Mali̇yet si̇stemleri̇

Maliyet Sistemleri

Hüseyin ŞEN

1/42

Takdim Sırası

* Maliyet Sistemleri

* Kapsamına Göre Maliyet Sistemleri

* Saptama Zamanına Göre Maliyet Sistemleri

* Üretim Biçimine Göre Maliyet Sistemleri

* Sipariş Maliyet Sistemi

* Safha Maliyet Sistemi

2/42

Maliyet Sistemleri

3/42

Maliyet Sistemleri

* Maliyet Sistemleri üretilen mamullere;

- hangi giderler,

- ne zaman ve

- nasıl yükleneceği sorularını birlikte yanıtlamalıdır.

* Bir maliyet sistemi örnek olarak;

- Tam Maliyet + Fiili Maliyet + Sipariş Maliyet

- Tam Maliyet + Fiili Maliyet + Safha Maliyet

- Değişken Maliyet + Fiili Maliyet + Sipariş Maliyet

- Değişken Maliyet + Standart Maliyet + Safha Maliyet

şeklinde kurulabilir.4/42

Kapsamına Göre Maliyet Sistemleri

1. Tam Maliyet Sistemi:

* Üretimle ilgili tüm giderler (direkt, endirekt, sabit,

değişken olup olmamasına bakılmaksızın) mamul

maliyetine yüklenir.

* En önemli yararı; her mamulün satış fiyatına göre tüm

giderlerden sonra kâr tutarını görme olanağı

sağlamasıdır.

* Sakıncası; sabit üretim giderlerinin mamul başına

düşen payının, üretim miktarına göre değişkenlik

göstermesidir.

5/42


1. Tam Maliyet Sistemi:

X Üretim işletmesinde Eylül ayı faaliyet döneminde 8.000 adet

mamul üretilmiş ve söz konusu döneme ait üretim giderleri

aşağıda belirtilmiştir.

Üretilen mamullerin birim maliyeti : 200.000 TL/8.000 Adet = 25 TL/Adet

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 40.000 TL

Direkt İşçilik Giderleri 70.000 TL

Genel Üretim Giderleri 90.000 TL

Değişken Genel Üretim Giderleri 30.000 TL

Sabit Genel Üretim Giderleri 60.000 TL

Toplam Üretim Maliyeti 200.000 TL

6/42


2. Değişken Maliyet Sistemi:

* Üretim maliyeti, direkt ilk madde ve malzeme, direkt

işçilik ve genel üretim giderinin değişken kısımlarından

oluşur.

* Kara geçiş (başabaş) noktasının belirlenmesinde

kullanılır.

7/42


2. Değişken Maliyet Sistemi:




Üretilen mamullerin birim maliyeti : 140.000 TL/8.000 Adet = 17,5 TL/Adet





8/42


3. Normal Maliyet Sistemi:

* Üretim maliyeti, direkt ilk madde ve malzeme, direkt

işçilik, değişken genel üretim giderleri, kapasite

kullanım oranına göre saptanmış sabit üretim

giderlerinden oluşur.

* Maliyet dalgalanmalarını önleyerek üretim dönemleri

arasında karşılaştırma olanağı sağlar.

9/42


3. Normal Maliyet Sistemi:


mamul üretilmiş ve söz konusu %80 kapasite ile çalışılan döneme

ait üretim giderleri aşağıda belirtilmiştir.






Sabit Genel Üretim Giderleri (60.000*%80) 48.000 TL


10/42


4. İlk Maliyet (Direkt Maliyet) Sistemi:

* Üretim maliyeti, direkt ilk madde ve malzeme ile direkt

işçilik giderlerinden oluşur.

* Genel üretim giderlerinin tamamı maliyet dışında

bırakılır.

11/42


4. İlk Maliyet (Direkt Maliyet) Sistemi:








12/42

Saptama Zamanına Göre Maliyet Sistemleri

1. Fiili Maliyet Sistemi:

* Üretimin tamamlanmasından sonra, gerçek verilere

dayanılarak hesaplanır.

2. Tahmini Maliyet Sistemi:

* Üretim maliyetinin geçmiş faaliyet dönemlerinin

sonuçlarıyla gelecekteki olası değişiklikler dikkate

alınarak, mamul maliyetinin ne olacağının tahmin

edildiği sistemdir.

