#I

,l.ti, i' : tt

Ma[a

Ne Barlar Sok

Ne de Halika-,1' ltln En Renkli

Adreste

Gan ant'Il:';!-

,( tr{!:n#""-.

ffam

fotogruf\/r a

ecegntz

Artlk, sualtr

guve nebil

ekipm anlanmfi

saatle imiz de

kadar

varl

Tii rkiye Genel DistribtittirtiPROMAR D eniz Malzemeleri

Ticaret ve Turizm A.$.

in6nu Cad.STFA Bloklan, B-3 Blok D. 16Kozyata}l 81090 istanbul

TeL 0 (216) 380 25 79 - 3Oz 25 OIFax: 0 (216) 380 01 13

Diue-matic

*i*PADTDIVECENTER

5STARIffiEELOPMffiCSERMlr. lir.lis. fu fu igtl. Ir.rd

Sualtrnda ise bir tek

size bu de$erli kartl verebilen L. r ileriegitim igin Dahg Market'iarayrn, Gold

tilfiiil:'.t.o"t,9merkezivar:aDALl$:ruktl:l*f*ffitr*Iffi.E, MARKETl(oronfil (oddesi No: 45 Levent - lsronbul 80620 Tel: (0-212) Zl0 52 96 toks: (0-212) 269 5l 63

Sualtrnrn egsiz grizellikleriyle tanrg-

maya karar verdi$inizde dunyanrn birgok

yerine yayrlmrg binlerce dahg merkezin-

den herhangi birinde dalabilir veya egitim

alabilirsiniz. Ancak bunlardan yalnzca400'unde PADI'nin Gold Card sertifikasr

ile onurlandrnllrsrnrz. Trirkiye'de ise

Drinyanrn en buyUk dahg elitimi organizasyonu PADI'nin

Turkiye'deki ilk ve tek 'beg yrldrzh' dahg merkezi olan Dahg

Market'in size verece$i bu Gold Card ile drinyanrn her

yerinde dalabilecek ve Gold Card'rn size saglayacagr avan-tajlarr hemen fark edeceksiniz. Goreceksiniz, Gold Card sualtr

dunyasrndaki prestijiniz olacak.

Durmayrn, ister ilk dahg, ister yeni beceriler kazanaca$rnrz

ergimizn ah SIIALTI DLTNYASf.

Yasa.fugtmtz gezegenin afu dtirrya

olduguna gore SUALTIDUNyASf mecazibir anlamtaSt gibi.Amabu sattlarr ohuyan insanlar iqin sualfi gerEehtenbir basha

dtinya. Hatta sualfict olmah,bizlerinbir yagam tar7t.

Amactmtzhendido$alortamtmtzdan,lizenndeyasafu grmrzgezegenimizinbir bashaboyutu olanbu swr dunyantn iqine hanstp

gitmeh. Bunu mtimhtin oldugunca sth yapmah emelimiz, ancah

hurallart ile yapmah da g\revimiz.

Kurallart ile yapmah ne demelt? Oncelihle bilinmelidir kibizler bu ortamm asil canlilan detiliz. Mutlah uymah zorundaoldu$umuzkurallar var. Bunun iEin de $ibir e{itim almmast gart.

,\yncabudunyadayabanabirmisaJiroldugumuzuiyibilmehyiz.GerEehten debir yabanctntn teyabir yahrnrmtztn evine misaJirol ar ah gitti limi zdehi dav r ant$l ar tmt z n e is e, su altm da da bu

davrarug bieiminde olmamrz gerehli degil mi? Ahsi halde densiz

bir higilih ydptst sergilenir. iste, dergimiztn asil misyonubu.Su altm a y aht5 an sualfi cil art bir ar ada tutm ah v e bu bilinEteol anl armm s ay il armt ar firm ah.

Bugine hadar bu qizgiye yahla5maya Eahgan benzer yayrnlartmtzoldu. Bunlannbir hrsmtnabiz de katkr saglamaya Eahgtth. Ama

bir gerqek tar hi,bu amaca en iyi gehilde ulasmah iEin gerEeh

sualttctlartn dergisi olmast gereltir. igte bu dergi, bunun iqin varoldu. Bu ydztyt ohuyup, kendisinin gerqeh anlamda sualfictolduiunu dusinenher hisiyebu derginin sayfalan aEthttr. Bu

higiler ister avcr, ister fotografq, ister araShrmacr olsunlar, eger

sualttntngeqicihonuldanolduhlarmtbiliyorlarsavesualtmtkendiduny al ar t ol ar ah b enim s emisl er s e SIJ ALTI D UNyAS f DER GiS ionlartn dergisidir.

Bize de gunu s|ylemeh duger; MERIIABA...

*rAteq Evirgen

Ayhk Deniz Magazin DergisiYrl : I /Sa1,r : 1 /Ocak 1996

SahibiPROMAR Deniz Malzemeleri Ticaret

ve Turizm A.$ adrna

Yalrrz KAMBER

GmelYaymYbnetmeni (tS or rmilr Y azr i rlen MfidilLrilt

AIes EV1RGEN

YaymKuruluEngin AYGUN.Tahsin CEYIAN, Can QELIKOK,Erdal ERK'AKAN, Prof. Dr. ibrahim HIZAMN,

Zafer KIZILKAYA. Gokhan TURE,

Katktila Bulunonlar

Haluk ARl, Bulent EROL, Hakan GONENLi,Doq. Dr. sayram OZTURK, Canan SEYHAN,

Mahmut SUNER, Sancar UGURYOL

Rehlam KooriliiatdrhMehmet C. ALQICI

Anhara Temsilcisi

Tahsin CEYLAN (3L2) 42.6 41 57

izmir Temsilcisi

Selquk DAGISTANLI (232) 323 46 54

Bursa Temsilcisi

Dr. Haluk ARl (224) 233 58 70

AIanya Temsilcisi

Tunq MUSTECAPLIOGLU (242) 51.+ 10 1.0

Mersin Terrsilcisi

Hasan GENQAY (3)4) )3'i 46 ++

Bodrum T emsilcisi

Mehmet BA$ (252) 316 21. Str

YaymHaTrrhk10. KOY iletiEim Hizmetleri

RenhAynmr

Kombi Grafik

Bashr

AnaBmm

DdgtmYAY-SAT

Ya4-smaAbaiinomi Cad. STFA Blokhr- B3 BloL. D-f6

Kozyataf,r 81090 t*ahlTel : (216) 380 25 79 - 362 15 01

Fax: (216) 380 01 Ij]@ PROMAR - Bu d6gdc yc elo ra e fuo6dz, bilirel

C,l'Smalar rtr:rrl- izin.hr.da hlLsk''r-.

4 ffi€JAffi,K'Km6srYAB;r\

EA$PEH

Alayol, Ku{dili Cad No. 2O/15 Kadkdy SIJOO istanbul

A-3019

#*TDI'CMAS

Tel : (0216) 547 26 79 - 414 61 O4 Fax : (0216) 34,

Merhaba ..............................4

ARA$TTRMACanaYmr't Aranken

Selatihlu Y astlmmr Bulifuk .......................8

SS Castor Genfisfulin

S ahip siz Ha<inesi ....................................38

GEZi

Tr opikal B ahklann G ii qnen

Kamp : Agt Koyu......... ...75Krtldeniz' ile Bir Hafta ............................36

NeBwlar Sohia;$t,Ne ile HalikarnasB o ilrum' rm En R.enkli Y efleriBaska Ailreste ....................58

SEVREAkilenkFohlanYoSanna Hakkr istiyor ..............................24Kxlilenk Y ol Aynmmila.........................28

Suala HazinelerimiziDirnarnitle Y ok Eiliy orlar ..........................46

FOTOGBAFT ahsin Cq,lffi Daha OuyaflrBir Toplum OluSmas iqinFotogrdf Q,ekiyor ................40PwlakGiines,I<i'rstalBerrakl$rnilaSu ve Tmih lkEfedilmeyi Bekliyor :

BurasrMalta. .........,...........50

EKiPMANS eytnt At flnfiilt Gi2lidir.........................6'lSuoltmfu Kusursuz SolwnnnnGatrantisi : Dacor Extreme Plus ...............68

SAGLIKDahaSaSlfthBirDahsD aln Mrtlu Bir insmr..............................7 4OziirliiL Olmah D almaya

Suilan Hallefler........................................7 O

FvanalmTaktimi .............82

Van GiiliiCanavan ile

ilgili stiylenti lerden ve Kanal D'deki "Gamrq" yakr$trrmasrndan sonra,

olayr yerinde deIerlendirmeye karar verdik. Gittik, giile daldrk,

canavar ya da camrg yerine gl tabanrnda Selguklu yazrtlannr bulduk.

Krzrldeniz'de ya da

Hint 0kyanusu'ndayagayan tropikal bir balrk tiiriinii kendi sulannrzda giiriirseniz ne

yaparsrnrz ?.. $agrrmanrz, en dofal yanrt. Biz de tince qagrrdrk, sonra

giiriintiiledik. Agr Koyu'nu biz keqfettik, srra sizde.

Gegmigte

lspanya ve

italya'nrn yagadr[! ikilem gimdi Krzrldeniz'in giindeminde Yarrn da

Tiirkiye do[al hayatrnr bekleyen bu tehlike kargrsrnda siz olsantz

hangi karara varardrnrz ?.. Gegici servet mi, korunacak do[a mt ?..

6 ffirygAff"K'KmtrNYes;ts\

Neden sualtr,

neden sualtr

fotografgrh[r ?.. Tiirkiye'nin tinde gelen sualtr IotografgllanndanTahsin Ceylan bu sorulara hem stizel, hem gtirsel yanltlar veriyor.Tahsin yazr ve fotograflanyla hizimle olmayl siirdiirecek.

Malta MaviYunusFotograf

Yarrgmasrna katrlmak igin Malta'ya giden Erdal Erk'akan, yangmayl,

do[al giizellikleri, tarih zenginliIini anlatrrken, olaiianiistii sualtl ve

suiistii fotograflanyla bir giirsel qtilen yaratryor.

Bodrum'un gergek

renkliyanl,sanrldr[r gibi karada defil, denizde. Her koyunu kulag kulag gezen

arkadaglanmrz, Bodrum'un sua ltl nda gtiriilecek biitiin adresleri n i

veriyorlar. Fotograflan giiriip, yaz-yl okuyunca bize hak vereceksiniz.

#"effiffiffiH 7m@srv'as.#h

rytffi"-EEd

I)tiNYAsJi

Valilik yetkilileri ve btilgede kaptanhk yapan gegitli kigilerle giiriigmeler-

Van Gtilt ile bastnda grkan "Gtil Ganavan- GanaVan" haherleri iizerinet0 Kaslm 1995 giinii ekibimiz yola diigtii... Karglmlza canavar mt,yoksa camt$ mt gkacaktt, hep birlikte merakla bekliyorduk...

an G61u ile ilgili olarak basrnda srk srkgrkan haberler rjzeirre 10 Kasrm 1995

tarihinde Sualtr Federasyonu (SCSPF)

Bagkammrz Sayrn Harun Seving bagkanh$rnda

ben, Erhan Ozturk, Ferda Buy'ukbaykal, CanturkYanpar, Agkrn Canbazoglu, Erdo$an Ozank,Haluk Cecan, Bahri Polat, Volkan Tuncay, Selen

Canbazo$lu, Onur Apuhan'dan olugan ekiple,Ankara'dan ugakla Van'a hareket ettrk.Arkadaglanmzin bir bolumu istanbul'dan dlrektVan'a ugarken, biz de Ankara'da, Bodrum,Fethiye ve Aydrn'dan gelen diger ekiparkadaglanmrzr bekleyerek her turlu hazrrhfrtamamladrk. Agkrn Hocamrz Bodrum'dan kom-pres6ru yukleyerek ge1di, tuplerin icindeklhavalarr tamamen bogalItrktan sonraba5kammzrn girigimleri i1e THY VIP salonundan

oldukqa afrr ve parga olarak fazla ekipmanlaugafa bindik

Van'da herhangi bir dahg merkezi olmadrgtndankurgun kemere varana kadar her turlu ekipmanrberaber gdttrmek zorundaydtk. 10 Kasrm Cuma

gunu 1.5 saatlik bir ugak yolculugunu muteakip

saat 15.00 sulannda Van'a vardrk, saat 16.00'da

ise hava kararmaya bagladr.Cuma akgamr Ozel

idare'ye ait Valitlkge tarafimrza tahsis edilen

mrsafrrhaneye yerlegtikten sonra hemenarastlrma ve hazrrhk gahqmalanna bagladrk.

Vahlik yetkllileri ve bOlgede kaptanlik yapangegitli kigi1er1e gorugmelerimizde Vanhlann birburukluk yagadrklannr hemen farkettik. Son-

radan bu burukiu$un Kanal D'de yayrnlananVan golu canavarrnrn "camlg" olduiuiddiasindan kaynakh oidu$unu 6grendik. ZiraVanhlar yuzyrllardrr haywancrhkla ugraqryorlarve "cam15"1 da gok iyi tanryorlar. "Camrg"rara5trrmak elbette ki bizim konumuz defil, an-

cak Van halkrmn bundan rahatsrzhk duydufiunuda belirtmek istedim.

11 Kasrm Cumartesi gunu dahnay planhyorduk.Bu arada Van'rn deniz ser,ryesinden ynksekliginin1700 mt. civannda oldugunu dgrendikten sonra,

hemen dahg bilgisayarlanmrza ve dlier bilgile-rimize bagvurarak bu yukseklikteki brr dalq i1e

l1gi1i aragtrrmalanmrza ba91adrk. Ancak Cumar-tesi sabahr uyandr$rmzda kargrla5trgrmrz giddetli

firtrna, kar yagrgr ve goldeki 3-4 metre

l,uksekliiindeki dalgalar dahs icin hig de uygunko9u11ar de[i1di. Ancak biz butun gun oturupbeklemek yerine, tadhi \ran kalesini gezmeye

karar verdik. Ben, Ferda BUy'ukbaykal ve Erhan

Ozturk, buldufiumuz bir taksi i1e yaklaqrk 7-8km gittikten sonra kaleye vardrk. Taksi gof6rtbize misafirperverlik 96stererek rehberlik yaprr.

Ona da buradan tegekkur ederiz.

\ran ve gevresi tarihsel yaprlar aqrsrndan oldukga

zengin. Y6rede yaprlan kazr ve aragtrrmalarda ele

gegen bazr arkeolojik buluntularla gevreden der

lenen etnografik vaprtlar I97)'de ziyarere aqrlan

Van Muzesi'nde sergilenrnektedir.

ilin 5 km batrsrnda ve Van golu kn'r.;yakrnlannda bulunan Van Kalesi ise ulkernizdeionemli arkeolojik yaprtlardan biridir. Ka.rUrartular, Medler, Persler, Ermeniler, Bizansl: -,..:

Araplar, Selguklular ve son olarar -..Osmanltlarrn elrnde kalmrs. M.O. 3000 rrl;- -. ..

19IB'e defin surekli oturulan brr merkez oim-:.-tur.

Oldukqa sofuk havaya ve yo$un kar '..:i;s :.,-.

ragmen Van Kalesi'ni adrm adrm ge:m.a. r,.:.:.r:-

buram tanh yagamak beni oldukc: ::'r,-.:---. l'-:Kara gekimlerinde kullandrqrm Re..-: :nerkrfotograf makrnamrn donr-na-.-.r n'rr-rreakip

caltsmamast \e gorurtu.crnL jJn>ln .urnncmc

ragmen yine de zevkli brr gezn'dr..

10 ffiffi@&ffffrr@a(YAgjr{\

c+q* il#?

=*B k

,,li

'\"T

i:',il r,

l

,i t

h"*B" ! 1,,r,,

'ffi.

'4 .;,

+*i,i'rl. 1-{

=1ftW-

"l:,ig*1,!, =?ll*- "r$., lt

=+#" {t.15$ ii1;:=5s trtl* -tl

.q:-'f ,i.,

;i., =

ii."

:lr

iei

i- .:..,=.t ; ry

uretme eiftligine rastladrk. Burada Alabahkdrgrnda 3 farkh tur tath su bahgrnr adapte etmegahgmalan yaprhyormuq. Ancak bu konudahenuz brr sonug airnamamrg.

12 Kasrm Pazar sabahr uyandrgrmrzda gune911

bir gun bizi kargrladr So$uk olmasrna ragmen,

kar yagrgr ve firtrna olmayr5r, golun de sakino1u5u dahg programlarrmrza i51er1ik kazandrrdr.

Bir grin dnceden tuplerimizr doldurdugumuzigin hemen seferber olduk. \ran i1 Ozel idaresi'ne

ait sag bir tekne lle saat 12.00 srralannda g61e

aqrldrk. Blr dnceki gun yaganan k6tu hava qartlan

nedeniyle 961 suyu oldukqa bulanrk olmasrna

kargrn, Edremit yakrnlannda dah5 hazrrhklannabagladrk.

Golde dal4lanmrzrn en 6nem1i nedeni blzlm lglnesrarengiz olan g61u tammak olacaktr kugkusuz.

Suya atladrgrmrzda ben ve dahg arkadagtm Can-

turk, suyun yuzey srcakhgrntn 9 'C cir.anndaoidufunu gorduk. Dahg bllgisayarlarrmrz da1700 m crvanndaki yuksekliie gore hmitlerimizikism4lardr. Turkiyernin en buyuk, dunyanrn ise

'1 buyuk g6lune dalmak, yasanan sogu$aragmen heyecan vericiydi. Van g61u, \ran ve

Bitlis arasrna srkrEmr5, 3760 km2 yuzdlqumesahip. Dogu yansr \ran, batt yansr ise Bitlis i1i

srnrrlan iqerisinde yer aian gd1 sulannrn denizyuzeyinden yuksekligi 1646 m cn,arrnda.

Dogu yansr, batr yansrna gore qok daha srg olan

golun en srg kesimlerlni (azami 50 m) Van koyui1e ErciE korfezr olu5turuyor. Ahlat i1e Adilcevazarasrndaki krytmn agrgrnda yer a1an, 45I metre-

1ik gukurun lse g6iun en derin veriniolu5turdugu s6yleniyor.

Golun Guneybatrdakl Tarvan Koyu iLe

Kuzeydogudaki Ercig Kdrfezr'ne uzakhgr 130

km, Gevag Kolu i1e Ahlat koyu arasrndaki eksenilse B0 km civannda o1up, g6lun srf sulannrnkrgrn donma yaptrgl ifade edilmigrir.

Dahga baqladrirmrzda 9 "C olan su rsrsr 22 me-

trede 5 oC cir.,anndaydr. l0 metre sonra ise agrn

bulanrkhk ve gUnes r5rnlannrn etkislzle5mesinedeniyle karanhk hakimdi Dip ise Ankara'dakigo1-baraj dahglanndan ahgageldigimiz yumugakgamur tabakast i1e drttluydu. Gorug mesafesi ise

yaklagrk I metre ile srnrrh oldu$u igin, dahgarkadasrm ile brrlikte gezerken muthi5 bir heye-

can yagadrk.

Sudan her grkr5rmrzda lse bastn mensuplanntn

"ne buldunuz, bir lze rastladlntz mr?" sorusuguncel bir konu olarak hep bizleri kargrladr. Be11i

ki onlar bir canavar anyorlardr, ancak o da blzde

1,oktu. Ekipte yer alan diier arkadaglanmrn da

dahglatrnt tamamlama-

larrnr muteakip, tekneile geri donuge baqlandr.

Go1 suyunda bulunanqegrtli maden luzlannedentl,le golde yerlihalkrn "inci" dedi[i rarh

su kelall va5ryor. Yorehalkrnrn dedigine gore

bazt gunler 20-50 tonarasrnda bahk avlaya-bi1iyor1arm4.

Yolda blr bahkgr tekne-

sine rastlamamrz, rncikefalini daha yakrndan

tanlmamrza olanaktanrdr. Bahkqrnln attrgl

agrn yaklagrk 100 merreden qekildigini ifadeetmesi, golun derinligi hakkrnda bir fikir edin-melnize neden oldu. Bu arada ekibe canh canhinci kefali ikramr da ihmal edilmedi. iskeleyevardrlrmrzda gemr kaptanrmrz Muhhs Erdemhemen kryrda bulunan lokantada bairklan ye-memiz igin hazrrlatarak inci kefalini tatmamlzlsa$ladr ve aynl saatlerde golde gun batrmrntizlemek huztnlu bir garkrnrn son rnrsralannrmrnldanmak grbiydi.

Valiiigin bizlere tahsrs etrifi vasrtalarla kaldrgrmzmisafirhaneye dondUkten sonra Pazartesi gunuyaprlacak dahglarrn hazrrhklanna bagladrk. fukrnHocamrzrn kompresort butun sorunlanngozumu, dahs arkadagrm Canturk'un esprilerlise gergin anlann ilacr oldu.

Pazartesl gunu yine butun hazrrhklar yaprlmrg

olarak sabah saat 9.30rda hareket ettik. Bu seferki

hedeflmlz Ahtamara adast civan ile Gevag koyuagrklanydr.

Akdamar adasr olarak isrmlendirilmesine kar5rn

adanrn esas adrnrn Ahtamara oldufiu bilinmek-tedrr. Van goldntn guneyinde olan ada 10.

yuzyrlda Ermeni yerlegimine sahne olmugtur.Adada bulunan kilise kahnrrlan gunumuzde de

ayaktadrr. Y6re halkr, adada Ermeni yeriegimid6neminde uzum baflannrn bulundugunu ve

garapgrh$rn o donemde en onemli ge1lr kaynagr

oldu[unu ifade etmiglerdir. Kllise duvarlanndabulunan kabartmalarda rse uzum motiflerlnerastlanmaktadrr. Ahtamara adasrntn blr de ml-tolojik efsanesi var.

Efsaneye gdre, adada yasayan papazrn kzr, kar5r

kryrdaki k6yde yagayan delikanhya agrk olur.Krzrn adr da Tamara'drr. Krz ak5amlan ellne birmeEale ahp, kryrda oturur. Dellkanh ise megaleyi

kertenz alarak yaklagrk 2 km mesafeyi yuzerek

m@'N'Yeg,

Hogap Kalesi, 1643 ytlnda yapidr. Yiizpllar sonra h2.li ma$rur ve gozahcr

c7e<) a,m a,nr,n J)xprahcilt fit,,bize yalntzca deler katar,

MERMER - GRAN|T sANAyi vE TICARET ANoNIM SIRKETIMerkez: Topgular, Cicoz Yolu No. 13, Rami 34150 lstanbul

. Tel: (O - 212) 567 46 71 - 567 46 81 - 61 2 62 96 Fax: (0-212\ 567 25 78 - 576 OO ZgFabrika: lstiklal Mahallesi, Alagayrr Mevkii, 11000 Bilecik Tel: 1o-ZZb! ZSz' aS 00 (3 hao Fax: (0-228) 252 BS 04

sevdiginin yanlna gelir Derken bu buyuk agk,

krzrn babasr tarafindan 6grenilir. Papaz krzrnr

zindana hapseder ve eiine bir megale ahp kayr$a

biner. Me5alenin r5rgrnr g6ren delikanh ise her

zamanki gibi sevdlgine ulagmak rgin yuzmeye

baglar. Delikanh y-Llzdukee kayrk ondan uzaklaslr

ve delikanh yorulur. En sonunda bo$ularak olur.

Ancak olmeden once "Ah Tamara" dedigi ifade

olunur. Bu huzunlu oykunun insanr etkileme-

mesi mumkun degil

Ahtamara Adasr'na vardrgrmrzda r1k dahg

grubunda ben, Canturk ve Erhan adamn hemen

250 metre gunelnnde suya inerken, Haluk Cecan

da adanin kiliseye qrkrlan kaprsrna yakrn biryerde daldr. Suyun srcakh[r yuzeyde 9 "C,25metre derinlikte ise 5 'C duzeyindeydi. Kilise

yonunde golu tamma ve inceleme Qahsmalannr

surdururken muhtemelen Osmanh donemine

ait bir top mermisine rastladrk ve yanrmda

tagrdrfirm Nikonos V ile 15 mm objektifle hemen

bunu g6runtuledim. Bu arada ada Qevresinde,mercimek buyuklugunde siyah renkli, minikayakh canhlara, ceviz buyuklulunde salyangoz

kabuklanna karada bulunan ot turlerine (o1-

dukqa ye9i1) ve lri1i ufakh kemik pargalanna

rastladlk. Birinci dahgr tamamlayrp yuzeyegrkmayr muteakip, adadaki klliseyi gezmeye ve

goruntulemeye basladrk.

ikinci dahg noktasr lse Geva$ Koyu yakrnlanydr.

Hocamrz Agkrn Canbazoilu, bu noktaya once

benim inmemi, gorUg mesafesi tayini ve o1abl-

lecek bir bulgu paralellnde diger ekiblndalacagrnr belirtince suya atladlm ve zigzageiz-

mek suretiyle bolgede \,'an muze muduru Sayrn

Ersin Kavakh'nrn daha 6nceden ekibi bl1g-

ilendinnesi i1e tarihi kahntrlar arapslna baqladim.

GOrug mesafesr hemen hemen yok gibiydl ve su

a5rn derecede bulanrkrr. Takrlben 15 dakikahkmuhtellf yOnlere gezinti sonucu uzerinde qegitli

yaztlar ve figurler bulunan kahntrlara rastladlm.

