ANTHONYB.CHAN

LÝGIATHÀNHBảnquyềntiếngViệt©2012CôngtySáchAlpha

Khôngphầnnàotrongxuấtbảnphẩmnàyđượcphépsaochéphaypháthànhdướibấtkỳhìnhthứchoặcphươngtiệnnàomàkhôngcósựchophép

trướcbằngvănbảncủaCôngtySáchAlpha.

Chúngtôiluônmongmuốnnhậnđượcnhữngýkiếnđónggópcủaquývịđộcgiảđểsáchngàycànghoànthiệnhơn.

NHÀXUẤTBẢNLAOĐỘNG–XÃHỘI

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

LờigiớithiệuLýGiaThành,tỷphúHồngKông,làmộttrongnhữngngườigiàunhấtthế

giớivànổi tiếng lànhạybén trongkinhdoanh.Ôngđượcđánhgiá lànhàđầutưcótầmảnhhưởnglớnnhấtchâuÁ.Năm2007,tênôngđứngvịtríthứchíntrongdanhsáchnhữngngườigiàunhấtthếgiớidotạpchíForbesbầuchọn,vớigiátrịtàisảnkhoảng23tỷđô-la.

TrongkhuvựcchâuÁvàthậmchítrêntoànthếgiới,chỉcórấtítthươnggiathànhcôngtừbaogiankhóvàtháchthức.LýGiaThànhlàmộttrongsốnhữngngườihiếmhoiđósởhữunănglựctuyệtvờivàtầmnhìnxarộng.

Từmộtcậubémồcôichaphảinghỉhọcđểgánhvácgiađìnhnăm14tuổi,LýGiaThànhđãvươnlêntrởthànhngườisánglậpTậpđoànHòaKýHoàngPhố(HutchisonWhampoaLimited)vàTrườngGiangThựcNghiệp(CheungKongHoldings) tạiHồngKông,nơingười tagọiônglà“siêunhân”.Năm2001,ôngđượctạpchíAsiaweekbầuchọnlànhânvậtquyềnlựcnhấtchâuÁ.Năm2006,tạiSingapore,tạpchíForbestraotặngônggiảithưởngthànhtựutrọnđời(giảithưởngtônvinhnhữngdoanhnhânxuấtsắcvàcốnghiếncảđờichongànhkinhdoanh).Khôngchỉđượctruyềntụngnhưmộthuyềnthoạikinhdoanhkiệtxuất,ôngcònđượccangợibởilòngnhântừ,đứcđộvànghệthuậtdạycontrởthànhngườitàiđứcvẹntoàn,giữgìnsựtrongsángcủadoanhnhân.DùrấtgiàucónhưngLýGiaThànhvẫnnổitiếngvềphongcáchsốnggiảndị,thườngđinhữngđôigiàyđenđơngiảnvàmangđồnghồSeikokhôngquáđắt tiền.LýGiaThành tâmsự:“Tôi thường tựhỏimìnhmuốn làm giám đốc một công ty hay chủ tịch cả một tập đoàn? Thôngthườngmànói,làmmộtgiámđốcđơngiảnhơnnhiềunhưngquyềnlựccủabạnlạiđếntừchứcvụmàbạnđảmnhiệm.Đạtđượcđiềuđócóthểdoduyên

sốhaynỗlựccủabạnnhưng,trênhếtlàdokiếnthứcchuyênmônbạncó.Đểtrởthànhmộtnhàlãnhđạogiỏivàthànhcôngthìtháiđộvànănglựcđềurấtquantrọng.”

Lầnđầutiên,toànbộcuộcđờicủaLýGiaThànhđượcgiớithiệuchitiếtvới độc giảViệtNam qua cuốn sách củaAnthonyB.Chan, LiKa-shing,HongKong’sElusiveBillionaire (LýGiaThành, ‘Ôngchủcủanhữngôngchủ’tronggiớikinhdoanhHồngKông).Trongmỗitrangsáchđềuhiểnhiệnnỗlựcphithường,vượtquamọisónggió,giantruânđểvươntớithànhcôngcủaông.Chúngtôimongrằng,quacuốnsách,độcgiảViệtNamsẽthuđượcnhiềubàihọctừcuộcđờiLýGiaThànhđểthànhcôngtrongcuộcsống,dùhoàncảnhhiệntạicókhókhănvànhiềutrởngạiđếnđâu.

ChúngtôixinchânthànhcámơnôngAnthonyB.Chan-vìđãchophépAlphaBooksxuấtbảncuốnsáchnàyởViệtNam-vànỗlựcdịchthuậtcủanhómBKD,trườngĐạihọcBáchkhoaHàNội.

Trong quá trình biên dịch,một số địa danh hoặc tên riêngTrungQuốc(phiênâmtiếngAnh)chúngtôivẫngiữnguyênvănvìkhôngđảmbảochínhxáctuyệtđối.

Rấtmongnhậnđượcýkiếngópýcủađộcgiả.

CÔNGTYSÁCHALPHA

LờitựaCómộtcâunóiđãtrởnênquenthuộcvớingườidânHồngKônglà:“Cứ

mỗimộtđô-labạntiêuthìcónămxuchảyvàotúicủaLýGiaThành”.Tầmảnhhưởngcủavịdoanhnhântỷphúđốivớinềnkinhtế-xãhộicủamảnhđấtthuộcđịarộnglớnnàyđượcthểhiệnrõnhấttronggiaiđoạn1986-1987,khi tôicòn làmviệc tạiĐài truyềnhìnhTVB–HồngKôngvới tưcách làmộtphóngviên,điềuphốiviênkiêmnhàsảnxuấtchươngtrìnhtruyềnhình.Thật vậy, gần như không có cuộc thảo luận nào về thương mại và côngnghiệptạiHồngKôngkếtthúcnếukhôngđềcậptớiLýGiaThànhhaycáccôngtythươngmạidoônglàmchủ.Đốivớitôi,cuộcđờicủaconngườiphithườngnàylàcảmộtcâuchuyệnthúvị.Nhưngthậtkhôngmay,côngviệchàngngàyởĐàitruyềnhìnhlạibuộctôitìmhiểuvềcuộcđờicủaquánhiềungườivàvìvậy,cơhộiđểthuậtlạichuyệnđờicủaLýGiaThànhngàycàngtrởnênxavời.

DùbiếtkhárõvềnhữngthànhcôngtrongkinhdoanhcủaôngLýnhưngdườngnhưtôiđãquênmấtảnhhưởngcủaôngđốivớicuộcsốnghàngngàycủamình.Vídụ,tôithườnglướtquagiáđểtạpchítrongcáccửahàngthuốcWatson’s;thứBảy,tôihaymuađồởhiệuPark‘NShopgầnnhà;đểbắtđượcbakênhtruyềnhình,tôiđãmuachiếctiviđahệcủaFortress,hãngsảnxuấtđồđiệntửlớnnhấtHồngKông;mộtngườitôitừngphỏngvấntrongchươngtrình của đài TVB làMichael Sandberg,Giám đốc điều hành Liên doanhNgânhàngHồngKông-ThượngHải(HSBC);tôicũngđãcódịpphỏngvấnchủ tịchmột công ty vận tải hàng hải lớn củaMỹ khi ông này đứng trênboong tàu, quay lưng lạiSânbayQuốc tếHồngKông,…Chuỗi cửahàng

Watson,Park’NShop,hãngsảnxuấtđồđiện tửFortress,SânbayQuốc tếHồngKông–tấtcảđềulàcôngtycủaLýGiaThành,cònMichaelSandbergcủaNgânhàngHồngKôngchínhlànhântốxúctácgiúpLýnổitiếngtrêntrườngquốc tếvớiviệcmuaTậpđoànHòaKýHoàngPhốvàonăm1979.TôinhậnraLýGiaThànhthậtsựlàmộtphầnrấtquantrọngtrongcuộcsốngcủamìnhvànhữngngườixungquanh.Mộtlầnnữa,tôinhậnthấycầnphảikểvềcuộcđờiông.

Năm1987,khigiảngdạytại trườngĐạihọcCalifornia,Hayward, tôiđãđọcđượcbàiviếtvềnhữngthànhcôngkinhdoanhcủaLýGiaThànhtạihaitỉnhcủaCanadalàBritishColumbiavàAlberta.KhiLýquyếtđịnhchuyểnhướngđầutưsangphươngTây,tôitinrằngẩnsauquyếtđịnhấyhẳnlàmộtcâuchuyệnthúvị.Năm1991,tôirờiCaliforniavềnhậncôngtáctạiĐạihọcWashington,Seattle.TạiđâytôichínhthứcbắtđầunghiêncứuvềcuộcđờicủaLýGiaThành.

Tôibắtđầutíchlũymọithôngtinvềôngtrùmtưbảnnày,vànhữngđiềuđãđọcđềukhiếntôitòmò.KhiHồngKôngtiếngầnđếnngày1tháng7năm1997địnhmệnh,tôibắtđầuxemcâuchuyệnvềôngLýnhưmột“phongvũbiểu”đốivớinhữngthayđổisắpxảyratrênmảnhđấtthuộcđịaHồngKông,TrungQuốcvàtoànthếgiới.Tôichưathểkểcâuchuyệnvềôngngayđượcvìphảimấtkhánhiềuthờigian.VàkhitôivẫnchưacódịptiếpxúcvớiôngthìnhữngcuộcphỏngvấnvớinhàtưbảnnàyđãđượcđăngtảitrêntạpchíFar Eastern Economic Review (Toàn cảnh nền kinh tế Viễn Đông) vàFortune(Disản).

CuốnsáchnàylàcâuchuyệnvềmộtôngvuakinhdoanhtầmcỡquốctếmàđếchếcủaôngđãđặtnềnmóngchongànhthươngmạiHồngKông;mộtngườiđànôngmàsựhiệndiệnđãlàmthayđổitháiđộvànhậnthứccủatoànbộvùngthuộcđịa;mộtngườicótầmảnhhưởngtolớn,giúpHồngKônghội

nhậpvớithếgiới.

Thờigianviếtcuốnsáchnàykéodàitrongbốnnămnhưngtôikhônghềđơnđộc.BạnbèvàđồngnghiệpởHồngKôngđãgiúpđỡtôitronggiaiđoạnnghiêncứuđầutiên.Họcũnglànhữngngườiđộngviên,khíchlệtôitronggiaiđoạncuốicùngđểhoànthànhbảnthảo.XingửinhữnglờichúctốtđẹpnhấtvàlờicảmơntậnđáylòngđếnGiáosưDoraChoithuộcĐạihọcTrungHoa–HồngKông,K.K.ChancủaNhàxuấtbảnCulturecom,LouisLiucủaCôngtyTráchnhiệmhữuhạnTruyềnhìnhchâuÁ,GiáosưChowPak-kiucủaViệnhọcMở,GiáosưDanielKwan–cựugiảngviên trườngĐạihọcHồngKôngBaptist,naylàgiảngviênĐạihọcFraserValley.

TôixinchânthànhcảmơnhọhàngvàbạnbèởCanadavàMỹvìđãgửichotôinhữngbàibáovềLýGiaThànhvàcáccôngtycủaông.Xingửilờicảm ơn đến cha tôi, StevenChan,AndrienneChan củaĐại họcDouglas,DavidLam–từnglàmviệctạiTậpđoànTruyềnthôngCanada,naycôngtáctạiĐạihọcTâyBắcẤnĐộ,GiáosưJohnCampbell–từnglàmviệctạiĐàiTVB, nay là giảng viên Đại học Bắc Arizona. Tôi cũng muốn cảm ơnKenvinKawamoto,trợlýcủatôitạiĐạihọcWashington.Nhờsựchămchỉcủaanhmàchúngtôicóđượcnhữngthôngtinquýgiá làmnềntảngvữngchắcchocuốnsáchnày.Vàcuốicùngxindànhlờicảmơnchongườiphụtánghiêncứucủatôi,TháiTrắcNghiên,vìđãgiúptôicóđượcnhữngthôngtinvôcùnghữuích.

Tôicònmangơnngườibạnđờicủamình,GiáosưWeiDjao,trườngĐạihọcCộngđồngBắcSeattle.Nhữngkiếnthứccủacôđãgiúptôihiểuhơnvềbứctranhlịchsử–xãhộiđầymàusắccủaHồngKôngvàTrungQuốcđểtôicó thể viết những chương đầu tiên trong cuốn sách này. Sự hài hước vànhữngbữatốithịnhsoạnmàcôdànhchobốcontôiđãkhíchlệtôirấtnhiều.CôcongáinhỏcủatôiLianDjaoChancứthắcmắcmãikhôngbiếtlúcnào

bốmớirờimáytính.Chínhnụcườivôtưvàniềmyêuđờicủaconđãgiúptôicóthêmsứcmạnhđểhoànthànhcuốnsáchnày.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn các bạn đồng nghiệp của tôi tại MacmillanCanada–chủbútKarenO’Reilly,trưởngbanbiêntậpKirstenHanson,biêntậpbảnthảoChristianAllardvàbiêntậpbảninLibaBerryđãhỗtrợtôixuấtbảncuốnsáchnày.

Mởđầu“Mr.Money”đếnBắcKinh

BấtchấpnhữngbấtđồngtrongquanđiểmchínhtrịcủaTrungQuốc,thậmchítrongnộibộĐảngCộngsản,mộtsựkiệnchưatừngcótừtrướcđếnnayđãdiễnra.Đólàngày28tháng4năm1992,trongbuổilễtốtnghiệpcủaĐạihọcBắcKinh,khinhữngsinhviêncuốicùngnhậnbằngtốtnghiệp,chỉcònduynhấtmộttấmbằngkinhtếchưađượctrao–bằngtiếnsĩdanhdựdànhchoLýGiaThành.TổngBíthưĐảngCộngsảnTrungQuốclúcbấygiờ,ôngGiangTrạchDân,làngườichủtrìbuổilễvàcũnglàngườisẽtraotấmbằngtượngtrưngnàyđểcôngkhai thừanhậnrằngBắcKinhcũngcóthiệncảmvớinhàtưbảnđượcsùngbáisốmộtởHồngKôngnày.

LýGiaThành,nhânvậtđượcmệnhdanhlàsiêunhânkiếmtiềncủamảnhđấtgiaothoaĐông–TâyđangchờđợimànvinhdanhcủangườiđứngđầuĐảngCộng sản.LýGiaThành– con traimột nhàgiáonghèo, giờ làmộttrongmười người giàunhất thếgiới;một người con củaquêhươngTriềuChâu–thànhphốnằmcáchHồngKôngkhoảng300kmvềphíađôngbắcvàlà ông chủ giàu có bậc nhất trênmảnh đất thuộc địa Anh. Ông là ngườiTrungQuốcđầutiênphávỡvòngkiềmtỏagắtgaolêncáctậpđoànthươngmạiHồngKôngcủathựcdânAnh,đồngthờicũnglàngườigiữvịtríquantrọngtrongngànhthươngmạivậntảiđườngbiển.Bạnbè,đồngnghiệpgọiônglàGiaThành.Báochígọiônglà“Mr.Money”(tạmdịchlà“Ônglắmtiền”),“Siêunhân”.ĐôikhigặpLý trênmộtconđườngnáonhiệtởHồngKông, người ta còn cúi đầu chào theo kiểu hành lễ dành cho bậc vươngquyền:“Chàongài,Lýđạigia”.ỞHồngKông,nhữnggiađìnhthamvọngnhấtcũngchỉcầumongconemmìnhtiếpbướctheoconđườngvinhquangcủaLýGiaThành.

Trong nhiều cuộc đua tranh trên đất Hồng Kông, dường như khôngchướngngạinàocóthểngăntrởLýGiaThành.Ôngđãvượtquanghèođóivàđiềuđókhiếnôngtrởthànhbậcthầyphithườngchonhữngthươngnhânrơi vào cảnh bần cùng trên con đường kiếm tìm ngọn đuốc soi sáng đếnvươngquốcgiàusang.Họmơướcđược trở thành thànhviên trongnhữngcuộchọpcấpcaotổchứctạitầngtrêncùngcủaCaoốcTrungHoavớimáiốpgỗ,hàngràolànhânviênbảovệvàhệthốngcửatrượttựđộngnhưLýGiaThành.Họbiếtrấtnhiềuchuyệnvềông:nỗlựcvượtquađóinghèo,vậnmayđầutiêntrongngànhsảnxuấtđồnhựa,sựvươnlêntrởthànhôngtrùmđịaốc,chuyệnvềtậpđoànthươngmạihaychuyệnvềmốiquanhệcủaôngvớitrùmtưbảnRupertMurdoch.ĐólàcònchưakểđếnviệckinhdoanhcủaôngởphươngTây.Mỗi câu chuyện lại gópphần tôn thêmhàokhíquyềnnăngvôhạncủaông.Họphântíchtừngđộngthái,nghengóngtừngdấuhiệuvềmộthợpđồngsắpkýbởihọtinrằnghợpđồngấykhôngchỉđemlạilợinhuậnchochínhtậpđoàncủaôngmàcònchocảnhữngdoanhnghiệpnhỏvànhữngngườichơicổphiếusốngdựavàongoạivi thương trườngHồngKông.

Nhữngngườingưỡngmộcoiônglàmộtngườikhổnglồdùôngchỉcao1m70.LýGiaThànhtuổiThìn,tứclàrồng,biểutượngchosứcsốngvàsựphát triển.NgườiTrungQuốc tin rằngrồngđemlạinămđiềumaymắn làthuận hòa, đức hạnh, thịnh vượng, hạnh phúc và trường tồn. Làmột conrồng,ôngLýcónhữngphẩmchấtnhưdũngcảm,trungthực,tinhtếvàkhảnăngtạoniềmtinởngườikhác–đócũnglàđiềumàôngthườngbónggióthừanhậnlànềntảngchothànhcôngcủamình.