3. Standart Maliyet Sistemi:

* Bilimsel tekniklere dayanılarak belli koşullarda olması

gereken üretim maliyetinin üretimden önce saptandığı

sistemdir.13/42

Üretim Biçimine Göre Maliyet Sistemleri

1. Sipariş Maliyet Sistemi (Job Order Costing):

Sipariş kelimesinin sözlük anlamı “müşterilerin mal

satın alma talebi”dir.

Sipariş maliyet sisteminde sipariş, belirli özellikte

bir mamulden, belirli miktarda imal etmek için

işletmenin teknik servislerine verilen bir “iş veya

imalat emridir”.

İş emri maliyet sistemi olarak da adlandırılır.

Sipariş maliyet sisteminde önemli olan muhasebe

dönemi değil, bir işin ya da üretim partisinin

kendisidir.

14/42

Sipariş Maliyet Sistemi

Belli partiler halinde üretim yapan ve her partide

diğerlerinden oldukça farklı tür veya nitelikte mamuller

üreten işletmelerde her mamulün, mamul grubunun

veya siparişin maliyetini özel olarak hesaplamaya

olanak sağlayan bir sistemdir.

İnşaat, matbaacılık, uçak, gemi, makine, yol ve köprü

yapımı, hastane, mobilya tercih edilir.

15/42

Sipariş Maliyet Sistemi

Her bir sipariş emri için ayrı bir sipariş maliyet kartı açılır

ve her bir siparişe bir numara verilir.

Direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel

üretim giderleri, sipariş maliyet kartına kaydedilir.

Genel üretim giderleri siparişlere yükleme oranları ile

yapılır.

GÜG=GÜG Yükleme Oranı * Fiili Çalışma Hacmi

Direkt ilk madde ve malzemenin siparişle ilişkisi ilk

madde ve malzeme istek fişleri yardımıyla, direkt

işçiliğin siparişle ilişkisi işçilik çalışma kartlarıyla kurulur

16/42

Maliyet

Unsurlarının

Toplandığı

Kısım

Maliyet

Özeti

Kısmı

Başlık

Kısmı

SİPARİŞ MALİYET KARTI

Stok : Sipariş Nu. :

Müşteri : Tahmini Tamamlanma Tarihi :

Mamul Cinsi : Başlangıç Tarihi :

Mamul Miktarı : Tamamlanma Tarihi :

(A) Gider Yeri

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Direkt İşçilik Giderleri Genel Üretim Giderleri

Tarih İstek Fişi Nu. Tutar Tarih Çalışma Kartı Nu. Tutar Tarih Yükleme Oranı Tutar

Toplam

(B) Gider Yeri



Toplam

Maliyet Özeti

(A) Gider Yeri (B) Gider Yeri Toplam

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri :

Direkt İşçilik Giderleri :

Genel Üretim Giderleri :

Toplam Üretim Maliyeti :

Birim Üretim Maliyeti =Toplam Üretim Maliyeti

Sipariş Miktarı 17/42

İlk Madde ve

Malzeme İstek Fişi

İlk Madde ve

Malzeme İstek Fişi

Özeti

İşçilik Çalışma

Kartı

İşçilik Çalışma

Kartı Özeti

Genel Üretim Gider Yerleri Tablosu

Direkt İlk Madde

ve Malzeme

Maliyetleri

Direkt İşçilik

Maliyetleri

Genel Üretim

Maliyetleri

Maliyet Özeti

Toplam Maliyet

Birim Maliyet

Sipariş Maliyet

Kartı

Sipariş Maliyet Sisteminde Belgeleri Akışı

18/42

Sipariş Maliyet Sistemi Örnekleri

Örnek-1: PEN sanayi işletmesinde SAS 212 sipariş

numaralı 2.000 adet X mamulünün üretimine 01.10.2014

tarihinde başlanarak 24.10.2014 tarihinde tamamlanmıştır.

Hammadde: 01.10.2014 tarihinde 1.500 kg. Z hammaddesi

80 TL.’den, 20.10.2014 tarihinde 500 kg. Z hammaddesi

100 TL.’den A gider yerinde kullanılmıştır.

Direkt İşçilik: A gider yerinde 700 TL’den 400 saat

çalışılmıştır.