Makrnemde 18 pozum mevcuttu ve hemen

yaklagip g6rug mesafesine uygun 30 cm mesafe-

den g6runtulemeye baslad1m. lB pozum bitlnce

l.uzeve grktrm, siddetli akrntr vardr ve tekne biraz

ileride bekliyordu. ASkln Hocaya gerekliagrklamalarda bulunduktan sonra Agkrn Hoca,

Haluk Cecan ve Federasyon Bagkanrmrz bu bol-

geye dah5 yaptrlar. Ben de Erhan'rn filmimide[r5tirmesini bekleyrp tekrar bu bolgeye daldrm

ve goruntu almaya devam ettim. Ancak bu srrada

i1k dahg sonrasr yuzeve grktrfirmrzda kulaklansagtr ederce'ine bir paLlama sesi duyduk. Once-

leri gatrgma zannedildi, sonra bunun kryrda yo1

yaprm gahgrnalan yapan TCK'ntn dinamrtpatlamasr oldu$u anlagrldr. Patlama srrasrnda

suda olmamak, sesin sudaki hrzrnr hatrrla-dr[rmrzda, ben ve ekibimiz iqin buyuk ganstr.

Qektlfiim dialan banyo ettirip, mUze mudtrunegosterdigimizde, bu kahnrrlann 14. yuzyrlSelguklu donemine alt unik eserler olduklannr

ifade ettiler . Karada benzer figurlererastlamlmadlgt da aynca tarafrmrza iletildi. Bu

aradamize muduru, Kultur Bakanhf,r'na hemen

konunun iietilece$ini, muhtem elen y az aylanndaise bu eserlerin"gtn lqlglna grkanimasrgahgmalanna baglanacagrm belirtti.

Van golunde "canavar'r mitosu ile baglayanqal4malanmzrn farkh ve daha onemli bir boy'uta

y6nelmesi, ekibimizce sevinqle kargriandr. Bu

arada onemine inandrgrm bir konuya de$inmek

istiyorum. Yoredeki insanlarla yaptlglm soh-

betlerde volkanik bir 961 olan Van golunde srkga

sarsrntrlara rastlandrglnl, hatta 1986 yrhndamerkez ussu Van golU olan 6nem1i bir deprem

yagandr$rnr belirttiler. Dunyanrn 4. btyukgolunu 4 gunltk bir aragtrrma ile tammamrzrn

mumkun oiamayacaf,rmn bilinci ile bir kapr

aralamanrn yararh olaca$rnr dugunuyoruz.

Donug yolculu$unda, ugaktan baktrgrmzda Vanyakrnlannda oldukqa yrrksek bir dagrn tepesinde

krater g6iu gdrduk ve hemen goruntuledik.Umarrm ileride buraya bir dahg planlanz.

Evet, hayaii bir canavar yaratrldr. Ve yaratrlan,

bu "canavar" mitosu sayesinde Vanhlann pekqogu psikolojik etkilegim sonucu geceleri gdlunktyrsrndan geQmeye urkuyorlar. Yuzme bilmeoranlnln oldukqa az olmasrra karqrn, bundanboyle insanlann yuzme 6grenmek amacryla g6le

girmek istemeleri de qUpheli gdrunuyor.

Acaba y ar atrlan v e bazr basrn organlanmn o1-

dukqa igledi$i ve abarttrgr "canavar" mitosu,yarattrklan etki aQrsrndan bakrldrfirnda kendile-

rini canavarlagtrrmryor mu ?

14 ffiffiya&K-wa)ffiNY',"&slF\

VET-PA PAZARLAMA B i R \7ETR.GD KU RU LUSU D U R

*q--.

RTI

't:l:'i:tii

:.i31:dit,.li:tii!l

AlcotelYERilin.

i,ltt

ffi

ffiI

r-:_

,t

"\,:16W;". i3li,'.1.".1y'r ':

i:': -; . 3rir:w*-

ffi&.i,*. I t#'

(t_

tr€.,llB;

J

i*E-11;,r=:

;i:itr4 ;t !a., r

* '*..i q;+'i ' 4':".

. ".t "':" ri1{

,u :.:f ''.''':i{"ei*- j .; .-,.'

s,dsF

olarak

l7

Yolunuz Sangerme'ye diigtii$iinde, Agr Koyunu ve gizemli mafaralannr,derin sulannr, Tiirkiye'nin bagka hiilgesinde bulamayaca[rnrz bahklarrnr mutlaka giiriin.

Bu saklr kalmrg dahg btilgesinde, zamanrn nasrl gegti$ini anlamayacaksrnrz.

ethiye'den Marmaris'e veya ters y6ne seyir

halindeki teknelerin kaptanlannrniglerinde biraz tedirginiik, dugunce-

lerinde bir karrqrkhk vardrr mutiaka. Qunku6nlerinde agrlmasr gereken onemli bir engel

vardt: DigiBiLMEZ BURNIJ.

G6runugte digerlerinden pek farkh degildir buburun. Tekne kaptanlan kerteriz aldrklan onca

burun arasrnda ayn tutarlar DiSiBiLMEZ'i.Guney denizlerimizin havalan pek tekin defldir.Eserse denizi fena kaldrnr, ama bir de DiSi-BiLMEZ'in 6nunde serthavaya yakalamldr mr,

zor gegillr denizler. Bdyle bir havada bogu

boguna tekneyl hrrpalamaktansa bu burnunigerisindeki koya girmeyi tercih eder kaptanlar.

Bu koyun adr AgI KO\U'dur.

iki burun arasrnda kalmrq ve fazla bilinmeyenbrr koydur. Barr burnunu DiSiBiLMEZolugturur, dogu bumu ise KAMBURUN ismi i1e

bilinrr. Denizden geqerken Agr Koyu'nun iki6nemll ozelligi 96zlerden gizlenir. Brnncisi; agrk

denizlerin derinlikleri oldugu gibl bu koyuniqlne tagrnmrgtrr. Oze11ik1e iki burnu olusturan

sarp kayahklar, hemen hemen hig efrmyapmadan, dimdik yuz metrelere kadar inerler

Koyun iginde ise bu derinhkler daha da artar.

ikincrsi ve biz dahcrlar igin en onemli ozelligi lse

kryrlarrndakr kayalrklarrn olugturduguma[aralardrr. Magaralara dalmak dahcrlar igin

en heyecan veren dahg ortamlanndandrr. Agr

Ko1,u'nda ise birden fazla mafiaramn bulunmasr

ve nispeten kolay dahglara imkan vermesi

dahcrlar rgin bulunmaz frrsatlardrr.

Aqr Koyu'nun bulundugu b6lgenin adr

Sangerme'dir. Karaburrrn'un hemen do$usunda

bulunan kumsal sahilde 3 buyuk otelbulunmaktadrr. iqte Sangerme'nin son yrllarda

populer olmasrnrn asrl nedeni bu otellerdir.

Giili qay

iit1.*gi?

.t,.+.

ll*

18 ffiffi&KffitrB)tr',SrYegFd

r .!d

s..t

SUAI.TI reD ti l- ta s I.i.

Sportif amaclarla dahg )rap4r A€r Ko1.u'nun sualtr

guzelliklerini i1k kegfedenler de bu otellerdeki

dalr5 merkezlerinin miisterileri olmu5tur.Gergekten de Anadolu kryrlannrn en guzelbolgelerir-rden brrinin hernen yakrnlanndaki dah5

rnerkezlerinde dahs yapmak her dahg gezginine

nasip olmaz.

Benim de bu bolgeyi tanlmama, bu dahg

merkezlennde bh donem "Drvemaster"hk yapan

Sualtr Ara5trrmalan Derne$i uyelerinden ZalerKrzrlkaya neden oldu. Zafer'in her defasrnda

6ze111k1e fotograf sekmek iqir.r bu bdlgenir.ryarattrgl rmkanlarr anlatmastna pekdayanarnadrm \re bu bolgeye iki kez birerhafiahk geziler yaparak, A5r Koyu'nun gizemlimafara1anm, derin sulannr r.e canhlannr izleyrp

bo1 bol fotograflannr gektim.

A5t Koyu'ndaki dahglara Karaburun'daki buyukmagaraya clalarak ba5lanryor. Burasr bir magara

olmaktan qok buyuk, geni5 bir sualtr gegidi.Karaburun'un agrk denize bakan tarafrndanyakla5rk 6-7 metre derinlikten igeri giriliyor.Oncelen buytk bir karanh[a dofru dahnarakgeqidin ig krsrmlanna geliniyor, arna bu arada

gegidir-r grkr5 agzrndan suzulen mavilik de gok

gccrncJcn kcndrnr go5lcriyor. i>tcr i5lcntcz hu

gorrintu dahcrya bir rahatlama veriyor. Bu geqidi

gegerken en gok dikkat edilmesi gereken noktatavana Iazla yakrn olmamak. Qunkr-i agrkdenizden gelen 61u dalgalar Karaburun'un dr5

duvarlannda qatla),1nca gegidin tavamndaki har.a

bogluklannda insanr urkutecek kadar btr hasrng

olugturuyor. Bu srkrgma anrnda o bogluklarayakrn olmak veya daha kdrrisu o havabogluklannda bulunmak onen-r1i kazalara neden

olabilir. Geqidin iqinde pek deniz canhsr yok.Ancak pek qok defagatlaklann iginde Sargos'1ar

gozukebiliyor Gegidin drgrna

grkrhnca etrafta o1a$anustu

bir5ey gdrulmemektedrr.Ccr rc bilJiqimiz gorunru-dedir. Alra Agr Koyu'nunsurprizleri burada da devam

eder. Sr-r yuzLine grkmadan

koyun igine daha do$rusu

batrya dofru yuzulurse B-9

mctrclerJc, dimdrk inen birsualtr ugurumuna vanlrr. Bir

duvrr Jaltrr iqin en[e, bir

1,erdir. Ancak burada dlkkatlinltnak BcrcLnrekredir. CUnku

dahsa basladrktan uqurumun

ba5rna gelinceye kadar 14-17

dakika gegmi5 o1ur. Hemhavanrn nispeten azalmasr,

hcrn.le dip zamanrn hirkrsr.nrnrn harcanmr5 olmasr

derine rnrrreyi riskli krlabilrr.

Cunkr-i bu duvardan a5a$rya

in>an kendini kapLrlrnca hic

farktnda olmadan 50 metre-

ler srnrnna inebllir. Bu da

dekomprasyon riskini olduk-

Qa artrrlr \re aynr zamanda

sport iI dalrc lrrrritlcrrnirruzerine grkrhnr5 olur. Ancak

denn sularda, duvarlardaki dantela gitrimercanlar da dahcrlan bu derinliklerecekeblimek iqin lyl bir neden olugtururlar.

Koyun igindeki bir bagka rlgi geklci dahg bolgesi

de "Kamil Adasr" diye bilinen, genigge kayahktrr.

Adacrfirn dogu ve batr taraflan daha kayahkoldugu iqin dahsa elverislidir. Ahtapot, Karavida,

Subye, Egkina, Akya gibr canhlara burada srkga

rastlanrr. Oldukea 11ging olan bir olayr da yineburada yasadrk. Zaler, bir dahg oncesi, birmagarada tropik denizlere alr bir bahk surustine

rastladlgrnl ve sonradan her dah5ta bu magaraya

gittigini ve ayr-u bahk surusuniin lqendeoldu[unu sdylepnce bu defa o mafaraya birliktedaldrk. Ma[aramn a$zma gehnce, sumyu ben de

gordum, Ienerlerimizin rgrgr i1e dagrldtlar ama

yine de blrbirlerinden aynlmadan bir-iki kare

[otograflanr-rr cektim. Dogrusu, bu bahklanhicbir dalrsrmrzda bizim sulartmrzda

96rmemi5tim, ancak Krzrldeniz'dekr dah5lanrnrz

srrasrnda yine b6y1e benzer yerlerde bu bahklara

rastlamrstrk. Krsacasr bu bahklar Akdeniz baLgr

20 '$fliA&f.Tr-,fl@@srYAs.ph

D0nya plajlannda

GALLERIAsiNEMAYANT 212-5599266/ 212-5559271. B. QEKMECE 212,88307 63 . KUMBURGAZ2l2-8A571 40. iZMiRALSANoAKAtatLlrkCad. No.258 / 232-421 47',17. BODRUM 252-316 16 5'l

degi1dl. Daha gok Do[u Afrika kryrlanndagortilen Vanikoro Su.eeper (Pemphe nsVanicolensis) isimli bahklardr. Ertesi gun aynlma$aranrn iginde ylne bu bahklara rastladlk.

Gegti$imiz yrzyida Suveyq Kanah'nrn agrlmasr

i1e Krzrldenrz ve Akdeniz arasrnda bazr turieringeqig yaptr$r bilinmektedir. Ancak Su,eeper

turune kendi denizlerimrzde hig rastlamamrgtrk.

Acaba neden A9r Koyu? Neden Kamil Adasr?

Neden hep aynr magara? Bu sorulann yanltlnlbilimadamlanmza brraktyoruz.

fur Ko1.u magaralanmn bir bagka ilgi gekici olam

da Digibllmez Burnu'na dogru sarp kayalanndenize indigi yerdekl "KANYON" denenmagaradrr. Bu magaraya nispeten dar, ancakoldukga ynksek bir gatlaktan giriliyor. Ma$aramn

tabanr 12 metre. tavanl nerede ise su sathrna

kadar qrkryor. Mafiaramn iginde, birqok gakayrk

ve yelpaze gibi mercanlar var. Ma$aramn dibidaha fazla ileri gidilmesine izin vermez gibigdzukse de, blraz lrukehnce rnce bir yank olarak

daha derinlere dogru l1er1enebi1iyor. Ancak,burada magaranrn giriginden gelen rgrkg6zukmez oldufu igin, temel mafiara dahg

kurallanna ul,rnak gerekmektedir. Magaramn bub6lumunun en Qarplct ozellifi, kristalberrakh$rndaki suyudur. Bu magaradan daqlkrsta, yine derin sulara inrlebilir Dikkar

edilmesi gereken en 6nemii qey, magaradanqrkrgta bu derinliklere yetecek kadar havamntupte olup olmadrf,ndir. Ma$aramn giriginde su

sathrna yakrn olarak toplanmrg kupez sriruleriher maSaraya giriqte mutlaka aynr yerdetoplanm4 olarak gorulurler.

Tekneler iqin fur Koyu'nda gece banmlacak enuygun yer, dah6 yaprlan Kanyon'un bulunduguburnun hemen arkasrndaki koydur. Tekneninkonaklama esnasrnda bagh bulundu$ukayahklar, hie tahmin edilmeyecek dahglannyaprldrgr yerlerdir. Ashnda kryr kayalan 6

metreden daha derin degildir. Ama, birgokma$arave koruklann bulunmasr bu kadar lopdabile sualtrnda uzunca bir sure harcanmasrnaneden o1ur. Kovuklarda guzel foto$raflargekilebilir. Ancak bu kol,uklardan biri magara

sayrlabilecek duzeydedir. iginde tath su dabulunmaktadrr. Ve bu raril suyun etkisiylebilinen deniz canhlan bulunmaz. Ancakkovuklarda bazen kefal,bazen de ufak akya'larg6rulebilir. Basrncrn etkisini hig hissetmedenama mai:ararrrn o karanirk ortamlnt doya doyatadaca$rntz boyle bir dahq ancak Aqr Koyrrndayaprlabilir.

Anlarldrgr gibi gok buyirk bir koy degildir. Daha

dofrusu iqine girince burada bir haftageqirebileceginiz hig ama hiq akhr-zagelmeyebilir. Ama sadece sualtr ma$aralan iledegil, her yerindeki dahq imkanlan ile, dal4amagh tatiiinizde bir haftahk sure su gibi akrp

gider. Buna ragmen yine de sakh kalmq bir daL€

bolgesidir AgI KO\1J... -Affi'\t22 ,g&Hfl:ffB

@)tryB{rYeslF\

6f 00 sAF

Akdenlz Foklan YYukanda illiistrasyonunu g iind iif iin iiz canlr

Akdeniz Foku yani Monachus Monachus...

Di$er adl Kegig Foku olan bir memeli.

Ege ve Akdeniz klyllanmtzda bulunuyor.

$imdilik...

.krden r-rlkelenn zenginlikleri daha cok::r:. altrn. rnaden glbi maddi degerlerle

-.-;,-rlfi;ordu. Bu degerlere daha sonrakul:,,-rel _er.Lsinlikler de eklendi. Qunku anlagrldrkr r.r.Lr,i-eier. sanar eserlen de zenginligin birparqasr a;-rrk O-.1e kr son ,vr11arda dunyada belliba51t sar-ra: .:prtlarrnrn qofunun Japoniartarafindan sarLn ahnip frlkelerine gotun_ilmelenbumrn belinrsr. Ar-na anrk. br_volojik zenginlikveya gesirlilik de tlkelerin zer-rgrnlik hanesinevazrlmaya baglandr. -\-r1asr1dr ki, do!ada bulunanotlar rlag yaprhvor. rahrllar beslenrne sorununuqozUyor, alag1ar. bltkiler oksijen verivor, ktsacaher bitkl ve hayr.an dolada onemli gorevler

ustlenryor. Ustelik bunlar sadece Ilkelerinkalkrnmalanna katktda buir-rnmakla kalmryor,aynr zamanda prestij de saghyor.

Son yrllann en buy"rk ziruesinin Rio'da biyolojikeesitlilik anlaqmasrnrn imzalanmasr oldr_rgunu

hatrrlayahm. Dunyada nesli azalan pandalandugur-rur-r. Ne ige yarar, yenihnez, satrlmaz, gun-luk hayarrmrza da karkr,r yokrur ama Cin,densadece belli bir siire igin lngiltere,ye getirilenpandalan gormek amacryla insanlar Londra,dakiparka hucum ederler. Norvegli balina avcrlarravcrlifr azalttr. Bunun yerine belii mevsimlerderahatsrz etmeden bahnalann gdzlemciligini

yaptrnyorlar. Gecen yrlki balina girzlemciliglninttcaret hacmi 400 milyon do1ar.

Bunlar ekolojik turizme ornekler. Arna once bLr

canh turunu butun yonleriyle tanrmak icrnaraslrrma yapacaksrnrz, sonra koruma y6ntemirlitesbit edeceksinrz, sonra da savlsutlgogaltacaksrnrz.

Ulkemize baktrgrmrzda biyolojik qerithlrkagrsrndan gok zengin. Bu zenglnliklerimrzde:-biri de tlkemizde yagayan Akdeniz Foklan Dtnyada toplam sayrsr 500 bireyin altrnda olan b.-

memeli deniz halvanlannrn tesbit edilen sa.,-i.

24 #-€.AEffgm&Bryesfr\

Yazr ve Fotograflar: Dog. Dr. Bayram Oztiirl

n$ama Hakkl lstiyorKryrlann tahrihi, deniz kirliliUi,

agrn avlanma ue tek besin kayna$l

halrklann azalmasr nedeniyle nesli hlzla tiikeniyor.

0nlem alrnmaz sa,2025 yrlrnda yain lzca

i I I iistrasyonlarrna bakahi lecefi iz!

en son arastrrmalanmua g6re 47. (Tanrmlanarak

kataloglanan bu halwanlan "Foxpro Progtamr"

altrnda incelemek isteyenler edinebliirler.)Akdeniz Foklannrn nesli hrzla tukeniyor.Ornegin 1975 i1e 1995 arasrndak 20 yrlhkdonemde azalma hur % 100'r-rn uzerlnde. Bu da

foklann popuiasyonlanmn artrk stabil olmadrgm

gosteriyor. Yaprlan modellerneler, bu azalma hrzr

devam ederse 2025 yrhnda tilkemizdeki fok

saylsrnr.n 10 bireyin altrna duqebilece$ini gos

teriyor.

Ashnda son yrllarda foklann aragtrnlmasr ve

korumasr konusunda onemli geligmeler oldu.

iilistanbul Universitesi Sualtr Teknoloiisi Btiliim Bagkan

ffiffiRetrX zsmffi$rY6s;eth

Srnrrir da oisa bir krtle duyarhhgr olustu.Dolankent, N{o1a Adalan, Gokqeada, Foga,

Sr$actk, Yahkavak ve Anarnur gibi yerlerde

duzenli arahklarla aragtrrmalar yaplhyor,koruma tedbirleri geligtiriliyor. Bu konudayerel ydnetlmler, bahkgrlar, kooperatrfler,jeye onemli katkrlarda bulunuyorlar.

Butun bunlara ragmen, 1987 yrhndan bu yana

24 1bk brreyinin Turk sulannda OldU$U de aynbir olgr-r olarak kargrmrzda duruyor. Usrelikbunlann eogu agda bogulma veya bilinmeyennedenlerle de[il, bilinqli olarak oldurme, yanikasrth. Nigin? Sadece ala takrlan bahklan foklaryiyecek di;,e mi, yoksa fokiar a$lan pargahyordiye mi? Ne olursa olsun, anlagtlmaz ve kabul

edilemez bir durum bu... Bahkgrlar kadar oniannda denizden naslplerini alma haklan yok mr-r?

Sonra bir gok nedene bagh olarak denizdekibahklar azaldrysa, bunun sorumlusu foklar mr?

Bu defierli hayvanlan yok etmek igin adeta

yanslyoruz. Sadece 2 yrlda Mersin bolgesinde 7

fok olduruldu. Bunun en son 6rne$i 6 Kasrm

1995'te Aydrncrk bolgeslnde ya5ayan ya5h ve

erkek bir hayvan (Fotograf 1). Bu fok N{ersin

bOlgesinde yaga)/an 8 bireyden birlydi ve kara

avcrhlrnda kullamlan sagmalarla 61durt1du(Forogral 2).

Adh yollara ba5vurmayr denedik ama na,file. Bu konuda ornek yargr[av iqtihatlan

lncelendlginde ulkemizde Qevre hukukualanrnda bir eok eksrklik oldufiu goruluyor. Bu

foklan oldUrenlerin ashnda neler kaybettigimizibir bilmesini isterdirn. Bu amagla da yazryr onlara

kuquk bir rnektup gibi yazmaya gahqrim. Eger

foklar konusunda siz de canh, olu, yarah veya

oksuz han*an1an g6rursentz bize blldirin 1utfen.. .

Gelecek sayrda ulkemizyunuslan tamtacafrz.

Sa$hcakla kahn.

sulannda yagayan

26 ,_q4JAJLt',r@ffibxYAsE+\

SanayininHizmetinde

YlL

mgovR, vrRruix, SENTETIK RE0|NE VE ptASTiK SAN. LTD. $TiQavugoglu Mah. Eski Ankara Asfaltr No: 132 Kartal, ISTANBUL

Tel : (0 - 216) 387 29 61 (4 Hat)

IR

I-erBs I

tffi!

F,5r,=

.b

Ktzt ldenlzYol Aynmrnda

Ya do$al kaynaklann akrlcr planlar gergeuesinde, uzun vadedeuyumlu kullanrldtfr turistik geligme ya da Krzrldeniz'in srradrgrmercan resiflerinin yaygrn olarak azalmasrna yol agacak olan

krsa vadeli yatrrrmlardan kaynaklanan geligme...Krzrldeniz gimdi bu ikilemi yagryor.

Yazr: Hakan C(irufruil (Do[al Hayatr Koruma Derne[i)Fotograflar : Ateg fVinCfn

urizm ulkeler igin tanrtrm ve ekonomik I Br-r baglamda gunumtzde 0n plana grkan bazr Ornegin, son yrllann gevre gundeminde gokc:

gelir agrsrr-rdan vazgegilmez bir ur-r- kavramlar hu trir yakla:rmlan sorgulamaktadrr. sozu geqen "surdurulebillr kalkrnma' .

surdur. Oysa

plansrz programslzgeligen turizminyarardan Qok zarargetrrdigi gunumuzdesomuL ornekleriylegorulmustur. ilerisiongoruimeden yaprlan,

iginde bulundu[udogal ortamla uyumluolmak bir yana,dayandrflr do[a1 ortamr

somuren turistikyatlnmiar, krsa vadede

getirdiIi ekonomrkkazanca kargrn, uzunvadede bulundugubolgede Qevresel aerdan

sonun ba51angrc1n1

hazrrlamaktadrr.

"surdurulebilir turizmvb. kavramlar, gelecege

y6neiik kalkrnm -..

planlanna onemli 61cu-

de yon vermektedL:

Surdurulebilir turi.:-temel olarak, do-q,..

kaynaklarrn akrli.planlar qergevesin-.kullamlarak tuketilm:-yerine uzun vade:.ul,umlu olarak ku11an..

masidrr. Bugun blrc,:.turistlk yatrnm, k .:vadede kazang sagla',-. :

g6zukurken Lr: --

vadede gevresine :

dayandrfr dogal k,-,

naklanna Z?.r?r ve rir::

!:

I

II

zB -84#4tr*9'gm&arYAs.gq

d,i,l.+ r" rr

I

:

.

Fb)F

k

k.

kendi varhgrnr da tehlikeye atmaktadtr. Bu

konuda lrlkemizde yakln zamanda ya5anan en

somut Orneklerden binsl Pamukkale'dir.Travertenlere giden suyun otellerin havuzlanna

ydnler-rdirl1mesi, travertenlerin kararmasrna yol

agmig, Pamukale'yi neredeyse gert donusu

olmayan bir noktaya getirmistir. Benzer qekilde

sahil beldelerinin plansrz geli5rnesi sonucu

pek gok bolgede denrze girmek igin

mutlaka civar b61ge1ere gidllmesi

gere kn-rektedir.

Ulkemizdeki sualtr turiz-mi 6megin Krzrldeniz'de

oldugu kadar yaygrn

deirlse de gelecekyrllarda bu konuda birpatlama,va5anacaktrr,gunku tiiplt dah5a ilgiher gegen gr.in daha da

artrlaktadrr.

Bu baglamda bize dugen,Krzrldeniz 6rnelinde ya$anan

hatalann bizrm krvrlanmrzda -ig rgten

gegmeder-r- onlenmesir-ie katktda bulunmaktrr.

