MALZEME-METALURJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL İŞLEM...

TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

MALZEME-METALURJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

TEMEL İŞLEM TEKNOLOJİLERİ ve UYGULAMALARI

Dersin Kodu ve saati: M 1010 (2+2)

Kredi :5

KONU:

Doç .Dr. Mustafa Kemal BİLİCİ

Dersin Amacı:

Meslek Lisesi okullarının değişik bölümlerinden ve diğer liselerden

Malzeme Metalurji Mühendisliği ve Makine Mühendisliği Bölümü'ne

gelen öğrencilere temel imalat yöntemleri ve ölçme kontrol araç gereçleri

hakkında bilgi ve becerileri kazandırarak, temel talaşlı üretim hakkında

bilgi sahibi olması amaçlanmaktadır.

2

Uygulama Şekli:

Teorik olarak anlatılacak temel bilgiler, öğretim üyesi tarafından

atölyede uygulamalar yaptırılarak bilgi ve becerileri geliştirilecektir.

Çalışmalarda, İş güvenliğinin sağlanması, iş kazalarından korunma

yollarının anlatılması, öğrencilerin uygun tutum ve davranış

göstermelerine ve zamanında işi/temrin/parça yapmalarına özen

gösterilecektir.

Değerlendirme:

Vize : % 20

Uygulama : % 30

Final : % 40

Atölyedeki tutum ve davranışlar: % 10 (Final sınavı içerisinde

değerlendirilecektir.

ÖNEMLİ NOT:

1.Herkes kendi grubunda Atölye uygulamasına gelecektir.

2.Gruplar arasında değişiklik yapmak isterseniz diğer gruptan bir arkadaş

bularak değişim yapabilirsiniz. (Öğr. Üyesi bilgisi olacaktır)

3. İş önlüğünüz yoksa atölye uygulamasına gelmeyiniz.

4. Uygulama çalışmalarına 4.-5. haftada başlanacaktır.

3

TEMİZLİK VE DÜZEN

Çalışmaya başlarken, çalışırken ve çalışma bitiminde aşağıda belirtilen

kurallar dikkate alınmalıdır.

* Atölye temiz ve düzenli tutulmalıdır. Kullanılan takımlar temizlenmeli,

gereken bakım ve onarım zamanında yapılarak düzenli bir şekilde

yerlerine konmalıdır.

* Çalıştığınız makineler, çalışma bitiminde temizlenmelidir.

* Yere dökülen yağ, su ve diğer sıvı maddeler hemen temizlenmelidir.

* Makineler ve dolaplar, temiz olmalı, makinelerin koruyucuları, hareketli

kısımları çalışır vaziyette emniyetli olmalıdır.

* İş elbisesi uygun biçimde ve renkte, yırtık olmamalı , temiz olmalıdır.

4

İŞ DİSİPLİNİ eğitimin ve uygulamanın kalitesini ve amacına ulaşması için

gereklidir.

İŞ DİSİPLİNİ, Çalışanların içinde kurallara uygun hareket etmesiyle

mümkündür.

Bu kuralların başında, atölye uygulamaları yaparken, devamsızlığa, atölyeye giriş

ve çıkış saatlerine özen gösterip çalışma süresi içinde iş güvenliği kurallarına göre

çalışmakla mümkün olur.

" İş Güvenliği hepimizin ortak sorumluluğudur.”

Bu konuda hep birlikte göstereceğimiz hassasiyetle güvenli ve verimli bir

çalışma ortamı ile sağlıklı ve güvenli bir yerine getirmiş olacağız.

ÖĞRENCİ, hareketiyle kendi gelişmesini aksatmamalıdır

ÖĞRENCİ, hareketiyle başkalarının çalışmasına engel olmamalıdır.

Çalışmalarınızda başarılar dilerim.5

Günümüz teknolojisinde üretilmesi istenen parçaların imalatını

gerçekleştirebilmek için ilgili kişinin (operatör, posta başı, tekniker,

teknisyen, kısmen mühendis) imal yöntemlerini nerede ve nasıl

uygulanacağını bilmesi gerekmektedir.

