Management summary

Inleiding

MarktoverzichtIn bijna elke bedrijfstak speelt duurzame mobiliteit een belangrijke rol. In Nederlandrijden er momenteel 8 miljoen geregistreerde auto's, waarvan 630.000 auto's doorzakelijke rijders worden bereden. In de 'mobiliteitsbranche' wordt jaarlijks meer dan ! 70miljard omgezet en via verkeersbelastingen draagt de autobezitter ook fors bij aan deschatkist. Volgens de prognose van de RAI Vereniging en de BOVAG zullen in 2011480.000 nieuwe personenauto’s en 52.000 nieuwe bestelwagens verkocht worden.

TrendsAanjager hiervan is de populariteit van de kleinere en zuinigere auto’s. Deze trend wasal in 2009 zichtbaar en die heeft zich in 2010 versterkt doorgezet. Dit is mede dankzijhet overheidsbeleid dat de aankoop van auto’s met lagere CO2-uitstoot stimuleert dooreen lagere bpm en een nultarief voor de wegenbelasting. Momenteel is één op de drieverkochte auto's belastingvrij. De populariteit van deze zeer zuinige, van bpm en mrb(motorrijtuigenbelasting) vrijgestelde auto’s, heeft vanaf 2010 tot uitholling van debelastinggrondslag geleid en daardoor achterblijvende belastingontvangsten.

Groene toekomstDe verwachte groei van hybride* voertuigen zal deze uitholling versnellen. In de zake-lijke markt zullen elektrische voertuigen (EV's) dit jaar hun aandeel pakken, al is het al-leen maar omdat bedrijven hiermee hun 'groene imago' willen onderstrepen. Er bestaatnamelijk een globale consensus dat men het aan toekomstige generaties verplicht is eenschone wereld achter te laten en de mondiale opwarming te reduceren. Voor een be-langrijk deel valt dit te realiseren door de CO2-uitstoot van de miljarden auto's te vermin-deren. Een hieruit voortvloeiende ontwikkeling is de elektrische auto. De vraag is echterof de Nederlandse markt klaar is voor elektrische mobiliteit en of de huidige infrastruc-tuur dit toelaat.

Deze summary geeft een overzicht van de risicoaspecten van het elektrisch rijden. Erwordt een beeld geschetst van de consequenties voor de capaciteit van het huidige elek-triciteitsnetwerk, de infrastructuur die nodig is om EV's te laten slagen en mogelijke knel-punten die een brede uitrol in de weg staan. Tot slot wordt gekeken naar de praktischeimplicaties van elektrisch rijden voor onder andere hulpdiensten, consumenten, dealer-, garage- en leasemaatschappijen. Vanwege het hoge tempo van technische innovatiesbetreffende EV's, kunnen bepaalde aspecten snel gedateerd zijn. Zodoende zal Aon deontwikkelingen op dit gebied nauwgezet blijven volgen.

Elektrisch Voertuig

Risicoaspecten

De belangrijkste risicoaspecten van elektrisch rijden zullen hieronder behandeld worden.

Veiligheid.Laadinfrastructuur.Restwaarde, hergebruik en demontage.Hulpverlening.Rol overheid.De positie van de EV in de verzekeringsmarkt.

VeiligheidEr bestaan diverse instellingen die de veiligheid van een auto kunnen toetsen. Eén daar-van is Euro NCAP. Dit veiligheidsinstituut heeft botsproeven uitgevoerd met een aantalEV's. De Mitsubishi i-MiEV behaalde in deze testen vier van de vijf sterren, wat een goedescore is. De Citroën Zero en Peugeot Ion kregen dezelfde rating vanwege de vergelijkbaretechniek en prestaties.