Bu konuda ,vaprlrLasr gerekenleri sadece resmr

kurulu glardan beklemek -.rerir-re, btz dalgrglar,

konuyla i1gi1i rnerkezi r-e ,verel resmi kuruluglan,

turistrk bolgelerde faaliyet gosteren 6zelkuruluglan, dahs merkezierini (ve dolayrsryia

yeni yetrsecek dalgrglan) bilinglendirmeliyiz.Bizim bugun gordugumuz sualtr zenginliklerinigelecek kugakiann da g6rmeletr igin gaba

harcarnahyrz.

lslands Universitesi'nden Julie Har'r,kins ve

Callum Robertsrln Krzrldeniz'de bir kag yr1 suren

bilimsel arastrrmaslnln sonuqlanndan birderleme yer almaktadrr. Her ne kadar buarastlnna Krzrldemz'1e i1glli olsa da, Krzrldeniz'in

kar5r kar5rya bulundu[u tehlikelerin pek qog,-r

ulkemiz ve diger ulkelerin kryrlan iqin de

gegerlidir.

Krzrldeniz'de artan kryr

turizmi, mercankayalrklarrna mevcut

ve gelecektekietkileri

Afrika ve Arabist:.:g611eri arasrnda yer a.,:,-.

Krzrldeniz, yuz1er..yrldrr maceraper:i

kagif leri kendi:-..qekmlgtir. Bir zamai: ,::

ry uzak ve egzotik olan bo,_s

bugun havaalanlan, ote11e: .

komple dahs paketleriyle artrk .

turizm merkezidir. Ashnda Krzrlden::

oykusu, mercan kayahklan bulunan herh:,- .bir yerden farkh degildlr. Daha once ben::-gorulmeLnip bir turizm artrsr. gunur* :buradakl mercan kayahklannr tehdit etmek::- :

Krzrldeniz sualtr canhlannrn zenginlifr lle

dalgrglann Kabe'sr olarak bilinir. A5a$rda \'lrgin

30 #'€@Em€@@$rY',asjil\

?tr,

"t i rl{{l

hli:ia::!a::

': a: _:,1. ': l

{e

*mlqrF .*l#

t"i 31

ffii * 'i

" "d#r !#:ffiW

Bu gah5mada her ne kadar Ktzrldeniz'dekituristik geligmelerin etkileri incelenmigse de

s6zkonusu olan, burada ya$anan "sorunlann"CUnyanrn diger bOlgeleri igln de gegerliolmasrdrr.

Turizmin yere! baltkgllrk iizerindekietkileriBu1,uk boyutlu bir turistik ge1igme, beraberlndeartan deniz urunlerl talebinl de getirir. Srnrrsrz

bir rstakoz igtahr agrn avlanmaya neden olmugve Sina yanmadasr civanndaki stakoz s[oklanrungiddetle tukenmesine yol agrnrgtrr. Henrizgeligmemig kuquk rstakozlar bile silrekll olarakrestoranlarda mugterilere sunulmrrStur.Mrsrrrdaki butun dahq bolgelerinde zrpkrnlaar.lanmanrn yasak olmasrna ra$men, ztpkrnavcth{rnr yasaklayan yeni kanunun yeterinceuygulanamamasr nrzunden, Hurghada civanndakagak avcrhk halen surdiirulmektedir. Sharm-

E1-Sheik civannda ise zrpkrn avcrhlr gok azdtr.

Hr-rrghada civannda hediyelik denlz urunleriticar:eti oldukga l.aygrndrr. En azrndan on magaza

deniz kabr-rgu. mercan, deniz kestanesi, denizyrldrzr, deniz kaplumbafasr, kopekbahfr qenesi

ve igr doldurulmu5 va da kurutulmug bahklarakadar pek gok hedil,elik egva satrnaktadir.Heciiyelik e5_va Lrcaretr. belirii turlenn

[tkenmesine yoi aqacak kadar tehdltkarolmasrnrn yanlsrra gene l olarak re si[1erinekolojisinl de olumsuz olarak etkilemektedir.Ornegin l9B0'lerin baqrndakt deniz kestanesr

populasyonr-rn ag1r1 artmaslntn onemli birnedeni, deniz kestanelerlni ar4ayarak yaSayan

kirplbahir (pupperfish) ve qorira (trigger-

fish)'lann hediyehk egya yapmak igin agrn

ar,lanmasrdrr. Bunun sonucu olarak gogalan gok

sayrdaki deniz kestanesi, ipliksi algleri reslflerden

kazryarak yediklerl igin yaygtn resif erozyonuna

neden olmu5Lur. Sharrn El-Shelk'de ise bu rilrtrcaret yoktur. Aynca turistler igin, birqok dahg

merkezinde hediyelik deniz urunlertne karqr

bllgilendirlci posterler bulunmaktadrr. Oysa,

Hurghada'nrn grkrgtndaki yol Labelastnda, elinde

kirpi balrfry1a e1 sallayarak evine ddnen mutlu(!) bir turist'in resmi yer almaktadrr.

Tiiplii ve tiipsiiz dalrElann do[rudanetkileriTuplu ve tripsuz dah;larln mercan kayahklanuzerindeki dogrudan erkileri, ozellikle populerdahg bolgelerinde gok garprcrdrr. Krrrlmrgrnercanlar reslllerde buyuk yrgrntrlar olu5rururlarr.,e brrgok krnk koioninin alglerle kaplandrgr ya

da beyazlagtrgr goruiur. Turistlerin Qarpmasr ya

da tutunmasr mercanlara dogrudar-r zarar r.,erir.

Bir kere zarar g6ren mercanlar, du5manlanna ve

hasLahga kargi daha zayrf olurlar.

Aynca, genellikle iyi arrlmamrg qapalar restflerde

tarama yaparak ciddr zararlar verirler. 1990'da

yaprlan bir araqtrrmada, yogun olarak dah,.

yaprian bolgelerde, kontrol altrndakl bolgelere

oranla daha [az1a ktrrk ve krsmen olmris

D0t(ytVJ32 SUAE,gg

mercanlara rastlanmE[r.Sharm-El-Sheik'deki yogun olarak kullamlan altr

b6lgede, yrlda 35.000 ile 50.000 arasmda dahg

yapllmrq ve dolayrsryla bu resiflerin kaldrrmakapasiteleri agrlmrgtrr. Bu yuzden son yrliardagrkanlan olumlu yeni ydnetim planlanyla, Ras

Muhammed Deniz Parkr, her dahg merkeziningunde sadece bir teknesinin Ras Muhammed'de

da14 yapma krsrtlamasr getirmiqtir. Hurghada'da

ise milli park ya da y6netim planr bulunma-maktadrr. Milli Parklar idaresi'nin yonetminde

bulunan Eliat'ta (israil) ise oldukga dar bolgedekiresifler buyuk tehdit altrndadrr. Bu bOlgedekiresifleri turizmin drSrndaki -ticaret limanlan vb.-

etmenler de ayrrca etkilemektedlr.

Planlama ve Gelecekteki GeligmelerI(yrsal geligmeden kagraklanan mevcut pek qok

sorunun artmasrnm nedenleri, plansrzhk ve en

aztndar' kanunlar kapsamrndaki kural vesrnrrlamalara uyulmamasrdrr. HalihazrrdaMrsr'daki resiflerin o/o 19'u turizmden etkilenmis

durumdadrr. israil'deki resiflerin ise tamamt

turizmden etkilenmekle birlikte gelecekteki

Krzrldeniz'in kuzey htilgesindeki mevcut ve gelecekteki turistik geligmeler

Ulke Kryr uzunlufl'u(km)

Mrsr 1840

Urdrin 27 2000

Turizmden etkilenecekTuristik yatak sayrsr mercan kayahklan bulunan

kryrlarrn oram

Mevcut Gelecekte Artrq oram Mevcut Gelecekte

8670 1168% l9"k 30%101300

4000 100% 50%

43ok 100o/n

100o/o

r00%l1 14000 20000

ge1igme1er1e bu etkinin yogunluiu daha da

artacaktrr. Bcnzer sekiltle. Urdun un -planlr

turizrn gehgmesl de nlkedeki resillerdeki turistiketkiyi artrracaktrr.

Krzrldeniz'in turistler iqin gekiciliginin gevresel

bozulma nedeniyle azalmasr ne yazrk ki beklen-mernektedir. Bazr dalgrglar ne goreceklenm gok

onemsemeden. stcak ve berrak sularrn

bulundu[u yerlen tercih etmektedirler. Bu

baglamda, mercan resifleri agrr darbe alarak

bozulsa bi1e, o bolgedeki turizm aktiviteleridahgtan kumsal afrrhkh aktivitelere kayacaktrr.

Aynca artan kryr turizmi, kolayca tahminedilebllecegl gibi, kryrlann kentle5mesine de yolagacaktu.

Turistrk geiigmeler ve en[egre resif ydnetimi

ffiffi&E-?',K gsodiYYAsA

Tablo 1

gunumuzde ortaya konmaktadrr. Gegtigimizyrllarda, Ras N{uhammed Deniz Parkr iginydnetim planr projesr baglatrimrgtrr. Krzrldeniz

Valiligi'nin egilimi Hurghada ve Safaga

arasrndaki kr,r,rp turistik nvieraya qevirrnek iken,

bolgenin -umarlz- en azrndan bir bolumu daha

once yaprlan ingaatlardakl hatalardan anndrnhr.

Ras Abu Soma burnundaki 3200 hektarhk guzel

alam dinlence yen olarak planlayan yatrnmcrlar,

taslak pianlar igin Ras Muhammed Deniz Parkr

danr5manlartndan yardrm lstemiqlerdrr.

Siirdiiriilebilir turizm igin iinerilerYaprlan bir aragtrrma sonucunda, Shann-E1-

Shelk'de mercan kayahklanna agrr zararlarvermeden yaprlabilecek dahg sayrsrnrn yrlhkI0.000-15.000 arasrnda olabilecegi ve dahg

b6lgelerlr-ri.n iki kat artarak 74 olacagrong6rulmugtur. Bir dalgrg ortalama 10 dahS ya-

parsa, bu bolge yrihk toplam 74.000-111.000arasrnda dahgr kaldrrabilir. Buna gore Shann-E1-

Sheik'de gunde 300 civannda dalgrq dahyor

olacak.

Eier diger bolgelerde de Sharm-EI-Sheik'dekine

benzer bir geli5me olursa, Mrsrr'rn toplam dahg

kapasitesi, mevcut yedi ve planlanan yeni yer-

legimlerle birlikte yrlhk 450.000'i bulacakrrr. Bu

sap israll iqin 15.000, Urdun iqin ise 30.000'dir.

Eger turistik ge1i9me, projede 6ng6rulen seviyeye

u1a5mr5sa ve

a) inqaatlar, resifleri kirletecek gekilde yaprlirsa,

b) Iagrm ve organik atrklar rgeren sulann de5arjr

onlenmezse,

c) dalgrglann tum ziyaretaller arasrndaki oram

dugurulmezse,

o zaman mercan resiflennin yo[un olarakazalmasr beklenir.

Aynca, turizm kapasitesimn dugmesi, resrflerin

azalmastnrn dogal sonucu olmadan, dahg

aktiviteleri bir parga da olsa srnrrlandrnlmahdrr.

SonuqlarSualtr turizmindeki geliqmemn, kryrsr olan ulke-lerin ekonomilertnde onemli bir yere sahip

oldu[u gayet agrktrr. Turizmin bir bagka o1umlu

etklsl, bu tur bolgelerde endustriyel geli5imi arka

plana atmasrdrr. Aynca sualtr turizmi, mercan

reslflerimn korunmasr iqin guglu ekonomrk birneden yaratrr.

Bu bolge bugun, surdurnlebillr turistik geligme

ile, Krzrldeniz'in srradrsr mercan resiflerininyaygrr-r olarak azalmasrna yol agacak olan krsa

vadeli yatrnmlardan kaynaklanan geli5me

arasrnda bir yo1 aynmrndadrr. Ustelik, bu karar

ulkemiz dahil, butun kryrsr olan ulkeleri de etki-

leyecek bir karardrr.

En bagta beliftildigi gibi, her ne kadar ulkermzde

sualtr turizrni henuz qok yaygrn de$i1se de

onurnuzdeki yrlarda yaygrnlagacaktrr. Bugun

eskilenn anlattrgr kadar olmasa da - zevklrdaldrgrmrz bolgeleri demzden ve kryrlardan teh

ditler beklemektedir. Ozellikle guneydekl tat,-

beldeleri yaktnrndaki reefler daha 5imdider:ozelliginr yitirmeye baglamrglardrr. Buralarc,:

kalan bazr bilingsiz ve duyarsrz dalgrqlar, ki5ise-

ihtiraslan u[runa gevreye geri donu5u olama.,:.-

cak derecede zararlar vermektedirler. Kigile r-:-

yanlslra yatrnmcrlann da krsa vadeli grkar--::

yerine, uzun vadeli gevreyle uyumlu politlkr--:lgutmeled gerekir.

Guzel atasozleri uretmekte basanh ama on-.::

uyguiamakta pek de basanh o1unama.l .gozonune ahnrrsa, oze11ik1e turizm sekl--:.

"bindigi dal" konusunda daha dikkatli da.,:,'.:

mak durumundadrr.

KaynakHaw-kins, Julie P., Roberts, Callum \1

"The Grou,th of Coastal Tourism in the R:.- :.Presen[ and Future Effects on Coral R:. ,

Ambio, Royal Swedish Academy ol Sc,::--,Vo1: 23, No: B, December 199'1.

34 -B'ffiA&?gmtrNYesjr\

INSENSEULTFIAMAfiIfd€

Grvq;xcHllY

VENCHY

:;!,, . .l

v;.::

-re

{;*q#

:

,1;1:.:ifl'. . rrl,ilii&i

,.,:ff,l]i.;,,,

,,;ii,ii{&r, ..,ffi

Ktzt ldeniz'deBir Hafta

Klzt lden iz' in benzeri olmayan g iizel I iklerini, renk c iimb iig iin iigiirecek olmak bana gok huyiik bir heyecan veriyordu.

Yazr : Ganan SEYHAN

f src hcklediqirn an gclrnr'ri.! Krzrl,lcniz'c rur .ltr-cnlcniyor.lu.I n.,,,.n turu tluzcrrlel cn Dalrs

lr4arket'i arayrp detaylarr ogrendim.Ktzrldeniz'deHurghada'ya gidiliyordu.6 gLrn 5 gecelik brr turdu. Krzrl-denrz'de tam 4 gr-in kahnrp B dah5

yaprlacaktr. Surekli dalrg yaptr$rm

"buddy"m Nedret'i arayrp onu dagafrrdrm. Hergey yolundaydr, Nedret de

geliyordu.

Sey:-rh:rt etmek'iyi bir gekilde organrze olmayrgerektiriyor ama yurtdr5rna seyahat etmek ve de

Ozellikle dalmaya gitmek, dofr-usu seyahat 6ncesi

birqok detayr dtigunmeyi; seyahat oncesr aqrrr

yorgunlufu da berabennde getiriyor Or.rcelikle

dah5 takrrnlanmr toparlamam, hergeyin eksiksiz

ve tam olmasr gereklyordu. Glttifiim yerde ne

br,rlup ne bulamayacagtmrzi bilerniyordum. Ttmmalzemeierimi toparlayrp bir krsmrnr yenialmama ragmen bir tek eksik kalmrgtr o da

eldrven. Ellerime ve elbisemin renklenne uyguneldir.en hul:rmamak benr gezi 6ncesi gok rahatsrz

etmr5ti, zira grplak elle hic hir yere dokunamtyordum. Gezi 6ncesi Da14 lr,{arket're yaprlantanrtrmda clahslar esnasrnda eksik malzemeler-den bal-rsedihrken ben de hemen elchvenleriminekslk oldugunu sdviedin'r. Hayretle dahglaresnasrnda eldiven kullanrnanrn vasak oldugunu

(ifrendim. Sebebini gok merak etmisrim, sorunca

mercanhk bolgelere dah5 yapacagunrzdan rner-canlara zarar verme[rek igin ne vucudurnuzlane de elrrnizle temas etrnememiz iqin ahnan bttedbir oldufurru ogrendim. Bizden bir oncekitur esnaslnda qekilen sualtr fotograflan96sterilerek Krzrldeniz canhlarryla tanr5trnldrk.Renkler rnanrhr gibi deirldi, yaprna gibi biitunbu renk curnbugunl'r gorecek olmak bana gok

bn)-uk bir heyecan verdi ve yolculuk dncesi rirmyorgunlu!umu, telaSrmr unutturdu.

Beklenen gur-r sonunda ge1mi5ti. Dahg malzeme-

lerimr defalarca kontrol ettim. Da14 arkadagrmla

da telelonda birbirimizin rnalzemelerinitamamlatmak igin ikinci ve son kontrollerimrzide yaptrktan sonra, 29 Ekim Pazar gunu saat

16. I0'da istanbul'dan havalanarak Kahire'yevardrk. Dah5 Market'ten Togan Muftrioglubizimle geliyordu ve daha once burada dah5yaptlgindan nelerle kargtlagacagrmvt btze

agrklamrgtr. Kahire'den saat 00. l5'tekalkan ucaglmlz sabaha kargr04.00'de Hurghada'ya vardr.Kalacagrmrz Princess Hotel'e gellg.

odalara yerlegme ve sabah 08.30'dateknelerin kalkacagrnr ogrenrnceyatmadan egyalanmrzr agrp dahg r.e

denrz malzernelerimrzi toplayahmderken saat 05.30'da yaraga

girebilmigtlk. Sabah uyanmak olum gibrydi.sadece bizi ayakta tutan Krzrldeniz'deyapacairmrz ilk dahglanmrzdr. Pencerer-raqtrglmda g6rdtgum maflz^ra kar5tsrnda grlhkatmamak mtmkun defildi. Resmen q6ldeydrk.

bina ve asfalt yolun dr5rnda sadece kum vardr

Aceleyle ve yarl uykulu vaziyetre yaprla:-kahvalnmn bitimlnde hepimiz otelin arkasrndak-

Hurghada'nrn tek 5 ytldrzh Padi Merkezr ola:-

Emperor Drvers'da bu1u5ruk. Tekr-renin bulur:dugu yer 10 dakikahk yuruyus mesafesrnr:olduflundan bisiklerli tagryrcrlar, afirr da1-.

malzemelerirnizl kryrya kadar tagrdrlar. Dai-.Merkezi'nde dncekl dah5lanmtz ve sa$hfirmt: --.i1gi1i brlgileri iseren formu doldurduktar-i son:.:

Dah5 Merkezi tarafindan genel kurallarc,..:bahsedildr. Bunlar Krzrldeniz'in korunmasr ri-:ahnmrq bir takrm yasaklar: Kesinlikle eldi-;.:-gilzilmiyor, higbir yere ve zemlne dokur-rulnLr-.-. --:

ve suyun altrndan kur-u kabuk bile grkanlmr..

30 metren'in altrna kesinllkle inilmiyor, bah- ..

30 LBflmmg@'6ffivasir\

a

beslenmiyor. Aynca Dive Master'rn bu konudakiihtarlanna u),ulmamasr durumunda dal4lara son

verilece$i Qok aQrk bir dille ifade edildi. Nihayet

agrrhk kemerlerimizi ahp tekneye varabildik.Tekne pek umdugumuz grbi defiidi. Giri€te tumteknelerde oldufiu gibi terlik ve ayakkabrlan-

mrzrn qrkanlmasr istendi. Teknenin temizligi ve

kalitesi Turkiyerde ahgtrgrmrz standartlardadeflildi. En ilginq tarafi4 gun boyunca teknenin

tuvaletlerinde, musluklannda krsacasr higbiryerde su olmayrqrydr. Bu arada teknede 6g,1e

yemeklerinin bu qartlarda piairildigini de

s6ylemeden edemeyecegim.

ilk dalrq yerimiz Gata Abu Ramada. Heyecanla

bekledigim dahgtan umduflum kadar etkilen-memigtim zira bekledigim renk cumbugunu ve

ozelikle mercanlan g6rememi5tim. Kzrldeniz bu

mu? diye duguntrken hemen gerqegi 6$rendim.

Bu b6lge yeni gelenlerin ilk dal4lanm yaptlklan

daha dofrusu yeni gelenlerin acemilikle zarar

verdikleri bir bolgeydi. Bu bolgeyi acemilere

tecrube kazandrrmak iqin kullandrklanndan,geriye pek birqey kalmamqtr. Bu dal4tan sonraki

her dahgrmrz, bir 6ncekinden daha guzel

oluyordu. ikinci dal4rmrzdan itibaren mercanlar

ve bahklar muhtegemdi: emperor bah$inrnharikulade renkleri, melek bahgrmn zerafeti ve

murenlerin urkutucu buyuklu$u, mercanlar

arasrndaki binlerce minik ye9i1, eflatun bahklar.

Hepsi sanki bir ressamrn elinden qrkm4 gibiydi.

Butun bunlann gergek olduguna, dalarkenkendim bile inanamryordum. Hatta bir an, birakvar),um ieinde dalu yaptlglml zannettim. Ne

kadar uysal bahklarl Birlikte yarr yar,ayuzuyorsun, iginden onlara dokunmak geliyor

ama her seferinde senden hrzh davranarak son

kuyruk darbesryle elinden kaqryor.

Krzrldeniz'i korumaya gahgrrken [eknelerinmercan resiflerine demir atarak zarar vermeleri

qok rlgingti. Togan Muftuoflu hig abartmamr5tr,

onun anlattr$r grbi resmen Taksim 1r'{eydam'nda

da16 yapryor grbiydik. Birbirinin ustune Qtkan

teknelerin arasrndan dalmak ve sonunda kendi

tekneni bulmayr bagarmak dahglann en beceri

isteyen yonuydu. Suyun altrnda da acaip

bir insan kalabalt$ oldugu iqin, birbirlne

dikkat etmedigin takdirde dahs e$ini

kaybetmen gok o1asr. Bu arada bir tekne

tarafindan biqilmemek ve bagrna birteknenin Qlpaslnln gelmemesi bence birmucize. Dahslann bu kadar tedbirahnmadan yaprlmasr inamhr gibi degil.

Anlayamadrm, neden tekneler mercanhk-

Iardan agrkta demirleyip daha sonra botla

mercanhklara gidilip dahnmryor. Bu, hem

mercanlann daha az zarar gormesi, hem

de dalgrqlann guvenligi aqrsrndan 6nemli

bir tedbir olabilir.

i1k gunun sonunda tekne

ile ilgih yaptr$rmz sikayet-

lerden sonra, ikinci gun

teknemiz defiqtirildi ama

kegke degi.gtirilmeseydi.

Anladrf,rmrz kadanyla yeni

tekneleri mercanhklaragarpip battrgr iqln, bizebaEka tekne verilemi-yordu. Artrk iqtahrmkalmamrqtr. Zaten grubttnbuyuk bir krsmrntn, bu

$artlarda piqen yeme$idegll yemek karnr bileacrkmryordu. ilk defa

kullandrgrm guzelim dahg

elbisem, beyaz boyah zerninin boya izlerinir-izerinde tagrmaktaydr. Sonunda tum grupteknede terliklenrnizle dolaqrnaya basladrk.

Tekne mr.irettebatr dahs maizemeleri konusunda

egirilmedrglnden dahnaya bagladrfrnrz srrada

aQt1g1n1z tupunuzun havasrnrn kapatrldr[rnrfarkedebileceginiz gibr, sudan grkarken

uzerinizden grkardrgrnrz scuba unitesini BC

krsmrndan tutmadrklanndan tupe ba$1antr

bolumu kopabiliyordu Turkrye'de bu igin ne

kadar profesyonelce yaprldrgtnr dugunmeden

edemedim. En kotu $artlara sahip teknede blIe

sadece tuvalette de[i1, du5 yapmak iqin dahisuyunuz kesinlikle vardtr. lr,lalzemelerin

tasrnmasr ve kullanrmr konusunda bllgi1im urer tehat bulunrnaktadrr

Uguncu gun gece dah5r yapmaya karar verdik.Bagka blr tekne i1e yola grktrk ilk defa tekne

mukemmeldi. Dogrusu inanamadrk. Gece dahgr

yaptl$mrz yerin adr Isthar. Bu benim ikinci gece

dahgrm olacaktr. i1k gece dahsrmda inanrlmaz

bir huzur bulmugtum ve sualtr bana gok

buyuleyici ge1migti. Ama Krzrldeniz'de bu

buyuyu yakalayamadrn'r. Suyun altr o kadarkalabahktr ki araba farlan gibi el fenerlerininrsrklarr gozumu alryor r e ne ) apacaqrml

saslrlyorum. Bir bagka deyi5le dahg egim, el

fenerini bile yakmryordu. Gece dahsrndakiaydrnhga baktn.

En ilginq ve en guzel dai4rmrzr dorduncu ve son

gun yaptlk. Dahg yaptrgrmv yerin adr GriftonDrift. Bu bir akrntr dalqrydr, ilk defa boyle birdahg tecrube edecektim. Tum ekip gidentekneden, beklemeden qok hrzh bir gekilde suya

atl^yrp, hep birlikte dahga gegerek akrntrylabirlikte gdg sarfetmeden yuzebiliyorduk. Tekne,

Dive Master'rn elinde surukledi$i balon saye-

sinde bizi takip etmekteydi. En az havasr kalan

kigiye gore hepimiz suyun altrndan grkrp

tekneden atilan ipe tutunarak birer birer qrktrk.

Bu bolgedeki iri bahklar, 6zel1ikle NapolyonBahgr insanr hayrete duguruyor.

Son dahgrmrzr yapmak igin yola qrktrgrmrzda

bize gule gule dermiqcesine 1'unuslan gorduk.

Bu dahglanmvda en gok gormek istedlgimkaplumbagalara ne yaztk ki rastlayamamrqtrm.

Son dah$ yerirr.iz Gata Abu Ramada West.

Derinlik 15 metre. Buyulenmiq gibiyim. Kegke

suyun altrnda daha uzun sure kalabi1sem... 60

dakika 5, 10 dakika gibi geliyor. Bu kadarolaganustu renklerle bezeli caniilarla birlikteolmak bana buyuk bir huzur veriyor.Dalrqlanmrzrn buyuk krsmrnda hava rizgarholmasrna raflmen, su rslsl 26 dereceydi. Bu

muhteqem dof,a harikasr olan yerlerde Open

Water, Discover Scuba gibi kurslann verildigini

duqunemiyorum. Qok acemi olmamama ra$men.

zamalz mar.zeminle temas kagrmlmaz olurken,., dalgrqhgr yeni dgrenen kigilerin bunu

ba5arabilecekleri pek mumkun gibig6runmuyor.

