Muzeum Górnośląskiew Bytomiu

nr 4

lipiec–wrzesień 2011informator

w pigułce

Ceny biletów:Gmach główny, pl. Jana III Sobieskiego 2bilet normalny: 6 złbilet ulgowy: 5 złbilet grupowy: 4 zł (> 10 osób; opiekunowie - wstęp wolny)lekcja muzealna: 20 zł + cena biletu grupowegokarta EURO 26: 4 złbilet rodzinny: 12 zł

Gmach przy ul. Wojciecha Korfantego 34bilet normalny: 5 złbilet ulgowy: 4 złbilet grupowy: 3 zł (> 10 osób;opiekunowie - wstęp wolny)lekcja muzealna: 20 zł + cena biletu grupowegokarta EURO 26: 3 złbilet rodzinny: 10 zł

Kasy biletowe kończą sprzedaż biletów na pół godziny przed zamknięciem Muzeum. W niedziele wstęp na wystawy jest bezpłatny. Bilety na koncerty rozprowadza kasa w godzinach otwarcia wystaw oraz bezpośrednio przed koncertem.

wtorki, czwartki, piątki 9.00–15.00 środy 10.00–18.00 soboty 11.00–16.00 niedziele 11.00–15.00

Muzeumczynne:

Niedziele wstęp wolny

33

spis treści

Terminarz kulturalny / 4

Mistrzowie grafiki europejskiej XVI–XIX wieku z kolekcji generała Józefa Zająca / 10

Kość i złoto / 11

Galeria Sztuki Współczesnej. Pokaz 4 / 12

VI Letni Festiwal Wokół Arcydzieł Kameralistyki / 13

Sobota w Muzeum / 14

Skarby Muzeum Górnośląskiego / 15

Ostatnia szansa / 7

Kobieta w dziejach i współczesności Bytomia / 8

Ab initio. Narodziny muzeum / 9

Wykłady z historii sztuki / 16

Re: wizje. Program rozwoju świadomości kultury audiowizualnej w czasach nowych mediów / 17

Galeria Malarstwa Polskiego / 18

Wydawnictwa i Biblioteka / 21-22

Z życia ludu śląskiego / 19

Przyroda Górnego Śląska / 20

4

terminarz kulturalny

lipiec

10 nd 11.00

3 nd

12.00

12.00

VI Letni Festiwal „Wokół Arcydzieł Kameralistyki” – koncert w wykonaniu J. Kreft i M. Sikorskiego, sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny

12.00

31 wt 18.00Cykl Rozbieranie Śląska, spotkanie Ukryte opcje, czyli z czego składa się Ślązak, sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny, organizatorzy: MGB i Sfera TV, prowadzi: red. Jerzy Ciurlok

VI Letni Festiwal „Wokół Arcydzieł Kameralistyki” – koncert w wykonaniu Lasoń Ensemble, sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny

24nd

Dzień otwarty w Muzeum Górnośląskim, zwiedzanie wystaw z przewodnikiem, wstęp wolny

10 nd

VI Letni Festiwal „Wokół Arcydzieł Kameralistyki” – koncert w wykonaniu BMF Trio, sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny

sierpień

Warsztaty fotograficzne, zapisy do końca lipca w Dziale Promocji, nr tel. 32 281 97 33, prowadzą: T. Szemalikowski i M. Pojman (koszt: 20 zł)

*świetlica, gmach główny, wejście od ul. J. Piłsudskiego

17 wt 10.00

5

terminarz kulturalny

Zainteresowanych zajęciami dla dzieci prosimy o wcześniejszą rezerwację telefoniczną pod nr. tel. 32/ 281-82-94, w. 127UwAGA!

Mozaika, prowadzi Anna Rak, zajęcia dla dzieci, świetlica*, gmach główny (koszt: 5 zł)3 sob 11.30

10 sob 11.30 Zostań detektywem historii – piknik archeologiczny – prowadzi Dorota Podyma, zajęcia dla dzieci, (koszt: 5 zł)

13 wt 18.00„Lajerman” - opowieść o Śląsku, spotkanie i promocja książki z udziałem autora prof. dra hab. Aleksandra Nawareckiego (Uniwersytet Śląski), sala kolumnowa, gmach głowny, wstęp wolny

15 czw 18.00Upowszechnianie pamięci. Skarby z Kresów w zbiorach Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, prowadzenie M. Dobkowski ( Dział Kresów),sala kolumnowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny

