Makroekonomik Geli meler...
Transcript of Makroekonomik Geli meler...
Makroekonomik GelişmelerTürkiye
11 Mayıs 2011
Ekonomik Araştırmalar
Burada belirtilen bilgiler, Türkiye Garanti Bankası A.Ş. tarafından, güvenilirliğine ve doğruluğuna inanılan kaynaklardan, okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla derlenmiştir. Resmi kaynaklardan alınan bilgilere dayalı yapılan yorumlar ve tahminler, o tarihteki kanımızı yansıtmaktadır. Söz konusu kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve bu bilgilerin kullanılmasından doğabilecek zararlardan dolayı, T. Garanti Bankası A.Ş. hiç bir sorumluluk kabul etmez.
İçerik
14Ayın Grafikleri
15-18Makroekonomik Göstergeler
19Rating
6İşgücü: Mevsimsel Arındırılmış İşsizlik Oranında Düşüş Ocak’11 İtibarıyla Devam etti...
12Bankacılık:Mevduatın Vade Yapısında İyileşme
4Büyüme: İç ve Dış Talep Arasındaki Ayrışma Sürüyor...
13Gelişmekte Olan Ekonomiler:Para Politikasında Sıkılaştırma Devam Ediyor
11MB Bilançosu:Repo ile Fonlama En Yüksek Seviyesinde...
1Makro Yorum: Ayın En Popüler Soruları
10Ödemeler Dengesi: Cari Açık Mart itibarıyla 60 milyar USD’yi Aştı...
5Sektörel Gelişmeler:İç Tüketimde Sınırlı Düşüş (Mevsimsel Arındırılmış)...
9Dış Ticaret:İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Ocak 2001’den Sonra En Düşükte
8Borç:Hazine Ocak-Nisan’da Tahminlerinin Üzerinde Borçlandı
7Kamu Finansmanı: Mart’ta Faiz Dışı Harcamalarda Sınırlı Hızlanma
3Kur & Faizler: Beş Ay Sonra TL Tekrar Değer Kazanmaya Başladı
2Enflasyon: Çekirdek Enflasyon Yükselişte...
Makro Yorum
1
Merkez Bankası’nın bu verileri nasıl tepki vereceği konusunda bazı ipuçları var. Nisan sonunda yayınlanan enflasyon raporunda, Merkez Bankası 2011 sonu için enflasyon tahminini emtia fiyatlarındaki artışları gözönüne alarak %5.9’dan %6.9’a yükseltmişti. Ayrıca, emtia fiyatlarındaki artışların enflasyon üzerindeki birincil etkilerine tepki vermeyeceğini de belirtmişti. Kendi tahminini piyasa tahminine yaklaştırırken, Merkez Bankası enflasyondaki yükselişe para politikasında daha fazla sıkılaştırıcı politika ile cevap vermeyeceği mesajınıda vermiş oluyor.
Fakat aynı çıkarsama, kredi ve cari işlemler açığı büyümesi için de yapılabilinir mi? Merkez Bankası alınan politika bileşiminin etkilerinin yılın ikinci çeyreğinde belirginleşeceği tahminini yapıyor. Kasım 2010’dan beri alınan kararlardan, Mart 2011’da yapılan zorunlu karşılık artışlarının işe yarama ihtimali daha yüksek; fakat Aralık ve Ocak’ta yapılan politika faiz indirimlerinin de, aynıdönemde alının diğer kararlarının etkisini de (en iyi ihtimalle) zayıflattığı da söylenebilir. Bu yüzden gerçek sıkılaştırma, Nisan ortasından itibaren, yeni zorunlu karşılık oranları işlemeye başladıktan sonra gerçekleşti. Bu yüzden bu döneme kadar, Merkez Bankası’nın politikalarının anlamlı bir sonucunu göremedik.
Cari işlemler açığının 60 milyar dolara ulaşmasıyla, piyasalar para politikasındaki sıkılaştırmanın yeterli olup olmadığınıdaha fazla sorgulayacaklardır. Şu andaki politikalarla, istenilen yavaşlamaya ulaşılamadığı görülürse, bazısorular ön plana çıkabilir: Merkez’in daha alışıldık politika olan faiz artırımına ne zaman geçeceği ve maliye politikalarının para politikasına ne zaman destek vermeye başlayacağı.
Ayın En Popüler SorularıSon dönemde açıklanan veriler, Merkez Bankası politikalarıaçısında çok memnun edici olarak yorumlanamaz.
1) Çekirdek enflasyon yükseliyor: Nisan ayı enflasyonu beklentiler dahilinde gelmesine rağmen, enflasyonun alt detayları, özellikle çekirdek enflasyon artış trendine girdi. Yıllık enflasyon %4.3 seviyesinde ve halen yılsonu enflasyon hedefi olan %5.52in altında; fakat en geç Haziran sonu itibarıyla enflasyon hedefin üstüne çıkacak ve sene sonu kadar daha yüksek seviyelerde kalmaya devam edecek.
2) Cari işlemler açığı çirkinleşiyor: Bu hafta içinde açıklanan Mart ayı verileri, cari işlemler açığının aylık olarak 9.8 milyar dolara yükseldiğini gösterdi. 12 aylık toplam açık ise 60 milyar dolar seviyesine çıktı. Merkez Bankası’nın daha önceki raporlarında durağanlaşmaya başladığını belirttiği enerji-hariçcari işlemler açığı da Mart ayında yükseldi. 3. çeyrek sonu itibarıyle, cari işlemler açığının 70 milyar dolar seviyesine yaklaştığını göreceğiz.
3) Finansman tarafında iyileşme yok: Cari işlemler açığının 5.2 milyar dolarlık kısmı, sıcak para olarak adlandırılan portföy yatırımları ile finanse edildi. Bankalar 3.1 milyar dolarlık kısa vadeli borçlanma yaparken, özel sektör 1.6 milyar dolarlık uzun vadeli borçlanma yaptı. 2.8 milyar dolarlık doğrudan yabancıyatırımları dışında, cari işlemler açığının finansmanında bir iyileşme olmadığı gözüküyor.
4) Krediler yüksek bir hızda stabilize oluyor: Haftalık kredi verileri, Nisan sonu itibarıyle kredilerin artışının %35-36 civarı bir hızda olduğunu gösteriyor. Artış hızının yükselmesinin durduğu ama hızın halen yüksek olduğu görülüyor. Bizim hesaplarımıza göre, bu hızda kredi artış hızı, cari işlemler açığını sene sonunda 70 milyar dolar civarında tutabilir.
Enflasyon – Çekirdek Enflasyon Yükselişte...
Grafik 4: Hizmet & Mal Enflasyonu (Yıllık Değişim)
Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK
* Çekirdek Enflasyon : Gıda, enerji, alkollü içecekler, tütün ve altın hariç TÜFE.
Kaynak: TUIK, MB
* TÜFE içinde fiyatı artan maddelerin oranı ile fiyatıazalan madddelerin oranı arasındaki fark
Grafik 1: Yıllık Enflasyon
Kaynak: TUIK
Grafik 2: TÜFE & Gıda Enflasyonu (Yıllık Değ)
Kaynak : TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları
Grafik 3: Nisan TÜFE Enflasyonu
Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları
Tüketici fyatları, Nisan’da aylık bazda beklentilere paralel %0.87 artarken yıllık enflasyon %3.99’dan %4.26’ya arttı. Ayrıca, üretici fiyatları, beklentilerin altında, %0.61 arttı. Böylece, yıllık üretici enflasyonu %10.1’den %8.2’ye geriledi.
Nisan’da, gıda ve haberleşme fiyatlarında düşüş toplam enflasyonu aşağıya çekerken giyim, ev eşyası ve ulaşım fiyatlarında artışvar.
İşlenmemiş gıda fiyatları Nisan’da yıllık değişim bazında %1.2’den %0.2’ye gerilerken işlenmiş gıda fiyatları%6’ya sınırlı geriledi.
3 aylık ortalama ve mevsimsel arındırılmışbazda, enflasyon yayılma endeksi Nisan’da Ağustos’08’den beri en yüksek seviyesinde.
Çekirdek enflasyon olarak bilinen I endekste mevsimsel arınıdırılmış bazda, %3.8’den %4.4’e artış var (3AO, Yıllık Değ).