Ruya gibi geqen 9 dahs... Tek bir 6ey

soyieyebilirim; bu dah$1ar bana yetmedi.

Sualtrmn guzelligi., su ustunde ya€anan

tum olumsuzluklan silip g6tudyor. Su

anda tek dugundugum ise, ne zaman

tekrar Krzrldeniz'e gidip dahg yapabi-Iecegim?

SS Castor GemisininSahipsiz H azi nesiNe kadar ilging, kimin aklrna gelir, ingiliz adalan sulannda

Tiirkiye'den giitiiriilm iig antik eserlerin hulunacagr?

Yazt : Mahmut SUNER

I ngil,, adalarrnr cevreleyen sularda bilinen

I f f OO barrk drsrnda. J75O barrkI- bulunmakradrr. Bunlarrn rginde rrili ulaklrkayrklardan, kuquk ingiliz, Rorna, \riking i,eAvrupa'dan batrklar da yer almaktadrr.

Folkstone'dan BSAC uyeleri, 30 metrede yatan,

buharli brr gemrnin kaltntrlannt bulmuglardrr.Gemiye yaprlan daitglarda ambannda buiunansandrklarda, kulup uyelerinl 5agkrnlik igindebrrakan antik sanat eserlen ile kar5rlagrlmr5trr.

Buluntular arasrnda Greco-Romen mermerheykeller ve antik mezar taglan yer almaktadrr.Arkeologlar ve British Muzesi yetkllileri iletemasa gegen kuiiip uyeleri, pargalardan 5

mermer parqantn lv{.S. f . i.eya I1. yuzyila aitoldugunu r.,e bir heykel bagrnrn Romaimparatoru Nlarcus Aurelius'a ait oldugunuolrenirler. Peki hepsl ryi de, bu gemrnin adr,

sahibi kimdi? \.1a11ar nereye gidiyordu? Bu

sorulann rvan1t1n1 aralran bahkadamlar uzunaragt-rrmalar sonucunda geminin 1520 tonlukHollanda bandrrah buharlr vuk gemlsi CASTORoldufur-ru ogrenrrler. Castor, igir-rde izlvliR,den

yukledigi tarihi antik eserlerie seyrr ederken 27Temmuz 1894 tarihinde, Dungeness agrklannda

bir Aiman gemisi ile Qarpl5ma sonucu batar.Daha fazla bilgi edinip batrfrn sahibini tespiretmeye gahgan bairkadamlar, Hollanda'da

bulunan buyUk muzele re yaztp yardrm isterler.Olumlu yantt Leiden 5ehrinde bulunan meghurRijks muzesinden gelir. Zamantn HollandaKonsolosu Alfred van Lennep, eserleri izmrr,inSultanhisar kasabasrndan almtg ve Castor'ayukletrni5tir. Bu ahgveri5i gdsreren belgelerrnuzede bulunmaktadrr. iki sandrga toplam I2parQa mermer eser yuklenmigtir. Eserlerarasrndaki bir mezar taErndan, tagln 25 yagtnda61en Arimmas igin babasr Jason Prolemarstarafindan yaptrnldr[r anla5rhyor. Batrkta henti:agrlmamrq brr sandrk daha bulunrnaktadrr

Peki irutun bu eserlerin sahlbi klm? Batr$r bularbahkadamlar mr, batrk ingiliz sulannda oldui.-.tgln ingiltere mi, Rilks muzesi mi, Alfred varLennep'in mrrasgrlan mr, yoksa henuz eserleni:

bedelini dahi kayrtlara gore tahsil edemernr.Turk Hukumeti mi? Gergekten iqinden gtkrlna..zor bir denklem. Bize, yetkilileri haberdar erme-onlara da eserleri ait oldu$u ulke topraklan:,,geri getirmek duguyor. r

-*'!

38 ffiff@ro@xrvaus$\

PLANA AVANTI QUATTRO

Mares'den yeni bir rekor. Plana Avanti Qu

paleti (Mares patentli). Ozel gekli ustun

alrgrlagelmig paletlerden 35 % oranrnda daha

bu Urrlnun test edilmesinde, institute of tec

University of Genova, ltaly'nrn degerli yardr

sonuglarrnda, Plana Avanti Quattro paletleri

Lirunlerinden daha tistUn performans sa$adAslen, bu rlrunrln ddrt kanallr olugu suyun

dizaynr suyun akrcrlrk miktarrnr artttrmonlemektedir"

0zel bir elastik materyalden yaprlmrg ol

rahailr$a verilen 6ncelikli onemi ve ye

kullanrmda sorunsuz sUreklilik sa$lamaktadrr.

kopgalarr rahat kullanrm sa$lamaktadrr. Plana

Quattro paletleri zengin renk variasyonu(metalik,siyah,krrmrzr, yegil ve sarr )

ile g6r0nt0 ayrrcalr$r da

sa$lamaktadrr.

Tiirkiye Temsilcisi

mdrEs'v

Sokak Rasim Paga ig Hanr Kal.4 Emindnu 34420 istanbul512 75 28 P.K. 547 Sirkeci 34434

Asv lt [-.A.g.Bahgekapr, Hobyar Mahallesi Zahire BorsaTel: (0-212) 514 09 04 (3 Hat) Fax: (0-212)

Tahsin Geylandaha duyarlr hir toplum

olugmasr iginfotograf gekiyor

Sualtrnda fotograf gekmek ve gekti$iniz fotograflanzaman zaman kitlelerin giirmesine imkan saflamak,

amag olarak sualtl diinyaslnt tanltmamrzave daha duyarll bir toplum olugturmaya

katkrda bulunur.

Riiportaj : Ateg fVinCf ru

ahsin Geylan kimdir?I959 yrh Diyarbakrrdo$umluyum. Bir kamu

bankasrnda Birim Muduru olarak

g6rev yapmaktayrm.

Dahq eiiitim seviyeniz nedir?CMAS ve SCSPF 2 Yrldrz Egitmen Bahkadam ve

aynca Rehber Bahkadam ile Cankurtarma ilkYardrm rrAltrnrr E$itmen.

Sualtrnda fotografgtlt$a ne zamanbagladrnrz?1,5 Jr1 once baqladrm.

Sualtrnda fotograf gekmenizin amacrnedir?Sualtrnda fotograf qekmek ve qektiflinizfotograflan zamarl zamart kitlelerin g6rmesine

imkan saflamak, amaq olarak sualtr dunyasrnitanltmamrza ve daha duyarh bir toplumolugturmaya imkan sa$lar. Bu toplumsal amacln

drgrnda, kendimle ilgili ozel biramag ise, ifade edilemeyen herduygunun sualtr goruntuleri ilemesajlanmasrdrr.

Hangi sualtr fotograf maki-nasr sistemlerini kullanryorsunuz?Nikonos V kullanryorum.

Sualtrnda ne tiir fotograf gekmeyi tercilediyorsunuz?3 ay 6nce aldrgrm 15 mm lens ile agirhkh olarak

genig aqr qalqmalan yapmak istiyorum. AgrLm

olarak manzara, bahkadam siluet, tekne l'b-

m ffiffi&ffimtrarv'as;r\

&+I41,,..

&iii6I6t&u{,*1ii%i9i{&ndit!l1ii!

-"t ,* r..

'.tt,?

'i

&

i;

, YB, ',xi

.,!d

Ag

Ii r-a]4",.. -^tI , 1*lL' rr..*{.-iI ' "- '".*PdtF. "!; , i'' -

l-iB+",w.si"

=€

s

, *:i

.e+t -€iii'L

.,fl

i€

,'!'

$:&

fffi

$d

*e

tr

:e6{AY$U r0T0cRAFttst :TArggiru crymu :hq ,r&,*.',.brnrYAs

f.*:ffi,e-# ".eG-'t'"',

:_Iffi]i iluY,

\

F . jSlS:

?

tmf,r#

Sualtr fotografgrlrIr iginTiirkiye'de en gok tercihetti$iniz biilge neresidir?En gok tercih ettigim bolgeMarmaris, Datga ve Fethiye.

Sualtr fotograf grlrIrndahangitiir gekimlerde en iyisonucu alryorsunuz? Neden?

Tiirkiye denizlerinin sualtrfoografgrh$r igin avantailr vedezavantailr oldu$u yiinlerinelerdir?

Denizlerimizle ilgili avantajlarrmrzdncelikle Akdeniz'in yrl bo1-u da14a

uygun olmasr, krgrn bile dalabil-menize imkan sa$lamasr. Bunund4rnda halen avantaj gibi gdrunse de,

Aslrnda lnar ro ve gcnisa.'tdan iyi sonuglarahyorum. Kurgu fazla ilgrmi cekmiyor. YaratrcrLrk

gerektirdigihoglanryorurn

fi)ffi'erves.#1\

geni5agr Qalrsmaktan hergun tahrip edilen dogal dengelerle, dezar--'.:r-

tailanmrz daha cok artmaktadrr.

44 sffistrife'fl

Maalesef denizlerimizde haien

dinamit atrlmak suretiyle bilebahk avlanmaktadrr. Birqokilkel uygulama, bahk neslinj

hrzla tuketmekte, ayncasualtrnda yagayan birqok bahk

d4r canh da yok edilmektedir. Dahq Merkez-

lerimiz de zaten ulkemizde qokaz duzeyde olan

reeflerin uzerine habire teknelerin gapalannr

atmak suretiyle, bu guzelliklerin daha qabuk yokedilmesine katkr saShyorlar. Bu konuda duyarh

olmalannr ve 6nceden bilinqli monte edilmig

gamandrra imkanlanndan yararlanmalannrdilerdim.

Sualtr fotografgrlanna vermekistedi$iniz mesai nedir?Aslinda yukanda belirttigim tum mesajlann

sualtr fotografgrlan igin, bir ilkeolmasmr diliyor, bunun d4rnda

ulkemizdeki tum sualtrcrlann

birlik ieinde olmalan ve bukonuda qaba sarfetmelerigerektigine inanryorum. Bu

konuda kendi adrma ustume dugen her gorevr

yenne ge[rrmeye hazir oldugumu be]irtir,tesekkur ederim.

ffiffiffi&K-K 4sEDffi$rYeSjr\

'1..@&€&et*^3+r;e

t[;-'- ".i.

M:il;lflfu.,%::dayamgma ve dostlugu geligtirmek amacryla her

yrl Cumhuriyet Bapamr'nda "Sonbahar Dalqlan"

adr altrnda dalq etkinlikleri duzenler.

Yaklasrk 40 bahkadamrn katildigr bu plkidalUlar, 28-29 Ekim tarihleri arasrnda, Tagucu'na

9 km mesafede, Bo$sak mevkiinde bulunanintermod Otelirnde konaklamak suretiyle, almr

gewede gerqekleqtirildi.

28 Ekim sabahr, malzemesi olmayan dahcrlara

kulupee malzeme temin edildikten ve tekne

organizasyonu tamamlandrktan sonra startverildi. ilk dairg noktamrz olan Dana Adasr'na

doflru yola grktrk.

Dana Adasr denince, akla i1k olarak adamn blraz

agrklannda bulunan batrk gelir. Batrk, demiryuklu bir geminin, defizyizeytnden g6runme-

yen, ue noktasr denize 7,5-2 metre mesafedeki

kayalara Qarpmasr sonucu meydana gelmig. Bu

uzucu olaya raf,men, bu bolgede uyan niteli$in-de herhangi bir igaret bulunmamasr buyuk birihmaikarlrk. .{ eni kazalar a sebebiyet verilmemesi

iqin, yetkilileri bu konuda uyanyor ve bir an

6nce tedbir almalanm bekliyoruz.

iki saat suren bir yolculuktan sonra, beg bahkgr

teknesinden olugan grubumuz batrgrn oldugumevkiye ulagtr. Qapalar atrldr ve dahs hazrrhk-

lanna bagladrk. Daha 6nce defalarca daldrfirm

igin biliyorum, bu bolgede surekli y6n degig-

tiren, oldukqa etkili akrntrlar olur. Bir defasrnda

hiq unutmuyorum; her zaman yaptlglm gibitupu suda kuganmak igin denLe atttktan hemen

sonra, arkasrndan atladr$rm halde, yetigmem

mumkun olmamrgtr. Bu yuzden dah; 6ncesi

arkadaglan bu konuda uyarrna ihtiyacr hissettim.

Nitekim bu sefer de, Batr yonunde giddetli biryuzey akrntrsr ile kargrlagtrk.

Dairq arkadagrm Ferda Buyukbaykal ile fotograf

makinalanmrzr alaruk dahqa baqladrk. 20-22

metre sonra ters d6nmug hali ile batrk kargr-

mrzda belirdi. Resimlemeye eahstrk ama yofunplankton nedeniyle istenilen goruntuleriy akalamakta oldukga zorlandrk.

Ve blrinci dal4lar bitti, oglen kumanyalar yenil-

di, ikinci dalu iein tupler doluma g6nderildi.ikinci dahq Guvercin Adasr'na dof,ru yaprldr ve

donuq igin gun batrmmrn olanca guzelli$inde

Bofisak'a dogru yola grktrk.

Dahg bdlgesinde tek konaklama yeri olanotelimize dondugumuzde bu organizasyona ilkdefa katrlan dahcrlan ahqkrn olmadrklan birsurpriz bekliyordu. Dahq yorgunlugunu ve

tuzlanm atacak keyifli bir dug almal,r hayal eden

arkadaqlar, deniz suyuna yakrn derecede tuzlu

bir suyla dus almak zorunda kalmrqlardr.

Duqlar ahndrkan sonra, ben ve arkadagrm Ferda,

dalrcrlara ve di$er misafirlere Krzideniz ve

Turkiye Karasulannda qek-

tigimiz resimlerden olugan

bir dia gosterisi yaptrk. Arkasrndan kulup baska-

m Suleyman Akyurek, katrhmcrlara te$ekkur

ederek, kendilerine gunun amsma birer katrhm

belgesi sundu.

Ertesi gunkt dahg yerimiz ise yine GrivercinAdasi yakrnlanndaki kayahk bolgeydi. Guzel

g6runtuler bulmak umidiyle dahsa baqiadrk.

Aoagrya indigim2de tuyler urpertici bir manzara

bekliyordu bizi. Detize dinamit atrlmrgtr. Her

yer qryanlann yeme[e qal4trklan olu bahklarla

dolmug, tum guzellikler bir dinamitin patlama-

sryla yok edilmigti. Lutfen, sualti zenginlikleri-mizi boylesine vahgi bir sekilde yoketmekten

vazgeqelim artrk. Tum kamuoyunu bu konuda

daha duyarh olmaya davet ediyorum.

Dalrga devam ediyorrzvebiraz ileride kotu birsrirprizle daha kargrlagryoruz. Suyrn altrnda ikitane sepet. iyice inceledi$imde bunlafln uzun

bir suredir hiq yerlerinden oynatrlmadrgrm farke-

diyorum. Sepetin igine giren bahk bir daha eikuyonunu bulamryor, muhtemelen bir sure sonra

da 61uyor. Bahklann aqrk bir yer bulup grkabil-

mek igin qrrprnmalanru g6rmek, panik halindeki

bir canhmn yagam sava$rnr izlemek inamn,insamn ttrylerini urpertiyor. Hig dugunmeden

brqagrmr grkardrm ve kafesleri kesmeye basladrm.

Kafesteki bahklar tek tek ozgurluklerine kavug-

tukga onlann ne dediklerlni duymuyordum ama,

hissediyordum. Yaptrgrm bu hareketi, hisset-

tiklerimi anlayabilecek, hala var oldugunainandrgrm, sevgi dolu yureklere adryorum.

Bu tum kamuoyuna seslenigimdir. "Denizleredinamit atmak ya da kafesler atmak suretiyle

yaprlan her hareket acrmasrzhk, ilkellik ve

canilikirrt. Lutfen bu konuda gereken duyarlirgrg6sterelim ve bdyle hareket

edenlere engel olahm.

4s ffiffiAffiff'"gm&ErYesrrt\

Eau de toilette et Parfum d'6l6gance

,l

For men and women'

'P"d,\

be rrBurOF LONDON

Parlayan G iine$,Kristal Berraklt$lnda Sular

ve Tarih Ke$fedilmeyiBekliyor: Burast Malta

Malta Mavi Yunus Fotograf Yangmastna katllmak iginCMAS iki yrldrz veya ileri PADI sertifikasr ve

sa$lrk raporu gerekli. Gecenin yanst,saflrk raporu olmayan Fransrz yan$maclyla

h irlikte merkezine gittik.

Yazr & Fotograflar: Erdal ERK'AKAN

Sualtr Yangma Fotograflan :Michel PAKIELAalta'n1nAkdeniz'inortasrnda kuguk

bir ada oldufunu biliyordumama, yerini gdster desenrz

g6steremezdrm. Malta$ovalyelerini tarihkitaplanndan hatrrhyordum.

Turk denizcileriyle devamhsavaE halinde oimuglardr.Maltahlar nasrl insanlardr.hangi dili konuguyorlardr ?

Herhalde, "Ma1ta erigi bo1

olan bir yer" olmahydr. Zafer

Krzrlkaya, Malta'da fotografyarlsmasl oldugunusoylediginde merakrmartmls, sorular igindekalmr5trm. SualtrAragtrrmalan Derne[i'ndeasrlr duyuruyu faxlag6nderince yan$ma i1e rlgl1i

6n bilgilere sahip olmugtum. Yanqma 6-11

Kasrm tarihlennde 9. kez duzenleniyordu. Malta

Suaitr Aktiviteleri Federasyonu'nca hazrrlanan

paket programda.6 gece yanm pansiyon

konaklama, 6 dahg iqin gereken ekipman, sosyal

aktiviteler ve ulagrm sagianacaktr. Daha detayhbilgi temini iqin telefon numarasl verilmiqti.Telefonumdan iki gun sonra Malta'yl tanltlcl

brogurler, yansma programl

ve bagvuru formlarrelimdeydi.

"Parlayan gune9, kristalberraklifrnda su]ar ve tarihke:[ediimeyi bekliyorBurasr Ma1ta" diyeba5lryordu. Ba5vuruformunu doldurupfaksladrm. Ertesi gun.organrzasyon korniresrsekreteri Saviour Pace'dan

cevap geldi. Tr-irkiye'den ilkdefa yan5macr katrlacag igin

sevindlgini yaztyordu

6 Kasrm Pazar gunii son

uqakla istanbul'a gittrn-L

Malta ugagr sabaha krr.'5.00'de kalkryordu. rytzden zamam havaalamr-id,:

uyuklayarak gegiriyordum. Gunduz, Su:1:

Ara5trrmalart Dernefi'nin 1. Genel Kr.rrr.t

Toplantrsr'nr yapmrgtrk. Deniz sevdaltsr ,:arkadag biraraya gelerek kurdugumuz demek:.

sa$ hk

N'YEg,Fl\50

.*WgWMl:P

.,*;ffi:

,w& %lr#%Fik ft

' : ;'l

a

1.1J

aktif bir yr1 gegirrnigtik. Yaz

boyurrca, iki haftada bir,hafta sonlarr da1r9a

gltm4tik. Sualtrm tanlmaya

istek duyanlann say,rsr hrzla

artryordu. Uye sayrmrz

50'yi bulmug, faaliyetlere

katrlan yuze yakrnsempalizanrmrz olmugtu.

Da14 arkadagr olmak bam-

bagka bir duygu.Qocukken kurdufiumuzkan kardegliklerlmlze ben-

zetiyorum. Bileklerimizlhaflfqe kanaIrp birblrlUzerine koyar, dostlukyemini ederdik. Kankardegirnrzin diIerarkada5lanmrzdan larkh bir yeri vardr. Sualtrnda

da aJ,r-u duygulan hissediyorum. Olasr tehlikelere

kargr tek guvencemiz yanrmrzdaki dahg

arkadagrmrz. Havam bittiginde arkadagrmdanqimlenecefiim, onun havasrm paylagacagrm, bana

hayat verecek. Sualtr guzelliklerini birlikteya5lyoruz. Srradan tanrgrkhklardan gok farkL

duygular geligtiriyoruz. Can kardegi oluyoruz.

Pazartesi sabahr N,lalta havaalamna indim. Sav-

iour Pace kargrladr, arabasryla otele brraktr.Ogleden sonra gevreyi tamma dahgr oldu[unu,istersem katrlabilecegimi soyledr Odaya yerle5ip

dahg gantamr alarak grktrm. Dairq, adanrnguneyinde Zurrieq denilen yerde yaprlacak. Kryr

dik fiyortlardan oluguyor. Tabanr masmavi

buyuk bir ma}aruya "Blue Grotto" dlyorlar.Hava aniden bozdu, ruzgar qrkt1. Dahg sonrasr.

ugutmek garantl, riske girmek istemlyorum ve

dahqtan vazgegiyorum. Srcak kahvemi yudum-larken Malta'yl tan1tlc1 kitabr okuyorum. Guneg

buluttan srynldr$rnda vucudum rsrnryor, gevgiy-

orum, iyl kr gelmigim diye

seviniyorum.

Akgam, agrhq seremonisr

var. Yarrgmacrlartanrtlldlktan sonra yansma

kurallan hatrrlatrhyor.italya ekibi yansmayadevamh gelenlerden ve 6

yangmacryla en kalabahk

grup. Fransa'dan 2,ingiltere'den 4, lvlalta'dan

7, irlanda, Hollanda ve

Turkiye'den birer, toplam22 yangmacr, 12 modelle

katrhyorlar. Juri 5 Sualtr

Magazln Muhabirindenoluguyor. Fransa'dan AP-

NEA, italya'dan AQUA,

Almanya'dan AQUANAUT, Hollanda'dan DUIK-EN, ingiltere'den SCUBA WORLD. Kayrtlarba5hyor. Yangma iqin CMAS iki yrldrz veya rleri

PADI sertifikasr ve saghk raporu gerekli. Gecenin

yarrsr, sa[hk raporu olmayan Fransrzyangmaciyla birlikte sa$hk merkezine gittik.

Muayene eden n6betgi doktor TUrk oldugumu6grenlnce istanbul'da bir hafta kaldrgrnr, qok

begendigini soyledi. I cret odcrnedenraporlanmrzr a1drk.

7 Kasun Sah, yangmanrn birinci gunii, sabah

B:30'da otobtislerle dahg

yerine gidiyoruz. Hava

bugur-r daha ryi, dalga yok.

Yangma 10.00'da ba5hyor.

Filmimi a1drm.Nlkonos'uma yerlegtirdim.

lO'ar litrelik 200 atmosfer

basrngh tuplerle iki dahg

yapaca|tz. Kryrda soy-unuyoruz. Yanrmrzdanmavi mafaraya yolcutaslyan kuguk teknelergegiyor. Teknelerrnformlan ve renkleri buraya

has, ilgi eekici 6zellikteler.

Onlerinde gene11ik1e, birqift goz motifi var.

ilk dahgta, da14 arkadagrm

Malta'1r. Birlikte dahg programt yaptyottz.Kayahk yamacrn 25 metre derinliklerindedolaqacafltz. igaretleqip da\y ortz. Suyun altr

tamdrk bir gevre. Bitki ve bahk ttrleri bizimkryrlanmrzrn aymsr. Buyuk bir kovugun iginde

krrmrzr kardinal bahklan hareketsiz duruyorlar.Dost canhsr hani bahklan erigte tarhlan iqinde

dolagryorlar. ilk dahqrn heyecamyla havamr 20

dakikada tuketiyorum.

ikinci dahgta, geni$ ae1 lensimi grkanp, makro

merce$imi takryorum. Bu dalqrmr daha srgda

yapacagLm. iskorpit ve horozbina bahklan sakinhalleri.yle obj ektifime poz v eriy orlar. Kugukyrlanbahgr taqrn uzerinde krvnlmrq duruyor.Yakla6ryorum, kaqryor. Barbun ailesi yosunlann

arasrnda yiyecek anyorlar. Varhgrmdan habersi-

zler, yakrn gekim g6runtuler ahyorum. Bty-uk,

beyaz bir qakapkla kargrla5ryorum. Flaqrmr mak-

inadan ayrnyorum. IS1gl Ustten verecegim.Urkutmemeliyim, her an kapanabiiir, yav$ea

deklangore basryorum. Dal4rmr tamarnla&gmda

g6stergeye bakryorum 15

metre 50 dakika.

Bu akgam yemekten sonra,

Turkiye'deki SualrrGorUntu Avlamayangmalannda derece alan

dialarrmla gosteriyapacaglm. Jean Mlchael

Jarre'rn "Cousteau'yu bek-

lerken" isirnli muzi!iegliginde 200 dia gosreriy-

orum. GOsreri aokbeIenl1iyor, uzuncaalkrglanryor. BllhassaOrfozlartlrrrz1nbuyuklugune hayret et-miEler. italyanlar, kendr

kryrlannda zrpkrnla agrn

mE$$'Y&s52

!Iti

L*lJlilEilli&-K::

:: ll

i:

'#rrgI*'ffi,t!L

,*frlrh t*

avlanma nedeniyle orfoz kalmadrgrnr sdyluyor-

1ar. Qargamba sabahr, tekrar a1,nt dahg b6lgesine

gidiyoruz. Fakat denlz muthiq dalgah, dahq yap-

mak imkansrz Karar veriliyor, adanrnkuzeydofusunda Marsa Scala Korfezi'nde dahs

y apaca|tz. Kryrda kayamn [zerinde giyiniyoruz.