Ngaycảgiớibáochí (TrungQuốcvànướcngoài)cũngdành thiệncảmchoông,ngợicaônglàconngườithậntrọngvàgiảndị,nhưôngchỉthucủamỗigiámđốcdướiquyền650đô-laHồngKông lệphímộtnămtrongkhi

nhữngtrùmtưbảnkhácluôntìmcáchbònrútcủanhânviên;ôngtựthanhtoán90%chiphíđilạivàgiảitrícủamình;ôngthíchmộtcuộcsốnggiảndị,khôngồnào.Ôngđượcmiêutảvớinhiềudángvẻkhácnhau:“mộtquýônglịch lãm” trong “bộ vét tối màu với cà-vạt thanh nhã trên nền áo sơ mitrắng”, giống “một bác thợmay hơnmột nhà tài phiệt”, giống “một nhânviên ngân hàng hòa nhã, thông minh hơn một thương gia sắc sảo” hoặcgiống“mộtthầyhiệutrưởngnhântừvớiánhnhìncóvẻdèdặtnhưngkhôngxacáchẩnsaucặpkínhdày,gọngtốimàu”.Chỉvẻthanhđạmcủaconngườiấythôicũngđủđểchongườitakểmãinhữngcâuchuyệnvềông.Cólần,ôngmờikháchănmộtbữatrưađơngiảntạinhàhàng,họgọimộtchairượuđắttiền.Ôngliềnrờingaykhỏinhàhàngsaukhithanhtoánhóađơn3.500đô-laMỹ.Và trong khi nhiều doanh nhân giàu có phô trương bằng chiếcđồnghồRolexnạmkimcươngthìLýGiaThànhchuyểnsangdùngđồnghồcủa hãngCitizen.Ông cũng không bao giờ ngại nói về tính tiết kiệm củamình.TrongcuộcphỏngvấnvớiphóngviêntạpchíFortune,ôngđãmởđầubằngchủđềvềđồnghồ:“Đồnghồcủaanhthậtsangtrọng,cáicủatôiphảirẻhơncủaanhđến50đô-la.Đâylàchiếcđồnghồcủacôngviệcchứkhôngphảitôikhôngthểmuamộtchiếcđắttiềnhơn”.

Đốivớinhữngthươngnhânluônmuốntiếpcậnông,LýGiaThànhlàđốitượngđểhọxunịnh.CònđốivớiGiangTrạchDânvàchínhphủ,LýGiaThànhkhôngchỉlàmộtbiểutượng,màcònlànhânvậttrunggiankhôngthểthiếu trong việc tăng cường sự ủng hộ của những thương nhân hàng đầuHồngKôngkhihọmuốnlấylạimảnhđất thuộcđịavàonăm1997.BởivìnếuLýtinrằngnềnkinhtếHồngKôngsẽổnđịnhsaucuộctraotrả,nhữngngườikhácnhấtđịnhcũngtinnhưvậy.BảnthânGiangTrạchDânđãcamđoanvớicácquansátviêntạibuổilễởĐạihọcBắcKinhhômđó:“Chínhsáchmộtđấtnướcvớihaichếđộsẽlàchínhsáchlâudài.”

Lýkhôngchỉlà“phongvũbiểu”chonhữngaicònđangxemxétnênđihayởlạiHồngKôngmàcònlàtiêuchuẩnđểđánhgiáviễncảnhnềnkinhtếTrungQuốccho55 triệunhàđầu tưHoakiều trên thếgiới.Năm1979,banămsaungàymấtcủaChủtịchMaoTrạchĐông,cuộccảicáchkinhtếđầytáo bạo do Đặng Tiểu Bình phát động – trong đó, tạo điều kiện cho cácdoanhnghiệptưnhânpháttriển,đặcbiệtlàtronglĩnhvựccôngnghiệp–đãgâychấnđộngvớikhẩuhiệu“Làmgiàulàvinhquang”.Sựkiệnnàyđãcótác dụng lấy lòng nhữngHoakiều giàu có.Chỉ tính riêng trong giai đoạn19791991,Hoakiềuđãđónggópgần75%trongtổngđầutưnướcngoàivàoTrungQuốc.Lượngngoạitệđổvàoquốcgianàytăngnhanhchóng,từ2,9tỷđô-laMỹnăm1984lên81,4tỷđô-laMỹnăm1994,trongđó,riêngđầutưtừHồngKôngvàMaCaochiếm60%.

Nhưvậy,Hoakiềucóthểđượccoilànguồncungvốnvôcùngdồidàovớigần2nghìntỷđô-laMỹ.Nếu51triệuHoakiềuởchâuÁlậpthànhmộtquốcgiathìquốcgiaấycótổngsảnphẩmquốcdântrongnăm1990làxấpxỉ450tỷđô-laMỹ,chỉthấphơntổngsảnphẩmquốcdâncủaTâyBanNha20%vàđiềuquantrọnglàtỷlệnàycaohơncủaTrungQuốcđến25%.

Điều đáng ngạc nhiên làmặc cho những chính sáchmời gọi của chínhphủ,nhiềuHoakiềuvẫnphảnđốiđầutưhaythôngthươngvớiđấtnước.Họbấtchấpcâungạnngữ:“Ởđâucócơhộikiếmtiền,ởđócóHoakiều”.Họlànhững người tha hương đã mất người thân trong vụ tra tấn và khai trừthươngnhântựdohậu1949dướithờiMaoTrạchĐông.Giờđây,ChínhphủĐặngTiểuBình lạisẵnsànggiúpđỡ, tạođiềukiệnchoHoakiều,nhưbãimiễnchohọmộtsốđiềuluật.ChínhphủđãmiễnchomộtsốcôngtynhậpkhẩuvớivốnđầutưcủaHoakiềutạiThượngHảikhôngcầngiấyphépnhậpkhẩu trang thiếtbị sảnxuấtvànhàxưởng.Ngaycả trong lĩnhvựcđịaốc,ChínhphủTrungQuốccũngcónhiềunhượngbộkhôngchỉđốivớiHoakiều

màcảngườithâncủahọởtrongnướcvềgiấychứngnhậnđăngkýnhàởđôthị–mộtviệctưởngchừngnhưkhôngthểxảyra.

MặcdùtưtưởngcủaHoakiềuởHồngKôngvànhiềunơikhácđãthayđổitíchcựcsaunăm1984vớilờihứahẹncủaBắcKinh–sẽđểHồngKôngcóquyềntựchủkhiđượctraotrảchoTrungQuốc13nămsauđó,nhưngnhữngsựkiệnxảyratrongnăm1989đãkhiếnhọkhócóthểtinvàochínhphủ.Tuyvậy, cũng không thể phủ nhận những nỗ lực duy trì cải cách kinh tế củaĐặngTiểuBìnhvàquảngbáchocácnhàđầutưvề“Chươngtrìnhtưbản–tiền – dân chủ” đã giúp kinh tếTrungQuốc tăng trưởng rõ rệt. Song, đấtnướcnàyvẫncầnsựủnghộbềnvữngcủaquầnchúng.Vìvậy,mọichuyệnsẽtốtđẹphơnnếumộtngườitầmcỡnhưLýGiaThànhđồngtìnhvớichínhphủđanggặpnhiềukhókhănthôngquaviệcnhậntấmbằngtiếnsĩdanhdựvàbàytỏquanđiểmủnghộ.

LýGiaThànhcólýdochínhđángcholòngtrungthànhcủamình.Ngaytừnăm1977,BắcKinhđãchínhthứcgâythiệncảmvớiôngbằnglờimờithamdựbuổilễkỷniệmngàyQuốckhánhtổchứctạithủđô.Nhưngsauđó,ĐặngTiểuBìnhmớibiếtLýGiaThànhlàmộtvịkháchmờikiệtxuấttronggiớikinhdoanhHồngKôngvàcũnglànhânvậtcóảnhhưởngđốivớinềnchínhtrịcủamảnhđấtthuộcđịa.ViệcLýnắmđasốcổphầntrongTậpđoànHòaKýHoàngPhốcủaphươngTâyhainămsauđóđãkhiếnchocácnhàlãnhđạoBắcKinhhàilòng,điềuđóchứngminhrằngtrựcgiáccủahọđúng.VớisựủnghộcủaLýGiaThành,TrungQuốcítnhấtđãnắmtrongtaymộtphầnchiến thắng. Trên thực tế, các nhà lãnh đạo Bắc Kinh vui mừng đến nỗiquyết định bổ nhiệmLý cùng với hai doanh nhân tầm cỡ khác củaHồngKônglàFokYing-tungvàWangFoon-shingvàoCơquanĐầutưTíndụngQuốctếvàCôngtyTrungHoa(CITIC),mộtcơquanchínhphủmớithànhlậpvớichứcnăngchínhlàkhuyếnkhíchđầutưnướcngoàivàoTrungQuốc.

ĐốivớiLý,việctrởthànhđốitácđầutưhàngđầucủaBắcKinhlàmộtniềmvinhdự:“BấtcứlúcnàocácvịlãnhđạomuốnngheýkiếncủatôikhihọtừBắcKinhđến thămđều liên lạcvới tôi.Và tôi luônnói rõquanđiểmcủamình.TôihạnhphúcvớicươngvịgiámđốccủaCITIC”.LýcũngkhuyênphíaBắcKinhnênmuanhữngcổphiếuthenchốtcủamộtvàihãnglớntạiHồngKông,nhưvụmua12,5%cổphầnhãngHàngkhôngCathayPacificvớigiá1,94tỷđô-laHồngKôngvàonăm1987vàmua0,1%cổphầnTậpđoànTelecomvớigiá68,5triệuđô-laHồngKôngvàonăm1988.Saunày,chínhsựliênkếtgiữaLývớiCITICđãtạođộnglựcchoôngchuyểnhướngđầutưvàongànhcôngnghiệptruyềnthôngvàsựpháttriểncủahãngtruyềnhìnhStarTV.

LýGiaThànhluônphủnhậnýkiếnchorằngôngthamgiavàobangiámđốc của CITIC với tư cách là người đại diện cho Đảng Cộng sản TrungQuốc; ông chỉ đơn giản nhận ra sự ưu việt củaTrungQuốc đối với cuộcsốngcủamìnhvàHồngKông.Làmộtngườithựctế,Lýbiếtrằngmốikếtgiao tốt đẹp củamình với những nhàmôi giới đầy quyền lực của TrungQuốclànguyênnhânmàNgânhàngHồngKôngbánchoôngcổphầncủahọtrongtậpđoànHòaKýHoàngPhố.VớiảnhhưởngthươngmạirộnglớnởHồngKông vàmối quan hệ chính trị bền chắc với các nhà lãnh đạoBắcKinh,quyềnlựccủaôngluôngiatăng.

Bêncạnhnhững lýdovềkinh tế,việcLýGiaThànhủnghộChínhphủTrungQuốccònxuấtphát từ tấmlòngyêunướccủaông.Mỗikhicódịp,ông lạidành tiềnbạchoặc thờigian làm từ thiện.Năm1989,ôngđãgiúpxâydựng278cănnhàmớichonhữngngườidânvôgiacưtạiTriềuDương,phíabắcTrungQuốc.Ôngcũngthểhiệntìnhcảmgắnbóđặcbiệtcủamìnhvớinơichônraucắtrốnbằngviệcthànhlậpmộtquỹtừthiệnvớisốtiềnbanđầulà10triệuđô-laHồngKông.Tổchứcnàyđãtiếptụcquyêngópđược

thêm50triệuđô-laHồngKôngtừnhữngngườidânTriềuChâuvàSánĐầuđểphát triểnngànhcôngnghiệpnăng lượngđịaphương.Mộtchủquản lýkháchsạntạiSánĐầunói:“MọingườiởđâyđềuquýtrọngôngLývàluôncoiôngnhưvị lãnhđạocủacảvùng.Chúngtôi luôntrải thảmđỏđểchàomừngmỗilầnôngvềthămthịtrấn.”

Nhưngtrêntấtcả,mónquàýnghĩanhấtmàôngđemlạichoquêhươngchínhlàmộttrườngđạihọcxâydựngnăm1980.TrườngđạihọcnàyđặttạiSánĐầu,gầnTriềuChâu,cóthểcungcấpchỗởcho5nghìnsinhviên.Vớicôngtrìnhnày,Lýmuốntônvinhviệchọccaobiếtrộng.Bảnthânôngđãkhôngcócơhộiđượchọclêncaotừsaukhichaquađời.Ôngvẫnthườngnói:“Bạncóthểxâydựngmộtconngười,mộtgiađìnhvàcảtươnglaichỉbằngconđườnggiáodục.”Ôngđãđónggóp85triệuđô-laHồngKôngvàoviệcxâydựngvànếuôngmuốn,ngôitrườngsẽmangtênông.Nhưngôngđãtừchốivinhdựấy.Vìvậy,hộiđồngquảntrịtrườngĐạihọcSánĐầuđãquyếtđịnhđặtchomộttòanhàcáitên“Tòanhàchưađượcđặttên”vớihyvọngmộtngàynàođóLýsẽbằnglòngđặtchonócáitêncủamình.Vàogiaiđoạncuốicùngcủadựán,khoảngcuốithậpniên1980,ngườitađãxâydựngcảmộtbệnhviệnthựchànhtrongtrườngvới600giườngbệnh;Lýđãbỏracảtiềnxâydựngvàchiphívậnhànhlà305triệuđô-laHồngKông.Mặcdùvậy,theoVictorLý–ngườiconcảcủaLýGiaThànhthì“Thờigianmàchabỏrachongôitrườngđạihọcnàycònquýgiáhơncảsốtiềnquyêntặng.”

NhiềungườikhôngkhỏithắcmắctạisaoLýquáđỗihàophóngđếnvậy.Ôngtrảlời:“Tôitinrằngmọingườicầnsựgiúpđỡkhôngphảichỉđểtồntạimàcònvìlýdotinhthần.VànhữngaicóđứctinởChúaTrờisẽthấycuộcsốngýnghĩahơnkhivềgià.Nếuaitinrằngcuộcsốngkiếpsausẽtốtđẹphơnthìphépmàusẽđếnvớihọ.”TonyPhùng–contraimộtngườibạnthâncủaLýGiaThành–đãnóivềtínhhàohiệpcủaông:“Bạnthắcmắctạisao

mộtngườilạilàmnhưvậyư?Đơngiảnthôi,đólàcáchđểngườiđónóicảmơnvớiChúanếuanhtacóđứctin;cònnếukhông,đólàcáchđểcảmơnxãhội.”

Và bây giờ, Chính phủ Trung Quốc đang dành thiện cảm đặc biệt chongườiđànôngnày.Mộtlầnnữahọlạichọnôngvìlòngtrungthànhvôhạncủaôngđốivới tổquốc.CònđốivớiLýGiaThành,ôngcũngkhôngcóýđịnhđểhọthấtvọng.VớinhữngkhángiảquantâmđếnmìnhtrongbuổilễtạiĐạihọcBắcKinh,ôngđãnóivềmộtđiềuhiểnnhiên:TrungQuốcvàHồngKông.Lýđãkhôngbỏlỡcơhộiđểnóithậtlòngmình.ÔngtinrằngTrungQuốcsẽphảitiếptụcconđườngcảicáchbêncạnhviệcduytrìchínhsáchmởcửa.ĐólàconđườngduynhấtgiúpnhândânTrungQuốccóđượcấmno,hạnhphúc.LýcũngphátbiểungắngọnđiềumàcácvịlãnhđạocủaBắcKinhđãmongđợi từ lâu:“Tôi tin tưởngtuyệtđốivàoHồngKôngvàđấtmẹTrungQuốc.”Đốivớichínhphủthìđólànhữnglờiủnghộ,cònđốivớibảnthânLýthìđiềunàykhôngchỉcóýnghĩalàlờichứngthựccủamộtông trùm tư bản.Đó là cách ông thể hiện quyết tâm giữ trọn lời hứa vớingười cha trước lúc lâm chung gần nửa thế kỷ trước – dù có làmgì, ôngcũngsẽkhôngbaogiờquêngốcrễ.Vànăm1992làthờiđiểmmàônghướngvềnguồncộihơnbaogiờhết.

1.MọingảđườngđềudẫnđếnHồngKôngTriềuChâucómộttruyềnthuyếtkểvềmộtngườiđànôngTriềuChâuđầu

tiênđếnlậpnghiệpởđấtHồngKông.Chuyệnkểrằng,đầuthếkỷXIX,tạimột ngôi làng nhỏ vùng ngoại ôTriềuChâu,một gia đình học giả nghèonhưnghọcrộngtênlàTrầnđãđónmộtcậubéchàođời.Trầnkhôngcótiềnlàmmộtbữacơmthịnhsoạnđểănmừngnênhọhàng,làngxómđãđềnghịmỗingườisẽgópchútít.Đểkhỏimấtmặt,Trầnquyếtđịnhvaytiềntổchứcbuổitiệc.

Ngàyvuiđãđến.Nhưngthậtkhôngmay,thứcănđượcbàylênchiếcbànđểngoàisânvàtrongkhimọingườikhôngđểýconlợnnhàhàngxómxổngchuồngđãhúcđổhàngrào,laothẳngvàobànthứcăn,tạonênmộtđốnghỗnđộnvàpháhỏngbữatiệc.

Trầnvôcùngchánnảnvàxấuhổ.Ôngvốnkhôngcótiềncũngchẳnghàohứnggì,thếmà…Trongkhimọingườibậnbịuđuổibắtconlợnpháphách,dokhôngmuốnđốimặtvớivợcon, làngxómvàhọhàngnênTrầnđãbỏlàngrađivềphíaNam.Ôngđirấtlâuvàcuốicùngdừngchântạimộthoangđảo,đóchínhlàlãnhthổHồngKôngsaunày.