Nisan’da, mal fiyatlarında, diğer bazı kalemlerde yüksek artış olsa da gıda fiyatlarındaki düşüşten dolayı%4.3’e sınırlı artış var, diğer yandan hizmet sektöründe fiyatlar %3.6’dan %4.13’e arttı. (Yıllık değişim)
Grafik 5: Çekirdek Enflasyon (M.A., 3AO, Yıllık Değ)
2
Grafik 6: Enflasyon Yayılma Endeksi (3AO, M.A)
-4%-2%0%2%4%6%8%
10%12%14%16%
12.0
504
.06
08.0
612
.06
04.0
708
.07
12.0
704
.08
08.0
812
.08
04.0
908
.09
12.0
904
.10
08.1
012
.10
04.1
1
0%
15%
30%
45%
60%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 20114%
6%
8%
10%
12%
enflasyon yayılma endeksi enflasyon -sağ
4.3%
8.2%
-4%
0%
4%
8%
12%
16%
20%
04.0
8
07.0
810
.08
01.0
9
04.0
907
.09
10.0
9
01.1
004
.10
07.1
0
10.1
001
.11
04.1
1
TÜFE ÜFE
-2%
-1%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
11%
Giyim ve ayak. Ev eşyasıUlaştırma
TÜFELokanta ve oteller
KonutÇeşitli mal ve hiz.
Eğitim Sağlık
Eğlence ve kültürAlkollü içk.&tüt.
GıdaHaberleşme
-5%0%5%
10%15%20%25%30%
04.0
8
07.0
8
10.0
8
01.0
9
04.0
9
07.0
9
10.0
9
01.1
0
04.1
0
07.1
0
10.1
0
01.1
1
04.1
1
TÜFEİşlenmemiş gıda İşlenmiş Gıda
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
10.0
6
04.0
7
10.0
7
04.0
8
10.0
8
04.0
9
10.0
9
04.1
0
10.1
0
04.1
1
Hizmetler Mallar
4
Kur & Faizler – Beş Ay Sonra TL Tekrar Değer Kazanmaya Başladı
Grafik 10: Gösterge Tahvil & 1 Hafta Vadeli Repo Faizleri (Bileşik)
Kaynak: TCMB, İMKB Kaynak: TCMB, İMKB, Garanti Bankası HesaplamalarıKaynak: Reuters
Grafik 7: Nominal Döviz Kurları
Kaynak: TCMB, Garanti Bankası
Grafik 8: TÜFE Bazında Reel Kurlar (2003=100)
Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB
Grafik 11: Getiri Eğrisi Grafik 12: Reel Faizler
Grafik 9: Döviz Cinsi Swap Faiz Oranları
1.10
1.30
1.50
1.70
1.90
2.10
2.30
09.0
8
12.0
8
03.0
9
06.0
9
08.0
9
11.0
9
02.1
0
05.1
0
08.1
0
11.1
0
02.1
1
04.1
1
Sepet (0.5 Dolar + 0.5 Euro)Dolar/TLEuro/TL
80
90
100
110
120
130
140
150
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
SepetGelişmekte olan ülkelerGelişmiş ülkeler
4.0%4.5%5.0%5.5%6.0%6.5%7.0%7.5%8.0%8.5%
Ara
lık 0
9
Şuba
t 10
Nis
an 1
0
Haz
iran
10
Ağu
stos
10
Ekim
10
Ara
lık 1
0
Şuba
t 11
Nis
an 1
1
1 Aylık 6 Aylık12 Aylık
6%
10%
14%
18%
12.0
8
04.0
9
07.0
9
11.0
9
02.1
0
06.1
0
09.1
0
01.1
1
05.1
1
Repo (1 Hafta Vadeli)
Gösterge bono (Bileşik)
-3%
1%
5%
9%
13%
17%
21%
03.0
8
06.0
8
09.0
8
12.0
8
03.0
9
06.0
9
09.0
9
12.0
9
03.1
0
06.1
0
09.1
0
12.1
0
03.1
1
Ex-ante (Beklenti Anketi)Ex-ante (Garanti Bankası)Ex-post
Nisan ayında TL kur sepetine göre (0.5Euro+0.5USD) %2 değer kazandı. Kur, Mayıs ayının ilk haftasında bir miktar değer kaybetti.
Kasım 10-Mart 11 döneminde reel olarak %11 değer kaybettikten sonra TL yükselen piyasa ekonomileri para birimlerine göre %3, gelişmişülke para birimlerine göre %2 değer kazandı.
Değişik vadelerde swap oranları Mart ayına göre Nisan ayında önemli bir değişim göstermedi. Ancak Mayıs’ın ilk haftasında oranlar sınırlı aşağı geldi.
Gösterge faiz oranı getirisi (20Şub13) Mayıs başında %8.3-%8.4 seviyesine düştü. Oranlar Nisan başında %9 civarındaydı.
10 Mayıs itibariyle; getiri eğrisi uzun vadelerde aşağıgelirken; kısa vadede yükseldi.
Ex-post reel faizler gösterge faiz oranlarındaki gevşeme ve TÜFE’deki sınırlı yükselişle Nisan’da %4.2’ye düştü.
10 -01
17 -09
09 -03
10 -0509 -02
5.05.45.86.26.67.07.47.88.28.69.09.49.8
0 500 1000 1500
Vadeya kalan gün
Getiri (%)
4
Büyümenin ilk çeyrekte %9-10 aralığında olacağını tahmin ediyoruz...
Öncü göstergelere göre, üretimdeki yavaşlama Nisan’da da devam edecek. Nisan’da dört ayın ardından ilk defa tek haneli artış görülebilir...
Ancak üretimde iç ve dış talebe yönelik ayrışma devam ediyor. Mart ayı itibarıyla kriz öncesine kıyasla, dış talebe yönelik üretim %7 düşerken, içtalebe yönelik üretim %12 arttı...
Sınırlı yavaşlamaya rağmen, takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ilk çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %2,3 ile ılımlı artış gösterdi.
Güven endeksleri ılımlı artışını sürdürüyor. Nisan’da aylık bazda reel sektör güven endeksi %6, tüketici güven endeksi %2 arttı...
Büyüme – İç ve Dış Talep Arasındaki Ayrışma Sürüyor...
Sanayi üretimi iki aydır yavaşlıyor. Mart’ta yatırım malı üretimindeki çift haneli artışların sürmesi, toplam sanayi üretimi %10 arttı...
90
100
110
120
130
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Grafik 13: Sanayi Üretiminin Bileşenleri (Yıllık Değ.) Grafik 15: İç ve Dış Piyasaya Yönelik Üretim Endeksi (Mevs. Arındırılmış, 3 Aylık Ortalama)
Grafik 14: Takvim ve Mevsim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi
Grafik 16: Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı (Yıllık Değişimler)
Grafik 17: Güven Endeksleri (3 Aylık Ortalamalar) Grafik 18: GSYH ve Sanayi Üretimi (3 Aylık Ortalamaların Yıllık Değişimi)
Kaynak: TÜİK, Garanti Bankası hesaplamaları Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK, Garanti Bankası hesaplamaları
Kaynak: TÜİK, Merkez Bankası Kaynak: TÜİK, Garanti Bankası hesaplamalarıKaynak: TÜİK, Merkez Bankası ve CNBC-e
-60%-50%-40%-30%-20%-10%
0%10%20%30%40%50%
06.0
8
09.0
8
12.0
8
03.0
9
06.0
9
09.0
9
12.0
9
03.1
0
06.1
0
09.1
0
12.1
0
03.1
1
Toplam sanayi üretimiTüketim malı üretimiSermaye malıAra malıEnerji
70
80
90
100
110
120
130
140
09.0
5
03.0
6
09.0
6
03.0
7
09.0
7
03.0
8
09.0
8
03.0
9
09.0
9
03.1
0
09.1
0
03.1
1
Dış piyasaya yönelikİç piyasaya yönelik
-25%
-20%
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
08.0
8
12.0
8
04.0
9
08.0
9
12.0
9
04.1
0
08.1
0
12.1
0
04.1
1
Sanayi üretimi
Kapasite kullanım oranı -25%-20%-15%-10%-5%0%5%
10%15%20%25%
1Ç '0
7
3Ç '0
7
1Ç '0
8
3Ç '0
8
1Ç '0
9
3Ç '0
9
1Ç '1
0
3Ç '1
0
1Ç '1
1
GSYH içinde imalat sanayi sektörüSanayi üretimi (3 aylık ortalama)GSYH
50
70
90
110
130
04.0
5
10.0
5
04.0
6
10.0
6
04.0
7
10.0
7
04.0
8
10.0
8
04.0
9
10.0
9
04.1
0
10.1
0
04.1
1
Reel Kesim Güven EndeksiTüketici Güven Endeksi
Sektörel Gelişmeler – İç Tüketimde Sınırlı Düşüş (Mevsimsel Arındırılmış)...