Krrmrzr samandrralar dahg alamnrr-r etrafina yer-

1e9tiri1iyor. i1k dahgta bir qift eqkina gor-untuluy-

orum. Su bulanrk, derinlik az, 7 metrelerde

dolaqryorum. ikinci dahqta, uzerinde deniz gulu

tagryan bir yengee g6ruyorum. Nikonos'umda

genig agr lens takrh, keske makro merce$im

olsaydi diyorum. Yine de 30 cm'den goruntualmaya gahgryor-um.

Ak5am yemeginden sonra toplantyoruz. Yatrn

yaprlacak yansmanrn kurallan anlatrhyor. ikrdahgta, bir 36'hk film kaseti ile qekim yaprlacak.

iginden I5 adet degiqik bahk turlerinin fotografi

secrlecek. Bahklar hareketliliklerine gOre 3 srntfa

aynlmq. Her srmftan degigik 5 bahk yakalamak

gerekiyor. Bahk gOruntuleri net

o1ma1r ve karenin en az L/4'..jrr:u'

doldurmalr. Nikonos V

kullananlann Fansr az. Cunkumakro gekimde gubuklannarasrna balrgr srkrstrrmak .ans iri.

Muhafaza icinde SLR Kamera

kullananlar avantajh Bahgl 1-2

metreden zoomlamak mumkun.

Pergembe gunu Malta'nrnkuzeybarrsrnda Cirkeu-u.a'dadahg yapaca$rz. Buradan ikinciada Gozo'ya feribot seferleriyaprhyor. Su berrak ve derin,dalrt yaptrgrmrz uc lerin en iyi'i.goruntu harika. Kueukma$ara1ar, delikli kayalar ve

kovuk altlannda san yumugak mercanlar var.

Orfoz, Karagoz ve Ahtapot goruntuluyorum.

Cuma 6glene kadar, rgrkh masa uzerindeyansmaya katrlacak dialanmrzr seqiyoruz,gergeveleyip teslim ediyoruz. Yangmacilann iqi

bitti, srra .luride. Ogleden sonra toplanrpseQmelere baglayacaklar. Blz de, topluca Malta'yr

tanrma turuna grkryoruz. i1k durak Merkez

Valetta. 1565 Malta kusatmaslndan sonra

rnqaatrna baglanmrg. $ehire Malta $ovalyelerininbaSkomutam olan Jean Parisot de 1a Valletta'ntn

adr veri1mi5. gehlr barok tarzda in5a ed11mi9

saraylar, resmi binalar, muze ve kiliselerle do1u.

Etrafr surlarla qevnlmi$. Binalarda kolayiEienebilen Malta ta5r, kiregta5r ku11anr1mr5. Tum

Eehir agrk hava mozesi goruntmunde. Malta

tarihini gdzler 6nune seriyor. Beni en gok

etkileyen Meclis Salonu oldu. Duvarlanm, Malta

kugatmasrnrn 6nemli safhalannr resimieyen 12

adet fresk susluyor.

Kanuni Sultan Suleyrnan'rndonemrnde , Kaptan-r DeryaPiyale Paga kornutasrnda 200

gerni ve 't0.000 yenigerl, 18

Mayrs 1565 tarihinde adaya

vanyoriar. 20 Mayrs'ta adanrn

do[usundakr MarsaxlokkK6r[ezi'nden karaya qikrp,N{arsa'da karargah kuruyorlar. 27

N{ayrs'ta St. Elmo Kalesi'nesaldrnya gegryorlar. 30 Mayrs'ta

Turgut Reis adaya geliyor. I 8Haziran'da. St. Elmo onlerindeleventlerini y6netrrken, St.

Angelo Kalesi'nden atrlan birgullenin pargalanyla basrndan

yaralanryor. 4 gun sonra da 5ehit

54

oiuyor. Ertesi gun St. Elmo

Kalesi zapt ediliyor. Temmuz

vc Agu>tos a;larrnda Si.

Angelo ve Sl. Michaelkalelerine defalarca saldrnya

gegiliyorsa da bagarrlrolunamtyor. T Ey1u1'de

Sicilya'dan 10.000 kigilikyardlm gelmesi uzerinekugatma kaldrnhyor ve l3Ey1u1'de ada terkediliyor.S6valyeler boylece TurklerinAkdeniz'de ilerleme:inidurdurmuq oluyorlar.Kar5rlr[rnda, HristiyanAvrupa'dan inanilmazderecede paru aday

^ akrtrliyor

ve \ia11etta inqa ediliyor.

Cumartesi, bugun Malta'ntnkardegi Gozo adasrnr gezecegrz. 15 dakikahk

feribot yolcr-rlufluy1a adaya gegiyoruz. Burasr

daha az degr5lkli[e ugramtS, dofiaI guzelliklen

bozulmamq. Adantn batrsindaki Azure penceresi

ve iQ deniz, jeololrk olugumuyla dofa harikasr:

Merkezdeki Victoria $ehri, kilise ve kalesiyle

tarihhazinesi.Ggantija,devlertnkulesianlamrnagelen taprnak

M.o 3000yrllarrndabuyuktaslardaninga edl1mi9.

Prehis to rikdonemdeyasayan buinsanlarTanrrQa,Toprak Ana

-\stroth'a tapryorlardt. Berekeri temsil eden

si5man kadrn heykelcrgi Malta Venusu,

-{nadolu'daki M.O 6000 yrh ornekleriyle yakrn

benzerlik gdsteriyor Zamanla igtar, Kibele ve

sonunda Afrodit adrm ahyor.

-\lqam olmadan Malta'ya, otelimize donuyoruz.

3u gece yar4ma sonuglannr 6grenecefiiz. Aq11i9

.eremonlsinin yaprldr$ salonda toplantyoruz.Yangmacrlar, Organizasyon Komitesi, misafirler,

. etkililer haztrlar. Once yar4malar esnasrnda

-:kilmig, ilgrne paparazzi g6mntuler 96steriliyor..\rkasrndan tUm yansma dialanni seyrediyoruz.

". nihayet odul aianlar be11i oluyor. Fransrz

F.tografqr Michel Pakiela birincilikleri ahyor.

-iincilik ve ugiinculuk italyan yangmacrlartn.

Odul alanlan kutluyoruz. Gece yansrr-ra kadar

e[leniyzoruz. Bir hafta boyunca, hep birlikteolmanrn olugturdu[u arkadaghk ortamt ieinde

sohbet ediyoruz. Dostluklanmrzr devam ettirmek

du5uncesiyle kargrhkh oiarak adreslerimizl altp

veriyoruz. Boyle bir yarl$mantn Turkiye'de de

organize edrlebileceii duguncesiyle herkesi davet

ediyorum. Seneye gorugmek uzerevedalaEtyoruz.

Bugiin Pazar, Malta'da son gunum. Ugagim geg

saatte. Malta turu yaparken g6valyelerin tarihiyle

ilgrli kitap a1m4trm. Kitabrn iginde Turgut Reis'in

olumunu tasvir eden bir tablo resmi g6rmtg ve

satlcrya mezarln nerede

olabilece[ir-ri sormustum. O

da muhtemelen \'{arsa dakiTurk mezarlrItndaolabilecegini soylemig ve

yerrni tarrI etmi>ti. Bugun

orayr ziyaret edecegim.Bulmam hig de zor olmadr.

Otobusteki yaglr kadrnrneceglm yerl sdyledr ve

i5aretle llendeki Osmanirmirnarislndeki yaptyrgoslerdi. Maalese[. grrrs

kaprsr ki1it1i, etraflnldolagryorum. Malta tasrnrn

i5lenmesiyle yaprlmrg ku1e,

kubbe ve bahge duvarlanbakrmlr, qieeklerledonatrlmrq. Kendimi bir an

icin istanbul'da Eyup

semtindeymrgim gibi hissettim. Yurdad6ndukten sonra, Baliket'nrn kitabtndano$reniyorum ki Turgut Reis, olumunden sonra

Malta'ya deii1, Sancak beyli[i yaptlglTrablusgarp'a gdmulmuq. Orada da Turbesi

varml$. ingilizler 1919, 1921 yrllart arastnda

bazr ittihat ve Terakki y6neticilerini, devlet

gorevlllerim, Meclis-i Mebusan uyelerini Malta'ya

surgune gondermrqler. Bunlann arasfida Ztya

Gokalp gibi yazarlar, Rauf Orbay glbi Mebuslar

varmrs. Surgunde 61en 13 kiql bu sehitlikteyatlyormus.

Akgam oluyor, kryr boyunca yuruyorum.Yatlann, kalnklann

fotograflarrnrgekryorum. Kale

duvarlan, kiliselerrgrklan drrrlmrg.Suda rgrklarrnyanslmalarr,denrzrn kokusu,ne guze1,tatildeyim.

Yoruluvorum ve

acrkryorum. Tarihikule restoreedi1mig, lokantaolarak hizrnetveriyor. Maltagarabr igryorum.Lampuka bahflryiyorum.

Bir hafta ne kadar

da gabuk geqti,anrlarlmadahyorum...

-S&J"Affffg 55m6$$v&s;k\

*3.t iq

o?' $,s...5"#in' o

h lF*uC

ffi**- *ffi&

MaltaI

Malra. Srcilya'nrn a0 km. guneyinde. Alrika nrn

290 km. kuzeyinde. Akdeniz'in orrasrndadrr.Ma1ta, Gozo ve Comino adalartnrn toplamyuzolqumu 320 km2'dir. Bizim Gokgeada ve

Bozcaada toplam alanr kadar. Nufus 350.000kr5iyle Avrupa'nn en l,uksek nufus yo$un1ufiuna

sahip devletidir. Anadili ArapQa o1up, Finike ,

Kartaca ve Srcilya'dan gelen halklann kan5rmrdrr.

Srcak kanh, tlpik Akdemzhdirler.

Malta adasrna i1k ayak basanlar, M.O. 7000,deSicilya'dan gelenler olmug1ar. Paleolitik donemdeyagam magaralarda surmu5, Neolitik ddnemdeM O. 5000'den itrbaren rag ve kerpig evlerdeoturmu5iar. ci[rcrlik baslarnr! \1.O 4000- ]000yrllannda 6nceleri kayalar oyularak, sonralanbuyuk ta5 duvarlarla taprnaklar inga etmigler.M.O. 2500-700 yrl1an arasrnda Tung ve Demircaqlannr ya.amrslar. Irl.O. 700'dc Finrkelidenizci kar,rm, adada kolonller kunnuq, zamanlayerli halkla karrsrnrs. M O.500'de Karracalrlar

da adaya yerle5meye baglamrg. Bu donemdeYunanhlar r.,e Mrstrhlar ile tlcan ihgki geli5mig.

Romahlar, M.O. 21B,de Kartaca'ya ustunluksaglayarak adayr a1mrg1ar.. M.S. 60,da St. paul

Kudus'ten Roma'ya goturulurken gemi batmasrsonucunda adaya qrkrp, i1k hrisriyanhktohurnlarrnr ekmis. Roma inrparatorlugu nunrkiyc bolunmesiyle ada. Bizans impararorluguyonetimine girmiq. 870'de Araplar tarafindanistila edilmig Adada Arap hakimiyeti 2ZO yisiirdukten sonra, ada Norn-ranlann eline geqmi5,

daha sonra da Sicilya Kralhfrna baglanmr5.

St. John Hastabakrcrlar Tarikatr. 10B0,deKudus'te kurulmug, kursal topraklara giden yagh

hacrlann bakrmrna kendilerlni adamr5 brrkurulugmug. 1099'da t. Haqh Seferi'ndeKudus'Un Hristiyanlarca ahnmastndan sonraaskeri bir kimlik kazanmr5, St. John g6valyeleri

adrnr almrg. t29t'de Akka,nrn rnuslumanlanneline gegmesiyle, geglci olarak Krbns,a 969etmisler. 1309'da Rodos,u feth ederekyerleqmigler. Kanunr Sultan Suleyman 1522'deBodrum Kaiesi'y1e birlikte Rodos,u ahnca,ispanya Krah Charles V (garlker-r), Malta adasrnr

ve Trablusgarp'r 1530 inhnda q6valyelere vermig.

$ovalyeler, 268 yrl adanrn elendileri o1mug1ar.

Napolyon, l798'de Mrsrr Sefen'ne giderkenMalta'yr ahp ve govalyelenn yonetimine sonvermiq. 1800'de Amiral Nelson adayr ahnca,ingilizler 1964 yrhna kadar adayr y6netmisler.1964'de ba$rmstzhgrnr rlan eden Malta, 1974yrltndan beri Cumhuriyer i1e y6netl1iyor.

4n -_.1

56 ffimJAff-fff'ffruB-arvaeg{

f

N,fi'Bffi

Avrupo'nln En lyi

i'it$''i'r'' Eff

hunyolsr dshu estetik,

du;lur duhu keyifli.

Kabin Sistemleri Ltd.

Muallim Koy

Kurtderesi Mevkii

Gebze 414A0 Kocaeli

rffi"eE -.iry

RSAt

Ne Barlar Sokaft.,.Ne de Halikarnas...

Bodrum'un En RenkliYerleri Ba$ka Adreste

Neyzen Tevfik Gaddesi iizerindeki dalrg merkezi biirolanndanher tiirlii ekipmanr kiralayabilir, gerekli bilgi ve sualtl e[itim

programlann I alabi I ir, aynca dal lg h iilgelerinindetaylannl iifrenebi I irsin iz.

I T,:::i,hffI":u.'iltili:l:-/ y"k ki Bodrurn'dur. Bodrum'da

dahnacak b6lgelerin buyuk qo$un1ufiu

Karaada'nrn burunlan ve koylanndayogunlagmr5 durumda. Hava ve denrzgar[lanna gore ada koylari rahat dahg

yapmak icln idea1. Bodrurn'unguneybatrsrndakr Gdrece Adast kiyrlanda dahs yapmak rgin Karaada gibi em-niyetli

Dahg merkezinln ve dalgrqlann en gok

tercih ettr$i dahg bolgesi ise Bodrum'un

guneyindeki nuyuk ve Kuguk Reeflerdir.Bu reefler ge5itli sualtr canhlannr ve bit-kilerini gormek rgin kaqrnlmamasrgereken populer bir dahg b6lgesidir

Havanrn ryl oldu[u zamanlar, battdaKargr Adasr, dofu sahillninde ise OrakAdasr mukemmel dahg noktalandrr..Kargr'da degrgik sualtr canhlan gozukse

de bu Orak'ta oldukga az, fakat dip yaprsr

ve dik inen duvarlan ile dahcrlara zevklidakikalar yagatmaktadrr.

KaraadaDahg boigeleri dip yaprsrnrn dahga ve

canhlara daha musait olmasr bakrmrndanguney taraflannda yogunlaqmrg, kuzeyve batr bolumleri ise derinlegen krsrmlanhemen yosun olarak devam ettigindendoiayr bu bolumlere raibet edilme-mektedir.

Bodrum'un yarubaSrnda olmasrna ra$men

son derece tenha olan Karaada'mn dalqb6lgelerini g6yle srraiayabiliriz; FenerBumu, Hrrsrz Koyu, Guney Ucu, Aksona

Bumu, Poyraz Koyu, Delikli Maf,ara ve

adamn hemen grlrneyindeki Yassr Kaya.

Fener Burnu: Burada dip yaprsr g[neydoguya devam eden kUgtk taghklar ve

hemen derinle5meyen bir egimle 30metrede yosunlarla son bulur. Bu bOlge-

de ahtapot, b6cek ve kuguk sungerlerg6rmek mumktndur.

Hrrsrz Koyu: Bu koy da14 iqin qok guvenliolmasrndan dolayr daha qok egitimlerdetercih edilir. Fakat agrktaki burnun

Yazr ve Fotograflar:Engin AYGUN

Karadda: Aksona Burnu'nda sanger haph eshi bir qapa

ss #ffiAEH'EmS'wras.6

..;+1ii1iffi:,, .:ilrr:i:i!l'i:,1!

:,irrL.-liJ.t:,:l

b.d.F..m.F

*-;',- :b*

-.-

-zt

1.-,

tt'

.5*,rE

f"*

t

Ag-rlth lrcmettntzi ya da

tipl eini zt y antntza al m antza

Sereh Yoh. Ddh; merkezlei

4oh geni5 ehtpman sec,ene!\tle Bodt'umt da hizmehnizde.

arkasrna geQerseniz derinlesen kayahklannustundeki sungerlerin Uzerine oturmus orfozlan

yakrndan izleme olanagrnlz var.

Hrrsrz Koyu'nun en 6zel yeri de iq taraftaki dar

ve uzun ma$arasrdir. Bu ma$ara sadece dahg

rehberlennrn esliqinde, gok deneyimli dahcrlara

tavsiye edilir. Ma[ara gok dar olmakla beraber

onlarca me[re adanrn icrne devam errnektedir ki,bazr krsrmlarda glqman bir dal4crn geqemeyecegi

bolumler rrrevcuttur. (Bu ma$ara ile ilgili detayh

bilgi ve [otogra[1arr gelecek sayrlarLmrzda

yavrnlayacagrz).

Giiney Ucu: Burnun kuzey yonune do$ru yuz-

erseniz, 30-35 rnetredekl geni5 kovugu r.e

icindeki yuzlerce krrmrzr kuguk bahklan girrebi-

lirsiniz. Fotolraf makinamz yammzda ise burada

eok degisik renk r.e g6rr-intr-iler elde etmeniz

mumkunclur.

Aksona Burnu: Aqrk denize do$ru grkrrkga 30-

40 metreierde fazla parqalanmamrq amphoralar

ve ustu sungerlerle kaplanrnrg dort trrnakh eski

bir demir gapa gdreceksiniz. Qer.rede karagoz r.e

sarpa suruleri devamh oiarak bulunmakta, az

sallda da laos ve murene rastlamak mumkun.

Gorece Ad"as: Kurt Burnu'nd-a

ptnann iginden ahmaya calcan

bir ahtapot.

Bu ahtapot,

hilinmeyen bir zamanda batmrq

ticaret gemisinden kalan amphora tarlalarr,iizerisiingerle sanlmrE eski hir qapa,

orfozlar, akyalar Bodrum'un en sessiz

ama en giizel, en etkileyici kiigelerindesizin tarafrnrzdan kegfedilmeyi bekliyorlar.

Poyraz Koyu: Kayahklardan buruna degil de daha

iQte kalan krsmrndan taglann bittigi derinligeulagrrsamz genig bir kumiuga gelinir. Buradan

10-15 metre daha agrhrsanrz, 38 metrede birinsamn iqine rahat srgabilecegi btyrik bir sunger-

le karqrlaqrrsrmz.

Daha derinlere, 50 metrelere gelindiflinde ise

buyuk bir basamak gibi bir kayahk gruplakargrlaqrrsrniz ki burada bir gok orfozu bir aruda

gormeniz olasrdr.

Delikli Ma$ara: Qevrede bir eok kusuk magara

olmasrna karqrn Delikli Maf,aralmn igi 8-10 kiEryi

alacakkadar buyuk ve giriqi de qok genigtir. Bu

bo1'ut yukan dogru devam ederken daralip birbaca gibi sadece tek bir kiginin gegebilecegi

darh$a erigtikten sonra kayahklann srg tarafina

bir qlkg verir. Genelde qogu dahcr genig taraftan

girip bu baca gibi yerden grkmayr gok heyecan

verici bulur.

Yassr Kaya: Kendi bagrna bir adacrk olan bubolge akrntrya agrk krsrmdadrr. GuneydoSu

Larafrna gidildikqe derinlik 50-60 metrelere ulaquKur aada: Povraz Burnu'nda 38 metrede bnyilk delt siingt:r

60 -€trJAffiEEe6ffiYAS;F\

ffi#ffi

.-

-*-

"a*\..

iI

t"+

fakat 40 metrelerde buyuk orfozlar ve 50 metre-

Ierde ise buyuk boru sungerlerin ktimelendigihsrmlan gorebilirsiniz.

Giirece AdasrKurt Burnu: Hafif bir eSimle derinlegen, ig

krsrmlarda ahtapot, karag1z suruleri, lahoz, orfoz

gibi canlrian ve ban amph.6ra krnklanm bulabi-lirsiniz. Burnun arka taraflndan Kos'a do$ruydneldiginizde 33 metrelerde bahkgrlann dibe

brraktrklan, mantarlanmn suda asrli kahp birperde g6runumu verdiSi af, kritlesi de

[otografqrlann ilgi odagrdrr.

Biiyiik ve Kiigiik Beeller: Bodrum'un en iyi dalqbolgeierindendir. Her iki reefrde de aradtgllztum deniz canhlan ve manzaralanm bulabilir,sualtr fotograf ve video qekimlerinde de birqokpozisyonu g6runtuleyebilirsiniz. Birbirlerine gok

yakrn olan reeflierin zeminleri benzerlikler gos-

terir.

Yizeye yakrn olan taraflan 5-6 metre birdenderinlegen've gtrney dof,u tarafinda olan dikduvarlan ile 30-33 metrelere ulaqrrlar. Orfoz,

Lahoz grbi iri bahklan buralarda kovuk iqlerinde

hatta dqanda dolagrken, bazer de bir sungerin

ustirnde ot ururken bulabilirsiniz.

Duvar taralrnd a bazr zamanlarda buyuk Akya

surrileri ve sinaritler gegigler yaparlar. Zerrrir.e

inildikqe yuzlerce karagbzin suruler halindeakrgrm seyredebilirsiniz.

25-30 metrelerde derin dar kovuklar bulunur.Elinizde bir sualtr feneri olmasr, buradaki

Garece AdarKurtBumu'nda

25 metrede

alahmh

bir amphora

.' vebahhadamlar.

canhlan daha yakrndan ve

renklerini anlayarak incele-

menize firsat verir. Bu ko-

r,uklara dikkatli bahldrkqa

bazrlarnda murenlerinyuva yaptrgl krsrmlararastlayabilirsiniz.

Kargr AdasrHavanrn iyi oldugu za-

manlarda gidilen Akyariartarafinda kuguk bir adadrr.

Adarun ustu ve dip taraflanqok girintili ve grkrntrh birgekle sahiptir ve bu kayalar

30 metre derinlere kadar

ulagrrlar. Yine qewedeki qok

qegitli canh ve bahk srimleri

burada da bol miktardag6rulur. Qo$o zamarr derriz

duzgon olsa da akrntr bubolgede kendini belli eder.

Orak AdasrBodrum'un uzak dahq

bolgelerinden biridir. Kryrdaki kayahklar birbi-rine paralel testere gibi qekiller olugturmuqlardrr.

Guneye grkrldrkqa srf, kayahklar birden dik biregimle 50-60 metrelere kadar inerler. Dik

yamaqlar uzunca mesafeler devam eder, bir qok

bdlumde de kourklar ve kuguk magaralara rast-

layabilirsiniz. Fakat burada sualtr canhlan Reef

ve Kargr'daki kadar ge9it11 ve bol degildir.

UlagrmBodrum'a otomobil ve otobusten bagka

gok klsa zamanda ulagabilece$iniz birde havaalam mevcut. Buraya hergunTurk Hava Yoilan'nrn kuquk jetuqaklan ile rahat ve gabuk ulagmak

elinizde.

Dalmaya giderken tupunuzu ve agrrirk

kemerinizi tagrmarlza gerek yok, gUnkU

dahg merkezlerinde tup ve agrrhk bagta

olmak uzere di$er ekipmanlar da yeterli

miktarlarda mevcut.

Not: Dalrgtan sottra, ueag,a

binmeden 6nce dahs bilgisaya-rtnrTila le ao.ll{. tablonuzdabelirtilen uqnq ydsa,$tnt uttut-n6ym.

Kar aada: Giney U cu' nda hovuhta btr dahct t e htiqiih ht mtzt b ahhl dr

62 ffiw&&ffmm83ff'NwesPlS

*' Kqlire - Hizmet - Ciddiyer

Egepen'inzengril

qeeidiy'eytlscnscakmekqnler

yorufiyoruz

Bakrk6y:(0212) 571 10 43Fa,r {0212) 561 13 40B.Qelanee:(0212) 883 48 03 - 881 33 5sFa,r (0212) 881 13 74Begy0zevler:{02121 537 68 30 - 535 08 95Fax {0212) 537 68 30

$eytan,Ayrrntrda Gizl idir

Scuha kazalannrn % 50'siYiizerlik ve Denge Yele$i'nin iglevini tam olarak anlayamamak

ve onu dofiru kullanamamaktan kaynaklanlyor.

Yazr Giikhan f UnfSualtr Aragtrrmalarr Derne$i Bagkanr

korkutan olay, dahcr adayrmn Y.D.Y. velveya

diger nedenlere ba$h olarak yukan firlamasrdrr.

Tabii ki egitim slraslnda karqrlagrlabilecek,

yuzerlige bagh diger bazl tehlikeler de vardrr.Yaprlan g6zlemler ve aragtrrmalar gdstermigtirki, dahcr ile Y.D.Y. arasrnda ciddi bir sorunsozkonusudur. Bu sorunun kokeninde;. Dahcrmn aldrgr egitimin kalitesi,. Denepm duzeyi-dahg sapsr,. Dalrcrnrn kigisel beceri ve ussal dizeyi,. Y.D.Y.rne ba$h tasanm sorunlan,. Y.D.Y.'ni satrn alrrken/kiralarken segimde

yaprlan bazr hatalar gibi etkenler yatmaktadrr.

SCUBA temel egitimlerinde genellikle Y.D.Y.

kullanrmr ve buna ba$h ytzerlik becerileriuzerinde bazt egitmenler yeterincedurmamaktadrr. Dolayrsryla ogrenci, eksikyetigmektedir.

Baglangrg aqamasrndaki dahcrlar, kurs bitimininardrndan 10-20 dal4 sonra, ancak yuzerliliklerinioturtabilmektedirler. Yani dahg sayrsrmn artrgr

ve dikkat bu sorunun eozumu igin 6nemlidir.

