Matematik Kaygısı

14. Sonbahar Öğretmenler

Sempozyumu

MATEMATİK KAYGISI VE MATEMATİK KAYGISIYLA

BAŞETME YOLLARI

YASİN İKİZOĞLUREHBER ÖĞRETMEN

M.A PSİKOLOJİBAHÇEHİR KOLEJİ KOCAELİ

Kaygı; kelime anlamı olarak endişeyle karışık üzüntüdür. Kaygı,

bunaltı ya da sıkıntı olarak da adlandırabileceğimiz anksiyetedir ve

herkes tarafından zaman zaman yaşanan, insanı birden nefessiz

kalmışçasına derin soluk alma ihtiyacına götüren farklı bir duygu ya

da duygular kümesidir.

Genelde olaylar nötrdürler. Olayların nötrlüklerini kaldırıp olaylara

anlam veren düşüncelerimiz, yorumlarımız ve

değerlendirmelerimizdir. Kaygı, temelinde kişiye rahatsızlık veren bir

olayın kendisi değil, bu olayın kişi için taşıdığı anlamdır.

KAYGI İKİYE AYRILIR

• Durumluk Kaygı

• Sürekli Kaygı

KAYGI ve KORKU AYNI ANLAMI MI İFADE EDERELER?

• Kaygının kaynağı çok belirgin değildir. Korkunun kaynağı ise

bilinir.

• Korku kaygıdan daha şiddetli olarak hissedilir.

• Korku kısa sürelidir. Kaygı ise uzun sürelidir.

KAYGI NEDİR?

KAYGI BELİRTİLERİ

KAYGI ARTTIRAN DÜŞÜNCE

BİÇİMLERİ

MATEMATİK NEDİR?

Sayılarla düşünmek, beyin

jimnastiğini en iyi

gerçekleştiren, sayıların ve

çeşitli işlemlerin ilişkilerini

sistematik biçimde inceleyen,

düşünce sistemini geliştirecek

düzeyde işlemler ve sayılar

sentezi yapan sayılar arasında

mantıksal bağlantıları

kurduran bunları yaparken de

sonuca varabilmenin farklı

yollarını gösteren bir

disiplindir.

NEDEN MATEMATİK ÖĞRETİYORUZ?Bazı eğitimcilere göre eğitim dizgesinde

matematiğe ayrılan yer, o ulusun kendi dilini

öğretmek için ayrılan yere eşdeğerdir.

İlköğretimde matematik müfredatı öğrenciye

matematik okur yazarlığı kazandırmak ve biraz

da soyut düşünme biçimini öğrenciye

öğretmektir.

Orta öğretimde amaç biraz daha geniş ve

kapsamlıdır:

• Soyut kavramların ve soyut düşüncenin

yapısını oluşturtmak.

• Doğa olaylarını matematiksel modeller ile

temsil edilmesini kavratmak

• Hayatta karşılaştıkları sorunları çözmede

matematiksel düşünce yapısını kullanma

alışkanlığı edindirmek.

• Tümdengelim, tümevarım, analiz, sentez ,

özelleştirme, genelleştirme gibi düşünce

stratejilerini kullanma alışkanlığını

oluşturmak.

MATEMATİK KAYGISI Matematik kaygısı, ilk olarak Dreger ve Aiken tarafından

1957 yılında matematik ve aritmetik alanına karşı

sergilenen duygusal tepkiler sendromu olarak

tanımlanmıştır.

Konuyla ilgili ilk çalışmaları 1950’li yıllarda matematik

öğretmenlerinin bireysel gözlemleri ile başlamasına

rağmen, matematik kaygısı 1970’li yıllara kadar eğitim

araştırmacılarının ilgisini çekmemiştir.

Richard ve Suinn,1972 de matematik kaygısını, sayıların

manipülasyonuna ve matematiksel problemleri çözümüne

mani olan gerginlik ve kaygı duygusu olarak tanımlayıp

konu ile ilgili yoğun araştırmalarda bulunmuşlardır.

Düşük başarı düzeyi. Matematik kaygısının kısa süreli

etkilerinden biri olarak tespit edilmiştir. Matematik ve

matematik ile ilgili alanlardan kaçınma, düşük benlik

değeri, öğrenilmiş çaresizlik ve itici davranışlar ise

matematik kaygısının neden olabileceği uzun süreli etkileri

arasında gösterilmektedir.

