maTematika - mes.gov.ge 3 II... · 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 b. 11 12 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 5. sul...
Transcript of maTematika - mes.gov.ge 3 II... · 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 b. 11 12 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 5. sul...
maTematika3
moswavlis wigni
guram beriSvili
bakur sulakauri
nawili
sarCevi
6Tavi
gamravleba
1. gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62. frCxilebiani gamosaxuleba
gamravlebiT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73. 1-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84. 2-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95. 3-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . 106. 4-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . .117. 5-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . 128. gamravlebis cxrili . . . . . . . . . . . . . 139. 6-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
10. 7-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . 1511. 8-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . 1612. 9-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . 1713. 10-is gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . 1814. jamis gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . 1915. 20-mde ricxvebis gamravleba . . . . . . 2016. aTeulebis gamravleba . . . . . . . . . . . 2117. aseulebis gamravleba . . . . . . . . . . . . 2218. orniSna ricxvebis gamravleba . . . . 2319. 0-iT daboloebuli ricxvebis
gamravleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2420. 1000-mde ricxvebis gamravleba . . . . 2521. gamravlebis gadanacvlebadoba . . . 26
ricxvebze moqmedebebi 1000-is farglebSi
1. aTeulebis damateba . . . . . . . . . . . . . 282. aTeulebis gamokleba . . . . . . . . . . . . 293. aseulebis damateba . . . . . . . . . . . . . . 304. aseulebis gamokleba . . . . . . . . . . . . 315. Sekreba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326. gamokleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337. mravalmoqmedebiani
gamosaxulebebi . . . . . . . . . . . . . . . . . 348. Sekrebisas aTeulis warmoqmna . . . . 359. gamoklebisas aTeulis daSla . . . . . 36
10. Sekrebisas aseulis warmoqmna . . . . . 3711. gamoklebisas aseulis daSla . . . . . . 3812. Sekrebisas aTeulis da
aseulis warmoqmna . . . . . . . . . . . . . . . 3913. gamoklebisas aTeulis da
aseulis daSla . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
7Tavi
9Tavi
8Tavi
gegma da koordinatebi
1. adgili darbazSi . . . . . . . . . . . . . . . . 422. naxatis modeli . . . . . . . . . . . . . . . . . 433. skolis ezos gegma . . . . . . . . . . . . . . . 444. adgili marTkuTxedSi . . . . . . . . . . . 455. koordinatebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
gayofa da nawilebi
1. tol jgufebad dayofa . . . . . . . . . . . 482. gayofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493. gamravlebisa da gayofis kavSiri . . 504. naSTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515. 2-ze gayofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526. 3-ze gayofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537. 4-ze gayofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548. 5-ze gayofa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559. naxevari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
10. nawili (naxevari, mesamedi) . . . . . . . . 5711. meoTxedi da mexuTedi . . . . . . . . . . . 5812. nawilebis Sedareba . . . . . . . . . . . . . . 59
damatebiTi savarjiSoebi . . . . . . . . 60
10Tavi
sivrculi figurebi
1. kubi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622. paralelepipedi . . . . . . . . . . . . . . . . . 633. cilindri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644. piramida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655. sfero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666. konusi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
damatebiTi amocanebi . . . . . . . . . . . . 68
gamravleba6Tavi
TiToeul bavSvs aqvs 14 vaSli. erTad ramdeni eqnebaT?
Teklam moifiqra xerxi, romliTac advilad daTvlida.
TiToeuls aqvs 1 aTeuli, yvelas erTad ki – 4 aTeuli, anu 40.
TiToeuls, aTis garda, aqvs 4 cali. yvelas erTad – 16 cali.
40 da 16 aris 56.
ana
14 14
luka
14
gia
14
Tekla
10 + 10 + 10 + 10 = 40 4 + 4 + 4 + 4 = 16 40 + 16 = 56
am TavSi iswavli da SeZleb:
zepirad gaamravlo ricxvebi.
gamravleba
erTnairi Sesakrebebis Sekrebas
gamravleba hqvia.
12 • 3 = 12 + 12 + 12 = 24 + 12 = 3612 gamravlebuli 3-ze aris 36. 12 • 3 = 36
pirveli Tanamamravli
gviCvenebs, ra unda
SevkriboT.
meore Tanamamravli
gviCvenebs, Tu
ramdeni Sesakrebia.
namravli
1. Seasrule gamravleba. imoqmede
nimuSis mixedviT:
nimuSi
6 • 3 = 6 + 6 + 6 =
= 1 2 + 6 = 1 8
6•34•59•613•2
14•510•420•440•4
2. Sekreba Cawere gamravlebis saxiT:
nimuSi
1 8 + 1 8 + 1 8 = 1 8 • 3
a. 18 + 18 + 18b. 31 + 31 + 31 + 31g. 12 + 12 + 12 + 12 + 12d. 27 + 27 + 27 + 27 + 27 + 27
3. Cawere cifrebiT da gamoTvale:
a. 7-isa da 3-is namravli
b. 13-isa da 4-is namravli
g. 16-isa da 5-is namravli
4. amoxseni gantolebebi.
a. x + 5 = 116 b. x – 7 = 210
5. biWs aqvs 1 lari. puri Rirs 50
TeTri. ekuTvnis Tu ara biWs
xurda, Tu or purs iyidis?
6. Seasrule moqmedebebi
mimdevrobiT:
500 – 200 + 300 + 200800 – (200 + 300) + 400400 – (700 – 500) + 100200 + (900 – 600) + 100500 – (800 – 700) + 400
7. Seavse cxrili:
+ 100 200 300 400 500 600100200
8. Cawere gamravlebis saxiT:
a.
b.
9. 146 – 5216 + 2539 – 6387 + 2
718 – 8557 – 6991 + 3616 + 2
+ +
Tavi 6
1
6 / 78
frCxilebiani gamosaxuleba gamravlebiT
rodesac ramdenime moqmedebaa Sesasrulebeli, jer unda
Sesruldes frCxilebSi moTavsebuli moqmedeba.
Tu frCxilebi ara gvaqvs, jer sruldeba gamravleba da
mere – danarCeni moqmedebebi.
5 + 2•3 = 5 + (2•3) = 5 + 6 = 11
1. a. 35 – 6•3b. 41 + 3•5g. 50 – 9•2
d. 100 – 6•4e. 7•5 + 41v. 9•3 – 31
2. gadaiwere da Casvi ricxvebs Soris
saWiro niSani (>, < , =):
317 713901 899201 102702 720
147 417612 216131 234320 230
3. gaagrZele mimdevroba:
a. 950, 900, 850, ...
b. X, I, V, X, II, V, X, III, V, ...
4. romeli saaTia?
a. 1211
10987 6 5
432
1b.
121110987 6 5
432
1
5. sul ramdeni TeTria?
6. sul ramdeni dRea Semodgomaze?
7. ramdenia?
a. b.
8. daamrgvale uaxloes aTeulamde.
57 223 115 351 899
9. ramdeni iqneba a + b, Tu:
a. a = 5 b = 112b. a = 126 b = 3g. a = 801 b = 7
10. 18•413•513•615•712•819•915•6
14•813•918•715•911•813•215•4
11. daxaze ABCDE xuTkuTxedi,
romlis AB gverdia 3sm.
12. Cawere Sekrebis saxiT.
360 365
Tavi 6
2
7 / 79