Sauđó,Trầnmởmộttrườngtiểuhọcởphíatâybắcđảo.Trongthờigianđó,cácdukháchTriềuChâuduthuyềntừThiênTântớivùngbiểnphíaNamđềugiaochoTrầnlochuyệnănở.VìônglàdânTriềuChâubảnxứnênhọrấttintưởng.Sauđó,dolượngdukháchTriềuChâungàymộttăng,nhucầulươngthựcvànhàtrọcũngtăngtheonênTrầntậndụngcơhộinàyxâymộtkháchsạnnhonhỏ.Vềsau,Trầnđónvợvàcácconđếnởcùng.

Mặcdùcâuchuyện“đổiđời”củaTrầnkhôngphảilàphổbiếnnhưngcó

rất nhiều người Trung Quốc ra đi lập nghiệp, nhất là những người TriềuChâu theochânTrần thoátkhỏinghèođóivàápbức,đến tìmchốnnươngthânởđấtHồngKông.MộtvídụđiểnhìnhchínhlàcâuchuyệnvềLýGiaThành.

LýGiaThànhlàcontraicủathầygiáoLýVânKinh.Ôngsinhravào“giờxấu”,theonhưlịchcủangườiTrungQuốcxưa,đólàngày29tháng7(tứcngày23tháng6Dươnglịch)năm1928,trongmộtngôinhànằmtrênđườngCổngBắc,ngõMìSợitạiTriềuChâu.Chỉvàituầntrướcđấy,tứcvàongàymùng4tháng6, línhNhậtđãbímậtđánhbomchiếcxechở“cựuNguyênsoái”TrungQuốc,ôngTrươngTácLâm.SựkiệnnàyđãđánhdấuviệcNhậtBảnchínhthứcxâmlượcđấtnướcTrungHoa.

Cuộcxâmlượcnàylàmột“cơnácmộng”kéodàimườibảynămtrời,đếntậnkhiChiến tranhThếgiới thứhai kết thúc.Và cũng chínhnóđãkhiếncuộcđờiLýrẽsanghướngkhác:ôngphảibấtđắcdĩdicưsangHồngKôngvànếmtrảicảmgiácởthuộcđịatrongthờikỳsơkhaivớihaibàntaytrắng.

TổtiêncủaLýnhiềuthếkỷtrướccũngbuộcphảitrốnchạykhỏicảnhápbức,bóclộtnhưvậy.Xuấtpháttừcácđồngbằngkhutrungtâm,sauđóhọtớitỉnhPhúGiangvàthànhphốcủaPhổĐiền.CuốiđờiMinh,năm1644,tổtiêncủaLýlạimột lầnnữa trốnchạykhỏicuộcchiếnđẫmmáugiữaquânđộitriềuđìnhvớidântộcMãnChâuởphíabắcTrungQuốc.

MườithếhệtrướckhiLýrađời–năm331sauCôngnguyên,ôngchaLýđãtìmđếnđịnhcưởvùngđấtLýrađời–TriềuChâu,cónghĩalà“thủytriềulênxuống luânphiên”,một thànhphốvenbờsôngHán.Tổ tiêncủaLýởTriềuChâu rất có tiếng, đặcbiệt là trong lĩnhvựcgiáodục.Trên thực tế,mặc dù trong nhiều thế kỷ, hầu hết các thương gia tài giỏi đều là ngườiQuảngĐôngvàThượngHảinhưngdướitriềuMinh(13681644),haithànhphốSánĐầuvàTriềuChâuởphíađông tỉnhQuảngĐông lại là“cáinôi”

sảnsinhranhữngthươnggiakiệtxuấttronglĩnhvựckinhtế.

Đếnnăm1911,sựrốiren,đảolộntrongchínhtrịvàkinhtếlàmchotriềuThanhhoàn toànsụpđổ.Đến tháng10nămđó,cáccácphephái liên tỉnhnhómhọpởVũXươngkhởixướngmộtcuộccáchmạngvàkết thúctrongnămsaubằngsự rađờicủachínhquyềncộnghòadochủ tịchnướcđứngđầu.

Trongkhisựhoànhhành,náoloạncủaChiếntranhThuốcphiệnvàsựbấtlực của triềuThanh buộc nhiều nông dân, công nhânTrungQuốc phải đimưu sinhkhắpnơi thì sự ra đời củanướcCộnghòanhândânTrungHoanăm1912đãmởramộtthờiđạimới.Mộtnềncộnghòabáohiệusựrađờicủaluậtphápmới,nghịviệnmớikhôngtheokhuynhhướngdânchủphươngTây.BấtcứngườinàocóchứngchỉgiáodụccũdotriềuThanhcấpsẽkhôngđủtưcáchtrởthànhmộtquanchức“hiệnđại”màhệthốngquảnlýhiệngiờđangcần.CáchọcgiảNhogiáocủatriềuđìnhcũtrởnênthừathãi,vôdụngvàlàtâmđiểmcủacáctròđùa.

Trongmộttácphẩmchâmbiếmnổitiếngvềcáchọcgiảcủatriềuđìnhcũ,LỗTấn,nhàvănhiệnđạiđầutiêncủaTrungQuốcđãviếtvềmộthọcgiảtênKhổngnhưthếnày:

Khổng làvịkháchduynhấtmặcquanphụcđếnquánuống rượu.Đó làmộtngườiđànôngtolớn,xanhxaođếnlạvớinhữngvếtsẹoxengiữacácnếpnhăntrênkhuônmặt.Ôngtacócómộtbộrâubùxù,rậmrạpđiểmvàisợitrắng…Ôngtaưasửdụngcổvăntronggiaotiếpnênkhómàhiểuđượcphânnửanhữnggìông tanói…Bấtcứkhinàoông tađếncửahàng,mọingườiđềuquansátrấtchămchúvàcườikhúckhích.Vàaiđósẽgọitướnglên:“ƠiôngKhổng!Cómấyvếtsẹomớitrênmặtôngđấy!Ôngchắcchắnlạivừađi ăn trộmvề!”“Tại sao lạikết luậnmộtngười tốtvôcăncứnhưvậy?”,Khổngsẽhỏinhưvậy,mắtmởto…“Lấymộtquyểnsáchkhôngthể

coilàăntrộmđược…Lấymộtquyểnsách,việcmộthọcgiảlàmkhôngthểcoilàăntrộm!”Ôngtasẽnói,theonhưtríchdẫntrongbảnviếtcổthì“Giấyráchphảigiữlấylề”vàgiảithíchrắcrốicổxưa,làviệcmìnhmìnhlàm,aicườimặcai.

MộtnướcTrungQuốcmớirađời,đókhôngphảiđấtnướcTrungQuốcmàchacủaLýGiaThànhcóthểdựđoánđược.Trênthựctế,ôngchínhlàloạingườimàLỗTấnchâmbiếm,mộtkẻcoitrọngbằngcấptronghệthốngthicử truyền thốngmàởđógiáodụcđượcdànhriêngchocáchọcgiảđể trởthànhquanlạitrongtriều.Tuyvậy,ôngvẫnkiêntrìvàvớinỗlựchọchành,ôngđãxâydựngtruyềnthốnghiếuhọcchocảgiađình.ChavàbáccủaLýGia Thành đã thấm nhuần lý tưởng học tập làmột truyền thống cao đẹp.TrongkhimộtôngbácgiảngdạytạingôitrườngởTriềuChâusaumộtthờigian làm thanh tra chính phủ tại SánĐầu thìmột người bác khác học vềthươngmại và người bác thứ ba giảng dạy chomột ngôi trường về nôngnghiệp.

Saukhi tốtnghiệp trunghọcnăm1912vớivị tríđứngđầu lớp,LýVânKinhđãgiảngdạychomộtngôitrườngởTriềuChâumộtthờigian.VìcácquốcgiaphươngTâyluônkiểmsoátnềnkinhtếTrungQuốcnênngườidâncảm thấycuộc sốngkhôngđượcđảmbảo.Tìnhhìnhhỗn loạn, bất ổnnơiquênhàđãthôithúcLýVânKinhtớiGiavalàmthưkýchomộtcôngtyđểmưusinh.NỗinhớgiađìnhcộngvớisựnhìnnhậntìnhhìnhđấtnướcTrungQuốcsẽsángsủahơn,ôngđãquayvềTriềuChâuvàlàmthủquỹchomộtnhàbăng.Khinhàbăngnàyphásảnnăm1928,ôngquaytrởlạitrườnghọclàmhiệutrưởng.

Vàothậpniên1920,NhậtBảnbắtđầuxâmchiếmTrungQuốc,đầutiênlàĐông Bắc và sau là dọc đường bờ biển từ Đại Liên tới Thượng Hải vàQuảngChâu.MộttrongnhữnglýdoquantrọnggiúpNhậtBảngiànhđược

thắng lợiđầu tiênởTrungQuốc làsauChiến tranhThếgiới thứnhất, lựclượngphươngTâyđãrệurãvàkhôngcònýđịnhcảntrởthamvọngbáchủtoàncầucủaNhậtBảnnữa.NhậtBảnrảnhtaythôntínhTrungQuốckhiếnngườidânTrungQuốcphảisốngtrongcảnhlầmthan.Trênthựctế,cómộtkhẩuhiệuNhậtBảnluônquántriệtkhithôntínhTrungQuốcvàđãtànsáthơn20triệungườidânTrungQuốclà“Giếttấtcả,đốttấtcả,phátấtcả”.

“Thời kỳ đáng buồn” này là giai đoạn Lý Gia Thành lớn lên ở TrungQuốc.Dùtuổithơtươngđốiphẳnglặngthìchiếntranhvẫninmộtvếthằntrongtâmtríông.CólẽcũngkhôngcógìđángngạcnhiênkhiLýrấthạnchếquan hệ với người Nhật trong suốt sự nghiệp kinh doanh của mình. Từnhữngnăm tháng sốngdưới ách thống trịNhật,Lývẫn còn lưu lại kýứcsốngđộngvềnỗigiankhổcủacha.TrongsuốtquãngthờigiantrưởngthànhởTrungQuốc,LýGiaThànhđượcchalàLýVânKinhnuôidưỡnglòngcămthùsâusắcđốivớiquânNhậtcướpnước.Chacũnglàngườiđịnhhìnhchoôngnhữngsuynghĩvềnghệ thuậtkịchvà thơ.Đây làmộtbài thơhôhàonhândânkhángchiếnchốngNhậtcủaLýVânKinh:

Nhậtlàkẻthùlớn

Đãứchiếpchúngtasuốtmấythậpniên

ChúngchiếmđóngĐàiLoan,tiêudiệtTriềuTiên

ChúngcướpcáctỉnhmiềnĐôngBắcnướcta

QuânNhậtđãgâybaotộilỗi

Nhưngchúngkhôngthểnàogiếthếtchúngta

Hãyủnghộsứccủa,hãyđónggópsứcngười

ChunglưngchốngđếquốcNhật.

Làmộtngườiáiquốcvớitìnhyêunướcnồngnàn,LýVânKinhcũngphải

đốimặtvớithựctếmànhữngthếhệđitrướcmìnhtừnggặpphải,đólàtựdothoátkhỏiápbứcvàhoàncảnhkinhtếchỉchomộtconđườngduynhấtđểsốngvàtồntại.QuânNhậtvớilựclượnghùngmạnhđãđánhchớpnhoángvàonhữngđịađiểmnhỏnhưngkhôngkémphầnquan trọng,những thànhphốbiểnnhưTriềuChâu.Sựtànphákhủngkhiếpcủacuộcchiếntranhđãbuộc trường học của Lý Vân Kinh phải đóng cửa và ông trở thành thấtnghiệp.Năm1939,ôngđưagiađìnhvềvùngnôngthônsốngvớimấyngườidìvàchẳngbaolâusauđãgặpphảicơnbĩcựccủacuộcđời.Khimẹsắplâmchung,LýVânKinhngồibêngiườngnói:“Convừamớimấtviệcvàchưabiếtphảilàmgìđểkiếmkếsinhnhai.Nếugiađìnhđauốm,concũngkhôngcótiềnthuốcthang.Conlàmộtkẻtịnạntrongngôinhàcủahọhàng.Cuộcđờithậtbuồn.”

Dùyêuquêhương,dùcậuconmườimộttuổiLýGiaThànhsắpvàotrunghọc,LýVânKinhvẫnxácđịnhphảiđưagiađìnhtớinơiởantoàn.Saukhiđưachocậuemtờbạcmộtđô-lađểtrangtrảiphầnnàohậusựchomẹ,LýVânKinhquyếtđịnhchọnHồngKônglàmnơicưtrútốtnhấtchogiađình.Mùađôngnăm1940,thờigiandiễnrachiếndịchthảmsáttậngốccủaquânNhật,LýVânKinhcùnggiađìnhlênthuyềntớiHồngKông.Saumộtquãngđườngbiểndài,họphảivấtvảđibộnốthànhtrìnhtớithuộcđịacủaAnhvớitưcáchlànhữngngườidicưnghèonhưngđầyhyvọng.

2.LờihứaKhiLýGiaThànhcùnggiaquyếntớiHồngKôngvàonăm1940,họchỉlà

mộtgiatộcnhỏtrongsố600nghìnngườitịnạnchạytrốnkhỏitỉnhQuảngĐôngvàáchthốngtrịhàkhắccủaquânNhật.Lúcbấygiờ,HồngKônglàmộtnơilýtưởngđểtổchứccácbuổichiêuđãihoànggia,cácbữatiệcnhậmchứcvàsinhnhật.CácbuổitiệctạiDinhthốngđốc,ởđườngUpperAlbert,chủ yếu là liên hoan khiêu vũ chỉ dành cho tầng lớp chính trị và xã hộithượnglưucủathựcdânAnh,nhữngngườiđixehơivàxekéo.

SauẤnĐộ,HồngKônglàmóntrangsứcquýgiáthứhaitrênvươngmiệnlấplánhsaocủađếquốcAnh.DùchưaphảilàthuộcđịachínhthứccủaAnhchotớingày26tháng6năm1843,nhưngHồngKôngđãthuộcquyềnkiểmsoátcủađếquốcAnhvìnhữngmụcđíchthựctiễn.ChủquyềncủaAnhđượcxáclậptạiHồngKôngvàongày26tháng1năm1941chínhlàkếtquảcủahiệpướcchunggiữaCharlesEliot,TổngGiámsátNgoạithươngAnhvàKìSơn,ToànquyềnQuảngĐông.

Tuy nhiên, đối vớiNgoại trưởngAnh, Bá tước Palmerston, việc chiếmđượcHồngKôngmà không thu được vùng lãnh thổ nào củaTrungQuốcchẳngkhácnàosởhữu“mộthoangđảo”.Palmerstoncònmuốnhơnthếnữa.Vì vậy, bằng việc bổ nhiệm Henry Pottinger thay thế vị trí của Eliot,PalmerstionđãtìmđượcngườisẵnsàngsửdụngsứcmạnhquânđộinhằmépbuộcTrungQuốcchấpnhậnquyềnbảohộcủaAnhquốc.Cuốicùngphầnthuộcđịanàysẽkhôngchỉdừnglạiởmộthònđảorộng83km2.Tớinăm1860,HồngKôngnhậpthêm9km2gồmbánđảoCônLuânvàđảoNgangThuyềnChâu(StonecuttersIsland).Vàtớinăm1898,triềuđìnhnhàThanhđãchonướcAnh thuê919km2phíabắcđảoHồngKôngvới têngọiTânGiới,trongthờihạn99năm.Tuynhiên,năm1842,Palmerstonmuốnhoàn

toànchắcchắnrằngHồngKôngthuộcvềnướcAnhmàkhôngvấpphảibấtcứràngbuộchaytrởngạinào.Cuốicùng,cóthểchắcchắnvềsựđầuhàngcủa triều đình nhà Thanh khi Điều 3 của Hiệp ướcNamKinh ghi: “ĐảoHồngKôngvĩnhviễnthuộcquyềnsởhữucủanữhoàngAnhVictoriacũngnhưnhữngngườikếvị,vàphảituânthủcácnguyêntắcdohọđặtra”.

ĐốivớinướcAnh,HồngKôngkhôngchỉ làmộtvũngnướcđọngyênảtronghệthốngthuộcđịa,vàlợinhuậnkhôngphảilàthứduynhấtmànhữngnhàcầmquyềnAnhquốcquantâm.VớingườiAnh,HồngKôngkhôngchỉlàmộtnhànướcđơnthuần,bởichínhhọlànhữngngườiđầutiêncoiHồngKôngnhưlàmộttổchứcsốngđượcmườngtượng,tạoravàpháttriểntrongtưtưởngđếquốccủanướcthượngđẳngphươngTây,cùngvớisựtànbạovàsuyđồicủaTrungQuốc.NgườiAnhtinrằnghọcóthểkhaisángvănminhchođấtnướcTrungQuốchạđẳng.Thựcvậy,họlýluậnrằngHồngKôngcóthểtrởthànhmộtkiểuphòngthínghiệmvềconngườicủathếgiới,dướisựquản lý của nhữngngườiAnh theo thuyếtĐácuynvề sự sống còn của kẻmạnhnhất,theoýniệmvềkinhdoanhtựdo,sựkhaisángcủaphươngTây,chủnghĩatựdo,dânchủ,lẽphải,tưduythựcdụngvàkhảosátkhoahọc.SựthànhcôngcủaHồngKôngvớivai trò thuộcđịa tronghệ thống thuộcđịacủađếquốcAnhđãhợppháphóasựtồntạicủaáchcaitrịthựcdân.Ýtưởngrấtđơngiản:tạomộtthuộcđịaphồnvinhkhôngchỉđemlại lợinhuậnlớncho các công ty mà còn cung cấp việc làm cho lực lượng lao động thấtnghiệpcủaAnh.ThuộcđịađượccaitrịtốtsẽchiaphầnlợinhuậnchonướcTrungQuốclụcđịa,nhờvậyhọcóthểcùngchiasẻ“sựhuyhoàng”củacuộcsống thuộcđịa.Điềuđóđã tạoảnhhưởng rộng lớn tớiviệc truyềnbávănminhvàoTrungQuốc.