Grafik 19: Binek Araç İç Satışlar (M.A)
Otomobil satışlarında mevsimsel arındırılmışbazda sınırlı düşüş var ancak satış seviyesi yüksek ve 50 bin adetin üzerinde...
5
Kaynak : ODD, Garanti Bankası Hesaplamaları
Kaynak: TURKBESD, Garanti Bankası Hesaplamaları
Kaynak: TIM, Garanti Bankası Hesaplamaları
Mevsimsel arındırılmış bazda, beyaz eşya içsatışlar Mart’11’de sınırlı geriledi, ancak satış seviyesi yüksek.
Grafik 23: Beyaz Eşya İhracatı (M.A.)
Türkiye’nin AB ülkelerine oto ihracatında Almanya’ya ihracattan dolayı toparlanma var. Almanya Ocak Nisan 2011 döneminde oto ihracatında en yüksek paya sahp.
Kaynak: TEIAŞ, Garanti Bankası Hesaplamaları
Mevsimsel arındırılmış bazda, elektrik tüketimi, Nisan ayında Mart ayı ile karşılaştırıldığında yatay kaldı, yıllık değişim bazında ise hızı yavaşladı.
Kaynak: ODD, BDDK, Garanti Bankası Hesaplamaları
Grafik 22: Beyaz Eşya İç Satışlar (M.A.) Grafik 24: Elektrik Tüketimi (Yıllık Değ)
2011 yılı 1. çeyrekte düşüşe rağmen beyaz eşya ihracatı, 2009 yılı ikinci yarısından itibaren itibaren kriz öncesi seviyenin üzerinde.
Grafik 20: Oto Satış ve Krediler
Kaynak: TURBESD, Garanti Bankası Hesaplamaları
Son iki ayda oto satışlarında mevsimsel arınıdırlmış bazda sınırlı gerilemeye rağmen bu dönemde oto kredilerinde aylık değişim bazında yaklaşık %3 artış var.
Grafik 21: AB’ye Türkiye Oto İhracatı (Oca-Nis’11)
13,50014,00014,50015,00015,50016,00016,50017,00017,50018,00018,50019,000
01.0
604
.06
07.0
610
.06
01.0
704
.07
07.0
710
.07
01.0
804
.08
07.0
810
.08
01.0
904
.09
07.0
910
.09
01.1
004
.10
07.1
010
.10
01.1
104
.11
15000200002500030000350004000045000500005500060000
04.0
7
10.0
7
04.0
8
10.0
8
04.0
9
10.0
9
04.1
0
10.1
0
04.1
1
300,000
350,000
400,000
450,000
500,000
550,000
600,000
03.0
7
07.0
7
11.0
7
03.0
8
07.0
8
11.0
8
03.0
9
07.0
9
11.0
9
03.1
0
07.1
0
11.1
0
03.1
1
150000300000450000600000750000900000
10500001200000
03.0
101
.02
11.0
2
09.0
307
.04
05.0
5
03.0
601
.07
11.0
709
.08
07.0
905
.10
03.1
1
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
70,000
04.0
8
08.0
8
12.0
8
04.0
9
08.0
9
12.0
9
04.1
0
08.1
0
12.1
0
04.1
1
-5%-3%-1%1%3%5%7%9%11%13%oto satış (M.A.)
oto kredi - aylık değ
13% 14% 12%7% 5% 4%
-20%-10%
0%10%20%30%40%50%60%70%80%
Fransa Almanya İtalya İngiltere İspanya Belçika
Yıllık değ oto ihracatında pay
İşgücü – Mevsimsel Arındırılmış İşsizlik Oranında Düşüş Ocak’11 İtibarıyla Devam etti...
Grafik 25: İşsizlik Oranı
Kaynak: TUIK
Grafik 30: İşsizlik Sigortası (000)
Kaynak : TUIK
Grafik 26: İşsizlik Oranı (M.A.)
Kaynak: TUIK
Son iki aydır işsizlik oranı ve mevsimsel arındırılmışişsizlik oranı arasında ayrışma var. Ocak’11 itibarıyla, işsizlik oranı%11.9’a artarken mevsimsel arındırılmış işsizlik oranı%10.6’ya geriledi.
İşsizlik sigortasına başvuran kişi sayısı Nisan itibarıyla geriledi. Öncü olan bu gösterge Mart verisi haricinde yılın başından beri geriliyor.
Kaynak: TUIK & ISKUR
Grafik 28: İşsiz Sayısı (M.A)
Mevsimsel arındırılmış bazda, işsiz sayısı, Ocak itibarıyla 2,8 mln kişi olarak kaydedilirken Eylül ayından beri 3,0 mln kişinin altında.
6
Kaynak: TUIK
Mevsimsel arındırılmış bazda, Ocak’11 itibarıyla, işsizlik oranı, Ocak 2009 ve 2010 seviyelerinin altında ancak Ocak’08 seviyesinin üstünde.
Kaynak : TUIK
Grafik 29: Reel Sektör Güven Endeksi
Grafik 27: Toplam ve tarımdışı İşsizlik (M.A)
İşgücü piyasası için öncü olan “gelecek 6 ayda iş bulma olanakları endeksi “ Nisan ayında bir önceki aya göre yatay kaldı.
Mevsimsel arındırılmış bazda, tarım dışıişsizlik düşmeye devam etti, Ocak itibarıyla %13.6’dan %13.2’ye geriledi.
220024002600280030003200340036003800
01.0
7
05.0
7
09.0
7
01.0
8
05.0
8
09.0
8
01.0
9
05.0
9
09.0
9
01.1
0
05.1
0
09.1
0
01.1
1
405060708090
100110120
04.0
508
.05
12.0
504
.06
08.0
612
.06
04.0
708
.07
12.0
704
.08
08.0
812
.08
04.0
908
.09
12.0
904
.10
08.1
012
.10
04.1
1
10.1%
13.3%14.8%
10.6%
9%
10%
11%
12%
13%
14%
15%
Oca
k
Şuba
t
Mar
t
Nis
an
Mayıs
Haz
iran
Tem
muz
Ağu
stos
Eylü
l
Ekim
Kası
m
Ara
lık
2008 2009 2010 2011
9%10%11%12%13%14%15%16%17%
01.0
6
07.0
6
01.0
7
07.0
7
01.0
8
07.0
8
01.0
9
07.0
9
01.1
0
07.1
0
01.1
1
İşsizlik oranı (S.A.) İşsizlik oranı
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
01.0
7
05.0
7
09.0
7
01.0
8
05.0
8
09.0
8
01.0
9
05.0
9
09.0
9
01.1
0
05.1
0
09.1
0
01.1
1
Tarım dışı işsizlik (S.A) İşsizlik (S.A)
0
20
40
60
80
100
01.0
804
.08
07.0
810
.08
01.0
904
.09
07.0
910
.09
01.1
004
.10
07.1
010
.10
01.1
104
.11
1500
2000
2500
3000
3500
4000işsiz - sağ işsizlik sigortası
Kamu Finansmanı – Mart’ta Faiz Dışı Harcamalarda Sınırlı Hızlanma
Kaynak: Maliye Bakanlığı Kaynak: Maliye BakanlığıKaynak: Maliye Bakanlığı
Grafik 31: Bütçe Performansı
Kaynak: Maliye Bakanlığı, TÜİK
Grafik 32: Vergi Gelirleri
Kaynak: Maliye Bakanlığı
Grafik 33:Bütçe Performansı (12 Aylık Toplam)
Kaynak: Maliye Bakanlığı
Hükümet hedeflerine göre, bütçe açığı/GSYH oranıkriz öncesi seviyelere (%2’nin altına) ancak 2013’te düşecek; ancak faiz dışı fazla seviyesi hala kriz öncesi seviyenin altında olacak.
Devam eden güçlü iç talep nedeniyle ,dolaylıvergilerin toplam vergiler içindeki payı hala çok yüksek, Mart 2011 itibariyle yaklaşık %40.
Harcamaların artışı, Mart 2011’de hızlanırken; gelirler bütçe hedeflerinin üzerinde artmaya devam etti. 12 aylık toplamlar bazında, bütçe açığı Mart 2011 itibariyle 32 milyar TL’de neredeyse değişmeden kaldı.