MATEMATİK KAYGISI Öğrenciler, sıklıkla matematik derslerinin anlatımında ve ev ödevlerini yaparken konuları çok iyi anladıklarını, ancak sınav sırasında panik ve başaramam duygusunun potansiyellerini azalttıklarını söylerler. Bir üniversite öğrencisinin sözleri durumu şöyle özetleyebilir.» Profesör tekrar ederken kendimden eminim. Bunu anladım, bu çok kolay diye düşünüyorum. Fakat her nasılsa, çok iyi bildiğim konuların çoğunu unutuyorum. Bu da benim paniklememe neden oluyor.

Matematik kaygısını yoğun yaşayan öğrenci hislerinin karışmasına neden olan kaygı orta ve aralıklı kaygıdır. Bu durumu bir öğrencinin ifadesi ile ele alalım:»Matematik kaygımın olduğunun farkındayım. Bu durumbana heyecanlandığımı değil engellendiğim hissiniveriyor. Matematiği seviyorum ancak cevap veremediğimzaman ayrı bir hikaye oluyor. Zor olan matematiğiöğrenmek ve hatırlamaktır. Bütün yöntemlerin veformüllerin farklı problemlerin çözümünde kullanılmasıbeni kuşkuya düşürüyor. Başlangıçta bir şey hariç her şeyidoğru yapsanız dahi bütün problem karışıyor.»

MATEMATİK KAYGISININ NEDENLERİ

1992 yılında Florida Üniversitesi araştırmacılar, 9000

öğrenciye anket uygulamışlar ve %25.9’unun

matematik kaygısı konusunda yüksek yardıma

ihtiyaç olduğunu tespit etmişlerdir. Burns’a göre

Amerikalıların üçte ikisi matematikten korkar ve

nefret eder.

Matematik konusunda sıkıntı yaşayan gruplar

• Kadınlar (7.sınıftan itibaren)

• Azınlıklar

• Zenciler

Matematik korkusu, kaygısı ya da fobisi dişçi

korkusu gibi öğrenilerek yayılabilir. Özellikle okulun

ilk yıllarında matematiğin zor, önemli ve mutlaka

öğrenilmesi gereken bir ders olduğu çevre tarafında

öğretilir.


Toplumda matematiğin sadece zeki insanlar

tarafında öğrenilebilir ve uygulanabilir bir disiplin

olduğunun algılatılması kaygı oluşturan bir başka

etken olarak ele alınabilir.

Anne ve babanın tutumları ve en önemlisi

öğretmenlerin tutumları matematik kaygısının

oluşmasında etkendir.


Matematik Kaygısının Oluşmasında

Öğretmenlerin Etkileri

• Sınıf içindeki otoriter tutumlar• Öğretmenin sınıfa hazırlıksız gelmesi• Burton’a göre Matematik kaygısı öğretmen tarafından 4

şekilde oluşturulur.1. Öğretmenin matematiğe karşı olumsuz tutumuyla2. Eksik sunum becerileriyle3. Bilgiyi yanlış şekilde sunmasıyla4. Matematiğin gerçek dünya ile ilişkilendirilmemesi

ile• Öğretmenlerin öldürücü eleştirileri ve yardım sağlama konusundaki başarısızlıkları.• Li’ye göre matematiğin daha çok erkek işi bir disiplin olduğunu düşünerek öğretmenlerin bu şekilde davranmaları.




• Bir çok öğrenci matematik dersinde yaşadığı sıkıntıyı eğitim öğretim hayatında yer alan bir öğretmene bağlamaktadır. Bu yargının objektifliği tartışılır ancak öğrencilerin çok büyük bir kısmı bu durumu işaret etmektedir. • Öğretmenlerin sınıf içindeki uygulamaları

• Yaramazlık yapana ceza olarak çok sayıda ödev ve problem vermek

• Soruları ısrarcı bir şekilde tek bir yoldan çözdürmek.

• Matematik dersi daha iyi olan öğrencileri ilgi göstermek.

• Sadece doğru cevabı buldurmaya çalışmak.• Zamana dayalı sınavlar yapmak.




• Matematik öğretmenlerinin kaygılarını ele alan araştırmalarda ilköğretim öğretmenlerinin ve adaylarının matematik kaygısı yaşadıkları ve bu kaygılarını öğrencilere aktardıkları tespit edilmiştir. Matematik kaygısı yaşayan ilköğretim öğretmenleri daha baskıcı daha basma kalıpçı ve gelenekçi öğretim metodolojisini kullanmaktadırlar.




• Öğretmenlerin Açık ve Kapalı davranışlarındaki negatif tutumlar.