Aynı zamanda çok iyi teknik resim bilgisine sahip olmalı, iş parçasına imalat

resmindeki ölçü ve toleranslar dahilinde işleyebilmeli, yapabilmelidir.

Teknik resme dayalı iş yapmayı alışkanlık haline getirmelidir. Uygulama

esnasında makine çalışırken iş ve işçi sağlığı ilkelerine uygun tutum ve

davranış sergilemek durumundayız.

GÜVENLİ ÇALIŞMA: BİLGİ + ÖNLEM

İŞ KAZASI : GÜVENSİZ HAREKET +GÜVENSİZ KOŞUL

UNUTULMAMALIDIR Kİ;

İSG Kurallarına uygun tutum ve davranışta yapılmamış bir iş teknolojik

olarak doğru yapılmış olsa dahi, KESİNLİKLE DOĞRU DEĞİLDİR.6

7

BÜTÜN TAKIM TEZGAHLARI VE TALAŞ KALDIRMA ARAÇ

GEREÇLERİ ile ilgili GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

Genel Güvenlik:

Yapılması gerekenler

1.Şüpheli durumlar daima yetkiliye sorulmalıdır.

2.İş için en uygun takımlar kullanılmalıdır.

3.Hasara uğramış, körelmiş ve bozulmuş takımlar hemen değiştirilmelidir.

Bu takımlar ile ilgili yetkiliye bilgi verilmelidir.

4.Kullanılmayan takım ve malzemeler, iş masası üstünde bırakılmamalıdır.

5.Atölye içindeki hareket alanları, makinenin çevreleri her zaman temiz ve

düzenli tutulmalıdır.

Yapılmaması gerekenler

1.Atölye içinde yüksek sesle, ve çalışan ile asla konuşulmamalıdır.

2.Yetkili kişilerden izin alınmadan malzeme ve makinelere

dokunulmamalıdır.

3.Makine çalışırken başından uzaklaşılmamalıdır.

Teknolojinin ve Mühendisin Tanımı

Teknoloji:

İnsanların ihtiyacı olan objelerin yapılabilirliğini sağlamak için, gerekli olan

makine, takım ve araçları geliştiren, imalat yöntemleri oluşturan ve bu

yöntemlerin yaygın olarak kullanılması için uğraşılan bilimsel araştırmalardır.

Mühendis

İnsanların her türlü ihtiyacını karşılamaya dayalı yol, köprü, bina gibi bayındırlık;

tarım, beslenme gibi gıda; fizik, kimya, biyoloji, elektrik, elektronik gibi fen;

uçak, otomobil, motor, iş makineleri gibi teknik ve sosyal alanlarda uzmanlaşmış,

belli bir eğitim görmüş kimse. (TDK)

8

9

Teknolojinin Faydaları

Teknoloji sayesinde veri alışverişi denilen yani bilgi alışverişiyle dünyanın en uzak

noktasından en yakın noktasına kadar bilgi alabiliyoruz.

Teknoloji sayesinde dünyamız artık global bir köy haline gelmiştir.

Bugün evinizde internetten 3, 5 dakika içinde alışveriş yapabilirsiniz,

60 saniyede bir apartmanın 1. katından 10. katına çok rahat bir şekilde çıkabilirsiniz.

Teknolojinin en büyük katkılarından biri de hiç kuşkusuz ulaşım sektörüdür. Kara, hava,

deniz ulaşımında kullanılan her türlü araç, teknoloji ürünüdür.

Günlük hayatta mutfaklarda kullandığımız küçük ev aletleri, asansörler, beyaz eşyalar ve

daha nice teknolojik cihaz, zamandan tasarruf ve verimli hizmetler sağlamaktadır.

Mühendis -Teknoloji İlişkileri

Teknolojinin, çalışma alanı insanların ihtiyaçlarına yöneliktir.

Mühendis ise insanların rahatı ve refahı için gerekli olan objeleri daha ucuz, dahaaz emek ve daha az zamanda üretebilmek için çalışan teknik elemandır.

Böylece mühendis ile teknoloji aynı amaçları gütmektedir. Mühendis teknolojiyene kadar muhtaçsa, teknoloji de gelişmek için mühendise o kadar muhtaçtır.