Güçlü iç talebin katkısıyla, tüketim üzerindeki dolaylı vergiler bütçe performansını desteklemeye devam etti.
Grafik 35: Harcamalar (12-Ay Ort. Yıllık Dğşm) Grafik 36: Faiz Dışı Denge (12 Aylık Toplam)
7
Grafik 34: Gelirler (12-Ay Ort. Yıllık Dğşm)
Mart 2011’de harcamaların tüm alt gruplarısınırlı hızlanmaya işaret etti.
Nakit bütçe rakamlarına göre, faiz dışıharcamalar Mart ayına göre yavaşladı ancak 2011’in ilk iki ayına göre yüksek kaldı.
-1.8%
-3.6%
-1.6%
4.1%3.5%
0.1%1.2%
1.7%
-2.4%
-5.5%
-2.8%
-1.6% 0.8%
1.5%
-6%
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
2007
2008
2009
2010
2011
GF
2012
GF
2013
GF
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi/GSYHToplam Kamu Faiz Dışı Denge/GSYH
9.0%
10.0%
11.0%
12.0%
13.0%
01/0
705
/07
09/0
701
/08
05/0
809
/08
01/0
905
/09
09/0
901
/10
05/1
009
/10
01/1
1
24.5%
25.5%
26.5%
27.5%
KDV/ Toplam vergi gelirleri (12 aylık toplam)ÖTV/Toplam vergi gelirleri (12 aylık toplam)
160
180
200
220
240
260
280
300
03/0
7
09/0
7
03/0
8
09/0
8
03/0
9
09/0
9
03/1
0
09/1
0
03/1
1
(mlr TL)
HarcamalarGelirler
-5%
5%
15%
25%
35%
12/0
603
/07
06/0
709
/07
12/0
703
/08
06/0
809
/08
12/0
803
/09
06/0
909
/09
12/0
903
/10
06/1
009
/10
12/1
003
/11
Personel Mal ve Hizmet AlımlarıCari Transferler Faiz Dışı Harcamalar
-10
-3
4
11
18
25
32
39
46
01-0
705
-07
09-0
701
-08
05-0
809
-08
01-0
905
-09
09-0
901
-10
05-1
009
-10
01-1
1
(TL mlr)
Nakit Bazlı
Maliye Tanımlı
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
01-0
7
05-0
7
09-0
7
01-0
8
05-0
8
09-0
8
01-0
9
05-0
9
09-0
9
01-1
0
05-1
0
09-1
0
01-1
1
Toplam Vergi Geliri Gelir Vergisi
Beyana Dayanan KDV Özel Tüketim Vergisi
Borç– Hazine Ocak-Nisan’da Tahminlerinin Üzerinde Borçlandı
Kaynak: TCMB Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Garanti BankasıKaynak:TCMB
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Garanti Bankası hesaplamaları
2010 yılı sonuna göre, AB tanımlı kamu borçstokunun GSYH’ya oranı 2012 sonunda %40’ın altına düşecek.
İç borçlanmanın ortalama vadesi Mart ayında bir önceki aylara göre kısalarak 19 aya düştü. İç borcun ortalama vadesi 1 ay azalarak Mart 2011 itibariyle 34 aya indi.
Ocak-Nisan 2011 döneminde iç borç çevirme oranı (%91.9) Hazine tahminlerinin üzerinde gerçekleşti. Hazine’nin 2011 programının gerçekleşmesi için yılın kalan döneminde iç borççevirme oranının %85’e düşmesi gerekiyor.
Özel sektörün dış borç itfası 2011’in son ayında yüksek olacak.
2011’in ilk iki ayında finansal sektörün ve finansal olmayan sektörün dış borcu sırasıyla 1.5 milyar dolar ve 1.2 milyar dolar arttı.
Cari iç borç stoku üzerinden yaptığımız hesaplamaya göre; 2012 yılında ilk çeyrekte yapılacak iç borç ödemesi en yüksek ödeme olurken; 2013’te en yüksek ödeme son çeyrekte yapılacak.
Grafik 37: AB Tanımlı Kamu Borç Stoku/GSYH Grafik 38: İç Borcun Vade Yapısı
Grafik 40: Özel Sektör Dış Borç Ödeme Takvimi Grafik 41: Özel Sektör Dış Borcu Tablo 1: Finansman Tablosu
Grafik 39: İç Borç İtfa Takvimi
8
91.9%
5.153.865.26.758.565.2
Ocak-Nisan
2011
7.4Özelleştirme6.1Faiz Dışı Fazla
12.514.9Dış Borçlanma
88.2%89.3%İç Borçlanma/İçBorç İtfası
6.0Kasa1.3Borç Dönüşü
119.1159.0İç Borçlanma152.7194.8Finansman17.816.8Dış Borç İtfası135.1178.0İç Borç İtfası152.9194.8Finansman Açığı
Hazine ProgramıGerçekleşmeTL Milyar
20112010
52%46%
39% 39%45%
42% 41% 39% 37%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
F20
12F
2013
F
26 24 24 26 28 30 31 34 35 3435
19
58
42
32
53
37
53
33 33
0
8
16
2432
40
48
56
64
2007
2008
2009
03-1
0
06-1
0
09-1
0
12-1
0
01-1
1
02-1
1
03-1
1
(Ay) İç Borç Stokunun Ortalama Vadesiİç Borçlanmanın Ortalama Vadesi
32.4
19.3
46.2
19.5
25.423.6
19.3
28.9
19.5
32.7
28.5
05
101520253035404550
2Ç11
3Ç11
4Ç11
1Ç12
2Ç12
3Ç12
4Ç12
1Ç13
2Ç13
3Ç13
4Ç13
(TL mlr)
0.50.8 0.9
0.6
1.00.7
0.6 0.7 0.8 0.9
2.42.1
1.3
1.8
1.3 1.4
1.1
3.7
1.71.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
05/1
1
06/1
107
/11
08/1
1
09/1
110
/11
11/1
112
/11
01/1
2
02/1
2
(USD mlr)
F inansal F inansal O lmay an
8.616.1
28.5
41.9 41.135.4 34.2 35.1 35.7
28.334.6
53.6
79.6
98.992.0
82.2 83.4 83.4
0
20
40
60
80
100
120
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-1 2011-2
(USD mlr)
FinansalFinansal Olmayan
Dış Ticaret– İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Ocak 2001’den Sonra En Düşükte
Grafik 45: Reel İhracat ve Reel İthalat (3AO, Yıl. Değ.)
Kaynak: TÜİKKaynak: TÜİK
Grafik 42: İhracat ve İthalat (Yıllık Değişimler)
Kaynak: TÜİK, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)
Grafik 46: Petrol İthalatı ve Fiyatlar
Kaynak: TÜİK
Grafik 43: İhracat ve İthalat (Mevs. Arınd., Mio $)
Kaynak: TÜİK
Petrol ve doğalgaz ithalatı, fiyatlardaki hızlıyükselişin de etkisiyle, ilk çeyrekte %51 arttı. Fiyatlardaki artışın sürmesi, petrol faturasının da artmaya devam edeceğine işaret ediyor...
Grafik 47: İhracatın Bölgesel Dağılımı (3AO, Y.D.)
9
Mart’ta hem ihracat hem de ithalat büyüme oranları yavaşlayrak, sırasıyla %20 ve %44 oranında arttı. Öncü TİM verilerine göre, ihracat Nisan’da %25 yükseldi...
Kaynak: TÜİK, Reuters, Garanti Bankası hesaplamaları
Grafik 44: İhracat/İthalat (Mev.Arındırılmış, 3AO)
AB ülkelerindeki taleple reel ihracatın son aylarda canlanmasına rağmen, reel ithalat %30 civarında yüksek artışını koruyor…
Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, ithalat Mart’ta rekor seviyeye ulaşırken, ihracat halen kriz öncesi seviyenin altında seyrediyor...
İlk çeyrekte AB-25 ülkelerine yapılan ihracat %23 arttı. Bu dönemde ihracat Rusya’ya %57, İran’a %53, Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak’a da %40 oranında artış kaydetti…
Bu yüzden ihracatın ithalatı karşılama oranındaki kötüleşme dış ticaret açığının genişlemesine yol açıyor. 3 aylık ortalamalara göre, ortan Mart’ta %54 ile Ocak 2001’den sonraki en düşük seviyede...