Zajęcia muzyczne z cyklu To jest taki dom zaklęty , w którym grają instrumen-ty, prowadzenie A. Batog, sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny16 pt 9.30

10.30

16.30

11.30

wrzesień

Spotka

nie

miesiąc

a

17 sob Zajęcia muzyczne z cyklu To jest taki dom zaklęty , w którym grają instrumen-ty, prowadzenie A. Batog, sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny

21 śr Starożytna Grecja, prowadzi Agnieszka Bartków, świetlica, gmach głowny, wstęp wolny

6

terminarz kulturalny

Sobotnie spotkania z etnografią – zabawy z motywami ludowymi – prowadze-nie A. Grabińska-Szczęśniak, (koszt: 5 zł)

11.30

12.00

23 pt 11.30 Warsztaty dla nauczycieli Rewizje. Program rozwoju świadomości audiowizualnej w czasach nowych mediów

24 sob

25 nd Koncert kameralny w ramach projektu Musiceum 2011, utwory Bacha i Hendla, sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34, wstęp 10 zł

Musiceum 201129 czw

Edytorskie tajemnice Księgi Przedwiecznej – Biblie w zbiorach Muzeum Górnośląskiego, prowadzenie B. Drobny (Biblioteka), sala kolumnowa,ul. W. Korfantego 34, wstęp wolny

18.00

wystawy czasowe

7

Ostatnia szansa!

Wystawy czasowe można oglądać tylko:

do 10 lipca Italia - Żyj Kolorowo. Wystawa fotografii Artura Magdziarza

do 13 lipca JESTEM SOBIE MAŁY MIŚ. Bohaterowie dobranocek PRL-u

Fot. Artur Magdziarz

wystawy czasowe

8

Czas trwania wystawy: 8.03 – 31.07.2011Miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, ul. W. Korfantego 34Komisarze:Edyta Horwat, Izabella Wójcik-Kühnel

Wystawę można obejrzeć już tylko do końca lipca. Otwarta w marcu 2011 roku, cały

czas wzbudza szerokie zainteresowanie. Moż-na tu znaleźć informacje o kobietach dawnych i współczesnych. Pamiątki, fotografie oraz pełne biogramy pokazują skomplikowane losy przedsta-wicielek płci pięknej oraz ich rolę, która zmieniała się na przestrzeni wieków. Prababki i diakonisy, elegantki i działaczki, żony i bohaterki – kobiety od zawsze funkcjonują w skomplikowanej tkance miasta. Czasami są widoczne, na pierwszym pla-nie, a czasami skromnie i niezauważenie pracują w cieniu mężczyzn. Zawsze jednak dokładają swo-ją cegiełkę i współtworzą historię.

wystawy czasowe

Czas trwania wystawy: 3.06 – 15.10.2011Miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, ul. W. Korfantego 34

Wystawa Ab initio. Narodziny muzeum przenosi nas w czasy tworzenia się naszej placówki. Muzeum zostało powołane przez Bytomskie Towarzystwo Muzealno-Historyczne w roku

1910 i nosiło wówczas nazwę Museum in Buethen O.-S. Jego celem, jak możemy przeczytać w sta-tucie Towarzystwa Muzealno-Historycznego, było gromadzenie rzeczy dawnych, zabytków przy-rody, przedmiotów, dzieł sztuki i przemysłu, dokumentów i książek związanych z Górnym Śląskiem, a zczególnie z miastem Bytom oraz przechowywanie ich i udostępnianie.

Po raz pierwszy swe zbiory muzeum pokazało w 1911 r. Aby uczcić setną rocznicę tego wyda-rzenia, sięgnęliśmy do zakamarków naszych magazynów i wydobyliśmy rzeczy niezwykłe. Niektóre z nich pokazywane są po raz pierwszy. Eksponaty działów: archeologii, przyrody, etnografii, sztuki i historii to często te pozyskane u zarania dziejów naszej placówki. Pierwsze pochodziły z darów lub zostały zakupione od prywatnych kolekcjonerów, m.in. Hansa Bimlera, Simona Machy czy Eber-harda Dreschera.

Wystawa jest uzupełnieniem książki Muzeum Górnośląskie w Bytomiu. 100 lat dziejów.