Mühendisin üretim aşamasında dikkat etmesi gereken faktörler şunlardır:

İmalat (yapılabilirlik) olanağıSağlamlık veya uzun ömürlülükRahatlıkUcuzlukİşletme (kullanma) kolaylığıTamir ve bakım kolaylığı

10

Endüstriyel Yapıtların (ürünlerin, parçaların) Oluşumunu

Sağlayan Projeler

İnsanların yaşam kalitesini iyileştiren ve kolaylaştıran endüstriyel

yapıtların, tesislerin ve ürünlerin oluşumunu, tasarım ve teknoloji

projeleri sağlar.

Tasarım Projesi: Zihinde kurgulama teknik resimle belirleme veya

düşünce aşamasından teknik resimlerin (endüstriyel yapım resimlerinin)

çizim aşamasına dek süren süreçtir.

Ayrıca bu sürecin içerisinde mukavemet ve maliyet hesapları da önemli

bir unsurdur. Endüstride var olan her alanda kullanılan teknik resim,

çizim yöntemleri belirli olan kurallara göre çizilir. Bu çalışmalar tasarım

projesini oluşturur.

11

Endüstriyel Yapıtların (ürünlerin, parçaların) Oluşumunu

Sağlayan Projeler

Teknoloji Projesi: Tasarım projesinin imalat-montaj hatlarında

endüstriyel yapım resimleri aracılığıyla görsel (somut) hale getirme

sürecidir. Bu süreçte imalat resmi ile sisteme ait paçaların üretilmesi

sistemin montaj (tak-kur) resimleri ile de bir araya getirme işlemi yapılır.

Teknoloji süreci içerisinde imalat resmine göre parçalar kalite kontrol

aşamasında ölçme ve kontrolleri gerçekleştirilir.

12

13

Talaşlı imalat yöntemleri ana grupları:

1. Vargel ve Planyalama

2. Tornalama

3. Delme

4. Frezeleme

5. Raybalama

6. Testere ile kesme

7. Vida açma

8. Eğeleme

14

Bir parçanın, ürünün imalatını gerçekleştirebilmek için işlem sırası

1.Tasarım projesi ile oluşturulan imalat resmi

2.Markalama

3.İmalat (Yapılabilirlik)

4.Ölçme ve Kontrol

İmalat Resmi

ÇizimiMarkalama İmalat

Ölçme veKontrol

İmalat Resminin tanımı

Endüstriyel yapıtlara/ürünlere ait parçaların yapılabilirliğini/üretilmesini sağlayan

teknik resme, imalat resmi denir.

Bu resim, dört adımla hatasız çizilebilir. Hatasız imalat resmi, yapılacak üretimin hatasız

olmasını sağlar.

1.Adım: Uygun kesitlerle donatılmış yeter sayıda temel görünüş, gerekli ise yardımcı

görünüş. Bu adım yapılacak olan makine elemanının geometrisini belirtir.

2.Adım: Boyut ve geometrik toleranslarla donatılmış ölçülendirme.

Boyutları ve alıştırmaları hakkında bilgileri belirtir.

3.Adım: Var olan yüzeylerin uygun işleme sembolleriyle donatılması. Hangi imal

usullerine göre işleneceğini ve yüzey pürüzlülüklerini, talaş izlerini belirler.

4.Adım: İmalat resmi / Tolerans anteti

imalat resmi çizim ve kontrol adımlarıdır.

15

18

gr l e a b f g R r c d m n

200 95 19 51 44 0,9 3 190 1,75 43 52 16 9

300 105 23 58 47 0,9 3 200 1,75 44 56 20 12

Tanım 1: İmalat resimlerini, yapılacak olan iş parçası üzerine, markacıaraç ve

gereçleri ile 1/1 oranında çizme işlemine denir.

Tanım 2: Yapım resminin ilgili iş parçası üzerine uygun niteliklerde çizilmesi

için yapılan işlemlere markalama denir.

Markalamanın amacı, makine parçalarının yapım resmine uygun olarak

işlenebilmelerini sağlayıcı işaret ve çizgileri oluşturmaktır. iş parçalarının doğru ve

kolay işlenmesini sağlar.

Markalama; yapılabilirliğin önemli işlemlerindendir. Hatasız markalamanın

yapılmasında, imalat resmini okuma ve markalama araç ve gereçlerini tanıma ve

kullanma yeteneği önemlidir.