Vớiýtưởngcaitrịthuộcđịakiểunày,HồngKôngcónhữngcáchhànhxửriêng.NhữngngườiAnhcóquyền lựccai trịvànhữngngườiTrungQuốc

dướiquyềnbuộcphảichấphànhmệnh lệnh.Nếu tấtcảđềubiếtvị trí củamìnhvà cưxửđúngmực,họđều có thểhưởng lợi từkhối cộng sinh conngườirộnglớnnày.Tuynhiên,ngườiTrungQuốcởthuộcđịaluônlànhữngkẻthuộctầnglớpthứhaitrongkếhoạchthựcdâncủaAnh.

ĐốivớinhữngngườiAnhthốngtrị,tầnglớpthứhaicũngcónghĩalà“ítưutiênhơn”,đặcbiệtsaukhingườiNhậtchiếmđượcHạMôn,PhúcChâuvàSánĐầunăm1938vàbắtđầuthèmthuồngnhòmngóvàoconđườngphíaNam, con đường trọng yếu cuối cùng của TrungQuốc dẫn ra biển. Cuốicùng,vàonăm1939,khihạmđội thứ14củaNhậtbắtđầu tuần trakhôngngừngvùngbiểnHồngKông,vớiýđồxâmchiếm,chínhquyềnthuộcđịađãlộrõsựưutiênbằngviệcđưatấtcảphụnữvàtrẻemngườiAnhrờikhỏithuộcđịa.NhữngthươngnhâncóảnhhưởngcủaTrungQuốcđãlớntiếngphảnđốisựthiênvịvàphânbiệtchủngtộcnày,nhưngvôích.HồngKôngđã là thuộcđịa củaAnh,và theonhưHiệpướcNamKinh,ngườiAnhcótoànquyềnquyếtđịnhđốivớiHồngKông,baogồmcảviệcbảovệtàisảncủahọ.Cũngvìthế,vàotháng6năm1940,3.474phụnữvàtrẻemngườiAnhđãrờithuộcđịatớivùngantoàntạiAustralia.

Sáuthángsau,LýGiaThànhvàgiaquyếnđãtớiHồngKông.Đốivớihọ,cũngnhưđốivớinhiềungườikháctừnôngthônTrungQuốctrốnrathànhthị,HồngKônglà“thiênđườngmayrủi”,mộtthỏinamchâmaicũngbiếtđãcuốnhútbaokẻthamvọngvàkhôngbiếtmệtmỏi.NhưngviệcđếntừTriềuChâu,mộtvùngđấtkhácxathànhphốHồngKông,đòihỏingườitaphảihọccách thíchnghi.Làmộtngườimới tới từnông thôndấn thânvàokhuvựcthành thị đầy phức tạp, việc học tập củaLýGiaThành đã gặp nhiều khókhăntrongthờigianđầuởvùngthuộcđịa.CáclớphọcđượcdạybằngtiếngAnh,tiếngTrung(tiếngQuanThoại,tiếngQuảngĐônghayHakka)hoặccảhai,dạynhữngmônhọccủanướcngoàinhưchủnghĩatưbảnphươngTây

vàmốiquanhệTrungAnh tronghệ thống thuộcđịa.Cốt lõicủanềngiáodụcthuộcđịalàýtưởngđàotạochođếquốcAnhnhữngcôngdânhòanhã,nhiệttình,sángdạ,nhưngluônbiếtphụctùngmệnhlệnh.Tuynhiên,dùnềngiáodục tạiHồngKôngkhácxaquêhươngTriềuChâu thìLýGiaThànhvớisựthiênhướnghọchỏivàlònghammuốnkiếnthứcvôhạn,đãdậysớmmỗisángđểhọcđịalý,toánhọc,logic,tâmlý,đạođức,sinhhọcvàôngđãtheokịpcácbạnhọc.

TrườnghợpcácbạnhọccủaLýGiaThànhcũngkhôngkhácônglàmấy,bởi ông chỉ được học “trung học” ở một trong số 91 trường được chínhquyềnthuộcđịabaocấp,cùngvớiconcáinhữnggiađìnhnghèokhác.Trongkhiđó,đámtrẻtừphươngTâyhaynhữnggiađìnhTrungQuốcgiàucóđượchưởngđặcquyềnhọcở529cơsởtưtạicáckhuđôthịcủavùngthuộcđịa.Tuy nhiên, LýGia Thành chẳngmấy bận tâm, bởi vào năm 1941, chỉ có1.500họcsinhtiểuhọcvà1.199họcsinhtrunghọctạiHồngKôngcócơhộiđihọc,vàLýGiaThànhlàmộttrongsốđó.

LýGiaThành lại phải thíchứngmột lần nữa khi ngườiNhật tiếp quảnHồngKông.BêncạnhmụctiêuxâmchiếmHồngKôngtrướcmắt,NhậtcònmuốnápđặtvănhóaNhậtlênnhữngthầndânmới.NướcNhậtmuốnsớmgieohạt,vàgiáodụcchínhlàphươngthứctiệnlợiđểđạtđượcmụctiêunày.

Khôngchỉmuốnbiếnnhữngcưdânmới thànhkhuônmẫudomìnhsắpđặt,nướcNhậtcònmuốnmảnhđấtHồngKôngnữa.Banđầu,HồngKôngchỉlàmộtquầnđảovớimộtbếncảngrấtquymô.NhưngHồngKôngđãtồntại với vai trò là nơi sản xuất muối ít người biết tới, vì cho tới thời nhàĐường(618-907),việcđịnhcưphíanamsôngTrườngGiangvẫnbịcoi làngoạibangvàcũnglàvùngđấtcủađịch.DướitriềuTống(960-1279),việcsảnxuấtmuối quan trọng tớimức cơ sở sảnxuấtmuối chính thứcQuảngXươngđãđượccảmộtđơnvịđồntrúcanhgácởphíabờbiểntâybắccủa

CônLuân.Tuynhiên,vàonhữngnămđầucai trịcủahoàngđếKhangHy(1661-1722),cáccơsởsảnxuấtmuốiđãbịgiảithể,dođó,côngviệcbuônbáncủacáclaođộngđịaphươngcũngbịcắtđứt.

MộtngànhkháccũngcóảnhhưởngsâusắctớihoạtđộngthươngmạicủaHồngKônglàtrồngcâyhương,thườngđượcgọilàquanhương.HaivùngnổitiếngvớiloạihươngđặcbiệtnàylàLịchNguyên,gầnSaĐiềnthuộcTânGiới,vàVịnhSaLoa,ởphíatâybắcđảoLạnĐầu.Bảnchấtlàmộtloạisảnphẩmxaxỉ,quanhươngđượcnhữngngườicóđịavịcaovàcácquanchứcchínhquyềnưachuộng.Họcóvẻ lànhữngngườiduynhất thích thúdùnghươngthơmđểcheđimùicơthểbằngcáchxứcnướchoalênquầnáo.Cùngthờigianđó,dobếncảngAberdeen,phíanamđảoHồngKông,chuyênhạtàuhươngliệunênđãđượcđặtbiệtdanhlà“Cảngnướchoa”và“Bếnnướchoa”haycòngọilàHươngCảng.

Tới thếkỷXX,HồngKôngnhanhchóng trở thànhmột trung tâmbuônbán,vớicảngnướcsâuvàngànhcôngnghiệplâuđờinhấtcủaHồngKônglàđóngvàsửachữatàu.Năm1939,16nghìnlaođộngTrungQuốcđãlàmviệcchocácxưởngđóng tàudưới sựcaiquảncủa280ngườichâuÂu.Xưởngđóng tàu nổi tiếng nhất là xưởngTháiCổ ở vịnhMặcNgư,mở cửa năm1908bởiButterfield&Swire.Vàonămđó,xưởngnàyđãđóngđượchaicontàuvới trọngtảixấpxỉ10nghìn tấn.GắnliềnvớiHồngKôngvàCôngtyWhampoaDocksánglậpnăm1863,tínhđếnnăm1941,xưởngTháiCổđãđóngđượctổngcộng1.400chiếctàu.

NgànhdệtcũngđóngvaitròthiếtyếutrongsựpháttriểnnềnkinhtếHồngKông;năm1939,sốngười làmnghềquaysợivàdệtvảinhiềuhơnbấtcứcácngànhnghềnào.Đồng thời,cácnhàmáykhácsảnxuất sảnphẩmđậunành,đườngtinhluyện,hàngdệtkimcôngnghiệpvàđồmâytređan.Nhiềunhàmáyồạttungracácsảnphẩmnhưgiàycaosu,đènpin,pin,dâycáp,xi

măng,nướchoa,xàphòngvàpháođốt.

BiếtrõHồngKônglàmộttrongnhữngmụctiêucủaNhậtvàsớmmuộngìquânNhậtcũngsẽđánhchiếm,chínhquyềnthuộcđịađãbàyrachiếnlượcquânsựnhằmngăncảnbướctiếncủaquânNhật.Đầunăm1938,ThiếutáMakatoMatsutanicủaquânđộiđếquốcNhậtđếnHồngKôngvớimụcđíchlàthaymặtquânđộiNhậttạiphíanamTrungQuốcbàytỏlòngtônkínhtớingàiThốngđốcHồngKôngcùngcácngàitổngchỉhuylựclượngquânđộivàhảiquânhoànggia,cácquanchứcvùngthuộcđịađãdựcảmmộthiểmhọasắpxảyra.“Cuộc thămviếngnhãnhặn”củaMatsutani,chỉnămngàysaukhiQuảngChâuthấtthủlàmộtđiềmgởbáotrướctươnglai.

BởicuộcchiếnvớiNhậtđanggầnkề,ThốngđốcGeoffreyNorthcotevàcácquanchứcdướiquyềntạiHồngKôngđãlênkếhoạchhàngphòngthủGindrinkers,rảiquân13dặmtừvịnhGindrinkersởphíatâyđiquavịnhTiderồitiếntớiPortShelterởphíađông.Mụcđíchlàbảovệcảngbiểnkhôngbịtấncôngtrênbộtrongkhingăncảntấncôngđườngbiểnvớisúngthầncôngcỡlớn.KhinướcAnhtừbỏhàngphòngthủnàyvàonăm1939dolựclượngtrangbịquámỏng,chínhquyềnthuộcđịađãquyếtđịnhchỉbảovệđảoHồngKông.Saukhibịdỡbỏ,hàngphòngthủđượcchiarathànhhailữđoàn.LữđoànthứnhấtđóngtạiđảoHồngKông,nơihầuhếtngườiphươngTâysinhsống, bao gồm hạt Middlesex, Royal Rifles thứ nhất của Canada vàWinnipegGrenadiers.Lữđoànthứhai,vớivẻbềngoàilàbảovệCửuLongvàTânGiới,baogồmđoànScotlandhoànggiathứhai,đoàn5/7Rajputsvàđoàn2/14Punjabis.Tổngcộng12nghìnlínhđãđượcđiềuđộngđểbảovệmảnhđấtthuộcđịacủanướcAnh,trongđócókhoảng2nghìnngườitrongquânđoànTựvệHồngKôngvàLựclượngphòngthủhảiquân.Dùnhữngngười đại diện đa sắc tộc của thuộc địa vô cùng can đảm nhưng họ vẫnkhôngphảilàđốithủcủaquânđộiNhậtBản.

Vào8giờsángngày8tháng12năm1941,Sưđoàn338củaNhậtđãtrànvàosânbayKhảiĐức.HảiquânNhậtđãđánhchìmhaichiếnhạmcủahảiquânAnh làRepulse vàPrinceofWales.Hàngphòng thủHồngKôngđãchiếnđấuanhdũngsongcũngchỉcầmcựđượctớingàyGiángsinhnămđó,vàNhật rốt cuộccũngcóđược trong tay“mónđồ trangsức”TrungQuốccủanướcAnh.Đếnngày22tháng2năm1942,TrungtướnglsogaiRensuketớinhậmchứcThốngđốcHồngKôngvàlàngườichâuÁđầutiêngiữchứcvụ này. Mark Young, người được bổ nhiệm thay thế vị trí của GeoffreyNorthcote là thốngđốcngườiAnhcuốicùngtrong thờichiếnvàongày10tháng9năm1941,đãbịbắtlàmtùbinh.Hơn7nghìnngườikhácbịcầmtùtại trại línhShumshuipo.“Mónđồ trangsức”củaAnh trênbờbiểnTrungQuốcgiờđượcgọilà”VùngđấtHồngKôngbịchinhphục”.

HồngKôngkhôngcònlàthànhtrìantoànmànhiềungườitịnạnvẫntìmđếnkhichạytrốnkhỏiáchcai trịcủaNhậttrênđại lụcTrungQuốc.HồngKôngcũngkhôngcònlànơilýtưởngđểxâydựngmộtcuộcsốnggiađìnhổnđịnhnữa.Dĩnhiên,chacủaLýGiaThànhchưabaogiờcoiHồngKônglà“mảnhđấtlành”chongườivợvàbađứaconnhỏ.GiađìnhgồmnămthànhviêncủaLýVânKinhcũngtrởthànhmộtgánhnặngđốivớingườicậubàcon,ngườiđã luônbaobọchọởHồngKông;điềunàycàng làmchoướcmuốnđượcsốngbênnhaucủahọởvùngthuộcđịa trởnênkhóthựchiện.Bởivậy,LýVânKinhđãquyếtđịnhđưavợ,congáivàcontrai,haiemcủaLýGiaThành,trởlạiTrungQuốc.ÔngchỉđểLýGiaThànhởlạicùngmìnhtạiHồngKông.

KhônglâusaukhinắmquyềnkiểmsoátthuộcđịavànhậnthứcrõviệcépbuộcngườidânHồngKôngtừbỏnhữngnếpsốngphươngTâycóthểgâyranhiềurắcrối,Nhậtđãbắttayvàomộtchươngtrìnhđồnghóavàtruyềngiáokỹ lưỡng.Nhằm bảo đảm cho chế độ thực dân củamình và để khai thác

đượcmộtlớpsĩquanthuộcđịatàigiỏivàtrungthành,NhậtđòihỏinhữngcậubéTrungQuốcphảiđượcdạydỗbằngtiếngNhật.Đếnlượtmình,nhữngviênchứcTrungQuốc“đãđượcNhậthóa”sẽphụcvụtậntụyđếquốcNhậthoàng.Tuynhiên,trướccảkhiIsogaiRensukechiếmquyềntừMarkYoung,các trườnghọcởHồngKôngđãyêucầu tấtcảhọcsinh tiểuhọcvà trunghọc, trong đó cóLýGiaThành, học tiếngNhật ít nhất bốn giờmột tuần.Cùng với việc tuyên bố tiếngAnh đã làmột ngôn ngữ chết, chính quyềnthuộcđịamớiđãxâydựng39ngôitrườngchuyênvềtiếngNhật.Tạimộtsốngôi trườngnày,họcsinhcònphảihọcquyềncôngdân, tinh thầnphươngĐôngchânchínhvàđạolýNhậtBản.

Ngoàira,cácthươngnhânTrungQuốccũngđượckhuyếnkhíchhọcvàsửdụngtiếngNhật trongcáchoạtđộngbuônbán thườngngày.Vídụ,nhữngthương lái có quan hệ với Singapore không thể gửi một bức thư tới“Singapore”. Thay vào đó, họ phải ghi là “Shonan”, tên tiếngNhật chínhthứcdànhchonướcSingaporemàNhậtvẫndùnglúcbấygiờ.Hơnnữa,bấtcứngườiTrungQuốcnàolàmviệcchochínhquyềnthuộcđịacủaNhậtthìítnhấtlàphảihọcquatrunghọcvàthôngthạotiếngNhật–đặcbiệtlànhữngviênchứccủacụcthuếphảithôngthạotiếngNhậtđểcóthểquảnlýcácvấnđềliênquan.

Mặc dù chính quyền thuộc địamới luôn nỗ lực nhằm tạo dựngmột bộmáyhànhchínhtrungthànhvớihoàngđếHirohitothìvẫncónhiềugiađìnhTrungQuốckhôngmuốnhợptácvớihọ.Mộtsốgiađìnhtừchốiviệcđưaconcái tới trườnghọccủaNhật;mộtvídụđiểnhìnhtạihuyệnSuzyWongthuộcquậnLoanTửlànăm1942,chỉcònmộttrườnghọchoạtđộng,trongkhiconsốtrướckhiNhậtxâmchiếmlàbamươitrườnghọc.TrongkhitạiTokyocónhữnghọcbổngdànhchohọcsinhTrungQuốcđịnhcưởHồngKôngvàhọctiếngNhậtthìvẫncórấtítngườichấpthuận“giảithưởng”đó.

Nhậtcómộtkếhoạchđặcbiệt là thủtiêumọidấutíchcủaAnhởHồngKông,bắtđầubằngviệcgỡbỏvàsauđóđặtlạitêntiếngNhậtchocácđịadanhvàbiểnhiệuởmọiđịahạt,conphốvàcôngtrìnhcôngcộngcủaAnh.IsogaimuốnkhẳngđịnhvớinhữngngườidânTrungQuốclànướcNhậtđạidiệnchodândamàucứunơinàythoátkhỏisựápbứccủangườidatrắng.Vớisựnỗ lựccóphầncứngnhắcnhằmlấy lòngnhững thầndânmới,cácnhà cầm quyền người Nhật tổ chức nhiều lễ hội quymô lớn và kỷ niệmnhữngquốclễnhưngàylễkỷniệmhoàngđếMeiji,sựkiệnManchuriannăm1941, lễ hội Kanname-sai thángmười (mùa gặt đầu tiên), lễ Tenchosetsu(ngày sinh hoàng đế Hirohito), và cả lễ hội gây phẫn nộ nhất với nhữngngườiTrungQuốcyêunước– lễhộiđềnYasukuni tônvinhnhữngvịanhhùngNhậtBản đã hy sinh trong chiến tranh.Đối với người TrungQuốc,những kẻ thống trị ngườiNhật vẫn chỉ là những kẻ cướp dãman và bạongược không hơn không kém, những kẻ đã chặnmọi ngả đường tới BắcKinh,ThượngHải,NamKinhvàQuảngChâu;điềunàykhiếndânchúngvôcùng cămphẫn.Nhưnggiốngnhưnhữngvị tiền nhiệmngườiAnh, ngườiNhậtvớisựtựđắcvàngạomạnkhônggiấugiếmkhôngthểhiểuđượcrằngnhữngngườimàhọmuốnthốngtrịđangkhinhbỉvànhạobángsaulưnghọ.