Bazr dahcr adaylan ise eegitli nedenlerle(ilgisizlik, dikkati dagrtrcr difler etkenler gibi)beceri.yi geg kavramaktadrrlar. Bu sorunda6gretmenin yetersizligi ve hareketi kotu/yanhq

aktarrna ekikligi de rol oynayabilir. Y.D.Y.'lerde

ve 6zellikle giSirmdsdndurme mekanizmalannda

belli bir standart olmadrgr igin dahcrlar, dzelliklekirahk malzeme kullandrklannda bazr sorunlarlakargrlaqmakta ve acemilikler g6rulmektedir.

Y.D.Y.'ler dncelikle dahgrn amactna ve dahg

disiplinine (teknik, sportif , rekrasyonel) uygun,egitim ve deneyim dizeyine g6re seqilmelidir.Baglangrgta yukarrda srralanan noktalara dikkatedilmesi olugabilecek acil sorunlan dogmadan

engelier. En iyi kurtarma, olugmadan sorunutespit eden ve onu onleyen kurtarmadrr. Bu

yiizdet dahg kurtarma kurslannda, 6grencilere

anhk ivedl olaylan olugmadan ve geligmedentanrmlayabilecek ipuglannrn neler oldugu6gretilir.

ir soylenceye g6re; Argimedisrin"Evreka..Evreka!" diye ba!rrarakhamamdan yanqrplak dqan firlarnasrndan

bu yana Yuzerlik (yuzerhhk) hakkrnda qok qey

biliyoruz.

Eskllerin "sephiye" dediklen yuzerlik, dah5

olaytnda en onemli yeri Lu[an becerilerdenbiridir. Tum SCUBA daiig temel egitimlerindeen gok uzennde durulan krlgrsal qah5rna,

luzerliktir. Qunku 1-uzerlifinl kurmu5 bir dahcr,

kendini kontrol etmeyi billyordur, gevresine

daha az zarar verir. solunumu daha verimlidir.dolayrsryla hava harcamr daha azdrr, kendinikonforlu hisseder, istedigi noktada kalabilir...

Oze11ik1e dogru palet vurug teknikleriylebirlegince 1,uzer1ik, dahg guvenliginin en onemli

Ogesidir Yuzerlik ve yuzerlik kontrolu, dah5rn

ternelidir. Yuzerlik sorunlanm gdzmuq bir dahcr,

artrk dalabiliyor demektir. Yuzerligi saf1ayan en

6nem1i dal4 aleti rse, hig quphesiz krsa adr Y D.Y.

olan Yuzerlik ve Denge Yelefli'dir. Y.D.Y., hem

yuzeyde rahathk ve guvenlik saglarken, ayr-n

zamanda sualtrnda doial yuzerligi saglamamrza

yarayan ve gofu zaman (dugmelerine basrlmadrgr

zaman) dahstaki en sessiz arkadagrmrzdrr.

SCUBA dah5 donatrsr iginde e1le en gokkullanrlan ve en kompleks dahg aletidirdi,vebiliriz. SCUBA dahcrsr adayr 6$rencilerin de

en qok zorlandiklan beceriler, yuzerlik i1e rlgrli

olanlandrr. Dahg efitimcilerini ise en qok

64

1979 yirttda yaprlan bir aragtrrma; kontrol drgr l

r.,e plansrz yaprlan yukseimelerin yolaqabllecefi anr ve hrzh grki5 blgimindesonuglanan ivedi durumlann 6nlenebilmesi

iqin Y.D.Y.'nin dogru ve duzgunkullanrlmasrnr safilayan bir eflitimyontemlnin olugturulmasr gerekliliginiortaya koymu5tu. Dogal olarak hemen

eldeki efitlm yontemi gozden gegirildr

ve yeni bir oflretrm biqimi SCUBA

temel egltim programlanna konuldu.Uzun yrllar suren bu arastlrmanlnrgr[rnda olugturulan programlarlaegitimler devam ettirildr.

Oysa, gegenlerde yaprlan yeni birara5tlrma ise, agalrdaki 5u ilgingsonuglan veriyordu: Dah5 kazalannr

ve o1ay1anm, nitel ve nicel olarak, en

iyi izlcrnc vc kayrt ctmc sistemrne

sahip ulkelerin bagrnda gelenAvus[ra1ya'da meydana gelen 100

o1um1u scuba kazasrmn g6zumlenmesi

strastnda 9" l2'lik bir oruntn sisirici-

duzeneginin bozulmasr sonucundaortaya grktrgr goruldu.

Krsa adr DIMS o1an, DalqKazalan G6zetim

Aragtrrmasr srrasrnda; Y D Y. ile ilgili oian

dahg kazasr raporlan analiz edildi. Y.D.Y. ileifukili oldugu belirtilen 154 vaka sozkonusuydu

Bt kazalardan 48 tanesi eesitli bieimlerdeyaralarrma ve incinmeyle sonuglanan hasarh

vukuatlardr. Y.D.Y. ile iliqkili kazaiann oluq

srkhgrna gore dizilmiq qizelgesi Qizelge 1'de

96rulmektedir.

0tiziimleme(ler)Y.D.Y.rnin iqlevini tam olarak anlayamamak ve

onu dogru kullanamamak, kargrlagrlan ivedisorunlann nedenleri iqinde o/o 50'1ik bir yere

sahiptir. Ozellik1e, Y.D.Y.'ni nasll s6ndurecegini(boqaltacagrnr) bilmeyen dahcrlar (ki bu tursorunlar sadece gaylak ya da yeni diyeadlandrnlan dahcrlara ozgu bir sorun degildir!!),

bu orana dnemli bir katkr yapmrglardrr. 89

olayda dalrcrlar qrkrg hrzlarrnryavaqlatamamrglardrr, gunku herhangi birnedenle Y.D.Y.'lerini s6ndurememiglerdir.Sozkonusu bu 89 o1a1,rn 40 tanesinde asrl neden,

dahcrnrn Y.D.Y.'nin nasrl sondurulece$inibilmedigi (!) basi.t gereegine dayantyor.Buna g6re, qu pratik sonuca ve uygulamaya

ulagabiliriz. Dalicrlar, herhangi yeni bir Y.D.Y.

satln ahrken ya da kiralarken, 6nce onunfonksiyonlan hakkrnda kapsamh bilgi almalan

ve uzerinde el alqkanhg yaratacak kadar, yeterli

sayrda deneme yapmahdrrlar. Her dal4tan 6nce,

Y.D.Y.rnin qahgmasr, tokalan, kayrqlan,dogmeleri denemeli ve bu i6lem dahg oncesi su

drgrnda ve su iQinde mutlaka yaprlmahdrr. Biz,

buna "Dahg Oncesi Guvenlik Ahgtrrmasr"

diyoruz. Ne yazrk ki dahcrlar, genellikle bu

basit ve krsa iglemi yapmayl ihrnal ederler.

Kazalann uqte bin (1/3) oranrndaki nedenininA.B. 5i5iricisi r1e i1gi1i oldufu ortaya qrkmrgtrr.

A.B. kamersrnr (hortumunu) giqiricimekanizmaya yanh5 ba$1amak, bakrrnsrzhk (ruz

ve toz pargacrklarrnrn sertlegmesr ve

mekanizmayr kilitlemesi), hava srzdrranbaglantrlar ve hortum elemanlarr, 5igiriciduzeneginin dogru e1 iqinde dofru konumdatutulmamasr baqhca sebeplerdrr. Bununla

beraber, en tehlikeli rvedi durum ise 5iqiricinin,dah5 srrasrnda birdenbire harekete gegerek

Y.D.Y.'nin kendi kendine giqrnesine neden

olmasrdrr.

15 kaza raporunda boylesi bir durumgozlenml5tir ve %'10 oranrnda hasarh vakaya

neden olmugtur. Bu tur olaylann birgo$ununnedeni kotu malzeme bakrmrdrr. $igiricidtzenek, her dahEtan sonra mutlaka bol su i1e

yrkanmah ve yrlhk bakrmr yaptrnlmahdrr. 25

kazada dahcr, gigirme ve s6ndurme d6gmelerini

birbirine kanstrmas ve yanhg dugmeye basmqttr.

Yani sdndurece$i yerde gigirmi5tir! I kazada ise

dahcr, qiglrmesi gerekrrken, Y.D.Y.'ni sor-rdurmu5

ve hrzla derine dugtugu saptanml$tlr. Bu turkazalar en Qok incinme oranlna sahip grubu

olu5turmaktadir (Bakrmz glzelge 1).

Ornegln, gigirici i1e sondurlicn du[melerikesinlikle birbirinden avrran bir tasarlm

degrsikli$, bu tur bir kangrkhgr muhtemelen

onleyebilir. En ideali, gigirici ve sdndurucu

mekanizmalarl, tum uretici firmalann,ortak goru5 birligi rginde, standart blrolgiiye ve bigime getrrmeleridlr. Boylece

. farkh rnodel ve rnarka Y.D.Y. kullanan

dalr5 e5lerinin, birbirlerine yardrm

etmelerr kolayiagabilir ve ivedidururnlarda rnudahale hrzlarr ve

becenlen artabilir. Y.D.Y.'mn kaldrnna

gucunun yetersiz kaldrgr durumlannnedenleri; tar-rk iginde azhaya kalmasr

ya da hiq hava kalrnamasr. sisirici

hortumun baglantrlarrndakl hava

kaqaklan, sondurme valfrnin bozukolmasr ve gigirme/sondurme

mekanizmasrnr kullanabilmekteki beceri

sorunlandrr (glgiricryi yakalayamamak

gibi)

Bu tur sorunlann go[un1u[u, dalq oncesi

yaprlacak basit bir konrrol i1e

engellenebilir. Aynca raporlar, bazr

dahcrlann Y.D.Y.'nr afrz1a grgirmeyi

blhnediklerlni ilade ettiklerini ortayakoynugtur. Bu kazalann sekizinde (B) (hepsi

de incrnmeyle/hasarla sonuglanmrgtrr)dalrcrlarrn, agrrlrk kemerini atmadrklarrsaptanm$tlr. Di$er dahq kazalan lstatistiklerine

bakrldrgrnda, ylne gdrulmektedlr ki, geneliikle

agrrlrk kemerleri atrlmamaktadrr. Olumcul kaza

raporlannrn qogunlu!unda, dahcrmn uzerinde

agrrhk kemeri oldu$u haldu bulundulu rapor

edllmigtir Gelecektekl scuba dahg egltimlerinde,

afrrhk kemerinin atrlmasr pratiginin programlara

eklenmesi beklenrnektedir. DIMS eahsmasrnda,huh qrk4a rl4kin 267 olay toplanm4trr. Bunlann

75 ranesi, Y.D Y ile ilgi1i sorunlardrr $agrrtrcrolarak bunlann o/o 50'si, incinme ve bedensel

hasan igermektedir. Bu sayrdan 6 olayda dahcr,

sondurme du$mesine basmasrna ra$men, grkr5

hrzr kesilmemistir. Cnnku bogaltrna/sondurrne

mekamzmalan yetersiz kaimrgtrr. E[er bundan

ffiffiAE"€':fl 6sm6N'YAg.{Tq

bu tur sorunlann ustesinden gelinebilir. Bu

verilerden anlagrlacaf,r uzere dahcrlar, Y.D.Y.'leri

uzerinde agairdaki noktalan dikkate almakzorundadrlar:1. Dof,rudan gigirici mekanizmasrnm iqinde

tuz/Loz katrlagmasrna flrsat vermemek2. $igiricinin A.B. kamgrsrna bagr olduf,undan

emin olmak

3. Ainzdan ve doSrudan gigirme duzeneginin

duzgun gal4masr

4. Sisirici hortumunda hava kagagr olasrhgr

5. $iqiricide agzhk pargasrmn doSru yerde ve

gahgryor olmasr

6. $i5irici ve sondurncunun saf,lam olmasr ve

kolay erigilebiliyor (ele gelebiliyor) olmasr

7. Y.D.Y. tam dolu qiqik oldugu durumda hava

kaqrrmamalr

8. S6ndurme dugmesi qahgmah ve herhangi birkrnk/1,utrk eksik parqa olmamah

9. Cabuk boqaltma valfi gahgryor olmah10. Dahq tankrna Y.D.Y. dogru ve srkrca takrh

1 I. Y.D.Y. izeinizde iken rahatsrmz, tum toka

ve kayr5lar yerinde ve gergin

12. Y.D.Y. tam dolu iken soluma gualugu

yatatmtyot

Qizelge 1'e bakarak bu verilerin Y.D.Y. ile ilgilikazalann mutlak niceligini yansltrp yansrtmadrgr

hakkrnda bir gupheye dugebilirsiniz. Bu dogru

bir yaklagrm olabilir. Kaza raporlarl mutlaksayrlardrr. Aragtrrmacrlar, bu ttr girdilerinomUnat6r veri ya da denomunat6r veri oiarak

adlandrnrlar. Bir kazamn grk4rna ve sonuglan-

masrna ili5kin korrelasyonu ile pek ilgilenmezier.

Sadece hata, plansrz olaylar, 6n1em nedenleri ve

olaya katkr saglayan etkenler ile ilgilenirler.

Kazalar (incinme ile sonuglanan-vurgun ya da

tuzlu su soluma veya 61um gibi) bir hatadaryada hata toleransrmn qok az oldu$u uygunsuz

zamanda olugan plan drgr bir geligmedenkaynaklamr. gayet bir dahcr, suya girip agagrya

inmek isterken, yanhqhkla qiqirici ddf,mesine

basryorsa bu durumda incinme olasrhSr enaz

dtzeydedir. eunku dahcr, zaterLylzeydedi ye

hatasrn kolayca farkederek duzeltebilir. Bdylesi

bir kaza rapor edilmeyebiiir. Bununla birlikte,ef,er dahcr, aywhatayr agagrda yaparsa, durumtamamen defl1sebilir. Yanlq dogmeye basrlmasrm

izleyen ard4rk durumda ise, hrzh bir grkrq iledahcr ciddi bir biqimde incinebilir ve hatta61ebi1ir. Bu durumda kaza, inclnme iqerdigi iginen kolay erigilebilir kaza verlleri toplamamerkezine uygun bir formatta olay raporedilebilir. Kaza raporlannda, geneliikle incinme

ve hasar veriieri uzeiinde durulur. Bunundqmdakiler genellikle gozardr edilir. Ama vaka(olay) raporlan, incinme olsun olmasrn tum budurumlan iqerebilir. OIay Raporu lle KazaRaporu arasrndaki ince aynm bwada yatar.Genellikle yanhg anlagrldrgr igin, incinme ve

61um iEeren kazalar rapor edilir. Oysa

incinmeyle songlanmayan, onceden farkedilerek

6nlenen kaza adayr olaylar dahi veri toplama

merkezlerine gonderilmeli'ilir. Olay raporlan,dahcm-rn incinmesinden ve 6lmesinden daha qok

diger teknik detaylal yansrtmahdrr ki olayrn

analizi saghkh olarak yaprlabilsin.

Bilgiler iglenince ve analiz edilince,

olayiann gerqek nedenleri anlagrlu ve

6nlemeler yaratrlabilir. Bdylece da14

guvenligimizin iyileqtirilmesi ve

geligtirilmesi mumktrn olabilir.Dunyada birqok ulkede segilmiq bazr

kurumlar, bu veri toplama ve

96zumleme igini ustlenmiglerdir.Dal4 kazalanmn ve ivedi olaylanntoplanmasr; verilerin hemen tasnifive atalizi igin Turkiyetde ciddi ve

kapsamlr galrgma yapan bir yergegmigte mevcut defiildi. 1995yrhnda istanbul Universitesi, QapaTrp Fakultesi, Hiperbarik TrpAragtrrma ve Uygulama Merkezi,HITAM bunyesinde Qahgacak bir

1

Sorun ya da lncinme I{edeni

Dahcr Y.D.Y.ni siindiiremedi

Otomatik qigirici bozuldu

Giivenlik duraIrnda Y.D.Y. sorun gkardr

$igirme/stindiirme diigmelerini gagrrdr

Y.D.Y. yetersiz yiizerlik sa(ladr

Y.D.Y. hava kagrdr

Siindiirme/bosaltma hrzr yetersizdi

Dahcr qigirme mekanizmasrnrn yerini bulamadr

Y.D.Y.nin agrn gigmesi suya girigte sorun yarattr

Dahcr siindiirme diiImesinin yerini bulamadr

Dahcr aIrzla Y.D.Y.ni nasrl qigirece[ini bilmiyordu

Hrzl bogaltma valfi ktitii gah$tr

Siind[irme mekanizmasr bozuldu

Y.D.Y. dahcrnrn iistiine uvgun til eiide deEildi verahatsrzlkveriyordu'-Dalcr otomatik gigiriciyi do!ru galgtrrmayrbrlmryordu

Y.D.Y. gigirici kam gsr hava ka gnyordu

Y.D.Y. tam qiqik iken solunumu engelledi

Dalcr stind0rec

0lay Sayrsr

8g

33

26

Sayrsr

25

16

7

6

5

5

5

4

4

3

41

11

16

10

I0

1

I

0

1

2

0

1

3

3

2

1

I

1

0

0

0

I

Da14 Kazalan Veri Bankasr igin baglangrq yaprldr.

HITAM-DKB krsa adr altrnda etkinliklerinisurdurecek bu merkez, Turkiye'de farkhkesimlerde yurutulen sualtr gal4malanmn daha

saghkh bir zemine oturtulabilmesi iqin onemlibir g6revi Uzerine almrg bulunmaktadrr. Bu

giriqim, tum Turkiye sualtr toplulugu igin 6nem1i

bir agamadrr. Her disiplinden butun dalicrlann,

meydana gelenkazave/veya acil olaylan buraya

rapor edeceklerini dilemekteyiz.

Ancak, bu merkezin olaylan sadece trbbi yonden

degil; aynr zamanda teknik ve malzemeyonunden de ele almasr gerekir. Bu nedenle,

merkezin gahgma kadrosu iqine gonulluprofesyonellerden segilmig gegitli uzmaniann,e$itimcilerin ve de muhendislerin katrlmasr

faydah olur kamsrndayrz. Aynca baglangrqtan

itibaren bilgisayar destekli veri tabam y6netimi,

merkezin bagansrm artrracaktrr. Onemli olan birbagka nokta ise, kiqi haklanna bir zarargelmemesi ve dahcrlarla daha kolay iletisimegeqilebllmesi igin, merkez yoneticilerin kapakgizliligine 6nem vermeleri gereklidir.Doiratr-insan-Egitim dongusu iginde kazalarrr've ivedi olaylann q6zumlenmesi, ince aprntrlara

girilmesi, ileri vadede daha saghkh sonuglar

Setirecektir Unutmayrn!geytanaynntrda gizlidir. .*dYXt \

Danrgrm KaynaklanDr. Chris Acott, An Analysis of BCD Incient ReportsReceived by the Diving Incient Monitoring Study.1995, PADI UnderwaterJournal, Third Quarter 1995:26-27

John Hardy & Yal Hodges, BC Lite, 1995, Rodale'sScuba Diving Magazine, September/October'95 : 60-65,73,83David Rhea, Cathy Rhea, Stacy Mills, Linda MillsTeaching Bouyancy Control, 1993, NAUI Sources: TheJoumal of Underwater Education, March/April: 50-53,PADI Rescue Diver Manual, 1993 Edition, Edited byAIex Brylske & Drew Richardson: 85-90BSAC Sport Diving Manual, 1993: 74-77Dr. gamil Aktag, HITAM-DKB Qaf,n Mektubu - BilgiYaprag - 1995

66,ffi'ffiffifftr@ffieTYe$l&\

ll

rcilffi*,IIE""T",LJI:S

C Ayna yaprgtrncrlarr

C lsrcam dolgu maddeleri

O izolasyon maddeleri

O Cama, a[iminyuma, galvanizve paslanmaz geli$e yaprgtrncrtrkayrcr macun

Ttirkiye Mrimessili

MerkezTel

BriroTel

- --:Gam Sanayii ve licaref A.$.Meqeli Sok.No. 3813 4. Levent 80650 istanbu(0212) 264 21 93 Fax : (2121 278 46 13Zuhal Sok. No.4 Qa$layan 80340 lstanbul(0212) 241 14 60 Fax : (212) 231 42 37

Sualtlnda KusursuzSolumanln Garantisi :

Dacor Extreme PlusUzun ytllardlr en iyiyi arayan

ve bunu da daima bagaran Dacor,deneyiminin yeni kanltl Extreme Plus ile

teknoloiinin sualtlndaki iinderli$ine devam ediyor.

YAZI: Biilent EROL

acor, da14 endustrisinde 40 yrh agkrn

bir suredir zirvede kalmap baqarm4 birmarkadrr. Bu baqannrn altrnda

aragtlrma ve geliqtirmeye verilen 6nem

yatmaktadr. Da14 endustrisinin geligtiriimesinde

son derece Onemli bir rol oynayan dahg medyasr,

yapm6 oldugu butun karqrlaqtrrmah testlerde

Dacor'un bu nstunlugunu kanrtlamrqtrr.Dacor'un sektorde ismini en fazla duyurdugu ve

q6hretini pekigtirdigi urunler hiq kugkusuz

bugune kadar uretti$i regulat6rlerdir.

Son kugak regulatdrler arasrnda en geligtirilmig

model de EXTREME PLUS'drr. Ashnda bu model

Extreme modei regulatdrun birinci kademesjnde

yaprlan geli5tirmeler ile ortaya qrkm4or. Extreme

Plus'rn birinci. kademesinde bir adet yuksek

basrns (HP) grk4r, dort adet de alqak basinc (LP)

qrkrqr bulunur. Ancak algak basrng qrkrglanndan

ikisi de 90 "C'lik bir agr alam i1e bulunduklan

y.uva iqinde donuq yaparlar. Bu Qrkr$lardan biriregulatorun kendisi, ikincisi de BCD. kamqr

baglantrsr igindir.

Bu sistem, dahcrmn bagrm rahathkla sa[a, sola

ddndurmesine olanak saf,ladrp gibi regulatdr ve

BCD kamqrlannrn gereksiz yere kasrlmasrnr

68 ffiffiffitr'Hm0srxxrs#x

ilhhademe pistonuna

e5lih eden diyaJram

Qetresel huru contah

biincihademe

t\:

Hara enjehsiyon tibilBirin, i hade me r egLii"r r.rr dr. yulrsr Solunumhontrol

butonu

6n1er. Bu sistem dahcrya, 6zel1ikle ma$ara ve

batrk dahglar iQln eok onemh bir avantaj

sa!lamaktadrr.

Extreme sedsinin en onemh farklanndan biri de

birinci kademenin tum iq pargalanm, Qok lyi blrdizi1ig1e bir arada tutan tek bir pargaya sahip

olmasrdrr. Bu parga qevresel olarak kuru. airtrmhdrr. bu da silikon krrlenmesini onler.

Regulat6run tum birinci kademe parqalarrnrn

tek bir parQa iqerisinde toplanmri olmasi da

buyuk bir servis ve bakrm kolayh$r demektir.

ikinci kademe ise duzgun agrh olmasr ve haflfoluqu nedeniyle dahcrnin Qene yorulmasmr onler.

Qokazbir gabayla nefes gekebilme ozelligi, birayar dufimesi ile daha da artrnlmrgtrr. Derinsularda dahcr hava akrq hrzrm kendi arzusu

DtyaJram egzozvalJi

ihinci hademe r egilatitr dt5 y aprst

90" h"arehet yetene{ine sahip 2 adet al{ah bastnc

(LP) EthrStna eh olardh diger tht udet alQahbasrnc

grht5tyla t e 1 adet yiilseh b dstne GIP) erhrsrylakusursuz btr r egilatir.

T'im biinci hademe tg p ar galan

birarada tutan odiler tasarLm

paralelinde artlrabillr. Bu duzen regulat6run her

derinlikte aynl performansla kullanrlmasrnr

sa$lar. Kolay nefes verebilmek iqin de duzgun

bir egzost grkrqrna sahiptir. Bu dzellikteki birregulat6r, uzun yrllardrr en iyryr arayan ve bunuda daima bagaran tecrubenin urunudur. Dacor,

Extreme Plus ile teknolojinin sualtrndaki

te glneSe dal,anrhlt regilator gantasr

dnderli$ine devam etmektedir

ffiffitrE 6sr)@$rYd,sp4'

\:r

DENIZDEN grKAN HAZ|NEMrsrr'rn iskendenye kentinde geetigimiz aylarda

bulunan ve dunyamn 7 harikasrndan biri olan

iskenderiye Feneri'ni grkarma gahgmalarr

surduruluyor. Arkeologlar, deniz altmda tonlarca

agrhkta sfenkler, sutunlar, heykeller saptadrlar.

Arkeologlara gore deniz dibindeki antlk doneme

ait kahntrlann sayrsr 2.000'den fazla. Billmadamlan bunlann arasrnda efsanevi iskenderiye

Feneri'ne ait parqalara da rastladrlar. iskenderiye

agiklannda fenere art qok buyuk bir "torso"(bagsrz heykel g6vdesl) dev r.rnglerle denizden

crkanldr. Fenere ait parqa, arkeolojinin en 6nemli

buluglanndan bin olarak kabul edlliyor. Ey1u1

ve Ekim ayrnda 34 parcanrn gun lsrglnagrkanlmasrm saglayan Fransz bilim adamr,Jean

Yves Empereur, eserlerin gegith d6nemlere ait

oldu$unu sdyluyor. iskenderiye Feneri'ne ait

olan torso, J.2 ton agrrhgrnda. Blr zamanlar

tacryla birlikte fenerin 130 metre oldugu tahmin

ediliyor. Deniz dibinde bulunan bir sfenksln

ise, yine iskenderlye Feneri'nin safinda ve

solunda bulunan iki sfenksten biri oldugutahmin ediliyor. Arkeologlar, deniz dibindeki2000 parqadan 20'sinin fenere ait oldugunu

tahmin ediyorlar.Bilim adamlan bu pargalann

denize nasrl dustugu konusundaki teorlleruzerinde de qalsryorlar. Bir olasrlrga gore, M.O.