Ab initio. Narodziny muzeum

9

10

wystawy czasowe

Mistrzowie grafiki europejskiej XVI-XIX wieku z kolekcji generała Józefa Zająca

Czas trwania wystawy: 3.06 – 15.10.2011Miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, ul. W. Korfantego 34Komisarze: Marek Meschnik, Iwona Mohl

Istotnym wydarzeniem w historii Muzeum Górnośląskiego było przyjęcie w roku 1958 w darze od gen. dyw. dra Józefa Zająca jego kolekcji, na którą złożyły się głównie dzieła grafiki i malar-

stwa europejskiego od XVI do XX wieku. Na zgromadzony przez gen. J. Zająca zbiór graficzny skła-dają się ryciny reprezentujące szkołę włoską, niemiecką, niderlandzką, holenderską, francuską i angielską. Nie brak wśród nich rycin szczególnie rzadkich i poszukiwanych, w tym prac w dobrze zachowanych odbitkach (I stanie).

Wystawa Mistrzowie grafiki europejskiej XVI – XIX wieku gromadzi najcenniejsze ryciny z tego zbioru autorstwa wielu wybitnych artystów działających w tym okresie, takich jak na przy-kład Albrecht Dürer, Jaques Callot, Jacob Ruisdael, Francesco Bartolozzi czy Charles François Daubigny.

11

wystawy czasowe

Wystawa prezentująca fotografie Roberta Słabońskiego dokumentuje jedno z najważniej-szych odkryć archeologicznych ostatnich lat, którego dokonali polscy naukowcy w Egipcie.

Badania wykopaliskowe prowadzone w Tell el- Farcha przez Polską Ekspedycję do Wschodniej Delty Nilu trwają już dziesięć lat. Niemal od samego początku okazało się, że naukowa wartość stanowiska jest ogromna i umożliwia zupełnie nowe spojrzenie na procesy prowadzące do po-wstania cywilizacji faraońskiej.

Dokonania polskich archeologów można będzie podziwiać na przepięknych zdjęciach foto-grafa ekspedycji - Roberta Słabońskiego. Ukazują one nie tylko najważniejsze z odkrytych zabyt-ków, ale także sposób prowadzenia prac wykopaliskowych, dokumentacyjnych czy konserwator-skich. Równocześnie urzekają pięknem i maestrią wykonania.

Czas trwania wystawy: 1.09-2.10.2011Miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, gmach główny, sala BKomisarz:Marcin Ogrocki

Kość i złoto

fot. Robert Słaboński

12

wystawy czasowe

Wystawa zmienna – Galeria Sztuki Współczesnej. Pokaz 4 - jest tylko niewielkim wy-cinkiem całej kolekcji. To wybór prac szeroko rozumianego nurtu sztuki feministycz-

nej, akcentowanie sztuki rozumianej jako autoportret artysty oraz zagadnienia związane z problematyką tożsamości i odnoszące się do historii sztuki. Pokaz 4 oznacza, że jest to już czwarta odsłona najciekawszych i najwybitniejszych prac z kolekcji.

Kolekcja współczesnej sztuki polskiej Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu to jedna z największych i najważniejszych kolekcji publicznych. Powstawała na przestrzeni lat i stale jest rozbudowywana. Dokumentują ją dwa obszerne katalogi, które można nabyć w skle-pie muzealnym oraz w Dziale Wydawniczym.

Czas trwania wystawy: kontynuacja wystawy z 2010 rokuMiejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, gmach głównyKurator: Marek Meschnik

Galeria Sztuki Współczesnej

Pokaz 4

13

dzieje się

VI Letni Festiwal „Wokół Arcydzieł Kameralistyki”

Festiwal Wokół Arcydzieł Kameralistyki powraca do neogotyckiego gmachu Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Już w niedzielę, 3 lipca 2011, podczas koncertu inauguru-

jącego w odnowionej sali koncertowej, będziemy mieli okazję usłyszeć koncert kameralny w wykonaniu Lasoń Ensemble.

W trakcie trzech weekendów (3, 10, 24 lipca 2011) zostaną zaprezentowane dzieła Czajkowskiego, Brahmsa, Wieniawskiego, Szymanowskiego oraz Beethovena. Usłyszymy je w wykonaniu Lasoń Ensemble, Joanny Kreft i Marcina Sikorskiego oraz tria fortepiano-wego BMF Trio.

VI Letni Festiwal Wokół Arcydzieł Kameralistyki to z zasady wybitne dzieła w doskona-łym wykonaniu, w pięknym wnętrzu i godnej oprawie. W tym roku „letnie uczty muzyczne” odbędą się m.in. w sali koncertowej Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Pałacu w Pszczy-nie i Pałacu Kawalera w Świerklańcu.