GÜG: Yıllık 2.000 saat için 300.000 TL olarak

bütçelenmiştir.

Siparişin toplam maliyetini ve birim maliyeti hesaplayınız.

19/42


Çözüm-1:

Z hammaddesi

01.10.2014, 1.500X80 TL=120.000 TL

20.10.2014, 500X100 TL=50.000 TL 170.000 / 2.000 Adet=85 TL

Direkt İşçilik

01-24.10.2014 400 DİS X 700 TL 280.000 / 2.000 Adet=140 TL

Genel Üretim Gideri

GÜG Yükleme Oranı = 300.000 TL / 2000 DİS = 150 TL/DİS

01-24.10.2014 400 DİS X 150 TL/DİS 600.000 / 2.000 Adet=30 TL

Toplam Maliyet = 170.000 TL + 280.000 TL + 60.000 TL = 510.000 TL

Birim Maliyet = 510.000 TL / 2.000 Adet = 255 TL/Adet

20/42



Stok : Sipariş Nu. : SAS 212

Müşteri :Tahmini Tamamlanma

Tarihi:

Mamul Cinsi : X Başlangıç Tarihi : 01.10.2014

Mamul

Miktarı: 2.000 Adet Tamamlanma Tarihi : 24.10.2014

(A) Gider Yeri

Direkt İlk Madde ve Malzeme

GiderleriDirekt İşçilik Giderleri Genel Üretim Giderleri


01.10.2014 120.00001-24.10.2014 280.00001-24.10.2014 150 60.000

20.10.2014 50.000

Toplam 170.000 280.000 60.000

Maliyet Özeti

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri : 170.000 TL

Direkt İşçilik Giderleri : 280.000 TL

Genel Üretim Giderleri : 60.000 TL

Toplam Üretim Maliyeti : 510.000 TL

Birim Üretim Maliyeti =510.000 TL

= 255 TL / Adet2.000 Adet

21/42


Örnek-1: ABC sanayi işletmesinde X46 numaralı siparişle

2.500 adet X mamulü A ve B üretim gider yerlerinden

geçerek üretilmiştir.

(A) Gider Yeri

Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri : 5.000 TL

Direkt İşçilik Gideri : 6.000 TL

GÜG Yükleme Oranı: Direkt işçilik giderinin % 60’ı

(B) Gider Yeri

Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri 2.000 TL

Direkt İşçilik Gideri 3.000 TL

GÜG Yükleme Oranı: Direkt işçilik giderinin % 80’i

Siparişin toplam maliyetini ve birim maliyeti hesaplayınız.

22/42



Stok : Sipariş Nu. : X46

Müşteri : Tahmini Tamamlanma Tarihi :

Mamul Cinsi : X Başlangıç Tarihi :

Mamul

Miktarı: 2.500 Adet Tamamlanma Tarihi :

(A) Gider Yeri


Tarih İstek Fişi Nu. Tutar Tarih Çalışma Kartı Nu.Tutar Tarih Yükleme Oranı Tutar

5.000 6.000 6.000X0,6 3.600

Toplam 5.000 6.000 3.600

(B) Gider Yeri


Tarih İstek Fişi Nu. Tutar Tarih Çalışma Kartı Nu.Tutar Tarih Yükleme Oranı Tutar

2000 3000 3.000X0,8 2.400

Toplam 2.000 3.000 2.400

Maliyet Özeti

(A) Gider Yeri (B) Gider Yeri Toplam

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri : 5.000 2.000 7.000

Direkt İşçilik Giderleri : 6.000 3.000 9.000

Genel Üretim Giderleri : 3.600 2.400 6.000

Toplam Üretim Maliyeti : 14.600 7.400 22.000

Birim Üretim Maliyeti =22.000 TL

= 8,80 TL / Adet2.500 Adet

23/42


2. Safha Maliyet Sistemi (Process Costing):

Bir veya birbirine benzeyen birkaç mamulün bir

arada veya birbirini izleyen aşamalarda kitle şeklinde

üretildiği işletmelerde, giderlerin safha itibari ile

biriktirilerek maliyetlerin hesaplandığı sistemdir.