1. Açık Davranışlar• «Bunu bilmelisiniz!»• «Ben sadece öğrenmek isteyen öğrencilere

öğretirim»• «Hiçbir zaman ödevini yapmıyorsun» gibi

sözler• Öğretmenlerin geri bildirim vermemesi• Bıkkın tavırlar

2.Kapalı Davranışlar• Öğretmenin aşağılayıcı tarzda iç çekmesi• Öğretmenin göz teması kurmaktan çekinmesi• Zorla tahtaya kaldırılan öğrencinin tepkilerine

tepkisiz kalması.


MATEMATİK BAŞARISINA VERİLEN

ÖNEMİN MATEMATİK KAYGISINA ETKİSİ

Yetersiz başarı gösterme inancı da matematik kaygısına neden olmaktadır. Lise öğrencilerinde ve üniversite öğrencilerinde matematik ders başarı düzeyi yükseldikçe kaygının azaldığı saptanmıştır. Başarılı olma isteği, değer görme isteği okul içinde matematik dersi ve konuları ile ilişkilendirildiğinde kaygı artmaktadır.

ARAŞTIRMA SONUÇLARI

• 98 itemden oluşan matematik kaygı ölçeği ve 38 itemden oluşan matematik kaygı ölçeği uygulanmıştır.

• Yapılan istatistiksel incelemeler sonucunda, lise alan türü ile matematik kaygısı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

• Türkçe-Matematik veya Fen Bilimlerinde okumanın matematik kaygısının oluşmasında negatif yada pozitif bir etkisi tespit edilememiştir.

• Eğitimcilerin, Fen Bilimlerinde okumuş/okuyan öğrencilerin matematik kaygılarının daha düşük olacağı yönünde tespitleri olmasına rağmen, araştırma sonuçları böyle bir tespiti yada tahmini doğrulamamaktadır.

ARAŞTIRMA SONUÇLARI

• Matematik kaygısı düzeyi, cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Buna benzer bulgulara başka birçok araştırmada rastlanmıştır.

• Matematik kaygısı ile okul türü arasında anlamlı bir fark tespit edilmemiştir. Bu tespite dayanarak, öğrencinin Anadolu Lisesi’nde ya da Genel Lisede olması matematik kaygısı üzerinde belirgin bir etki oluşturmamaktadır.

KAYGIYI AZALTMADA KULLANILABİLCEK

YÖNTEMLER1-Kendi Kendine Yardım Tedavisi ve KliniklerBu yöntem, kendi kendine yardım ve klinik tedavileri destek gruplarına katılma, çalışma becerileri geliştirme, öğrenme stres yöntemi ve kişisel öğrenme stilinin arttırılmış öz-farkındalığı gibi yöntemleri içerir. (DianeJohnson, 2003).

2-Yazma ÇalışmasıYazma, öğrencilerin matematik kaygılarını gidermede yardımcı olan güçlü bir araç olabilir. Tobias (1987), ödev yaparken ya da bir öğrenci ödev kağıdının ortasına yukarıdan aşağıya çizgi çekmeyi önerir. Bir tarafa matematik çalışması kaydedilirken, diğer tarafa hisleri ve düşünceleri kendisi tarafından kaydedilir. Bu his ve düşünceler, bağlantısız yada rastgele gibi görünebilir, ama bize stres altındayken kendi kendimize ne söylediğimizi gösterir. Bu, başarımızın önündeki engellerin anlaşılmasına öncülük eder.

3-Gevşeme Teknikleri (Fizyolojik Alt Yapıda Düzenleme)

Korku ve kaygı duygusunun yaşandığı bir durumda, kan basıncının artması, kalp atımının hızlanması, kasların gerginleşmesi, ağız kuruması, el ve ayaklarda titreme, nefes alış verişlerinin sıklaşması, avuçların terlemesi gibi fizyolojik belirtiler görülür. Fizyolojik yapının bu durumdan kurtulması için gevşeme teknikleri kullanılabilir. Nefes egzersizleri önerilebilir.


YÖNTEMLER

4-Bilişsel Yeniden Yapılandırma Öğrencilere, negatif düşünceleriyle savaşmaları için bu yöntem önerilir. Olumlu, kendi kendini onaylama yapılandırılması önerilir. Öğrenciler, kişisel olumlu metaforlar (matematikle başarı anlamı taşıyan kelime yada söylemler) oluşturmaya teşvik edilirler. Arem, matematik öğrencilerinin kendilerini başarılı ve gelecek matematik durumlarının provasını yapıyorlar gibi gözlerinde canlandırmalarını önermiştir. Onlara, pozitif imgelerin bulunduğu bir “hafıza bankası” yaratmaları ve güven arttırma pratiği yapmaları anlatılmıştır. Arem, şu soruları sorarak öğrencilerin çalışma becerileri üzerinde de çalışır ve öğrencilere bazı önerilerde bulunur:• Çalışma becerilerinin ayrıntılı listesini almak• Öğrenmeye nasıl yaklaşacaklarını bulmak • Tüm derslere katılmak, akışı devam ettirmek• Düzeltilmiş not alma gibi temel çalışma becerileri üzerinde

çalışmak • Çok çalıştıkları için kendilerini ödüllendirmek• Hızlı yardım almak.