50%
55%
60%
65%
70%
75%
80%
85%
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
08.0
8
02.0
9
08.0
9
02.1
0
08.1
0
02.1
1
Reel ihracat
Reel ithalat
0
300
600
900
1,200
1,500
1,800
04 0
6
10 0
604
07
10 0
704
08
10 0
804
09
10 0
9
04 1
010
10
04 1
1
Mily
on U
S $
20
40
60
80
100
120
140
Var
il başı
na U
S$
Petrol İthalatı (3AO)Petrol (Varil/$, 3AO, Sağ eksen)
-50%
-30%
-10%
10%
30%
50%
70%
04.0
7
08.0
7
12.0
7
04.0
8
08.0
8
12.0
8
04.0
9
08.0
9
12.0
9
04.1
0
08.1
0
12.1
0
04.1
1
İhracat
İthalat
7,000
9,000
11,000
13,000
15,000
17,000
19,000
21,000
03.0
8
07.0
8
11.0
8
03.0
9
07.0
9
11.0
9
03.1
0
07.1
0
11.1
0
03.1
1
İhracatİthalat
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
80%
03.0
8
07.0
8
11.0
8
03.0
9
07.0
9
11.0
9
03.1
0
07.1
0
11.1
0
03.1
1
Diğer ülkelerKuzey AmerikaAB-25Toplam
Ödemeler Dengesi – Cari Açık Mart itibarıyla 60 milyar USD’yi Aştı...
Grafik 48: Cari Denge (mlr USD)
Kaynak: MB
Grafik 50: Turizm İstatistikleri (Yıllık Değ)
Yılın ilk çeyreğinde, hem net turizm geliri hem de turist sayısı geçen yılın aynıdönemine göre arttı.
10
Kaynak: TUIK, Kültür & Turizm Bakanlığı
Tablo 3: Sıcak Para (12 ay mn USD)
Grafik 49: Enerji Dışı Cari Denge (M.A mlr USD)
Kaynak: MB, Garanti Bankası
Mevsimsel arındırılmış enerji dışı cari açık da Mart itibarıyla artmaya devam etti.
8,4066,9505,373Net Hata ve Noksan
-15,840-14,604-12,928Rezerv Varlıklar
4,59610,12213,989Yurtdışı Bankalar
3,0768,40413,285Mevduatlar
1,5431,4791,521Kısa vade (net)
-1,731-4,616-5,464Uzun vade (net)
-188-3,137-3,943Diğer Sektörler
15,31012,93513,309Kısa vade (net)
2,6082,1011,771Uzun vade (net)
17,19815,03615,080Bankalar
23,64523,58628,198Yükümlülükler
14,82514,1079,818Efektif & Mevduat
12,14711,6627,706Varlıklar
35,79235,24835,904Diğer Yatırımlar
2,0921,5671,050Bankaların Tahvil İhracı
4,7213,4462,078Eurobond
15,99315,29612,506Hazine Bono & Tahvilleri
1,6092,0762,428Hisse Senetleri
24,62422,59418,271Yükümlülükler
-1,619-1,936-1,821Varlıklar
23,00520,65816,450Portföy Yatırımları
2,4492,4762,485Gayrimenkul (net)
11,4709,2599,102Yurtiçinde
-2,273-2,431-2,414Yurtdışında
9,1976,8286,688Doğrudan Yatırımlar
52,10748,07846,062Sermaye ve Finans Hesapları
-60,513-55,028-51,345Cari Denge
03 ’1102 ’1101’11
Mart’11 itibarıyla, 9,7 milyar dolar ile 12 aylık cari açık 60,5 milyar dolara ulaştı. Ayrıca, 12 aylık kümülatif enerji dışı cari açık yeni rekor seviyesi olan 24,7 milyar dolara ulaştı.
Mart itibarıyla, (12 aylık kümülatif ve aylık değbazında) yerleşik olmayanların portföyünde 4,5 mlr USD düşüş, yerleşiklerin portföyünde 2,3 mlr USD artış var. Ayrıca, net hata ve noksan 1,5 mlr USD arttı.
Kaynak: MB, Garanti Bankası
Tablo 2: Finansman (12-aylık, mln USD)
Mart itibarıyla, 12 aylıkkümülatif ve aylık değişim bazında, kredilerde 5.8 mlr USD artış, mevduatlarda 5.3 mlr USD düşüş var. Net DYY 2,4 mlr USD arttı.
Kaynak: MB
79%88%96%Cari İşlemlere Oran
47,87748,60349,611TOPLAM
8,4066,9505,373Net Hata & Noksan
1,5431,4791,521Özel sektör KV dış borç
15,31012,93513,309Banka KV dış borç
-884-758-474Banka ydışı KV kredi
15,96913,65614,356Yerleşik
3,8089,05813,898Mevduat (TL+YP+Repo)1,6092,0762,428Hisse Senedi18,08516,86313,556DİBS
23,50227,99729,882Yerleşik Olmayan
03’1102’1101’11
-6,000-5,000-4,000-3,000-2,000-1,000
01,0002,0003,000
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-25%
-15%
-5%
5%
15%
25%
35%
45%
03.0
9
06.0
9
09.0
9
12.0
9
03.1
0
06.1
0
09.1
0
12.1
0
03.1
1
çıkış yapan turist sayısınet turizm geliri
0
10
20
30
40
50
60
03.0
9
06.0
9
09.0
9
12.0
9
03.1
0
06.1
0
09.1
0
12.1
0
03.1
1
Cari Açık Net Enerji Faturası
MB Bilançosu –Repo ile Fonlama En Yüksek Seviyesinde...
Grafik 55: MB Döviz Rezervleri
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Grafik 51: TL Zorunlu Karşılık Oranları
Kaynak: TCMB, Garanti Bankası Hesaplamaları
Grafik 54: İMKB ON Repo Piyasası ve MB ON Borçlanma Faizleri
Kaynak: TCMB, İMKB
1 haftalık repo ile fonlama miktarındaki son artışla birlikte, APİ’nin rezerv paraya oranı en yüksek seviyesine ulaştı.
Grafik 56: Parasal Büyüklüklerin Yıllık Değişimi
13
APİ hacmindeki artışa rağmen, İMKB repo piyasalarındaki oynaklık son bir ayda artışgösterdi.
TCMB’deki uluslararası rezervler Nisan ayında yaklaşık 4 milyar dolar artarak 90 milyar dolara yükseldi. TCMB’nin 50 milyon dolarlık günlük döviz alımının yanısıra Euro dolar paritesindeki artışın da rezervler üzerinde pozitif etkisi oldu. ..
Kaynak: TCMB
Grafik 53: Merkez Bankası’nın fonlamaları (Milyar TL)Grafik 52: Fazla Likidite (Milyar TL - 10 - Günlük Ortalamalar)
0%5%
10%15%20%25%30%35%40%
M 09 H 09 E 09A 09M 10 H 10 E 10A 10M 11
M1 M2 M2YM3 M3Y TÜFECPI
Vadesiz ve 1 aya kadar
16%
3 aya kadar 13%
3-6 ay arası 9%
6-12 ay arası 6%1 yıldan uzun 5%4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
Eyl-1
0Ek
i-10
Kas-1
0
Ara-10
Oca-11
Şub-1
1
Mar-11
Nis-11
0
10,000
20,000
30,000
40,000
50,000
60,000
70,000
80,000
Sep-
10
Oct
-10
Nov
-10
Dec
-10
Jan-
11
Feb-
11
Mar
-11
Apr
-11
May
-11
APİ
Serbest Mevduat
0%
10%
20%
30%
40%
50%
Eylü
l 10
Ekim
10
Kası
m 1
0
Aralık
10
Oca
k 11
Şuba
t 11
Mar
t 11
Nis
an 1
1
Mayıs
11
1.00%
3.00%
5.00%
7.00%
9.00%
Eki-
10
Kas-
10
Ara
-10
Oca
-11
Şub-
11
Mar
-11
Nis
-11
IMKB ON Repo Oranı MB ON
50.5 60
.8 71.3
70.1
70.7
70.6 82
.3
82.6
86.2
90.2
79.1
77.0
79.4
80.7
69.3
0102030405060708090
2005
2007
2009
06-1
0
10-1
0
12-1
0
02-1
1
04-1
1
TCMB 20 Nisan’da 1 aya kadar vadeli mevduatlar için zorunlu karşılık oranlarını 100 baz puan artırdı. Ayrıca döviz yükümlülükleri için de ZK değişen vadelere göre yükseltildi.
