölgenin ekonomik kalk›nmas›na katk› sa¤layacak, ifl ve afl olana¤› yaratacak yat›r›mlara özel birönem atfediyoruz. Ayr›ca bölgede yapt›rd›¤›m›z okullarla daha fazla çocu¤umuzun e¤itim olana¤›na kavuflmas›na,gençlerin meslek sahibi olmas›na destek olmaya çal›fl›yoruz. Bölgeleraras› geliflmifllik farklar›n›nazalt›lmas› için tüm kesimlere önemli sorumluluklar düfltü¤ünü ve özel sektörün sosyal ve ekonomikkalk›nman›n en önemli aktörlerinden biri oldu¤unu düflünüyorum.Koç Toplulu¤u olarak, Türkiye’nin toplam vergi gelirlerinin yüzde 15’ini ödüyoruz. ÖTV’deki pay›-m›z ise yüzde 44’ün üzerinde. Kurumlar Vergisi’nde yüzde 6,7, KDV’de yüzde 4,4 oran›nda paysahibiyiz. Kazanc›n vergilendirilmesi, devletin varl›¤›n› sürdürmesinin ve toplum yaflam›n›n olmazsaolmaz gereklerinden biridir. Unutmayal›m ki, vergiden kaç›nmak, borçlanma yoluyla gelecek kufla-¤›n kazanc›na ipotek koymakt›r.Koç Holding 2007 y›l›n› rekor kârla kapatt›. Bir önceki y›la göre yüzde 309 art›fl gösteren kâr rakam›2,3 milyar YTL’ye ulaflt›. Koç Holding CEO’su Dr. Bülent Bulgurlu’nun da ifade etti¤i gibi, zorluklar›nyafland›¤› 2007 y›l›nda baflar›l› bir performans ortaya koyan Koç Holding, bu y›l da bir dünya flirketivizyonuyla yüksek getirili yat›r›mlara ve hissedar de¤eri yaratmaya daha fazla odaklanacak. Bu say›m›zda Say›n Muhtar Kent’le yap›lm›fl bir röportaja yer veriyoruz. Temmuz ay›ndan itibarendünyan›n marka de¤eri en yüksek flirketi Coca-Cola’n›n CEO koltu¤una oturacak olan Kent, profes-yonel bir yönetici olarak, bulundu¤u pozisyona, ifl ve yönetim anlay›fl›na iliflkin sorular›m›z› yan›tla-d›. Baflar›n›n bir tak›m oyunu oldu¤una vurgu yapan Muhtar Kent, “Baflar›y› paylaflmay›, gülümse-meyi unutmay›n” diyor.Ve Arçelik’in baflar›s›na dikkat çeken bir haber... Araflt›rma flirketi ACNielsen’in markalarla ilgili sor-gulamas›nda, Arçelik bu y›l da “ilk akla gelen marka” olma baflar›s›n› elde etti. 10 y›ldan fazla sü-redir bu unvan› tafl›yan Arçelik’i, bu y›l ikinci s›rada “Koç” markas› izledi, Beko ise araflt›rmadaüçüncü s›rada yer ald›.

Ali Y. KoçKurumsal ‹letiflim ve Bilgi Grubu Baflkan›

A

Küresel Vizyon4 ‹MKB Baflkan› Hüseyin Erkan

6 Koç Holding kâr›n› üçe katlad›

7 “Lider de¤iflimden etkilenmez,

de¤iflimi yönlendirir”

8 Muhtar Kent: “Tak›m oyuncusu oldu¤unuzu

asla unutmay›n”

10 Sanayi Odas› Baflkanlar› siyaset-ekonomi

iliflkisini de¤erlendirdi

Ay›n Gündemi12 Anadolu Buluflmalar›: Mardin

16 Verginin yüzde 15’ini Koç Toplulu¤u ödüyor

18 ‹stanbul Vergi Dairesi Baflkan› fiükrü Dilaver

20 Türk usulü ev yenileme

Birlikte Baflarmak22 Mardin Ford Otosan ve Opet Bayii Mafluk Nas

Marka Vizyon24 Debriyaj solu mu istersiniz, çamurluk solu mu?

26 Türkiye Arçelik’e güveniyor

Kültürel Vizyon30 Nostalji treni haraket etti

‹çimizden Biri32 “Senin için ifl, benim için hayat”

‹letiflim34 Gizemli ve e¤lenceli bir yolculu¤a

haz›r m›s›n›z?

36 “Sadece misyon sahibi kurumlar yaflayacak”

Spor Vizyon38 Türkiye Milli Olimpiyat Komutesi Baflkan›

Togay Bayatl›

Hayata Dair40 Tedaviye kültürel katk›

MAYIS 2008

Güneydo¤u’ya özelönem veriyoruz

içindekiler

üresel vizyonk

4

MKB Baflkan› Hüseyin Erkan,ABD merkezli mortgage krizi,dünyaya etkileri, Türkiye’dekihalka aç›k flirket say›s›n›n art›r›-larak sermaye piyasas›n›n derin-leflmesi için yap›lmas› gereken-

lerle ilgili sorular›m›z› cevapland›rd›.

Dünyada özellike son befl y›lda etkiliolan likidite bollu¤u dönemi sona m›erdi? Mali piyasalarda “bahar hava-s›”n›n sona erdi¤i yorumlar›na kat›l›-yor musunuz?ABD’de yaflanan global kriz neticesindebu durum tersine dönmüfl gözükmekte-dir. Bunun bafll›ca nedenleri aras›nda,öncelikli olarak finansal kurulufllar ara-s›nda yaflanan güven bunal›m› ve hangikuruluflun hangi menkul k›ymete ne ka-dar yat›r›m yapt›??n›n belli olmamas› yat-maktad›r. Dünyan›n büyük merkez ban-kalar› sisteme sürekli likidite enjekte et-mekle birlikte, bugüne kadar aç›klanansub-prime mortgage zararlar›n›n toplam›232 milyar ABD Dolar›’n› (1.4.2008, Blo-omberg) bulmufl olup, uluslararas› piya-salar› sarsan global kriz kaynakl› likidites›k›fl›kl›¤›n›n bir süre daha devam etmesibeklenebilir.

Son 10 y›lda dünyada toplam üretimyüzde 30’lar düzeyinde artarken, hissesenetlerinde birkaç misliyle art›fllaryafland›. Bu aç›dan bak›ld›??nda, piya-salarda yaflanan düflüfl eksenli geneldalgalanmalar küresel çapta bir düzelt-me hareketi olarak yorumlanabilir mi?Baflta geliflmekte olan ülkeler olmak üze-re, dünya borsalar›nda ifllem gören flir-ketlerin de¤erlerinde mortgage krizi ön-

cesinde bir fliflkinlik oldu¤u tespiti do¤ruolmakla birlikte, son dönemde piyasalar-da yaflanan düflüflleri sadece bir düzeltmehareketi olarak de¤erlendirmek do¤ru biryorum olmayabilir. Esas itibariyle kriz, fi-nansal piyasalarda trend de¤iflikli¤ine ne-den olmufltur. Nitekim bu durum, G-7ülkeleri ve IMF taraf›ndan da dile getiril-mifltir. Bu nedenle, bu düflüflü sadece birdüzeltme hareketi olarak görmek yerine,risk odakl› bir bak›fl aç›s› ile de¤erlendir-mek ve yap›sal yönden iflaret etti¤i eksik-liklere yo¤unlaflmak daha do¤ru olur di-ye düflünüyorum.

Krizin etkilerinin boyutunu nas›lde¤erlendiriyorsunuz? Bu çerçevede,makro düzeyde özellikle ABD’nin dev-reye soktu¤u önlemlerin gidiflat› ne öl-çüde etkileyece¤ini öngörüyorsunuz?Asl›nda krizin yarat›¤› en önemli sonuç,dünyan›n en büyük ekonomisi olan ABDekonomisinin resesyona girme riskini or-taya ç›karm›fl olmas›d›r. Bu süreçte FED,krizin ekonomik büyümeyi etkilememesiiçin yüzde 5,25 olan faiz oran›n› yüzde2,25’e kadar düflürmüfl, geçici fonlamaihaleleri ile piyasaya likidite vermifl ve enson olarak da finansal kurulufllar›n elin-

deki mortgage bonolar›na karfl›l›k daha li-kit olan ABD Hazine Bonosu verece¤iniaç›klam›flt›r. Di¤er taraftan FED, 1930’danbu yana ilk defa bankalar d›fl›ndaki finan-sal kurulufllara da bankalara kulland›rd›¤›orandan kredi kulland›rmaya bafllam›flt›r.FED’in ald›¤› bu önlemler piyasalar›önemli ölçüde rahatlatm›fl olup, krizinateflini az da olsa düflürmeyi baflarm›flt›r.Bu önlemlerin etkilerinin orta vadede da-ha da olumlu sonuçlar ortaya ç›karmas›beklenmektedir.

Finans sektörüyle ilgili endifleler,enerji fiyatlar›nda art›fl ve hedge fon-lardan gelen olumsuz aç›klamalar dün-ya borsalar› ile birlikte ‹stanbul Borsa-s›’n› etkiledi. Bu etkinin k›sa, orta veuzun vadeli olas› sonuçlar›na dair ne-ler söyleyebilirsiniz?Global kriz nedeniyle sadece hedge fon-lar de¤il, tüm uluslararas› kurulufllarolumsuz etkilenmifltir. Finansal sektör-deki kriz ve ABD ile AB’de enflasyonunartmas›, yat›r›mc›lar›n emtia ve enerji pi-yasalar›na yönelmesine neden olmufltur.Türkiye ekonomisinin de dünya ile en-tegre durumda olmas› uluslararas› eko-nomik konjonktürden ‹MKB’nin de etki-

‹MKB Baflkan› Hüseyin Erkan:

“En büyük ilk 500 flirketiborsada görmek istiyorum”

‹‹MKB Baflkan› Hüseyin Erkan’a göre ‹MKB’ninbenzer ülke borsalar›na k›yasla en önemli avantajlar›,Türkiye’de, yurtd›fl›nda krizin ç›kmas›na neden olanyap›land›r›lm›fl finansal ve karmafl›k türev ürünlerinbulunmamas› ve bankac›l›k sektörünün 2001 krizisonras›nda getirilen düzenlemelerle oldukça sa¤l›kl›bir yap›ya sahip bulunmas›

5

lenmesini kaç›n›lmaz k›lmaktad›r. Nite-kim, global krizi takip eden süreçte, özel-likle 2008 bafl›nda ‹MKB endeksinde desert düflüfller yaflanm›fl, ancak Türk finanssisteminin güçlü bir yap›da olmas› ve dahaaz sofistike bir ürün yelpazesine sahip bu-lunmas› nedeniyle krizin etkileri daha kolayyönetilebilir olmufltur. Ayr›ca, 2002’den be-ri sürekli artan (dolar baz›nda 7,6 kat)‹MKB endeksindeki son düflüflleri bir kârrealizasyonu çerçevesinde de de¤erlendir-mek gerekir.

Türkiye sermaye piyasalar›n›n küreselçaptaki olumsuzlardan daha az etkilen-mesine yönelik ne tür önlemler al›na-bilir? Türk sermaye piyasas› geliflmelerden etki-lenmifl olmakla birlikte, yabanc› yat›r›mc›-lar›n son y›llarda art›fl göstermifl olan pay›global krize ra¤men fazla de¤iflmemifl, ül-kemizden önemli bir sermaye ç›k›fl› olma-m›flt›r. Bu geliflmede Türkiye’nin halendünyan›n en yüksek reel faizini veren ülkeolmas›n›n da pay› vard›r. TCMB de bu ger-çe¤in fark›nda olarak faiz indiriminde ol-dukça tedbirli davranmaktad›r. Di¤er ta-raftan, Türkiye’de özel sektör flirketleriyurtd›fl›ndan kulland›klar› krediler nede-

niyle önemli boyutta aç›k pozisyontafl›maktad›rlar. Bu aç›k pozisyonlara kar›flflirketlerin döviz kazand›r›c› faaliyetlerininbulunmas›, aç›k pozisyonlar›n›n negatif et-kisini s›n›rl› tutmakla birlikte, önümüzde-ki dönemde flirketlerin kur riski yöneti-minde daha etkin teknikler kullanmalar›ve alternatif finansman kaynaklar›na yö-nelmeleri gerekecektir.

Göreve geldi¤inizden bu yana Türki-ye’deki halka aç›k flirket say›s›n›n art›r›-larak, sermaye piyasas›n›n derinleflme-sini amaç edindiflinizi çeflitli ortamlardadile getirdiniz. Bu konuda yapt›¤›n›z ça-l›flmalar ve planlar›n›z hakk›nda bilgiverebilir misiniz?

‹MKB’nin önümüzdeki befl y›l içindeki enönemli hedefi, Türkiye’nin en büyük ilk500 flirketini borsam›zda görmektir. Buamaçla, öncelikle bu flirketlerin e¤iliminitespit etmek için bir anket çal›flmas› yap›l-m›fl olup, sonuçlar do¤rultusunda flirket-lerle do¤rudan görüflmeler yap›lmas› hu-susunda çal›flmalara bafllanm›flt›r. Ayr›ca,‹MKB, SPK, TOBB ve TSPAKB aras›nda or-tak bir protokol imzalanarak halka arzlar›nartt›r›lmas›na yönelik olarak çal›flmalaryapmak üzere bir çal›flma grubu oluflturul-mas› planlanmaktad›r.

Koç Toplulu¤u flirketlerinin halka aç›l-mada oynad›¤› öncü role ve y›llar içindesermaye piyasalar›n›n derinleflmesineyapt›¤› katk›lar›na iliflkin neler söyle-mek istersiniz? Koç Toplulu¤u, 1970’li y›llarda sermayepiyasas› henüz Türkiye’de oluflmadan his-se senetlerini halka arz etmifl ve bu alandaöncülük yapm›flt›r. Di¤er taraftan, 1986y›l›nda ‹MKB’nin kurulmas›yla birlikteKoç Toplulu¤u flirketlerinin borsaya olanilgisi daha da artm›fl ve pek çok flirketi hal-ka aç›lm›flt›r. Bu aç›dan ben, ‹MKB piyasa-lar›n›n derinleflmesine ve ifllem hacmininartmas›na önemli katk›lar sa¤lad›¤›nainand›¤›m Koç Toplulu¤u’na bu vesile ileteflekkür etmek isterim.

“En önemli avantajlar›m›z: a) Türkiye’de, yurtd›fl›nda krizin ç›kmas›na neden olanyap›land›r›lm›fl finansal ve karmafl›k türev ürünlerin bulunmamas›, b) Türk banka-c›l›k sektörünün 2001 krizi sonras›nda getirilen düzenlemelerle oldukça sa¤l›kl›bir yap›ya sahip bulunmas›d›r. Dezavantajlar›m›z: a) Global likiditedeki daralmaTürkiye’nin cari a盤›n›n finansman›n› zorlaflt›rabilir, b) Özel sektör flirketlerininyurtd›fl›ndan borçlanma imkân› daralabilir. Bu nedenle, flirketlerin halka arz, özelsermaye flirketleri ile iflbirli¤i gibi yeni finansman yöntemlerini kullanabilme imkâ-n›n› araflt›rmas› gerekmektedir, c) ABD ekonomisinin resesyona girmesi Türkiyeekonomisinin büyüme h›z›n› da olumsuz yönde etkileyebilir. Nitekim 2007 y›l› bü-yüme oran› yüzde 4,5 olarak beklentilerin bir miktar alt›nda gerçekleflmifltir.”

‹MKB’nin benzer ülke borsalar›na göre avantajlar› ve dezavantajlar›

Hüseyin Erkan, 1958 y›l›nda Konya’da do¤du.New York Üniversitesi ‹ktisat ve Uluslararas› ‹fllet-me bölümünden 1981'de mezun oldu. Ayn› üni-versitedeki yüksek lisans›n› 1984 y›l›nda tamamla-d›. Özel sektörde çeflitli firmalarda çal›flt›. 1994-1996 y›llar› aras›nda ‹MKB D›fl ‹liflkiler Araflt›rmave Uluslararas› Pazar Birimleri Müdürü olarak gö-rev yapt›. 1996-2006 y›llar› aras›nda TakasbankYönetim Kurulu üyeli¤i ve ‹MKB Baflkan Yard›mc›-l›¤› görevlerini sürdürdü. Halen ‹MKB Baflkanl›¤›n›yürüten ve evli olan Erkan ‹ngilizce biliyor.

Hüseyin Erkan kimdir?

6

üresel vizyonk

Koç Holding kâr›n› üçe katlad›

oç Holding’in, 2007 y›l so-nu sonuçlar›na göre toplamcirosu 51.4 milyar YTL’yeyükselirken, net faaliyet ge-lirleri yüzde 20 art›flla

3.575 milyon YTL’ye, net kâr› ise yüzde309 art›flla 2.295 milyon YTL’ye yüksel-di. Koç Holding CEO’su Dr. Bülent Bul-gurlu bu yükseli¤i de¤erlendirirken, önce2007 y›l›n›n gerek dünya piyasalar› ge-rekse Türkiye için zorlu bir y›l oldu¤unuhat›rlatt›. Ancak Topluluk olarak çetinbir y›l› baflar›yla geride b›rakt›klar›n› veodakland›klar› sektörlerde liderlikleri,kârl›l›klar› ve büyümelerinin sürdü¤ünüaç›klad›. Bulgurlu, önümüzdeki y›llardaenerji, otomotiv, dayan›kl› tüketim ve fi-nans sektörlerinde daha da güçlenerekgerek organik olarak gerekse sat›n alma-larla büyümeye devam edeceklerini vedünyan›n önde gelen flirketleri aras›ndayer alma hedefiyle yüksek getirili yat›r›m-lara ve hissedar de¤eri yaratmaya odakla-nacaklar›n› vurgulad›.Dr. Bülent Bulgurlu sözlerini flöyle sür-dürdü: “Bugün Koç Holding olarak Tür-kiye’deki liderli¤imizin yan› s›ra dünya li-ginde de pek çok s›ralamada Türkiye’yitemsil etmenin gurur ve mutlulu¤unuyafl›yoruz. Fortune 500 s›ralamas›na gi-ren ilk Türk flirketiyiz ve 2006 sonuçlar›-m›za göre dünyan›n en büyük 200 flirke-ti aras›na girmeyi baflard›k. Avrupa’n›nise en büyük 49. flirketiyiz. Geçti¤imiz y›lBoston Consulting Group taraf›ndan ya-y›nlanan ‘Bat›ya En Çok Meydan Okuyan100 fiirket’ listesinde yer alman›n yan› s›-ra Çin Çokuluslu ‹flletmeler Uluslararas›Enstitüsü (China International Institute

of Multinational Corporations/CIIMC)taraf›ndan da ‘Çin’de en fazla rekabet gü-cüne sahip uluslararas› flirketler’ aras›ndaan›ld›k. Tüm bunlar Koç Toplulu¤u veülkemiz ad›na gurur verici neticeler. Fi-nansal baflar›lar›m›z› sosyal sorumlulukçal›flmalar›m›zla destekleyerek, Toplu-lu¤umuz için yaratt›¤›m›z katma de¤eriazami seviyelere tafl›maya çal›fl›yoruz.Amac›m›z gerek ifl yap›fl anlay›fl›m›z ge-rekse finansal büyüklüklerimizle dünyaliginde tüm Türk halk›n›n onur duyaca¤›örnek bir flirket olmak.” Koç Holding olarak Türkiye’nin uzun va-deli büyüme potansiyeline güvendikleri-ni önemle vurgulayan Bulgurlu, 2008 y›-l›n›n ekonomik dalgalanmalar ve riskleraç›s›ndan daha da zorlu bir y›l olabile-ce¤ini, ancak odakland›klar› sektörlerdeyat›r›m yapmaya, Türk sanayiini ve hiz-met sektörlerini ileri tafl›makta öncü roledevam edeceklerini söyledi. Bulgurlu, k›-sa vadedeki olas› risklere karfl› Koç Top-lulu¤u flirketlerinde risk yönetimine bü-yük önem verdiklerini; faiz ve dövizdekiolas› dalgalanmalar›n etkilerini asgari dü-zeye indirecek flekilde portföylerini yap›-land›rd›klar›n› ve Migros’un sat›fl›n›n ta-mamlanmas›yla net nakit pozisyonlar›n›daha da güçlendirerek yeni yat›r›m f›rsat-lar› karfl›s›nda daha kuvvetli olacaklar›n›bildirdi. Bulgurlu ayr›ca dünyada Ar-Ge’ye en fazla kaynak ay›ran ilk bin flirketaras›nda yer alan tek Türk flirketi olarakKoç Holding’in inovasyona ve teknoloji-ye yat›r›ma devam edece¤ini ve Türk top-lumuna her zaman en yeni, en iyi ürünve hizmet kalitesini sunmay› amaçlad›k-lar›n› söyledi.

K Koç Holding CEO’su Dr. Bülent Bulgurlu:

“Amac›m›z gerek ifl yap›fl anlay›fl›m›z

gerekse finansalbüyüklüklerimizle dünya

liginde tüm Türkhalk›n›n onur duyaca¤›örnek bir flirket olmak”

du Plus Cunsulting tara-f›ndan bu sene beflincisigerçeklefltirilen LiderlikZirvesi’nde, Koç Toplulu-¤u kurucusu Vehbi Koç’a

verilen “Edu Plus Liderlik Onur Ödülü”nü, Koç Holding Yönetim Kurulu Baflka-n› Mustafa V. Koç ald›. Ödülü KonferansBaflkan› Ça¤lar Çoro¤lu’ndan alan Mus-tafa V. Koç, “Küresel Pazarlar ve Dünyafiirketi Olman›n Kurallar›” özel oturu-munda yapt›¤› konuflmada, dünyada veTürkiye’de yaflanan de¤iflim ve geliflimle-re bak›ld›¤›nda, istikrarl› ve sa¤lam yap›-lar›n ne kadar önem arz etti¤inin görül-dü¤ünü vurgulad›. Mustafa V. Koç,de¤iflimlere haz›rl›kl› olman›n, hatta ha-z›r olmaktan da öte, de¤iflimi yönlendi-rebilmenin ne kadar önemli avantajlarsa¤layaca¤›n› da bildiklerini söyledi.Mustafa V. Koç, “Bu avantaj› yakalayanülkeler ve flirketler, yaflanan ekonomikolumsuzluklara karfl› da daha dirençlioluyorlar. Küresel pazarda baflar›l› olma-n›n yolu da buradan geçiyor” dedi.

De¤iflimi yönlendirmekLiderlerin “de¤iflimden etkilenen” de¤il,“de¤iflimi yönlendiren” ya da “önündegiden” kifliler oldu¤unu söyleyen Musta-fa V. Koç, bugün bir dünya flirketiyseniz,yaflanan de¤iflimlerin d›fl›nda kalman›z›nmümkün olmad›¤›n› ve baflar›ya gidenyolun da bu de¤iflim sürecini do¤ru yön-lendirmekten geçti¤ini belirtti.

Tarih sahnesinden geçen pek çok baflar›-l› liderin yapt›klar›na bak›ld›¤›nda, bukiflilerin içinde bulunduklar› zaman›nilerisinde olduklar›n›; de¤iflimin ve dö-nüflümün katalizörü olarak, sadece ken-di dar çevrelerini de¤il, ço¤u zaman top-lumu, hatta dünyay› etkilediklerinin gö-rülebilece¤ini belirten Mustafa V. Koç,flöyle devam etti:“Ne mutlu ki, ülkemiz dünyada efline azrastlan›r bir de¤ere, Türkiye’nin ve dün-yan›n tarihini de¤ifltiren Ulu Önder Mus-tafa Kemal Atatürk gibi bir lidere sahipolmufltur. As›rlar boyunca hüküm sür-müfl bir imparatorlu¤un y›k›nt›lar›ndanCumhuriyet’i kurmas›; siyasi ve toplum-

sal alanda pek çok devrimi hayata geçir-mesi, sadece sahip oldu¤u dehayla de¤il,ayn› zamanda güçlü bir lider olmas›ylaaç›klanabilir. Bulundu¤umuz co¤rafyadapusulam›z› medeniyete ve ayd›nl›¤a çe-virmifl olmam›z› ona borçluyuz. Çevre-sindekilerin imkâns›z olarak gördü¤ünübaflaran bu büyük liderin yaflam›, lider-likle ilgili derslerle doludur. Kendisindensonraki kuflaklara Cumhuriyet’i emaneteden bu büyük lideri ne derece anla-d›¤›m›z› her birimiz sorgulamal›y›z…”

Vehbi Koç’un miras›Mustafa V. Koç, Atatürk’ün izinden gi-denler aras›nda Koç Holding’in kurucu-su Vehbi Koç’u da sayd›. Mustafa V. Koç,Vehbi Koç’un da genç Cumhuriyet’le bir-likte ifl dünyas›na bir lider olarak ye-tiflti¤ini ve onun hem Türk sanayiininkurulufluna önderlik etti¤ini, hem de ge-liflmeye, kalk›nmaya olan azmini, inanc›-n› kuflaktan kufla¤a, ailesine, tüm ifl dün-yas›na ve topluma afl›layarak, Türkiye’de80 y›l› aflk›n bir süredir devam eden kal-k›nma, geliflme hamlesine sivil katk›n›nöncüsü oldu¤unu söyledi. Liderli¤in, Koç Toplulu¤u’nun, kurucu-sundan miras ald›¤› en önemli özelli¤ioldu¤unu vurgulayan Mustafa V. Koç,“Toplulu¤umuz Türkiye’nin geliflmesin-de küresel pazarlarda Türk kimli¤i ileboy ölçüflmede tüm ifl dünyas›na önder-lik etmifl, liderlik yapm›fl ve yapmaya de-vam etmektedir” dedi.

E Mustafa V. Koç, 5. Liderlik Zirvesi’nde

Vehbi Koç’a verilen “Edu Plus Liderlik Onur

Ödülü”nü ald›; “Ne mutluki, ülkemiz Ulu ÖnderAtatürk gibi bir lidere

sahip oldu. Onun izindeolanlar aras›nda

kurucumuz Vehbi Koç davard›. Liderlik,

Koç Toplulu¤u’nakurucusundan mirast›r”

7

de¤iflimi yönlendirir

L‹DER de¤iflimden etkilenmez,

8

üresel vizyonk

ir dünya devi durumunda-ki Coca-Cola’n›n tepe yö-neticisi Muhtar Kent,Temmuz 2008’de bu flir-kette CEO koltu¤una otu-

racak. Muhter Kent’e yönetimde profes-yonellik konusunda mikrofon tuttuk.Kent’e göre yönetimde profesyonellik,“bir vizyon sahibi olma, bu vizyonu tak›-ma ve tüm çal›flanlara anlatabilme, uygu-lama disiplinini sa¤layabilme ve de buvizyonu di¤erlerine örnek olacak birflekilde flahsen uygulamaya koyma bece-risi”nden geçiyor. Bununla bitmiyor.Muhtar Kent “olmazsa olmaz” koflullaraflöyle devam ediyor: “Bunun bir tak›moyunu oldu¤unu akl›n›zdan ç›karmama-n›z gerekiyor. Yani birbiriyle uyum için-de çal›flan ve aç›k kartlarla oynayan, h›z-l›, esnek, dinamik bir ekip oluflturama-d›¤›n›z takdirde baflar› flans›n›z›n olduk-ça az oldu¤unu rahatl›kla söyleyebili-rim.” Her bir s›k›nt›ya ve f›rsata ayn› he-yecanla çözüm bulmaya çal›flmak, saha-daki arkadafllarla birlikte samimi bir ça-ba sarf etmek, kal›c› iliflkiler kurabilmekve de fedakârl›klar› paylaflmaya haz›rolabilmek gerekti¤ini anlatan MuhtarKent, zaman›n› ofiste geçirmek yerine,tüketici ve müflterilerle iliflkilere ay›r›yor;çal›flanlar›ndan da ayn› tavr› bekliyor.Muhtar Kent, profesyonel yöneticilik vekurumsallaflma konusundaki sorular›-m›z› yan›tlarken, genç yönetici adaylar›-na da de¤erli önerilerde bulundu.

Yönetimde profesyonellik sizce nedir?Yönetimde profesyonellik, çal›flt›¤›n›z

kurumu sürdürülebilir bir büyüme ileyürütebilme baflar›s›d›r. Bunun için debir vizyon sahibi olma, bu vizyonu tak›-m›n›za ve tüm çal›flanlar›n›za anlatabil-me ve uygulama disiplinini sa¤layabilmeve de bu vizyonu di¤erlerine örnek ola-cak bir flekilde flahsen uygulamaya koy-ma becerisine sahip olmak demektir.