Dergelijke botsproeven zijn echter ontwikkeld voor conventionele auto's en zijn inmid-dels grotendeels aangepast aan het karakter van een EV. Toch dient men hier nog een slagte maken. De bestaande testen dienen te worden uitgebreid, onder andere doorbotsproeven met de achterzijde van de auto te houden. Zeker gezien de toenemendekeuzemogelijkheden in het zogenoemde A-segment van EV's en het gebruik daarvan instedelijke regio's. Ten slotte kan de botstest nog verder uitgebreid worden met:

Een EV die gekoppeld is aan een laadpaal of andere vorm van opladen.Monitoren van de batterij over een langere periode na de botsproef, in verbandmet mogelijke gasvorming in de batterij.

MMaannaaggeemmeenntt ssuummmmaarryy 2

Te water gaan tijdens het rijden zonder dat veiligheidsvoorzieningen zoalsairbags en gordelspanners geactiveerd worden. Testen van een aanvalsplan door hulpverleners bij calamiteiten met een EV in parkeergarages. Vanuit deze testresultaten de huidige botsproef verder geschikt maken voor testen met plug-in hybride's* met stekker (namelijk twee energiebronnen).De keuringseisen van de RDW dienen aangepast te worden aan de veranderendetechnieken van EV's.

LaadinfrastructuurDe snelle ontwikkelingen van de laadinfrastructuur lopen nog niet gelijk met de ontwik-kelingen van EV's, met mismatch als gevolg. Het razendsnelle proces van de innovatiesin laadtechnieken heeft ook consequenties voor de infrastructuur en voor de veiligheidervan. Tegenwoordig zijn snellaadstations die minimaal 64 ampère aankunnen, dat waseen jaar geleden slechts 11 ampère. Zodoende moeten de infrastructuur, de bekabelingen de thuislaadvoorzieningen aan hogere veiligheidseisen voldoen.

Momenteel is men bezig met de introductie van inductieladen (draadloos). Als deze tech-niek doorzet dan zal dat ook vergaande aanpassingen vragen van de huidige laadinfra-structuur. Aanvullend onderzoek zou moeten uitwijzen of deze vorm van inductief ladennieuwe veiligheidsaspecten met zich meebrengt zoals krachtige elektromagnetische velden. Door de verbetering van het snelladen is de verwachting dat binnen een jaar deoplaadtijd ongeveer gelijk is aan het tanken van fossiele brandstof.

De volgende conclusies kunnen hieruit getrokken worden:EV's die de komende tijd op de markt komen, moeten het snellaadsysteem aankunnen aangezien dit systeem de norm zal worden. Voorafgaande aan de introductie van nieuwe vormen van laadinfrastructuur en beka-beling is het raadzaam deze eerst te laten testen door gespecialiseerde instellingen.Tijdens de ontwikkeling van woonwijken, parkeergarages en winkelstraten moetworden geanticipeerd op snellaadinfrastructuur. Denk hierbij aan investeringenin hoogwaardige transformatorhuisjes en bekabeling.Energie- en petrochemiebedrijven dienen tankstations te voorzien van laadinfrastructuur.De overheid en netbeheerders moeten investeren in de aanleg van een digitaalelektriciteitsnetwerk ('smart grid').

De EV's moeten worden uitgerust met een uniforme laadplug.

Restwaarde, hergebruik en demontageOp dit moment bepaalt de batterij ongeveer eenderde van de prijs van een EV. Doormassaproductie zal deze verhouding snel veranderen. Vanwege de innovatie in batterij-technologie zullen oude EV-modellen in waarde moeten inleveren.en wordt de restwaarde hierdoor negatief beïnvloed. Een oude batterij met een beperkte capaciteit istenslotte weinig meer waard.

Onderstaande aspecten kunnen een positieve invloed op de restwaarde hebben:Tijdens de ontwikkelingsfase van een nieuwe EV dient men te anticiperen op detechnische mogelijkheid om na enkele jaren gebruik de oude batterij te vervangendoor een nieuw type.