Organizator: Śląskie Towarzystwo MuzycznePartner: Muzeum Górnośląskie w BytomiuTermin:3, 10, 24 lipca 2011; godzina: 12.00Miejsce:sala koncertowa, ul. W. Korfantego 34

14

dzieje się

Sobotnie zajęcia dla dzieci to Spotkania z Mozaiką, koncerty z cyklu To jest taki dom zaklęty, w któ-rym grają instrumenty oraz Spotkania z wiedzą. Wszystkie propozycje skierowane są do najmłod-

szych miłośników muzeum.Spotkania z Mozaiką odbywają się w każdą pierwszą sobotę miesiąca. Dzieci, pod opieką rodzi-

ców lub dziadków, mogą tutaj przygotować i zabrać do domu własne dzieło sztuki – mozaikę. Wstęp na zajęcia jest wolny, ale w przypadku tworzenia mozaiki koszt potrzebnych materiałów wynosi 5 zł.

To jest taki dom zaklęty, w którym grają instrumenty to koncerty dla dzieci w wieku przedszkol-nym i wczesnoszkolnym, w ramach których poprzez zabawę poznają one muzykę kameralną.

Spotkania z wiedzą to cykl całorocznych zajęć dla dzieci prowadzonych przez poszczególne dzia-ły Muzeum Górnośląskiego. We wrześniu odbędą się zajęcia archeologiczne i etnograficzne.

W przypadku wszystkich zajęć sobotnich konieczna jest wcześniejsza rezerwacja telefoniczna pod numerem 32/ 281 82 94, w. 127.

Termin: sobota godzina 11.30Miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, świetlica muzealna (wejście od ul. Piłsudskiego)

w Muzeum

15

Już we wrześniu, po przerwie wakacyjnej, powróci cykl spotkań Skarby Muzeum Gór-

nośląskiego. Do tej pory na czwartkowych spotkaniach zgromadziliśmy grono stałych słuchaczy. Kustosze naszych poszczególnych działów udostępniają na wyciągnięcie ręki eksponaty, które często są niedostępne dla zwykłych zwiedzających. To często czyni te spotkania wyjątkowymi. Prezentowane za-bytki i wyniki pracy badawczej pracowników Muzeum Górnośląskiego to niejednokrotnie ciekawe historie i anegdoty. W poczuciu misji upowszechniania wiedzy o naszych zbiorach zapraszamy na trzecią edycję cyklu, która roz-pocznie się dwoma spotkaniami organizowa-nymi we wrześniu. Dotyczyć one będą upo-wszechniania pamięci o kresach wschodnich (15 września) i edytorskich tajemnic dotyczą-ce XIX-wiecznej biblii Bobrowicza (29 wrze-śnia).

Prowadzą: pracownicy merytoryczni wszystkich działów Muzeum GórnośląskiegoTermin: czwartek, godz. 18.00Miejsce:Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, świetlica

dzieje się

Od 21 września, po raz drugi, zapraszamy na cykl wykładów z historii sztuki. Mile widziani są wszyscy, którzy interesują się szeroko rozumianym życiem artystycznym i chcą poszerzyć swoją wiedzę oraz osoby, które dopiero rozpoczynają przygodę z historią sztuki. Wspólnie z prowadzącą – Agniesz-ką Bartków - odbędą oni wyjątkową podróż przez najważniejsze epoki, poznając największych arty-stów i ich dzieła. Zajęcia wzbogacone będą o ma-teriał ilustracyjny, który uzupełni przekazywane w przystępny sposób informacje.

Dodatkowo proponujemy trzy wykłady związa-ne ze świętami: Wszystkich Świętych, Bożym Na-rodzeniem oraz Wielką Nocą. 3 listopada będzie można usłyszeć historię powstania zabytkowych cmentarzy w Polsce, w grudniu dowiemy się jak Boże Narodzenie ukazywali na płótnach mistrzo-wie malarstwa europejskiego, natomiast w kwiet-niu poznamy najważniejsze założenia pielgrzymko-we Europy.