Günümüzde flirket yönetiminde pro-fesyonelli¤e abart›l› bir anlam m› yük-leniyor? Bu çerçevede pofesyonel yö-neticiler flirket seçimlerinde hangi kri-terlere göre karar vermeliler? Profesyonellik günümüz dünyas›nda,küreselleflmeyi ve de onun getirdi¤i re-kabet ortam›n› göz önüne ald›??n›zda,son derece sorumluluk isteyen bir mes-leki durum. Bu nedenle flirket seçerken,öncelikle kiflisel de¤erleriniz ile ça-l›flaca¤›n›z kurumun de¤erlerinin ne ka-dar örtüflü¤ünü saptamak gerekiyor.‹kinci önemli unsur, kurumun vizyonu,misyonu ve sizin buna bir katma de¤ergetirip getiremeyece¤iniz.

Kurumsallaflma ve profesyonel yöne-tim aras›nda nas›l bir iliflki var veyaolmal›? Ya da kurumsallaflma için herkoflulda profesyonel yönetim kadrosubir zorunluluk mudur? Kurumsallaflma ve profesyonellik aras›n-da organik bir ba¤ vard›r. Biri olmadandi¤erinin var olmas› pek de olas› de¤il.Kurumsallaflman›n ruhuna bakarsan›zgörece¤iniz basit gerçek, konusunun uz-man› olan insanlar›n bir araya gelmesi-dir. Tarihe bakacak olursak genelde flir-

ketler aile sermayeleri ile bafllay›p belirlibir süreçten geçerek bugün global, halkaaç›k, kurumsal birimler haline gelmifller-dir. Pek tabii bu flirketlerin hepsinde flef-faf profesyonel yönetim hakimdir.

Bir dünya devinin tepe yöneticisi ola-rak profesyonel yönetim ve sorumlu-luk anlay›¤›n›z› nas›l tan›mlrs›n›z? Her fleyden önce ne mevkide olursan›zolun bunun bir tak›m oyunu oldu¤unuakl›n›zdan ç›karmaman›z gerekiyor. Ya-ni birbiriyle uyum içinde çal›flan ve aç›kkartlarla oynayan, h›zl›, esnek, dinamikbir ekip oluflturamazsan›z baflar› flans›n›zoldukça az. Her bir s›k›nt›ya ve f›rsataayn› heyecanla çözüm bulmaya ça-l›flmak, sahadaki arkadafllarla birlikte sa-mimi bir çaba sarf etmek, kal›c› iliflkilerkurabilmek, fedakârl›klar› paylaflmayahaz›r olabilmek, sorumluluk anlay›??n›nolmazsa olmazlar›. Ayr›ca bizim gibiiflkolu h›zl› tüketim mamulü olan flirket-lerde kal›c› büyüme ve de¤er yaratmakiçin daima tüketicilerle ve müflterilerlezaman harcaman›z, ihtiyaçlar›na ve ön-celiklerine çözümler getirmeniz gerek.Ben dünyan›n neresinde olursam olay›m

B

Coca-Cola’n›n tepe yöneticisi Muhtar Kent:

“Verilen görevi hep gerekti¤i flekildeyapmaya gayret ettim, ‘Bir sonra ne olaca¤›m?’ diye düflünmedim. Görevinizi baflar›l›yla yerine getirirseniz,arkas› kendili¤indengeliyor. Baflar› odakl›tak›m çal›flmas›,kariyerin önündekiengelleri aflmak için en dikkat edilmesigereken özelliktir”

“Tak›m oyuncusu

unutmay›n”oldu¤unuzu asla

9

her gitti¤im yerde flifleleyici ortaklar›m›z ve kendi tak›m›m›z ilepiyasay› gezer, tüketici ve müflterilerle konuflurum. Ofiste geçir-di¤im zaman› asgaride tutar›m. Ayn› fleyi de çal›flanlar›m›zdanbeklerim.

Birçok yöneticinin kafas›nda bir sonraki ad›m›n hedefi de bü-yük ölçüde flekillenmifltir. Bu çerçevede “bir sonraki hedef”konusunda bizimle paylaflmak isteyecefliniz noktalar var m›? Ben flahsen hep bana verilen görevi gerekti¤i flekilde yapmayagayret ettim ve asla “Bir sonra ne olaca¤›m?” demedim. Zaten ve-rilen sorumluluklar› baflar›yla yerine getirirseniz, arkas› kendi-li¤inden geliyor. Baflar› odakl› tak›m çal›flmas›, kariyerin önünde-ki engelleri aflmadaki en dikkat edilmesi gereken özelliktir.

Türkiye kamuoyunda, yurtd›fl›nda görev yapan Türk yöneti-cilerden ülkenin tan›t›m›na katk› gibi bir beklenti var. Bu neölçüde hakl› bir beklentidir?Bu tür beklentilerin olmas› do¤ald›r. Hepimizin ülkemize imkân-lar ölçüsünde katk›s› gerekir. Ancak dikkat edilmesi gereken enönemli nokta, bulundu¤unuz görevde baflar›l› olma ve sürdüre-bilmedir. Çal›flt›¤›n›z uluslararas› kurumlarda yükseldikçe, ülke-nize sa¤lad›¤›n›z katk› da art›yor. Çünkü insanlar size ülkenizi so-ruyor ve siz de en yetkili ve etkili kiflilere do¤ru bilgileri aktarmaimkân›n› buluyorsunuz. Dolay›s›yla uluslararas› alanda profesyo-nel baflar› ile ülkeye katk› aras›nda ciddi bir ba¤lant› vard›r.

Geçen y›l baban›z merhum Necdet Kent ad›na Cunda Ada-s›’nda bir kütüphane aç›l›fl›n› gerçeklefltirdiniz. Kütüphanekurma fikri nas›l olufltu? Rahmi Bey’le nas›l temas kurdunuzve süreç nas›l geliflti? Bu kapsamda, Necdet Kent’i de bize k›-saca tan›tabilir misiniz?Rahmetli babam ile Ayval›k aras›ndaki iliflki, babam›n bu flirin ka-sabaya 1949 y›l›nda damat olarak gelmesiyle bafllam›flt›r. Buradasoludu¤umuz hava, zeytinin, bal›¤›n, denizin ve de Ege’nin koku-

su bizleri bu topraklara bafllad›. Bu yörede kültürel miras›m›z›nçok de¤erli unsurlar› aras›nda yer alan, ancak kullan›lmad›¤› içinharap olmaya yüz tutmufl bu eski eserin bir müze fleklinde onar›-l›p içine herkesin yararlanabilece¤i bir kütüphanenin oluflturul-mas› fikri giriflimini, Say›n Rahmi Koç’un gayretleri sonras› haya-ta geçirebildik. Rahmi Bey’i Ayval›k’a ›s›nd›ran, rahmetli babamlaaras›ndaki s›cak dostluktur. Gururlanarak söylemek istiyorum kiRahmi Bey ile babam aras›ndaki dostluk, ikimiz aras›nda da ge-liflmifltir ve kendisi son 30 y›ld›r çok yak›n ve de¤er verdi¤im biryak›n›md›r. Necdet Kent, Türkiye Cumhuriyeti’ne diplomat ola-rak y›llarca çeflitli hizmetler verdi. Bu görevleri s›ras›nda yedi k›-tadan toplad›¤› muhtelif lisanlarda 1500’e yak›n kitap bu güzeleserle birleflince, Ayval›k ve Cunda için bu eflsiz kütüphane orta-ya ç›kt›.

‹fl yaflam›na dönersek, Koç Toplulu¤u’nun küresel oyunculukhedefine yönelik geliflimini nas›l de¤erlendirirsiniz?Dinamizm ve giriflimcilik ruhu aç›s›ndan Türk ifladamlar› ve flir-ketleri önemli mesafeler ald›lar. flirket yap›lar› aç›s›ndan ise bizdehalen kurumsallaflmada baz› eksiklikler var. Büyük sermayeleresahip olan önemli aile flirketlerimiz var, baflar›l› ifller yap›yorlar.Bu flirketlerimizin tam anlam›yla kurumsal yönetiflim ilkeleri çer-çevesinde tam profesyonel bir yap›ya geçebilmeleri durumundadaha da baflar›l› noktalara gelebileceklerini düflünüyorum. Hem iflhem de flahsi iliflkilere Amerika’da önem vermek gerekiyor.

Genç yönetici adaylar›na özellikle de kendi deneyimleriniz-den yola ç›karak baflar›l› bir kariyer için neler önerebilirsiniz? ‹fllerine aflkla sar›lmak bir insan›n baflar›l› olmas› ve baflar›s›n›ndikkati çekmesi için çok önemli. ‹liflkiler gelifltirmek, dar bir alan-da yo¤unlaflmak de¤il de genifl vizyona sahip olmak, de¤iflik ko-nularda ilgi ve bilgiye sahip olmak çok önemli. De¤iflik kültürle-ri ö¤renmek ve anlamak, insanlarla milliyetlerine odaklanmadan,farkl›l›klara sayg› göstererek iliflkiler gelifltirmek laz›m. Siz dünyavatandafl› gibi davran›rsan›z bugünkü s›n›rs›z ve global ortamdadaha fazla kabul görürsünüz. Takipçilik, alçakgönüllü olmak vebaflar›y› paylaflmak ve gülümsemeyi unutmamak bana hep faydagetirmifltir. Bundan sonras› da sadece iflinizi do¤ru yapmak. Buprensipler do¤rultusunda bir de iflinize de tutku ile de ba¤l›ysa-n›z baflar› da kolayca gelecektir.

1952’de New York’ta do¤du. Tarsus Amerikan Koleji’ninard›ndan ‹ngiltere’de, Hull Üniversitesi’nde ekonomi okudu.Askerlik sonras› gitti¤i ABD'de, gazete ilanlar›ndan Coca-Cola’da ifl buldu. 26 yafl›nda Coca-Cola kamyonlar›yla kolasatt›. Da¤›t›m, pazarlama, lojistik sistemini ö¤rendi. 1985’teCoca-Cola Türkiye ve Orta Asya Genel Müdürü oldu. Üç y›lsonra 23 ülkeden sorumlu olarak Coca-Cola International'›nBaflkan Yard›mc›s›’yd›. 1995'te Coca-Cola Amatil-Europe’daYönetim Direktörü oldu. 12 Avrupa ülkesindeki Coca-Cola'n›n cirosunu iki y›lda yüzde 50 art›rd›. 1999'da 20y›l›n› doldurdu¤u Coca-Cola’dan ayr›ld›. Türkiye’ye döndü,Anadolu Endüstri Holding’e ba¤l› Efes ‹çecek Grubu'nunbafl›na geçti. Nisan 2005'te yeniden Coca-Cola Company'yedöndü, Kuzey Asya, Avrasya ve Ortado¤u Grup Baflkan›oldu. Böylece CEO’dan sonraki alt› eflit önemli görevdenbirini üstlendi. 2006’da da Kuzey Amerika d›fl›ndaki tümuluslararas› operasyonlar›n ba??na getirildi; Temmuz’da iseCEO koltu¤una oturacak.

Muhtar Kent kimdir?

Adana, Ege Bölgesi ve Kocaeli Sanayi Odalar› Baflkanlar› Türkiye’nin 2008 makro ekonomik hedeflerini de¤erlendirirken, bir an önce yap›sal

düzenlemelerin yap›lmas› gerekti¤ini söylüyorlar

ürkiye’nin 2008 makro ekono-mik hedeflerini de¤erlendirensanayi odalar› baflkanlar›, özel-likle enflasyon ve büyüme he-

deflerinin gerçekçi olmad›¤› görüflünde.2008 hedefleri, siyasal alanda yaflanan ge-liflmeler ve al›nacak önlemler konusundaAdana Sanayi Odas› Yönetim Kurulu Bafl-kan› Ümit Özgümüfl, Ege Bölgesi SanayiOdas› Yönetim Kurulu Baflkan› TamerTaflk›n ve Kocaeli Sanayi Odas› YönetimKurulu Baflkan› Y›lmaz Kanbak sorular›-m›z› cevapland›rd›.

Veriler, büyüme ve k›sa vadeli yabanc›sermaye giriflinde yavafllama, enflas-yonda ve faizlerde art›fl trendine iflaretediyor. 2008’in makro ekonomik hedef-lerini nas›l de¤erlendiriyorsunuz?Özgümüfl: Perflembenin gelece¤i çarflam-badan belliydi! Son dönemde Türkiye’de,sanayiye rekabet gücü kazand›racak yap›-

sal reformlar gerçekleflmeden, makro ra-kamlarda görülen iyileflmenin kal›c› iyilefl-meler olmayaca¤›n› ve bu yap›n›n da sür-dürülemez oldu¤unu sürekli iddia ettik.Sonuçta 2008’e geldi¤imizde, iflletmelerbaz›nda makro rakamlarda da çok ciddi s›-k›nt›lar ortaya ç›kmaya bafllad›. Bu s›k›nt›-lar›n ortaya ç›kmas› için küresel bir krizinolmas› gerekmiyordu; içeride meydana ge-lecek bir siyasi dalgalanma ya da baflka birekonomik s›k›nt›n›n sonucunda bütün busorunlar ortaya ç›kacakt›. Baflta enflasyonolmak üzere, di¤er bütün makro rakamla-r›n tahminlerinin tutmas› art›k imkâns›z-d›r. Bunlar›n hepsi zincirleme olarak revi-ze edilmek zorundad›r.Taflk›n: Özellikle ABD kaynakl› d›fl eko-nomik geliflmelerin, 2008 y›l› ekonomikgöstergeler üzerinde önemli bir etkisi ola-cakt›r. Bu geliflmenin iki temel sonucu ola-cakt›r. Birincisi, zaten son dönemde degözlenen emtia fiyatlar›n›n artmas›d›r. Bu

da ithalata ba¤›ml› ekonomimizde bir ma-liyet enflasyonu yaratacakt›r. Merkez Ban-kas›’n›n enflasyon hedefini revize etmesiolas›d›r. Global kredi hacminin daralmas›,finansal kurumlararas› güvenin azalmas›,belirsizlikler ve ABD ile di¤er geliflmifl ül-kelerin gelecekteki enflasyona ba¤l› faiz ar-t›r›mlar›ndan dolay› ise hem yurtd›fl›nadöviz ç›k›fl› h›zlanacak hem de özel sektörve kamunun borç bulmas› zorlaflacakt›r.Bunun da flimdiye kadar finanse edilebil-di¤inden dolay› sorun ç›kmayan cari a盤›-m›z üzerinde olumsuz etkileri olacakt›r.fiu an için yat›r›mc›larda bir bekle-gör po-litikas› hakimdir. Global krizin boyutlar›,reel sektöre s›çray›p s›çramad›¤›, Avru-pa’n›n ne ölçüde etkilendi¤i gibi çok kritikfleyler halen daha bilinmemektedir. Yanibelirsizlik had safhadad›r. Bunun yan›nabir de yüzde 47 oy ile iktidarda olanAKP’nin kapat›lma davas›n›n belirsizli¤inieklerseniz yat›r›mlar›n durma noktas›na

T

SANAY‹ ODALARININ BAfiKANLARI S‹YASET-EKONOM‹ ‹L‹fiK‹S‹N‹ DE⁄ERLEND‹RD‹:

“Yap›sal reformlara öncelik verilsin”

Adana Sanayi Odas› Baflkan› Ümit Özgümüfl Kocaeli Sanayi Odas› Baflkan› Y›lmaz Kanbak Ege Bölgesi Sanayi Odas› Baflkan› Tamer Taflk›n

üresel vizyonk

10

gelmesinin nedeni daha da belirgin bir bi-çimde ortaya ç›kmaktad›r. Bu arada, fiubatay› tüketici güven endeksi 87,6 ile son y›l-lardaki en düflük seviyesindedir. Yani hemyat›r›mlar hem de tüketim aç›s›ndan 2008büyümesi için olumlu fleyler söylemek zor.2008 için yüzde 5 büyüme hedefinin de al-t›nda kalmam›z mümkün görünmektedir.Kanbak: Ülkemiz, 2007’de ABD’de baflla-yan mortgage krizinin kredi piyasalar›na s›ç-ramas›, yurtiçinde Cumhurbaflkanl›¤› ve er-ken genel seçim, s›n›r ötesi operasyon gibinedenlerle, 2008’e yavafllayan büyüme h›z›,yüksek cari aç›k ve hedefin üzerinde bir enf-lasyon ile girmifltir. 2008’de ise küresel an-lamda risklerin ve belirsizliklerin iyice arta-ca¤› düflünülen bir ortamda ciddi hedeflerkoyulmufltur. Geçen y›l›n ilk iki ay›nda 7,4milyar dolar olan yabanc› sermaye girifli, buy›l 1,1 milyar dolarda kalarak belirgin biryavafllama göstermifltir. Uluslararas› likidite-nin daralmas› nedeniyle kurlarda ve faizdeart›fl beklentisi oluflmufltur. Tüm bu gelifl-meler ›fl›¤›nda 2008 makro ekonomik he-deflerine ulafl›lmas› konusunda revizyonagidilmesinin do¤ru olaca¤›n› düflünüyorum.2007’de seçimler, 2008’de global kriz, tür-ban, AKP’nin kapat›lmas› davas› ve yerel yö-netim seçimlerine iliflkin endifleler ekono-miye odaklanman›n zorlaflaca¤›n›n iflaretle-ridir. Esasen bir y›ld›r söyledi¤imiz de bu-dur; Türkiye’nin gerçek gündemine e¤ilin-meli, AB için de h›zlan›lmal›d›r.

Ekonomide önceliklerin belirlenmesindesorunlar yafland›¤› ve yap›sal reformlar›nertelendi¤i konular›ndaki elefltirileri na-s›l de¤erlendiriyorsunuz? Özgümüfl: Geçmiflte yaflanan s›k›nt›lardaoldu¤u gibi, bugünkü s›k›nt›n›n ortaya ç›k-mas›ndaki temel neden, Türkiye’de sanayi-ye rekabet gücü kazand›racak, girdi maliyet-lerini afla¤›ya çekecek yap›sal reformlar›nyap›lmamas›d›r; yani k›saca yap›sal reform-lar›n gerçekleflmesi konusundaki isteksizlik,niyetsizlik ve hantall›kt›r. Sadece kurlar›afla¤›ya çekerek, enflasyon geçici olarak in-dirilebilir; ancak bunun yan›nda baflta vergireformu ve sosyal güvenlik reformu olmaküzere, di¤er reformlar yap›lmazsa, flimdiyekadar oldu¤u gibi Türkiye rekabet gücünükaybetmeye devam eder. Bunun sonucundada, sadece ve sadece ithalata ba¤l› olarak ih-racat yap›labilir. Taflk›n: Ben aç›kças›, 2007 bafl›ndan beri,ekonomide önceliklerin belirlenmesinde so-runlar yafland›¤› konusundaki elefltirileri bi-le iyimser buluyorum. Zira bir y›ldan fazlabir süredir ekonominin kendisi bir öncelik

olarak yer almad› gündemimizde maalesef,kald› ki ekonomideki önceliklerin belirlen-mesini elefltirelim. 2002 seçimlerinden son-ra h›zla bafllanan reform ve AB’ye uyum sü-reci k›sa sürede yavafllad› ve 2006 ortalar›nado¤ru durma noktas›na geldi. O zamandanberi de kayda de¤er bir ad›m at›lamamakta-d›r. Sanayicimizin vergi sorunlar›, hukuksalsorunlar›, kay›t d›fl› ekonomi gibi rekabetgücünü ve hayatta kalma flans›n› azaltan so-runlar›na kal›c› çözümler üretilememifltir.Reformlar flimdiye kadar yap›lm›fl, kay›t d›-fl›n›n önüne geçilmifl olsayd›, flimdi Türkiyeglobal kriz dolay›s› ile kendine güvenli li-manlar arayan uluslararas› yat›r›mlar›n mer-kezi olabilirdi. Kanbak: 2007’de önceliklerimizin kayd›¤›ve Türkiye’nin gündemindeki sorunlar yeri-ne gündemde sorun yaratma ile u¤raflt›¤›-m›z bir dönem yafland›. Bu geliflmeler toplu-mu germifl ve kutuplaflma gibi tehlikeli birboyuta t›rmanman›n sinyallerini vermifltir.Ekonomik küresel krizin, ülkemizi ne ölçü-de etkileyece¤i konusunda de¤iflik tahmin-ler yap›lmaktad›r. Böylesine büyük bir tehli-ke kap›dayken, iç bar›fl›, iç huzuru ve istik-rar› sa¤layacak yaklafl›mlara ihtiyaç vard›r.Yap›sal sorunlara çözüm getirecek reformla-ra son dönemde hiç dokunmad›k, AB mü-zakerelerinde hiç ad›m atamad›k, zorlama-d›k. Bugün krize haz›rl›k anlam›nda bir po-litikam›z yok. K›r›lgan noktam›z olan cariaç›k için önlem alamad›k. Sosyal GüvenlikYasas› henüz ç›k›yor. ‹stihdam için yüküazalt›c›, yat›r›m› art›r›c› önlemleri konufltukama hiçbirini uygulamaya aktaramad›k.

Siyasi alanda yaflanan gerginli¤in ekono-miye muhtemel etkileri ve TOBB ile ifldünyas› örgütlerinin “sa¤duyu” ve “uzla-fl›” ça¤r›lar›n›n tafl›d›¤› öneme iliflkin ne-ler söylemek istersiniz?Kanbak: TOBB, T‹SK, TESK ve daha birçokkurumun 81 ilde ayn› anda kamuoyunasundu¤u “Türkiye için sa¤duyu” bildirisi,uluslararas› finansal krizin dalgalanmala-r›n›n hissedilmeye baflland›¤› bir ortamdagündemin yo¤un olarak baflka konularakaymas›n›n tehlikelerini ortaya koymas›,dikkatlerin ekonomik reformlara çekilmesi,iktisadi ve sosyal sorunlara odaklan›lmas›-n›n sa¤lanmas› aç›s›ndan çok önemlidir.Ancak esas yaklafl›m›, gerginleflen toplumunve siyasetin ülkeyi engelleyici boyutlaraulaflmas›na dikkat çekmektedir. Özgümüfl: TOBB’u önderli¤inde ifl dünyas›örgütlerinin sa¤duyu ça¤r›s› bana göre za-manlama aç›s›ndan çok isabetli bir hareket.Ça¤r›ya esas olan bildiri, çok dikkatle haz›r-

lanm›fl ve çok do¤ru konulara dikkat çeken,çok net ve temel mesajlar veren bir bildiri.Bu bildiriyi oda olarak biz de sonuna kadardestekledik ve destekliyoruz. Her ne kadarbilinçli olarak yanl›fl yerlere çekilse de anlat-mak istenen fludur: “Taraflar birbirine girdi-ler, ortal›k toz duman ve bu koflullar içeri-sinde kimse kimsenin ne dedi¤ini anlaya-maz ve taraflar birbirlerinin kuflkular›n› gi-derme yönünde sa¤duyulu çözüm önerilerigelifltiremezler.” Taflk›n: Bildiride, “Bugünlerde, iktisadi ted-bir arayaca¤›m›za hâlâ sa¤duyu ar›yor olma-m›z, bir talihsizliktir" cümlesi, bildirininönemi, zamanlamas› ve içeri¤inin flekillen-di¤i ortam› anlatmas› aç›s›ndan çok mani-dard›r. Bu bildirinin siyasi bir yönünün bu-lundu¤u hakk›ndaki spekülasyonlar ise ta-mamen yersizdir. Sa¤duyu ve uzlafl› ça¤r›s›,ülkemizdeki ekonomik geliflmenin artmas›ve refah seviyesinin yükselmesine hizmet et-mesi amac›yla yap›lan olumlu bir giriflimolarak nitelendirilmelidir.

Dünya konjonktürünü dikkate alarakekonomide at›lmas› gereken öncelikliad›mlar ve acil önlemler nelerdir? Özgümüfl: Acil olarak flu anda yap›lacakçok fazla bir fley oldu¤unu sanm›yorum. Ya-p›lmas› gereken tek fley, geçici de olsa siyasitaraflar›n kay›kç› kavgas›n› bir tarafa b›ra-k›p, gemiyi batmadan ›l›man bir liman bu-luncaya kadar götürmeye çal›flmas›d›r. Bu,Türkiye’de olmas› gereken siyasi mücadele-nin ortadan kald›r›lmas› anlam›na gelmez,herkesin kendi siyasi düflüncesi, siyasi kay-g›lar› kal›r fakat en az›ndan dünyadaki f›rt›-na duruluncaya kadar ekonomi ön plana ç›-kar›l›r.Taflk›n: Ben flu aflamada al›nacak ekonomikönlemlerin, Türkiye’nin krizden etkilenmederecesini direkt olarak etkileyece¤ini dü-flünmüyorum. Çünkü yap›sal reformlar›nolumlu etkileri k›sa vadede gözlenemez. Bi-zim yapmam›z gereken, yap›sal reformlar›gerçeklefltirmedeki azmimizi ve kararl›l›¤›-m›z› yerli-yabanc› tüm yat›r›mc›lara göster-mektir. Türkiye’nin bir f›rt›na dönemindes›¤›n›lacak en güvenli limanlardan birisi ha-line getirilmesi ve hükümetin bütün dünya-ya bir istikrar ve güven ülkesi oldu¤umuzunmesaj›n› vermesi gerekmektedir. Kanbak: 2008’de ekonomideki istikrar› sa¤-layacak kamudaki mali disiplin öncelikleyeniden tesis edilmeli, reel sektörün rekabetgücünü artt›racak mikro reform ekonomipaketi yürürlü¤e konmal›, ekonomik prog-ram›n revize edilerek günümüze uyarlan-mas› gerekmektedir.

11

12

y›n gündemia

oç Holding Yönetim Kuru-lu Baflkan› Mustafa V. Koç,Mardin’de, Do¤u ve Gü-neydo¤u Anadolu Bölge-si’ndeki 13 ilin bayilerine

seslenirken, Vehbi Koç’un “Ülkem varsaben de var›m” sözünün Koç Toplulu-¤u’nun temel ilkelerinden oldu¤unu vebu sözü Türkiye’nin her bölgesi için yeni-den ve yeniden tekrar edebileceklerinivurgulad›. Mustafa V. Koç, “Do¤u ve Gü-neydo¤u Anadolu’muz varsa biz de var›z.

Topluluk olarak en az 50 y›ld›r bu bölge-de var›z. Bayiliklerimizle, acentelerimizle,yetkili servislerimizle var›z ve büyüyerekvar olmaya devam edece¤iz” dedi.Koç Toplulu¤u taraf›ndan, farkl› bölge-lerdeki Koç bayileri ile bir araya gelerekgörüfl al›flveriflinde bulunmak ve fikirüretmek amac›yla düzenlenmeye baflla-yan “Anadolu Buluflmalar›”, Mardin’dekitoplant›yla sürdürüldü. 13. Anadolu Bu-luflmas›’nda Koç Holding Yönetim Kuru-lu Baflkan› Mustafa V. Koç ve Koç Hol-

ding CEO’su Dr. Bülent Bulgurlu, KoçToplulu¤u’nun Do¤u ve Güneydo¤uAnadolu bölgelerindeki yaklafl›k 500’üaflk›n bayii ile Mardin’de bir araya geldi. Ad›yaman, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyar-bak›r, Elaz›¤, Hakkâri, Mardin, Mufl, Si-irt, fianl›urfa, fi›rnak, Van’daki Koç Top-lulu¤u’na ait Arçelik, Aygaz, Beko, FordOtosan, Tofafl, Opet, Koç Allianz gibi flir-ketlerin 400 bayiinin kat›l›m›yla gerçek-leflen toplant›ya Koç Holding YönetimKurulu Üyesi ve Kurumsal ‹letiflim ve

K

“Anadolu Buluflmalar›”n›n 13. dura¤› hoflgörü ve medeniyetler flehriMardin’di. Koç Holding Yönetim Kurulu Baflkan› Mustafa V. Koç, Güneydo¤uAnadolu Bölgesi’nin 13 ilindeki bayilere flu mesaj› verdi: “Güneydo¤u’dabüyüyerek var olmay› sürdürece¤iz”

“Do¤u ve Güneydo¤u’muz

13

Bilgi Grubu Baflkan› Ali Y. Koç, ArçelikGenel Müdürü Aka Gündüz Özdemir dekat›ld›. Mustafa V. Koç ve beraberindekiheyet, toplant›dan önce “hoflgörü ve me-deniyetler” flehri Mardin’de bir dizi ziyaret-te bulundu. Mardin’deki gezilerine ilk ola-rak Mardin Ford Otosan ve Opet Bayii Ma-fluk Nas’› ziyaretle bafllayan heyet, MardinBelediye Baflkan› Metin Pamukçu ile ma-kam›nda bir araya geldi. Belediyedeki ziya-retin ard›ndan Mardin Kasimiye Medrese-si’ni ziyaret eden Mustafa V. Koç ve bera-berindeki heyet, tarihi yap› hakk›nda geniflbilgi ald›. 550 y›ll›k tarihe sahip olan Kasi-miye Medresesi, Akkoyunlu Hükümdar›Cihangir’in o¤lu Kas›m Padiflah taraf›ndanyapt›r›ld›. Medrese, özellikle bugüne kadarayakta kalabilen mimari yap›s›yla oldukçaönemli eserler aras›nda say›l›yor. Tu¤lu tonozlu revaklar ve yanlara do¤ruderin tonozlarla geniflletilmifl tromp kub-beli cami, revakl› avlusundaki büyük se-bil, su kanallar› ve suyun kavufltu¤u orta-daki havuz; do¤um, büyüme ve ölümüsimgeliyor. ‹ki teras üzerine iki katl› med-rese, cami ve türbe ile birlikte medresekülliye fleklinde infla edilmifl. Mustafa V.Koç ve beraberindeki heyet medreseninard›ndan Süryani kilisesinin önemli mer-kezlerinden biri olan Deyrulzafaran Ma-nast›r›’n› gezdi. Deyrulzafaran Manast›r›,

Süryanilerin tarihi ve dini de¤erleri aras›n-da bugüne kadar ayakta kalabilen az say›-daki tarihi binalardan biri. Manast›r 639y›l boyunca dünya Süryanilerinin dinimerkezi oldu.