MMaannaaggeemmeenntt ssuummmmaarryy 3

Batterijlease. De rijder is dan geen eigenaar van de batterij en loopt zodoende geenrestwaarderisico.Zakelijke EV-leasecontracten dienen te worden omgezet naar de particuliere markt. Fabriek- en onderhoudsgaranties moeten worden uitgebreid met verlengdegarantieverzekeringen. Eventueel kan de autofabrikant of dealer terugkoop- of inruilgaranties aanbieden.De 'Nationale Batterij Pas' invoeren, in navolging van de Nationale Auto Pas.

Voor het hergebruik en de demontage van de batterij zijn er de volgende aanbevelingen:Vanwege de geringe restcapaciteit dient buffercapaciteit op het elektriciteitsnet-werk gecreëerd te worden. Dit kan door middel van hergebruik van EV-batterijen. Het is raadzaam een convenant op te stellen met autofabrikanten voor het logistieketraject van batterijen.Het demontageproces van de batterij en de daaraan verbonden veiligheidsaspectendienen inzichtelijk te worden gemaakt.

HulpverleningOm de (Europese) hulpverlening voor EV's naar een hoger plan te tillen en om de hulpverlening adequaat en veilig te laten plaatsvinden, dienen hulpverleners (zoalsbrandweer, bergingsbedrijven en pechservicebedrijven) al in een vroeg stadium betrokken te worden bij de technische ontwikkeling van een EV.

Aon adviseert hierin de volgende stappen:Het optimaliseren van regelgeving om de technische data van EV's met bovengenoemde partijen uit te wisselen en snel te kunnen updaten. Een convenant tussen de autofabrikanten en hulpverleners over de uitwisseling vantechnische gegevens op te stellen. Het invoeren van hulpverleningsoefeningen bij kop-staartbotsingen, te waterraken en autobrand. Er dient gestreefd te worden naar een uniforme deactiveringsprocedure om deauto spanningsvrij te maken in het geval van een calamiteit.Het houden van aanvalsoefeningen bij brand in publieke laadinfrastructuur (inclusief parkeergarages) en tijdens het (thuis)laden.

Technische gegevens EV voor hulpverleners

MMaannaaggeemmeenntt ssuummmmaarryy 4

Rol overheid De Nederlandse overheid speelt een belangrijke rol bij het faciliteren van de introductievan EV's. Om de elektrische auto aantrekkelijker te maken, dient de overheid de concurrentiepositie van de EV ten opzichte van de ICE* te verbeteren.

Het advies van Aon hierin is:Het verduurzamen van de elektriciteitsproductie om een significante CO2-reductiete realiseren. Het versoepelen en verminderen van regelgeving, waardoor het laadinfrastructuursneller geplaatst kan worden.Men dient rekening te houden met het 'afbreukrisico' door negatieve publiciteitin het geval van calamiteiten met EV's. Dit kan worden voorkomen door proactiefcrisismanagement toe te passen. De samenwerking tussen stakeholders dient gestimuleerd te worden om innovatiete bevorderen.

VerzekeringsmarktNa de mondiale introductie van de eerste hybride auto door Toyota in 1997, heeft de verzekeringsmarkt haar perceptie ten opzichte van het risicoprofiel van dergelijke auto'sniet of nauwelijks gewijzigd.

Meer fluisterstille en snel accelererende EV's kunnen leiden tot meer ongevallen. Of ditwerkelijk gebeurt en welke consequenties dit heeft op de verzekeringsmarkt is nog niette overzien. Na een jaar zal moeten blijken of het schadebeeld van motorrijtuigenverze-keraars door EV's nadelig is beïnvloed. Op dit moment nog niet in te schatten welke consequenties de ontwikkeling op het gebied van het stijgen in aantallen van EV's heeftvoor de aansprakelijkheidsverzekeringen. De verzekeringsmarkt reageert met premie- ofpolisaanpassingen als er trends zijn af te lezen uit schadestatistieken in de EV-branche.