33 I yrhnda Buyuk iskender tarafindan kurulan

ve bir anda demz ticaretinin en onemli merkezi

haline gelen iskenderiye kentrndeki fenerin

pargalan, depremle ve yukselen deniz seviyesi

i1e sulara gomuldu. Buyuk iskender'in gocukluk

arkada5r olan Kral Ptolemaeus tarafindan Pharos

Adasr'mn kayahklanna yaptrnlan bu eser, tig

kattan oluguyordu. 130 metre boJ,uyla, Keops

piramitlerinden sonraki en yuksek yaprydr.

Fener 1000 1,r1 boyrnca gdrevini yerine getirdi.

Ancak M.S. 700 yrhndaki buyuk depremle,

tepesinde Zeus'un bir heykeli bulunan

"Mrsrrhlann Gokdeleni" g6ktu. Kuzey Afrika'ptitreten 1307'deki depremle dev yaprdan arta

kalanlar da sulara gdmuldu. Arkeologiar, bu

muthn buluglarla, iskenderiye Feneri'nl yeniden

orijinal buyuklugunde ve modelindeolugrunnayr umuyorlar. Daha 6nceki tariflerintumuyle antik d6nem yazarlartna ait oldugunu

soyleyen arkeologlar, denlz dibindeki pargalan

tumuyle grkanp grkaramayacaklannr ise

kestrremiyorlar. Qunku bu iq igin milyarlarca

dolar gerekiyor.

36 SAAT OtUMtEPENgETE$riKaragi agrklanndauqak gemisinden du-gen Amerikah denizci

36 saat kopekbahkla-

nrun arasrnda yuzduk-

ten sonra gans eseri

kurtanldr. Pakistan'rn

Karaqi agrklannda seyreden Amerikan ugak

gemisinden du5erek tam 36 saat okyanus suiannda

kalan cesur denizci, mucize gergeklegtirerek sag

saiim kurtulmayr bagardr. 20 yaqrndaki Lance

Zachary Mayo,24 Kasrm gunu guvertede gece

nobeti tutuyordu. Nefes kesen macera, guver[edeki

ambar kaprsrnrn bir anda agrlarak denizciyiokyanus sulanna itmesiyle bagladr. Ue kath birapartman yuksekligindeki guverteden denizegakrlan Mayo, 6nce panife kaprldr. Ugak gemisinin

dev pervanesinin yarattlgr girdaba kaprlan geng

denizci, 6ltme adrm adrm yaklagryordu. Qaresizce

bag:lmaya bagladr. Bir arkadagrmn kendisini

g6rmesini bekledi, ancak her gegen dakikaperuaneye biraz daha yakrnlagryordu. Mayo,

gUcunu topladr, egitim suasrnda kendisine6fr retilenleri hatrlamay a gahgti. Pantolonunudizlerine kadar indirip bir can simidi gibi kullanan

Mayo, pewanenin etki alarundan kurtuldu. Ancakqimdi de karanhk ve soguk sularda yapayalruz

kalmrgtr. Umman agrklannda en yakrn kryrya 300

km uzaklrkta malzemesiz ve yiyeceksiz olumubekleyen Mayo, gok geqmeden Azraif in kendisine

pek de uzak olmadrgrm anladr. Sabahrn ilk4rklanyla birlikte, okyanusun korkunq canavarlan

olan kdpekbahklan Mayornun halsiz dugmuq

g6vdesinin gewesinde d6nmeye baqladrlar. Mayo

hiq hareket etmiyordu. Olum kendisinden birkaq

metre 6tede keskin diqlerini agmrq geziniyordu.

Etrafi avlanm arayan kopekbahklan ile dolmuqtu.

Bir sure sonra iyice yoruian Mayo, 20 saatyar.baygrr bir halde 61ume direndi. Kahraman denizci,

36 saat sonra Pakistanh bahkgrlar tarafindan gans

eseri kurtanldr.

AKVARYUMDA NOELGeleneksel Noel a$acrnrn etrafinda bahklarytrzuyor, Japon dalgrg Aki Takahasi onlanbesliyor.

Geqenlerde qekilen bu fotograf, Tokyo'da Sunshine

Akvaryumu'ndaki farkh yrlbagr heyecanrnr

anlatryor.

L996'ya farkhrenkler katmapeqindekiJaponlar,gelenekselkutlamalarrntekduzeliginden

usandrklanm ve

bu nedenle Noel

keyfini su altrna

kaydrrdrklannrsoyluyor.

70 ffimffimffie6NYes.F{

BAHTIKARA'DENIZKirlilik kurbam Karadeniz'de "mavi" bozuldu,dibinde "metal gazt" birikti, "bahk'' ise azaldr.

Krrsal Qewe ve Ormancrhk Sorunlan Aragtrrma

Demef,i Bagkam Dog. Dr. Yucel Qafilar, "Karade-niz'de kirlilik sonucu sudaki hidrojen sulfuryuzeye grkryor. Altta melarr gazt birikiyor. Bu

buyuk blr tehlike. Karadeniz'de patlama olabilir"

dedl. Karadeniz'de kirlilik nedeniyle bahk tururun30'dan 6'ya.duEtugrinu ifade eden Qaf,4ar, "Kirliiikten dolap Turkiye bahkgrligrndaki pay % BO'den

% 60'a dusmusturrr diye konustu. Tuna Nehri'nintek baqrna kirliligin ok 75'ini olugturdugunuvurgulayan Qa$lar gunlan sdyledi: "Baf,rmstzDevletler Toplulugu ulkeleri o/o 15, ulkemiz de

% 10'1uk bir payla kirienmeye katkrda bulunuyor.

9nayileqmip Arrupa ulkeleri evsel ve endustriyel

atrklarrni Kar adeniz' e boga I try o r. U lkemizd e

JAWS'|N ATASININ $ENE KEMIGI. :-'r. York'taki Philipps Muzayede Evi, dunyamn

. ruyuk kopek-bahfrnrn qenesini 1.2 milyon

-' ardan satrga qrkardr. K6pekbahir agzrnr

. - -grnda iki dudagr arasrndaki yukseklik 270

,,..:-:rrni buluyordu. Agz gemgli$i ise 3 metre 20

' ':-:urdi. Ma$arap andrran bu a$zrn kenarlannda

. : crn buyuklugunde testere digler diziliydi.: :.':.berg'in "Jaws" filmrndeki kopekbahgrm bir

.:nada l,utacak buyuklukteki bu dev aga taslyan

.::at White" turu k6pekbahklan, 10 milyon yr1

:,: Atlas Okyanusu'nda cirit atryorlardr.,-:avede Evi'nin bayan y6neticisi Alison Miller,: :-.ntologlar tarafindan 23 metre boyunda 40

,:qrrhgnda oldugu hesaplanan kopekbah$rmn

. -:=rndeki 182 dr5in, South Carolina sahillerinde

- .-rlhk kazrlarda ele geginldifini soyluyor.

kirliligin bagIrca sebebi,

arazi kullammr, toprak

igleme vegubrelemedekiyan141ar. Kentsel yerieg-

melerin srvr ve katratr.klan da denizebrrakrhyor. Her yrlOrdu'da 210,Trabzon'da 280,Giresun'da I30 ve

Rize'de 105 bin ton qop

arrtrlmaya tabitutulmadan der'ize

buakrhyor. Ayrrca her 1,r1 yaherz akarsularla denize

taslnan 200 milyon tona yakrn tanm topra$r

Karadeniz'e kanqryor." Hukumetin gevre iqin

higbir gahqma yapmadrginr belirten C.a{lar,

s6zlerini qoyle surdurdu: "Oy igin gereklimilletvekili aday ve paili ba$kanlanna gevrenin

kurtanlmasr igin ne yapacakiannr sormah.Karadeniz'in kurtanlmasr igin bir dizi qal4ma

baglattrk. Buna Karaden2 lopsr ulkeleri katrhyor.

Qahqmamrz Birleqmiq M1let1er destegiyle yuru-tuluyor.'r Kirlilige neden olan tum faktorler sonucu

Karadeniz'deki bahk turleri 30'dan 6'ya dugtu.

Turkiye bahkqihgrndakr pap da ok 20 ozaldl Hersabah rasgele ugurlamasryla hrrqrn denize agrlan

takalar, artrk eskisi gibi negeli d6nemiyor. Bazen

az da olsa denizde g6rdukleri mavilik kargrsrnda

teselli bul maya qal r5ryorlar.

YENIBiB DALI$ MAGAZAST

istanbul, Kadrk6y yakasrnda yeni bir da16

ma$azasr daha hizmete girdi. Caddebostan'da

aqrlan Kenan Spor ma$azasr'nda her turlu sualtr

ekipmanlan ithalan ve satr5r, siparigle malzeme

ithalatr, PADI Dahq Kurslan, yuksek basrnqh

kompres6r ve filtrasyon sistemleri ithali, tamiri,montajl, sualtr malzemelerinin periyodik bakrmr,

tamiri, yuksek basrng tupleri iq bakrmr, test ve

kum paspasr, boya yapilmasr, regulat6r ve

gereglerinin basrng testi ve ayarlanmasr, tupdoiurnu, Mariner

Deniz Motorlansat1g1, montajl,yedek pargalan ve

Starcraft Alumin-yum tekne ve

Quicksilver gigme

botlarrn satrgrhizmetlerlveriliyor.

SULAWESI FOTOGRAFLARI YOLDASualtr Aragtrrmalan Demegl'nden (Ankara) Zafer Ktztlkaya, 18 Ekim - 23 Kasrm tarihlen arastnda,

Sulawesi Adaslmn (Endonezya) guneydogusunda yer alan veJacques Cousteau tarahndan dunyamn

en iyr dah5 bdlgesl olarak nltelenen Tukangbesi Adalan'nda, sualtr flora ve faunamn bellrlenmesi

amacryla bilimadamlan ve gonuliu dalgrglar tarafindan y'urutu1en, "Operation Wallacea" adh bilimsel

bir qahgmaya katrldr. Konuyla ilgili detayh yazr ve fotograflar ileriki saytlanmrzda yer alacak.

esYAsg{

Prof. Dr. lhrahim Hlzal an ileBursa Sualtt Toplulugu hakklnda

sohbet ettik

Sualtlntn bir iizelli$i var, daha yakrn bir iligki, daha srkt hir ekip gallgmasrgerektirmesi. Daltg sporunun ancak hir ekip gallgmast iginde olursa

etkin, yararlt, diizenli ve emniyetli bir gekilde yaptlacafitna inantyorum.

Biiportaj : Dr. Haluk ARIr of . Dr. ibr ahim HrzalanBur sa Sualfi T ophilugu Kurucu B aghanrlbrahim Htzalan 1946 Bursa dogumludur.

Galatasar ay Ltsesi v e istdnbul Uniy ersitesi Cerrahpa$a

Trp Fakultesi mezunudur. Halen Uuda! Universitesi

Kulak-Burun -B o laz an abilim dd,lmda 6 Er etim iiy esi

olarah gdrev yapanDr. Hrzalanttn anallgl alanti5itme,

Denge ve Gi.trultit SoruLnlan ile hulak mihrocerrahisidir.

1978'denben sualnni ilgl duyan tte 1992tden bu yana

PADI/AOWD sertifihasrna sahip olan, scuba dalt5r

yapan Hrzalan, bo5 zamanlanm teh motorlu uEah

pilotlufu, sualfi galqmalanye Romaye Bizans mimaisiincelemeleri ile delerlendirmehtedir. Bursd SportiJ

Hayacilrh Kuliibti ye Bursa Sualu ToplulufiuD emehl efl nin Kurucu B a5hanr dt.

$presaLhTalanlle evlidir. Sinan (22) ve Selin (17) iimliihi Eocuklan yardv. Franszca ve ingilizce bilmehtedir.

Sualtr diinyasrnr tek kelime ile tarifetmeniz gerekseydi hangi kelimeyikullanrrdrnrz?Sualtr dunyasrm tek kelime ile ifade etmekgerekirse olafandqr kelimesi uyabilir. Dunyadakolay kolay gahit olamayacafirmtz birtakrmguzelliklerin bir arada bulundugu, yerkuremizinaslrnda en buyuk krsmrm kaplayan ama el az

tarunan bir ortam sualtl.

Sayrn Hrzalan, siz aynt zamanda SualtlD iinyasr'nrn "Safl rkll Sualtt" sayfalan-nrn da yazan birtp doktorusunuz. Dahg

sporu yapacak kigilere bu agtdaniinerileriniz neler olabilir?Once ciddi bir egitim ahnmrg olmasr gart. Bu birdisiplin sporu, kurallara krsmen u1,rnak, ya da

baztkttrallara uymak olmaz; yani da$rmk birinsamn bu sporu yapmaslnr hem drigUnenem

hem de istemem. eUnku ciddi sorunlar grkabilir,

ama kurallaru tam uygunluk gok buyuk birrahathk sa$hyor.

Sonra, fiziksel gartlarda bir takrm limitlere dikkatetmek gerekli. Bunlar insanrn kendisiyle ilgili,dogayla ilgili qartlar olabilir. insanla ilgili olarakhastayken, kendini iyi hissetmiyorken, gok tokiken, qok agken, uykusuzken, alkolluyken qok

arzu etse bile insan kendisini frenlemesinibilmelidir. DoSayla ilgili olarak da suyun rsisr,

bulanrkhfr, gorug mesafesi, akrntrsr, ruzganrrhrzt, dalga boyu ve sudan grktrktan sonraoluqacak gartlann da onceden hesaplanmasrgerekir. "Eg"in durumu ve tecrube derecesi de

dal4r etkileyen diger gartlardrr.

Sayrn Hrzalan, siz Bursa Sualtl Toplu-lu[u'nun kurucu bagkanlstntz. Nedenbiiyle bir topluluk kurulmasl ihtiyactnthissettiniz?Sualtrnrn bir ozelligi var, daha yakrn bir iligki,daha srkr bir ekip gahgmasr gerektirmesi. Dahg

spomnun ancak bir ekip qahgmast iqinde olursa

etkin, yararh, duzenli ve emniyetli bir gekilde

yapiacagtrra inanryorum. Sadece bir dahg

arkadaqr (Buddy) gerekmesi beni bu dugunceye

g6tUrmtyor. Bunun drgrnda da dahg sporunundevamhhk arz eden, butun pl duzenli yaprlmasr

gereken, teknolojik gell9melerin, yenimalzemelerin izlenmesini gart krlan bir spor dah

oldu$una, dahq egitimimizin guncel rurulmasrve artrnlmasr gerekti$ine inaruyorum. Yine dahg

gezilerinin grup halinde yaprlmasrnrn yararholduguna inamyorum. Bu gezilerin de hazrrhkagamasmda bazr ki5ilerin gorevlendirilmesi, yasal

formaiitelerin yerine getirilmesi, belli mercilere,bu arada dahg yaprlacak ydrenin Turizm iIMudurluklerine ve Sahil Guvenlik tegkilatlannahaber verilmesi, dahgrn fiziksel alt yaprsrnrnplanlanmasr, gidilecek yerde tekne bulunmasr,otel temin edilmesi, gidig ve geliq yol hareket-lerinin dtzenlenmesi ve bunun drgrnda dahqyerine vanldrgrnda da dahgrn teknik hazrrhk-lanmn yaprimasr gerekir. Bunlann hepsinin aynayn kigiler tarafindan yaprldrgr dugtnrilecekolursa B-10 kigilik bir ekibin olugmasrgerekebiliyor iqbirligi ve igbolumu aqrsrndan.

Dahg drqr hareketlere bakacak olursak, birsonraki dah5rn planlanacagr ve bir 6nceki dal4rnsonuqlanmn irdelenecegi toplantrlann yaprlmasr

ki bence bu ayhk olabilir, yine gerekler arasrnda.

Ayrtca ayda bir kere de konuyu sicak tutmak

72 ffiffiKHm0Nras.s+

lain egitim ve sohbet toplantllannln yapllmaslrun

uygun oldu$una inanryorum. Butun bunlanblrlegtirecek olursak, sualtr sporunun toplulukLarzrnda yaprlacak bir spor oldu$u ve bunun iqrn

de bu toplulufun optimal say1s1n1n 20 aktif uye

civannda bulunmasi gerektigi kanrsrndaytm.

Bursa Sualtr Toplulu[u'nu bize tanttt]mtstnlz?Elendim, Bursa Sualtr Topiulu$u, Bursa'da

U1usa1 ya da Uluslararasr Dalgrg Brovesine sahip,

sualtr sporuyla aktif ilgilenen kiqilerinolugturdugu oncellkle bir top1uluk, sonra da brr

Cernektir. 1992 yrlmda topluluk a5amasrnda 10

k4iy1e o1ugmug, daha sonra sok dikkatli, bilinqli'.-e seqrmli bir uyelik qahqmasryla bt sayt 24

:n anna crkanlmNtrr.

-{maqlan arasrnda, Sualtr dunyasrna ilgi duyan

:rreyleri biraraya getlrmek; broveli sporcu:avIsInIn artmasl ve sualtr sporlanmn geligmesi'.-onunde gahgmak; emniyetli, duzenli, yararh

..ahg olanaklarl yaratmak; uluslararasr kura11an,

.,ra1tr tekriolojisindeki yenillkleri ve u1usa1 yasa

r vonetmeliklen tazelenen gekr11enyle uyelennin

:-lgisine sunmak, bunlara uygun qahqmalan

--:steklemek, bu konularda sportif, bi1imse1,

. -.'va1 ve kulturel etkinlikler duzenlemek ya da

-. rzenlenenlere katrlmak; denizlerimizi lantmak,

::Lrtmak; do$al ve tarihi zenginliklerini, ekolojik*:ngesini korumak ve korunmastna yardrmcr

: mak; tilm bu amaglan gerqeklegtirmek uzere

=:.ir ve insan kay:n Etyarul:.ct gahgmalar yapmak;

-rstluk iyi insanhk ve iyi vatandaghk ogeienne

.:-.'grh olmak; sualtr dunyasr ile rlgili dertek ve

. -ru1ug1an dostluk, arkadaghk ve kargrhkir

.:-.a,vrg ba!1an ile birlegtirmek ve sporla i1gi1i

r:r..,'zua[a uygun olarak gerekti$inde Vaktf,: : Jerasyon, Konfederasyon, Yardrmlagma Kuru-

--,.-an kurmak ve bunlara katrlmak, gerektiginde

,: rr kulubu kurmak bulunmaktadrr.

Sualtr TopluluIu ve DerneIi diye ikiayn olu$umdan bahsettiniz. Bunua grklar mrsrnrz liitfen?l -.:sa'da sualtr ile i1gi1i en azrndan bir dernegin

..-.:.r1du[unu ama ya$amapp daha sonra kapan-

: grnr biliyoruz. Bunun otesrnde, bizim bilmedl-

: :-Lr: bazr demekler ve bazr girigimler de o1abi1ir.

I :,avrsryla bizim amacimrz, dofrudan dernek

i ,.:mug olmak iqin dernek kurmak defiil,

-:a1ik1e bilaraya gelmemizr temin elmek ve

-::ln saydrgrm amaglart gergeklegtirmek uzere

-,.,l'imalar yapmak idi. Bu agamada bize fikren

:':1uk eden, uygulamada da dahs sporunu.:: sevdiren istanbul'1u onursal uyemiz sevgill

,..,- Okyar'a gukranlartmrzr tazeliyorum. igte

:,-:.a Sualtr Toplulu$u da onun sonucu olarak

:,:'.'a grktr. Once bu oIa1,r gekirdek grup olarak

ustlenip arkadaglanmrz a y alnrzca verici olarak,

birtakrm hizmetler g6trirduk. Yontemler haz:lla-

drk, bultenler yayrnladrk, onlan toplantryagagrrdrk. ilgi duy-rlacak malzemeleri, haberleri,

dergileri, abonman olanaklannr bir araya

getirince arkadaglar daha bir heyecanla ikinci birqekirdek olugturdular. Bu safhalar baqan ile

geqilebildi$ takdirde ancak derneklegmeye,

yasallagmaya gitmek duguncesindeydik.

Peki dernekleqme agtstndan?1992 yrhnda baglayan Sualtr Toplulugu olugmasr,

derneklegme asamaslna ancak 1.5 yrl sonra

gitmeyi uygun g6rmustur. Evet, yani toplulukolduktan sonra, igler iyi gittiken sonra dernek-

ieqmeye gerek var mr? Bir topluluk tarz:rtda

yurutebilir miyiz olayrl Bunu tartrgmakmumkun. Dernegin iile de qart oldu$unu bu

agrdan s6ylemiyorum. Demek kurmak bir takrm

yasai prosedurler gerektirdigi gibi, birtakrm yasal

mecburiyetlere de yol agmaktadrr. Omegin genel

kurul toplanmasr, genel kurulda ekseriyet temin

edilmesi, harcamalann dernekler masasl

denetiminden gegmesi, ama bu zorluklannyamnda dernek kurmamn kazandrracaflr gok

buyuk olay, ileriye donuk olarak niteleyebile-

cegim olaydrr. O da goyle; da14 sporunun ashnda

Federe demekler tarafindan bir federasyon qatrsr

altrnda yaprlmasr uygun olacaktr. Yani ne zaman

ki 30-40-50 ya da daha fazla dernek olugmug

olur, bunlar federe olur, bu dernekler federas-

yonu oluqturabilirler. SaShkh yaprmn bu gekilde

olugaca$rm zannediyorum. Difier bir deyimle

soyleyecek olursak, Sualtr Federasyonu, Federe

Sualtr Derneklerinden olugan, onlar tarafindan

iqbaqrna getirilen, onlar uzerinde denetimhakkrna sahip olan bir yaprya kavugturulmahdr.

Her derne[in bir Dernekler Yasast'nabaflr standart mevzuatr, bir de ilgiliolduiiu brangta hiikiimleri var. Bunlana$a6r yukau biliyoruz ama bir de hize

derne[inizin iizel olarak bulundurdu$uhiikiimlerden bahseder misiniz?Bunlan birkaq grupta toplayabiliriz. Uyelik,

Qevre, iyi Vatandashk ilkelerinin geliqtirilmesi.

Uyelik aqrstndan ele ahrsak genel uyelikkogullannrn uzerine ek olarak uyelerimizinmuhakkak bir dalgrg brovesine sahip olmasrm

istiyoruz. Bir de uyelerimizin bir bagka uye

tarafindan dnerilmesi konusu var. Aynca konuk

olarak toplantrlatrmtza ye da16 gezilerimize belli

sayrda katrhm ve toplulukla butunlegtiken sonra

ancak uyelige aimap yegliyoruz. Bunlar tuzugu-

mdzde mevcut. Bunlar Bursa Sualtr Toplulu$u'-

nun 6zel hukumleri.

Yontemler agrsrndan ayncahfrmz olabilir. O da

Bursa Sualtr Toplulugu uyeleri dof,aya son derece

saygrh, sualtr tabiat ve kultur varhklannrkorumaya yoneiik gabalarda bulunan ve qevre

temizligine qegitli gekillerde katkrda bulunmap

amagLay ar bir topluluktur.

Ydnetsel gahqmalar agrsrndan toplantrlanmrzrn

her ay duzenli olarak tum uyelerimizle beraber

genigletilmiq Y6netim Kurulu Larzrnda olmasr,

daima onceden dagrtrlmrg yazhbir gundemle

yaprlmasr, burada o ayrn dahg gezilerininraporlanmn sunulmasr, yaprlan hatalar, g6rulen

eksiklikler ve difier ozellikierin saptanmasr ve

nerelere yaprlmasr Larzrrda her ayrn ilkQargamba gunu aynr saatte ve aynr yerde

yapageldigimiz bir toplantldrr. Bunlar ayhk birbulten ile yazir belge olarak topluluguntarihgesini olu5turmak izereyayrnlamr ve ttmuyelerimize yollamr.

Bagkanhk iki senelik bir d6nem iqin ve birkerelik yapilrr. Bagkan Yardrmcrsr Bagkan

olurken, Baqkan da Gegen D6nem Baqkam olarak

ydnetimde bir donem daha g6rev ahr.Bir de Damgma Kurulumuz var. Derne$in en

eski Baqkam ile en son Baqkanhk yapmu uQ,

Geqmi5 Baqkan ve Demegin mevcut Baqkamndan

olugan beq kigilik bir kuruldur. Bursa Sualtr

Toplulugunun genel gidiqinin g6zden.

gegirilmesi, oneriler getirilmesi, yonetimadaylanmn belirlenmesi gibi gorevler verilmiq

bir kuruldur.

Bursa Sualtr Toplulufu'nur sualtletkinliklerini krsaca anlatrr mrsrnrz?Sualti etkinlikleri olarak amacrrrr1z, uluslararasr

standartlara uygun, sportif dahg srnirlannrasmayan, emniyetli, saflikh dahg olanaklan

yaratmak. ikincisi bunlan olabildifiincegevremize, dostlanmrza yalmak ve bu dunyamn

zenginliklerini paylagacak insan saylstnlartrrmak. Bunun iqin kurslar agmak gibi qahgma-

larrmz var. Aynca yaz-krg, her ay programh,

duzenli dahqlar haz:r.layrp uyelerimizi bunakatrlmaya tegvik ediyoruz. Yine amaglarrmrz

arasrnda Oyelerimize sualtryla ilgili 6n bilgilerisaglamak var. Nerede dahmr? Nerede dat€ okulu

var? Nerede tup doldurma olanaklan var? Yine

dalrqlar iqin izin ahnmasr gerekiyorsa, izit ahta-

cak mercileri saptamak, bunlara ne tarz yaztlar,

Le tatz izin belgeieri sunmak gerektifiinio$renmek ve butun bu bilgileri yrne uyelerimize

daflrtmak.

Efendim, tegekk iir ediyoruz.Ben de Bursa Sualn Toplulu$u ve sualtr sevdah-

lanadna Sualtr Dunyasr'na tegekkur ediyor, tum

Scuba'crlara sa$hkh dah5lar diliyorum.