“Sizin baflar›n›z daha de¤erli”Mardin’de ö¤leden sonra bayilerle bir ara-ya gelen Mustafa V. Koç, konuflmas›na,“‹çinde yer ald›¤›n›z bölgenin koflullar›,sizlerin baflar›lar›n› daha da de¤erli k›l›-yor” cümlesiyle bafllad›. Mustafa V. Koç,bölgesel dengesizli¤in, Türkiye’nin yap›salsorunlar›ndan biri oldu¤unu ve y›llard›rbu sorunu aflmada çok baflar›l› olunama-d›¤›n› söyledi. Bölgeyi kalk›nd›rmak içingerekli politikalar›n hayata geçirilmesi içinkaybedecek vakit olmad›¤›n› belirten

Mustafa V. Koç, bölgesel kalk›nmada, ge-ri kalm›fl bölgelere dönük merkezden ka-musal müdahale ve teflvik sistemindenoluflan yaklafl›m›n art›k ifl yapmad›¤›n›n,do¤ru olan›n, bölgelerin rekabet gücününart›r›lmas› oldu¤unun görüldü¤ünü söyle-di. Bölgesel geliflme farkl›l›klar›n›n gideril-mesinin, bu farl›l›klar›n toplumda yol aç-t›¤› kutuplaflmay› da önleyece¤ini ifadeeden Mustafa V. Koç, bölgede yat›r›mdabulunacak ifl dünyas› oyuncular›na da bü-yük görevler düfltü¤ünü ve Koç Toplulu-¤u’nun da bölgedeki yat›r›mlara özelönem verdi¤ini söyledi. Vehbi Koç’un “Ülkem varsa ben de var›m”sözünün Koç Toplulu¤u’nun temel ilkele-rinden oldu¤unu ve bu sözü Türkiye’ninher bölgesi için yeniden ve yeniden tekraredebileceklerini vurgulayan Mustafa V.Koç, “Do¤u ve Güneydo¤u Anadolu’muzvarsa biz de var›z. Koç Grubu olarak en az50 y›ld›r bu bölgede var›z. Bayiliklerimiz-le, acentelerimizle, yetkili servislerimizlevar›z ve büyüyerek var olmaya devamedece¤iz” dedi.Mustafa V. Koç, Koç Toplulu¤u’nun böl-

varsa biz de var›z”“Koç Toplulu¤u olarak, insana yat›r›m›n en önemli, en do¤ru yat›r›m oldu¤una, bu bölgeyi kalk›nd›racak esas unsurun daiflgücüne vas›f kazand›rmak oldu¤una inan›yoruz”

14

y›n gündemia

Mezopotamya’n›n bereketli topraklar›n›nyan›nda, binlerce y›ld›r çok say›da me-deniyet ve kültüre ev sahipli¤i yapan, tümdinleri hoflgörü ve bar›fl ortam›nda birarada tutan Mardin, tafl evleri, basamak-l›, darac›k gizemli sokaklarla birbirlerininhavas›n›, ›fl›¤›n› kesmeden s›rt s›rta bine-rek kaleye do¤ru t›rmanan mimarisiylesanki bir aç›k hava müzesi. Bir da¤›n tepesinde kurulmufl olan Mar-din, Yukar› Mezopotamya'n›n en eski fle-hirlerinden biri. Müthifl güzelli¤iyle, üze-rine kuruldu¤u da¤lardan afla¤›ya gözalabildi¤ine uzanan ba¤ ve bahçelerlebezenmifl, yemyeflil Mezopotamya’yasanki bekçilik ediyor. Eski Mardin, uçsuzbucaks›z Mezopotamya’n›n s›rtlar›ndagörkemli kale ete¤inde omuz omuza ver-mifl motiflerle süslü kesme tafl evlerin da-yan›flmas› aras›nda sivrilen minareleri,kiliseleri, farkl› mimari yap› tarzlar›n›içinde bar›nd›r›yor. Say›s›z eski uygar-l›¤›n izlerini tafl›yan bu mimari, tüm din-leri içine alan hoflgörü ortam›yla da dün-yan›n say›l› kentleri aras›nda yer al›yor.Mardin’in kesin olarak bilinmemekle bir-likte milattan önce 4500 y›l›nda kuruldu-¤u tahmin ediliyor. Tarihi içinde Sümer-ler, Akadlar, Babil Devleti, Hititler, Bizansve Roma Hükümdarl›¤›’na kadar çok sa-y›da uyarl›¤a ev sahipli¤i yapan Mardin,1089’da Selçuklu Hükümdarl›¤›’na giri-yor. Mardin’in kesin olarak Osmanl›-lar’›n eline geçmesi ise M›s›r seferini dü-zenleyen Yavuz Sultan Selim dönemindegerçeklefliyor. Son dönemde, tüm dünya-n›n ilgisini çekmeye bafllayan Mardin, ta-rihi ve kültür yap›s› ile UNESCO’nun“Dünya Miras› Kenti Listesi”ne girmeyeaday. Kentte, Kültür ve Tabiat Varl›klar›Koruma Bölge Müdürlü¤ü’nce tescil edil-mifl 665 adet tarihi bina, hâlâ içindekiyaflamlar›yla ayakta duruyor.

gedeki faaliyetlerine iliflkin olarak da flun-lar› söyledi: “Bu toplant›ya kat›lan illerdesay›lar› 500’ü aflan bayimiz ile bölge eko-nomisine gerek istihdam gerekse de tica-ret olarak sizlerin varl›¤›yla önemli katk›-larda bulunduk. Baflta Yap› Kredi flubele-rimiz, Tüprafl Batman rafinerimiz olmaküzere burada daha fazla etkin olduk. Böl-ge gençlerinin e¤itimi için kurdu¤umuzokullarla, e¤itim kurumlar› ile vard›k vedaha çok var olaca¤›z. Ülkemizin ilk rafi-nerisi olan Batman Rafinerisi, Koç Toplu-lu¤u’nun bünyesinde hem Türkiye eko-nomisine hem de bölge ekonomisine kat-k›lar›n› art›rarak sürdürecektir. Yo¤unlafl-t›¤›m›z alanlardan biri olan finansta Yap›Kredi Bankam›z flubeleriyle bölge giriflim-cilerinin, tüketicilerinin daha çok yan›ndaolacak, daha etkili hizmette bulunacakt›r.”

E¤itime katk›ya devam edece¤izMustafa V. Koç ayr›ca, GAP bölgesi içinçok önemli bir at›l›m› da g›da sanayiinde-ki Tat Konserve ile gerçeklefltireceklerinisöyledi: “Bildi¤iniz gibi GAP bölgesindeflimdiye kadar yap›lm›fl olan tek ziraatle il-gili yat›r›m›, 2000 y›l›nda Harranova Besiiflletmesi ile biz yapt›k. ‹ki y›ld›r da doma-tes üretimiyle ilgili çal›flmalar yap›yoruz.Deneme üretimimizin baflar›yla sonuçlan-mas› ile 2008 y›l›nda 130 bin ton domatesüretimini hedefliyoruz. Önümüzdeki befly›lda bölgeye 84 milyon dolarl›k yat›r›myaparak 1 milyon ton domates üretir ve ifl-

ler hale gelece¤iz. Urfa’daki Harranova te-sisimizi ise Avrupa’da birincili¤e tafl›yaca-¤›z. Bölgeden y›ll›k 150 milyon dolarl›kdomates ürünü ihracat› yapaca¤›z.”“Koç Toplulu¤u olarak, insana yat›r›m›nen önemli, en do¤ru yat›r›m oldu¤una, bubölgeyi kalk›nd›racak esas unsurun da ifl-gücüne vas›f kazand›rmak oldu¤una ina-n›yoruz” diyen Mustafa V. Koç, bu neden-le bölgeye e¤itimle de katk›da bulunduk-lar›n› ve bulunmaya da devam edecekleri-ni söyledi. Mustafa V. Koç sözlerini flöylesürdürdü: “1998’de Cumhuriyet’in 75. y›l› vesilesiy-le sekiz y›ll›k e¤itime destek vermek ama-c›yla Vehbi Koç Vakf› taraf›ndan yapt›r›lan13 ilkö¤retim okulu Türkiye'nin de¤iflikbölgelerinde infla ettirilmiflti. fianl›urfa’daNew Holland Trakmak, Elaz›¤’da Arçelik,Van’da Aygaz ve fi›rnak Silopi’de Migros,okullar yapt›rarak e¤itim seferberli¤ineomuz veren flirketlerimizdir ve bu hizmet-lerini art›rarak devam ettireceklerdir. Veh-bi Koç Vakf›’m›z›n yapt›rd›¤› GaziantepÜniversitesi’ne ba¤l› Ad›yaman Mesleki veTeknik E¤itim Fakültesi k›sa bir süre öncee¤itime aç›ld›. Vakf›m›z halen Diyarba-k›r’da da bir okul infla ettiriyor. Bölgedekie¤itim hizmetlerimiz hep sürecektir.”

Dr. Bulgurlu: “Bölgeye yat›r›m artacak”Koç Holding CEO’su Dr. Bülent Bulgurluda toplant›daki konuflmas›nda, Koç Top-

“Hoflgörü” ve “medeniyetler” kenti Mardin

15

lulu¤u’nun Türkiye’ye duydu¤u güvenle,geçti¤imiz dönemde de yat›r›mlar›na de-vam ederek, baflar›lar›n› uluslararas› plat-forma tafl›d›¤›n› söyledi. Koç Toplulu-¤u’nun art›k bir dünya flirketi boyutlar›naulaflt›¤›n› belirten Bulgurlu, “80 y›ll›k geç-miflimizin getirdi¤i köklü kurumsal kültü-rümüz, gelece¤e dönük vizyonumuz, heralanda mükemmeli hedefleyen faaliyetle-rimiz, güçlü insan kayna¤›m›zla, vaat etti-¤imiz kaliteyi sunmaya devam ediyoruz”dedi. Yat›r›mlarla ve sa¤lad›klar› ifl imkân-lar›yla ülke ekonomisine katk›da bulun-duklar›n› belirten Bulgurlu, “Eriflti¤imizbüyüklük ile Fortune dergisi s›ralamas›nagöre, dünyan›n en büyük 190’›nc›, Avru-pa’n›n ise 49’uncu flirketiyiz. Türkiye’deise aç›k ara lideriz. Bugün Toplulu¤umu-zun kombine cirosu, ülkemiz milli geliri-nin yüzde 9’una eflde¤erdir. Yine Toplulu-¤umuz, ülke toplam ihracat›n›n yüzde11’ini, tüm vergi ödemelerinin yüzde15’ini gerçeklefltirmektedir” dedi. 2007 y›l›n›n, seçimler nedeniyle politikbelirsizliklerin damgas›n› vurdu¤u bir y›lolmas›na ra¤men, Türkiye’nin 2007 y›l›n-da ekonomik büyümesini, beklenendenaz olsa da, kesintiye u¤ramadan sürdür-dü¤ünü söyleyen Bulgurlu, “Y›l içinde ya-flanan belirsizliklere ba¤l› olarak, birçoküründe iç talep geriledi” dedi. Bulgurlu,dünyada ise ABD emlak piyasas›nda yafla-nan krizin, bu krizin kredi piyasas› üze-rindeki etkilerinin ve artan petrol fiyatlar›-

n›n 2007 y›l›na damgas›n› vuran olaylaroldu¤unu söyledi ve flu bilgileri verdi:“2007 y›l sonu sonuçlar›na göre Koç Hol-ding'in konsolide cirosu 51,4 milyarYTL'ye yükselirken net faaliyet gelirleriyüzde 20 art›flla 3,6 milyar YTL’ye, net kâ-r› ise yüzde 309 art›flla 2,3 milyar YTL’yeyükseldi. Netice olarak 2007 y›l›n› baflar›ile tamamlad›k. Önümüzdeki dönemde,küresel rekabet flartlar›n›n etkilerini dahada fazla hissedece¤iz… Stratejilerimizi buflartlara en iyi uyumu sa¤layabilecek flekil-de planl›yoruz.” Türkiye’nin AB sorumluluklar› aras›ndayer alan bölgenin gelifltirilmesi flart›n›n,önümüzdeki dönemde bölgede yat›r›mla-r›n artaca¤›n›n bir baflka göstergesi oldu-¤una iflaret eden Bulgurlu, Irak’ta sürmek-te olan savafl›n eninde sonunda bitecek ol-mas›n›n da, bölgede istikrar ve artacak ih-racatla yeni ifl imkânlar› sa¤layaca¤›n›n al-t›n› çizdi. Tüm bu geliflmelerin bir an önce hayata

geçirilmesi ile bölge refah›n›n önemli sevi-yede artaca¤›na ve huzur ortam›n›n gelifle-ce¤ine inand›klar›n› belirten Dr. BülentBulgurlu, “Koç Toplulu¤u olarak da,önemli potansiyeli oldu¤una inand›¤›m›zbölgede, gerek ticari etkinliklerimiz ge-rekse yat›r›mlar›m›zla, geliflime katk›dabulunmaya devam ediyoruz” dedi.

“Hac› Bayram Veli’nin soyundan”Mustafa V. Koç, Dr. Bülent Bulgurlu ve AliY. Koç’a Mardin’e katk›lar› nedeniyle pla-ket veren Nas Otomotiv Yönetim KuruluBaflkan› Mafluk Nas da konuflmas›nda,Hac› Bayram Veli’nin torunu oldu¤u veseyit soyundan geldi¤ini hat›rlatt›¤› VehbiKoç’un, dini inaçlar›n› hiçbir zaman tica-retine kar›flt›rmad›¤› gibi, son derece sa-mimi bir Müslüman oldu¤unu söyledi.“Koç bayii demek, o ilin, o ilçenin k›ymet-li tüccar› demektir. Koç bayiinin, gitti¤iher yerde, Koç’un mal›n› satt›¤› için de-vaml› bafl› diktir. Milletimizin koç mallar›-na karfl› peflin bir güveni vard›r. Koç sat›-yorsa o mal temizdir. Koçun bayii olmak,flerefli, itibarl› olmakt›r” diyen Nas, ard›n-dan uyard›: “Lütfen bu konuflmalar›m› il-tifat olarak de¤erlendirmeyin. Koç Aile-si’nin iltifata ihtiyac› yok.” 2003 y›l›ndan bu yana gerçeklefltirilen“Anadolu Buluflmalar›” kapsam›nda KoçHolding Yönetim Kurulu Baflkan› MustafaV. Koç bugüne kadar 75 ilden 10 bini afl-k›n bayi ile bir araya geldi.

Mardin’de neredeyse her yeme¤in yan›nda veözellikle yemek öncesinde mezelerin yan›ndaekmek gibi servis yap›lan çok özel bir tat var: Biranlamda “kapal› lahmacun” diye de adland›r›-lan “Sembusek”. Sembusek, un ve tuzlu suylayo¤rulmufl hamurun merdane yard›m›yla aç›l›pk›yma, so¤an ve baharatla içi doldurularak kat-lanm›fl biçimde f›r›na verildi¤i bir tür pide.

MALZEMELER‹ç malzemesi: 1 kg köftelik k›yma, 500 gr kuru so¤an, 1 demet maydanoz, tuz, karabiber,2 çorba kafl›¤› biber salças›.Hamurunun malzemesi: 2 kg un, 1 adet kabartma tozu, 1 çorba kafl›¤› tuz.

HAZIRLANMASI ‹çinin haz›rlanmas›: K›yma, kuru so¤an, maydanoz, salça ve karbiber eklenerek kavrulur.Hamurun haz›rlanmas›: 2 kg un, kabartma tozu ve 1 çorba kafl›¤› tuz kar›flt›r›larak, hamurhaline getirilir. Üzerine nemli bez örtülüp dinlenmeye b›rak›l›r. Dinlendirilen kar›fl›mdancevizden biraz büyükçe parçalar ayr›l›r. Sembusek’in son haz›rl›¤›: Merdane yard›m›yla yuvarlak yufka fleklinde aç›l›r. ‹çine öncedenhaz›rlanan iç konup ikiye katlan›r. Üzerine yumurta sar›s› sürülüp f›r›na verilir. S›cak ola-rak servis yap›l›r.

KAPALI LAHMACUN (Sembusek):

16

y›n gündemia

nkaral› bir ifladam›, çeyrek as›r önce Maliye Bakanl›-¤›’n›n kap›s›n› çald›. Vergilerin lay›¤›yla ödenmedi¤i-ni düflünüyordu. Talebi, ödenen vergilerin kamu-oyuna duyurulmas›yd›. Maliye de bu talebi yerindebularak, ödenen vergileri hem flirketler hem flah›slar

olarak ilan etmeye bafllad›.Bu ifladam›, Koç Toplulu¤u’nun kurucusu Vehbi Koç’un ta ken-disiydi. Vehbi Koç, vergi konusundakiyurttafll›k bilincini ailesinede flirketlerine de aktard›. Koç Ailesi de Koç Toplulu¤u flirketleride her y›l en çok vergi ödeyenler listesinde gururla yer al›yor.Türkiye’nin toplam vergi gelirleri içinde Koç Toplulu¤u’nun pay›y›llar itibar›yla artan bir seyir izliyor. Devletin 2007 y›l› vergi ge-liri toplam›, bir önceki y›la göre yüzde 11.2 artarak 152,8 milyarYTL oldu. 2007 y›l› içinde Koç Toplulu¤u faaliyetlerinden do¤a-rak Devlet Hazinesi’ne ödenen toplam 22,5 milyar YTL tutar›n-daki vergi (sosyal mükellefiyetler hariç) ise, toplam vergi gelirle-rinin yüzde 14.7’sini oluflturdu. 2006 y›l›nda bu oran, yüzde14.6 idi. 2007 y›l›nda Koç Toplulu¤u’nun ödedi¤i vergilerin art›floran›, devletin toplam vergi gelirlerinin üzerinde gerçekleflti.Toplam vergi gelirlerindeki yüzde 11.2’lik art›fla karfl›n, Koç Top-lulu¤u’nun ödedi¤i vergilerdeki art›fl oran› yüzde 12.5 olarak ger-çekleflti. Koç Toplulu¤u flirketlerinin 2007 y›l›nda ödedi¤i Özel

Tüketim Vergisi’nin (ÖTV) toplam ÖTV gelirleri içindeki pay›yüzde 44.4’le rekor düzeye ulaflt›. Bu oran bir önceki y›l da yüz-de 44 düzeyindeydi. Koç Toplulu¤u’nun kazanç üzerinden ta-hakkuk eden 952 milyon YTL’lik vergisinin, devletin gelir üzerin-den ald›¤› vergilere oran› da yüzde 2 oldu. Bu oran 2006 y›l›ndayüzde 1.7 idi. Ayr›ca 2006 y›l›nda Kurumlar Vergisi’nin yüzde5.2’si Koç Toplulu¤u taraf›ndan karfl›lanm›flken, 2007 y›l›ndayüzdelik pay›6.7’ye yükseldi. Ödenen Katma De¤er Vergisi’nin,devletin toplam Katma De¤er Vergisi tahsilat› içindeki pay› yüz-de 4.4 oldu. Bu oran 2006 y›l›nda yüzde 3.2’ydi.

“Örnek olmak istiyoruz”Koç Ailesi’nin fertleri de her y›l vergi rekortmenleri aras›nda yeral›yor. Bu y›l da Türkiye Gelir Vergisi Rekortmenleri listesinin ilk20 s›ras›nda Koç Ailesi dört kifliyle temsil edildi. Vehbi Koç Vak-f› Yönetim Kurulu Baflkan› SemahatArsel listenin dördüncü, KoçHolding fieref Baflkan› Rahmi M. Koç beflinci, Koç Holding Yöne-tim Kurulu Baflkan› Mustafa V. Koç dokuzuncu, Koç Holding Yö-netim Kurulu Üyesi Ömer M. Koç ise 19. s›rada yer ald›. Devle-tin en önemli gelir kayna¤› verginin, ayn› zamanda sosyal adale-tin sa¤lanmas›ndaki rolünü de hat›rlatan Semahat Arsel, Koç Ai-lesi, Holding ve Topluluk flirketlerinin vergi konusunda örnek ol-

A

2007 y›l› tahakkuklar› itibar›yla, toplam ÖTV’nin yüzde 44.4’ünü, KurumlarVergisi’nin yüzde 6.7’sini, KDV’nin ise yüzde 4.4’ünü Koç Toplulu¤u flirketleri ödedi.Koç Ailesi 2007 y›l›nda ise toplam 28 milyon 384 bin 50 lira vergi ödedi. Bu mebla¤,2007 vergilendirme dönemi listesindeki son 13 ilin ödedi¤i vergiyi yakalad›

Verginin yüzde 15’iniKoç Toplulu¤u ödüyor

2007 2006 Art›fl (%)

48.197 40.141 20,1

63.589 59.408 7,0

28.970 27.563 5,1

12.074 10.368 33,1

152.832 137.480 11,2

(milyon YTL)

Gelirler üzerinden al›nan vergiler

Mal ve hizmetlerden al›nan vergiler

D›fl ticaretten al›nan vergiler

Di¤er vergi ve harçlar

GENEL TOPLAM

SEMAHAT S.ARSEL

MATRAH VERG‹

DR. NÜSRET ARSEL

MATRAH VERG‹

RAHM‹ M. KOÇ

MATRAH VERG‹

SEVG‹ GÖNÜL

MATRAH VERG‹

ERDO⁄AN GÖNÜL

MATRAH VERG‹

Semahat Arsel’in tekbafl›na ödedi¤i vergi,Bingöl, Ardahan,Bayburt, fi›rnak veTunceli toplam› kadar

Devletin 2007 y›l› vergi gelirleri

VERG‹ CEPHES‹NDE KOÇ A‹LES‹’N‹N SON 10 YILI 112,106,047 44,299,115 8,467,129 3,394,062 117,034,280 44,666,897 31,519,835 13,246,601 603,702 250,866

17

ma amac›na vurgu yapt›. 1998-2007 y›llar›aras›ndaki son 10 y›ll›k dönemde SemahatArsel, Dr. Nusret Arsel, Rahmi M. Koç,Sevgi Gönül, Erdo¤an Gönül, Suna K›raç,‹nan K›raç, Mustafa V. Koç, Ömer M. Koç,Ali Y. Koç, ‹pek K›raç’›n ödedi¤i vergilerintoplam› 172 milyon 225 bin 263 YTL ola-rak hesapland›.

Koç Ailesi’nin vergisi13 kentin vergisine eflitKoç Ailesi 2007 y›l›nda ise toplam 28 mil-yon 384 bin 50 YTL vergi ödedi. Bu meb-la¤, 2007 vergilendirme dönemi listesinde-ki son 13 ilin ödedi¤i vergiyi yakalad›.2007 y›l›nda ailenin sekiz ferdinin, Sema-hat Arsel, Dr. Nusret Arsel, Rahmi M. Koç,Suna K›raç, Mustafa V. Koç, Ömer M. Koç,Ali Y. Koç, ‹pek K›raç’›n ödedi¤i verginintoplam› flu illerin vergilerinin toplam› oldu:Çank›r› (3 milyon 102 bin 452 YTL), I¤d›r

(3 milyon 98 bin 515 YTL), Mufl (2 milyon934 bin 842 YTL), A¤r› (2 milyon 517 bin592 YTL), Siirt (2 milyon 663 bin 447YTL), Kilis (2 milyon 711 bin 296 YTL),Hakkâri (2 milyon 499 bin 987 YTL), Gü-müflhane (2 milyon 156 bin 533 YTL), Bin-göl (1 milyon 936 bin 225 YTL), Ardahan(1 milyon 766 bin 868 YTL), Bayburt (1milyon 484 bin 285 YTL), Tunceli (1 mil-yon 350 bin 231 YTL), fi›rnak (1 milyon 83bin 129 YTL).2007 Türkiye Gelir Vergisi Rekortmenlerilistesinin dördüncü s›ras›nda yer alan Sema-hat Arsel’in ödedi¤i vergi, 7 milyon 235 binYTL oldu. Rekortmenler listesinin beflincis›ras›nda yer alan Rahmi Koç da 7 milyon72 bin YTL vergi ödedi. Arsel’in de, Koç’unda ödedikleri vergi, befl ilin toplam›n›yakalad›. Bingöl, Ardahan, Bayburt, Tuncelive fi›rnak’›n ödeyece¤i vergilerin toplam› 7milyon 620 bin YTL olarak hesapland›.

2007 ‹ç (%) 2006 ‹ç (%) 2007-06

952,2 4,1 665,5 3,2 43,1

21,580,8 92,7 19.361,5 94,0 11,5

22.533,0 96,8 20.026,9 97,2 12,5

735,2 3,2 572,1 2,8 28,5

23.268,2 100,0 20.599,0 100,0 13,0

(milyon YTL)

-Kazanç üzerinden ödenen vergiler

-Ödenen di¤er vergiler

Toplam vergi

Sosyal Mükellefiyetler

GENEL TOPLAM

Koç Toplulu¤u’nun 2007 faaliyetleri üzerinden ödedi¤i vergiler

Y›llar itibar›yla Koç Toplulu¤u’nca ödenen vergiler*

y›llar Sosyal Mük. Muamele Ver. Kazanç Ver.

SUNA KIRAÇ

MATRAH VERG‹

‹NAN KIRAÇ

MATRAH VERG‹

MUSTAFA V.KOÇ

MATRAH VERG‹

ÖMER M. KOÇ

MATRAH VERG‹

AL‹ Y. KOÇ

MATRAH VERG‹

‹PEK KIRAÇ

MATRAH VERG‹

TOPLAM

MATRAH VERG‹

Türkiye Gelir VergisiRekortmenlerilistesinin ilk 20s›ras›nda Koç Ailesi’nindört ferdi yer ald›

* Koç Toplulu¤u 2007 y›l› faaliyetleri üzerinden, bir önceki y›la göre yüzde 12.5 art›flla toplam 23,3 milyarYTL (17,9 milyar $) vergi ve sosyal mükellefiyet ödedi. Koç Toplulu¤u’nun 1983-2007 y›llar›na iliflkinolarak ödedi¤i vergilerin seyrine iliflkin yukar›da yer alan grafikte, geçmifl y›llarda ödenen vergiler,enflasyon nispetinde eskale edilerek 31 Aral›k 2007 tarihine getirildi. 2006 y›l›nda Tüprafl’›n Toplulu¤akat›lmas›yla, özellikle muamele vergilerinden kaynaklanan önemli bir art›fl yafland›.

56,964,359 22,719,201 8,674,988 3,564,307 47,125,192 17,285,738 29,822,115 10,841,074 29,094,288 10,620,452 3,505,948 1,336,946 444,917,888 172,225,263

18

y›n gündemia

ürkiye’deki vergi sistemininas›l de¤erlendiriyorsunuz?Gelir ‹daresi Baflkanl›¤›, vergisisteminin bütün taraflar›n›nihtiyaç ve beklentilerini bir

araya getiren bir uzlafl› modeli oluflturmapeflinde. Bu model ile günümüzün mo-dern kamusal gereksinimlerini planlayan,mükellefi temel alarak bütün süreçlerinitasarlayan ve tüm bu hususlarda bütüncülyaklafl›mlar gerçeklefltiren bir idare olma-n›n ad›mlar›n› att›. Zira Gelir ‹daresi, mü-kellefi paydafl› ve müflterisi olarak de¤er-lendirmek, ihtiyaçlar›n› anlamak ve bun-lar› karfl›lamaya yönelik tedbirleri önce-den almak durumunda.