III.Safha

MA

LİY

ET

LE

R

ÜRETİM SÜRECİ

I. Safha

II. Safha

III. Safha

IV. Safha

II. Safha

+

I. Safha

III.Safha

+

II. Safha

+

I. Safha

III.Safha

+

II. Safha

+

I. Safha

IV.Safha

24/42

Safha Maliyet Sistemi

Tuğla, çimento, cam, şeker, lastik, demir-çelik, petrol,seramik, un, gıda, et entegre, kağıt, tekstil, üretimişletmelerinde uygulanabilir.

Safhanın toplam maliyeti

Safhada imal edilen sayısı

Her bir safhaya üç tür maliyet yüklenebilmektedir. Bunlar;

- Safhanın dönem başı yarı mamul stok maliyeti,

- Safhada katlanılan maliyetler,

- Bir önceki safhada devir alınan ürünlere ilişkinmaliyetler

Safhanın Birim Maliyeti =

25/42


Horngren Yaklaşımına Göre safha maliyet sistemininaşamaları:

1. Miktar hareketlerinin saptanması,

2. Eşdeğer mamul miktarının hesaplanması,

3. Toplam üretim maliyetinin saptanması,

4. Birim eşdeğer mamul maliyetinin saptanması,

5. Yarı mamullerin ve mamullerin toplam üretimmaliyetinin saptanmasıdır.

26/42


1. Miktar Hareketlerinin Saptanması

Üretime Giren Toplam Miktar= Üretimden Çıkan Toplam Miktar

+ Dönem başı yarı mamul stok miktarı

+ Dönem başında üretime başlanan miktar

+ Önceki safhadan devralınan miktar

= Üretime Giren Toplam Miktar

+ Üretimi tamamlanıp bir sonraki safhaya mamul ambaradevredilen miktar

+ Dönem sonu yarı mamul stok miktarı

+ Fire

= Üretimden Çıkan Toplam Miktar

27/42


2. Eşdeğer Mamul Miktarının Saptanması

Herhangi bir safhada üretimi tamamlanmamış yarı mamullerin,üretimi tamamlanmış mamuller açısından ifade edilmesidir.

28/42


2. Eşdeğer Mamul Miktarının Saptanması

= Yarı Mamul Miktarı x Tamamlanma Derecesi

= Tam Birimler +

Yarı Mamuller Eşdeğer

Mamul Miktarı

Toplam Eşdeğer

Mamul Miktarı

Yarı Mamuller Eşdeğer

Mamul Miktarı

Fiziki

BirimlerTamamlanma Derecesi

Direk İlk Madde

ve Malzeme

Direkt İşçilik

Giderleri

Genel Üretim

Giderleri

Dönem Başı Yarı Mamul Stok -

Dönemde Üretime Başlanan 25.000 Ad.

TOPLAM 25.000 Ad.

Dönemde Tamamlanan 20.000 Ad. 20.000 Ad. 20.000 Ad. 20.000 Ad.

Dönem Sonu Yarı Mamul

Stok5.000 Ad. % 100 % 60 % 40 5.000 Ad. 3.000 Ad. 2.000 Ad.

TOPLAM 25.000 Ad. 25.000 Ad. 23.000 Ad. 22.000 Ad.

29/42


3. Toplam Üretim Maliyetinin Saptanması

Dönem başı yarı mamuller ile dönem içinde ilgili safhada

üretimi gerçekleştirilen mamul ve yarı mamuller için

katlanılan direkt ilk madde malzeme ve şekillendirme

maliyetlerinin (direkt işçilik ve GÜG) toplamının

hesaplanmasıdır.

