Matematika për Biznes II

( Ligjerata e dytë )

MA. Arsim Ajvazi

8.3 CERTIFIKATAT ME ZBRITJE TE THJESHTE

Ligjerata e II- të : Faqe 162-175 libri i bazë

Dt: 20/03/2015, Prishtinë

OBJEKTIVAT:

1. PERCAKTIMI I TERMAVE BAZE QE PERDOREN NE

CERTIFIKATAT ME ZBRITJE TE THJESHTE

2. GJETJA E SKONTOS SE BANKES DHE VLERES SE

PROCEDUAR

3. GJETJA E VLERES SE MATURIMIT

4. GJETJA E NORMES EFEKTIVE TE INTERESIT

5. TE KUPTUARIT E BONOVE TE THESARIT

8.3.1 PERCAKTIMI I TERMAVE BAZE QE PERDOREN NE

CERTIFIKATAT ME ZBRITJE TE THJESHTE

Çfare pame deri tani ishte qe M= P+I (Vlera e maturuar qe huamarresi kthen = Principal (Vlera e huase) + Interes.

Perkundrazi certifikatat e zbritjes se thjeshte jane certifikata ne te

cilat interesi i zbritet qe ne fillim (ne avance) shumes se huase.

Keshtu huamarresi nuk merr principalin por Vleren e Proceduar;ku:

Vlere e Proceduar = Principal – Interes.

Vlera e maturuar ketu, eshte vlera qe huamarresi duhet te paguaje

kur maturohet huaja dhe eshte:

Vlere e maturuar = Vlere e Proceduar + Interes.

Interesi per keto certifikata quhet skonto Bankare ose hjesht

Skonto. Ndryshe keto tip certifikatash quhen Certifikata te Interesit

ne Avance, per aq kohe sa interesi zbritet para se huaja ti jepet

huamarresit. Keto tipe borxhesh i marrin kryesisht studentet.

Nuk mund te thuhet se cili tip i borxhit eshte me i miri. Thjesht keto

jane menyra te ndryshme te huamarrjes.

LLoji i

Certifikates

Sasia e Huase Interesi Sasia qe duhet te

kthehet

Interes i

Thjeshte

Principal (Vlera

qe shkruhet aty)

+ Interes i Thjeshte = Vlere e

Matutuar

Skonto e

Thjeshte

Vlre e Proceduar + Skonto (Interes) = Vlere e Maturuar (Ajo

qe shkruhet aty)

Certifikata e Interesit te Thjeshte dhe Certifikata e Zbritjes se Thjeshte

Psh. ne nje Certifikate te Zbritjes se Thjeshte huamarresi firmosi nje

certifikate per $2000, por ai merr vetem $1850.

Diferenca $2000-$1850= $150 eshte interesi, por mund edhe te quhet

Skonto e Bankes .

Huamaresi duhet te ktheje ne daten e maturimit vleren $2000.

Kujdes: Interesi i tjeshte llogaritet mbi principalin, ndersa skonto e thjeshte

llogaritet mbi vleren e maturuar.

8.3.2 GJETJA E SKONTOS SE BANKES DHE VLERES SE PROCEDUAR

Formula eshte e ngjashme me ate qe perdorem per interesin e thjeshte,

por perdoren shkronja te ndryshme, sepse edhe idea eshte paksa e

ndryshme:

Skonto e Bankes = Vlere e Maturuar x Norme Skonto x Kohe

Ku: B= Skonto e Bankes

M= Vlere e Maturuar ( Vlera qe shenohet aty) D= Norma e Skontos

T= Kohezgjatja ne vite

P = Vlera e Proceduar ( Sasia e huase qe de facto merret ne dore)

ose ndryshe:

Kujdes: Te Certifikates se Interesit te Thjeshte; Interesi i Thjeshte

aplikohet ndaj Principalit (vleres qe shenohet aty) .

Te Certifikata e Zbritjes se thjeshte, Norma e Skontos se Thjeshte

aplikohet ndaj Vleres se Maturuar (asaj qe shenohet aty).

2 Shembuj:

8.3.3 . GJETJA E VLERES SE MATURIMIT

Ku:

M= Vlera e Maturimit (Vlera qe shenohet aty)

P= Vlera e Proceduar

D= Norma e Zbritjes

T = Koha ne vite.

Ne fakt: nga ku:

Shembull:

Kujdes: Norma e zbritjes prej 10% nuk eshte e njejte me normen e

interesit prej 10% sic tregohet ne shembulln me poshte.

Shembull:

8.3.4 . GJETJA E NORMES EFEKTIVE TE INTERESIT

Norma Efektive e Interesit quhet ndryshe % vjetore e interesit ose

Norma e vertete e Interesit: eshte norma e interesit qe llogaritet

bazuar ne sasine aktuale qe merret nga huamarersi.

dhe

Shembull :

Kujdes: Norma e Zbritjes (skontos) nuk eshte nje norme interesi qe

aplikohet nda vleres se proceduar (sasise se borxhit). Ajo aplikohet

ndaj vleres se shenuar ne certifikate.

8.3.5 . TE KUPTUARIT E BONOVE TE THESARIT

Shume institucione financiare dhe individe per

te siguruar parate qe i nevojiten blejne Bono

Thesari te emetuara nga Qeverite perkatese. Ne

vetvete Bonot e Thesarit jane te ngjashme me

Certifikakata e Zbritjes (Skontos) se Thjeshte.