Vergi gelirleri aç›s›ndan ülkemiz ne du-rumda?Günümüz dünyas›nda güçlü gelir idarele-ri, rekabetçi ekonomilerin önemli yap›tafl-lar›d›r. Dolay›s›yla Türk Gelir ‹daresi degüçlü ekonomiye ulaflma sürecinde yap›-sal reformlar› uygulamakta tereddüt etmi-yor. Bu iyileflme hamlesinin baflar›s›, kay›td›fl› ekonominin önlenmesine ba¤l›. Kay›td›fl› ekonomiyle mücadele sürecindeki enönemli araçlar›m›zdan biri etkin vergi de-netimidir. Bunun d›fl›nda gelir idareleriiçin en önemli unsurlardan birisi gönüllüuyumu art›rmak. Ayr›ca hak ve yükümlü-lüklerinin bilincinde olan mükellefleradil, verimli ve kaliteli uygulamalar› bek-liyor, bunu elde ederse uyuma daha fazlaistekli oluyor.Öte yandan gönüllü uyumu art›rmak için,sadece mükelleflerin hak ve yükümlülük-lerinin bilincinde olmalar› ve eflit muame-le beklentilerinin karfl›lanmas› da yeterli

de¤il; ayn› zamanda aç›k, basit ve kolaykullan›lan sistem ve süreçler de gerekiyor.Baflkanl›¤›m›z da bu bilinçle, vergi ifllem-lerinde karfl›laflt›klar› zorluklar› ortadankald›rarak mükellef memnuniyetini enüst seviyeye ç›karmay› amaçl›yor. Buamaçla, elektronik ortamda al›nan beyan-name uygulamas›n›n kapsam› geniflletildi;ayr›ca mükelleflerimize büyük kolayl›ksa¤layacak modern bir ça¤r› merkezi faali-yete geçirildi.

Vergi ve yurttafll›k bilinci aras›ndaki ba¤ülkemizde yeteri kadar biliniyor mu?Ülkemizde vergi vermek, henüz yurttaflla-r›n bilincinde, askerlik gibi kaç›n›lmaz bir“görev” ya da e¤itim gibi bir temel “hak”olarak yeterince yer etmifl de¤il. Vergiyeuyumu sa¤lamada, vergisini tam ve zama-n›nda vermeyenlere cezai yapt›r›mlar uy-gulanmas› her zaman yeterli olmuyor, as›lolarak toplumda vergi bilincinin yerlefl-mesi gerekiyor. Bu amaçla, her türlü ileti-flim arac›ndan yararlanarak kampanyalarve e¤itimler düzenliyoruz. Bu faaliyetlerinana hedef kitlesi ise çocuklar›m›z ve genç-lerimiz. Yine bu kapsamda, yurt genelin-de vergi bilincini oluflturmak için al›flve-rifllerde fifl ve fatura al›nmas› ve verilmesial›flkanl›¤›n› yerlefltirecek kampanyalardüzenleniyor, vergi konulu paneller vemedya araçlar› vas›tas›yla verginin önemi-ni, vazgeçilmezli¤ini vurgulayacak yay›n-lar yap›l›yor.

Vergide etkin denetim için neler yap›l›yor?Araflt›rmalar, vergi inceleme olas›l›¤›nda-ki art›fl›n, beyan edilen gelirin do¤rulukderecesini art›rd›¤›n› gösterir.

Vergi kay›p ve kaça¤›n›n boyutu ile nite-li¤i, çeflitli yöntemlerle düzenli olarakaraflt›r›l›yor. Böylece vergi kay›p ve kaça-¤›n›n yo¤un oldu¤u sektörler belirlenip,sebepleri tespit edilip, gerekli önlemleral›nmak suretiyle kay›t d›fl›l›¤›n yaratt›¤›haks›z rekabetin önüne geçilecek. Bunusa¤lamak amac›yla, risk analizine dayal›bir denetim sistemi oluflturmak için sek-törlerin özellikleri, potansiyeli, verimlilikve kârl›l›k oranlar› gibi verilerin kullan›l-d›¤› bir risk modeli oluflturuluyor. Eko-nomik olaylar›n, gerçek kifliler için vatan-dafll›k ve kurumlar için vergi kimlik nu-maras› alt›nda izlenmesini ve bu bilgile-rin denetim birimlerince etkin bir flekildekullan›lmas›n› sa¤lamak üzere gelifltirilenve mükellef bilgilerinin yan› s›ra di¤erkurum ve kurulufllardan al›nan bilgileride içeren veri ambar›n›n kapsam› genifl-letilecek. Di¤er kurumlarla iflbirli¤i art›r›-larak, bu kurumlar›n gelifltirecekleri yaz›-l›mlar›n Baflkanl›¤›m›z›n ihtiyaçlar›n› dakarfl›layacak flekilde üretilmesi yönündegiriflimlerde bulunuluyor.

Verginin eksiksiz toplanabilmesi içinnas›l bir süreç yaflanmal›?Genel olarak bakt›¤›m›zda, vergi gelirle-rinde hedeflenen rakamlar tahsil edilebi-liyor. Ancak tabii ki vergi gelirlerimiz ol-mas› gerekti¤inden az. Çünkü ülkemizde

T

‹stanbul Vergi Dairesi Baflkan› fiükrü Dilaver: “Kay›td›fl›, Koç Toplulu¤u gibi firmalar için büyük s›k›nt›.Çünkü onlar›n kurdu¤u, kay›t d›fl›na hiç geçit vermeyenbir sistem. Hem ülkenin gelece¤i, hem bu firmalar›nbüyümesi için kay›t d›fl›yla mücadele flart ”

Vergi bilinci yurttafll›¤›n gere¤idir

19

yüksek say›labilecek bir oranda kay›t d›fl›ekonominin bulundu¤unu biliyoruz. Baz›kay›t d›fl› ekonomik faaliyetler ayn› za-manda yasa d›fl› faaliyetler oldu¤u halde,baz›lar› da yasaklanmam›fl bir faaliyetin bi-linçli olarak kay›tlara geçirilmemesi, dola-y›s›yla vergilendirilmemesi fleklinde ortayaç›k›yor. Kay›t d›fl› ekonomiye sadece Vergi‹daresi aç›s›ndan bak›lacak olursa, vergikaç›rmak amac›yla Vergi ‹daresi’nin bilgialan› d›fl›na ç›k›lan tüm ekonomik faaliyet-ler kay›t d›fl› ekonomiyi oluflturur. Kay›td›fl› ekonomi, öncelikle devletin vergi ge-lirleri üzerine etki yapar. Bir k›s›m faaliyet-lerin kay›t d›fl› b›rak›lmas› sonucu mükel-leflerin ödemesi gereken vergiler, olmas›gerekenden daha az olur. Vergi gelirlerininbeklenen seviyeye ç›kart›labilmesi için ka-y›t d›fl› ekonominin asgariye indirilmesigerekir. Bunu sa¤laman›n yollar› da, vergi-ye gönüllü uyumu sa¤lamak, yurttafllar›-m›z›n vergi bilincini gelifltirmek ve etkilibir vergi denetimi yapmak olarak s›ralana-bilir. Bununla birlikte, vergisi tahakkuk et-

tirildi¤i halde ödemeyen mükellefler devar. Gelir ‹daresi, vergisini zaman›ndaödemeyenleri tespit ederek, süresindeödenmeyen vergi vecezalar›n cebren tahsi-lini sa¤layacak sistemler oluflturuyor. Buamaçla borç takip ve de¤erlendirme siste-mi kurulacak ve gerekli teknolojik yat›-r›mlar yap›lacak. Cebri tahsilat›n etkinli¤i-nin art›r›lmas› için di¤er kurumlarla yap›-lan iflbilirli¤i gelifltirilerek sürdürülecek.

Ekonomideki kay›t d›fl› bölüm olmasagelirler ne kadar artar?Türkiye’de bakt›¤›n›z zaman, 70 milyonda3.8 milyon mükellef var. Mevcut mükellefsay›s›n› bir kat art›rsak, oranlar› yar› yar›yaindirsek bile ayn› tahsilat› yapar›z. Ortala-ma yüzde 50 civar› kay›t d›fl› oldu¤u söy-leniyor. Bunu kay›t içine almak mümkünolsa, vergi oranlar›n› yar› yar›ya indirmeflans› ortaya ç›kar. En önde kay›t içindekimükellefler olmak üzere Türkiye’de herke-sin kay›t d›fl› ile mücadele etmesi laz›m.Öyle de oluyor asl›nda. Son dönemlerde

bakt›¤›n›zda, kay›t d›fl› ekonomiye karfl›en çok, kay›t içindeki mükellefler mücade-le ediyor. Koç Toplulu¤u gibi firmalar içinbu daha büyük s›k›nt›. Çünkü onlar›nkurmufl olduklar› sistem, kay›t d›fl›na geçitveren bir sistem de¤il. Onun için hem ül-kenin gelece¤i için hem de bu firmalar›nbüyümesi için kay›t d›fl› ile mücadele et-mek flart…

Koç Ailesi, uzun y›llard›r vergi rekort-menleri listesinin ön s›ralar›nda yer al›-yor. Koç Toplulu¤u, ifl ortaklar›n›n dado¤ru vergi ödeyip ödemedi¤ini izliyor.Bu aç›dan Koç Ailesi’nin vergiye bak›fl›-n› nas›l de¤erlendiriyorsunuz? Koç Toplulu¤u Türkiye’de tahsil edilenvergi gelirlerinin yaklafl›k yüzde 15’inisa¤l›yor. Koç Ailesi fertleri her y›l aç›kla-nan vergi rekortmenleri listesinde ön s›ra-larda yer al›yor. Koç Toplulu¤u ülkemizinen köklü ve güçlü kurulufllar›n› bünyesin-de bulunduruyor. Bu kurulufllar birçokana sektörde her zaman öncü olmufltur.Bunun en önemli sebeplerinden birisi,Koç Toplulu¤u’nda profesyonel yönetimyaklafl›m›n›n benimsenmifl olmas›d›r. fiir-ketlerin profesyoneller taraf›ndan yönetil-mesi kurumsallaflmay› da beraberinde ge-tirmifl, kurumsallaflma ise yürürlükte bu-lunan mevzuat›n tüm ayr›nt›lar›yla uygu-lanmas›n› sa¤lam›flt›r. Koç Ailesi’nin ver-giye “kutsal vatandafll›k görevi” olarakbakmalar›, aile fertlerinin ve Koç Toplulu-¤u flirketlerinin her dönemde en fazla ver-gi ödeyenler listelerinde yer almalar›n›sa¤layan en önemli neden oldu¤unu dü-flünmekteyim.

1965’te do¤an fiükrü Dilaver, 1986’da Karadeniz Teknik Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹dariBilimler Fakültesi’ni bitirdi. 1992’de hesap uzman›, 2000’de bafl hesap uzman› oldu,Mart 2000'de Bo¤aziçi Kurumlar Vergi Dairesi Baflkan› olarak atand›. 2001’de ‹stan-bul Defterdar Yard›mc›s› olarak göreve bafllad›; Ocak 2004’te Kocaeli Defterdarl›¤›’nagetirildi. Mart 2004’te Tüprafl Denetim Kurulu üyesi, 2005’te Kocaeli Vergi Dairesi Bafl-kan› oldu. 2005 sonunda ‹stanbul Defterdarl›¤›’na getirildi. Bu kurumdaki yeniden ya-p›lanmadan sonra ‹stanbul Vergi Dairesi Baflkanl›¤›’n› sürdürüyor. ABD’de etüt ve ça-l›flmalarda bulunan Dilaver’in Türkiye'de çeflitli dergi ve gazetelerde yay›mlanm›fl ma-kaleleri var. 2004’ten bu yana Kocaeli Üniversitesi ve Kültür Üniversitesi’nde "Türk Ver-gi Sistemi" dersi veriyor.

fiükrü Dilaver kimdir?

3 milyon 724 bin 260 vergi mükelle-fine, 69 vergi dairesinde 8400 per-sonel hizmet veriyor. 1 milyon 26bin 408’i, en az bir vergiden mükel-lef. ‹stanbul, Türkiye vergilerinin yüz-de 43’ünü topluyor. 2008’de yakla-fl›k 73.6 milyar YTL vergi geliri bek-leniyor. 81 ilin tahsilat oran› s›rala-mas›nda ‹stanbul’un yeri, 2003’tensonra ikinci ve üçüncü s›ralarda sey-retti. ‹stanbul’un vergi gelirleri tahsi-lat› içindeki pay› yüzde 44. Vergitürlerine bak›ld›¤›nda Gelir Vergi-si’nde yüzde 41, Kurumlar Vergi-si’nde yüzde 55, Katma De¤er Ver-gisi’nde yüde 51 ve Özel TüketimVergisi’nde yüzde 42.

Rakamlarla ‹stanbul

20

y›n gündemia

007 verilerine göre Koçtafl’›nTürkiye’de girmedi¤i ilçeyok. Dünyada perakendema¤azac›l›¤›n önem kazan-maya bafllamas›yla, 1996’da

ilk perakende ma¤azas›n› ‹zmir’de açan Koç-tafl’›n stratejik tercihlerini ve gelecekle ilgiliplanlar›n› Koçtafl Genel Müdürü Alp ÖnderÖzpamukçu ile konufltuk.

Koçtafl de¤iflen tüketim al›flkanl›klar›nanas›l uyum sa¤lad›? Koçtafl’›n tarihi 1955’lere kadar dayan›yor.A¤›rl›kl› olarak toptan inflaat malzemeleri ti-careti yaparak 1990’lara kadar faaliyetini buflekilde sürdürdü. Bu y›llarda Türkiye’de tü-ketim al›flkanl›klar› de¤iflti. Koçtafl da bunanas›l uyum sa¤layaca¤›n› düflünmeye baflla-d›. Dünyadaki geliflmeler incelendi¤inde DIY(do it yourself-kendin yap) ad› verilen pera-kende ma¤azac›l›¤›n önem kazanmaya baflla-d›¤›n› gördü. Böylece 1996’da tamamenkendi imkânlar›m›zla ‹zmir Oto Sanayii’ndeilk perakende ma¤azam›z› açt›k. Lokasyonu

zor olmas›na ra¤men ma¤aza büyük baflar›kazan›nca bunu ‹zmir-Balçova, Antalya,Bodrum, Adana ma¤azalar›m›z izledi.

Neden ‹stanbul’dan önce baflka kentlerdema¤azalar açt›n›z?1996’da ‹stanbul’da ilk ma¤azalar› yabanc›ortakl›klar açt›. Koçtafl’›n en büyük fark›,Türk kültürüne seslenen bir konsepti hayatageçirmeye çal›flmas›d›r. Rakiplerimiz dahaçok yurtd›fl›ndan getirdikleri bir konseptiafl›lamaya çal›flt› ve bence çok vakit kaybetti-ler. Biz ise bu arada kendi format›m›z› gelifl-tirdik. 2000’de B&Q (Kingfisher) ile ortakl›-¤a girmemizin ve toptan ticareti b›rak›p ta-mamen perakendecili¤e yönelmemizin ar-d›ndan, 2001’de ‹stanbul Kartal’da ilk ma¤a-zam›z› açt›k. Kingfisher, uzman bir grup veAvrupa’da en büyük perakendeci; Rusya veÇin’de pazar lideri. ‹lk ma¤azada onlar›n for-mat›n› uygulad›k; bizimkinden farkl›yd›.

Ne fark› vard›?‹nsanlar özellikle Kuzey ülkelerinde, boyas›-

2Türk usulü ev yenileme“Evimi ÇokSeviyorum” sloganl›reklam›yla Türktüketicisiningönlündeki yerinipekifltiren Koçtafl,organize yap› marketsektöründe pazar›nyüzde 40’›n› kontrolediyor. Avrupal›orta¤›n›n format›n›Türk kültürüylebirlefltiren flirket, evgelifltirme konseptiylefark yaratt›

n› kendi yap›yor, parkesini kendi döflüyor,böylece hem evini güzellefltiriyor hem dekeyifli vakit geçiriyor. B&Q’nun format› dabuna uygun olarak daha çok ürünü raflar-da sergilemek fleklinde. Yarat›c›l›klar›n› or-taya koymas› için insanlar› teflvik edebile-cek teflhirlerden biraz uzak bir format. Oy-sa Türkiye’de insanlar bu iflleri kendileriyapmak istemiyor çünkü çok daha uygunfiyatlara kendileri için bu iflleri yapan in-sanlar var. Türkiye’de insanlara ne laz›m?Ürünü göstermek, evini nas›l güzellefltire-bilece¤ini anlatmak, örne¤ini ortaya koy-mak laz›m. Netice itibar›yla bu konseptidaha fazla aç›k alana sahip, ürünlerin dahaiyi teflhir edildi¤i, insanlar›n gözüne hitapeden bir noktaya getirdik. Sonuçta 2005’teyeni formatla tasarlad›¤›m›z ilk ma¤azam›-z› fiiflli’de açt›k ve muazzam ilgi gördü. Bu-nun üzerine, o konsepti gelifltirerek devamettik. Zaten daha önceki ma¤azalar›m›z dametrekare ilavesi olmadan, dolar baz›nday›lda yüzde 40 büyüme kaydediyordu.

Eskiden yap› marketlerde sat›lan fleylere“h›rdavat” denirdi, flimdiyse “ev gelifltir-me” terimini kullan›yorsunuz. Kavram-lar m› de¤ifliyor, yoksa verdi¤iniz hiz-met mi farkl›?H›rdavat, “kendin yap” konseptinin birparças›d›r. Ne yapaca¤›n›z› kendiniz düflü-

nürsünüz, gelip ma¤azadan al›p kendinizuygulars›n›z. “Ev gelifltirme” kavram›ndaise insanlara evlerini güzellefltirecek fikirlerve o fikirleri uygulayacak malzemeler su-nuyoruz. Tadilat k›sm›nda da evine bir fleyyapt›racaksa usta bulmak derdine düflme-sin diye hizmet sunuyoruz.

Rakipleriniz bu format› uygulam›yor mu? Ev gelifltirme konseptinde bizi takip etme-ye çal›flsalar da hizmet olarak fark›m›z var.Hizmetlerimizin fark›, ürünlerimizin uy-gun fiyat›, ürünü iyi teflhir etmemiz ve üs-tün nitelikli personelimiz, bu hizmetin bir-birini tamamlayan unsurlar›.

Ne tür hizmetleriniz var?Hizmetlerimizden biri, ev yenileme. Geli-yorsunuz bize, mimarlar›m›za dan›fl›yorsu-nuz, ölçü al›p projelendiriyorlar. Hangimalzemeleri kullanacaksan›z, onlar› Koç-tafl’tan seçiyorsunuz, ekiplerimiz gelip evi-nizi yap›yor. Güvenilir bir firmadan garan-tili bir hizmet alm›fl oluyorsunuz. Yapt›¤›-m›z tadilatta bir sorun oldu¤unda sigorta-m›z devreye giriyor. Telefonla ve internet-ten siparifl alan›nda da oldukça ileri birnoktaday›z. Örne¤in geçen y›lki verileregöre, Koçtafl’›n Türkiye’de girmedi¤i ilçeyok. Sektörümüzde zaten lider firmay›z.Bu alanlarda da o liderli¤imizi sürdürüyo-ruz. Ayr›ca bir fark›m›z da nakliye ve iki y›lsigortal› montaj hizmetimiz.

“Sektör lideriyiz” dediniz. Ne kadarl›kbir sektörden bahsediyoruz?En son 2003 y›l›nda Eurostat’›n yapt›¤› biranalize göre, 7 milyar dolar. Koçtafl, orga-nize perakende pazar›n›n yüzde 40’›ndanfazlas›n› elinde tutuyor ve bunu her seneart›r›yor. Geçti¤imiz sene alt› ma¤aza aç›p16 ma¤azaya ulaflt›k. Bu sene alt› ma¤azadaha açaca¤›z. Bu sene bafl›nda Ankara-Çankaya ma¤azam›z› açt›k. Yak›nda Trab-zon, ‹stanbul-Edirnekap› ve ‹zmir-Karfl›ya-ka ma¤azalar›m›z devreye giriyor. Birçokdalda, mesela seramik ve vitrifiyede en bü-yük sat›fllar› biz yap›yoruz. Yurtd›fl›nda bi-

le g›pta ile bak›lan yüksek hacimli sat›fllarasahibiz.

Sektörde en çok ma¤aza sizde mi var?Ma¤aza say›s› aç›s›ndan ikinciyiz ama met-rekare olarak en büyük biziz. Ayn› zamandama¤aza bafl›na performans olarak da lideriz.1700 personelimiz var. Sene sonu itibar›yla600 kiflilik ilave istihdam sa¤layaca¤›z.

Koç Toplulu¤u’nun bünyesinde olman›ngetirdi¤i avantajlar var m›?Çok güçlü bir marka, çok güçlü bir destek.Nas›l Kingfisher ile yurtd›fl›n› takip edebili-yorsak, Koç Toplulu¤u ile de Türkiye’nindinamiklerini takip edebiliyoruz. Hem ya-t›r›m konular›nda hem de operasyonel fa-aliyetlerimizde grubun deste¤ini al›yoruz.Toplulu¤un yüzü müflteriye en aç›k flirket-lerinden birisi biziz. Bu aç›dan Koç marka-s›n›n kutsall›¤›na biz de katk›da bulunma-ya, daha yukar› tafl›maya çal›fl›yoruz.

Koç Toplulu¤u’nun on binlerce çal›flan›var. Onlar da sizden al›flverifl yap›yorlar-d›r...Elbette. Topluluk mensuplar›, KoçAilemkart›yla bize geldiklerinde yüzde 5 indirimal›r. Hakikaten de evlerini yenilemeye dahapozitif bakan, kendisini sürekli gelifltirenbir topluluk oldu¤u için mensuplar›m›z enyo¤un müflterilerimiz aras›nda yer al›yor.

Kingfisher ile ortakl›¤›n›z devam ediyor...Onlar›n ürün gelifltirme ofisleri oldu¤u içinözellikle bu konuda onlardan çok yararla-n›yoruz. Örne¤in bu ofislerden sa¤lananbahçe mobilyalar› büyük bir fark yaratt›.Ayd›nlatmada çok güzel ithal ürünler var.Birçok konuda ortak al›m yapabiliyoruz.Böylece Türk tüketicisine en iyi fiyat› suna-biliyoruz. Zaten bizim en büyük iddiam›z,her fleyden önce fiyatt›r. Fiyatlar›m›z herzaman hem organize perakendecilerdenhem de Türkiye’deki pazar›n çok büyükk›sm›n› oluflturan organize olmayan pera-kendecilerden düflüktür. Önemli olanmüflteriye iyi ve do¤ru fiyat› sunmakt›r.

21

1971 Kayseri do¤umlu. Ortaö¤renimini, Kayseri TED Koleji’nde tamamlayarak, ‹stan-bul Üniversitesi ‹ngilizce ‹flletme ve Hukuk fakültelerinden mezun oldu. 1995’te Koçtafl’agirdi, 1996’da ‹zmir’de Koçtafl’›n ilk perakende ma¤azas›n›n kuruluflunda yer ald›ktansonra ma¤aza flefi pozisyonuyla tayin oldu. 1998’de Antalya ma¤azas›na müdür ola-rak atand›. 2000’de B&Q ile birleflme çerçevesinde kurulan operasyon müdürlü¤ününbafl›na getirildi. 2007’de yat›r›m ve operasyon direktörü oldu. 2007’de vekaleten,2008 bafl›nda da asaleten Koçtafl Genel Müdürlü¤ü’ne atand›. Evli ve Ata Y›lmaz ad›n-da befl yafl›nda bir o¤lu var.

Alp Önder Özpamukçu kimdir?

irlikte baflarmakb

22

Mafluk Nas 1987’de, Koç Toplulu¤u Ankara Temsilcisi Turgut Tokufltaraf›ndan ça¤r›ld› ve Vehbi Koç ile tan›flt›r›ld›. Bu sohbetin ard›ndanNas’› arayan Tokufl, “Mardin Tofafl bayii oluyorsun” dedi. Çiftçi vemanifaturac› bir aileden gelen Nas, ne Tofafl’› biliyordu ne arabadananl›yordu. Ama ona güvenilmiflti. Böylece en genç Koç bayii oldu. fiimdi Mardin’in ticari yap›s›n› etkileyen bir ifladam›

“Ford ve Opet’le Mardin’de

standartlar yükseldi”

ça¤›n›z Mardin Havaala-n›’na inerken ilk göze çar-pan büyük ve modern bi-na, havaalan›n›n hemenyan›nda bulunan, Ford

Otosan ve Opet’i de kapsayan büyükplaza. Modern Mardin’in yüzü olan, ge-nifl ve görkemli sat›fl bölümleri, servisgiriflleriyle tüm kalite standartlar›n› tem-sil eden bu binada, Mafluk Nas’›n imza-s› var. Mardin Ford Otosan ve Opet Ba-yii Mafluk Nas, kurduklar› uluslararas›standartlardaki bu plaza ile kentin tümticari yap›s›n›n de¤iflti¤ini söylüyor.Nas, “Art›k yeni bir araç sat›fl ofisi aça-cak olanlar, bu kalitenin alt›na düfle-mezler. Dolay›s›yla Mardin’de bir fleyle-ri de¤ifltirdik” diyor.Koç Toplulu¤u’nda 18 yafl›nda tek bafl›-na Tofafl bayii olarak Türkiye’de en gençyaflta Koç bayili¤ini alan Mardin FordOtosan ve OPET Bayii Mafluk Nas, soru-lar›m›z› yan›tlad›.

Ne zaman Koç Toplulu¤u bayii oldu-nuz? Koç Ailesi ile ne zaman tan›flt›-n›z?1987 y›l›ndayd›. Koç Toplulu¤u’nun odönemdeki Ankara Temsilcisi TurgutTokufl beni ça¤›rd›. Beni Koç Holding’inkurucusu Vehbi Koç ile tan›flt›rd›. O za-man daha 18 yafl›ndayd›m. Ankara’da

Holding’in binas›nda Vehbi Bey ile soh-bet ettik. Daha sonra Turgut Bey beniarad›, Mardin “Tofafl Bayii oluyorsun”dedi. Çok flafl›rd›m, “Tofafl ne?” diyesordum. O da “Araç satacaks›n” cevab›-n› verdi. Ben araçtan hiçbir fley anla-mazd›m. Benim ailem çiftçilik ve mani-faturac›l›kla u¤rafl›rd›. Neyse, o zaman18 yafl›nda Tofafl bayii oldum. Ben buanlamda Koç Toplulu¤u’nda bir ilkim.Tüm bayiler, yani genç bayiler, bayili¤ibabalar›ndan, dedelerinden alm›fllard›r.Benim için böyle olmad›. O zaman Mu-rat marka arabalar vard›. Araç satmayabafllad›k.

‹lk Tofafl bayili¤iniz ile nas›l sonuç al-d›n›z?1987 y›l›nda Tofafl bayii oldu¤um za-man, bu bölgede bu arabalara “Murat”denilirdi. Mardin’deki ticari pay› dayüzde 20 düzeyindeydi. Ama çok çal›fl-t›m. 1990-1992 y›llar›na gelindi¤inde,Tofafl’›n Mardin’deki sat›fl pay› yüzde48-60 düzeyine ulaflm›flt›. 2004 y›l›nakadar Tofafl bayii olarak sürdürdüm ti-cari hayat›m›. Daha sonra, 2004 y›l›ndada Ford Otosan bayii oldum ve bu bü-yük plazay› kurdum. Vehbi Bey son de-rece ileriyi gören, gerçek bir Müslümanama inançlar›n› ve dinini hiçbir zamanistismar etmeyen, davas›na sad›k, ger-

çek bir vatanperver, devleti u¤runa hertürlü fedakârl›¤› yapan biriydi. Zatenslogan› da “Ülkem varsa ben de var›m”olmufltur. Biz de bu slogana hep lay›kolmaya çal›flt›k. Beni en çok Vehbi Beyetkilemifltir bayi olurken. Ona inanarakaraç satmaya bafllam›flt›m. Koç Toplulu-¤u kadar Türk insan›na ekmek kap›s›açan az say›da topluluk vard›r.