Maliyet


Direkt İşçilik Gideri 5.750 TL


Toplam 47.250 TL

30/42


4. Birim Eşdeğer Mamul Maliyetinin Saptanması

Direkt İlk Madde ve Malzeme Gideri Toplamı

Direkt İlk Madde ve Malzeme Açısından Eşdeğer Mamul Miktarı

Direkt İşçilik Gideri Toplamı

Direkt İşçilik Açısından Eşdeğer Mamul Miktarı

Genel Üretim Gideri Toplamı

Genel Üretim Açısından Eşdeğer Mamul Miktarı

Direkt İlk Madde ve Malzeme

Gideri Birim Maliyeti =

Direkt İlk işçilik Gideri

Birim Maliyeti =

Genel Üretim Gideri

Birim Maliyeti =

Toplam Birim

Maliyet

Direkt İlk Madde ve

Malzeme

Direkt İşçilik

Giderleri

Genel Üretim

Giderleri

Dönem Başı Yarı Mamul Stok - - - -

Dönemde Katlanılan Giderler 47.250 = 25.000 + 5.750 + 16.500

Toplam 47.250 = 25.000 + 5.750 + 16.500

/ / /

Eşdeğer Üretim Miktarı 25.000 23.000 22.000

= = =

Birim Maliyet 2,00 TL/Ad 1,00 TL/Ad + 0,25 TL/Ad + 0,75 TL/Ad

31/42


5. Mamullerin ve Yarı Mamullerin Toplam ÜretimMaliyetlerinin Saptanması

Tamamlanan mamuller için;

= Tamamlanan Mamul Miktarı X Safhanın Toplam Birim Maliyeti

Dönem sonu yarı mamuller için;

Safhada tamamlanan mamullerin toplam

üretim maliyeti

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri

Açısından

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri

Birim Maliyeti

Direkt İşçilik Giderleri Açısından Direkt İşçilik Giderleri

Birim Maliyeti

D.S. Yarı Mamul

Eşdeğer Miktarı

D.S. Yarı Mamul

Eşdeğer Miktarı= X

= X

= X

Genel Üretim Giderleri AçısındanGenel Üretim Giderleri

Birim Maliyeti

D.S. Yarı Mamul

Eşdeğer Miktarı

32/42


5. Mamullerin ve Yarı Mamullerin Toplam ÜretimMaliyetlerinin Saptanması

Tamamlanıp Devir Edilen Ürünlerin Maliyeti 20.000Ad. X 2,00TL/Ad. = 40.000TL

Dönem Sonu Yarı Mamul Maliyeti 7.250TL

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 5.000Ad. X 1,00TL/Ad. = 5.000TL

Direkt İşçilik Giderleri 3.000Ad. X 0,25TL/Ad. = 750TL

Genel Üretim Giderleri 2.000Ad. X 0,75TL/Ad. = 1.500TL

Üretime Yüklenen Toplam Maliyet 47.250TL

33/42


Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi:

Dönem başı yarı mamul stokları üretim döneminin bir parçası olarakkabul edilir.

Dönem Başı Yarı Mamul + Dönemin Giderleri

Eşdeğer Mamul Miktarı

Örnek: X üretim işletmesinin Mart ayında I. Safhasına ilişkin bilgiler:

Safhanın Birim Maliyeti =

Fiziki Birimler Tamamlanma Dereceleri

Dönem Başı Yarı Mamul Miktarı 200Adet % 100- % 60

Dönemde Üretime Başlanan 4.500Adet

Dönemde Tamamlanan 4.200Adet

Dönem Sonu Yarı Mamul Miktarı 500Adet % 100- % 60

Dönem Başı Yarı Mamul Maliyeti

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 1.800TL

Direkt İşçilik Giderleri 600TL

Genel Üretim Giderleri 960TL

TOPLAM 3.360TL

Dönem Üretim Giderleri


Direkt İşçilik Giderleri 21.900TL

Genel Üretim Giderleri 35.040TL

TOPLAM 97.440TL 34/42

X ÜRETİM İŞLETMESİ ÜERTİM MALİYET RAPORU

AĞIRLIKLI ORTALAMA MALİYET YÖNTEMİ

A. MİKTAR DENGESİNİN SAPTANMASI

Miktar Dengesi

Fiziki Birimler

(Adet)

Dönem Başı Yarı Mamul Stok Miktarı 200

Dönemde Üretime Başlanan Miktar 4.500

TOPLAM 4.700

Dönemde Tamamlanıp Devir Edilen Miktar 4.200

Dönem Sonu Yarı Mamul Stok Miktarı 500

TOPLAM 4.700

B. EŞDEĞER MAMUL MİKTARININ SAPTANMASI

Miktar Dengesi Fiziki Birimler

(Adet)