YÖNTEMLER

5-Eğitsel Rehberlik Çalışmaları Rehber öğretmenlerin, matematik korkusunu ve kaygısını yaşayan öğrencilere, eğitsel rehberlik çalışmaları yapmaları gerekir. Öğrencilere verimli ders çalışma yöntemleri konusunda, eğitsel rehberlik çalışmaları matematiğe yönelik tutum ve alışkanlıkları olumlu yönde etkileyebilir. Yukarıda başlıklar altında yer alan başka yöntemler de vardır. Florida Üniversitesi’nin, Danışmanlık Merkezi’nin “Matematik Güveni Grubu” (20 yaş üzerinde olan bireylerden oluşturulmuş bir grup) vardır. Matematik kaygısını giderme için tavsiye ettikleri bazı yöntemler şunlardır:• Her gün matematik yapmak• Akla uygun bir programa bağlı kalmak• Olumsuz öz-konuşmaları tanımlamak ve ortadan kaldırmak• Kendiyle ilgilenmeyi pratik etmek• Yardım araştırmak

KAYGIYI AZALTMADA KULLANILABİLCEK YÖNTEMLER

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE YAPILABİLECEKLER

• Öğrenciye, okula başlamasının ilk yıllarında, matematik sevgisinin kazandırılması, ileriki dönemlerde olumlu sonuçlar ortaya çıkaracağından, ilköğretimin ilk yıllardaki matematik eğitiminin önemi ağırlık kazanmaktadır. Bu konuda, birinci derecede sorumluluk ve görev yine eğitim planlayıcılarına ve eğitimcilere düşmektedir.

• Psikologların ve psikolojik danışmanların önerdiği ve var olan kaygının kontrol edilebilir veya azaltılabilir seviyeye çekilmesi için bazı yöntemler önerilmektedir. En pratik tedavilerden biri Dr. Charles Bile tarafından önerilmiştir. Ona göre, öğretmen ilk önce öğrencilere yapılabilir bir görev vermelidir. Bu, derse başarılı başlangıcı garanti eden bir yöntemdir.


• Matematik öğretiminin, mümkün olduğunca erken yaşlarda başlamasının olumlu bir etkisinin olacağı göz önünde tutulmalıdır. Bu nedenle okul öncesi eğitimin %30’lar civarında olduğu ülkemizde bir an önce okul öncesi eğitimin oranı arttırılmalı ve okul öncesi eğitiminde okuma yazma faaliyetleri kadar matematik etkinliklerine de önem verilmelidir.


• Matematik öğretmenlerine ve

İlköğretim sınıf öğretmenlerine,

öğrencilerin matematik kaygılarının

düşürülmesi konusunda ve matematik

tutumlarının olumlu yönde

geliştirilmesinde önemli görevler

düşmektedir. Özellikle ilköğretim

çağında matematiğe karşı oluşan

olumsuz tutumlar lise döneminde

kendini daha büyük bir sorun olarak

hissettirmektedir. Olumsuz tutumlar,

lise alan seçimlerinde, sayısal ağırlıklı

alanlardan kaçışlara ÖSS’de hiç

matematik çözmeden üniversiteyi

kazanma isteğine dönüşmektedir.


ÖĞRETMENLERİN ALABİLECEĞİ

ÖNLEMLER1-Öğretmen, öğrencileri üzerindeki

etkisinden haberdar ise öğrenciler

öğretmenin matematiği öğretmedeki ilgisini

ve hevesini benimserler. Tersine eğer

öğrenciler, öğretmenin mutlu, hevesli bir

şekilde öğretmediğini ve onlarla sınıfta

olmaktan memnun olmadığını anlarlarsa

öğrenmeye daha az ilgili duyarlar. Bazı

öğretmenlerle yaşadıkları kötü tecrübelerin

öğrenciler üzerinde ağır ve sürekli bir etki

yaptığı unutulmamalıdır. Çünkü yapılan

araştırmalarda matematik kaygısının 12 yıl

veya daha fazla sürdüğü görülmüştür.


ÖĞRETMENLERİN

ALABİLECEĞİ ÖNLEMLER

2-Öğrencinin hızını ölçen testlerden

kaçınılmalı. Zaman telaşı öğrencide

tedirginlik yapmaktadır.