Ford Otosan ve Opet bayili¤ini ne za-man ald›n›z?Ben 2004 y›l›nda Ford Otosan ve Opetbayii oldum ve bu plazay› kurdum. 10bin metrekarelik alan üzerinde, 5200metrekaresi kapal› alan olan büyük birkompleks buras›. Opet istasyonu, Fordplaza, kamyon servisi, kaporta boyas›n-dan AVIS oto kiralamaya, Koç AllianzSigorta’ya kadar bir araç için gerekli tümhizmetler burada var. Burada 86 kifli ça-l›fl›yor. Hepsi gereken tüm e¤itimlerinialm›fl, Türkiye çap›nda, hatta uluslara-ras› çapta bir tesisi çal›flt›r›yor. Bu, Mar-din’de bir ilk oldu. Mardin’de art›k bualanda her fley de¤iflecek, baflka marka-lar da art›k bir yer açmak istediklerindeen az bu kalitede bir palaza açmak zo-rundalar. Bu da ticari hayatta birçok fle-yi de¤ifltirecek. Personelimizin hepsi,hem teknik hem de sat›fl ekibi tüm e¤i-timlerden geçtiler. Sertifikalar› var. Bir

U

23

“Türkiye’de Koç bayiiolmak, mutlak derecedeayr›cal›kt›r. BütünTürkiye’de Koç Toplulu¤ubayileri, mutlaka o ilinönemli eflraf›ndan, dürüst,iyi ticaret adam› olaraktan›n›r, say›l›r ve güvenilir.Kimse Koç Toplulu¤ubayiine kötü gözle bakmaz,‘Dürüst ticaret adam›d›r’diye düflünür. Bir bankayagirdi¤inizde ayr›cal›kl›muamele görürsünüz.Bürokraside, ifl dünyas›nda,halk›n gözünde çokgüvenilir bir kiflisinizdir”

de benim as›l do¤du¤um yer olan Mid-yat’ta küçük bir uydu flubemiz var. 450metrekarede Ford sat›yoruz. Oradakiekiple birlikte toplam 89 çal›flan›m›z var.Ben Ford bayii oldu¤umda, Ford’un Mar-din’deki ticari pay› yüzde 20 düzeyindey-di. fiimdi pazar›n yüzde 68’ini Ford olufl-turuyor.

Koç Toplulu¤u bayii olmak nas›l birduygu?Ben yaklafl›k 25 y›ld›r Koç Toplulu¤u

bayiiyim. Bundan gurur duyuyorum.Koç Toplulu¤u, Türkiye’ye çok büyükizler b›rakm›fl bir topluluk. Biz de buizin kal›c› olmas› için çal›fl›yoruz. Ben-den sonraki kuflaklar›m da bunun içinçal›flacak. ‹ki o¤lum ve bir k›z›m var. Ba-yili¤i onlara devretmek, benim için bironurdur.Türkiye’de Koç bayii olmak mutlak de-recede ayr›cal›kt›r. Mesela bütün Türki-ye’de Koç Toplulu¤u bayileri, mutlaka oilin önemli eflraf›ndan, dürüst iyi ticaret

adam› olarak tan›n›r, say›l›r ve güvenilir.Kimse Koç Toplulu¤u bayiine kötü göz-le bakmaz, ”Dürüst ticaret adam›d›r” di-ye düflünür. Bir bankaya girdi¤inizde ay-r›cal›kl› muamele görürsünüz. Bürokra-side, ifl dünyas›nda, halk›n gözünde çokgüvenilir bir kiflisinizdir.Bunun bir di¤er önemli ayr›cal›¤›, tüke-ticinin, Koç logosunun görüldü¤ü yerdekaliteli mal alaca¤›n› bilmesidir. Örne¤inbir arac› ald›ktan sonra art›k servisi ol-du¤unu bilir. Örne¤in bugün Opet, kali-teli temiz akaryak›t›n adresidir. Bunutüm Türkiye halk› da biliyor.

Anadolu Buluflmalar›’n›n Mardin’deyap›lmas› konusunda ne düflünüyor-sunuz.Mardin’de bu toplant› çok heyecan ya-ratt›. Koç Holding Yönetim Kurulu Bafl-kan› Mustafa V. Koç ve Koç Holding Yö-netim Kurulu Üyesi Ali Y. Koç ile yöne-ticilerinin buraya gelmesi, Mardin veGüneydo¤u için çok önemli bir mesaj ol-du. Onlara flükran borçluyuz. Bu ülkeyisevdiklerini, bu bölgeye güvenlerini or-taya koydular. Yani dedeleri Say›n VehbiBey gibi, “Ülkem varsa ben de var›m”slogan›n› tafl›d›lar buraya.

24

Debriyaj solo mu istersiniz,

çamurluk solo mu?Bestecisi, ses yap›mc›s›, fizikçisi, heykelt›rafl›, cam kesicisi vemüzisyenleriyle bu orkestra tam bir Ford Focus. ‹flte son dönemin en ses getiren orkestras› karfl›n›zda!

ello; flanz›man ve kaput koruyucular›ndan. Bas gitar, çamurluktan;iflçili¤i çok iyi, sert kenarlar› yumuflat›ld› ve dikkatlice boyand›. Ke-man, arka C sütunu kullan›larak arka kelebek cam bofllu¤una yerlefl-tirilen gerçek keman telleriyle yarat›ld›. Gitar; fren servosu ve debri-yajdan... Orkestran›n tamam›, “Ford Focus”. Özel beste çal›flmalar›yap›lan, bestecisi, ses yap›mc›s›, fizikçisi, metal heykelt›rafl›, cam ke-

sicisi, müzisyeninin haftalarca ter döktü¤ü bu orkestra, Nisan ay› bafl›nda biryard›m konserine de kat›ld›. Ford Otosan Sat›fl ve Pazarlamadan Sorumlu Ge-nel Müdür Yard›mc›s› Aykut Özüner, k›talararas› bir eme¤in ürünü olan, FordFocus kullan›c›lar›na yenilerini ekleyen bu reklam fikrini yaratan ve haz›rl›k-lar›n› sürdüren Ford Avrupa’n›n yarat›c› ekibi ad›na sorular›m›z› yan›tlad›.

Bir otomobilin entrümanlar haline dönüfltürülmesi fikri nas›l olufltu?Müflteriler taraf›ndan hem kullan›m özellikleri hem tasar›m hem de perfor-mans aç›s›ndan tam not alan bir ürünün yenilenmesi oldukça zor bir görevdi.Bu nedenle kinetik tasar›m anlay›fl› ile yeniden tasarlanan Ford Focus, bir ba-k›ma “yeniden yorumland›” da diyebiliriz. Focus kampanyas›n›n ana fikri de,en güzel parçalar›n yeniden bir araya gelmesinin alt›n› çizmeliydi. Bu fikri ger-çe¤e tafl›yabilmek için de arac›n kendi parçalar›ndan yani enstrümanlar›ndanyola ç›k›ld›. Bu parçalar›n her biri yeniden yorumland› ve birlefltirildi. San›r›mpek çok farkl› parçan›n bir araya uyumla gelmesini, bir orkestran›n farkl›birçok enstrüman›n birlikte ç›kard›klar› o harmoni en iyi flekilde aç›kl›yor.Yarat›c› ajans, bu fikrin hayata geçmesi için profesyonel bir ekibin ve özelliklede otomobil parçalar›ndan gerçek bir “ses” ç›kartabilecek bir sanatç›ya ihtiyaç

Ç

arka vizyonm

25

duydu. Bunun için de ilk olarak 55 yafl›n-daki besteci, yap›mc› ve ses tasar›mc›s› BillMilbrodt’a baflvurdu. Emmy ödülü kaza-nan Bill Milbrodt, araç parçalar›ndan mü-zik aletleri yapma fikri ile çal›flmaya yakla-fl›k 10 y›l önce bafllam›fl, hatta eski bir ara-c› al›p orkestran›n vazgeçilmez üflemeli,telli ve vurmal› çalg›lar›n› bu parçalardanyapm›fl. Milbrodt için garip cisimlerle gü-zel ve ilgi çekici sesler yaratmak uzun sü-reli bir tak›nt› haline gelmifl. Elbette proje yönetmeni Noam Murro vebesteci Craig Richey de branfllar›nda çokbaflar›l› sanatç›lar. Ekip, aralar›nda mesafeolmas›na ra¤men çok yak›n ve azimle ça-l›flt› ve sonuç sizlerin de takdir etti¤i gibibeste, prodüksiyon ve yarat›c›l›k anlam›n-da mükemmel bir çal›flma oldu.

Otomobilden gerçek enstrümanlar yap-mak kaç kiflinin, ne kadar zaman›n› ald›?Befl mekaniker, sekiz saat içinde arac› tümparçalar›na ay›rm›fl ve sonras›nda bu par-çalar Milbrodt’un metal heykelt›rafl› olanarkadafl› Ray Faunce III’ün ehil ellerine b›-rak›lm›fl. Ekipte ayr›ca müzisyenler, fizik-çiler ve cam kesiciler de çal›flt›.

Hangi parçadan hangi sesin daha iyi ç›-kaca¤›na, hangi parçadan hangi enstrü-man› yap›laca¤›na nas›l karar verildi? ‹flin karmafl›k k›sm› bu noktada ortaya ç›-k›yor. Proje yönetmeni Noam Murro, buenstrümanlar›n akortlar›n›n da tutturul-mas›n› ve müzi¤in do¤ru düzgün çal›nma-s›n› istiyordu. Yap›lan parçalar her ne ka-dar akortlu olsa da, geliflmifl de¤ildi ve ku-laklar› t›rmalayabiliyordu. Milbrodt, par-çay› yazan besteci Craig Richey ile çok ya-k›n çal›flt›. Bu ifl çok kolay de¤ildi çünkübiri Kuzey Amerika’n›n bir k›y›s›nda, di-¤eri de öbür sahil fleridinde oturuyordu.Enstrümanlar, tabii ki normal bir müzik

aletinin ç›kard›¤› seslere sahip de¤il. An-cak Craig bu aletlerden istenilen sesin ç›-kabilmesi için biraz çaba harcad›. Ekip enstrümanlar› haz›rlarken, araç par-çalar› fleklinde görünmesine özellikle dik-kat etti. Elbette sesler biraz metalik, çünküenstrümanlar›n ço¤u metal.

Enstrümanlar›n yap›m›nda ve kullan›-m›nda güçlüklerle karfl›lafl›ld› m›?Parçalar›n metalden yap›lmas› ses kalitesi-ni biraz etkiliyordu ancak yaz›lan parçayauygun olarak seçilen enstrümanlar birlik-te çal›nd›¤›nda bu sorun ortadan kalkt›.Seçilen orkestra elemanlar›, tecrübelerininde yard›m›yla belli bir al›flma devresindensonra bu garip ama ilginç enstrümanla-rdan en güzel sesleri ç›karmay› baflard›.

Hangi orkestrayla çal›fl›ld›? Sanatç›lar›nFord Focus’un parçalar›n› çalacaklar›n›ö¤rendiklerindeki tepkileri ne oldu? Proje, Amerika film endüstrisinin baflken-ti Los Angeles’ta gerçeklefltirildi. Orkestra,besteci Craig Richey ile daha önce çal›flanve tecrübeli sanatç›lardan seçildi. Ve buekip bafl›ndan beri projeye dahil oldu¤uiçin, bir flaflk›nl›k olmad›, al›flma devresineihtiyaç kalmad›. Müzik aletlerinin yap›mevresinde de ekip ile yak›n çal›flan sanatç›-lar, Bill Milbrodt’a olan inançlar›n› hiçkaybetmediler ve sonuçta herkesin uyum-la çal›flt›¤› bir proje, baflar›yla tamamland›.

Orkestran›n giysi renklerindeki vurgu nedir?Renkler, görerek ve daha çok bilinçalt›-m›zla alg›lad›¤›m›z en önemli unsurlar.Elbette gri, öncelikle ciddiyeti temsil edi-yor. Ford markas›n›n ve Focus’un güvenduyulacak bir ürün oldu¤unun alt›n› çizi-yor. Do¤rulu¤u ve sadeli¤i vurgulay›p, as›lönemli olan “Focus”un ana ilgi noktas›olarak öne ç›kmas›n› sa¤l›yor.

Bu reklamla hedeflenen mesaj neydi?Mesaj hedef kitleye ulaflt› m›? Markayanas›l bir katk› sa¤lad›? Reklam›n orijinal bafll›¤› “Beatifully Arran-ged” idi. Bunu Türkçe’ye uyarlamak vekendi segmenti içinde tart›flmas›z liderli¤ikabul görmüfl bir arac›n “yenilenerek da-ha da iyilefltirildi¤ini” duyurmak oldukçazor bir görev. Türk müflterilerine bu fikriaktarabilecek ve abartmadan do¤rular›gösterecek bir bafll›k pefline düfltük. Bizimiçin oldukça zorlu bir süreçti ancak “Herparças› yeniden yorumland›” bafll›¤›, zatenbe¤enilen bir fleyin yeniden yorumlanma-s›n› oldukça iyi aktard›.Mesaj›m›z›n hedef kitleye ve do¤ru bir fle-kilde ulaflt›¤›n› ve her fleyden önce kabulgördü¤ünü, bize ulaflan müflterilerimizinsay›s›n›n çoklu¤undan anlayabiliyoruz.Ford Direkt Hatt›’n› aray›p, müzi¤i nere-den bulabileceklerini soran pek çok müfl-terimiz oldu. Hatta biri, fikirlerin paylafl›l-d›¤› bir internet sitesinde “Sadece bu rek-lam yüzünden Focus ald›m” yorumunuyapm›fl. Bunlar elbette bizim için gururverici yorumlar. Atlanmamas› gereken enönemli kriter, bayilerimizin düflünceleri.Bayilerimizin, Lansman aktivitesinde rek-lam filmini seyrettiklerinde yüzlerinde be-liren gülümseme ve alk›fllar›, bize onlar›nda be¤enisini kazand›¤›m›z› gösterdi.

Bu enstrümanlarla gerçek bir konserdüflünülüyor mu?‹ngiltere Essex’da “Genç Kanser Derne¤i”yarar›na düzenlenen bir yard›m konserin-de Nisan ay› bafl›nda baz› enstrümanlar ça-l›nd›. Parçan›n ad› “Six O’Clock”. RichardWatson taraf›ndan yaz›lan ve Mike Ruf-herford’un (Genesis) seslendirdi¤i bu par-çada, bu ünlü sanatç›lara Guilford Ça¤daflMüzik Akademesi ve Ulusal Senfoni Or-kestras›’n›n sanatç›lar› efllik etti.

arka vizyonm

26

Türkiye Arçelik’e güveniyor“‹lk akla gelen marka” sorgulamas›nda Arçelik, bu y›l da ilks›rada yer ald›. Arçelik’in neden tüketicilerin akl›na ilk gelenmarka oldu¤unu anlayabilmek için soka¤a ç›kt›k

raflt›rma flirketi Nielsen’in 14’üncü kezdüzenledi¤i “Markalar Araflt›rmas›”n›n2007 sonuçlar›na göre, kategori belirtil-meksizin kiflilerin ilk akl›na gelen markasorgulamas›nda Arçelik, 10 y›l› aflan li-

derli¤ini bu y›l da korudu. Araflt›rmada Arçelik, “ilk ak-la gelen”, “ilk hat›rlanan” ve “tüketicinin kendisine enyak›n hissetti¤i” marka ç›kt›. Sonuçlardan biri de önce-ki y›la göre Arçelik’i belirtenlerin oran›n›n artmas›. Ar-çelik’in baflar›s›n›n bir baflka göstergesi de, Sanayi ve Ti-caret Bakanl›¤›’n›n 10 y›ld›r düzenledi¤i “GelenekselTüketici Ödülleri” yar›flmas›nda “Tüketici Memnuniye-tini ‹lke Edinen Firma” ödülünün sahibi olmas›. Markalar Araflt›rmas›’na göre, tüketicilere “‹lk hat›rlad›-¤›n›z firma hangisidir?” sorusu yöneltildi¤inde ilk s›radaArçelik, ikinci s›rada da Koç cevaplar› geldi; listeninüçüncü s›ras›nda ise Beko ve Ülker var. “Yak›n hissedi-len markalar”da da ilk s›rada yine Arçelik var. Arçelik’in tüketicilerin akl›na ilk gelen marka olmas›n›nnedenlerini araflt›rmak için soka¤a ç›kt›k. Farkl› özellik-lerine dikkat çekseler de, insanlar›n bulufltu¤u nokta,markaya duyulan güven oldu.

Ece Kayal› (‹nflaat Mühendisi): ‹lk akl›ma gelen ve evimdetercih etti¤im marka Arçelik. Akl›ma dayan›kl›l›k ve gü-ven geliyor. Çünkü Arçelik’ten ald›¤›m bir eflyay› en az›n-dan 10 sene ve üzerinde kullanabilece¤imi bilirim. Selçuk Ar›c› (‹nsan Kaynaklar› Uzman›): ‹lk üçe Arçelik’i ko-yard›m, çünkü Ar-Ge’ye en çok yat›r›m› onlar›n yapt›¤›-n› biliyorum. Ayr›ca tüketicilerin ihtiyaçlar›n› en do¤ruflekilde yönlendiriyorlar. Bu yüzden Arçelik denildi¤indesa¤laml›k ve güven anl›yoruz. Emine Akgöl (Bilgisayar Programc›s›): Arçelik dendi¤indeakl›ma babaannem geliyor. Ne yaparsan›z yap›n onabaflka marka ald›ramazs›n›z. Babaannem okuma yazma-s› olmamas›na ra¤men çamafl›r makinesini kullanabili-yor. Kullan›m kolayl›¤›n›n Arçelik’in en önemli özelli¤ioldu¤unu düflünüyorum. Kampanya ve reklamlar daArçelik’i ön plana ç›kartt›. Servis sonras› hizmetlerin deh›zl› olmas› insanlar› etkileyen önemli unsurlar. Ahmet Dal›c› (Endüstri Mühendisi): Böyle bir s›ralamada Ar-çelik’i ilk üçe koyabilirim. ‹nsanlar›n bu ilgisini yerli

marka olmas›n›n yaratt›¤› güvene ba¤l›yorum. Yetkili servis des-tekleri de çok önemli. Arçelik denildi¤inde akl›ma ilk Çelik geli-yor aç›kças›. Son dönemlerde yap›lan reklam kampanyalar› Arçe-lik’in genç kuflakta yayg›nlaflmas›n› sa¤lad›. Orhan Ery›lmaz (E¤itim Dan›flman›): Üç y›ld›r evimizde her fley Arçe-lik. Bu yüzden Arçelik’i ilk akl›ma gelen marka olarak anabilirim.

Mutsuz oldu¤um noktalar da olsa; yaratt›¤› güvenle Arçelik herzaman ilk tercihlerim aras›nda yer al›yor. Müge Atefl (Yönetici Asistan›): Tasar›m ve fiyat›yla insanlar›n gözün-de öne ç›k›yor. Arçelik’in güvenilir ve kullan›m›n›n basit olmas›da çok önemli. Göker Sarp (Sat›fl Dan›flman›): ‹nsanlar›n Arçelik’i ilk akla gelen mar-kalar aras›na sokmas›; güvenilir olmas› ve servis sonras› hizmetkalitesiyle alakal›. Gülgün Koryi¤it (Yönetici): Arçelik ilk akl›ma gelen markalardan bi-ri… ‹nsanlar eski bir marka oldu¤u ve güvenilir bulduklar› içinilk s›raya Arçelik’i koyuyorlar. Aysel Egeaka: ‹lk Arçelik eflyam› 1973 senesinde ald›m. Merdanelibir çamafl›r makinesiydi. Sa¤lam ve güvenilir olmas› benim içinçok önemli. ‹lk ald›¤›m Arçelik’ten bugüne güvenilir bir marka ol-mas› nedeniyle benim için ilk s›rada… Ayten Ayça Çalg›c›: Kardeflime ben de kat›l›yorum. Güvenilirlik be-nim için de geçerli. Öte yandan modellerin kullan›fll› ve dayan›k-l› olmas› da tüketiciyi etkilemifltir… Hüsnü Kurto¤lu (Emekli Hava Astsubay›): Bütün firmalar, en iyi ürü-nü üretmeye çal›fl›yor. ‹nsanlar art›k kalite nedeniyle markalarayöneliyor. Arçelik Türkiye’nin en önemli markas›d›r kesinlikle.Yan ürünleriyle birlikte herkesin evinde Arçelik vard›r. Bu da ka-litesinin göstergesi. Ayfle Tuz (Eczac›): Bütün eflyalar›m Arçelik’ten. San›r›m markan›nbaflar›s›n›n ard›nda, bayilerin hizmet anlay›fl› yat›yor. fiahsen beniArçelik’e ba¤layan, bayilerle kurdu¤um yak›n iliflki ve onlar›n hiz-met anlay›fl›. Çünkü onlar›n sayesinde Arçelik’e güvenim tam. Ziya Selek (Memur): ‹nsanlar›n tercih etmesinin ard›nda, güvenilirolmas› yat›yor. Be¤enin veya be¤enmeyin, Arçelik’e en az›ndangüvenirsiniz…Ekin Güray ve Merve Çizmeci (Ö¤renci): Beyaz eflya kategorisinde Arçe-lik diyebiliriz. Arçelik denildi¤inde akl›ma Çelik karakteri geliyor.Son dönemde haz›rlanan reklamlar markan›n tan›n›rl›¤›n› art›rd›. Murat Aksoy (Memur): ‹nsanlar Koç Ailesi’ne güveniyor san›r›m.Daha önce televizyon fabrikas›nda da çal›flt›¤›m için kalitesini bi-liyor ve güveniyorum. Y›lmaz Tuncel (Memur): Arçelik’in ilk s›rada yer almas›na flafl›rma-mak gerekir. Çünkü Arçelik insanda güven yarat›yor. Evde de Ar-çelik var. Çok memnunum. Emre Tekbafl (Sporcu): Tan›t›m ve yap›lan reklamlar Arçelik’i ençok tan›n›r marka haline getirmifltir. Çok eski ve yerli bir markaolmas› da da avantaj, ancak özellikle gençler aras›nda yayg›nlafl-mas› baflar›l› reklam kampanyalar›yla oldu. Özden Ergene (Matematik Mühendisi): Arçelik’in ilk akla gelen markaoldu¤unu söyleyebilirim. Bunun nedeni herkesin evinde mutlakabir Arçelik eflyan›n bulunmas›. Dolay›s›yla herkesin evine girenbir firman›n marka tan›n›rl›¤›nda ilk s›ray› almas›ndan daha do-¤al bir fley olamaz.

Ece Kayal›

Selçuk Ar›c›

Emine Akgöl

Ahmet Dal›c›

Orhan Ery›lmaz

Müge Atefl

A

27

“Bir marka, zaman içindeki hareketleri, duruflu, söylemiyle tüketiciyekarfl› birtak›m vaatlerde bulunur. Sonuçta tüketiciye sundu¤unuz tekfley faydad›r ve her fley buna göre flekillenir. Bir markan›n, söyledi¤ifayda ile sundu¤u fayda özdeflleflti¤i zaman, tüketiciler o markaya da-ha fazla de¤er verir. ‹flte bu yüzden günümüzde tüketiciler tercihleriniArçelik’ten yana kullan›yor. Bu bizim için çok önemli. Çünkü markay›yönetmek oldukça zor bir ifl. Duruflunuzu bozmaman›z gerekiyor.Marka yönetmek derken; ürünler, hizmetler, tecrübe, teknolojik üstün-lük, buna benzer birtak›m de¤erler var ve bunlar›n tümü ‘itibar’ diyealg›lan›yor. Markan›n kurumsal itibar›, bütün bu unsurlarla birlikte yö-netilmek zorunda. Arçelik iyi yönetildi¤i için bugün Türkiye’nin en be-¤enilen markas› ve ayn› zamanda en be¤enilen flirketler aras›nda de-vaml› yer al›yor.Arçelik olarak, marka yönetimimizde iki temel felsefeye sahibiz. ‹lki ‘sü-reklilik’tir. Süreklilik anlay›fl›m›z paralelinde; tüketicimizin karfl›s›na ay-n› flekilde, ayn› tonda, birbirine yak›n içerikte mesajlar vererek ç›kma-y› ilke edindik. Bununla birlikte, iletiflimimizi, y›l›n 365 günü hem PRhem de reklamlar olmak suretiyle her kanalda sürdürerek hem markahem kurumumuzla ilgili bilgileri tüketicimize aktar›yor ve bunu yapar-ken de bir taahhütte bulunuyoruz. ‹kinci felsefemiz ise ‘tutarl›l›k’t›r. Biz-ler için tüketicilere verdi¤imiz taahhüdün hem ürün hem kalite hem deservis konular›nda sarf edilen her türlü söylemin yüzde 100 tutulmas›,iflimizin bafl›nda gelmektedir.Tüketiciye vaadinizden fazlas›n› verebilmelisiniz. Literatürde eski-den ‘ba¤›ml› müflteri’ sözü çok iyi bilinirdi. fiimdi ‘taraftar müflteri-ler’ mevcut. Yani kendisi ürün alacak ve baflkalar›na tavsiye ede-cek. Arçelik, yerel stratejisini bu do¤rultuda yönetiyor ve bu konu-da baflar›l› bir flirket.

Beko’nun baflar›daki pay› büyük Arçelik markam›zla yakalad›¤›m›z baflar›lar›n ve y›llard›r süregelen li-derli¤imizin yan› s›ra Beko ile dayan›kl› tüketim sektöründe uzun y›llar-d›r ikinci büyük marka konumunday›z. Nielsen Markalar Araflt›rmas›kapsam›nda daima ilk befl marka aras›nda bulunan ve geçti¤imiz se-nelere göre h›zl› yükseliflini sürdürerek 2007’de üçüncü s›rada yer alanBeko, flirketimizin uluslararas› pazarlardaki lider markas›d›r.fiirketimiz vizyonunu, ‘2010’a kadar Beko markas›yla kendi sektörün-de dünyan›n tercih etti¤i ilk 10 markadan biri olmak’ fleklinde belirle-mifl ve vizyonuna dahil ederek bu markam›z›n yönetiminin tüm flirket

stratejilerini oluflturmadaki önemini bir kez daha vurgulam›flt›r.1990’da, Arçelik A.fi.’nin, Beko markas› için ‘bir dünya markas›’ slo-gan›yla belirledi¤i hedef, flirketimizin uluslararas› pazarlarda sektörünönemli oyuncular› aras›na girmesini sa¤lam›flt›r. Bugün 100’den fazlaülkede, her iki saniyede, bir Beko ürünü sat›l›yor ve Beko markal› ürün-lerimiz flu ana kadar 280 milyonun üzerinde tüketiciye ulaflt›. Faaliyet gösterdi¤imiz pazarlar fark etmeksizin, hem kaliteli, üstün tek-nolojiye sahip ürünler hem de sat›fl sonras› tüketicilerimize sundu¤u-muz etkin hizmet ile sektöründe fark yaratan Arçelik A.fi., uluslararas›markas› Beko ile ‹ngiltere’de so¤utucular, Belçika’da f›r›n pazar›nda li-der pozisyondad›r. Bugün Arçelik A.fi. olarak gerek yurtiçinde gerek-se yurtd›fl›nda imza att›¤›m›z tüm baflar›lar›n ve gerçeklefltirdi¤imizh›zl› organik büyümenin temelinde, fiirketimize ve markalar›m›za du-yulan güven ve katma de¤er yaratan bir ifl orta¤› olman›n katk›s› çokbüyüktür.

Arçelik’i farkl› k›lan nedir? Biraz yak›n geçmifle bakarak Arçelik markas›ndaki de¤iflimi ve gelifli-mi inceleyecek olursak; 2000’li y›llar›n bafllar›nda yap›lan baz› arafl-t›rmalar, Arçelik markas›n›n her kesimden hanelerde yüksek penetras-yonu ve köklü yap›s› nedeniyle, tüketicilerin zihninde farkl› ifadeler ya-ratt›¤›n› ortaya ç›karm›flt›r. Oysa güçlü bir marka, herkes için ‘tek birfley’ ifade etmeliydi. Yap›lan bu araflt›rmalar, tüketicilerin zihninde Ar-çelik alg›s›nda pürüzler oldu¤una yönelik; markan›n ça¤dafl olmama-s›, dura¤an olmas› ve yeterli teknolojiye sahip olmamas› fleklinde alg›-lanmas› yönünde sinyaller veriyordu. Tüketicilerin görmek istedikleriArçelik markas› ise oldukça farkl›yd›. Arzulanan Arçelik; ‘ça¤dafl, mo-dern, geliflmifl teknoloji sunan, genç ve dinamik’ bir markayd›.Yeni bir solu¤a ihtiyaç duyan Arçelik markas›n›n s›cak, güvenilir, liderolarak tan›mlanan güçlü yönlerini koruyarak, markan›n ‘modern veça¤dafl’ imaj›n› kuvvetlendirmeyi hedefledik. Bu hedefimiz do¤rultu-sunda Arçelik markas› için önerilen, markan›n sahip oldu¤u fakat flim-diye kadar konuflmad›¤› ‘yenilikçili¤ini’ sahiplenerek, marka itibar›n›ve canl›l›¤›n› art›rmay› hedefleyen iletiflim stratejisi gelifltirdik. Bu strate-jinin temelini ise ‘Bizim Arçelik’ tan›m›n› ‘Vay be Arçelik’ olarak de¤ifl-tirmek oluflturuyordu. Arçelik’in düzenli olarak yapt›¤› araflt›rmalar,markan›n reklamlar›nda yüksek oranda spontan hat›rlanma elde edil-di¤ini gösterdi. Yap›lan bu araflt›rmalara göre; markan›n ‘yenilikçi veileri teknoloji’ de¤erleri h›zla artt›.”