Saukhi đưa vợ và ba con trở lạiTrungQuốcnăm1941, khiNhật xâmchiếmHồngKông,LýVânKinhlạicùngvớiLýGiaThành,làhaitrongsốnhữngngườinghèokhổquaytrởlạimảnhđấtthuộcđịanày.Vớilòngyêunướcnồngnàn,LýVânKinhluônđauđớntrướcsựxâmchiếmcủaNhậtvàcốgắngtìmgiảiphápnàođóchotìnhtrạnghỗnđộnnày.KhiôngnghĩđếnviệctrốnchạykhỏiHồngKôngthìchiếntranhxảyrakhiếnngườidânkhôngthểđiđâungoạitrừtrởlạichiếntrườnghỗnloạnhoặctớivùngchiếmđóngquânsựởTrungQuốc.KhicònởTrungQuốc,giađìnhhọLýđãchứngkiếnlànsóngxâmlượctànáccủaNhật,vàkhivượttớiHồngKông,họtưởngđãthoátkhỏithảmhọaquânNhật.NhưngquânNhậtnhưmộtcơngiólạnhbuốt

khôngaimongmuốncứbámriếttheosauvàngăncảnbấtcứsựchuyểndờinàotớinhữngvùngđấtđượccoilà“antoàn”.Thựctế,HồngKônglàmảnhđấttịnạnduynhất.Cómộtnghịchlýlànăm1937,nămcủasựkiệnLưCâuKiềuvàvụcưỡnghiếpNamKinh,chỉcóhơnmộttriệungườisốngởHồngKông,trongđócó984nghìnngườiTrungQuốcthìtớinăm1941,theobướctiếnquântànáccủaNhậtvềphíaNam,dânsốHồngKôngđãtănglên1.822nghìnngười,vớisốngườiphươngTâychỉchiếm1/17trongtổngsố.

ĐốivớigiađìnhyêunướcnhưgiađìnhLýGiaThànhthìsựxâmlượccủaNhậtlàmộtnỗinhụclớn.Tuyvậy,cảLýVânKinhvàngườicontraikhôngthểchốngđốiđược.Chốngđốiđồngnghĩavớicáichết;imlặngmớicóthểtồntại.GiốngnhưhầuhếtnhữngngườiTrungQuốckhác,giađìnhôngLýđànhchọncáchlàmngơ.Thậtvậy,thíchứngvớinhữngluồnggióđộcđãlàmộtđặctínhcủanhiềungườiTrungQuốcởHồngKông,thậmchí,điềuđócónghĩalàlàmviệcdướiquyềncủangườiNhậtvàcùngvớingườiNhật.Từnăm1841,đểtồntại,ngườiTrungQuốcởHồngKôngđãphảilàmviệcdướimộtsốchínhquyềnthuộcđịacủaAnh,dùhầuhếthọsốngvớiđịavị thấphơn,bịchếđộquânchủnướcngoàicaitrịtừxa.Tuynhiên,sốngdướiáchcai trị củaNhậtđồngnghĩavớiviệckhôngcó lựachọnnàokhácmàphảituânlệnh.Làmtráilạichỉdẫnđếnviệcbịtrụcxuấthoặcchịucáichết.

Sống ởHồngKông dưới sự cai trị củaNhật cũng đồng nghĩa với việckhông ngừng chịu sự đàn áp thươngmại. Với sự kêu gọi củamột nhómnhữngngười cộng tácTrungQuốc có ảnhhưởngvàhyvọngviệc chuyểngiao quyền lực củaNhật sẽ không phá vỡ những hoạt động thường nhật,Nhật cũng biết cách để choHồngKông tự phát triển. Là nơi tụ họp củanhữngtaytrùmthuốcphiệnvàthươngnhântựdo,HồngKôngđã“ănsâu”vàotrongtiềmthứccủanhữngngườilàmhoạtđộngkinhdoanh.Dùcóchiếntranhhaykhông,HồngKôngvẫnăn,ngủvàthởcùngvớinhữnghoạtđộng

buônbánvànhucầutănglợinhuận.Buônbánlànguồnsốngcủamảnhđấtthuộcđịanày.Giaodịchbuônbánđượchợppháphóa,vàhoạtđộngtraođổitàichínhliêntụcđemlạiuytínchoHồngKông.Trongkhimộtsốthànhphốcầntớinhữngvườnhồng,nhữngkênhđào,nhữngcâycầukhổnglồ,nhữngngọnnúithơmộnghaynhữngtòathápnghiêngđểkhẳngđịnh“thươnghiệu”thìHồngKôngchỉcónhữngdoanhnhân.Vàướcmuốnduynhấtcủahọlàduytrìvàpháttriểnhoạtđộngkinhdoanhsinhlời.

Trước khi bị Nhật chiếm đóng, Hồng Kông đã đáp ứng được nhu cầukhổng lồ của châuÂu vềmũ bảo hiểm,mặt nạ chống độc, bi đông đựngnước,điệnthoạivôtuyếnvàcácthiếtbịđiệnbáo.Khithoátkhỏicuộcchiếnnăm1941,HồngKônglàmộttrongsốítcácthànhphốcảngvàkhusảnxuấtcòntươngđốinguyênvẹn,bởivậynhiềuthịtrườngluônsăntìmsảnphẩmcủaHồngKông.Trênthựctế, thịtrườngHồngKôngcòngồmcảNhậtvớinhucầumởrộngnguồntàinguyênthiênnhiên,cụthểlàchì,sắt,vônfram,caolanh,cát,sỏivàđáxâydựng.

Tuynhiên,ngoàiviệcquantâmđếnsựpháttriểnkinhtếcủaTrungQuốc,NhậtcòncầnduytrìnỗlựcquânsựđểtiếptụcđiềuhànhHồngKông.Thậtvậy,sausựkiệnTrânChâuCảng,cuộcchiếnđãmởrộngbaogồmcảMỹ,đườngviệntrợcủaNhậttừTrungQuốcvàhầuhếtcácnướcĐôngNamÁđangtrởnênquátải.Vàtrongkhicầnđảmbảodânthuộcđịacónguồnga,điệnvànướcổnđịnh,Nhậtcũngphảiđảmbảovấnđềlươngthực.Trênthựctế,docóquánhiềudântịnạnvàtừngấymiệngăn,chínhquyềncủaIsogaiđãtiếnhànhtrụcxuấtdânTrungQuốcmộtcáchcóhệthống.LờituyênbốđầutiêncủaIsogaivàongày20tháng2năm1942đãkhẳngđịnhquyếttâmđó:“TađãnhậntráchnhiệmlớnlaolàmthốngđốccủavùngthuộcđịaHồngKôngvàhômnay,đíchthântađãtớiđây.Vớinhữngkẻvượtquáquyềnhạnvàkhôngbiếtgiữđúngvịtrícủamình,tasẽtrừngtrịbằngquânluật,không

dungthứ.”

KhônglâusaungàyIsogainhậmchức,chacủaLýGiaThànhmắcbệnhlao. LýVânKinh cuối cùng đã gia nhập phong trào kháng chiến ởHồngKông, nhưng hoạt động ngầm với những căng thẳng và lo toan kèm theođiềukiệnsốnghếtsứckhókhăn,đãkhiếnônglâmbệnhvàphảinằmviện.CănbệnhtruyềnnhiễmnàylàmộttaihọavớingườidânHồngKôngđangthiếuthứcăn,nướcuống,điềukiệnvệsinhvàchămsócytế.Chỉtrongnăm1939,cótới4nghìnngườiđãchếtvìbệnhlao.Khôngmộtxudínhtúi,thiếuănvàbịnhồinhétvàonhữngkhunhàởngộtngạt,ngườinghèo lànhữngngườikhócóthểvượtquađượccănbệnhtruyềnnhiễmnàynhất.

Vàonăm1943,saumộtnămlâmbệnh,LýVânKinhbiếtmìnhkhócóthểquakhỏi.TrongmộtláthưgửingườiemtraiởTrungQuốc,ôngviết:“Anhđang trên giường bệnh. Bệnh của anh chữa lâu rồi mà không khỏi. Anhkhôngcó tiềnđểđibácsĩvàmua thuốc.Khôngcócáchnàođểchữa lao.Anhbiếtđiềuđólàvôvọng.Saukhianhchết,trongđiềukiệncóthể,mongemhãybaobọcvợconanh.”

Vào một đêm mưa giá lạnh, Lý Vân Kinh gọi Lý Gia Thành tới bêngiường.Ôngnóivớicontraimình:“Chakhôngthểhoànthànhtráchnhiệmvớicon,vàchakhôngthểchocontiếptụcđihọc.Bởithế,conphảilàmộtngườiđànôngcóhoàibão.Conphảicónghịlựcquyếttâm.Lúcđó,concóthểvớicaođến tận trời.Vàhãynhớ,bấtcứkhinàomọiviệckhôngđượcnhưýmình,đừngbaogiờnảnchí.Đừngquênconlàai.Đừngquênnguồngốccủacon.”

Nhữnggiọtnướcmắtchảytrànxuốnghaimá,LýGiaThànhcầmtaychavàđáp:“Cha,chađừnglo.Consẽhọccáchlàmănvàkiếmthậtnhiềutiền.”Không lâu sau,LýVânKinhquađời– cái chết củamột thânphậnnghèotúng.

Tronglúcđauđớnvềcáichếtcủacha,LýGiaThànhthềsẽghitạcnhữnglờitrăngtrốicủachavàquyếttâmluôngiữcốtcáchcủamộtngườiTrungQuốc.VớisựgiúpđỡcủahọhàngởHồngKông,LýGiaThànhđãchôncấtchatrongmộtphầnmộtừthiện.Lúcnày,đơnđộcởHồngKông,khôngcóchúttiềnnàođểlạitừngườicha,LýGiaThànhcòncótráchnhiệmvớivậnmệnhcủamẹvàcácemđangởTrungQuốc.Vàithángsau,LýGiaThànhbỏhọc.Đếncuối thời chiến, sốngườiTrungQuốcởHồngKông,hoặcbịtrụcxuấtbởithiếulươngthựcvànơiở,bịchếtdodịchbệnh,hoặcbịquânNhậtsáthại,đãvượtquáconsốmộttriệungười.

3.ÔngvuahoanhựaTrướckhiNhậtBảnđầuhàngĐồngminhvôđiềukiệnvàotháng8năm

1945,HồngKôngđanglâmvàomộtcuộckhủnghoảngkinhtếtrầmtrọng.NhữngcuộctấncôngcủaMỹvàocáccăncứcủaNhậtBảnởchâuÁbuộcquânNhậtphảitiếnhànhvậnchuyểnmộtlượnglươngthực,nhiênliệu,vũkhívànhữngcuộcđiềuđộngbinhlínhtừcácnướcbịchiếmđóngrangoàitrậntuyến.Tuynhiên,đểvậnchuyểnhànghóavàconngườitừđóđếnvùngbiểnTháiBìnhDương,NhậtBảnphảihuyđộng tấtcả thuyềnbuôn, trongkhiđóhảiquânMỹ luôn sẵn sàng tiêudiệtbấtkỳchiếc tàunàocủaquânNhật.VớiHồngKông, sự thấtbại củaquânđộiNhậtđồngnghĩavớiviệcnguồnlươngthựcvànguồnnướcdựtrữởđâysẽnhanhchóngbịquânNhậtrúthết.LựclượngtàuthuyềnhùnghậucủacácthươnggiachínhlàphươngtiệngiúpNhậtBảnbốcdỡhànghóa.Nếukhôngnhờvàodònglưuchuyểnhànghóaquốc tế–yếu tốquan trọnggiúpnềnkinh tếkhuvực thuộcđịaphát triển thịnhvượng thìnềnkinh tếHồngKôngở thờiđiểmcuộcchiếntranhkếtthúcrấtcóthểđãlâmvàotìnhtrạngđìnhđốn,khócóngànhnghềnàotồntại.

ĐốivớichàngtraiLýGiaThànhmớimườibảytuổithìviệcđảmnhiệmtrọngtráchtrụcộtgiađìnhsausựrađiđộtngộtcủangườichahainămtrướcđóquảlàmộttráchnhiệmnặngnề.Dotácđộngcủacuộcchiếnnêntươnglaicủanhữnglaođộngtrẻkhôngcóchuyênmôn,thậmchícảnhữngđứatrẻđãquatuổi14–độtuổilaođộnghợppháp–rấtmờmịt.Lúcbấygiờ,tìnhhìnhviệc làmhết sứckhókhăn.Không cónhiều chọn lựa,LýGiaThànhphảiđếnhọcviệc tạimộtxínghiệpnhỏcủangườibác ruộtvà làmnhữngcôngviệcnhỏnhưquétdọnhayphatrà.Khichiếntranhkếtthúc,ôngđượcgiaophụtráchmộtcửahàngkinhdoanhđồnghồtreotườngvàđồnghồđeo

tayvớimứclươngmỗithánglà25đô-laHồngKông.

SựrútluicủaquânNhậtvàongày16tháng8năm1945hứahẹnđemlạinhiềucảibiếntíchcựcđốivớiHồngKông.Haituầnsauđó,vàolúc11giờsángngày30tháng8,TổngtưlệnhhạmđộiAnh,ngàiCecilHarcourtcùnglựclượngđặcnhiệmđãđếnHồngKôngtrongsựchàođónnồngnhiệtcủanhândân,cờTrungQuốctungbaytrênmọichiếcghe,conthuyền,mặttiềncáccửahiệuvàcácngôinhà.MặcdùngườiTrungQuốccho rằngchếđộdântộcchủnghĩacủaTưởngGiớiThạchdoMỹhậuthuẫnsẽthaythếchínhquyềnNhậtBản,nhưngthựcchấtCecilHarcourtquaylạilàđểtáithiếtlậpchínhquyềncủangườiAnhởHồngKông,bướcđầu tiên là thành lậpmộtchínhquyềnquânsự,vàtrongvòngtámthángsauđósẽthànhlậpmộtchínhquyềnnhândân.

Hồng Kông lại chuẩn bị đón nhận một sự hồi sinh mới. Nguyên nhântrước tiên là cácnướcphươngTâyđangphụchồi sau chiến tranhbắtđầucông cuộc tìm kiếm những nguồn nguyên liệu thô và các thành phẩmmàHồngKôngsảnxuất.MộtlýdokháclàcuộcnộichiếnđẫmmáukéodàisắpxảyraởTrungQuốcvàcácnhàtưbảncôngnghiệpTrungQuốc,đặcbiệtlàcácnhàtưbảntừThượngHảibấygiờđangtháochạyvàdichuyểnnhàmáy,phânxưởngsangHồngKông,mang theomột lượng tưbảnkhổng lồcùngcáccôngnghệ,phươngthứcquảnlývàcôngnhânlànhnghề.NhưngdùvớilýdonàothìđócũnglàđiềukiệnthuậnlợiđốivớinềnkinhtếHồngKông,cơhộiviệclàmbỗngnhiênlạirộngmởvớicảcôngnhânlànhnghềlẫncôngnhânmớiởHồngKông.NhờcósựđiềuchỉnhhợplýcủachínhquyềnHồngKôngmàmứclươngcũngbắtđầutănglênđồngđều.Trênthựctế,trongkhimộtcôngnhân lànhnghề trướckiadướichếđộ laođộngcủachínhquyềnNhậtBảnchỉcóthểkiếmđược19đô-laHồngKôngmộtthángvàvớicôngnhânmớilà10,4đô-laHồngKông,thìtínhđếntrướcnăm1946,mộtcông

nhânlànhnghềlàmviệctámtiếngmộtngàyvà26ngàytrongmộtthángcóthểkiếmđược130đô-laHồngKông,cònmộtcôngnhânmớilà83,2đô-laHồngKông.Riêngđốivớinhữngngười làmnghềláixeđiệnhayxebuýt,mứclươnglênđến140đô-laHồngKôngmộtthángsovớimức20,3đô-laHồngKôngcủamấynămtrước.

Tuynhiên,điềukiệndànhchonhữnglaođộngởtuổithanhthiếuniênlạikhôngđượcthuậnlợinhưvậy.Mặcdùvàonăm1946,ỦybanLaođộngcủaChính phủHồngKông ghi nhận chỉ có 300 lao động ở độ tuổi từ 14-18thuộccảhaigiớinhưngthựcracóhàngnghìntrẻemđangthamgialaođộngvàconsốnàyđãkhôngđượcghilại.Hầuhếtnhữnglaođộngvịthànhniênnàylàmviệctạicácnhàmáyhayphânxưởngkhôngđăngkýkinhdoanhvớichínhphủ.Làmviệctạicácxínghiệpcósốnhâncôngíthơn25ngườicũngđồngnghĩavớiviệckhôngcóbấtkỳphúclợiytếnào,khôngcónhàăntrưahayphòngvệ sinh.Tuynhiên,đốivới chàng traiLýGiaThànhgiàunghịlực,tìnhhìnhbấygiờlạilàmộtcơhộikinhdoanhtốt,đặcbiệtlàtronglĩnhvựcsảnxuấtđồnhựa,mộtngànhcôngnghiệpkhôngchỉbiếnHồngKôngtừmộttrungtâmxuấtnhậpkhẩuthànhmộttrungtâmsảnxuấtquantrọngmàcònbiếnLýGiaThànhtừmộtchàngtraivớitầmnhìnxatrôngrộngthànhmột“ôngvua”trongtươnglai.