3-Öğrencinin gayreti ödüllendirilmeli.

Öğretmen, sadece cevabın sonucuna

değil, çözümün nasıl yapıldığına da

bakmalı. Cevaptaki bütün işlemler

değerlendirilmeli.


ÖĞRETMENLERİN


4-Öğrenci asla azarlanmamalı.

Matematik korkusu olan öğrencilerin

aklından geçen en önemli şey de sınıf

karşısında öğretmen tarafından hakarete

uğramaktır. Öğrenciyi rencide eden bu

hareket, üç türlü karşımıza çıkar; ya

duyarsız olan bir öğretmen tarafından

sözlü hakarete uğrama veya sınıftan bir

arkadaşının probleme karışması, yorum

getirmesi yada tahtada problem ile

saatlerce uzun süre baş başa kalması

şeklinde olur. Değerlendirmeyi,

öğrencinin yıl içindeki durumu ile

yapmak gerekir.


ÖĞRETMENLERİN


5-Öğretmen, dersi monoton bir şekilde

anlatmamalı. Öğretmenin belli

aralıklarda espriye yer vererek

öğrencinin sıkılmasına zemin

hazırlamamalı.

6-Matematik, bir ceza unsuru olarak

asla kullanmamalı. “50 tane alıştırma

yap” ve “Sizin hepinize sınavda zor

sorular sorayım da görün gününüzü”

tipinden cezalar ve tehditler

yapılmamalı.


ÖĞRETMENLERİN


7-Öğrenciye, matematiği nasıl anlaması ve

çalışması gerektiği öğretilmeli.

Matematiğin, bir roman gibi okumakla

öğrenilemeyeceği konusunda öğrenci

uyarılmalı, matematiği yazarak ve

düşünerek çalışması tavsiye edilmeli.

Konu üzerinde kendince bir yorum

getirmesi önerilmeli.

8-Öğretmen, konuyu anlatırken günlük

olaylarla bağlantı kurmalı; matematiğin

kullanılabileceği alanları öğrencilerle

tartışmalı.


ÖĞRETMENLERİN ALABİLECEĞİ

ÖNLEMLER

9-Matematiğe yönelik olumlu tutum

geliştirmenin, matematik dersinin

hedeflerinden biri olması gerektiğini

belirtmektedir. Öğretmenler, öğrencilere

“zor” yerine “zor değil” duygusunu

benimsetmeli, bireysel farklılıkları dikkate

alarak kaygı azaltmalı ve başarıyı

hedeflemelidir. Öğretmenin sorduğu

sorulara yanıt vermekten korkmayan ve

rahat olan öğrencinin, matematikteki başarı

düzeyi daha yüksek olacaktır.

AİLELERİN ALABİLECEĞİ

ÖNLEMLER

1-Matematiği anlayabiliyor olmayı zekanın üstünlüğüne bir işaret olarak algılamak ve bunu çocuğa hissettirmek sadece matematik dersinde yüksek not aldığında çocuğu takdir etmek veya düşük not aldığında ceza vermek, diğer derslere gösterilmeyen tepkiyi göstermek, matematik tutumunun olumlu yönde gelişmesine ve matematik kaygısının azaltılmasına önemli engeldir.



ÖNLEMLER

2-Mümkün olduğunca, çocukların diğer faaliyet alanlarında gösterdikleri başarılar da ödüllendirilmelidir. Matematik dersine, ne olduğundan daha az değer ve anlam yüklenmelidir, ne de olduğunda daha fazla anlam yüklenmeli ve değer verilmelidir.




ÖNLEMLER

3-Matematik kaygısının, ivedi etkilerinin yanı sıra, kendine güven kaybı, aşağılık duygusu, çekingenlik gibi uzun vadeli etkileri de söz konusudur. Bu sebeple, bu kaygı ne kadar erken teşhis edilir ve tedavisine başlanırsa o oranda başarı şansı artacaktır. Ailelerin, bu durumu tespit etme konusunda dikkatli olmaları bir başka önemli noktadır.



ÖNLEMLER

4-Ailelerin çocuklarının, matematik kaygılarını ve matematik tutumlarını değerlendirirken matematiği sadece ders bazında ele almamaları gerekir, çocuklarının matematikle yaşamın her alanında karşılaştıklarındaki tutumları da önemlidir. Matematikle ilgili bir sorun görüldüğünde, çocuğun okul dışındaki davranışları da gözlenmelidir.

TEŞEKKÜRLER

Matematik Kaygısı

Education

Transcript of Matematik Kaygısı