Arçelik Genel Müdürü Aka Gündüz Özdemir BAfiARININ SIRRINI aç›klad›:

Göker Sarp

Ziya Selek Ekin Güray ve Merve Çizmeci Murat Aksoy Y›lmaz Tuncel Emre Tekbafl Özlem Ergene

Gülgün Koryi¤itAysel Egeaka (solda) ve Ayten Ayça Çalg›c› Hüsnü Kurto¤lu Ayfle Tuz

romena Genel Müdürü LeventZa¤ra, 2007 y›l›nda 700 mil-yon dolarl›k hacme ulaflanKoç Toplulu¤u’nun elektronik

sat›nalma ve online ihale tutar›n›n, bu y›lbir milyar dolar› aflmas›n› beklediklerinisöylüyor. “Türkiye’deki en büyük elektro-nik sat›nalma sistemi” olarak 6 binin üze-rinde tedarikçinin bilgilerini bar›nd›ran birveritaban›na sahip olduklar›n› belirtenZa¤ra, performans bilgilerine de dayanarakyeni gelifltirdikleri al›m projelerinde nite-likli tedarikçi flirketleri tavsiye ettiklerini veböylelikle kat›l›mc› say›s›yla birlikte reka-bet düzeyini art›rd›klar›n› söylüyor. Za¤rasorular›m›z› yan›tlad›...

Sat›nalman›n stratejik önemi nedir?fiirketlerin brüt kâr marj› azald›kça sat›fl-lar› art›rarak kârl›l›¤› sürdürmek zorlafl›-yor. Sat›nalma maliyetlerinde sa¤lanacaktasarruf, flirket kâr›na do¤rudan yans›rkensat›fllardaki büyüme sadece kâr marj› ora-n›nda gelir tablosuna olumlu etkide bulu-nuyor. Durum böyle oldu¤unda sat›nal-ma, bir flirketin rekabet gücüne en büyük

etkiyi yapan faaliyet haline geliyor. 2000y›l›ndan itibaren birçok flirket, sat›fl ve ci-ro odakl› stratejik planlamadan maliyetyap›lar›n› da kapsayan faaliyet kâr› esasl›de¤erlendirme sistemlerine geçti. Rekabe-tin her sektörde ve global çapta ortayaç›kmas›na paralel olarak dünyan›n her ül-kesinde benzer bir geliflimi görmek müm-kün. ‹ki y›l önce ABD’de gerçeklefltirilenbir araflt›rmada, mülakat yap›lan 130 flir-ketin yüzde 50’den fazlas›n›n sat›nalmakonusunu stratejik boyutta ele almayabafllad›klar› tespit edildi. Böyle bir gelifli-min kendili¤inden ortaya ç›kmad›¤› aç›k.fiirketler sat›fl taraf›nda yaflad›klar› reka-betten al›m taraf›nda yararlanmak ve kârmarjlar›n› korumak istiyorlar.

Promena Stratejik Sat›nalma Hizmetlerineler?‹ki ana hizmetimiz var: “Online ihale” hiz-metimiz tedarikçiler aras›ndaki rekabetidaha etkin kullanarak piyasan›n verebile-ce¤i en iyi al›m flartlar›na ulafl›lmas›n›amaçl›yor. Bunun yan›nda pazarl›k süresi-nin k›salt›lmas›, zaman ve iflgücü tasarru-

P

Ana felsefemizflirketlerdekisatınalmaekipleriyleçalıflmak”

“

Promena Genel Müdürü Levent Za¤ra

“Online ihale, dünyada10 senelik bir geçmiflesahip yeni bir yöntem.Her flirkette bir al›flmave ö¤renme zaman›gerekiyor. ‘BestPractice’ paylaflımınınsa¤ladı¤ı en büyükavantaj, flirketlerdekibu ilk aflamayı hızlageçmek ve stratejiksat›nalma konular›n›nk›sa sürede projekapsam›na dahiledilmesini sa¤lamak”

28

tratejik sat›nalma yönetimis

funun sa¤lanmas› ikinci önemli amaç. Sonolarak fleffafl›k konusu önemli bir avantajolarak ortaya ç›k›yor. Tedarikçi flirketlerile tüm al›m bilgilerinin ve rekabet seviye-sinin ayn› anda, net olarak paylafl›lmas›fleffafl›k ilkesini pekifltiriyor ve rekabeti ar-t›r›yor. “Elektronik sat›nalma” hizmetimiz-le ise, flirket içindeki sat›nalma süreçleri-nin online ortamda yürütülmesini amaçl›-yoruz. Elektronik sat›nalma projeleriningetirisi, sat›nalma faaliyetinin takibinde veifllem giderlerinin azalmas›nda ortaya ç›k›-yor. Koç çap›nda yürütülen endirekt mal-zeme elektronik sat›nalma sistemi bu ko-nudaki en önemli projemiz.

“Best practice” paylafl›m› nerede devre-ye giriyor?Koç Grubu içinde flirketlerimiz taraf›ndangerçeklefltirilen baflar›l› proje konular›n›,di¤er flirketlerimiz ile gizlilik prensipleriçerçevesinde paylaflarak Grup çap›ndasa¤lanan maliyet avantaj›n› art›rmay›amaçl›yoruz. Ford Otosan taraf›ndan ger-çeklefltirilmifl bir bilgi ifllem yat›r›m ihale-sinin Koç.net’e örnek oldu¤unu ve baflar›ile tekrarland›¤›n›, benzer flekilde Tofafl ta-raf›ndan düzenlenen dokümantasyon hiz-meti ihalesinin Arçelik’te de gerçeklefltiril-di¤ini örnek olarak söyleyebilirim. Online ihale yöntemi, geleneksel pazarl›kyöntemleri ile ilk bak›flta uyumsuz gibi gö-rülebiliyor. Bu nedenle ilk toplant›lardayaflad›¤›m›z ancak sonradan üstesindengelinen bir itiraz silsilesi ile karfl›lafl›yoruz.‹lk akl›ma gelen örnek; tekstil sektöründefaaliyet gösteren müflterilerimizden biri,iplik boyas› al›m›n›n internet ortam›ndayap›lamayaca¤›n› çünkü göz göze bakma-dan tedarikçilerden iyi fiyat al›namayaca-¤›n› ›srarla belirtmiflti. Koç Toplulu¤u için-den örnek vermek gerekirse, direkt malze-me ve parça al›mlar›n›n internet ortam›n-da kesinlikle pazarl›¤›n›n yap›lamayaca¤›-na dair bir önyarg› vard›. Sadece “standart”olarak tan›mlanan al›m kalemlerinin eleal›nabilece¤i iddia ediliyordu.Online ihale, dünyada 10 senelik bir geç-mifle sahip yeni bir yöntem. Her flirkettebir al›flma ve ö¤renme zaman› gerekiyor.“Best practice” paylafl›m›n›n sa¤lad›¤› enbüyük avantaj, flirketlerdeki bu ilk yaklafl›-m› k›rmak ve stratejik sat›nalma konular›-n›n k›sa sürede proje kapsam›na dahiledilmesini sa¤lamak.

Toplu sat›nalma stratejik sat›nalman›nneresinde?Birkaç flirketin bir araya gelerek toplu sat›-

nalma yapmas›, al›m hacmini art›racak vedaha iyi fiyat ve al›m flartlar›na ulafl›lmas›-n› sa¤layacakt›r. Zer flirketimiz Koç Toplu-lu¤u içinde bu görevi yüklenmifl durum-da. Zer ile Promena’n›n ortak gelifltirdi¤iprojelerde toplu sat›nalma ve online ihalesilahlar›n›n her ikisinden de yararlanmakmümkün oluyor. Promena olarak, flirketlerin kendi bafllar›-na düzenledikleri münferit al›m projeleri-ne odaklan›yoruz. Bunun nedeni, birçoktoplu al›m projesinde kat›lan her flirketinal›m flartlar›n› birlefltirmek ve tek bir flart-name oluflturman›n beklenenden daha zorve hatta hiç mümkün olmamas›. “BestPractice” paylafl›m› çerçevesinde her flirketile ayr› projeler yürütmek, bize Koç Top-lulu¤u içinde tüm uygun sat›nalma konu-lar›n› k›sa sürede kapsama imkân› verdi.fiirketlerdeki sat›nalma uzmanl›¤›ndan dabu yaklafl›m sayesinde daha iyi yararland›-¤›m›z› düflünüyorum.

Elektronik sat›nalma 2002 senesindenbu yana m› iflletiliyor?Koç Grubu, herhangi bir endirekt al›m ko-nusunu inceledi¤inizde Türkiye’deki enbüyük al›c› olarak karfl›n›za ç›k›yor. Bubilgisayar kartuflundan endüstriyel ya¤ürünlerine kadar böyle. Ancak bu al›m gü-cünden yararlanmak için toplam al›m ci-rosunun bilinmesi ve pazarl›klar›n merke-zi olarak gerçeklefltirilmesi gerekli.Elektronik sat›nalma sistemimiz tüm flir-ketlerimiz taraf›ndan al›m› yap›lan endi-rekt malzemelerin standardizasyonu ve or-tak al›m› amac›yla Eylül 2002 senesindedevreye al›nd›. Bugüne kadar al›m cirosuartarak devam etti. Türkiye’deki en büyükelektronik sat›nalma sistemi oldu¤unu ra-hatl›kla söyleyebiliriz. Yaklafl›k 250 adettedarikçi flirket, 120 binin üzerinde ürüntan›ml›. fiirketlerimizden toplam 2500kullan›c› haz›r üretici kataloglar›n› incele-yerek siparifl verebiliyor.

En çok yanl›fl anlafl›lan konu nedir?En çok yanl›fl anlafl›lan konu, sundu¤u-muz hizmetin bir yaz›l›m projesi olarakgörülmesi. Yapt›¤›m›z ilk toplant›lardamutlaka görüfltü¤ümüz flirketin BT yöneti-cisi de yer al›yor. Oysa BT ile ilgili herhan-gi bir konu konuflmuyoruz. Sonraki top-lant›larda durum aç›kl›¤a kavufluyor. Yaz›-l›m de¤il tecrübe sat›yoruz.Di¤er taraftan, özellikle online ihaleyi biryaz›l›m projesi olarak görmek flirketleribaz› tehlikeli çukurlara düflürebiliyor. On-line ihale, yanl›fl uygulanmas› çok kolay

olan bir yöntem. Özellikle Amerikan paza-r›nda yap›lan yanl›fl uygulamalar netice-sinde birçok sektörde bu yöntemin ismikötüye ç›km›fl. Baflar›l› bir proje için flart-name haz›rl›¤›, tedarikçi seçimi, bilgi pay-lafl›m› gibi ön çal›flman›n eksiksiz yap›lma-s› gerekir. Promena olarak yaklafl›m›m›zhaz›rl›k aflamas›ndan bafllayarak flirketlerile beraber çal›flmak ve online ihalenindo¤ru düzenlenmesini sa¤lamak.Hizmet felsefemizi flu flekilde vurgulayabi-lirim; flirketler ad›na sat›nalma yapt›¤›m›z›iddia etmiyoruz, sat›nalma konular›n› flir-ketlerin kendi sat›nalma ekibinden dahaiyi kimsenin bilemeyece¤ini savunuyoruz.Dolay›s›yla “sat›nalman›z› bize outsourceedin” fleklinde bir yaklafl›m›m›z yok. Pro-mena olarak tecrübemiz, sundu¤umuzonline ortam ile s›n›rl›. Bu nedenle flirket-ler ile beraber çal›flmak, üzerinde ›srarladurdu¤umuz ana felsefemiz.

Promena için yeni geliflim alanlar› neler?Koç Toplulu¤u online ihale ve elektroniksat›nalma hacmimiz geçen y›l 700 milyondolara ulaflt›. Bu y›l 1 milyar dolar› aflaca-¤›n› tahmin ediyoruz. Geldi¤imiz nokta-n›n önemli oldu¤unu düflünüyorum.‹leriye yönelik bizi heyecanland›ran birkaçkonudan bahsedebilirim. ‹lk olarak yurt-d›fl›ndan tedarikçilerin kat›ld›¤› sat›nalmaprojelerinin say›s› giderek art›yor. Örnekolarak, bir kimyasal hammadde al›m› içinÇin, Güney Kore, Türkiye ve Avrupa’dantedarikçilerin rekabet ettikleri bir projeyigeçti¤imiz ay sonuçland›rd›k. Eskiden sa-dece Türk distribütör firmalar›n kat›ld›¤›ihalelere art›k yabanc› oyuncular da kolay-l›kla kendi ofislerinden internet arac›l›¤› ileifltirak ediyor. Rekabet de bu ölçüde art›-yor. ‹kinci olarak, giderek al›m tutar› dahayüksek; dolay›s› ile bir flirket için dahastratejik konulara do¤ru ilerliyoruz. Ham-madde al›mlar›, üretim ile ilgili cihaz yat›-r›mlar›, inflaat projeleri ve direkt malzeme-ler bu kategoriler aras›nda. Ortalama pro-je tutar›n›n her sene giderek yükseldi¤inimemnuniyetle söyleyebilirim. Üçüncü bir geliflme, tedarikçi veritaban›-m›z ile ilgili. Bugüne kadar projelerimizedavet edilen 6 binin üzerinde tedarikçininbilgilerini bar›nd›ran bir tedarikçi verita-ban›m›z var. Her flirketin geçmifl perfor-mans›n› kat›ld›klar› projelerden takip ede-biliyoruz. Bu bilgiye dayanarak yeni gelifl-tirdi¤imiz al›m projelerinde nitelikli teda-rikçi flirketleri tavsiye ediyoruz. Amac›m›zkat›l›mc› say›s›n› ve sonuç olarak rekabetseviyesini art›rmak.

29

stanbul’da ilk tren düdü¤ününyükseldi¤i 12 A¤ustos 1888 gü-nünden 120 y›l sonra, makinistMacit Do¤an’›n çald›¤› keskin dü-dük duyuldu. Bu düdükle birlikte

üç vagonu ve 45 yolcusuyla Rahmi M. KoçMüzesi’nden hareket eden “nostalji treni”,673 metrelik k›sa menziliyle, art›k çokuzakta kald›¤› düflünülen bir kültürün deküllerinden do¤uflunu simgeliyor. 21 Ni-san Pazartesi günü aç›l›fl› yap›lan “Hasköy-Sütlüce Demiryolu”; peronu, istasyon bi-nas›, kül boflaltma kanal›, kömürlük gibiayr›nt›lar›yla hemen her hafta sonu, 11.00-16.00 aras›nda, her saat bafl› müze ziyaret-çilerinden oluflan yolcular›n› adeta bir ma-sal dünyas›na tafl›yacak. Aç›l›fl töreninde konuklara teflekkür ede-rek konuflmas›na bafllayan Koç Holdingfieref Baflkan› Rahmi M. Koç, “Bilemezsinizne kadar mutluyum” diye sürdürdü¤ü söz-leriyle bu küçük hatt›n ne anlama geldi¤i-ni anlatt›: “Buharl› lokomotiflerin bulun-mas›, restore edilmesi, her ihtimale karfl›iki dizel lokomotif al›nmas›, raylar›n teda-riki, makaslar›n Avrupa’dan ithal edilmesi,demiryolu ve istasyon alanlar›n› kurulma-

s›yla ilgili inflaatlar›n yap›lmas›, izinlerinal›nmas›, siz deyin 24 ay, ben diyeyim 30ay sürdü. Neticede flurada bakt›¤›n›zda673 metre boyunca döflenmifl bir demiryo-lu bulacaks›n›z. ‹lk bak›flta bu küçümsene-bilir. Ama bunu gerçeklefltirmek için nekadar emek verdi¤imizi, bir ben bir de Al-lah bilir.” Gerçekten de, babas› Do¤u Afrika Demir-yollar› Baflmühendisi olan Rahmi M. KoçMüzesi Müdürü Anthony Phillipson’un ti-

‹Nostalji treni hareket ettiBilet tasar›m›ndanüniformalara,vagonlardaki “ilan”panolar›ndan dekovilhatt›n›n makaslar›nakadar her santiminenostalji sinen “Hasköy-Sütlüce Demiryolu”hatt› aç›ld›. Rahmi M.Koç, 673 metrelikdemiryolununanlam›n› flöyleözetledi: “K›sabulunabilir ama ne kadar emekverdi¤imizi, bir ben bir de Allah bilir”

30

ültürel vizyonk

tizlikle üzerinde durdu¤u detaylar, bilet ta-sar›mlar›ndan üniformalara, vagonlardayer alan “ilan” panolar›ndan dekovil hatt›-n›n makaslar›na kadar her yerde kendinigösteriyordu.

Hedef SantralistanbulAtatürk’ün “Yurdumuzu demir a¤larla ör-dük” sözlerini hat›rlatan Rahmi M. Koç,bugün dünyada uçaklarla rekabet eden de-miryollar›n›n önemini vurgulad›ktan son-ra, demiryolu hatt›n›n Fatih Askerlik fiu-besi, Büyükflehir Belediyesi Kültür Merke-zi, Miniaturk’ü geçerek Santralistanbul’akadar götürülmesi arzusunu anlatt›. ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi Baflkan›Kadir Topbafl da aç›l›flta yapt›¤› konuflma-da, Hasköy-Sütlüce Demiryolu fikriyle da-

ha Beyo¤lu Belediye Baflkan› iken tan›flt›¤›-n› hat›rlatt›. “Haliç’in bir kültür adas› ol-mas› konusunda Koç Ailesi’nin ve özellik-le Rahmi Bey’in gösterdi¤i hassasiyeti bili-yorum. Ad›m ad›m birtak›m engeller afl›la-rak bu noktaya gelindi ve bir baflar›ya im-za at›ld›” diyen Topbafl, projenin sadeceSilahdara¤a Santrali’ne de¤il, daha ileriyeeski hatt›n son noktas› olan A¤açl›’ya ka-dar götürülmesi için Devlet Demiryolla-r›’na talepte bulunuldu¤u ve bu konudaçal›flmalar›n sürdü¤ü müjdesini vermek is-tedi¤ini söyledi. Tramvaylar›n 50’li y›llardasöküldü¤ünü hat›rlatan ve tramvaylar›nyerinde tutulmas› durumunda bugün kentulafl›m›nda bir nostalji olarak yafl›yor ola-bilece¤ine iflaret eden Topbafl, "Biz, eskiflehir diye kentin eski halini muhafaza ede-bilseydik ve yeni flehir alanlar›n› olufltura-bilseydik, bugün turizm, kültürel mirasaç›s›ndan ‹stanbul, dünyan›n en önemlidestinasyonlar›ndan biri olacakt›" dedi.

“Tak›r tukur ama havas› var”Konuflmalar›n ard›ndan demiryolununaç›l›fl›, Kadir Topbafl, Rahmi M. Koç, KoçHolding CEO’su Dr. Bülent Bulgurlu, KoçHolding Yönetim Kurulu Üyesi ve VehbiKoç Vakf› Yönetim Kurulu Baflkan› Sema-hat Arsel taraf›ndan kurdele kesilerek ger-çeklefltirildi. Topbafl, Koç ve beraberinde-ki yolcular, Hasköy-Sütlüce Demiryo-lu’nun ilk resmi seferi için biletlerini ala-rak 15’er kiflilik üç vagondan oluflan ka-tardaki yerlerini ald›lar. Kondüktörlerinellerindeki üçgen uçlu delgeçlerle biletle-ri delerek yapt›¤› kontrolden sonra düdü-¤ünü çalarak yola ç›kan tren, Haliç k›y›s›boyunca büyüklerin flaflk›n bak›fllar› veçocuklar›n gülücükleri aras›nda, saatte 10kilometre h›zla ilerledi. As›l olarak kulla-n›lacak buharl› lokomotiflerin restorasyo-nu sürdü¤ü için, ‹ngiltere’den getirilenBaguley Drewery marka dar hat dizel lo-komotif taraf›ndan çekilen tren t›ng›rm›ng›r ilerlerken gazetecilerin sorular›n›da yan›tlayan Rahmi M. Koç, yurtd›fl›ndada benzer trenlere bindi¤ini anlatt›: “Ora-daki trenler de böyle tak›r tukur gidiyorama kendine göre bir havas› var. ‹nflallahdaha uza¤a, Santralistanbul’a kadar gide-ce¤iz. Baflkan da söz verdi. Bütün derdi-miz flimdi ray bulmak. Raylar› bulabilir-sek, treni oraya kadar uzataca¤›z.”Eskiflehir’deki Hava Kuvvetleri 1. Hava‹kmal Bak›m Merkezi Komutanl›¤› tara-f›ndan ba¤›fllanan üç vagondaki yolculargidifl ve dönüfl yaklafl›k 1.3 kilometre tu-tan yolculu¤u nefle içinde tamamlad›.

Rahmi M. Koç Müzesi’nden bafllayan “Hasköy-Süt-lüce Demiryolu”, asl›nda Türkiye’de demiryollar›tarihinde önem tafl›yan ancak bugün unutulmufl birhatt› da canland›racak. Birinci Dünya Savafl› s›ras›nda ‹stanbul’da hemelektrik üretimi hem de vapurlar için gereken kömü-rün bulunmas›nda s›k›nt› bafl gösterince, Karadenizk›y›s›ndaki A¤açl› kömürünün getirilmesi amac›ylayap›lan toplam 62 kilometrelik “Haliç-KaradenizSahra Hatt›” ad› verilen bu hat, 1916 y›l›nda ta-mamland›. Osmanl› ‹mparatorlu¤u döneminde 8 bin kilomet-reyi aflan demiryolu hatlar›n›n ilki ‹zmir-Ayd›n hat-t›yd›; 1856’da yap›m›na bafllanm›flt› ve 1866’daAyd›n’a ulaflm›flt›. Ard›ndan yap›lan Rumeli hatt›n-dan sonra ilk tren 1888 y›l›nda ‹stanbul’a ulaflt›.Yap›m›na 1900’de bafllan›lan, 1908’de Medine’yeulaflan ve I. Dünya Savafl› s›ras›nda Hicaz’a uzat›-lan 456 kilometre uzunlu¤undaki “Hicaz Demiryo-lu” ise, Türk asker ve sivil mühendisleri taraf›ndanyerli teknik olanaklar ve mali kaynaklar kullan›la-rak yap›lm›flt›. Di¤er demiryollar›n›n tümü yabanc›-lar taraf›ndan yap›larak iflletilmifl, demiryolu yap›-m› için ‹ngiltere, Almanya, Fransa ve Rusya aras›n-daki çekiflmeler Osmanl› ‹mparatorlu¤u’nun önem-li bir d›fl politika sorunu olmufltu. “Haliç-Karadeniz Sahra Hatt›”, 143.5 santim ge-niflli¤indeki standart demiryollar›ndan daha darolarak yap›lm›flt› ve Silahdara¤a’dan bafllayanhat, Ka¤›thane Deresi’ni izleyerek Kemerburgaz’aulaflt›ktan sonra iki kola ayr›l›yordu. Bat› kolu Ka-¤›thane Deresi’ni izleyerek Uzunkemer’in alt›ndangeçip A¤açl›’da Karadeniz k›y›s›na ulafl›yordu vetoplam uzunlu¤u 43 kilometreydi. Hatt›n do¤u koluise Belgrad Orman›’n›n içinden Ortadere’yi izleye-rek Çiftalan’da Karadeniz k›y›s›na ulafl›yordu. 14kilometrelik bu kol, Karadeniz k›y›s›ndan giden 5kilometrelik bir hatla birbirine ba¤lanm›flt›. Kemer-burgaz’dan sonra bir çember oluflturan demiryolu-nun toplam uzunlu¤u 62 kilometreyi buluyordu.Bafllang›ç noktas›na Enver Pafla’n›n ad› verilen hat-ta, toplam 12 duraklama yeri bulunuyordu. Müthiflbir do¤a manzaras› içinde ormanlardan geçenhat, ahflap tahta köprülerle birbirine ba¤lan›yordu.Dekovil hatt› 1928 y›l›na kadar kullan›ld›. Bu tarih-ten sonra hatta, kömür yerine yöre köylerinin ihti-yac› olan odun tafl›nd›. 1950’li y›llarda ise demir-yolu söküldü, parçalar› kayboldu. Uzun süre unutu-lan hat, 1998 y›l›nda araflt›rmac›lar taraf›ndan ye-niden gün ›fl›¤›na ç›kar›ld›.

Haliç-Karadeniz Sahra Hatt›

31

32

onfüçyüs’ün o ünlü sö-zünü biliriz: “Bana bal›kverme. Bal›k tutmay› ö¤-ret.” ‹smail fientürk busözün de ötesine geçiyor

asl›nda. Önce bal›k tutacaklar› topluyor.Uygun mekân› haz›rl›yor. Bal›k tutmay›ö¤retiyor ve yetifltirdi¤i bal›kç›lara yeniavlanma alanlar› gösteriyor. Fiziksel en-gelli ‹smail fientürk, memleketi Karade-niz Ere¤li’de kurdu¤u Fiziksel EngellilerDerne¤i’nde tam 10 y›ld›r fiziksel engel-lileri ekonomik ve sosyal hayata dahiledebilmek için u¤rafl veriyor. Projelerhaz›rl›yor, hayata geçiriyor, engellilere iflortam› sa¤l›yor. Engelli üyeler derne¤intekstil atölyesinde bölgedeki sanayi ku-rulufllar› için ifl elbiseleri dikiyor, bilgisa-yarl› muhasebe kursu görüyor, ‹ngilizceö¤reniyorlar. Bütün bunlar› anlat›rkenyaflad›¤› zorluklar› ise hep üstü kapal›geçiyor ‹smail fientürk; çünkü o hep çö-züm odakl› düflünmeye adam›fl kendisi-ni. Belki de s›rf bu yüzden, ald›¤› tümödülleri ziyadesiyle hak ediyor.

Dilerseniz geçirdi¤iniz kaza ile baflla-yal›m söylefliye...1970 Karadeniz Ere¤li do¤umluyum. Li-sede okurken, ilçemizdeki sanayi kuru-luflu Ere¤li Demir Çelik fabrikalar›n›nyüzme tak›m›nda da spor yap›yordum.1987’de lise birinci s›n›ftayken, Erdemiryüzme plaj›nda hatal› bir atlama sonucuboyun travmas› geçirdim. Sakatland›m.226 gün Ankara’da de¤iflik hastanelerdetedavi gördüm. Boynumdaki beflinci ke-mik k›r›lm›flt›, alç›ya ald›lar, doksan gün

tavana bakt›m. Çok zor bir dönemdi. Ar-kas›ndan yaklafl›k alt› ayl›k fizik tedavi-den sonra evime döndüm. Art›k teker-lekli sandalyeye ba¤›ml›yd›m ve ailemleberaber yaflamak durumundayd›m.Asansörü olmayan bir apartman›n dör-düncü kat›nda oturuyorduk. O yafllarda,her gün bir yerlere giden, kültürel haya-

t›n içinde bir gençken, art›k her fley de-¤iflmiflti. Çekiniyordum da. Sanki engel-li olmak kiflinin bir ay›b›ym›fl gibi... Sa-katland›ktan sonra kabu¤uma çekildim.