Năm1947,ngànhcôngnghiệpnhựabướcvàothờikỳpháttriểnbùngnổ.Vớichất lượngsảnphẩmkhôngngừngđượcnângcaovàchiphísảnxuấtngàycànggiảm,nhucầucủangườidântănglênnhanhchóng.BởivìngườilaođộngTrungQuốcchỉcómứcthunhậpkhoảng84-101đô-laHồngKôngmộtthángnêncácsảnphẩmnhựacóchiphíthấpđượccácdoanhnghiệpđặcbiệtchútrọng.

Nhậnthấyngànhcôngnghiệpnhựađangpháttriểnnhanhchóng,LýGiaThànhcũngmuốnthửsức.Ôngđãcósẵnxuấtphátđiểmlàcôngviệcbán

cácsảnphẩmvậtdụngtronggiađình,thắtlưngnhựavàquaiđeođồnghồ.KinhnghiệmhọcđượcđốivớiLýGiaThànhlànhữngtàisảnvôgiá.Mỗingày, việc kinh doanh sản phẩm nhựa lại giúp Lý Gia Thành biết thêmnhữngnguyêntắccơbảntrongkinhdoanh–rằnggiátrịthựccủahànghóakhôngchỉtínhdựatrênchiphícủanhữngnghiêncứuvàđầutưbanđầumàcòndựatrênchiphícủaviệcmuanguyênvậtliệu,việcsảnxuấtcũngnhưnhữngđợttănggiáhợplý.Kỹnăngthànhthụctrongđàmphángiaodịchvớikháchhàngđượcôngkếthợpmộtcáchhoànhảovớikhảnăngphântíchxuhướng thị trường. Từng là người bán hàng, LýGia Thành học được cáchnắmbắttâmlýkháchhàngcũngnhưphânbiệtđượctâmlýdodựhaysẵnsàngmua hàng của khách.Ông cũng nhận ra rằng, để tăng doanh số bánhàngmộtcáchhiệuquả,mộtngườibánhàngthànhcôngcầnphảibiếtnghengóng,nắmbắtthôngtinthịtrườngvànhữngnhucầukhôngngừngthayđổicủangườitiêudùng.

Tuynhiên,điềumàLýGiaThànhnhậnthứcsâusắcnhấtlàcórấtnhiềudoanhnhân thànhđạtđềukhởisự từmộtnhânviênbánhàng trướckhi tựmìnhđứngralàmkinhdoanh.Luônchúýtớiviệctựmìnhkhởinghiệpkinhdoanh,ôngđãtạodựngmốiquanhệthântìnhrộngkhắpvớinhiềunhàcungcấpvàkháchhàng,nhữngngườiđãgiúpđỡôngrấtnhiềutrongsựnghiệpsaunày.Vềcôngviệchàngngày(thườngbắtđầutừlúcsángsớmđếntậntốimuộn),LýGiaThànhnói:“Mọingườithườnglàmviệctámtiếngmộtngày.Nhưng với tôi, ngày làm việc kéo dàimười sáu tiếng cho dùmức lươngkhôngcógìthayđổi.Côngviệcrấtbậnvàhầunhưkhôngngừngnghỉ.Hàngngày,tôiđếnvănphòngđểđiềuhànhviệckinhdoanhvàbánhàng.Saugiờlàmvănphòng,tôilạiđếnnhàmáyđểxemcácđơnđặthàngcóđượcchuẩnbịchuđáohoặcthờigiangiaohàngcóđượcđảmbảohaykhông.Nhờđómàkháchhàngrấthàilòngvàtintưởnggiaochochúngtôingàycàngnhiềuđơnđặthànghơn”.

Đólàquãng thờigianLýGiaThành làmviệc rấtchămchỉvàcầnmẫn.Ônglàmviệcngaycảkhibịthương.Cólầnvôtìnhbịđứtngóntaytrongkhiđangcắtmộtchiếcđainhựa,máuchảyrấtnhiềunhưngkhônghềdodựônglấymộtmiếngbăngnhỏchequavếtthươngvàlạitiếptụccôngviệc.TheohaitácgiảngườiTrungQuốcviếttiểusửvềLýGiaThành,FangShiguangvàLiXuedian,chitiếtnàyđãgâyấntượngmạnhmẽđốivớicôngnhâncủaLývàdanhtiếngvềsựchămchỉ,thôngminhcủaôngngàycàngđượcnhiềungườibiếtđến.LýGiaThànhgiảithích:“Emtraivàemgáitôicóđượccơhộihọcđạihọcnhờsựchămchỉcủatôi.Khi18tuổi,tôiđãcóthểkiếmđượcnhiềuhơnnhữnggìmàgiađìnhcần”.

Một điều đáng ngạc nhiên làLýGiaThành vẫn có thể làmđược nhiềuviệckhácchứkhôngchỉlàlàmviệcmườisáutiếngmộtngày.Đặcbiệt,ôngcòntiếptụcviệchọchành.Ôngquanniệm:“Họctậplànềntảngđểtạodựngmộtnhâncách,mộttổấmvàmộttươnglaixánlạn”.Làconcủamộtthầygiáo,LýGiaThànhtrưởngthànhvớiýthứcsâusắcvềconđườnghọcvấn:“Tôirấtngưỡngmộcha,người luônmuốntôi trở thànhmộtgiáoviênhaymột học giả.Đó cũng là ướcmơ của tôi”.Tuy nhiên, việcLýGiaThànhkhôngthểtheođuổiướcmơđókhônghềlàmôngnảnchítrongviệctiếptụcconđườnghọcvấn.Thậmchí,từkhicònlàmộtcậubébánthắtlưngvàdâyđeođồnghồ rong trênphố thìLývẫnhọcvàobuổi tốibởi côngviệcbanngàychiếmquánhiềuthờigiancủaông.Haibuổimộttuần,vàolúc22giờ30phúttối,LýGiaThànhtheohọcmộtthầygiáotưtạinhàmình.NhữngnỗlựccủaLýGiaThànhđượcđềnđápbằngviệcôngnhậnđượctấmbằngphổthông.Ôngnói:“Tôirấtmệtmỏibởilúcnàocũngphảicốgắngvềnhàsớmhơnmộtphúttrướckhithầygiáobướcvàocănhộnhỏbécủatôivàolúc22giờ30.Vềsau,tôitrởnênquábậnrộn.Tôiphảilàmviệcđếnbảyngàymộttuầnvàchỉcóhaingàynghỉ ítỏivàodịpđầunămmới.Thậmchí, tôihầunhưkhôngcóthờigianđểđixemmộtbộphim”.

Tuynhiên,việchọctậpcủaLýGiaThànhsaugiờlàmkhôngphảitấtcảđềuchínhthức.Cómộtquãngthờigian,bằngcáchđọcvàghinhớcácđoạnvăntrongcáccuốnsáchmượnđượctừmộtthưviệnđịaphương,ôngđãtựkhámphánhữnggiá trị,nét thẩmmỹ trongnềnvănhọcTrungQuốc.Bấygiờcònlàmộtngườibánhàngbậnrộnvànghèotúng,LýGiaThànhkhôngcónhiềuthờigiancũngnhưtiềnbạcđểđichọnvàmuasách.NgườicontraicảcủaLýGiaThànhnhớlại:“Chatôikhôngcóthưviệnsáchnào,màôngcócảmộtkhokiếnthứctrongđầu.KhitôicònđanghọcmônvănhọcTrungQuốc tại trường đại học,một tối ông đến kiểm tra xem tôi ghi nhớ đượcnhữnggìởtrường.Đólànhữngtácphẩmmàôngđãhọctừ30nămtrước”.Nhiềunămsauđó,LýGiaThànhđãhạquyết tâm tựhọcđọc,viếtvànóitiếngAnh bởi ông biết rằng nếumuốn tiếp tục kinh doanh trênmảnh đấtHồngKôngcủangườiAnh,ôngbuộcphảihọcngônngữnày.VàvốntiếngAnhđãgiúp íchchoLý rấtnhiều,đặcbiệtvàonăm1979,khiNgânhàngHồngKônggiăngbẫylừamộtdoanhnghiệpTrungQuốcmualạiTậpđoànHòaKýHoàngPhố.

LýGiaThànhlàngườixuấtsắcnhất trongsốbảynhânviênkinhdoanhcủacôngty.Sauđó,ôngđượcđềbạtlênlàmgiámđốc,rồiđếntổnggiámđốccủacôngty.TàinăngLýGiaThànhphátlộkhichưađầy20tuổi.Ôngthấysốtsắng,háohứcmuốntựmìnhkhaithácvànắmbắtlấythịtrườngsôiđộngkhiđó.

Vớidanhtiếngcủamộttrungtâmxuấtnhậpkhẩulớn,HồngKôngbấygiờđangtrảiquamộtthờikỳthươngmạipháttriểnrựcrỡkéodàisuốttừcuốiChiếntranhThếgiớithứhai,đặcbiệtlàvớicácnướcnhưTrungQuốc,Mỹ,AnhvàthậmchícảNhậtBản.Vớigiátrị2tỷđôlaHồngKông,kimngạchnhậpkhẩucủaHồngKôngvàonăm1948cóbướctăngtrưởngmạnhmẽsovới con số 1,5 tỷ đô-laHồngKông năm1947.Tương tự, kimngạch xuất

khẩucũng tăng25%,đạtgiá trịkhoảng1,5 tỷđô-laHồngKông.Tuyvậy,thờikỳpháttriểnbùngnổnàylạichịuảnhhưởngcủanhữngbiếnđộngchínhtrịtừphíaTrungQuốcđạilục,đólàsựchuẩnbịrađờicủanhànướcCộnghòanhândânTrungHoanăm1949vàcuộcchiến tranhNam–BắcTriềuTiênngaysauđó.

Giốngnhưcácdoanhnhânkháccùngthời,LýGiaThànhcũngsớmnhậnranhữngbiếnđộngkinh tế to lớn sắpdiễn raởHồngKông.Ngành côngnghiệpsảnxuấtbấygiờđangpháttriểnmạnhmẽ,đặcbiệtlàtronglĩnhvựcsảnxuấtđồnhựa.LýGiaThànhcũngmuốnthửsứcmìnhvớilĩnhvựcnày.Ôngnhận thấy tiềmnăngcủacácsảnphẩmbằngnhựa trongmột lĩnhvựcmàvật liệugỗvàkimloại luônchiếmvị tríchủđạo.Tínhđếnnăm1949,hơnnửatỷngườidânTrungQuốccónhucầuvềcácvậtdụngthiếtyếu.LýGiaThànhtínhrằngkhicuộcnộichiếnkếtthúc,nhucầuvềnhữngloạimặthàngrẻnhưngchấtlượngvàbềncủangườidânTrungQuốcsẽtănglên.Đóchắcchắnkhôngphảilànhữngloạimặthàngphùphiếmnhưđồchơibằngnhựa,mà đó là các vật dụng thiết yếu hàng ngày như lược, hộp đựng xàphòngvàcácvậtdụnggiađìnhkhác.ThậmchíngayởHồngKông,nhucầuvềsảnphẩmnhựacũnggiatăngnhanhchóngbởibấygiờhàngnghìnngườitịnạn từTrungQuốcđại lục tìmđến.Nhận thấy tiềmnăngcủa thị trườngsảnxuấtđồnhựa,vàonăm1950,LýGiaThànhđãsẵnsàngnhậpcuộckhichưađầy22tuổi.

LýGiaThànhlấytêncôngtylàTrườngGiang–mộtcái têncóýnghĩasâusắcvớiôngbởiởTrungQuốc,khinhắcđếnTrườngGiangngườitanghĩngayđếnsôngDươngTửcóchiềudàihơn16.000kmvàđượcxemlàmộtbiểutượngcủangườiTrungQuốc.SôngDươngTửkhôngchỉcódòngchảyrộnglớnmànócònnổitiếngbởihiệntượngnướcsôngdângcaomàkhôngcần thủy triều.Theohai người viết tiểu sửvềLýGiaThànhngườiTrung

QuốcthìTrườngGiangthểhiệnchotinhthầnmạnhmẽcủaông,consôngDươngTửtượngtrưngchonhữnghoàibãovàmơướclớnlaovàvôcùngcủaông.Mộtlần,LýGiaThànhđãgiải thíchvềsựchọnlựanàynhưsau:“NgườiTrungQuốcchúngtôicómộtcâunói:‘Nếubạnmuốnthànhcôngthìchodùởvịtrínàođichăngnữa,bạncầnphảibiếtcáchlắngngheýkiếntừnhiềuphía’.TạisaoDươngTửlạitrởthànhmộtconsônglớnnhưvậy?Đólàbởivìnótiếpnhậndòngchảytừnhữngconsôngnhỏhơn,dođótrởnênrộnglớn.Bênngoài,tôilịchsự,nhãnhặnvớitấtcảmọingười,nhưngbêntrong,tôibiếtlòngtựcaocủamìnhrấtlớn.Vìthếtôiđãtựnhủrằngcầnphải lịchsựnhiềuhơn,cởimởnhiềuhơnnữanếumuốntựmìnhlàmkinhdoanh.Nếubạnquátựcaomàbỏquanhữngýkiếnkhác,bạnsẽkhôngbaogiờtrởthànhmộtconsônglớnđược”.

Khởinghiệpvớisốvốnbanđầuchỉcó50nghìnđô-laHồngKông(tươngđương 7.500 đô-laMỹ) từ khoản tiết kiệm riêng và vaymượn bạn bè, họhàng, Lý Gia Thành rất tự tin vào thành công của mình. Ông từng nói:“Nhữngconsônglớncũngkhởinguồntừnhữngdòngsuốinhỏ”.Vớikinhnghiệmcủamộtngườiđã từng làmcôngviệcbánhàng,ôngamhiểumọikhíacạnhcủaviệckinhdoanhmặthàngnhựa, từkhâu sảnxuấtđếnphânphốisảnphẩm.Ôngcóquanhệrấtrộngvớinhiềunhàcungcấp,phânphối.Ôngđượcnhiềungườibiếtđếnvàtintưởng.Banđầuchỉsảnxuấtcácmặthàngnhựanhỏnhưlượcvàhộpđựngxàphòng,dầndầnLýGiaThànhmởrộngsảnxuấtthêmđồchơibằngnhựavìcácbậcchamẹbấygiờcónhucầumuanhữngloạiđồchơirẻtiềnnhưngbềnđẹpchoconcái.MộtphầnnhữngsảnphẩmnàyđượcxuấtkhẩusangMỹ,CanadavàmộtsốnướcchâuÂu,nhưnghầuhếtchúngđượccungcấpchohaithịtrườngtiềmnănglàTrungQuốcvàHồngKông.

Mặcdùcóbướckhởiđầuđầyhứahẹn,LýGiaThànhkhông thể lường

trướcđượcrằng,cuộcchiếnNam–BắcTriềuTiênnăm1950sẽảnhhưởngmạnhmẽ đến nền kinh tếHồngKông vàCông tyTrườngGiang của ôngcũngkhôngphảilàngoạilệ.

Năm1950,phongtràoyêunướccủanhândânNamTriềuTiên(HànQuốcngàynay)cónhữngtácđộngtíchcựcđốivớinềnkinhtếHồngKông.VớiviệcđiềuquânđộiđếnBắcTriềuTiên,ChínhphủTrungQuốcphảitrangbịchobinh línhquânphục,giàydép,chănmàn,dụngcụănuốngvàcácvậtdụngchiến tranhkhác.CuộchànhquânvàoNamTriềuTiêncủaquânđộiTrungQuốcđãtạoramộtkhoảnthặngdưthươngmạikhổnglồchonềnkinhtếHồngKôngnhờthuvề225triệuđô-laHồngKôngtừviệcxuấtkhẩuhànghóasangTrungQuốcđạilụctrongsố406triệuđô-laHồngKôngtổnggiátrịhànghóavậnchuyểngiữahaikhuvực.CơhộihiếmcótừTrungQuốcgiúpcủng cố thêmmức tăng trưởng thươngmại bền vữngmà Hồng Kông cóđượckểtừnăm1947.NềnkinhtếHồngKôngdườngnhưđangđứngtrướcngưỡngcửacủasựthịnhvượngvàổnđịnhlâudài.

Tuynhiên,ngày15tháng5năm1951,mộtbiếncốđãxảyragâysửngsốtchomọidoanhnghiệpkhiđóđanglàmănvớiTrungQuốc.VớisựhậuthuẫncủaAnh,LiênhợpquốcđãbanhànhmộtlệnhcấmvậnquốctếvềthươngmạiđốivớiTrungQuốc,theođómọihìnhthứcxuấtkhẩuhànghóatớinướcnàyđềubịngăncấm.LệnhcấmvậnnàylàbiếncốlớncuốicùngkhiếnnềnkinhtếHồngKôngrơivàokhủnghoảngtrầmtrọng.Mộtnămtrướcđó,ngaysaukhiquânđộicủaBắcTriềuTiênvượtquavĩtuyến38,MỹđãralệnhchoHồngKôngphảingừngquanhệthươngmạivớinướcnày.NướcAnhđãlàmtheoyêucầuđó.ChỉthịnàyđãkhiếnchokimngạchthươngmạicủaHồngKông,vốnphụthuộcrấtlớnvàothịtrườngTrungQuốcvàvừamớiđạtđượcmức1.628tỷđô-laHồngKông,mứccaonhấttronglịchsửhơn110nămcủathuộcđịanàybịtiêutanhoàntoàn.