Tamamlanma

Derecesi


Malzeme (Adet)

Direkt İşçilik

Giderleri

(Adet)

Genel Üretim

Giderleri (Adet)

Dönemde Tamamlanıp Devir Edilen Miktar 4.200 4.200 4.200 4.200

Dönem Sonu Yarı Mamul Stok Miktarı 500 % 100 % 60 500 300 300

TOPLAM 4.700 4.700 4.500 4.500

35/42


AĞIRLIKLI ORTALAMA MALİYET YÖNTEMİ

C. BİRİM EŞDEĞER MAMUL MALİYETLERİNİN HESAPLANMASI

Toplam Birim

Maliyet


Malzeme

Direkt İşçilik

Giderleri

Genel Üretim

Giderleri

Dönem Başı Yarı Mamul 3.360 TL 1.800 TL 600 TL 960 TL

Dönemde Katlanılan Giderler 97.440 TL 40.500 TL 21.900 TL 35.040 TL

TOPLAM 100.800 TL 42.300 TL 22.500 TL 36.000 TL

/ / /

Eşdeğer Üretim Miktarı 4.700 Ad. 4.500 Ad. 4.500 Ad.

= = =

Birim Maliyet 9 TL/ Ad. 5 TL/ Ad. 8 TL/ Ad.

D. MAMULLERİN VE YARI MAMULLERİN TOPLAM ÜRETİM MALİYETLERİNİN HESAPLANMASI

Tamamlanıp Devir Edilen Ürünlerin Maliyeti 4.200 Ad. X 22 TL/ Ad. = 92.400 TL

Dönem Sonu Yarı Mamul Maliyeti 8.400 TL

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 500 Ad. X 9 TL/ Ad. = 4.500 TL

Direkt İşçilik Giderleri 300 Ad. X 5 TL/ Ad. = 1.500 TL

Genel Üretim Giderleri 300 Ad. X 8 TL/ Ad. = 2.400 TL

Üretime Yüklenen Toplam Maliyet 100.800 TL

36/42


İlk Giren İlk Çıkar (FIFO)Yöntemi:

Dönem başı yarı mamul stokları üretim döneminde başlanıptamamlanan mamullerden tamamen ayrılır.

Fiziki Birimler Tamamlanma Dereceleri

Dönem Başı Yarı Mamul Miktarı 200Adet % 100- % 60

Dönemde Üretime Başlanan 4.500Adet

ÜRETİME GİREN TOPLAM MİKTAR 4.700Adet

Üretimi Tamamlanıp Bir Sonraki Safhaya Devir

Edilen Miktar4.200Adet

Dönem Başı Yarı Mamul Stok Miktarı 200Adet

Dönemde Üretime Başlanıp Tamamlanan 4.000Adet

Dönem Sonu Yarı Mamul Stok Miktarı 500Adet % 100- % 60

ÜRETİMDEN ÇIKAN TOPLAM MİKTAR 4.700Adet

Dönem Başı Yarı Mamul Maliyeti


Direkt İşçilik Giderleri 600TL

Genel Üretim Giderleri 960TL

TOPLAM 3.360TL

Dönem Üretim Giderleri


Direkt İşçilik Giderleri 21.900TL

Genel Üretim Giderleri 35.040TL

TOPLAM 97.440TL 37/42


İLK GİREN İLK ÇIKAR (FIFO) YÖNTEMİ

A. MİKTAR DENGESİNİN SAPTANMASI

Miktar Dengesi

Fiziki Birimler

(Adet)

Dönem Başı Yarı Mamul Stok Miktarı 200

Dönemde Üretime Başlanan Miktar 4.500

TOPLAM 4.700

Dönemde Tamamlanıp Devir Edilen

Miktar4.200

Dönem Sonu Yarı Mamul Stok Miktarı 500

TOPLAM 4.700

B. EŞDEĞER MAMUL MİKTARININ SAPTANMASI

Miktar DengesiFiziki

Birimler

(Adet)

Tamamlan

ma

Derecesi

Direkt İlk

Madde ve

Malzeme

(Adet)

Direkt

İşçilik

Giderleri

(Adet)

Genel Üretim

Giderleri

(Adet)