Bu dönemi nas›l atlatt›n›z?Bol bol kitap okudum, resim yapt›m. Ta-bii içinde durumunuzu kendi kendinize

K

çimizden birii

“Senin için ifl, benim için hayat”

‹smail fientürk, kurdu¤u dernekle engellilere yeni bir hayat veriyor: “Engelliarkadafllar›m›za ifl e¤itimi veriyoruz, ard›ndan da istihdam›n› sa¤l›yoruz. Özelsektörde istihdam etti¤imiz insanlardan çok memnunlar. Çünkü o ifl, sizin için

s›radan bir ifl ama o arkadafl için hayata tutunacak bir dald›r”

• Junior Chamber Türkiye-Türkiye’nin10 Baflar›l› Genci Yar›flmas› JüriÖzel Ödülü

• Üzeyir Garih An›s›na DüzenlenenDünya Genç Giriflimci ‹fladamlar›Yar›flmas› Önderlik Ödülü

• T.C. Baflbakanl›k Onur Ödülü • Gökçe Karatafl Vakf› Engellilerde

Y›l›n Yöneticisi Ödülü

‹smail fientürk’ün ödülleri

33

tart›yorsunuz: Hangi noktaday›m, hanginoktaya gitmem laz›m, ne olmam laz›m,bunu kabullenmeli mi, yoksa bu flartlar›de¤ifltirmeli miyim? Benim bafl›ma gelensokaktaki herhangi bir insan›n her an ba-fl›na gelebilirdi. Burada aslolan, yani sa-katland›ktan, avantajl› durumdan deza-vantajl› duruma düfltükten sonra hayat-tan kopmamak. ‹flte bunu baflarmak gere-kiyor. Bu da, kiflinin inanc›yla, azmiyledo¤rudan alakal›. ‹çinde bulundu¤umflartlar› kabul etmem mümkün de¤ildi. Ozaman dedim ki, “‹smail, ayaklar›nla ya-pamad›¤›n iflleri, kafan› kullanarak yap-mal›s›n.” Bu düflünce benim için milat ol-du ve ilk ifl olarak e¤itimimi tamamlamakarar› ald›m. Ere¤li’den Zonguldak’a hergün 90 kilometre giderek liseyi bitirdim.fiimdi Anadolu Üniversitesi ‹flletme Bölü-mü son s›n›fta okuyorum. Bu arada epeyde resim yap›yordum. 1998 y›l›nda, ya-k›n dostumuz olan Hannover Baflkonso-losu’nun tavsiyesi üzerine Almanya Han-nover’de resim sergisi açt›m.

Dernek fikri nas›l olufltu?Türkiye’ye döndükten sonra beni çok et-kileyen bir olaya flahit oldum. Bir mey-danda çocuklar, kocaman bir köpektenkaç›yorlard›. Çocuklardan biri ellerininüzerinde kaçmaya çal›fl›yordu. Kendi im-kânlar›mla onu tekerlekli sandalye sahibiyapt›m. Sonra, benim durumumda olaninsanlar› bir çat› alt›nda toplamay› düflün-düm; sorunlar›m›z› paylaflabilece¤imiz,çözüm kararlar› alabilece¤imiz... 1998 y›-l›nda Fiziksel Engelliler Derne¤i’nin tüzü-¤ünü haz›rlad›m. Derne¤i, ›s›tmas›, suyu,tuvaleti olmayan 24 metrekarelik bir bü-roda kurduk. 2000 y›l›nda ise mülkiyetiDevlet Demiryollar›’na ait, at›l durumda-ki bir ilkokul binas›n› kiralad›k. 310 m2kapal› alan›, 1260 m2 bahçesi vard›. Res-tore ettik. Akl›m›za gelebilecek her fleyiyenilemek durumunda kald›k.

Kuruluflundan bu yana derne¤inizdeneler gerçeklefltirdiniz? fiu anda Bat› Karadeniz’de, engelliler ala-n›nda en büyük sivil toplum kuruluflu-yuz. ‹flitme, görme, ortopedik ve zihinselengelli yaklafl›k 900 üyemiz var. Üyeleri-mizi, baflta tekerlekli sandalye ba¤›fl› ol-mak üzere, rehabilitasyon merkezimizdee¤itim vererek, istihdam ederek sosyalhayat›n içine almaya, evlerinden ç›karma-ya çal›fl›yoruz. Kenti de engelliler için ya-flanabilir hale getirmek üzere düzlemliyollar, tuvaletler, rampalar yapt›r›yoruz.

Türkiye’de flirketler, kalifiye eleman bula-mamaktan yak›n›yor. Kahvehanelere gi-diyorsunuz, t›ka basa iflsiz insan dolu. Buikisini nas›l bir araya getirebiliriz? ‹flsiz in-sanlar› kalifiye hale getirerek! Bu, engelli-ler için de de¤iflmiyor. Bize gelen engelli-lerin ço¤u genç, ilk talepleri de ifl oluyor.Onlar› kalifiye hale getirmek gerekiyor.Bu amaçla mesleki rehabilitasyon ünitesikurduk, bilgisayar laboratuvar› açt›k, bil-gisayarl› muhasebe ve ‹ngilizce e¤itimiveriyoruz. Tekstil atölyemizde, bölgedekisanayi kurulufllar› için ifl elbiseleri dikiyo-ruz. ‹flkur ile beraber arkadafllara e¤itimveriyoruz, kalifiye hale getiriyoruz. Dün

dü¤mesini dikemeyen, bugün gömlek di-kiyor.

E¤itim sonras› istihdam sorunu oluyor mu?Bu e¤itimi verdi¤imiz arkadafllar›m›z›nbirço¤unun özel veya kamuya ait ifllerdeistihdam›n› sa¤l›yoruz. Özel sektörde is-tihdam etti¤imiz insanlardan çok mem-nunlar. Çünkü o ifl, sizin için s›radan birifl ama o arkadafl için hayata tutunacak birdald›r. Hiç unutmam, bir tersane bizden,alt› gün içinde 300 tane farkl› modellerdeiflçi k›yafeti istemiflti. Engelli arkadafllar›-m›z orada, kumafl kesim tezgâhlar›n›nüzerinde uyudular ve sipariflleri günündeteslim ettiler.Bir ara bir firmaya fason çal›flt›k. Milan’a,Juventus’a taraftar formas› diktik. Avus-turya Milli Tak›m›’na kaflkol diktik. Arka-dafllara flunu söylüyorum: “Siz engellisi-niz. Engelli olman›z, size kalitesiz malyapma hakk›n› vermez. ‹nsanlar verdi¤iparan›n karfl›l›¤›n› ister. Onu giyecek in-sanlar, hakk›m›zda iyi düflünmeli.”Biz bölgemizdeki sanayi kurulufllar›na, ifl-çi k›yafeti ile birlikte garanti de veriyoruz.Gerekti¤inde ücretsiz olarak düzeltme ya-p›yoruz. Tekstil atölyemizde flöyle bir so-run vard›: Bina atölye için uygun de¤ildi.Bant sistemi kuram›yorduk. fiimdi bantsistemini de kurduk. Ek inflaat›m›z›n ka-lorifer ve boya ifli kald›. Kalan iflleri Kara-deniz Bölge Komutanl›¤›’na ba¤l› inflaattaburu yap›yor. Bitince, ilave makinelerlemakine parkurunu 30’a ç›karaca¤›z. Dahabüyük iflletmelere, daha çok ürünü, dahak›sa sürede üretmek istiyoruz.

Tekstil d›fl›nda baflka alanlara kaymay›düflünüyor musunuz?Evet, yeni bir projemiz var: Engelliler içinmobilya tasar›m›. Türkiye’de böyle bir fleyyok. Bunu biz, Karabük Üniversitesi Rek-törü ve ilçemizdeki meslek okulu ö¤ret-menleriyle birlikte tasarlad›k. Projemizonayland›. Berlin’e gidip bu konuda bilgialaca¤›z ve bir fizibilite çal›flmas› yapaca-¤›z. Bu projeyi gerçeklefltirebilirsek, Tür-kiye’de bu alanda ilk ve tek olaca¤›z. En-gelliler olarak 2001’de tekstil üretimi ya-parken de tektik.Bir de fizik tedavi rehabilitasyon merkeziprojemiz var. Onu gerçeklefltirmeye çal›-fl›yoruz. Bunu projelendirdik. Demiryol-lar›ndan 440 m2 civar›nda bir yer kirala-d›k. Fizik tedavi rehabilitasyon merkezin-den yine engelliler istifade edecek. ‹fllet-mesini devredip derne¤imizin de gelir el-de etmesini sa¤layaca¤›z.

‹smail fientürk’ün her anneler ve baba-lar gününde kap›s›n› çalaca¤› iki ailesivar: fientürkler ve Arseller. fientürk, flef-katleriyle ›s›nd›¤›, nasihatleriyle ayd›n-land›¤›, anne-baba gibi gördü¤ü VehbiKoç Vakf› Yönetim Kurulu Baflkan› Se-mahat Arsel ve efli Dr. Nusret Arsel iletan›flma öyküsünü anlatt›:“1997’de Vehbi Koç Vakf›’na yaflamöykümü anlatan bir mektup yazd›m vekiflisel bir bilgisayar talebinde bulun-dum. Semahat Han›m ile tan›flmam›z,öykümden çok etkilendi¤ini belirten bircevap yazmas›yla bafllad›. Bana bir bil-gisayar hediye etti. Kendisiyle yüz yüzegörüflmek ve flükran duygumu iletmekiçin bir randevu talep ettim. Divan Ote-li’nde buluflarak sohbet ettik. Ard›ndanefli Nusret Arsel Beyefendi ile de tan›fl-t›m. Semahat Han›m o gün bugündürbana bir anne flefkatiyle yaklaflt›. Nus-ret Bey’in tavsiyeleri ise yolumu ayd›n-lat›r. Ne kadar yo¤un olurlarsa olsun-lar, ‹stanbul’a her geldi¤imizde bize va-kit ay›r›rlar.”

‹smail fientürk’ün iki ailesi var

34

letiflimi

eyin, kafatas›n›niçine ergonomikbir biçimde yerleflmifl;kendini de koruyor, gizeminide. Tüm organlar›m›z› kon-

trol etmekle kalmay›p duygular›m›z›, dü-flüncelerimizi ve hayallerimizi yönlendiri-yor. ‹flte bu yüzden insano¤lu, yüzy›llard›rbu kapal› kutunun içindeki s›rlar› çözmeyeçal›fl›yor. Rahmi M. Koç Müzesi’nde aç›lan“Beyin: Gizemli Yolculuk” sergisi, bu kutu-yu sizler için aral›yor. 2004 y›l›nda Dani-marka Experimentarium Bilim Merkezi’nceoluflturulan bu sergi “gezilmiyor, yaflan›-yor”. Sergideki 42 aktivite, ziyaretçinin beflduyusunu harekete geçirecek, kiflisel dene-yime dayal› bir keflif sa¤layacak flekilde ta-sarlanm›fl. Ziyaretçiler böylece beyinlerindeneler olup bitti¤ini bizzat inceleyebiliyor.K›sa dönem haf›zas›n› test eden oyunlar,görsel veya iflitsel olarak hangi beyin yar›m-küresinin bask›n oldu¤unu belirleyen bilgi-

sayar testleri; vücut ko-ordinasyonunuzu s›nayan

fiziksel egzersizler, örne¤in tersdireksiyonlu bir scooter, ç›k›lmas› imkân-s›z bir merdiven, aktivitelerden baz›lar›...Sergi, 7’den 77’ye her yafl için keyifli, anla-fl›labilir. Smart Kids iflbirli¤iyle, sergi websitesinden duyurulacak, günlerde çocuklariçin workshoplar düzenlenecek. ‹lk olarakDanimarka’da sergilenen, ‹stanbullularaulaflmadan önce 2005’te Macaristan,2006’da Polonya, 2007’de Fransa, Mart2008’de Yunanistan’da 1 milyonun üzerin-de merakl›yla buluflan sergiye, son günüolan 30 Haziran’a kadar seminer ve panel-ler de efllik edecek. Serginin haz›rlan›fl› veTürkçe’ye uyarlan›fl› sürecinde uzman gö-rüfllerinden yararlan›lan t›p doktorlar›n›nrehberli¤indeki paneller ve konferanslar›nkonular› aras›nda, “Aflk›n Nörobiyoloji-si”nin yan› s›ra, migren, alzheimer, epilepsive inme de var.

BDireksiyonunu solaçevirirseniz araç solagider, sa¤a çevirirsenizsa¤a. Peki bu mekanizmaters ifllese, arac›n›z›kullanabilir misiniz?Beyninizi kand›rabilirmisiniz? “‹mkâns›z” birmerdivenden ç›kabilirmisiniz? Beyninizinhangi yar›mküresiyleiflitiyorsunuz? Hangigözünüz daha bask›n?K›sa dönem haf›zan›z nedurumda? Peki yaduygular›n›z?..

Gizemli ve e¤lenceli bir yolculu¤a

haz›r m›s›n›z?

35

ilinmeyeni çok beyin hakk›nda bir bilinen, çal›fl-t›kça geliflti¤i. Çünkü beyin yeni fleyler ö¤rendik-çe nöronlar aras›nda yeni ba¤lant›lar olufluyor.Böylece beyin de gelifliyor. Ö¤renme sürecine araverildi¤inde ise beyindeki baz› ba¤lant›lar kaybo-

luyor; bellek giderek geriliyor. Amerikan Hastanesi Nöroloji Uz-man› Dr. Bülent Kahyao¤lu ile bu gizemli organ›m›z› konufltuk.

Beynin s›rlar›n›n çözülmesi konusunda gelinen nokta nedir? Teknolojinin geliflmesiyle beraber birçok aflamalardan geçildiama beynin gizemi tümüyle çözülmüfltür demek için daha çokerken. Yine de bilim ilerledikçe beyinle ilgili birtak›m yanl›fl ka-n›lar ortadan kalk›yor. “Beyinde belli merkezler var, o merkez-ler her fleyi idare ediyor; di¤erleri biraz daha sessiz kal›yor” yan-l›fl kan›lardan biri. Bir baflkas› da, “Beynin belirli bir oran›n›nkullan›lmas›”... Bir bilgisayar›n kaçta kaç›n› kullan›yorsunuz?Evet, haf›zas›n›n belirli bir bölümünü kullan›yorsunuz ama bü-tün devreler ayn› anda çal›fl›yor. Beynimiz de ayn› flekilde!

Hangi organ›n fonksiyonlar› beyinde en fazla yer kaplar?Baflparmak! Baflparma¤›n kaplad›¤› motor alan kendi boyutla-r›ndan çok daha büyük bir alana sahiptir. Yani baflparma¤›n re-zervi, boyutuna göre fazlad›r. Kontrol edilmesi en zor olan ve bi-zi hayvanlardan ay›ran organ baflparmakt›r. ‹nsan kadar baflpar-ma¤›n› net olarak kullanan bir canl› yoktur. Baflparmak bizimuygarl›¤›m›z›n temelini oluflturuyor; yaz› yazmay›, alet kullan-may› baflparmakla beceriyoruz.

Beyni olumsuz etkileyen faktörler nelerdir?Beyin de sonuçta organlar›m›zdan biri. Ne kadar düzgün, ne ka-dar çok mant›kl› ve sistematik çal›fl›rsa, o kadar iyi çal›fl›yor. Ye-ni birtak›m fleyleri ö¤renmek beyin fonksiyonlar›n› daima diritutuyor. ‹kinci olarak flunu unutmamal›y›z: Beynimiz çok mik-tarda oksijen ve glikoz kullan›r. Bunlar yeterli olmad›¤›nda be-yin, fonksiyonlar›n› sa¤l›kl› gerçeklefltiremez. Özellikle buna-mayla ilgili yap›lm›fl baz› epidemiyolojik çal›flmalar var. fiimdigenel anlamda konuflursak, örne¤in 70-80 yafl grubunda, 10yafll›dan üçü bunuyor; hepsi bunam›yor. Bunamayla ilgili hasta-l›klarda genetik özellikler çok önemli. Ama giderek yerleflen birfley daha var; o da damarsal özellikler. Damar sertli¤i varsa, tan-siyon varsa, fleker varsa, kolesterol yüksekse, yani kan tafl›yandamarlarda bir bozukluk varsa, bu insanlar daha çabuk bunu-

yor. ‹kinci olarak bunayanlar içinde de bu grup daha h›zl› bu-nuyor. O nedenle genel anlamda vücuttaki damarlar› sa¤l›kl› tu-tacak fleyler beyni de sa¤l›kl› tutuyor. Buna düzenli egzersiz, ki-lo almama, sigara kullanmamay› da katmak mümkün.

Unutkanl›k hangi aflamada hastal›k olarak de¤erlendirilir?Unutkanl›k, bir fleyin ö¤renildikten sonra geriye o bilginin ça¤-r›lmas› ve o bilginin kullan›lma süreciyle iliflkilidir. fiimdi buradaüç kriter var: Bir kere kiflinin iyi ö¤rendi¤inden emin oldu¤u bil-ginin ça¤r›lmas› ve kullan›lmas›nda probleminin olmas› laz›m.Oysa örne¤in stresli insanlar›n, dikkat aral›klar› dar olan insanla-r›n unutkan olmas› kadar do¤al bir fley yok. Bir kere bunlar›nay›rt edilmesi laz›m. ‹kinci olarak unutkanl›¤a yol açan baz› ek-siklikler olup olmad›¤› saptanmal›. Örne¤in kolesterol nedeniyleinsanlar k›rm›z› etten korkar oldu. Kimse k›rm›z› et yemiyor, ze-hirmifl gibi... Halbuki gene unutmayla ilgili olan B12 vitamininen önemli kayna¤› k›rm›z› ettir. Öyle olunca vitamin B12 eksik-li¤ine ba¤l› unutkanl›klar görmeye bafllad›k. Bu yerine kondu-¤unda unutkanl›k problemi ortadan kalk›yor. Bir baflka örnek:Özellikle orta yafl kad›n grubunda tiroid hastal›klar›n›n ilk belir-tilerinden biri unutkanl›k. Tiroid ilginç bir hormondur. Tiroidhastal›klar›nda birçok fley olurken, ayn› zamanda unutkanl›k daolabiliyor. Bu durumda unutkanl›¤›n kayna¤›n›n ay›rt edilmesigerekir. Son olarak, normal yafllanma sürecinde unutkanl›k gö-rülebiliyor: isimler, küçük eflyalar›n yeri unutuluyor. Problemçözme h›z› yavafll›yor. Bunu aflan fleyler, hastal›k sürecidir.

Hastal›k aflamas›na gelmemifl boyuttaki unutkanl›¤a karfl›neler yapabiliriz?Ö¤renme flemalar›n›n geliflmesinde ana yöntemlerden bir tanesibirçok modaliteyi bir araya getirmektir. Örne¤in, “Ben bugünbiriyle röportaj yapt›m, üstünde gülkurusu bir kazak vard›, par-ma¤›nda da bir yüzük vard›” dersem unutma flans›m› azalt›yo-rum. Çünkü yüzük, gülkurusu ve röportaj kelimelerini arka ar-kaya getirmek, ö¤renme mekanizmas›nda bir kolayl›k sa¤l›yor.Ayn› bir bilgi ararken, bilgisayarda arama motoruna anahtarsözcükler vermifl gibi oluyorum. Bu, hem ö¤renme mekanizma-s›nda hem de ö¤renilen bilgiyi geri ça¤›rmada kolayl›k sa¤l›yor.Ayr›ca hangi yaflta, hangi e¤itim düzeyinde, hangi sosyal statü-de olursak olal›m, yeni fleyler ö¤renelim. Bu hem ruh sa¤l›¤›hem de beyin sa¤l›¤› için önemli. Hayata bir yenilik katmak hembeynin keskinli¤i aç›s›ndan hem de ruhsal olarak önemli.

B

“‹flleyenbeyin IfiILDAR”

36

letiflimi

akk› M›s›rl›o¤lu, 70’lerin sonundan itibarenreklam dünyas›nda profesyonel olarak yer alanbir isim. Üniversiteden arkadafllar›yla kurdu¤uAjans Ultra 28 y›ld›r yoluna devam ediyor. K›-sa filmden kitap kapaklar›na, flafl›rt›c› tasar›m-

lara sahip dergilerden plak kapaklar›na, afifllere kadar pekçok alanda baflar›l› tasar›mlara imza atan, yurtiçinde ve d›fl›n-da önemli ödüller alan M›s›rl›o¤lu ile bir “iletiflim” olarakreklam›, reklam›n marka ve itibar›yla olan iliflkisini, Türki-ye’deki reklamc›l›¤› konufltuk.

Reklam›n sat›fl d›fl›nda, markaya ve ürüne katk›s›ndansöz ediyorsunuz, nedir bu?Buna aç›k aç›k marka itibar› diyorum. Reklamc›l›kta “itibar”,“imaj” daha çok kurumsal iletiflim için geçerli kavramlar. Benürünler için de, ürün anlam›nda markalar için de itibar›n çokönemli oldu¤unu düflünüyorum. Reklam›n bir aidiyet duy-gusu yaratmas› önemli. Bu, insan beyninin y›kanmas› ve pa-ralize edilmesi gerekçesiyle baz› anti-reklam görüfller çerçe-vesinde afla¤›lan›r. Ancak bunlar kötü reklamlar›n yöntemle-ri. Fazla frekans alarak, çok fazla görünürlük sa¤layarak böy-le bir etki yaratabilirler. Bu benim reklamc›l›kta itibar etti¤imbir fley olmad›. Aksine frekans›n düflük oldu¤unu varsayarakifl yapmay› do¤ru buluyorum.

H

Ünlü reklamc› ve tasar›mc› Hakk›M›s›rl›o¤lu’na göre, gelecekte sadecemisyon sahibi kurumlar›n yaflamas›mümkün olacak. Bunun için de kurumlar“iletiflimlerini sonsuza dek yaflayacakm›flhayaliyle kurmak zorundalar”

“Sadece misyon sahibikurumlar yaflayacak”

37

Yani reklam›n daha az görülmesi mi?‹nsanlar reklam› bir kere görse bile bu-nun bir etki yaratmas›… Etkiden kast›m,yap›lan iflin içinde bir zekâ olmas›. ‹zle-yenlerle bir zekâ ba¤› kurmas› benim içinreklam›n olmazsa olmazlar›ndan biri.Reklam›n insanlarla hem zekâ hem duyguboyutunda iliflki kurdu¤unu, buradankalkarak da marka ya da kurumun insan-lar›n beyninde iyi bir yer edindi¤ini düflü-nüyorum.

Bunun çok klasik örnekleri var m› Tür-kiye’den?Var. Örne¤in Garanti Bankas›’n›n bir dö-nemler gücünün çok üzerinde alg›lanmas›tamamen reklamlar› sayesinde olmufltur.Sucu çocuk ya da taksi filmi Garanti Ban-kas›’n›n o dönemde insanlarla iliflkisinihem insani boyutta hem de espri boyu-tunda sa¤lam kurdu¤unu gösteriyor ve budevam ediyor. Reklam aidiyeti ve marka›srarc›l›¤›n› da sa¤lamal›. Ürünler kaliteolarak birbirine yak›nlaflt› ama mesela Co-ca-Cola içenler baflka marka içmez. Bura-da aidiyeti devam ettirecek fley, iletiflim ol-maya bafll›yor.

Bu anlamda reklamc›lar toplumdakie¤ilimlerle daha iyi iliflki kurabiliyordenebilir mi?Ben iyi örnekleri görüyorum; örne¤in fut-bol kültürünün zekice kullan›ld›¤› baz›reklamlar bence iflini dozaj›nda yap›yor.Ancak futbolun fanatik taraf›n› vulgar biryaklafl›mla kullanmak bana kötü geliyor.Ayn› vulgarl›k cumhuriyetçilik için de, la-iklik için de kötü geliyor…

Reklamda toplumsal tabulardan sözediyorsunuz? Evet, kiflisel olarak ben tabular›n reklam-

larda kullan›lmas›ndan yana de¤ilim, etikbulmuyorum; bu Atatürk de olabilir,cumhuriyet de olabilir, din de olabilir.Politik olarak toplumdaki kutuplaflmayayol açacak reklam›n yap›lmamas› gerekti-¤ini düflünüyorum. Mesela Cumhuriyetgazetesi reklamlar›n› yarat›c›l›k olarakçok iyi bulmakla birlikte, yanl›fl buluyo-rum. Bir siyasi parti böyle bir fley yapabi-lir ama bir anlamda kamu hizmeti verenbir gazetenin ya da bir ticari kurumun butabular› yan›na ya da karfl›s›na al›p ticaribir iletiflim faaliyeti yapmas›n› etik olarakdo¤ru bulmuyorum. Milliyetçilik de bunadahil ancak mesela Cola Turka; Amerika-l›lar içiyor, Türklefliyor. Bu beni rahats›zetmez; milliyetçilik olarak negatif haneyekonmaz, sonuçta mizaht›r, komiktir.

Türkiye’deki reklamc›l›¤›n bir ekololuflturdu¤unu düflünüyor musunuz? Türk insan› reklamda iki fleyden çok hofl-lan›yor; bir mizah, iki müzik. Gaglara, gö-rüntüye dayal› de¤il de söze, laf oyunlar›-na dayal› bir mizah bu… Ayr›ca c›ng›l,Türkler için her zaman etkili oluyor. Buda o tür bir reklamc›l›¤› Türkiye’de belliölçüde oluflturdu. Özellikle lafa dayal›reklamda Ali Taran, Türk usulü diyebile-ce¤imiz bir üslup gelifltirdi. Bu reklamla-r›n birço¤u bence çok iyiydi ama meselayurtd›fl›nda hiç itibar görmediler çünküanlafl›lmalar›na imkân yoktu. Ama bu on-lar›n yanl›fll›¤›n› göstermiyor. Ancak, AliTaran’›n bafllatt›¤› baflar›l› “laf ebeli¤inin”kötü örneklerinin devam etti¤ini düflünü-yorum. Geçen gördüm, tuvalete gidenadamlar var, “tuttu¤u tak›ma güvenenler”gibi bir z›rva... Türklerin bu tür laf oyun-lar› hofluna gitse de, itibar› zedeleyecek,uzun vadede markaya kötülük yapacak,kaba popülist bir reklam örne¤i.

Yarat›c›l›¤›n bir formülü var m›?Problemle karfl›lafl›ld›¤› zaman, bir yarat›-c›n›n o anda kafas›nda bir fley çakmas› ge-rekti¤ini düflünürüm. Yarat›c› reklamc›l›k,problemle karfl›laflt›¤›n zaman senin o za-mana kadar biriktirdi¤in seslerin, görün-tülerin, müzi¤in, kelime da¤arc›¤›n›n biraraya gelip do¤ru bir flekilde ç›kmas›d›r.

Reklamverenler iflinize çok kar›fl›r m›?Profesyonelleflme ad›na, pazarlamada çal›-flan yeni mezun insanlar müflteri taraf›ndaoturup, ifli çok olumsuz yönlere sürükle-yebiliyor. Bu kurumlara da zarar veriyor.Bu insanlar o kurumlarda fazla kalmay›ptransfer olduklar›nda kurum haf›zas› kal-m›yor. Kurumsal iletiflimde en büyük teh-like, hep birbirine benzeyen kurumlar›nortaya ç›kmas›. Bir de her fleyin para en-deksli olup maliyetler düflürülmeye çal›fl›-l›rken tamamen beyin gücüne dayananreklamc›l›¤›n da düflük komisyonlarla, üc-retlerle köfleye s›k›flt›r›lmas› ve bundan daherkesin zarar etmesi… ‹flte o zaman oyüzde 90’›n› sevmedi¤imiz reklamlarlakarfl› karfl›ya kal›yoruz.

Kurumsal iletiflim ve kurum kimli¤i flir-ketler için ne derece önemlidir?fiirketler e¤er kendilerini gelip geçici, gü-nü kurtaran, k›sa sürede büyük kârlar el-de edip sahiplerinin birer rantiye olmay›hedefledikleri “fleylerse”, kurumsal ileti-flim önemsiz bir detay olarak görülebilir.Yok e¤er flirketler bir misyon sahibiyse, bumisyon flirket sahiplerini bile afl›yorsa ku-rumsal iletiflim büyük önem kazan›yor.Gelecekte sadece misyon sahibi kurumla-r›n yaflamas› mümkün olacak. Bugün birkurum iletiflimini sonsuza dek yaflayacak-m›fl hayaliyle kurmak durumundad›r. K›-saca, sonsuz bir süreç bu.

Koç Toplulu¤u’nun kurum kimli¤i veiletiflimi için bu ba¤lamda neler söyler-siniz?Koç Toplulu¤u, Türkiye’de kurum kimli-¤ine önem veren kurumlardan ilki. Misyo-nu olan, hedeflerini günün koflullar›na gö-re güncelleyebilen, ama a¤›rbafll› ve güvenveren bir kurum. Mütevaz›l›¤› kiflisel ola-rak benim ilgimi çekiyor ve takdir ediyo-rum, ama bu mütevaz›l›k toplumsal mis-yonun yeterince alg›lanamamas›na yol aç›-yor. Mütevaz›l›¤› elden b›rakmadan kuru-mun toplumsal misyonunun daha geniflkitlelerle paylafl›lmas›n›n do¤ru bir kararoldu¤unu düflünüyorum.