Lệnh cấmnày cũngkhiếnngành côngnghiệpnhựa củaHồngKôngbắtđầulâmvàokhủnghoảng.Mặcdùvậnhànhđếnmườisáutiếngmộtngàynhưngcông tycủaLýGiaThànhvẫnphảiđươngđầuvớimột thờikỳhếtsứckhókhăn.Côngtycủaôngrơivàotìnhtrạngthiếuvốnvàphảisảnxuấtvớinhữngmáymóc, trang thiết bị lạchậu, dođó sản lượng rất thấp.Tuynhiên,vấnđề lớnnhấtmàLýGiaThànhcũngnhưcácđối thủcạnh tranhgặpphảichínhlàlàmthếnàođểcónguồncungbộtđúcổnđịnh,nhưchấtxenlulô axetat và polystyren. Lệnh cấm vận thương mại năm 1951 giữaHồngKôngvàTriềuTiên cũngquyđịnh việc khôngđược phép nhập cácmặthàngloạinàytừMỹvàCanada.LúcbấygiờchỉcóAnhlànhàcungcấpduy nhất củaHồngKông. Tuy nhiên,Anh lại chỉ cung cấp được xenlulôaxetat,mộtnguyênliệuđượchầuhếtcáccôngtysảnxuấtnhựasửdụngđểlàmracácsảnphẩmcóđộbềncaovàchịuđượcsựcọxátnhưbànchảiđánhrăngvàtaycầmđènpin,cònpolystyrenlạikhôngcóđểcungcấptrongkhiđâylànguyênliệuquantrọngđểtạoranhữngsảnphẩmcóđộdẻovàmỏng.Dođó,với tiềm lựckhiêmtốn,nhữngcông tygiađìnhnhỏởHồngKôngchuyên sản xuất các vật dụng gia đình giá rẻ bằng nguồn polystyren chấtlượngkémkhông thể tồn tạiđược.Trướckhi cuộcchiến tranhTriềuTiêndiễnra,có28côngtynhựađanghoạtđộngvớitổngsốlaođộngkhoảng196ngườivàsảnxuấtcácmặthàngnhưmóc treoquầnáo,vỏbao thuốc lá,ổđiện,lược,hộpđựngxàphòng,bànchảiđánhrăng,đồchơi.Nhưnggiờđây,dướitácđộngcủacuộcchiến,chỉcòn10doanhnghiệptrụvữngđược,trongsốđócócôngtyTrườngGiangcủaLýGiaThành.

CôngtycủaLýGiaThànhchỉ làmộtdoanhnghiệprấtnhỏvớisốnhâncônghơnmườingườivàgiátrịtàisảnđạtđượckểtừ1950-1957chỉkhoảng10triệuđô-laHồngKông.Mặcdùđốivớimộtchàngtraimớichỉ20tuổithìsốtiềnđólàcảmộtgiatài,nhưngLýGiaThànhvẫnkhôngcảmthấybằnglòngvớinhữngkhoảndoanh thuđómà luôn táiđầu tưcho sảnxuất.Tuy

nhiênvàonăm1957,ôngthấyrằngcầnphảitìmramộtmặthàngmớicósứccạnh tranh để có vị trí trong lĩnh vực này, và trên hết là để đưaCông tyTrườngGiangtừmộtcôngtykhôngmấytiếngtămtrởthànhmột“ônglớn”trongngànhcôngnghiệpnhựa.

Vào cuối những năm 50, thông qua việc nghiên cứu thị trườngMỹ vàCanada,LýGiaThànhnhậnthấyngườidânởhaiquốcgianàycónhucầulớnvềnhàđất,đờisốngởkhuvựcBắcMỹlạirấtcao,dovậyngườidâncóthểdễdàngthỏamãnnhữngnhucầuthiếtyếu.Đồngthời,quanniệmvềchấtlượngcuộcsốngphảiđượcưutiênhàngđầudầnănsâuvàotiềmthứccủanhữngngườidân sốngởcả thànhphốcũngnhưngoạiôcủakhuvựcBắcMỹ.Thếlàbỗngnhiênmáygiặt,máysấy,máytrộntay…trởthànhnhữngvậtdụngkhông thể thiếu.“Làmcuộcsống trởnêndễdànghơn” trở thànhmộtphươngchâmsốngcủacácgiađìnhBắcMỹ.Vàtrongsự“dễdàng”đócósựgópmặtcủađồnhựa.

LýGiaThànhđãđiđếnkếtluậnrằnghoanhựalàmónđồrấtphùhợpvớitầnglớptrunglưuđanggiàulêntrongxãhộiBắcMỹ.ĐượclàmrađầutiênởPháp kể từ sauChiến tranhThế giới thứ hai, hoa nhựa được coi là sảnphẩmdànhriêngchotầnglớptrunglưu.Vớigiákhoảngtừ24đôlaHồngKôngmộtbông,chỉnhữngngườicó thunhậpcao,vàchắcchắnđókhôngphảilànhữngngườidânTrungQuốc,mớicókhảnăngchitrảchomộtthứphùphiếmnhưvậy.TuynhiênLýGiaThànhlạicólýlẽriêng:“Hoanhựatốthơncácloạihoalàmtừgiấybởivìbạncóthểrửachúngvàchúngtươimãimãi”.

Vớithị trườngtolớnvàtiềmnănggồmđasốlànhữngkháchhànggiàucó,lĩnhvựckinhdoanhhoanhựadườngnhưrấtphùhợpvớiLýGiaThành,bởitrướcđócácsảnphẩmcủaôngchủyếulànhữngmặthàngnhựarẻtiền.Việcsảnxuấtmộtmặthàngmớivàtinhxảonhưhoanhựakhácxahoàntoàn

sovớiviệclàmranhữngsảnphẩmnhưchiếclượcnhựatrướckia.Đầutiênông phải tìm hiểu nhữngmẫu hoa khác nhau, phương thức pha trộnmàunhuộm và những kỹ thuật thủ công ghép lá lên thân cây hoa nhựa. Năm1957,nhậnthấykhôngcónơinàocóthểhọchỏinhữngkinhnghiệmvềlĩnhvựckinhdoanhhoanhựa tốthơn Italia,bởiđây làđấtnướcmàmốtdùnghoanhựađãbiếnnó trở thànhmộtquốcgiagầnnhưđộcquyềntronglĩnhvựcnày,LýGiaThànhđã cómột chuyến thamquan tìmhiểuvề cácnhàmáysảnxuấthoanhựaởRômahayNaples–mộtviệchếtsứctáobạođốivớimộtdoanhnhânđếntừchâuÁ.Khônggiốngnhưmộtcậubétòmòcốgắnglĩnhhộimọithứ,ônglĩnhhộinhữngđiềuhọcđượctừchuyếnđimộtcáchchọnlọc.Sauchuyếnđiđó,LýGiaThànhtìmrađượcsảnphẩmchínhđểsảnxuấtđólàloạihoađĩa,mộtloạihoacóđặctrưnglàlátovàcónhữngcánhhoakếtthànhcụmdài.

LýGiaThànhđãvạchramộtkếhoạchvớihyvọngcóthểtạothayđổitừmộtcôngtyTrườngGiangnhỏbéthànhmộtcôngtycôngnghiệpchấtdẻoTrường Giang lừng danh. Nhằm tận dụng tối đa mốt dùng hoa nhựa củangườidânBắcMỹ,LýGiaThànhtiếnhànhđiềuchỉnhlạimụctiêucủabộphận thiết kế và sản xuất, cơ cấu lại toàn bộ công ty và tuyển thêm côngnhânkỹthuật.Cóđượcmộtđộingũcôngnhânchấtlượng,ôngtựtinrằngnhữngbônghoanhựacủamìnhcóchất lượng tốtnhất.Nếucòn thấynghingờ, ông không ngần ngại yêu cầu các nhà phân phối nhận xét, kiểm tranhữngmẫusảnphẩmđó.Tuynhiên,ôngcũngphảicạnhtranhvớicácđốithủkhác trongkinhdoanh.Ngoàinhữngđối thủđãrađời từ trướcởchâuÂu,LýGiaThànhcònphảicạnhtranhvớinhữngcôngtylớnởHồngKôngnhưCông tyCôngnghiệp chế tác hoavàvật dụngđúcnhựaHồngKông.Trong khi sự cạnh tranh từ nước ngoài khôngmấy đáng ngại thì sự cạnhtranhởchínhthịtrườngHồngKônglạihếtsứcgaygắt.Trênthựctế,vớithịtrườnglaođộngrẻmạtvàcácphongtràocôngnhâncótổchứccũngchưa

xuấthiệnnênHồngKônglàtrungtâmsảnxuấtcóchiphírẻnhấtthếgiới.TrongkhigiámộtbônghoanhựatrướckiasảnxuấtởHồngKôngcógiádaođộng từ24đô-laHồngKôngmộtbông thìnaygiáđóđãgiảmxuốngchỉcòn0,7đô-laHồngKông.Rõràng,đólàmứcgiámàkhôngmộthãngnàoởchâuÂucóthểcạnhtranhđược.

Mặc dù đầu tiên chỉ có những đơn đặt hàng đến từCanada,Mỹ và thịtrườngHồngKông, nhưng chẳngbao lâu sau cáchãng sảnxuất hoanhựacủaHồngKôngđãxuấtkhẩusảnphẩmcủamìnhsang tậnNamPhi,miềnNam Việt Nam, Campuchia, Mauritius, Nigiêria, Borneo, Côngô và Sri-Lankavớitổnggiátrịxuấtkhẩucủanăm1958đạtgần11triệuđô-laHồngKông.KhôngmấyngạcnhiênkhingànhcôngnghiệpnàyvươnsangchâuÂuvàphátanthếđộcquyềncủachâulụcnàyđốivớisảnphẩmhoanhựa.Thựcra,toànngànhcôngnghiệpnhựacủaHồngKôngbấygiờcũngđãvượtquacảcácđốithủcạnhtranhkháctrênthếgiớitrongviệcxuấtkhẩumộtsốmặthàngnhựanhưđồchơi,hoanhựa,nộithấttừnhựapolyproylen,búpbê,vảivàkhăntrảigiường.Tínhđếnnăm1966,việcxuấtkhẩunhữngmặthàngnày đã mang lại cho Hồng Kông một khoản tiền khoảng 659 triệu đô-laHồngKông.

Năm1958,lĩnhvựckinhdoanhhoanhựacủaHồngKôngthànhcôngrựcrỡnênLýGiaThànhnhậnthấycầnphảimởrộngquymôsảnxuấtđểcóthểđápứngđượcnhucầutăngnhanhcủangườitiêudùng.Hơnnữavớigiátrịtàisảnbấygiờlêntớihơn1triệuđô-laHồngKông,ôngkhôngnhữngcóthểdừngviệcchothuênhàxưởngmàcòncóthểmuathêmtàisảnchocôngty.LýGiaThànhđãmuamộtnhàxưởngởquậnCựcBắc,HồngKôngmàsauđóôngpháttriểnthànhmộtnhàmáyrộng8.048m²với12nhàkhocùngmộtkhuvănphòngcho thuê.Mặcdùphảiđivaymượnvà rất cần tiềnđểmởrộngkinhdoanhnhưngLýGiaThànhluônsòngphẳngkhichitrả.Đốivới

ông,việcmượn tiềncũnggiốngnhưviệcxin aiđómột ânhuệ.Ông từngnói:“Nếubạnnhờvảaiđó,điềuđócũnggiốngnhưviệcnuốtmộtcondaohailưỡi”.

GầnnhưngaylậptứccơsởsảnxuấtmớicủaLýGiaThànhlàmăncólãivới khởi đầubằngviệcmột đại diện củaCông tyAmericanNaturalFern,mộtcôngtycũnghoạtđộngtronglĩnhvựcsảnxuấthoanhựađến từNewYork,Mỹ,dựđịnhcóchuyếnviếngthămcôngtycủaLýGiaThành.CôngtynàyrấtấntượngvớibảnggiásảnphẩmcủaCôngtyTrườngGiangvàđãyêucầunhânviêncủamìnhtiếnhànhđánhgiálợinhuậnmàcôngtycủaLýcóthểthuđược.VịđạidiệnnàyyêucầuđượcđithămquannhàxưởngsảnxuấtcủaLývànếucóthểsẽđặthàngvớisốlượnglớn.

Đây chính là cơ hội đột phámà LýGia Thành vẫn luôn chờ đợi. Tuynhiên, khôngmuốnmọi việc chỉ là do cơ hộimang đến, ông chuyển vàocôngtyởhẳn.Làmviệcđếnmườisáutiếngmộtngày,ôngtrựctiếpchỉđạoviệctântrang,tusửatoànbộCôngtyTrườngGiang.Vàngàyvịđạidiệnnọviếngthămcũngđãđến.ĐíchthânLýGiaThànhrasânbayKhảiĐứcđón.Sauđó,đoànlàmviệccủaCôngtyAmericanNaturalFernđãtiếnhànhxemxét rất chi tiết cơ sở vật chất và quy trình sản xuất của Công ty TrườngGiang.Họ vô cùng ấn tượng trướcmẫumã đa dạng của các loại hoamàCông tyTrườngGiang sảnxuấtvà thừanhận rằng chúngđược làm tỉmỉ,côngphuhơnhẳnnhữngbônghoacủahọ.Vịđạidiệnnhận thấyCông tyTrườngGiangcủaLýGiaThànhkhôngphảilàmộtcôngtygiađìnhnhỏbé,vàLýhoàn toàn có khả năng cungứnghànghóa cho thị trườngMỹ.Saucùng,ôngnóivớiLý:“Tôikhôngthểngờcôngtycủangàilạilớnvàđượctổchứctốtđếnthế.Ngàiquảlàmộtnhàkinhdoanhtàigiỏi.”LýGiaThànhtrảlời:“Thưangài,chúngtôicóthểlàmđượcbấtkỳsảnphẩmnàomàquýcôngtyyêucầu.Đólànhữngsảnphẩmgiárẻvàđảmbảochấtlượng.”Vớicâu

nóiđócủaLý,mộtđơnđặthàngđãđượckýngaylậptức.VịđạidiệncủaCôngtyAmericanNaturalFernnóicông tycủaông tasẵnsàngđặt lượnghàngtrịgiáhơn1triệuđô-laMỹcủaCôngtyTrườngGiang.

Thương vụ này đã giúp công ty của Lý Gia Thành có bước phát triểnngoạnmục.Đồngthờiôngcũngđượcbiếtđếnvớidanhhiệu“Ôngvuahoanhựa”củaHồngKông.Tuynhiên,mặcdùlợinhuậntừviệckinhdoanhhoanhựa là rất lớnnhưng từ trướcnăm1964ôngđãnhận thứcđược rằng thịtrườngtiềmnăngcủahoanhựavẫncógiớihạnvàchịusựtácđộngtừnhữngxuhướngbấtthườngcủathịtrườngthếgiới.Hoanhựasẽkhôngthểnàothaythếđượcnhữngbônghoathậtmặcdùnócóthểlấnápcácmặthànglàmtừgiấyvàvải.ÔngcũngdựtínhrằngngườiMỹ,đặcbiệtlànhữngngườithíchchạytheomốthaymuahàngtheophongtràorồicũngsẽcólúcghétbỏhoanhựađểquaytrởlạivớithóiquendùnghoathật.

Ngoàira,LýGiaThànhcònchorằnghoanhựadùsaocũngchỉlàmộtmặthàngxaxỉ,một thứđồ tô điểmcho sựxahoa của cácnướcphươngTây,chúngkhôngphảilàmặthàngthiếtyếunhưđĩanhựahaycácvậtdụnggiađìnhkhác.Điềumàôngthậtsựmuốnlàmlàcóthểkinhdoanhnhữngmặthàngthiếtyếuchocuộcsốnghàngngàycủangườidân.TheoLýGiaThành,tiềnbạcđốivớimộtsốngườicũngchỉvừađủđểchitrảchocácloạihóađơncủahọ.Dođó,ôngxácđịnh rằngviệcsảnxuấthoanhựachỉ làmộtbướcđệmchoviệcmởrộng,phát triểnkinhdoanhvàchomột tươnglai tốtđẹpđangđónchờphíatrước.

4.HồngKông–ThiênđườngcủaônghoàngbấtđộngsảnNgườitathườngtruyềntụngrằngLýGiaThànhlàngười“khitớimộtkhu

đất,cóthểtínhtoánngaychiphíxâydựng,sốvốncầnbỏracũngnhưlợinhuậnsẽthuvề”.NếunhưtínhcẩntrọngcủaLýGiaThànhđãđemlạithànhcôngtronglĩnhvựckinhdoanhnhựatrướcđây,thìnay,tronglĩnhvựcbấtđộngsản,sựliềulĩnhlạigiúpôngtrởthànhtỷphú.Năm1992,tổnggiátrịbấtđộngsảntrênthếgiớicủaLýGiaThànhđãlêntới22triệuđô-laHồngKông (tương đương với 2,83 triệu đô-laMỹ), chiếm 15% tổng giá trị thịtrườngcổphiếuHồngKông.

Năm1958,chínhnhữngyêucầucủacôngviệckinhdoanhđãđưaLýGiaThành đến với thị trường bất động sản. Vào thời điểm này, ngành côngnghiệp sản xuất nhựa đang phất lên như diều gặp gió, và LýGia Thành,ngườimởđườngcholĩnhvựchoanhựacầnnhiềuvốnhơnđểsảnxuất.Tuynhiên,giáthuêmặtbằngnhàxưởnglạilàràocảnđốivớiông.SaugiaiđoạndicưồạtvàoHồngKông,sựbùngnổdânsốởmảnhđấtthuộcđịanàyđãdẫnđếnnhucầunhàđấttănglênnhanhchóng.Hệquảlà,cácchủđấttrởnênlưỡnglựtrongđàmphánhợpđồngthuêđấtdàihạnkhithịtrườnggiáđấtleothang.ChủđấtcủaLýnhậnthấyđềnghịthuêđấttronghainămcủaônglàkhoảngthờigiandài.Dođó,LýGiaThànhnhanhchóngtìmmuabấtđộngsảnthươngmại.Saunày,khinhớlạithờikỳmớibướcchânvàolĩnhvựcbấtđộngsản,LýGiaThànhnói:“HồngKônglàmộthònđảo.CônLuânlàmộtbánđảo.Vìthếđấtđairấthạnhẹp...Thếnêntôiđãtựnhủ:‘Tạisaomìnhkhôngtựmuađấtvàxâydựngcôngty’.Tôitinchắcrằngbấtđộngsảnsẽlàmộttrongnhữngngànhkinhdoanhbéobởnhấttrongtươnglai.”