TCMB zorunlu karşılıklardaki artışa paralel olarak 1 haftalık repo ihaleleri miktarını artırmaya devam etti. Eylül 2010’dan itibaren ZK’daki artış42 milyon TL’nin piyasan çekilmesine neden olurken; APİ yaklaşık 40 miluyar TL arttı.
2010’un ikinci yarısından itibaren, parasal göstergelerdeki yıllık artış oranları TÜFE’nin üzerinde.
Mart 2011 itibariyle işletme, tüketici, ihracat ve ihtisas kredilerinin yıllık artış oranı toplam kredi büyüme hızının üzerinde.
Gösterge bono faiz oranının Nisan ayında düşmesine rağmen, borçlanma oranları bir ay öncesine göre arttı. En yüksek artış%9.9’dan %10.3’e çıkarılan konut kredi faizlerinde oldu.
12
Toplam mevduat Nisan ayında döviz cinsinden artmaya devam etti. TL mevduatlar 0.9 milyar TL azalırken; YP mevduatlar Nisan’da 2.8 milyar dolar artış gösterdi.
Nisan sonu itibariyle kredilerde bir yavaşlama olduğuna dair kesin bir işaret bulunmuyor.
1 aya kadar olan mevduatların oranı Mart ayında Kasım 2010’a göre azalmaya (%30’dan %21’e) devam etti. 1-3 ay vadeli mevduatın payı ise %50’den %55’e çıktı. Toplam mevduatın %91’inin vadesi 3 ayın altında.
3-6 ay vadeli mevduatın payı Mart 2011’de %5’in üzerine çıktı. 1 yılın üzerindeki mevduatların payı artmaya devam etti. 3 ayın üzerinde vadeli mevduatın oranı Mart 2011’de sadece %9 olurken; bu oran Haziran 2006 sonrası en yüksek paya işaret ediyor.
Grafik 62: Toplam Mevduatlar İçindeki Pay
Bankacılık – Mevduatın Vade Yapısında İyileşme
Kaynak: BDDK Kaynak: BDDK
Kaynak: BDDK Tüketici kredisi kredi kartlarını da içerir Kaynak: BDDK Kaynak: TCMB
Grafik 58: Kredi Büyüme Oranı (Yıllık) Grafik 59: Faiz Oranları
Grafik 60: Mevduatlar
Grafik 57: Yıllık Kredi Büyüme Oranı
Grafik 61: Toplam Mevduatlar İçindeki Pay
Kaynak:BDDK
200225250275300325350375400
12/0
707
/08
02/0
909
/09
11/0
901
/10
02/1
004
/10
05/1
007
/10
09/1
010
/10
12/1
001
/11
03/1
1
90
100
110
120
TL mevduatlar (Milyar TL, sol)Döviz mevduatlar (Milyar USD, sağ)
37.3%
35.9%
-3%
2%
7%
12%
17%
22%
27%
32%
37%
01/0
904
/09
07/0
910
/09
01/1
004
/10
07/1
010
/10
01/1
104
/11
Ticari Krediler
Tüketici Kredileri
7%
9%
11%
13%
15%
17%
19%
6/09
8/09
10/0
912
/09
2/10
4/10
6/10
8/10
10/1
012
/10
2/11
4/11
Taşıt KredileriKonut Kredileri Ticari KredilerGösterge Tahvil
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
01-0
804
-08
07-0
810
-08
01-0
904
-09
07-0
910
-09
01-1
004
-10
07-1
010
-10
01-1
1
İşletme KredileriTüketici KredileriToplam Kredilerİhracat Kredileri İhtisas Kredileri
15%14%
21%
30%
55%
50%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
01-1
003
-10
05-1
007
-10
09-1
011
-10
01-1
103
-11
TL-V adesiz TL-1 A y a Kadar
TL-1-3 A y A rası
2.4%
1.5%
1.1%0.8%
5.4%
4.0%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
01-1
003
-10
05-1
007
-10
09-1
011
-10
01-1
103
-11
TL-1 Y ıl Üzeri TL-6-12 A y A rasıTL-3-6 A y A rası
Gelişmekte Olan Ekonomiler– Para Politikasında Sıkılaştırma Devam Ediyor
Grafik 66: Tüketici Yıllık Enflasyonu
Kaynak: IIF Kaynak: IMFKaynak: IMF
Grafik 63: Ortalama Politika Faizi*
Kaynak: Bloomberg, Garanti Bankası Hesaplamaları*Çek Cumhuriyeti, Güney Afrika, Macaristan, Meksika, Polonya, Romanya, Rusya, Ukrayna, Türkiye, Endonezya, Kolombiya, Çin, Güney Kore, Tayvan, Tayland, Malezya, Hindistan, Peru, Brezilya, Şili
Grafik 64:Politika Faizi&Yıllık Enflasyon
Kaynak: IIF, Bloomberg, Garanti Bankası
Grafik 65: Sepete Karşı Kur (0.5€+0.5$) (01.01.07=100)
Kaynak: Reuters, Garanti Bankası
Birçok yükselen piyasa ekonomisinde politika faizleri Nisan’da ve Mayıs başında yükseltildi. Son bir ayda politika faizlerini artıran ülkeler: Brezilya, Şili, Tayland, Hindistan, Kolombiya, Peru, Çin, Polonya, Tayvan, Malezya, Rusya.
Romanya ve Rusya’da yıllık enflasyon politika faizlerinden daha yüksek. Yıllık enflasyon ile politika faizi arasındaki fark Brezilya’da en yüksek.
Çin’de cari işlemler dengesi/GSYH oranı2007’deki %10.6’dan 2010’da %5.2’ye düşerken, aynı dönemde Brezilya cari işlemler fazlası yerine cari işlemler açığı vermeye başladı.
2008 sonuna göre seçilmiş ülkeler içinde sadece Türkiye’de yerel para kur sepetine karşı değer kaybetti.
Seçilmiş yükselen piyasa ekonomisi ülkeleri içinde işsizlik oranındaki en hızlı düşüşler Brezilya ve Türkiye’de gerçekleşti.
Enflasyon seviyesindeki hızlanma, birçok gelişmekte olan ülke ekonomisinde devam etti.
Grafik 67: İşsizlik Oranı Grafik 68: Cari İşlemler Dengesi/GSYH
13
4.5%
5.0%
5.5%
6.0%
6.5%
7.0%
7.5%
8.0%
8.5%
11/0
7
02/0
8
05/0
8
08/0
8
11/0
8
02/0
9
05/0
9
08/0
9
11/0
9
02/1
0
05/1
0
08/1
0
11/1
0
02/1
1
4.3%4.5%6.3%6.3%6.3%
8.3%
12.0%
5.5%6.0%
0%
3%
6%
9%
12%
15%
Polo
nya
Mek
sika
Gün
eyAfr
ika
Mac
aris
tan
Türk
iye
Rom
anya Çin
Rus
ya
Bre
zily
a
Politika Faizi
Yıllık Enflasyon
60
70
80
90
100
110
120
130
01-0
9
04-0
9
07-0
9
10-0
9
01-1
0
04-1
0
07-1
0
10-1
0
01-1
1
04-1
1
TRY ZAR
RUB HUF
BRL
Değ
er K
aybı
Değ
erle
nme
-4.0%
1.0%
6.0%
11.0%
16.0%
01-0
8
04-0
8
07-0
8
10-0
8
01-0
9
04-0
9
07-0
9
10-0
9
01-1
0
04-1
0
07-1
0
10-1
0
01-1
1
Çin Rusya
Türkiye Brezilya
4% 4% 4% 4%
6% 6%
8%8%
9%8% 8%
7%
10%11%
14%
12%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
2007 2008 2009 2010
Çin RusyaBrezilya Türkiye
10.6%9.6%
6.0%5.2%
-1.7% -1.5%-2.3%
-5.9% -5.7%
-2.3%
-6.5%
5.9%4.9%
4.1%
6.2%
0.1%
-8%
-6%
-4%
-2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
2007 2008 2009 2010
Çin RusyaBrezilya Türkiye
Ayın Grafikleri
Kaynak: MB, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak : MB, Garanti Bankası Hesaplamaları
Source:Ministry of Finance Kaynak: Bloomberg Kaynak:TCMB
14
Graph 74: İşletmelerin Kredi Talebi
Nisan’da reel sektör güven endeksi anketine göre; ekonomide yavaşlama işareti yok. Üretimde yetersiz talep faktörü en düşük, gelecek 12 ayda yatırım harcaması beklentisi endeksi en yüksek seviyesinde.