Güzel Sanatlar Akademisi Grafik bölümünden mezun oldu. Kuruldu¤u y›ldan bugüne Ul-tra Ajans’›n orta¤›, eflbaflkan› ve yarat›c› yönetmeni. 1992-1995 y›llar› aras›nda GrafikerMeslek Kuruluflu Yönetim Kurulu’nda görev yapt›. Grafik tasar›m ve reklamc›l›k alan›ndakiçal›flmalar› Print, Graphis, Archive gibi uluslararas› dergi ve seçkilerde yay›mland›. Beyaz,FOL, Aries gibi dergilerin tasar›m›nda ve yay›m›nda yer ald›. Orhan Pamuk’un “Kar” adl›roman›na, Türkiye’de ilk kez bir kitap için düzenlenen reklam kampanyas›n› tasarlad›. Pa-muk, Gündüz Vassaf gibi yazarlar›n kitap kapaklar›n›n tasar›m›n› gerçeklefltirdi. 2002’deGrafist Uluslararas› Grafik Tasar›m Günleri bünyesinde retrospektif sergisi aç›ld›. Yurtiçin-de çok say›da Grafik Tasar›m ve Kristal Elma jürilerinde görev alan M›s›rl›o¤lu, 2003’teKristal Elma Jüri Baflkan› ve Cannes Lions Uluslararas› Reklam Yar›flmas›’nda jüri üyesi, K›r-m›z› Bas›nda En ‹yiler Yar›flmas›’nda 2004’te jüri üyesi, 2005’te jüri baflkan› olarak görevyapt›. 1957 do¤umlu Hakk› M›s›rl›o¤lu, evli ve iki çocuk babas›.

Hakk› M›s›rl›o¤lu kimdir?

38

emelleri 100 sene öncesine uzanan Türkiye Milli Olimpiyat Ko-mitesi (TMOK), spor hayat›nda önemli yeri olan bir kurum.TMOK Baflkan› ve spor yazar› Togay Bayatl› ile kurumun misyo-nu ve hedefleri üzerine konufltuk. ‹stanbul’un rahatl›kla olimpi-yatlara ev sahipli¤i yapabilece¤i görüflündeki Bayatl›, Koç Hol-

ding ve di¤er kurumlar›n hayata geçirdi¤i kurumsal sosyal sorumluluk pro-jelerinin önemine dikkat çekti.

Komitenin amaçlar› ve tarihiyle bafllayabilir miyiz?Komitenin temel amaç ve prensipleri aras›nda ilk olarak “olimpik ruhu yay-mak” gelir. Burada sportif faaliyetlerin yan› s›ra “olimpik felsefeyi” de kaste-diyorum. O felsefe; insanlar›n bar›fl, dostluk ve kardefllik çerçevesinde birlik-te spor yapmas›n› temsil ediyor. O zamanki ad›yla Milli Olimpiyat Komitesi,1908’de, yani Osmanl› ‹mparatorlu¤u zaman›nda kuruldu. Komite kurul-duktan hemen sonra 1908 Paris Olimpiyatlar›’na kat›ld›. Cumhuriyet’in ila-n›n›n ard›ndan ise kurumun ad›, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi’ne dönüfl-tü. Atatürk, olimpik felsefeyi en iyi bilen insanlardan biriydi. 1924’te, Kurtu-lufl Savafl›’n›n hemen akabinde Paris’teki olimpiyatlara gidilmesi gerekiyordu.Türkiye’nin o tarihte 260 bin lira bütçesi var. Atatürk bu felsefeyi o kadar iyibiliyordu ki, o güç durumda bile, bütçeden 20 bin lirayla olimpiyata kat›la-cak sporcular›n masraflar›n›n karfl›lanmas›na karar verdi. Ayr›ca sporculara,onlardan madalya beklemediklerini, olimpiyat oyunlar›na kat›larak oradakisporcularla tan›flmalar› ve Türkiye’yi en iyi flekilde temsil etmelerinin yeterliolaca¤›n› söyledi.

por vizyons

TTürkiye OlimpiyatKomitesi Baflkan› TogayBayatl›’ya göre Türkiye’despor yayg›nlaflmal›. Çünküo, spordaki ve sosyalhayattaki sorunlar›n,“insanlar›n bar›fl, dostlukve kardefllik çerçevesindebirlikte spor yapmas›n›”temsil eden olimpikfelsefenin yayg›nlaflmas›sayesindeçözülebilece¤ine inan›yor

Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Baflkan› Togay Bayatl›:

“Olimpik ruh ÇATIfiMALARI ÇÖZER”

39

Peki Türkiye’de olimpiyat düzenlen-mesi hakk›nda ne düflünüyorsunuz?Öncelikle kamuoyunda yanl›fl bilinen birfleyi düzeltmek istiyorum. OlimpiyatlaraTMOK de¤il, “‹stanbul Olimpiyat Haz›r-l›k ve Düzenleme Kurulu” talip oldu. Bukurul, kanunla kurulmufl bir kurumdur.Baflkanl›¤›n›, dönemin spordan sorumludevlet bakan› yürütür. Komitede ayr›ca‹stanbul Valisi, ‹stanbul Büyükflehir Bele-diyesi Baflkan›, Gençlik ve Spor Müdürü,TMOK Baflkan› ve üç üyesi yer al›r. Bafl-vuru yapt›¤›n›zda, Uluslararas› Olimpi-yat Komitesi öneriyi inceler, o flehrin et-kinli¤e ev sahipli¤i yap›p yapamayaca¤›-na karar verir.

Peki sizce ‹stanbul olimpiyat yapabilirmi?Bugün Katar’›n 700 bin nüfusu var veolimpiyat düzenlemek istiyor. Geçmifly›llara bakt›¤›m›zda Katar’›n Asya Oyun-lar›’n› düzenledi¤ini görüyoruz. Pek çokülke olimpiyat düzenlemek istiyor. Bak›nAzerbaycan da aday! Kazan›r veya kazan-maz… Ancak Azerbaycan’›n olimpiyatadayl›¤›yla kendisini dünyaya tan›tmaimkân› buldu¤u bir gerçek.Türkiye’nin özelliklerini di¤er ülkelerehiçbir neden olmadan anlatamazs›n›z,dinlemezler… Bir konu olacak ki anlata-caks›n›z. TMOK ve Olimpiyat Kuru-lu’nun bu konuda önemli görevleri var.Olimpiyat almadan önce baz› sorunlar›çözmemiz gerekiyor. Örne¤in bir Olim-piyat Stad› yapacaks›n›z. Biz yapt›k. Ostatta Avrupa ve Dünya Atletizm fiampi-yonalar›n› yapacaks›n›z… Dünya Basket-bol fiampiyonas›’n›, Dünya Salon Atle-tizm fiampiyonas›’n›, Dünya Yüzme fiam-piyonas›’n› ald›k. Bütün bunlar olimpi-yatlar›n birer basama¤›d›r.Türkiye olimpiyatlar› neden yapamas›n?Nas›l Avrupa fiampiyonlar Ligi Finali ‹s-tanbul’da baflar›yla yap›ld›? Bak›n, ‹stan-bul’daki finali Avrupal›lar unutamad›.Uzmanlar bile bunu belirtiyor. O finaliçin 80 bin kifli geldi, baflar›yla a¤›rland›.Bu önemli bir deneyimdi. Ayn› finalinAtina’da pek çok soruna sahne oldu¤unuda hat›rlatmak isterim. Bütün bunlar›unutarak “Türkiye’de olimpiyat yap›la-maz” demek, kas›tl› davranmakt›r.

Yani tek eksi¤imiz kendimize güven mi?Gençlerimizin kendine güvendi¤ini, birfleyler yapmak istediklerini görüyorum.Yapabiliriz. Yeter ki imkânlar›m›z› do¤rukullanal›m. Tabii uzun bir haz›rl›k döne-

mimiz ve yapmam›z gereken çok fazlafley var. Öncelikle çevre konusunda pekçok eksi¤imiz var. fiehir içi trafik, altyap›-da da düzeltilmesi gereken konular var.Eksiklerimiz oldu¤u zaten s›r de¤il;önemli olan kendimize güvenmek ve çö-züm yollar›n› araflt›rmak.

Büyük bir genç nüfusa sahibiz. Olim-pik ruhun yayg›nlaflmas› gençlerimizene katar?Milli E¤itim’in spor politikas› oldukça il-kel. Hiçbir okulda do¤ru düzgün spor te-sisi yok. Bir yandan da çocuklar›m›z ina-n›lmaz bir yar›fl içindeler; ilk ve ortaö¤re-tim, ard›ndan üniversiteye giriflte s›nav-lardan bafllar›n› kald›ram›yorlar. Sporyapma imkânlar› kalm›yor bile. Haftadabir saat spor dersi var… Verme daha iyi.Oysa bu çocuklara spor kültürünü devermeliyiz. Futbol statlar›nda yaflananla-r›n temel nedeni, oradakilerin spor kül-türünün olmamas›. Olimpizm ideallerive olimpik hareketten bafllayarak, ülke-miz insanlar›n›n toplu veya kiflisel olaraksporu s›kça yaparak bunun mutlulu¤unaeriflmeleri sa¤lan›r. Gençlerimiz olimpikruh sayesinde ça¤dafl, çok yönlü, çevreyesayg›l›, sa¤l›kl›, Cumhuriyet ilkeleriyleörtüflen, bar›flç› ve sorumluluk sahibi bi-rer yurttafl olabilir.

Bu yönde ne gibi çal›flmalar yap›yorsu-nuz?‹stanbul’daki gençlerimizi olimpik felse-feye haz›rlamak için akademi komisyo-numuz arac›l›¤›yla 40 bin ö¤renciye uy-gulamal› konferans verdik. “Oli” ad›ndabir de maskotumuz var. “Oli” ile ilkö¤re-timin 4 ve 5’inci s›n›flar›na olimpik ruhue¤lendirerek aktar›yoruz.Adapazar› depreminden sonra fakir aile-lerin çocuklar›na yönelik spor okullar›açt›k. Bugün Türkiye’nin pek çok yerin-de 39 okulumuz var. Buralarda fakir aile-lerin çocuklar› spor yapma imkân› bulu-yor. Bu okullarda yetiflen baz› çocuklar›-m›z, bugün farkl› tak›mlarda oynuyor.Bu bile bizim için büyük bir mutluluk.

Türk sporcular›ndan Beijing 2008’deneler bekliyorsunuz?Bu oyunlar müthifl bir Çin bask›s›nda ge-çecek. Çünkü Çin’in ev sahibi olmaavantaj› bir yana, dört-befl sene evvel 16yafl›ndaki çocuklar› götürüp yetifltirdi.Büyük bir alt›n mücadelesine girecekler.Biz baz› branfllarda eskisi kadar da iyi de-¤iliz. Atletizmde iki sporcumuzla madal-ya alabilirsek, al›r›z. Gürefl ve halterdende madalya bekliyorum. Belki bir madal-ya da bokstan ç›kartabiliriz. Ancak dedi-¤im gibi, çocuklar›m›z bir olimpiyat flam-piyonunun nas›l ortaya ç›kt›¤›n› ve yar›fl-t›¤›n› görsün. Oraya gitmek bile onlariçin unutulmaz bir deneyim.

Koç Toplulu¤u’nun gençlere özgüvenafl›lama amac›yla gelifltirdi¤i sosyal so-rumluluk projelerini izliyor musunuz?Evet, izliyorum. Bu çal›flmalar, Türki-ye’nin sosyal yaflant›s› aç›s›ndan vazgeçil-mezdir. Kurumsal çal›flmalar bizim içinde çok önemli. Aç›kças›, Koç Toplulu¤uile benzer bir çal›flmay› yapmad›¤›m›ziçin çok üzülüyorum. Rahmetli VehbiBey’i oldu¤u gibi, di¤er tüm Koç Ailesimensuplar›n› da yak›ndan tan›yorum.Onlar›n da çal›flmalar›m›za kat›lmas› biziçok memnun eder.

Togay Bayatl› kimdir?1938 do¤umlu Togay Bayatl›, ‹stanbul Üniversitesi ‹ktisat Fakültesi mezunu. ‹stanbulspor'dabir süre futbol oynad›. Geçirdi¤i kaza sonucu sporculuktan uzaklaflt›, gazetecili¤e yöneldi.1962'de Milliyet gazetesinde spor yazarl›¤›na bafllad›. Halen Hürriyet gazetesinde yazanBayatl›, Türkiye Spor Yazarlar› Derne¤i (TSYD) ve Dünya Spor Yazarlar› Birli¤i Baflkanl›¤›da (AIPS) yapt›. 1989'da genel sekreterli¤ine seçildi¤i Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi'nin(TMOK) 2003'ten beri baflkanl›¤›n› sürdürüyor. ‹ngilizce, Almanca, ‹talyanca bilen Bayatl›,evli ve iki çocuk babas›.

“Atatürk, olimpik felsefeyi eniyi bilirdi. 1924’te, KurtuluflSavafl›’n›n akabinde ülkenin

bütçesi 260 bir lirayd›. Atatürko güç durumda bile, Paris

Olimpiyatlar› için bütçeden 20 bin lira ay›rd›, sporcularada, onlardan madalya de¤il,

oradaki sporcularlatan›flmalar› ve Türkiye’yi en iyi

flekilde temsil etmelerinibeklediklerini söyledi”

40

ayata dairh

›l 1954. Genç asistan ameli-yatta kullan›lacak aletleri ha-z›rlarken yan›na bir hasta ge-lir: “Bunlarla ameliyat yap›l›r

m›? Ben bunlar› mezarlardan ç›kart›yo-rum.” fiafl›rma s›ras› asistandad›r. “Peki,”der hastaya, “Bana bu aletlerden getirebi-lir misin?” Bir süre sonra hasta, asistanaantik mezardan ç›kartt›¤› bir alet getirir.Prof. Dr. Erdo¤an Yalav’›n antikça¤dakullan›lan t›p aletleriyle serüveni de iflteo aletle beraber bafllar, geliflir. CerrahYalav, flimdi VKV Amerikan HastanesiSanat Galerisi’nde ilgiyle izlenen koleksi-yonu ve Anadolu’da bulunan antik t›paletleri ile ilgili sorular›m›z› yan›tlad›.

Neden antik t›p aletleri? Hekimlik sanat›n›n kaybolmakta olanbir bölümünün son nesliyiz. Bu nesilkaybolmadan, baz› fleyleri aktarmak iste-dim. Biz, Hipokrat’›n koydu¤u esaslar›nAvrupa’da Rönesans’la geliflip kurumlafl-t›¤› bir ekole mensubuz. Diseksiyon de-di¤imiz, ince ince her fleyi didikleyipgörme, elleme ve tedavi etme: bizim fel-sefemiz oydu. Görmek ve ellemek, vücu-du genifl bir flekilde açmay› arzu ederdikbiz. Bunun için anestezi gerekiyordu.Anestezi imkânlar› gelifltikten sonra, me-sela bir gö¤üs ameliyat›nda, bütün bir

gö¤sü aç›p iyi bir kontrolden geçirdiktensonra ameliyat›m›z› yap›yorduk. Aletleri-miz de çok güzel aletlerdi. ‹nsanl›¤›n varoluflundan beri yavafl yavafl geliflmifllerdi.15 sene önce “fiber optik cerrahi” dedi¤i-miz son derece de¤iflik bir cerrahi branfl›aç›ld›, bu aletler de misyonunu tamam-lad›. Benim misyonum, fiber optik dö-nem öncesi aletleri tan›tmak.

Ne tip aletler toplad›n›z?Biriktirdi¤im aletler, insanl›¤›n ilk za-manlar›ndan beri kendi vücutlar›na dö-nük bütün müdahalelerin icra edildi¤ialet formlar›d›r. Bunlar›n, Avrupa’dakimüzelerde sergilenenlerden bir üstün ta-raf› var: Roma ‹mparatorlu¤u, Do¤u veBat› Roma ‹mparatorlu¤u olarak ayr›l-d›ktan sonra Do¤u Roma, yani Bizansdevaml› ak›nlara u¤rad›¤› için gelifleme-di. Bat› Roma sürekli geliflti ve aletlerini

gelifltirdi. Anadolu’da ise aletler topra¤agömüldü ve orada aynen kald›. ‹flte be-nim Anadolu’dan biriktirdi¤im aletlerbunlar. Mazileri 3 bin sene önceye gider.Bat›’da örnekleri çok azd›r, çünkü yenialet gelince eskileri atm›fllar. Ama bizim-kiler topra¤a gömülü kald›¤› için orijinalflekillerini korumufl.

Koleksiyondaki en eski alet hangisi?Yontma tafl devrinden, 3-4 santim bo-yunda, balta fleklinde yap›lm›fl, uçlar›sivri tafllar.

Peki bunlar›n t›p aleti oldu¤unu nas›lanl›yorsunuz?Arkeoloji, birtak›m ufak tefek somut fley-lerle hipotezler yaratma sanat› olarak bi-linir. Benim avantaj›m flu: cerrah›m. Eli-nize ald›¤›n›z bir aletin ne ifle yarad›¤›n›az çok hissedersiniz. Çünkü insan eli son

Vehbi Koç Vakf› Amerikan Hastane-si, bir ilke imza att›. Türkiye’nin“bir hastane içinde kurulan ilk sanatgalerisi”, Amerikan Hastanesi’ne yo-lu düflenleri bekliyor. “VKV Ameri-kan Hastanesi Sanat Galerisi”nde aç›-lan ilk sergi, bugün kullan›lmakta olant›p aletlerinin atalar›n› bizlere tan›t›yor.“Tanr›sal Gücün Elçileri: Antikça¤da T›p Aletle-ri” sergisinde, Tunç Devri ve Roma dönemine ait200’ün üstünde parça var; kulak sondalar›, c›m-b›z, bisturi/b›çak, da¤lama aletleri, merhem sürü-cüler, bak›m setleri, i¤neler…

Bu koleksiyonun sahibi Prof. Dr. Erdo¤anYalav’›n Amerikan Hastanesi’nde sergilen-me sebebini ve duygusunu “Bir mesle¤ingeçmiflini bilmeden, içinde bulundu¤u-muz bilimi gelifltiremeyiz. Bu aletlerin ser-gilenece¤i mekân, onlar›n varl›k felsefesine

uygun ikinci bir mabet olmal›yd›. Bu, geçmi-fle, sanata ve sevgiye yap›lacak en yüce yakla-

fl›md›. Bu imkân› bana, mensubu olmakla gururduydu¤um Vehbi Koç Vakf› Amerikan Hastanesiverdi” sözleriyle özetledi¤i sergi, 30 May›s’a kadar,pazar günleri hariç 11.00-19.00 saatleri aras›nda zi-yaretçilerini bekliyor.

Y“Tek bafl›na yedi¤iniz ye

Tedaviye kültürel katk›

Prof. Dr. Erdo¤an Yalav, eskiden k›skançl›klasaklad›¤› koleksiyonunu art›k sergiliyor: “Bir neviba¤›ml›s›n›z. Müzeye gitti¤imde rahats›z olur,onlar› kucaklamak isterdim. fiükür kendimitedavi ettim. fiimdi ürünlerimi sergiliyorum”

41

100 bin senede de¤iflmedi¤ine göre ve in-sanlar bu aletleri elleriyle kullanmak içinyapt›klar›na göre, 100 bin sene önceki eliniçindeki alet de ayn›yd›. Her fley ayn›olunca kullanma flekli de ayn› olmal›. Do-¤a, beyin denilen cevheri muhafaza etmekiçin en kal›n flekli vermifltir kafatas› ke-miklerine. Bütün kemikler erir, kafatas›kal›r. Ve mezarlardaki bu kafataslar›n›nyan›ndan ç›kan aletlerle kafatas›na yap›lanbirtak›m fleyler görüyoruz; k›rm›fllar, del-mifller veya kesmifller. Bir bak›yorsunuzmezara, o kafatas›yla beraber bu aletler ç›-k›yor. ‹lk aletler yontma tafltan cilal› tafltan, mi-lattan önce 4 binde bronz ve bak›rdan,milattan 2 bin sene önce çelikten yap›l›-yor. Ama çelikten zaman›m›za kadar gelenalet pek yok. Çünkü çelik okside oluyor.Onun için elimizdeki bütün aletler bronz.

Koleksiyonunuzdaki aletler en çok han-gi bölgelerden topland›?250 civar›nda t›p aleti var. Birkaç› neolitikdevre ait, birkaç› Helenistik, geri kalanlarRoma döneminden. Bölge olarak da OrtaAnadolu’dan. Çünkü Bat› Anadolu’da ta-r›m yap›ld›¤› ve çok kalabal›k oldu¤u içinziyan olmufl gitmifl. Orta Anadolu’daAmasya, Tokat ve Kayseri ile Güneydo¤uAnadolu bölgeleri bakir yerler.

Peki aletleri nas›l buluyor ve koleksi-yonunuza kat›yorsunuz?Maalesef kaçakç›l›k çok fazla. Zaman için-de kaçakç›larla arkadafl oluyorsunuz mec-buren. Müze yetkilileri, “Aleti neredenbuldu¤unu söylemeye mecbur de¤ilsin,ama bulur bulmaz bana deklare edecek-sin” diyor. Biz de aleti, bulandan al›yoruz,bir hafta içinde götürüp resmini çekipdeklare ediyoruz. Envanter defterine geçi-riyoruz. Maalesef “tezgâh alt›” tabir etti¤i-miz olaylar da oluyor. Fakat bunlar art›kbizim eriflece¤imiz fleyler olmaktan ç›kt›.

Burada hiçbir de¤eri yok gibi gözüken fley-ler, Bat› dünyas›nda çok büyük de¤er ka-zan›yor. Bizim aletlerin antik de¤erininbozulmadan kalmas›, de¤erlerini daha daart›r›yor. Onun için herkesin gözü burada.

Bir antik t›bbi aleti koleksiyona katt›¤›-n›zda ya da görüp de alamad›¤›n›zdaneler hissediyorsunuz?Çok zor onu ifade etmek. Çünkü bir neviba¤›ml› bir hastas›n›z. Aletin elinize geç-medi¤i durumdaki üzüntünüzü unutma-ya imkân yok. Bir zamanlar müzeye gitti-¤imde çok rahats›z olur, onlar› kucakla-mak isterdim. Çok flükür kendimi tedaviettim. fiimdi aksine, ürünlerimi sergileme-ye, bir de baflkalar›na vermeye yöneldim.Eskiden gayem onlara sahip olmakt›; sa-hip olduktan sonra onlar› hazmetmifl ol-man›n manevi zevkiyle yetinmeyi ö¤ren-dim. fiu an beni en fazla meflgul eden ta-raf, bilgimi art›rarak bu aletlerin üzerindebugüne kadar görmedi¤im, hissetmedi-¤im fleyleri bulmak, çözmek ve onlar› birflekilde de¤erlendirmek.

Koleksiyoncular›n geldi¤i son aflamabu mu?Son aflama bu. Onun için müzeler kurulu-yor, paylaflma hissi bafll›yor. Çünkü tek ba-fl›na yedi¤iniz yeme¤in hiçbir zevki yok.

me¤in hiçbir zevki yok”

amdaki mizahç›

Cihan Demirci cihandemirci@yahoo.com

d

42

am üstünden gözüm ge-nellikle gözden kaçan baz›ilginç haberlere tak›l›yor…Efendim ‹sveç kaynakl› birhabere göre “Aptallarla ça-

l›flmak kalp krizi geçirtiyormufl!” ‹sveç-li bilim adamlar› yememifl içmemifl veaptallarla ayn› ortamda çal›flman›n ya-ratt›¤› stresin çay ve sigaradan çok da-ha zararl› oldu¤unu ortaya ç›karm›fllar.Bu sonucun ülkemiz için pek fazla birfley ifade etti¤ini söylemek zor. Zira ül-kemizde ifl bulmak öyle zor bir halegeldi ki, insanlar as›l ummad›¤› bir an-da ifl buldu¤unda heyecandan kalp kri-zi geçirebilirler. Bu arada dikkati çeke-cek düzeyde “tembel” bir toplum olu-flumuzun, metrekareye düflen “aptal”say›s›yla herhangi bir iliflkisi olup ol-mad›¤›n› çözecek yerli bilim adamlar›-na ihtiyac›m›z var... fiimdi gelelim buhaberden ç›kard›¤›m f›kraya...

Temel kahvede bofl bofl pineklerkeneline ald›¤› gazetedeki “Aptallarla çal›fl-mak kalp krizi geçirtiyor” haberiniokuyunca yüzü gülmüfl ve kahveciyekeyifle seslenmifl: “Ula Hüsnü, haçanpen bu sa¤l›¤›m› iflsiz olmama borçluy-muflum da, haberim yokmufl daaaa!..”fiimdiki haber May›s ay›na yak›fl›r birhaber… Her çiçe¤in bir anlam› var ma-lumunuz. Sevgilinize, eflinize, dostu-nuza, arkadafl›n›za çiçek al›rken amandikkat! Bak›n pembe gül arkadafl›z, an-lam›na gelirken, k›rm›z› gül seni çokseviyorum, koyu k›rm›z› karanfil kalbi-mi k›rd›n, pembe karanfil seni unut-mayaca¤›m, sar› karanfil, beni hayal k›-r›kl›¤›na u¤ratt›n, orkide sen çok özel-sin, papatya kalbim sana karfl› tertemizhislerle dolu, yasemin çok güzel ve çe-kicisin, beyaz leylak çok hofl birisin,mor leylak; sana ilk görüflte âfl›k ol-dum, nergis; sana sayg›m sonsuz, me-

nekfle akl›mda hep sen vars›n, k›rm›z›lale aflk›m› itiraf ediyorum, sar› lale,umutsuz aflk, petunya umudunu yitir-me anlam›na geliyormufl. Hadi gel debunlar›n hepsini akl›nda tut bakal›m.Hem sonra herkes bu anlamlar› farkl›farkl› da bilebilir, epey kar›fl›k bir du-rum anlayaca¤›n›z. Gelelim bu çiçek gi-bi haberden ç›kard›¤›m›z f›kraya...Temel mosmor gözleriyle sabah sabahmahalle çiçekçisinin karfl›s›na sinirli birflekilde dikilmifl: “Ula Niyazi, haçandün akflam senden kar›m›n penu affet-mesi için çiçek alm›fltum. Sen de ba¤asar› lale vermifltun. Me¤erse pizumkibunlar›n manas›n› da pileymufl, sar› la-le umutsuz aflk demekmufl, çiçekleriönce vazoya sonra da o vazoyu kafamageçirdu. Eee flimdi s›ra bende, densizbir çiçekçi anlam›na celmesu için, flim-di sana hangi çiçekleri yedireyum söylebana daaa?..” Çin mallar›yla rekabet edemeyen kimiTürk üretici art›k kendi mallar›n›n üre-timini de Çin’de yapmaya bafllad›.Çin’de üretip buraya getirerek Çin mal-lar›yla rekabet etmek tam bize göre birhareket olsa gerek! Art›k elinizi att›¤›-n›z çok ucuz bir ürün genellikle Çinmal› ç›k›yor. Bu Çin istilas›, Çin gribiher tarafa yay›lm›fl bir halde yerli üreti-ciyi an›nda yata¤a düflürüyor. Ald›¤›nfley k›sa sürede elinde kal›yor ama ol-sun, sonuçta bir lira ya da befl lira ya,hemen al›yorsun, k›r›ld›¤›nda da fazlapara vermemifltim diye pek önemsemi-yorsun, Çin usulü zekice bir iflkence buasl›nda!.. fiimdi gelelim bu haberden ç›kard›¤›-m›z f›kraya... Oldukça fakir bir genç,yolda buldu¤u Aleaaddin’in sihirli lam-bas›n› ovuflturunca, lamban›n içindensar› renkli bir dev ç›km›fl... Sar› renklibu dev hemen dile gelmifl: “Dile ben-den ne dilerseeeeeen... Yaln›z flunuunutma ne dilersen dile bende sadecebir yetele...” Fakir genç flans›na söylen-mifl: “fiu flansa bak beee, bizim lamba-dan da ç›ka ç›ka Çinli bir dev ç›kt› iyimiiiii?..” O da neee?.. Bulundu¤um dam›n kire-mitleri k›r›l›yor, yoksa bunlar da m›Çin mal›, neyse gelecek aya dek kal›nhenüz Çin’den gelmemifl ak›l sa¤l›¤›-n›zla!..

DHabere göre f›kra