Aangezien de restwaarde van een EV ten opzichte van een conventionele auto wezenlijkanders is, is een passende verzekeringsoplossing noodzakelijk. Aon heeft initiërend ver-zekeraars gevraagd speciale polisvoorwaarden samen te stellen die specifiek aansluitenop het risicoprofiel van de EV.

Het advies hierin is: De nieuwwaarderegeling bij total loss of diefstal dient verlengd te worden. De schadevaststelling moet worden gedaan door expertisebureaus die bekendzijn met elektrotechniek.Verzekeringsdekking in geval van schade met betrekking tot het laadproces (publiekelijk en bij thuisladen).De schadeontwikkeling dient te worden bewaakt.

MMaannaaggeemmeenntt ssuummmmaarryy 5

ConclusieHet risicoprofiel van de dealerbedrijven zal door de toename van het aantal EV's ook sterkveranderen. De automonteur wordt opgeleid tot elektromonteur en de autoverkoperwordt een mobiliteitsadviseur. Dat betekent dat het aftersales traject met betrekking totde advisering over laadinfrastructuur door de dealer wordt ingevuld en er een nieuwevorm van dienstverlening ontstaat. Vanwege het feit dat EV's uit minder onderdelen bestaan dan ICE's, is de verwachting dat zij minder onderhoud zullen vergen.

Het onderzoek dat Aon heeft uitgevoerd richt zich op elektrische auto's. Door de resultaten van het onderzoek helpen we de verzekeringsindustrie adequate verzekerings-producten te ontwikkelen om potentiële risico's, zeker in de introductiefase, af te dekken.Hierdoor stellen met name de particuliere kopers hun bezit veilig in geval van een schadeaan hun EV. Aon heeft met dit onderzoek vanuit een helikopterview een aanzet gegeven om stakehol-ders met elkaar te verbinden en is bereid om haar kennis en expertise in te zetten omduurzame mobiliteit naar een hoger plan te trekken..

Over AonAon Nederland, toonaangevend adviseur in risicomanagement, employee benefits enverzekeringen, draagt bij aan het realiseren van de ambities van zijn cliënten. In Nederland heeft Aon 10 kantoren met 1.800 medewerkers. Het bedrijf maakt deel uit vanAon Corporation, Chicago, USA. Het wereldwijde Aon-netwerk omvat circa 500 kantorenin meer dan 120 landen en telt ruim 59.000 medewerkers. Hiermee is Aon een van de grotere financiële dienstverleners ter wereld. Aon Corporation is gespecialiseerd infinanciële en verzekeringsdienstverlening en staat genoteerd aan de effectenbeurs van

New York (NYSE:AON). Aon is hoofdsponsor van Manchester United, lees hierover opwww.aon.com/unitedin2010. Meer informatie over Aon: www.aon.nl.

MMaannaaggeemmeenntt ssuummmmaarryy 6

* uitleg afkortingenEen EV is een auto met een elektromotor die volledig wordt aangedreven door een accu. Een ICE staat voor 'internal combustion engine' een auto die volledig wordt aangedrevendoor een conventionele verbrandingsmotor die gebruik maakt van fossiele brandstoffen. Hybride auto's zonder stekker die verschillen van de laatste categorie, de plug-in hybrides mét stekker.

Aon bedankt de volgende organisaties voor het verlenen van hun medewerking aan ditonderzoek:

InformatieVoor meer informatie kunt u contact opnemen met Evert-Jeen van der Meer ofRaoul van Boekholdt, T 020 - 430 5639, E evert-jeen.van.der.meer@aon.nl.

MMaannaaggeemmeenntt ssuummmmaarryy 7

ARN Advisory

Athlon Car Lease

Dekra

Delta Lloyd

Dirkzwager Advocaten

E-Laad

ING Car Lease

KEMA

LeasePlan

Moditech Rescue Solutions

Nationale Nederlanden

Nissan

Peugeot

Platform Elektrische Mobiliteit (PEM)

Renault

The New Motion

TNO

Van Peperzeel

6863

aa