Dönem Başı Yarı Mamul Miktarı 200 % 100 % 60 - 80 80

Dönemde Üretime Başlanıp Tamamlanıp

Devir Edilen Miktar4.000 4.000 4.000 4.000

Dönem Sonu Yarı Mamul Stok Miktarı 500 % 100 % 60 500 300 300

TOPLAM 4.500 4.500 4.380 4.380

38/42

C. BİRİM EŞDEĞER MAMUL MALİYETLERİNİN HESAPLANMASI

Toplam Birim

Maliyet

Direkt İlk Madde

ve Malzeme

Direkt İşçilik

Giderleri

Genel Üretim

Giderleri

Dönem Başı Yarı Mamul 3.360 TL

Dönemde Katlanılan Giderler 97.440 TL 40.500 TL 21.900 TL 35.040 TL

TOPLAM 100.800 TL 40.500 TL 21.900 TL 35.040 TL

/ / /

Eşdeğer Üretim Miktarı 4.500 Ad. 4.380 Ad. 4.380 Ad.

= = =

Birim Maliyet 9 TL/ Ad. 5 TL/ Ad. 8 TL/ Ad.

D. MAMULLERİN VE YARI MAMULLERİN TOPLAM ÜRETİM MALİYETLERİNİN HESAPLANMASI

Tamamlanıp Devir Edilen Ürünlerin Maliyeti 4.200 Ad. 92.400 TL

Dönem Başı Yarı Mamul Maliyeti 200 Ad. 3.360 TL

D.B. Yarı Mamulün Bu Dönemde Tamamlanma Maliyeti

Direkt İşçilik Giderleri 80 Ad. X 5 TL/ Ad. = 400 TL

Genel Üretim Giderleri 80 Ad. X 8 TL/ Ad. = 640 TL

Toplam 4.400 TL

Dönemde Üretime Başlanıp Tamamlanan 4.000 Ad. X 22 TL/ Ad. = 88.000 TL

Dönem Sonu Yarı Mamul Maliyeti 8.400 TL

Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 500 Ad. X 9 TL/ Ad. = 4.500 TL

Direkt İşçilik Giderleri 300 Ad. X 5 TL/ Ad. = 1.500 TL

Genel Üretim Giderleri 300 Ad. X 8 TL/ Ad. = 2.400 TL

Üretime Yüklenen Toplam Maliyet 100.800 TL

39/42


Maliyet Dengesinin Sağlanması:

Maliyet hesaplamasına giren tutarlar ile bu hesaplamadan

elde edilen tutarların denkliği (giren-çıkan eşitliği) üzerine

kurulmuştur.

DBYMST+Dönem Maliyeti=Tamamlanan Birimler Maliyeti+ DSYMT

4.400 TL + 96.400 TL = 92.400 TL +8.400 TL

100.800 TL =100.800 TL

40/42


Maliyet Sistemleri Arasındaki Farklılıklar

Sipariş Maliyeti Sistemi Safha Maliyeti Sistemi

Mamuller açısındanÇok farklı mamuller

üretilebilir

Aynı cins, birbirine

benzeyen veya tek tip

mamul üretilir

Maliyetlerin

izlenmesi açısından

Her bir mamul grubu

için ayrı maliyet

hesaplanır

Aynı cins mamul

üretildiği için, üretim

maliyeti safhalar itibariyle

hesaplanır

Belgeler açısından Sipariş maliyeti kartı Üretim maliyeti raporu

Birim üretim

maliyeti açısından

Siparişin birim maliyeti

sipariş maliyeti

kartında hesaplanır

Her bir safhanın maliyeti

ortalama olarak

hesaplanır

41/42

Yararlanılan Kaynaklar

* Metin Saban, Necmettin Erdoğan, Maliyet ve Yönetim

Muhasebesi, Beta Basın Yayın Dağıtım, İstanbul, 2014,

s.46-54, s.231-383.

* Vasfi Haftacı, Maliyet Muhasebesi, Avcı Ofset, İstanbul,

2007, s.279-338.

* Nasuhi Bursal, Yücel Ercan, Maliyet Muhasebesi, Der

Yayınları, 1999, s.260-302.

42/42

Mali̇yet si̇stemleri̇

Economy & Finance

Transcript of Mali̇yet si̇stemleri̇