Çünkü parça veya parçaların işlenmesi marka çizgisine göre yapılır. Yanlış

markalanmış parçalar, işlendikten sonra atılmaktan başka işe yaramaz.

Bu yüzden markalama işlemi imalatta en önemli aşamadır.

İmalat Resmi

ÇizimiMarkalama İmalat

Ölçme veKontrol

1. Pleyt

Markalamanın yapıldığı düzlem yüzeyleri olan, dökme demirden yapılmış, yüzeyi

taşlanmış masa veya tablalardır.

Markalama yapılırken yüzeyin düzgün

olması gerektğinden markalama pleyti

üzerinde delme, kesme, noktalama,

Çekiç v.b. gibi vurma işlemleri

yapılmaz. Markalama pleytine zarar

verecek hareketlerden kaçınılır.

2. V-Yatakları

V yatakları genelikle, silindirik parçaların kolaylıkla markalanmasında kullanılır.

Ağırlığı sebebiyle markalama esnasında dayama olarak da kullanılabilmektedir.

3. Markacı boyaları

Yüzeylerin özelliğine göre markacı boyası kullanılır. Bir yüzeyin markacı boyası

kullanılarak boyanması ile yüzey matlaşır ve marka çizgilerinin kolay görünmesini

sağlamış oluruz.

4. Mihengir

Pleyt üzerinde kullanılır. İstediğimiz yükseklikte ölçüler ayarlayarak pleyt yüzeyine paralel

çizgiler çizmek için kullanılır.

Çizici uç

Cetvel

kısmı

4. Mihengir

Çizici, HSS malzemesinden imal edilmiş çizici uç veya bir iğne gibi bulunan uç vasıtasıyma

yapılır. Mihengir ile sadece paralel çizgiler çizilir.

Çizici uç

Cetvel

kısmı, dijital

Iş parçasıÇizici uç

5. Çelik cetveller-Çizecek

Çelik cetveller ile markalama yapılacak parça üzerinde paralel çizgiler veya ayarladığımız

tarzda çizgileri çizmek için kullanılır. Markalama esnasında mutlaka çelik cetvel

kullanılmalıdır. Plastik cetvelleri tercih etmeyiniz kullanmayınız.

Çelik cetvel ile çizmek istediğimiz çizgileri çizecek yardımı ile yaparız. Çizecek metalden

imal edilmiş ve ucu 15 derece uç açısında bilenmiştir. Bazı yerlerde metal kalem olarakta

duyabilirsiniz.

5. Çelik cetveller-Çizecek

Çizecek ile çizgi çizilirken çizecek yataya 70 derece açı yapılarak tutulur ve çizgi

çizme işlemi yapılır.

6. Nokta – Noktalama işlemi

Marka çizgilerinin kaybolmaması, delinecek delik merkezlerinin belirlenmesinde,

ayrıca matkap ucuna kılavuzluk (rehberlik) etmesi, sınır çizgilerinin belirlenmesi için

iz yapmaya yarayan alete NOKTA, yapılan işleme NOKTALAMA denir.

Takım çeliğinden yapılan noktanın ucu 60 derece konik bilenir.

Noktalama işlemi yaparken;

1.Marka çizgilerini görebilmek için eğik tutulur,

2.Sonra dik hale getirilir ve çekiç ile tepesine vurulur.

1 2

Markalamada çekiç kullanımı

Çelikten imal edilmiş ve iki tarafı sertleştirilmiş bir markalama

aracıdır. Ağırlıkları, 50, 75, 100, 150, 200, 250, 300, 400, 500

gr olarak kullanılmaktadır. Çekiç kullanımında yapılacak işe

göre çekiç ağırlığı tercih edilmelidir.

Mesela bir saç malzeme ile kütük bir malzeme için kullanılacak

çekiç ağırlığı aynı olmamalıdır.


Noktalama işlemi yaparken;

1.Marka çizgilerini görebilmek için eğik tutulur,

2.Sonra dik hale getirilir ve çekiç ile tepesine vurulur.