H*--?\

#ffi@H.BE 7tm&'srYAsir\

Daha Safllkll Bir.Dall$Daha Mutlu Bir lnsan

Karayollannda can ve yagam kalitesi kaybrna yol agan anargininbir benzerinin sualtrnda yaganmamasr en buyiik istefiimiz

ve bu sayfalarrn hagltca amacr.

Yazr :Prof. Dr. ibrahim HlzalanBursa Sualtr Toplulu[u Dernegi

Bu amaqlan gergeklegtirmek igin y6ntemlerimiz,kendi bilgi ve tecrubelerimizi, muhtelif bilimselve sportif yaynlardan derlemelerle yogurup,gerektiflinde qok 6zel konularda, konununuzmanrnrn goruglerine bagr,'urup, zamar zamarr

sizlerden gelecek soru, 6neri ve tenkitlerleyonlenip dogru ve bilimsel olani, anlagrhr qekilde

sunmaya qalrgmak olacaktrr.'Gerektiginde birkaynakga g6revi yapmasr igin ilk konulardasualtr fizigi ve fizyolojisi ile baglamp konulargiderek 1'ukandaki amaqlara uygun olarak ele

ahnacaktrr.

Sonug olarak "daha safhkh bir dahg, dahasaghkh bir gevre, daha mutlu bir insan"parolamrz olacaktrr.

Sualtr nrn sa$hk problemleri:

Ddnyadaki mevcut. canh trlrlerinden sadeceinsan, yaratridrgr ortamm drqrnda da bulunma

aSamasl g6stermig ve bir kara yarutl}r olmasrna

ra$men yrrkanda atmosferi, aqa$tda da derrizikegfetmeye qahgm4trr.

insamn sualtrna inmesi ile beraber bununla ilgilisaghk problemleri de baglamrg, ilk olarak1820'lerde Almour, dahga bagh kulak agnsrndan

ve 1873'te Smith, basrnqh hava kullanandalgrglarda kulak hasarlanndan soz etmi5tir.1913rte Boot "gan igqileri sagrrhgr'rndan, 197|deGoodhill, iq kulakta hasarlardan (yuvarlakpencere yrrtrklanndan ve ani igitmekapplanndan), 1972' de Freeman ve Edmonds

"iq kulak barotravmasrrrndan bahsetmiglerdir.(4) Norolojik agrdan olugabilecek problemler ve

Merkez Sinir Sistemi hasarlan 1947'de Thometarafindan 'rqan hastahsr" olarak tarif edilmig;1955'te Behnke ve Lanphier rarafindan derindeya da yukselirken olugabilecek genel ve n6rolojikproblemer aqrklanmrg; yine 1965rde Gillentarafindan konu etraflrca ele ahnmrgtrr (5).Dahqia ilgili trbbi sorunlar, en srk karqrlagrldrgrgekliyle Kulak-Burun-BoSaz sahasrna airolabilecegi gibi, Solunum Sistemi, Kalb ve

DolaSrm Sistemi, Merkezi Sinir Sistemi,Lokomotor Sistem ve daha az olarak da di$ersistemleri de ilgilendirebilir. Buniardan ote,

basrng aitrnda nitrojen solumanrn, rsrdegiSikliklerine ve basrng degiqikliklerine maruzkalmamn etkileri de fizyolojiye yansrmakradrr(3)

1992'de toplanan Sualtr ve Hiperbarik TrpCemiyeti, dal6 kazalan istatistiklerine bakarak,

ergey daha mutlu bir insan igin.Sualtr sporu, disiplinin 6n piandatutuldugu, kurallann kogulsuz

uygulandr$r, krsrtiamalara uyulmasr gereken,dahg oncesi hazrrhk ve kontrollerin en ciddigekilde yaprlmasr gart olan, hayati tehlikenindaima qok yakrnlanmrzda oldugu bir sporturudtrr.

Bu tammlama, bir takrm fantezilerden degil, birtakrm tecrubelerden ve doga yasalanndankaynagrnr almaktadrr. Bunlann geregincebilinmesi, ahnacak sayrsrz onlemler ile tabiolunacak katr krsrtlamalan daha kolay ve

isteyerek kabullenmeyi saglayacaktrr.

Bu sayfalardaki seriyazrlann birinci amacr, daha

sagltkh ve daha emniyetli bir dahq igin gereklibilgileri, temelinde yatan gerekqelerle sunarak,bunlann kuru birer kural olmaktan qok,nedenleri gok geqerli birer inanq olarakkabulunu saflamak olacaktrr.

ikinci amaq, dahg srrasrnda ve sonrasrndaoluqabilecek sa$hk sorunlanna deginip, bunlannonlenmesi, olugtugunda tammlanabilmesi ve

tedavileri hakkrnda bilgiler iletmek olacaktrr.Uquncu amaq da, insamn saghsrnrn otesinde,gevrenin de bir sagirg oldugunu l.urgulamak;sualtr qevresinin butUnlugUnt ve saf,h$rnrkorumamn, canhlanyla, tabiat varhklanyla ve

kultur hazineleriyle var olan sualtr zenginliginininsamn saghgraa ve mutlulu$una olan katkrlanmhattrlatmak olacaktrr.

74 ffiqmffmg@trBsYes;n\

,n"1:4. -":"-

: . dallslarda kaza riskini bin dah5ta bir- ,. < brldirmrstir (6). Bu yeryuzdnde:-:<leqtrrilen dahg sayrsr ele alrnarak,,.:-andr$rnda ve kayltlara yanslmayan

.-::-i1er de ele ahndrfirnda, bir spor turu iqln- -.<sek bir orandrr ve bu oramn dugurulmesi

. --:nn bllgilendlrilmesi i1e mumkundur.

- : ,,.rtan dalgrq sayrsr da gdz on[ne altnrrsa

:r r-iannda can ve ya$am kalitesi kaybrna yol,ri-Largrnin blr benzerlnin sualtrnda

: j.r-'.lmasl en buyuk lste$imizdir ve bu. ,-.: -n ba5hca amaqlarrndandrr.

: -..:irnrzda e1e alacafrmrz konulann bir- -rlu;turmasrnr temin etmek iqln, daha

-. *.qislk yerlerde yayrnladrgrmtz bazt- -:r-n112i1, i1k sayrlarda bu sayfalarda yer

. . . Jah;1ar ve kaliteli bir yagam dilegiyle,

Kaynaklar:

REUTER, S.H., Underu,ater Nledecine,Otolarymgologic Considerations of rhe Skln andScuba Diving ln, OTOL{RYNGOLOGY (Pa-

pare11a, Schumrick, Gluckmann, Meyerhoffl ,

W.B.Saunders Co., \'ol I\', I991.

JEPPESEN, D , Open Water Sport DiverManual, 4 th. edltion. Jeppesen Sanderson Inc.,Engleu.ood, 1984

BERYLSKE, A., HORNSBY, A.,RICHARDSON, D., STEWART, C.K.,The Encyclopedia ol Recreational Diving, PADI,Santa Ana, l99lADKISSON, G.H., MEREDITH, A.P.,lnner ear Decompression Sickness Combinedgith a fistula oi the round w-rndoq',Ann Oto1.Rhino1.Lary.r.rgo1., 99 . 7 33 -7 37, 1990AITA, J.A.. Neurologic manifestations ofdysbansm. In Handbook of Clinical Neurology(eds. PJ \'TINKEN, G.W.BRL]YN), NorthHolland Publishing Co., Amsterdam, Vo1 12,

Ch 25 , 1992, p.665-67 6

BOVE, F., Diung Science in'92, SKIN DI\ER,

ffitrfAtrffi'tr 7smffiffivdLs-&+\

1.

4

tt

Oziirl ii 0lmakDalmaya Engel De$il

IAHD Uluslararasr 0ziirl ii Dallctlar 0rganizasyonuartrk Tiirkiye'de de etkinliklerine bagladl.

Yazt: Sancar UGURYOL

Sancar Ufiuryol, Yunus Pense

,+#-,#

Soldan Sa!a: Necat Co5hun, Feyyaz subay, Enyer Durmaz, Mehmet Kabahq, Mauice Parry

iziksel oztrlu bireyler iqintUplt dahq egitimineyonelik programlar

olugturmak, geligtirmek ve

uygulamak amacl ta$lyan IAHD(The Intemational Association for

Handicapped Divers) Turkqeaqrhmr iie Uluslararasr OzurluDahcrlar Organizasyonu artrkTurkiye'de de etkinliklerine ba91adr.

Bay Maurice Parry tarafindan 1993 yrhndakurulan IAHD'nin merkezi Bastad isveq'tebulunuyor. Parry, ),976 yrhndan beri dahq

endUstrisinin iginde ve 1984 yrhndan beri de

Padi kurs'yonticisi olarak gdrev yapmaktadrr.

Yrllann verdigi deneyim ve bilgi birikimini artrkIAHD igin kullanan Parry bu igte de oldukqabaganh, iki yl gibi krsa bir surede organizasyona

uluslararasr bir kimlik kazandrrmrg durumda.IAHD, kuruldugu yr1 baqlangrcr ile bagtaAlmanya, Avusturya, ingiltere, isveg ve isviqreolmak rizere Avrupa'nrn birqok ulkesinde ve

Birleqik Arap Emirlikleri'nde pek gok program

duzenledi. Kurs materyalleri ingilizce, Almanca,

Franstzca, italyanca ve Turkge (Ekim ayr

baglangrcr iie).

Ekim ayr iqinde ulkemlzi ziyaret eden Parry,

duzenlenen IAHD Egitmen Yetigtirme Kursunu

uygulayarak zincire Turkiye'yi de ekledi. Padi 5

hldrz E$itmen Yetiqtirme Merkezi, Da14 Mar-ket'te 18 Ekim-2O Ekim tarihleri arasrnda uygu-Ianan kursa 6 e$itmen adayrve daha 6ncedenBastad'da kursa katrlmrq olan Togan Muftuoglu,dtnyamn ilk IAHD Egitmen Yetigtiricisi olmak

uzere katrldr. Bagan iie tamamlanan uq gunlukprogramda ilk gun akademik qahgmaya, ikincigun akademik ve havuz qahgmalanna, son gunise agrk deniz dahglan ve akademiye ayrridr.

LAHDrye, dunyamn ilk IAHD Egitmen Yetiqtiri-

cisi Togan MUftUogiutna ve TUrk IAHD egitmen-

leri Enver Durrrlaz, Feyyaz Subay, MehmetKabakgr, Necat Cogkun, Sancar USuryol ve

Yunus Pense'ye baqanlar dileriz.

}{er organszasyon gibi IAHD (The

International Association forHandicapped Divers) Uluslararasr

Ozurlu Dalrcrlar Organizas-yonurnun da gelecekte baganya

ulagabilmesi iqin be1li hedef ve

amaqlan vardrr. Bu hedef ve

amaqlan baghca 7 ana maddede

toplayablliiz1. Fizlksel ozurlulerin tuplu dahq egirimleri iQin

standartlar duzenlemek2. Tuplu dahgr fiziksel ozuirulere ozendirmek3. Sertifikah dahcrlann, fiziksel ozUrlu dahcrlarla

guvenli bir gekilde dalabilmesi iqin standartlarolugturmak, egitim programlan dtzenlemek ve

materyaller oluqturmak

4. Profesyonel uyelerin, fiziksel ozurlu dahcrlanguvenli bir qekllde egitmesi ve liderlikyapabilmesi igin standartlar olusturmak, egitimprogramlan duzenlemek ve materyallerolugturmak

5. Profesyonel uyeler igin yrlhk guncelleqtirme

seminerleri duzenlemek

6. Butun uyeleri (profesyonel, non-profesyonel)

OzUrlU dalicrlara y6nelik son geligmelerdenmateryallerden ve maizemeden haberdar etmek7. Uyeler igin dahE turlarr dUzenlemek

76 ,ffitr3AKffi',Xrldf N'v.esFh

ihr hi5inin dsiste ettigi Jizihsel lzirlinin suyd ginti

i-{HDryi diser dahg organrzasyonlanyla<ar5rlaqrrrdrgrmrzda Uyeligln be11i bir kesim veya

:lugumlann ehnde de$i1, e[itmeni, dahg lideri,Jahg arkadagr ve dahcrian i1e herkesin uye

-rldu$u bir yaprlagmayr g6ruruz. IAHD gatrsr al-

-inda iki tlp Uyelik bulunmaktadrr.

Prolesyonel Uye I ik; Herhangi bir organlzasyona

:aih da14 egitmenleri ve dal4 liderlerinin IAHD:!itmenlik kursunu bagan ile bitirmeleri

'.rnucunda elde edilen uyelik

Non-Profesyonel Uyelik; IAHD egitmenleri-:rafindan yetigtirilen dahg arkadaqt ve liziksel:urlu dalrcrlann uyelikleri

3u yazrda dahg arkadagr ve fiziksel ozurlu dahcrlar

:Ln dtzenlenen egitim programlanna bakacagrz.

Dahg Arkadagt -Dive Partner- Programt:.rrrs, onceden dahg egitimlne sahrp olan'treylerin 6zur1u dahcrlarla guven iqrnde dalabil-:'.esini sa!1ama amacr gutmektedir.

-\HD egitmenleri tarafindan yurlitulen program,

-5 vagrm bitirmig, temel da16 egitimini tamamla-

rL5, navlgasyon ve gece dahgr deneyimli 20 ka-.rth dahga sahtp, cankurtaran ballkadam:_irtimini bagan i1e tamamlam4, son 24 ay iqinde

.-PR ve ilkyardrm egitimine sahip adaylara agrktrr.

-:.urs kapsamrnda Dahg Arkadagr adaylanna,rademik ve uygulamah olarak ozurlulerln

-ahg aktivrtesr butununde kargriaqabilecegi

--.riuk1ar ve karqr gozumler, lizyolojik yapr-

---.smadakr hasar b6lgesine gore ozurlulerin:pabildikleri re yapamadrklan. ozel malze- :

::re uygulamalan, 6ze1 sualtt haberleqmelen'. : dahg uygulamalan 6gretilmektedir.

:,urs bitiminde Dah5 Arkadaglan Parap-1egic

lahcr (E11erini kullanabilen, beiden agagrsrnr

.rullanamayan), Qr-radraplegic DalrcrBoyundan aga$rsrnr kullanamayan) ve

:rrrme Ozurlu Dahcrlarla guven iqinde

-alabilecek konuma getirilmektedrr.

Fiziksel fiziirlii Dalrcr ProgramrGenel bir bilgidir ki, fizikel performans gerekti-ren ef,lence aktivitelerine (dofiada ynruyuq,dagcrhk, kampqrhk) katrlan bireylerin saghkduzeyleri gerek bedensel gerekse de beyinselolarak geligmektedir. Aktivite suresince dif,erbireylerle iliqkiierinden dolayr kiginin sosyalyasanfisl da bUyuk Olqude etkinlegir. $imdi saghk

duzeyindeki geli5im ve sosyal yasantldakiaktiyitesine kanhmlan rehabilitasyon surecindefiziksel 6zurlulere saghk duzeylerinin geligimi

ve sosyallegmede buyrik laydalar saglayacaktrr.

Fizikel 6zurlulerin da14 egitimine katrhmlardaki

risk oranr, bedenini. tamamen kullanabilenkigiierin katrirmrndaki risk oranrndan dahayUksek degildir. Tuplu dahgr 6f,renme, temelmalzeme kullammrm anlama, riskleri minimumaindiren guvenlik kurallanm ye k $ryr su ofiamaguvenli bir bigimde adapte etmeyi amaqlayan su

egitimini kapsar.

Fiziksel 6zrirl[lerin dahg egitiminde. egitmen,istenilen becerilerin aday tarafindan uygulanma-

srnda bazr yeni teknikler olugturabilir. Ayncamalzeme de kiginin gereksinimlerine g6re yeni-den duzenlenmelidir. Adaylar n y ap amazhklanve yapabilirliklerinin algrlanmasr, bolgeselkogullann katrhmcrya g6re deferlendirilmesi,fiziksel ozurluiedn tuplu dahg egitimi boyuncakargrlagabilecef,i problemleri olugmadan6nleyecektir.

Esitmenin fiziksel 6zurhileri tuplu dahg iginyetigtirirken de$erlendirmesi gereken ana

fakt6rler, adaydaki fiziksel hasann qiddeti ve

srirecidir. Bazr kigilerdeki fiziksel hasar iki sene

gibi krsa bir sure oncesine dayanrrken,bazrlartnda da gocuklu$a hatta doguma kadar:uzarlar bir srireq sdzkonusudur. Bu fakt6rkiginin karqrla5abilecegi gUqlUklerin Ustesinden

gelmesinde 6nemli bir rol oynayacaktrr.De$erlendirilmesi gereken bir baqka nokta da

tamamen aynr hasara sahip iki kiqinin sudayapabilirliklerinin farkh olabilecegidir. Bazr

durumlarda TIave hayuz ve/veya agrk denize$itimleri uygulanabilir. Bazr 6zel durumlarda

ffiT ogdn Miif tnoglu gozetimtnde dal4 oncesi hazllanma

.t "tstrr*,.i&

F%hsel 1znrliiye tehhi5i aiste edereh suya gin$

ise kigisel havuz-agrk deniz seanslarr duzen-Ienebilir. Her ne gart altrnda olursa olsun, srmfqai4malan sosyalleqme amacmdan oturu topluolmahdrr.

Fiziksel ozurlu dahcrlarrn yetiStirilmesininegitmen ve adaya gei dOnUgUmU qok bnyUktUr.

Hem egitmen hem de aday agrsrndan zevkli ve

doyurucu bir deneyimdir. Baganh e$itimsonunda 6zirlrj adaya kazandrnlan yeni bir ilgialanr ve yagam tarztdtr. Dahp aktivitesiningerqeklegtigi ortam, suyun kaldrrma kuweti ve

kullanrlan malzemeden olayr yergekimsiz birortam oldufiundan, guncel yaganttianndatekerlekh sandalyeye bagh olan bireylere belkide hayatlannda ilk defa ozgurce hareketedebilme olanagr saglanrnaktadir. Toplumdakiyanl4 bir kam olan 6zurluye yardrm edilmelinintersine, fiziksel ozurlu dahcrlann kendilerinenasrl yettikleri ve dahg aktivitesi bttuntnde(hazrlan;rra, grn$ teknikleri, yllzey yuzusu, sualtlaktivitesi, grkrg teknikleri, malzemenin dah$

sonrasr bakrmr) da14 arkadaglanna - 6zurlu veya

6zurlu olmayan - aktivitenin bir pargasr oiaraknasrl yardrm ettikleri gozlenir.

a*$-- t -: :X Fiziksel ozurlu dahcr programr, 6zur1u

bireylerin guncel yagamda hergeye ragmen

yuruttukleri meydan okumanrn drga

vurumudur. Bu programrn ulkemizdebaqanyla yuruyebilmesi igin sponsor firma

katrhmlanmn onemi agrktrr. Brrgogumuzun

lqinde oldugu bu aktiviteyi fizlkselozurlulerle yaygrn bir biqimde pa1,1a5ma

umidi i1e...

ffiWfAffifg'"fl 770ffiBrY&ss+t

Baz Tiirkiye'nin doEal gevresini koiumaya kararlryrz. Sizin de katrlmanrzt bekliyoruz.Doial Hayatr Koruma Dernegi P.K. lA Bebek 8O81O istanbul Tel: (212t 28i 03 21 Faks: (2121 279 55 44

vAzGEgitu

Yazhk konut ve k6tii planlanan turizm yatrrrmlanyla,kryrlarrmrz tahrip edilip yok olmakta... Do{al hayattnaynlmaz bir pargasr olan bu kryrlarrn sizin igin devazgegilmez oldu{unu ne zaman anlayacaksrnrz?

,ffirl Ci r'f Yi\ S$

Abone 0lun,Karlr $rkrn!

IIIIIIk!

1_

ffiffimffisrvAs#*\

ABONE KARTI6 AYLIK ABONE BEDELI800 000 TL

YILLIK ABONE BEDELiI.500 000 TL

pRoMAR DENiz:l'll.tzntvrcteni ricener w runizu e.g.inonu Cad. STFABloklan, B-3 BlokD.16 Kozyata{t81090 istanbul Tel: (216) 3802579 -36225 0I Fax: (216) 380 01 13

BANKA: Kosbank Sahra-r Cedid gubesi HESAP NO: 352 45 66

OKUYI-]CUNUN ADI. SOYADI ------------MESL EC i

DALIS SERTIFiKASI \ ARSA SE\ iYESi

DALIS SERTiFIKASININ NiT OTNUEU KL RL \4

iLCiLi DERNEK _--------___

PosrA ADRESi _______--- _

TELEFON---- FAKS

ABoNE ntnrliNi; I '^**HAVALES''LE

LorroHAVALESil,r-E I u.rr*yArrRDrM

ABoNE BEDELININ I visa DINERS KREDi KARTI HESABIMDAN ALINMASINI RICA EDIYORUM.

KART No GECERLILIK TARIHI

YIJKARIDA BELIRTiLEN ADRESE, ASACIDA BELIRTiLEN SAYIDAN iTiBARF\ DERCiNiziN CONDERILMESINI RICA FDERiM

ABONELIK BASLANGIC SAYTST ------ ABONFT iK BiTiS SAYTSI-------

1+ii+11ji+.!EJi

YITLIK ABONEL|TTT 3()O.(t(l(} T[, 6 AYLIK ABONET|TTT IO(l.(lO(l Tt DAHA AZ ODEY|N.

tIII

I

I

I

tffi;

ffi€

Bilginizi, Deneyimlerinizi Payla$ln.Sualtr Diinyasr'nda sizin de yaa lannrzt yaylnlayahm!

Sualtr Dtinyast'nda yaylnlanmak izere, geqitli konularda yaztve fotograflar gonderebilirsiniz.Bu yazrlar siz ya da kurulugunuz tarafrndan ozgtin bir biqimde kaleme alrnmrg yaziar olabilecegi

gibi, gegitli kaynaklardan aktanlan geviri ve derlemeler de olabilir.

Dergide yaytnlanmak uzere bilimsel makale, teknik e$itim yaalan, arkeolojik - ekolojik yazllar,urun/hizmet ve kurum/firma tantttm yaalan, yorum ve gori.rg belirten yanlar, gegitli haberler

ve foto$raflar gonderebilirsiniz.

OKTMJCUNUNADI, SOYADI

MESLEGL

DALIS SERTIFIKASI VARSA SEVTYESL

DALrS SERTIFIKASrNIN,i.iT OLDUGU KURLTN4-

iLGiLi DERNEK-

POSTA ADRISL.

TELEFON- FAKS

IurneN iLGiLENDiGiNiZREKIAM VEYA KONULARINSA\TA NUMAMIARINI,isrEciNiziN KARSTSTNDA

BULUNAN KUTUIARA YAZINIZ.

SUnm 0UtUynSl'nda daha gok giirmek istedikleriniz: ( ) Haberler, i( )EkolojiYazilan, ( )Yorum, ( )eeuri, ( )Egirimyazri, (

) Soyle5iler, ( ) KOse Yazrlan, (

) Tarih Yazrsr, ( ) Teorik Yazr, ()FotografTeknikleri, ( )ArkeolojikYazrlar,)Am1ar, ( ) Hikayeler, ( )UrunTarutml

isrroiGintt eiLeiLrRSayfa No.

uriinu ramtrcl Bro$ur istiyorum tr tr tr tr tr tr Fiyatlistesiistiyorum n tr I I tr trFirmayta irtibat Kurmak istiyorum tr tr tr tr tr tr Bayisiormakistiyorum tr tr tr tr tr trDiICI - TtrtrNtrTtrtrtrtrTtrTtrtrtrtr

iglenmesini istedi[iniz konularr ve iinerilerinizi I iitfen belirtiniz.

IrragA

--$=

ffiffimffffi'Y&ffi#q

O!(UYUCU BITGI KARTI

)(''uslararast

Sermaye.

VakrfBank Visa,

uluslararasr kredi

vakrfBank Mastercard Eurocard ya da vakrfBank Business card,

kartrdrr. Yurtiginde ve yurtdrgrnda, dilerseniz - visa ya da Mastercard

EuroCard logosu taqryan

200'den fazla iilkesinde

yiizlerce ATM'den nakit 9ekebilir... dilerseniz, dtinyanrn

-Visa ya da MasterCard

EuroCard logosu ta$lyan otel, restoran, akaryakrt

ipyerlerinde nakit 0deme yapmadan, limitiniz dahilinde alrgverip

istasyonu gibi

yapabilirsiniz.

YokrfBHk.:uo'

,ils?"* -; hifo.*., **oo oooo, "' \ *oo oot'

ll'^:,'.";--*-4 i$'f-

iE'\ -

malaza, market,

VakrfBank Kredi Kartlarr... diinyanrn her yerinde biiyiik kolaylrkl'21. Yrlzyrl Bankacrlr{r

tl$''t,

.,:tr

. ,.''''..,.':

..atar' 4, :4.:.:,: a.r.. :.4..::,:,4 a.:a.a.r

,a,|;.:',::r.:, ::l;a,:,..rt a;,t

,il il

fl/li*3

il

lrll

#IIlIIil,lltltllru/l

.. .;

P"Ang!|l,lilTelefon: 02'12 646 0l 37-38

'l

't | .,-. ;:":#-__.4:: :B

r-: - qhg-+=tS!SECAM

Prestige.,

\*,i.t,!

?

tiiw;ffi,19 n*,?;,

stuaLcl^irxl\11r:nCtrr.r.lrrr:

runriyr GENEL DisTRrBuronu E RGSAN

ae$eE\+eE-qqk

**€

-*H+"€ *-

.r'*q=#ts Eq*s"

+=F='*

*.8

=%*&*1. k+

ks.E""qq}d

:'r?

*ftF€Hfu

.qLB*w

" fl*E\'i

t*i*"