Grafik 69 : Reel Sektör Güveni (2Ç= Şub-Mar-Nis)
Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları
Grafik 71 : Ana Sektör Gruplarında KKO (M.A.)
Nisan itibarıyla, mevsimsel arındırılmışbazda, imalat sanayi tüm alt gruplarında KKO, ortalama %80 olan 2007 ortalamasının altında.
Turizm geliri/GSYH oranı tahminlerimize göre, tekrar turizm performansındaki hızlanma ile %3’ün üzerine çıkacak.
Grafik 70 : Turizm Geliri / GSYH
Graph 72: Banks’ Funding Cost Grafik 73: Türkiye ve PIIGS’de 5 yıllık CDS’ler
Bankalar kısa vadeli likidite kısıtlarını TCMB’nin 1 hafta vadeli repo ihaleleri ve İMKB repo piyasasından sağlıyor. Bu iki kaynağın ağırlıklıortalaması Mart 2010 sonu itibariyle politika faizinin üzerine çıktı.
Yunanistan, Portekiz ve İrlanda’da 5 yıllık CDS’ler Nisan sonunda yeni rekor seviyelerine ulaştılar. CDS’ler Yunanistan’da 1.400, Portekiz ve İrlanda’da 660, İspanya’da 240, İtalya ve Türkiye’de ise 150 seviyesinde...
2.8%
3.4%
2.5%2.7%2.9%3.1%3.3%3.5%3.7%3.9%4.1%4.3%4.5%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
6.0%
6.2%
6.4%
6.6%
6.8%
7.0%
7.2%
N-1
0
D-1
0
J-11
F-11
M-1
1
A-11
M-1
1
Banks' cost of fundingliquidity shortage
Policy Rate
Banka Kredi E ğilim Anketi’ne göre işletmelerin kredi talebi yılın ilk çeyreğinde banka beklentileri ile uyumlu oldu. Bankalar yılın ikinci çeyreğinde kredi talebinde azalan bir eğilim olmasını bekliyor.
35
40
45
50
55
60
65
1Ç'0
8
2Ç'0
8
3Ç'0
8
4Ç'0
8
1Ç'0
9
2Ç'0
9
3Ç'0
9
4Ç'0
9
1Ç'1
0
2Ç'1
0
3Ç'1
0
4Ç'1
0
1Ç'1
1
2Ç'1
1
50
75
100
125
Talep yetersizliği yatırım harcaması beklentisi - sağ
50556065707580859095
01.0
704
.07
07.0
710
.07
01.0
804
.08
07.0
810
.08
01.0
904
.09
07.0
910
.09
01.1
004
.10
07.1
010
.10
01.1
104
.11
KKO Day TüketimAra malı Sermaye malı
2007 ort KKO 80%
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
12//
04
06//
05
12//
05
06/ /
06
12//
06
06//
07
12//
07
06//
08
12/ /
08
06//
09
12//
09
06//
10
12//
10
06/ /
11
Gerçekleşme
Beklenti
0
200
400
600800
1000
1200
1400
1600
05.0
9
08.0
9
11.0
9
02.1
0
05.1
0
08.1
0
11.1
0
02.1
1
05.1
1
Türkiye Portekizİrlanda İtalya
Yunanistan Spain
15
Makroekonomik Göstergeler – I
Kaynak: TÜİK, DPT, Merkez Bankası ve Garanti Bankası
----5.8%5.7%6.5%5.3%12.0%6.2%Deflatör
-----10.8%8.5%1.2%12.7%6.3%ÜFE (Yıllık Ortalama Değişim)
8.2%10.1%10.9%10.8%-10.1%8.9%5.9%8.1%5.9%ÜFE (Yıllık Değişim)
0.6%1.2%1.7%2.4%------ÜFE (Aylık Değişim)
-----5.7%8.6%6.3%10.4%8.8%TÜFE (Yıllık Ortalama Değişim)
4.3%4.0%4.2%4.9%5.3%7.3%6.4%6.5%10.1%8.4%TÜFE (Yıllık Değişim)
0.9%0.4%0.7%0.4%------TÜFE (Aylık Değişim)
04.201103.201102.201101.2011HükümetGaranti2010200920082007Enflasyon
11.9%11.4%11.0%11.2%12.0%11.3%11.9%14.0%11.0%9.9%İşsizlik Oranı
01.201112.201011.201010.2010HükümetGaranti2010200920082007
6.4%5.2%7.9%14.3%--8.2%1.1%0.3%2.4%Yıllık Değişim
126.1117.3118.4110.0--118.0109.0107.8107.5Sanayide Kısmi Verimlilik Endeksi (Çalışılan Saat Başına, 2005=100)
9.7%8.1%6.2%2.4%--6.7%-7.7%0.2%5.5%Yıllık Değişim
96.594.489.485.5--91.485.792.992.7Sanayide Reel Ücret Endeksi (Çalışılan Saat Başına, 2005=100)
4Ç 103Ç 102Ç 101Ç 10HükümetGaranti2010200920082007İşgücü
74.9%73.2%73.0%74.6%--72.6%65.2%76.7%80.2%Kapasite Kullanım Oranı
-10.4%13.9%19.0%-7.1%13.1%-9.9%-0.6%7.0%Sanayi Üretimi (Yıllık Değişim)
04.201103.201102.201101.2011HükümetGaranti2010200920082007Sanayi Üretimi
9.2%5.2%10.3%12.0%4.5%5.6%8.9%-4.8%0.7%4.7%GSYH Yıllık Büyüme Oranı
----10,62410,85610,0798,55910,4389,240Kişi Başına GSYH (USD)
736702680651------GSYH (12 aylık, Milyar USD)
110510611025986------GSYH (12 aylık, Milyar TL, cari fiyatlarla)
201197174160781803736617742649GSYH (Milyar USD)
2982982682421,2151,2341,105953951843GSYH (Milyar TL, cari fiyatlarla)
4Ç 103Ç 102Ç 101Ç 10HükümetGaranti2010200920082007Büyüme
Son Dört Gerçekleşme2011 TahminGerçekleşmeler
16
Makroekonomik Göstergeler – II
Kaynak: Hazine, Merkez Bankası, TÜİK, DPT ve Garanti Bankası
2,27501,0000--6,6983,7504,0004,627Eurobond İhracı
8,8174,4904,5047,052--42,8328,92537,25636,677Sermaye Hesabı Dengesi
2,647566-2021,548--7,2916,85816,95519,941Doğrudan Yabancı Yatırımlar (Net)
1,2589099331,05823,800-20,80721,25021,95118,487Turizm Gelirleri
-24,654-20,300-17,966-15,775---15,77511,4951,217-8,651Net Enerji İthalatı Hariç Cari Denge (12 aylık)
-----5.4%-8.0%-6.5%-2.3%-5.7%-5.9%Cari İşlemler Dengesi/GSYH
-60,513-55,028-51,435-48,424-42,200-64,000-48,424-13,991-41,959-38,434Cari İşlemler Dengesi (12 aylık kümülatif)
-9,766-6,291-6,061-7,594-42,200-64,000-48,424-13,991-41,959-38,434Cari İşlemler Dengesi
21,64717,51616,90120,557199,500226,200185,535140,929201,964170,063İthalat (c.i.f.)
11,83610,1099,55811,860127,000134,200113,976102,143132,028107,272İhracat (f.o.b.)
