Makinak eta mekanismoak dbh 2 teknologia
Click here to load reader
Transcript of Makinak eta mekanismoak dbh 2 teknologia
MAKINAK ETA MEKANISMOAKTEKNOLOGIA DBH 2
BERRIO-OTXOA IKASTETXEA 2015-2016
1. MAKINAK
1.1. DEFINIZIOA
Saiatu minutu batean makina definitzen
1.1. DEFINIZIOA
Zaila da definizio egoki bat ematea, guraizeak makinak baitira, baina ordenagailuak ere.
Definizio posible bat: lan bat egiteko behar den esfortzua eta denbora murrizten dituen aparatu edo tresna.
1.2. EZAUGARRIAK
Makina guztien ezaugarri komunak:
1. Energia behar dute funtzionatzeko. Mekanikoa, elektrikoa, kimikoa…
2. Jasotako energia eraldatzen dute, beste energia mota bat edo gehiago sortzeko.
1.2. EZAUGARRIAK
3. Efektuak eragiten dituzte (mugitu, birrindu, berotu, hotsak…).
4. Helburu jakin batekin sortuak: lana erraztea, esfortzua jaistea, entretenitzea, ikastea…
1.3. MOTAKMAKINA SINPLEAK MAKINA KONPOSATUAK
Funtzioa urrats bakarrean Urrats edo lan bat baino gehiago
Palanka
Plano inklinatua
Gurpila
Bi makina sinple edo gehiago konbinatuta
2. PALANKAK
a) ELEMENTUAK:1) Potentzia (egindako indarra)2) Gainditu nahi den erresistentzia3) Euste-puntua
4) Potentzia-besoa: euste puntuaren eta potentzia aplikatzen den puntuaren arteko distantzia.
5) Erresistentzia-besoa: euste-puntuaren eta erresistentzia dagoen puntuaren arteko distantzia.
Kopiatu irudia koadernoan eta identifikatu palankaren bost elementuak
Lehen motako palanka
Bigarren motako palanka
Hirugarren motako palanka
Palanka motak nahasian
Palanka motak nahasian
d) Abantaila mekanikoa
ErresistentziaAbantaila mekanikoa = --------------------
Potentzia
Potentzia-besoa luzeagoa erresistentzia-besoa baino.
e) Palankaren legea
Ariketa (denon artean)
Gorputz baten pisua Lurrak eragiten dion erakarpen-indarra da, Newton-etan (N) neurtzen da eta masarekiko proportzionala da. Masa (kg) x 10 (grabitatea) = pisua (N)
3. PLANO INKLINATUA ETA GURPILA
3.1. Plano inklinatua edo arrapala- Objektuak esfortzu txikiagoz igotzeko- Arrapala luzeagoa, esfortzua txikiagoa
Arrapala motak:
ZiriaOinarritik elkarturiko bi plano inklinatu. Mozteko eta banantzeko.
TorlojuaPlano inklinatu berezia, zilindroa arrapala helikoidal batez ingurututa.
3.2. GurpilaGorputz biribila, ardatz baten inguruan edo harekin bira egiten duena.
4. TXIRRIKA EDO POLEAZer da?Gurpil bat da, ardatz baten inguruan aske bira egiten duena. Ertzean kanala, soka bertatik ibiltzeko.
Zertarako? Indar baten norabidea aldatzeko Abantaila mekanikoa eman ahal du (euste-
puntuaren kokapenaren arabera)
Motak:
1. Polea finkoaEz du abantaila mekanikorikIndarraren norabidea aldatzen du
2. Polea higikariaSoka batean higitu (mutur bat lotua, bestea aske)Ez du norabidea aldatzenAbantaila mekanikoa (2 da)Jaso beharreko sokaren luzera bikoitza
3. Polea konposatua (polipastoa)
Polea finkoa eta higikaria konbinatutaSokak mutur bat finkoa, bestea askeLortzen dena:
- Norabidea aldatzea (Polea finkoei esker) - Abantaila mekanikoa (Polea higikariei esker)
ARIKETAK1. Nola igoko zenuke, polea sistema batekin,
40 kg-ko karga bat 200N-eko indarra eginez?
2. Zenbateko indarra egin behar dugu 700 kg-ko karga bat igotzeko polea finko eta higikari bat erabiliz?
ERANTZUNAK1. Polea higikari bati esker.Abantaila mekanikoa 2koa da, beraz potentzia edo indar erdia egin behar da erresistentzia edo karga hori jasotzeko.
2. 350 N-eko indarra (abantaila mekanikoa 2 delako)
Ariketa ebatzia
Ariketak nahasian
5. ENGRANAJEAK
Elkarrekin ahokatutako horzdun gurpilak
Engranaje eragilea eta engranaje eragina daude.
Engranajeen abiadura kalkulua
Transmisio-erlazioa 2 bada, mekanismoak abiadura bikoizten du.
1 bada, ez da aldatzen.
0,5 bada, erdira murrizten du.
0,25 bada, laurdenera.
Engranajeen abiadura. ariketak
6. PINOIA ETA KATEA
Ardatz paraleloak dituzten horzdun bi gurpil + haiek lotzen dituen katea
7. TORNUA
Makina konposatua da, piezak mekanizatu, hariztatu, ebaki, zulatu, zilindratu… egin ditzakegu, beti ere forma geometrikoetan.
8. TORLOI AMAIGABEA
Engranatutako torlojua + Hortz helikoidaldun gurpila
Gurpilaren eta torlojuaren ardatzak elkarzutak
BIBLIOGRAFIA
TEKNOLOGIAK (ANAYA HARITZA) LIBURUA
http://teknologiadbh.weebly.com/palanka-motak.html
https://tokionatekno.wikispaces.com/file/view/3+GAIA+ERAGILE+MEKANIKOAK.pdf