7. Pergel

Yayların, dairelerin çiziminde ve ölçü alma işlemlerinde pergel kullanılır. Pergel

kullanırken pergelin bir ucunun oturtulacağı kısma mutlaka nokta vurulmalıdır.

Nokta vurulacak yer

8. Merkezleme gönyesi

Merkezleme gönyesi; büyük çoğunlukla silindirik parçaların merkezini bulmak

için kullanılan bir markalama aletidir. Bazen de kare parçaların tam orta noktasını

bulmak içinde kullanılabilir.

9. Merkezleme çanı

Merkezleme çanı; silindirik parçaların

merkezlerini alın yüzeylerinden

belirlemeye yarayan araçtır.

10. Üniversal açı gönyesi – ayarlı açı gönyesi

Çeşitli açı ölçülerinin elde edilmesinde ve okunmasında kullanılan hassas ve

yüksek ölçme tamlığında olan ölçü aletidir.

Herhangi bir ölçmede elde edilen açının sabit kalması için sıkma vidasından

faydalanılır.

Üniversal açı gönyesi

10. Üniversal açı gönyesi - ayarlı açı gönyesi

Üzerinde basit açı bölüntüleri olan açıların ölçüldüğü yada istenirse markalamada

kullanılan ayarlı açı gönyesidir.

Ayarlı açı gönyesi

Markalama

Aşağıdaki şekilde bir parçanın markalanması ve işlenmesi aşamaları görülmektedir.

Düzlem yüzey parça örneğinde markalamanın amacı ve imalattaki fonksiyonu resimde

gösterilmiştir.

1.İlk olarak parça markalanır,

2.Daha sonra delikler ve sınır çizgiler için noktalama yapılır.

3.Noktalama yapılan yerlerden delikler delinir ve

4.Boşluk ve kanallar eğeleme-el testeresi gibi yöntemlerle şekil verilir.

TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

MALZEME-METALURJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

TEMEL İŞLEM TEKNOLOJİLERİ ve UYGULAMALARI

Dersin Kodu ve saati: M 1010 (2+2)

Kredi :5

KONU:

Doç .Dr. Mustafa Kemal BİLİCİ

İmalatResmi

Markalama İmalatÖlçme veKontrol

Talaşlı imalat yöntemleri ana

grupları:

1. Vargel ve Planyalama

2. Tornalama

3. Borlama

4. Delme

5. Frezeleme

6. Broşlama

7. Raybalama

8. Testere ile kesme

9. Vida açma

10. Eğeleme

1. Taşlama

2. Elektro-Kimyasal işleme

3. Elektro-Erozyon işleme

4. Programlanabilir ( Bilgisayar )

Tezgahlarda işleme

Temel İşlem Teknolojileri:

1.Eğeleme, 2. Testere ile kesme, 3. Delme,

4. Vargel ve Planyalama, 5. Raybalama,

6. Vida açma (kılavuz/pafta, iç vida-dış vida)

Temel İşlem Teknolojileri:

1.Eğeleme

2.Testere ile kesme

3.Delme

4.Vargel ve Planyalama

5.Raybalama

6.Vida açma

1.Eğeleme

44

EĞELEME:

Çeşitli kesit ve ölçülerde yapılmış gövde ve sap olmak üzere iki kısımdan oluşmuş

gövdesinin yüzeylerine diş açılmış kesici el aletlerine EĞE denir.

Malzemelerin yüzeyinde eğe yardımı ile talaş kaldırarak istenilen ölçü, şekil ve

gönyesine getirme işlemine EĞELEME denir.

Bir parçaya şekil vermek için yapılan yontma/talaş kaldırma işlemine EĞELEME

denir.

Üzerinde çok sayıda kesici dişleri ile alternatif doğrusal hareket ile sabitlenmiş iş

parçasından talaş kaldırma işlemine EĞELEME denir.

Eğeyi doğru kullanma alışkanlığını kazanmak, tesviyeciliğin ön koşuludur. Temel

imalat işlemleri dersinin ilk konularındandır. Bu yöntem makine elemanlarının,

kalıpların alıştırılmasında temizleme ve pah kırma işlerine uygulanır.

Eğeler üzerinde çok sayıda kesici ağız bulunur. Takım çeliğinden yapılır. Dişleme

işleminden sonra sertleştirilir.