03.201102.201101.201112.2010HükümetGaranti2010200920082007Ödemeler Dengesi (Milyon USD)
2.23802.18162.19482.1716-2.172.04912.14272.14081.7102EURO/TL (Dönem sonu, Alış kuru)
1.50921.54831.59051.5833-1.551.54601.48731.51231.1647USD/TL (Dönem sonu, Alış kuru)
1.51561.57471.58281.55381.561.541.50701.54621.28311.3039USD/TL (Ortalama, Alış kuru)
1.481.411.381.37-1.401.331.441.421.47EURO/US$ (Dönem sonu)
1.87361.86501.89271.8775-1.861.79761.81501.82661.4375Sepet (0,5*USD+0,5*EURO, Dönem sonu)
04.201103.201102.201101.2011HükümetGaranti2010200920082007Döviz Kuru
5.8%6.0%6.3%6.1%--5.7%6.4%7.7%6.8%Eurobond (2030, Getiri)
1.5%1.5%1.5%1.5%-1.5%5.8%9.2%19.3%18.3%Merkez Bankası Gecelik Borç Alma Faizi(Ortalama)
52.119.253.458.2--43.735.731.233.4Nakit İç Borçlanmanın Vadesi (Ay)
8.9%8.9%8.1%7.1%--8.2%11.4%19.1%18.3%İskontolu İhalelerde Oluşan Faiz (Ortalama)
8.6%8.9%8.4%7.4%-9.1%8.5%11.7%16.0%17.2%Gösterge Bono Faizi (Ortalama)
04.201103.201102.201101.2011HükümetGaranti2010200920082007Faiz Oranları
Son Dört Gerçekleşme2011 TahminGerçekleşmeler
17
Makroekonomik Göstergeler – III
Kaynak: Hazine, Merkez Bankası, Garanti Bankası
-14.9-18.1-12.1-7.0---7.0-12.5-1.93.7APİ (Dönem Sonu)
59.859.452.948.9--48.942.736.844.7Para Tabanı
389.7370.4366.5371.5--371.5318.3283.5294.7M3Y
369.6348.5344.8351.1--351.1303.5271.1279.6M2Y
269.4254.2254.0257.6--257.6211.2186.5190.8M2
61.758.658.460.4--60.447.138.245.0M1
03.201102.201101.201112.2010HükümetGaranti2010200920082007Parasal Büyüklükler (Milyar US$)
54,87653,80352,95552,740--50,15637,18236,21332,827Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
90,22186,79283,37282,335--80,69670,68970,07571,263Merkez Bankası Rezervleri
95,57892,14988,63687,599--85,96074,81073,34674,027Toplam Rezervler
04.201103.201102.201101.2011HükümetGaranti2010200920082007Rezervler (Milyon US$)
41.6%42.1%43.4%45.1%40.6%40.6%41.6%45.5%39.5%39.4%AB Tanımlı Borç Stoku/GSYH
28.8%30.5%30.1%32.7%--28.8%35.5%30.6%31.8%Uzun Vadeli Dış Borç Stoku/GSYH
10.7%9.8%9.0%8.4%--10.7%8.0%6.8%6.6%Kısa Vadeli Dış Borç Stoku/GSYH
25.8%25.5%24.9%26.0%--25.8%27.9%25.0%24.7%Özel Sektör Dış Borç Stoku/GSYH
13.7%14.8%14.2%15.0%--13.7%15.7%12.4%13.8%Kamu Dış Borç Stoku/GSYH
39.5%40.3%39.1%41.0%--39.5%43.6%37.4%38.4%Toplam Dış Borç Stoku/GSYH
211.7214.3204.3212.6--211.7219.2227.4206.3Uzun Vadeli
78.668.761.154.5--78.649.450.443.1Kısa Vadeli
189.6179.3169.2169.5--189.6171.9185.5160.1Özel
100.7103.796.297.5--100.796.892.489.3Kamu
290.4283.0265.4267.1--290.4268.6277.9249.5Toplam Dış Borç Stoku (Milyar US$)
4Ç 103Ç 102Ç 101Ç 10HükümetGaranti2010200920082007Toplam Dış Borç Stoku
Son Dört Gerçekleşme2011 TahminGerçekleşmeler
18
Makroekonomik Göstergeler – IV
Kaynak: BDDK, TÜİK, Maliye Bakanlığı, Hazine, DPT ve Garanti Bankası28.7%29.2%30.5%32.0%--28.7%32.5%28.2%29.5%Toplam Kamu Net Borç Stoku/GSYH45.0%45.4%46.8%48.2%--45.0%48.9%43.0%42.2%Toplam Kamu Brüt Borç Stoku/GSYH10.6%11.1%10.8%11.4%--10.6%12.0%9.4%10.3%Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku/GSYH31.9%32.8%33.5%34.5%--31.9%34.6%28.9%30.3%Merkezi Yönetim İç Borç Stoku/GSYH4Ç 103Ç 102Ç 101Ç 10HükümetGaranti2010200920082007Merkezi Yönetim Borç Stoku
----1.2%1.2%0.8%0.1%3.5%4.2%Faiz Dışı Fazla/GSYH -----2.8%-2.8%-3.6%-5.5%-1.8%-1.6%Bütçe Dengesi/GSYH ----3.9%3.9%4.4%5.6%5.3%5.8%Faiz Harcamaları/GSYH
359.9357.5353.3352.8--352.8330.0274.8255.3Merkezi Yönetim İç Borç Stoku-2.17.24.8-14.314.014.88.71.033.635.0Faiz Dışı Denge-6.11.01.0-16.1-33.5-34.6-39.6-52.2-17.1-13.7Bütçe Dengesi4.06.23.81.847.548.148.353.250.748.8Faiz Ödemeleri
26.823.622.537.9312.5317.2293.6267.3226.0204.1Harcamalar20.724.623.521.7279.0282.6254.0215.1208.9190.4Gelirler
03.201102.201101.201112.2010HükümetGaranti2010200920082007Merkezi Yönetim Bütçesi (Milyar TL)12.0%12.0%11.6%11.8%--12.0%11.6%9.1%9.0%Öz sermaye/GSYH 134.6126.9119.3116.8--134.6110.986.475.8Öz sermaye
55.0%54.0%55.1%54.2%--55.0%54.0%47.8%42.3%Mevduatlar/GSYH119.8125.3109.6114.5--119.8116.4105.8108.9Döviz Mevduatları (Milyar Dolar)617.0573.0564.5534.3--617.0514.6454.6356.9Mevduatlar45.242.940.838.2--45.237.634.927.8Kredi Kartları62.657.152.147.4--62.644.038.729.3İhtiyaç5.74.74.44.2--5.74.45.56.2Taşıt
60.855.052.047.9--60.844.938.932.5Konut15.4%14.9%14.4%13.8%--15.4%13.6%12.3%11.3%Tüketici Kredileri/GSYH 31.5%29.9%29.9%28.4%--31.5%27.6%26.3%22.6%Ticari Krediler/GSYH 46.9%44.8%44.4%42.3%--46.9%41.2%38.7%33.9%Krediler/GSYH525.9475.4454.8416.8--525.9392.6367.4285.6Krediler
89.7%87.4%88.6%87.2%--89.7%87.6%77.1%69.0%Aktifler/GSYH 1,006.7927.4908.6860.4--1,006.7834.0732.5581.6Aktifler
4Ç 103Ç 102Ç 101Ç 10HükümetGaranti2010200920082007Bankacılık Sektörü (Milyar TL)Son Dört Gerçekleşme2011 TahminGerçekleşmeler
Rating
BB+DurağanBB+03.12.2009
Ba2DurağanBa208.01.2010
BBDurağanBB-18.09.2009
Ba3DurağanBa318.09.2009
BBDurağanBB-12.12.2007
↑Ba2PozitifBa205.10.2010
↑BB+PozitifBB19.02.2010
BBDurağanBB-01.08.2008
BBNegatifBB-03.04.2007
B1PozitifB111.02.2005
BBDurağanBB-29.06.2006
BB-DurağanBB-10.05.2007
BB-PozitifBB-14.12.2005
↑BBB+DurağanBBB-15.12.2010Brezilya
↑BBB+DurağanBBB21.12.2009Rusya
↓BBB-NegatifBBB-03.11.2010Macaristan
↑ADurağanA-16.07.2010Polonya
Son Değişimin YönüYer. P. U.V.Görünüm/GözetimYab. P. U.V.S&PDiğer Yükselen Piyasalar (EM)
↑BB+PozitifBB+24.11.2010
BB-DurağanBB-13.01.2005
B+PozitifB+25.08.2004
B+DurağanB+09.02.2004
BPozitifB25.09.2003
B-PozitifB-06.08.2003
B-NegatifB-25.03.2003
Yer. P. U.V.Görünüm/GözetimYab. P. U.V.FitchTürkiye
Ba3DurağanBa315.12.2005
B2DurağanB230.09.2004
B3DurağanB321.10.2003
Yer. P. U.V.Görünüm/GözetimYab. P. U.V.Moody'sTürkiye
BBNegatifBB-14.11.2008
BBPozitifBB-17.08.2004
BB-PozitifB+08.03.2004
B+DurağanB+16.10.2003
Uzun VadeliGörünüm/GözetimUzun VadeliS&PTürkiyeSon Değişimin Yönü
Yerli ParaYabancı Para
19