MATERIALAK

MATERIALAKMATERIALAKObjektuen osagai den gai-motetako bakoitza, erabilpen praktikoa duen aldetik begiratuta bereziki (adib., zura, burdina, plastikoa, ehuna, etab.) materialak dira.

Gogortasuna:Material batek beste batek arraiarik ez egiteko duen iraunkortasuna.

Harikortasuna: Material batek apurtu orduko itxuragabetze handia onartzeko duen gaitasuna da.

Hauskortasuna: Aldez aurretik apur bat itxuragabetuta edo batere itxuragabetu barik apurtzen diren materialen ezaugarria da .

Zailtasuna: apurtzeko sortu behar den energi kantitatea neurtzen du.

Iraunkortasuna trakzioari: Apurtzean, azalera unitate bakoitzeko sortzen duen indarra da.

Elastikotasuna: Itxuragabetze indarra desagertzean materialek lehengo forma berreskuratzeko ahalmena da.

Iraunkortasuna nekeari: Esfortzua berregiteko gaitasuna da

Elementu kimikoak dira non beroa eta elektrizitatea ondo eroaten baitutenak, dentsitate altua dute eta solidoak dira tenperatu normaletan.

MATERIAL METALIKOAKMATERIAL METALIKOAK

Bi motatan sailkatzen da: -Burdin materialak (burdin forjatua, galdaketa, altzairuak, burdinazko konglomeratuak) -Burdinazkoak ez diren materialak:

-Aleazio astunak ( kobrezkoak, berunezkoak eta zinkezkoak) -Aleazio arinak (aluminiozkoak, titaniozkoak) -Aleazio arin-arinak (magnesiozkoak, berliozkoak)

ZURAZURAZuhaitz eta zuhaixken enbor, adar eta sustraiak osatzen dituen gai gogorra. Zura material bat bihurtzeko, zura materialtzat prozesuaren bidez egiten da.

Hiru paper mota nagusi daude:

Paper leuna. Ez da kolarik erabiltzen bere fabrikazioan. Ez da oso egokia idazteko. Eguneroko prentsan erabiltzen da.Paper satinatua. Arrabolez prentsaturiko papera da, paper leun distiratsua. Inpresiorako erabiltzen da.Kartulina: Paper lodiagoa da, beste paper guztik bezala fabrikatzen da

PROZEDURA HASI BAINO LEHEN UHAITZ MOZTU BEHAR DIRA:

-PROZEDURA MEKANIKOA: ONDOREN ENBOR BAT BESTEARI IGURTZIZ AZALA KENTZEN ZAIO. GERO PASATZEN DIRA ZILINDRO URRATZAILE BATEKIN UR BEROAN SARTZEKO. ONDOREN EGOTZI EGITEN DA LIGNINA BEREIZTEKO. GEROAGO, BAHETU ETA URAREN ZATI BAT KENDU. AZKENIK, LAMINA-GAILUTIK PASATU UR GUZTIA ATERATZEKO ETA HORRELA ZELULOSAZKO ERROILUAK SORTZEN DIRA.

-PROZEDURA KIMIKOA: ENBORREI BANAN-BANAN AZAL KENDU ARANTZADUN MAILUAREKIN.GERO AZALA, TIRETAN TXIKITU EGITEN DA ETA DIGESTOREAN SARTZEN DA. HOR SUBSTANTZIA KIMIKOEKIN NAHASTEN DA. ONDOREN ,BAHETU ETA GARBITU EGITEN DA SUBSTANTZIA KIMIKOAK ETA BESTE PARTIKULA EZABATZEKO. AZKENIK SUBSTANTZIA ZURITZAILEA ETA TRINKOTZAILEA ERANTSIZ PAPERA SORTZEN DA.

MI PROZESU DAUDE ZUR OREA MI PROZESU DAUDE ZUR OREA SORTZEKO :SORTZEKO :

Material makromolekula organikoz osaturik dauden, material multzo handi bat da.

3 makromolekula mota daude:

-Makromolekula naturalak. Makromolekula naturalak. Plastikoak garatzeko lehengai nagusiak dira.

-Eraldaketaren ondorioz sorturiko makromolekula. Eraldaketaren ondorioz sorturiko makromolekula. Makromolekuletatik sortutakoak dira, baina prestazio hobeak ditu.

-Sintesiaren bidez sorturiko makromolekula. Sintesiaren bidez sorturiko makromolekula. Oraingo plastiko gehienak sintesiaren bidez sorturiko makromolekulak dira.

PLASTIKOEN HONDAKINAKPLASTIKOEN HONDAKINAK.