45

EĞELEME:



L

2 3 4 5 6 7

1

Eğelerin Kısımları: 1. Eğenin boyu, 2. Uç, 3. Kenar, 4. Dişlenen kısım, 5. Topuk,

6. Kuyruk, 7. Sap

46

EĞE ÇEŞİTLERİ



Kesitlerine göre: Lama eğe, Üçgen, Kare, Balık sırtı, Yuvarlak eğe

Dişlerinin şekline göre: Tek sıralı, Paralel, Çapraz, Kavilli

Diş sayısına göre eğeler: İnce , orta ve kalın dişli eğeler

Özel eğeler: Saatçi eğeleri, Turbo eğeler, Makine eğeleri

Eğelerin boyutları parmak (inch) ölçü sistemlerine göre tanzim edilmiştir.

Eğeleme, dikkat ve sabır isteyen bir beceridir.

47

EĞE ÇEŞİTLERİ

Kesitlerine göre: Lama eğe, Üçgen, Kare, Balık sırtı, Yuvarlak eğe

EĞE ÇEŞİTLERİ

Dişlerinin şekline göre: Tek sıralı, Paralel, Çapraz, Kavilli

Özel eğeler:

Saatçi eğeleri,

Turbo eğeler,

Makine eğeleri

49

EĞE ÇEŞİTLERİ

Diş sayısına göre eğeler:

İnce , orta ve kalın dişli eğeler

EĞELEME

Talaş kaldırma teknolojisinde pek çok yenilikler olmasına rağmen, eğeleme;

imalatta önemini hala koruyan bir işlemdir. Tesviyeciler ve kalıpçılar eğeleme

işlemini kullanırlar.

Eğelemede eğe, uygun bir baskı altında iş parçası üzerine tatbik edilerek alternatif

doğrusal hareket tarzında hareket ettirilirse dişleri tıpkı kesici ağızlar gibi tesir eder

ve talaş kaldırır.

Eğelemede dişlerin etkisi; 1. İş parçasının talaş kaldırılan yüzeyi, 2. Eğe,

3. Eğe dişleri, 4. Talaş, 5. Talaş boşluğu, 6. Kesme yönü

3

4

5

2

6

1


51

Eğeleleme tarzları

Paralel eğeleme Dik eğeleme Çapraz eğeleme Aşkılama

Eğenin Tutuşu ve Duruş ile İlgili Kurallar

Eğelerin tutulması sırasında sağ veya sol elin durumları, bazı şartlara bağlı

olarak değişir.

Büyük eğelerin tutuluşu

Sağ el, sapın ucunu avuç içi alt ayasına yerleşecek şekilde, sol el ise avuç

içi ile veya başparmak işaret parmağı ile eğenim ucuna bastırılır.


Büyük eğelerin tutuluşu Küçük Eğelerin Tutuluşu

Eğenin Tutuşu ve Duruş ile İlgili Kurallar

Orta Büyüklükteki Eğelerin Tutuşu

Orta büyüklükteki eğe ile çalışılırken sol elin birkaç parmağı eğe ucunun

altından tutarken başparmakla üstten bastırılır. Bu esnada talaş

kaldırmak istediğimiz taraf dikkate alınarak sol başparmak eğenin

ortasına, sağına veya soluna basar.

Başparmağın dışındaki diğer birkaç parmakla eğenin ekseninden bastırarak

talaş kaldırmak da mümkündür.

Eğenin ucu işin içinde ise sol el sağ elin önüne bastırılmaya iltihak eder. Sol başparmak

eğenin ortasına sağına veya soluna bastırılır.

MENGENE BAŞINDA DURUŞ VE EĞELEME POZİSYONU ALMA

EĞELEME İŞLEMİNDE İşi Mengeneye Bağlama

İşlenecek parçanın mengeneye düzgün bir şekilde bağlanması, onu istenildiği şekilde

işlemek için şarttır. O halde: mümkün mertebe güvenilir ve mengenenin ortasına

gelecek durumda, bir bağlama yapmak gerekir.