Więcej informacji na temat zajęć można uzy-skać w dziale Edukacji MGB. tel.32/ 281 82 94 w. 127

Termin: 21 września, godzina: 18.00Miejsce: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu,świetlica

dzieje się

16

dzieje się

17

Re: wizje

Program rozwoju swiadomosci kultury audiowizualnej w czasach nowych mediow

Prowadzą: Adam Pisarek (Stowarzyszenie „Szatnia”), Tomasz Kiełkowski (fotografik)Koordynacja z ramienia MGB: Anna Rak, Marek RyśTermin: 23.09.2011 Miejsce: świetlica muzealna www.rewizje.org

Pod takim tytułem odbywały się wiosną warsztaty dla młodzieży dotyczące reklamy i nowych sposobów ob-razowania. Efektem zajęć są reklamy wirusowe Mu-zeum, stworzone przez młodych ludzi, dostępne na stro-nie www.rewizje.org oraz zestaw scenariuszy lekcyjnych

- analiz obrazu filmowego, fotografii, reklamy - napisany przez naszych wykładowców: Adama Pisarka i Tomasza Kiełkowskiego. Podsumowaniem programu będzie wy-kład połączony z promocją publikacji, który odbędzie się 23 września o godzinie 16.00 w świetlicy muzealnej. Tego dnia pragniemy Państwu przybliżyć zagadnienia związane z nowymi mediami i podać sprawdzone rozwiązanie: jak realizować tego typu spotkania na lekcjach – mówi Anna Rak, koordynatorka projektu.

Każdy nauczyciel uczestniczący w spotkaniu otrzyma bezpłatną publikację z materiałami pomocniczymi oraz zapozna się z efektem pracy młodzieży.

18

wystawy stałe

Jedną z najbardziej lubianych i często odwiedzanych wystaw stałych Muzeum Górnośląskiego jest Galeria Malarstwa Polskiego. To ekspozycja złożona z wybranych obrazów z kolekcji ma-

larstwa polskiego XIX i XX wieku. Prezentowane są one chronologicznie – od najwcześniejszych do najnowszych. Zwiedzając wystawę odbywamy swoistą podróż w czasie przez różne prądy, kierunki i tendencje w malarstwie na przestrzeni lat. Znajdziemy tu między innymi: portrety późnego klasycyzmu, przykłady nurtu romantycznego, malarstwo realistyczne drugiej połowy XIX wieku, symbolistyczne, wczesnoekspresjonistyczne, dwudziestolecia międzywojennego czy lat 40. I 50. XX wieku. To prawdziwa uczta dla ducha.

19

wystawy stałe

To wystawa etnograficzna prezentującą najistotniejsze dziedziny życia społeczności zamiesz-kałych na wsiach oraz osiedlach przemysłowych różnych subregionów Górnego Śląska.

Przeplatają się tutaj, zgodnie ze zmianami pór roku, zwyczaje doroczne, wydarzenia rodzinne oraz znaczące w kulturze ludu górnośląskiego zajęcia gospodarcze i zawodowe.

Poszczególne części ekspozycji prezentują: Wesele na Górnym Śląsku, Wesele na Pogórzu Cieszyńskim, Dziecko, Zwyczaje wiosenne, Pierwsze prace wiosenne, Targi, jarmarki i odpusty, Polowe i domowe prace jesienne, Zadusz-ki, Stroje jesienno-zimowe, Andrzejki, Czas wolny od pracy, Górnictwo, Instrumenty muzyczne górniczych orkiestr dętych, Ludowa rzeźba w drewnie, Mikołaje, Tkactwo i drukowanie tkanin, Hafty i koronki, Wigilia w Beskidzie Śląskim, Kolędnicy, Ostatni dzień roku, Ostatki.

20

wystawy stałe

Lasy to pierwsza część stałej wystawy przyrodniczej. Odwzorowano tu wybrane typy środo-wisk leśnych i zadbano, by wycinki przyrody umieszczone za szybą do złudzenia imitowały

te autentyczne. Las liściasty – grąd, fazy rozkładu drewna, elementy piramidy pokarmowej na przykładzie wybranych gatunków zwierząt, diorama zimowa z dzikami to tylko niektóre ele-menty pierwszej części ekspozycji.

Wody i mokradła to druga część wystawy. Przy pomocy dioram przedstawiono zachodzące w środowiskach związanych z wodą naturalne procesy, których zaobserwowanie w przyrodzie jest często bardzo trudne nawet dla specjalisty. Relacje drapieżca-ofiara czy życie rodzinne zwierząt fascynują, jednak trwają zbyt krótko lub są ukryte przed okiem człowieka. Do mini-mum ograniczono tu opisy, a obraz i dźwięk są głównymi nośnikami informacji.

Istotne jest, że wiele eksponatów można dotykać. Tę formę wybrano z myślą m.in. o oso-bach z upośledzeniem wzroku. Zwiedzanie umilają dobiegające z głośników trele ptaków le-śnych czy odgłosy burzy z piorunami. Ekspozycja oddziałuje na wzrok, słuch i dotyk widza.