Plastikoek daukaten arazoa euren egonkortasun kimikoa sortzen du. Plastikoak suntsiezinak dira usteltzen eta korrosio prozesuen bidez. Mende honetako kutsagarri handienetarikoak dira.

Arazoa konpontzeko:

•Biodegradagarriak ez diren produktuak gero eta gutxiago erabili behar dira.

•Erreziklatze teknikak prestatu behar dira.

EHUNAK

2 motatakoak izan daitezke:

zuntz naturalak

Mineralak

Landareak

animaliak

Zuntz artifizialak

Ehuna zuntzez osaturiko materiala da. Zuntzen ezaugarriak oso bereziak dira:

Hari-formakoak dira: luzera handia

Elastikoak dira eta korapilatzeko joera dute.

Iruteko (hariak sortu) eta ehotzeko (ehuna sortu)aukera teknikoa eskaintzen dute

ZUNTZ NATURALAZUNTZ NATURALAZUNTZ MINERALA:

Beira zuntza. Erregaitza da, propietate isolateile onak eta ez da egokia jantzietarako.

Zuntz optikoak. Siliziotik ateratzen da eta bakoitzak argia bere erara desbideratzen du.

Metalezko zuntzak urrezko eta zilarrezko hariak dira. Altzairu herdoilgaitzeko zuntza erabiltzen da.

ANIMALIEN ZUNTZ:

Artilea. Hari eta ehun bihurturiko lehen zuntza. Ardien iletik dator.

Larrua. Animali batzuen azalatik lortzen da, ontze prosezu baten bidez. Tartatzeko proseu asko.

LANDAREEN ZUNTZ:

•Lihoa. Lore urdinak dituen landare batetik atera eta momiak estatzeko erabiltzen zen.

•Kalamua.kanaberatik ateratzen da eta lihoa bezain zaharra da.

•Jutea. Ezkien familliako landare batetik lortzen da. Eguzkiaren argia ez eutsi, apurkorra eta erraz urratzen da.

•Kotoia. Gehien erabiltzen dena. Iraunkortasuna, kostu txikia, garbitzeko erraztasuna eta erosotasuna.malben familiako landarea da.

•Zeta. Produioak tximetea bat sorteko prosesu batekin sortzen da. Larbak kupuluak egin ondoren, irakinten dira larba hiltzeko. Orduan, kupuluak zetazko ehuna egiteko erabiliko da. Estetika eta erosotasuna da. Ezin da eguzkitan utzi eta ezin da luzatu.

RAYONA: zeta imitatzeko egin zen. Oso zurgatzaile, leunak, erosoak, tindatzeko errazak eta merkeak.Adb: jantzietan.

AZETATO: bigaren zuntz artifiziala rayona atzetik. Lehenengo zuntz termplastikoa. Azetatozko lehenengo jantziak plantzatxean urtu ziren, orduna beroari iraunkortasun handiagoko zuntzak fabrikatu.

NYLONA: prozedura kimikoen bitartez lortzen den lehen zuntz artifiziala. Oso gogorra eta iraunkorra, oso elastikoa, itasoko urari eutsi, garbigarria, arina, merkea eta iraunkorra.

POLIESTER: Ez da erraz zimurtzen. Dimentsio egonkorrakanpoko agenteei. Iraunkortasuna eguzkiaren argiari. Iraupen handia eta ondo eusten die urradurei. Nylona baino esteika hobeagoa.

KONPOSATUAK. Konposite, bi material desberdin elkartzean sortzen den materiala da. Molekula desberdin batzuez osatuta dago. Bi mota sofistikatuak (espazioko ontziak) eta arruntak (kanpamenduetarako artikuluak).

ZERAMIKA. Metal eta polimeroak ez diren material solido guztiak. Motak: kristalinoak(silize urtzetik lortzen dira), ez kristalinoak(silize urtutik lortu baina azkar hozten da) eta bitrozeramikoak(kimikoki beira arrunten antzekoak dira).

ADIMENDUAK. Ingurunetik datozen estimulu fisiko eta kimikoa erantzutekoa abilezia daukaten materialak dira.

POLIMERO BERRIAK. Gogortasun eta zailtasun oneko metrialak dira. Bi mota naturala eta sintetikoak.

MATERIAL SUPEREROALEAK. Supereroankortasuna tenpertaura naturalean material batzuek daukaten propietate fiskoa da. Aplikazioa: garraioan (japon tren experimental batean), medikuntzan, fisikan, eguneroko inguruan, telekomunikabideetan eta energiaren garraioan.

GRAFENOA. Karbono utsez osatutako atomo bakarreko geruza bat da. Erdieroale elektrikoa eta beroaren eroale aparta da.

AMAIERA

Jone eta Maitane.