Shembull :

8.4 ZBRITJA NE CERTIFIKATE PARA MATURIMIT

OBJEKTIVAT:

1. KONCEPTI I ZBRITJES NE NJE CERTIFIKATE

2. GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET

ZBRITJE (SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E INTERESIT TE

THJESHTE

3. GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET

ZBRITJE (SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E ZBRITJES SE

THJESHTE

Çertifikata eshte nje pergjegjesi ligjore e nje individi apo firme per

te paguar ne nje date te caktuar nje shume te caktuar.

Çertifikatat mund te blihen apo te shiten si cdo produkt tjeter. Ketu

tregohet se si mund te gjendet vlera e nje certifikate, para dates se

saj te maturimit.

8.4.1 KONCEPTI I ZBRITJES NE NJE ÇERTIFIKATE

Shume biznese lejojne qe klientet e tyre ne vend qe te blejne

produkte duke paguar cash, ata te leshojne certifikata premtimi.

Psh. Nje kompani qe prodhon Jahte, nje shites jahtesh; dhe nje

banke mund te bejne biznes keshtu:

1. Prodhuesi ia shet jahtin shitesit me pakice dhe pranon nje

certifikate premtimi ne vend te shumes cash.

2. Prodhuesi ka nevoje per cash, ne nje moment te caktuar, dhe ia

shet certifikaten bankes, para se ajo te maturohet.

3. Shitesi me pakice, paguan vleren e maturimit ne banke ne daten

e caktuar

Banka zbret nje vlere et caktuar nga vlera e maturimit te certifikates,

kur ben blerjen e saj nga prodhuesi.

Kjo pagese eshte interesi per numrin e diteve dhe quhet periudha e

zbritjes. Pagesa e caktuar nga banka eshte zbritja e bankes ose thjesht

Zbritje.

Norma e zbritjes eshte % e perdorur nga Banka per te gjetur zbritjen.

Procesi i gjetjes se vleres se Certifikates ne nje date te caktuar para se

ajo te maturohet quhet Zbritje e Certifikates.

Kujdes: Si tek Certifikatat e Interesit te Thjeshte, edhe tek Certifikatat e

Zbritjes se Thjeshte; behet Zbritja para se ato te maturohen; ne rastet

kur eshte e nevojshme.

8.4.2 GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET ZBRITJE

(SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E INTERESIT TE THJESHTE

Sasia e parave qe aktualisht merr prodhuesi i jahteve ne momentin

e shitjes se certifikates eshte vlera e proceduar.

Banka me pas, mbledh vleren e maturuar nga ai qe ka leshuar

certifikaten (shitesi me pakice), kur vjen afati i maturimit. Keto

certifikata shiten zakonisht me Rekurse.

Kjo do te thote, qe banka merr rimbursim nga prodhuesi, nqse

shitesi me pakice nuk paguan banken kur certifikata maturohet. Ne

kete menyre banka eshte e mbrojtur nga humbja.

Shume banka refuzojne te blejne keto tipe certifikatash nqse ato

nuk kane rekurse. Mund te ndodhe qe norma me te cilen

zvogelohet (skontohet) nje certifikate te jete e ndryshme nga norma

origjinale e certifikates. Keshtu:

1.Ne fillim kuptohet certifikata e interesit te thjeshte duke gjetur:

a) Daten e leshimit te certifikates origjinale

b) Vleren e maturimit te certifikates origjinale

dhe

2) Me pas skontohet certifikata e interesit te thjeshte:

a)Gjeni periudhen e skontimit, qe eshte koha nga shitja e certifikates

deri ne daten e maturimit te saj

b)Gjeni skonton (zbritjen) sipas formules:

= Vlere Maturimit x Nore Skontoje x Peiudhe skontoje

c) Gjeni vleren e proceduar pas skontimit te certifikates origjinale ku

2 Shembuj:

Kujdes: Shpesh ndodh qe nje biznes te doje cash, dhe shet keshtu

nje pjese te llogarise se arketueshme perpara se ajo te maturohet.

Procesi quhet Faktoring dhe ata qe blejne llogarite e arketueshme

quhet Faktore.

Llogaritjet qe perfshihen ne faktoring jane te njejta me ato qe behen

per gjetjen e skontos (zbritjes)

8.4.3 GJETJA E VLERAVE TE PROCEDUARA KUR BEHET ZBRITJE

(SKONTOHEN) TE CERTIFIKATAT E ZBRITJES SE THJESHTE

1. Gjendet :

a)Data e maturimit te certifikates origjinale

b)Skontoja (Zbritja) e certifikates origjinale

c)Vlera e Proceduar

Vlera e maturuar ne certifikate eshte e shkruar aty dhe eshte vlera qe

duhet, ne hapin 2(b) si me poshte:

2. Gjeni Skonton (Zbritjen):

a) Gjeni periudhen e skontos qe eshte psh. numri i diteve nga

shitja e certifikates deri ne diten e maturimit.

b)Gjeni Skonton duke perdoruru formulen:

c)Gjeni vleren e proceduar pas skontimit te certifikat origjinale:

Kujdes: Ka 2 skonto te ndryshme ne kete problem: E para ndodh kur

firmoset certifikata origjinale. Skontoja e dyte ndodh kur certifikata shitet

para maturimit.

Shembull:

Pyetje ?

Faleminderit !