21

wydawnictwa

Wszystkie zaprezentowane tu fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Początek zbiorom dało Bytomskie Towarzystwo Historyczno-Muzealne (Beu-

thener Geschichts- und Museumsverein) założone w 1910 roku. (...)Warto przypatrzeć się najstarszym fotografiom, ktore wykonane zostały niewiele lat po

wynalezieniu sposobu uwieczniania obiektów na fotograficznej kliszy. (...)Zachęcam Czytelników do wędrówki w przeszłość.

Jan Drabinaze wstępu do albumu Stary Bytom w dawnej fotografii

Koszt albumu: 40 zł

22

Czytelnia czynna: poniedziałek–piątekw godzinach: 9.00–15.00tel. 32/282 82 94 wew. 117prosimy o wcześniejsze umawianie terminów

biblioteka

Biblia Bobrowicza ze zbiorów biblioteki mu-zealnej to przepiękne, bogato ilustrowane

wydawnictwo. Niestety nie zachowała się ory-ginalna, XIX-wieczna oprawa. Co oznacza owo wydanie stereotypowe? Stereotypia to nowo-czesna na tamte czasy metoda w technice dru-karskiej, polegająca na dokonywaniu odlewów z form drukarskich. Pierwsze próby stereotypii pochodzą już z XVI wieku, a udoskonalono ją ok. 1804 r. w Londynie. Ze stereotypów odbijano także drzeworyty, jak w przypadku prezentowa-nej książki.

W Polsce w 1829 roku, w Drukarni Stereo-typowej w Warszawie wydrukowano Psałterz Dawida w przekładzie F. Karpińskiego. Była to pierwsza książka drukowana ze stereotypów na-szym kraju – notował Pamiętnik Warszawski.Więcej o Biblii i jej wydaniach w ramach wrze-śniowego spotkania z cyklu Skarby Muzeum Gór-nośląskiego (29.09).

Biblia to jest Księgi Starego i Nowego Testamentu. Na język polski przełożone przez ks. Jakóba Wujka S. J. Wy-danie czwarte stereotypowe, poprawne Jana Nepomu-cena Bobrowicza. Ozdobione 500 obrazkami i pięcioma sztychami na stali. Lipsk, nakł. J. Baumgaertnera, 1860, 1249 s. + Rejestr rzeczy przedniejszych i potrzebniej-szych, które się w Biblii i w Annotacjach zamykają (50 s.)Nowy Pana Naszego Jezusa Chrystusa Testament. Na ję-zyk polski przełożony przez ks. Jakóba Wujka S. J.Wydanie piąte stereotypowe ozdobione 3 stalorytami i 170 drzeworytami w tekście. Lipsk, nakł. Księgarni J. Baumgaertnera, 1862, 458 s. + Summa (2 s.)

23

Dyrektor i Redaktor Naczelny Wydawnictw Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu dr Dominik Abłamowicz

Redakcja informatora:Magdalena Michulec m.michulec@muzeum.bytom.plEdyta Cieślik wydawniczy@muzeum.bytom.pl Skład: Tomasz Szemalikowski

Korekta: Barbara Drobny

Nakład: 1000ISSN 2082-0968

Fotografie: Tomasz SzemalikowskiMateusz Pojman str. 2, 9, 10Tomasz Kiełkowski str. 17

Na okładce: Motyl z rodziny paziowatych, Papilio sp. ze zbiorów Działu Przyrody

w pigułce

pl. Jana III Sobieskiego 241-902 Bytomtel. +48 32 281 82 94; +48 32 281 34 01sekretariat@muzeum.bytom.pl

ul. Wojciecha Korfantego 3441-902 Bytomtel. +48 32 281 97 33www.muzeum.bytom.pl

Zapraszamy również na facebook:www.facebook.com/MuzeumGornoslaskie

Muzeum Górnośląskie w bytomiu

www.muzeum.bytom.pl

Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich

Śląskie Towarzystwo Entomologiczne

Polskie Towarzystwo Ludoznawcze

Muzeum Górnośląskie jest instytucją kultury Samorządu

Województwa Ślaskiego

POZNAŃTARNOWSKIE GÓRY

WROCŁAWZABRZEGLIWICE

KRAKÓWKATOWICECHORZÓW

Gmach główny

Gmach przy ul. Korfantego 34