İş parçasını çenelerden tek taraflı sıkmak hem parça hem de mengene vidası ve

kızaklar için zararlıdır. Parçayı mengenenin tek tarafında sıkmak zorunda isek, bu

takdirde diğer tarafa yardımcı bir takoz sıkıştırmalıdır.

56

Döner Tablalı Mengene İki eksenli Üniversal Mengene Üç eksenli Üniversal Mengene



Bu mengenelerin, sıkma çenelerini değişken yapmakla aşağıdaki

şekilde belirtilen özelliklerdeki işlerin bağlanması sağlanır.

EĞELEME İŞLEMİNDE

İşi Mengeneye Bağlama

Eğeleme Yaparken Duruş Şekilleri

Eğeleme kol hareketi ile yapılır, sol bacak hafif öne doğru kırılır, vücut yardımı

ile eğeleme hareketi artırılır.

Eğeleme yaparken işin üzerine bakılır.

Sol ayak önde, vücut ağırlığını çekecek şekilde hafif açılı, sağ ayak ise geriye

doğru sol ayağı destekler pozisyonda olmalı, yere sağlam basmalıdır.

Vücut yardımı ile eğeleme hareketi

Eğeleme Yaparken Duruş Şekilleri

Parça üzerinden ileri giderken baskı uygulayarak talaş kaldırılmasını sağlayınız.

Geri dönüşte baskı uygulamayınız.

Bu hareketi parçanın bütün yüzeyine eşit uygulayınız. Eğenin dişleri talaşla

dolduğunda tel fırça ile temizleyiniz. Kesinlikle eğeyi iş parçasının üzerine ve

mengene ağızlarına vurmayınız.

İşin eğelenmesi

Eğelemede dikkat edilecek hususlar;

Dişleri aşınmış ve kirli eğeyi kullanmayınız,

Lama eğelerinin yan kenarlarında bulunan yüzey ile paslı yüzeylere

eğeleme yapınız.

Tezgâhta çalışma kurallarına uyunuz, eğelerin dişlerini bir birine

temas ettirmeyiniz. Eğelenecek parçanın yüzeyinde yağları

temizleyiniz.

Çalışmaya başlamadan önce sapın sağlam olup olmadığını

kontrol ediniz. Sapsız eğe kullanmayınız.

Eğeleme yaparken eğenin sapı iş parçasına vurulmamalı,

eğer bu kurala uyulmazsa eğe sapı yerinden çıkabilir.

Eğelemede dikkat edilecek hususlar

Büyük eğelerde çalışırken sol elin parmakları eğe ucunun altına

bükülmemelidir.

İş parçasının kenarındaki çapaklar ve keskin köşeler eli kesebilir,

çapaklar ve keskin köşeler eğe ile alınmalıdır.

Eğeleme işlemi yaparken çıkan talaşlar üfleyerek temizlenmelidir.

Bez parçası , fırça ve el ile temizlenmemelidir.

Eğeleme işlemi sırasında eğelenen yüzeye ve eğenin dişlerine el

sürülmemelidir. (yüzeyler yağlanır eğe yüzeyde talaş kaldırmaz,

kayar)

Eğeleme Sırasında ve Sonrasında Eğenin Bakımı

Çalışma sırasında ve sonrasında eğenin dişleri arasına dolmuş olan

talaşların temizlenmesi gerekir. Aksi halde eğe işlenen yüzeyleri ya çizer

ya da üzerinde kayar. Sert malzemeler eğelenirken talaşlar bazen eğe

dişlerinin arasına sıkışıp kalır, bu sıkışan talaşları eğe fırçası ile şekildeki

gibi temizlenir.

Yumuşak malzemelerin eğelenmesinde (alüminyum, bakır, pirinç, kurşun,

vb. ) eğe üzerinde sık sık talaşlar yapışır. Eğe temizleme laması ile

şekildeki gibi üst dişler istikametinde sürtmek suretiyle temizlenir.

Eğe fırçası, temizleme laması ile eğenin temizlenmesi

Eğenin hatalı kullanımı

Eğeleme yaparken eğenin sapı iş parçasına vurulmamalı,

eğer bu kurala uyulmazsa eğe sapı yerinden çıkabilir.

MALZEME-METALURJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL İŞLEM...

Documents

Transcript of MALZEME-METALURJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL İŞLEM...