TrựcgiáccủaLýGiaThànhđãđúng.Chỉhainămsaukhiôngmuakhu

đấtđểxâydựngcôngtymớiởquậnCựcBắc,giáđất thươngmạiởHồngKôngđãtănglêngấpđôi.Vàđếnthờiđiểmônghoànthiệnviệcxâydựngmộtnhàmáy12tầngvàmộtkhuliênhợpcănhộchothuê,lợinhuậnôngthuvề đã tăng gấp đôi. Sau này, LýGia Thành chia sẻ: “Tôi thật sự biết ơnngười cho thuê đất của công ty cũ, chính ông ấy đã đưa tôi bước vào thịtrườngbấtđộngsản.”

BắtđầubằngthươngvụbấtđộngsảnđầutiênởHồngKông,conđườngmàLýđạtđượctínhhợpphápvàsựtínnhiệmlớnhơnvềsauluônđi liềnvớinhữnggiátrịvănhóasâusắcmàôngcóđược.ỞvùngnôngthônTrungQuốc,nơiquyềnsởhữuđấtlàtiêuchíđánhgiácơđồvàthanhthếcủamộtgiađìnhthìviệcmuađấtcũngđượccoilàmộtsựkiệntrọngđạikhôngkémgìchuyệncướihỏi.Bánđất,ngượclại,chẳngkhácgìtrongnhàcómộtđámtang.DosinhthànhtrongmộtgiađìnhnôngdânởTriềuChâunêntrongsuynghĩ,Lýluôncoiđấtđailàbiểutượngcủasựgiàusangvàthịnhvượng.

Đất đai luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống của người dân TrungQuốcởmọinơi,nhưngLýGiaThànhcònnângvị trí truyền thốngấy lênmộttầmcaohơn.Ôngvẫncoitrọngđấtđai,nhưngthayđổicáchquanniệmchophùhợpvớikhíacạnhhiệnđạicủabấtđộngsản.Theođó,đấtđailàmộtloạihànghóađểmuavàbán;saumỗilầnbánđimộtmảnhđất,ôngsẽtìmmột mảnh đất khác có giá trị hơn. Tuy nhiên, cách tiếp cận của Lý GiaThànhvềquyềnsởhữubấtđộngsảnkhônghềđốilậpvớiquanniệmtrọngđiềncủangườiTrungQuốc.Thựctế,đấtđaicũnggiốngnhưtiền,chỉđơngiảnlàmộtphươngtiệnxácđịnhngườimạnh,kẻyếutrongkinhdoanhmàthôi.

Đầu thậpniên1960,mụcđíchmuabấtđộngsảncủaLýGiaThànhchủyếulàvìthựctiễncôngviệckinhdoanhchứchưathậtsựlàvìthươngmại.Đơncửlàviệcôngmuanhàchomìnhvàvịhônthê,AmyTrươngNguyệt

Minh,mộtphụnữtríthứctrẻđầythamvọng,sinhtrưởngtrongmộtgiađìnhkinhdoanhđồnghồphátđạt.Việcbỏra100nghìnđô-laHồngKôngđểmuamộtcănnhàbềthếbênVịnhDeepwaterchothấytrướcmộtdựđịnhđầutưcủaLýGiaThành.Ba thậpniên sau,giá trị ngôibiệt thựcủaôngđã là6triệuđô-laHồngKông.

Năm1963,LýGiaThànhmởrộnghoạtđộngcủacôngtyTrườngGiangbằngviệcxâydựngthêmnhàmáythứhaitạiTâyCống,HồngKông.Độngtháinàyđãlàmtăngtổngdiệntíchđấtcôngnghiệpsởhữucủaônglênhơn10.800m2.Rõràng,LýGiaThànhđãhiểuđượcbấtđộngsảncóthểmanglạichoôngrấtnhiềuthứ.Nhưđãnóiởchươngtrước,Lýđãdựcảmđượcthờikỳsắpchữnglạicủaviệckinhdoanhhoanhựa.Ôngcầntìmranhữnglĩnhvựcđầutưsinhlợikhác.VànếugiábấtđộngsảnởHồngKôngtiếptụcleothangthìchỉlợinhuậnthuầntúycũngđủlàlýdođểgianhậpnghiêmtúcvàocuộcchơinày.

Sứchấpdẫncủamảnhđấtthuộcđịachínhlàlýdocủasựdidânồạtvàođây.NhữngngườitịnạnchínhtrịtớiHồngKôngthườnglànhữngngườidânnhập cư nghèo nhất. Trong khi tầng lớp giàu sangở đây có thể trang trảicuộcsốngcủamộtgiađìnhmởrộngtheokiểuphươngTâythìhầuhếtdântịnạnđềusốngtheokiểugiađìnhhạtnhân,baogồmchamẹvàconcái.Cuộcsốngcủahọchỉbiếttrôngchờvàođồnglươngítỏi.Nhữnggiađìnhvớihaihoặcbathếhệsốngchungdướimộtmáinhàvừakhônghợplývềmặtkinhtế,vừakhôngđảmbảođiềukiệnvệsinh.

Cuốicùng,sựvôvọngtrongcảnhsốngcủanhữngngườinhậpcưđãbuộcnhiềugiađìnhchuyểntớisốngbấthợppháptạivùngventhànhphố.Cảnhcơhàntiếptụcgiatăng.Năm1956,trongtổngsốgần2triệungườisốngtạiđôthịHồngKôngcó265nghìnngườisốngtạivùngvenđô.Tớinăm1968,khidânsốthànhthịlàhơn3triệungườithìsốdânvenđôcũngtănglên443

nghìnngười.

Vàothậpniên1960,nhậnthứcđượcrằngcứtronghàngnghìnngườilạicóhàngchụcngườisẵnsàngchuyểnđinếucónơiởmớitốthơn,LýGiaThànhđã tập trung phát triển kinh doanh bất động sản. Tất nhiên, chính quyềnthuộcđịađanglàmhếtsứcđểgiảiquyếttìnhtrạngthiếunhàở,thậmchícònlênkếhoạchxâydựng thêmnhàở, công trìnhvàdịchvụcôngcộng.Tuynhiên,vớitốcđộdidânồạtvàoHồngKông,tớihàngnghìnngườimỗituần,thìchỉnhữngnhàđầutưnhưLýmớicóthểtínhđượcviệcxâydựngchỗởmàchínhquyềnkhôngthểlàmđược.LýGiaThànhđồngývớiquanđiểmtruyềnthống:Bấtđộngsảnlàphươngthứcđầutưcóthểgiúpvượtquatìnhtrạng lạmphát,nhất làởHồngKông,nơimàmỗimétvuôngđấtđánggiámộtouncevàng.

MộtcâuhỏiđượcđặtralàkhuvựcnàocủaHồngKônglànơithíchhợpnhấtchoviệcđầutư.CâutrảlờiđếnvớiLýGiaThànhvàomộtngàykhiôngdừngxebênđườngngắmcảnhnôngdânđangcàycấyyênbìnhthìbỗngcómộtâmthanhrềnrãxenngang.Đólàtiếngcủamáycưavàbúatừmộtcôngtrườngxâydựngcaoốcnhàởtrênđấtnôngnghiệp.VậylàLýGiaThànhđãxácđịnhđượcnơiđầutư:NewTerritories–vùngđấtrộng945km2ởphíabắcHồngKông.

Chiếmhơn90%tổngdiệntíchHồngKông,NewTerritorieslàđiểmđếnlýtưởngchohầuhếtnhữngngườitịnạntừTrungQuốcsauChiếntranhThếgiớithứhai.Năm1961,khoảng400nghìnngườivớiđịavịvàsắctộckhácnhau đã sống tại New Territories, đại bộ phận là người Canton và ngườiKháchGia(ngườiHẹ).NgườiCantonđếntrướcngườiKháchGiavàchiếmkhuđấttốtnhất,nhườnglạikhuvựcđồinúichohàngxómcủamình.Vìvậy,chỉcómộtsốngườiKháchGiaởđảoThanhYvàMãLoan,phầnđônghọsống ở bán đảo Sa Đầu Giác, Tây Cống, Khanh Khẩu, thung lũng Yuan

Long,khuvựcquanhthịtrấnchợĐạiBộvàSaĐiền.YuanLongvàĐạiBộlàhai địabàn chủ lực trong sốnhữngvụđầu tưbất động sản củaLýGiaThành. Trong số những thành tựu lớn nhất của Lý Gia Thành ở NewTerritoriesphảikểđếnkháchsạnCastlePeakvớidiệntích7.560m2,màsaunàyôngđãmởrộnggấpđôi,biếnnóthànhvàikhucănhộcaotầngvớigiácaongấtngưởng.

Lýđãquyếtđịnhđúngkhibánđinhữngbấtđộngsảnmìnhđãmua.VìkhiTrungQuốcraogiáchothuêNewTerritoriesthìchínhquyềnthuộcđịacủaHồngKôngcũnglàmnhưvậyđốivớimảnhđấtnày.Từngmiếngđấtđượcbánđiởmọinơirồicuốicùngcũngsẽtrởvềtaychínhquyền.Hànhđộngbánđấthaychothuêđấtkhócóthểđemlạiquyềnsởhữucánhânhaymộtdanh nghĩa rõ ràng vì đất ởHồngKông rất khan hiếmvà vì chính quyềnthuộcđịađãtuyênbốrằngchỉcóhọmớicóquyềnsởhữuđất–ngoại trừThánhđườngThánhJohnvànhữngkhuquânsựriêngcóthểsởhữuđấtvĩnhviễn–cònnhữnggìngườimuabấtđộngsảnthậtsựcóđượcchỉlàhợpđồngthuêđấttrong75năm,99nămhay999năm.Khihợpđồnghếthạn,bấtđộngsản lại trở về tay chính quyền. Thêm vào đó, cách duy nhất để chuyểnnhượngđấtsởhữuthànhđấtchothuêlàthôngquađấugiácôngcộng,mộtchínhsáchmàtheochínhquyềnthuộcđịa,cóthểđảmbảongườibáncuốicùngcủamảnhđấtlàngườiđượclợinhất.

NhữngcuộcđấugiáđấtkhônghềlàmchoLýGiaThànhnaonúng.Thựctế,cácđối thủcạnh tranhđềuphảinể trọngông.Ông từngnói:“Vào thờiđiểmthịtrườnggiữgiácaonhất,tôitínhtoánrấtkỹvềngânsáchtrướckhithamdựcácphiênđấugiáđất.Tuynhiên,một sốngười lạikhônghềcânnhắcngânsáchmàchỉbiếtđặthếtgiánàyđếngiákhác.”ChiếnlượccủaLýtrongđầu tưbất động sảnkháđơngiản.Thayvì đóngbăng tất cảvốncốđịnh,ôngluôntìmkiếmvàđầutưnhữngkhuđấtđẹp,cóvịtríchiếnlược.

Ôngcócáchđềnghịmàkhôngngườibánnàocóthểtừchối.Trênkhuđấtmuađược,ôngsẽxâynhàởchocôngnhânvàtầnglớphạ–trunglưu,xâyvănphòngchocácdoanhnghiệpnhỏ.Kếtquả làôngbánmọi thứhếtsứcchóngvánh.

LýGiaThànhkhôngphải là người liều lĩnh trong cuộc chơi đầu tư bấtđộngsản.Ôngthườnglàmănvớimộtđốitác,ngườichủđất,đểchiasẻkinhphívàlợinhuận.Bằngcáchnày,ngườichủđấtcóthểnhậnđượcnhiềuhơnsốtiềnbánđấtbanđầu.Trongcácdựánchung,Lýkhôngbaogiờđặttiềntrướcnhằmgiảm thiểu rủi ro.Trongkinhdoanhbấtđộng sản,nhữngmốiquanhệlàmănvàquanhệbạnbèđượcLýcoitrọngngangnhau.Cuốithậpniên1980,trongthươngvụmuađấtkhuExpo’86tạiVancouver,mộttrongnhững thỏa thuậnbấtđộngsản lớnnhất,LýGiaThànhđãphátbiểu:“Tôithích những thỏa thuận thân thiện. Tôi thích những người gặp tôi vìmụcđíchlàmăn.Đólàtriếtlýcủatôi.Vàtôithườngdạyhaicậucontraikhôngbaogiờđượclợidụngmộtai.Ngaycảkhihoạtđộngkinhdoanhcònchưapháttriển,tôivẫncoidanhtiếnglàcủacảiquantrọngnhất.Nếuanhcódanhtiếng,chămchỉ,tửtếvớimọingười,luôngiữlờihứa,việckinhdoanhcủaanhsẽ trởnêndễdàng.Vìvậy,nhiềucơhộiđãđếnvới tôi.Tôiphảigâydựngdanhtiếngđểmọingườicóthểtintưởngmình…Bấtcứđiềugìtôinói,tôisẽlàm.Tôikhôngchỉnghĩđếnlợinhuậncủacánhânmìnhmàcònnghĩđếncảphầncủađốitác.”Thựctế,bằngnỗlựcmuađượckhuđấtVancouvervớigiáhờivàgiànhđượcsựchấpthuậnchothayđổidiệnmạocủakhucảngthànhphố,ôngchắcchắnsẽnhắmtớinhữnghợpđồngbéobởvớicácđốitáclâunămđầytintưởnglàTrịnhDụĐồngcủaNewWorldDevelopment,LýTriệuCơcủaHendersonLandvàNgânhàngCIBC.

Cuốithậpniên60,LýGiaThànhđãthểhiệnrõkhảnănggiànhđượccácthỏathuậnbấtđộngsảntrongthờikỳ“ĐạiCáchmạngVănhóa”,mộtphong

tràokếtthúcbằngviệcchiacắtTrungQuốcthànhcáclựclượngthùđịchvàmởracuộccáchmạngkinhtếtưbản-xãhộicủaĐặngTiểuBìnhvàocuốithập niên 70. Tuy chưa bao giờ công nhận đã tham gia vào chính trườngHồngKônghayTrungQuốcnhưngLýđã chứng tỏmình làmộtquan sátviênthờicuộcsắcsảo.Vớiông,chínhtrịchỉlàmộttrởngạitiềmẩnđốivớicôngviệckinhdoanh,khônghơnkhôngkém.Vànhưđãkhẳngđịnhtrongtriếtlýdẫnđườngtrongsựnghiệpkinhdoanh,đốivớiLýGiaThành,cáchvượtquatrởngạimớinóilênmộtdoanhnhântàiba.

Tronggiaiđoạn1966-1967,ởHồngKông,nềnchínhtrịđầybiếnđộngđãtácđộngmạnhmẽđếnlĩnhvựckinhtế.NhiềungườidânvàthươngnhânđãbỏtrốnkhỏivùngthuộcđịatớinhữngnướcxaxôivàantoànnhưCanada,AustraliavàMỹ.Kếtquảlàthươngtrườngnơiđâybấtổn,cácnhàđầutưlosợ sẽmấtmọi thứ. Với những nhà kinh doanh bất động sản như LýGiaThành,tìnhtrạngnàyđãgâynênnhữngảnhhưởngnghiêmtrọngtớigiábấtđộngsản.Ngaycảôngcũngbắtđầuphảitìmkiếmcácnguồnđầutưnướcngoàinhưmộtbướcđệmđểgiảmbớtảnhhưởngcủacuộccáchmạng.ÔngthựchiệncuộcmuabánbấtđộngsảnđầutiêntạiCanadavớithươngvụmuaTrungtâmmuasắmVancouverngaykhibấtổnchínhtrịtạiHồngKôngkếtthúc.

Tuynhiên,LýGiaThànhkhôngrúthếtvốntạiHồngKông.Trênthựctế,ôngđãcóýđịnhtậndụngmộtsốcơhộimàcuộccáchmạngmangtới.KhivộivãrờikhỏiHồngKông,ngườitađãbỏlạisaulưngtấtcảnhàxưởng,cửahàng,kháchsạnvànhàở.Tấtcảđềuđượcbánvớimứcgiárẻmạtkhi thịtrườngngàycàngrớtgiá.ĐốivớiLýGiaThành,người luôntinrằngcuộccáchmạngsẽchỉnhưmộtđốmsángtrênmànhìnhra-đachínhtrịcủaTrungQuốcvàHồngKông, thìđâychínhlàcơhộiđểxemxétcảmộtdanhmụcnhững lời chào mua và lựa chọn những gì ông cho rằng sẽ mang lại lợi

nhuậncaonhấtsaukhitrậttựtrởvềvớivùngthuộcđịavàthịtrườnglạihứahẹnnhưtrước.Lýđãxúctiếnviệcmuabánbấtđộngsảntrongsuốtthờigiancuộccáchmạngbùngnổ.Nhờđó,ôngtrởthànhmộttrongnhữngđạigiabấtđộngsảnhàngđầuHồngKông,đếnmứcvàonăm1973–bốnnămsaukhicuộccáchmạngkết thúc–TậpđoànTrườngGiangcủaLýGiaThànhđãnắmtrong tay40khuđất trongdanhmụcđầu tưbấtđộngsản thực tếcủamình.MộtủyviênbanquảntrịtạiHồngKôngđãnóivềnhữngngàythángcủaLýGiaThànhkhicuộccáchmạngdiễnranhưsau:“ÔngLýhiểurấtrõvềthịtrườngbấtđộngsản.Ôngấyđãmualạimọithứtrướckhigiácảbùngnổvàbánđingaytrongquãngthờigianấy.”

LýGiaThànhcómộtbíquyếtđơngiảnchonhữngthànhcôngvềmặttàichính.Ôngnói:“Mộtngườicầnnhiềuphẩmchấtquantrọngđểthànhcông,nhưkhảnănglàmviệcchămchỉ,lòngtrungthànhđốivớinhữngngườilàmviệccùngmìnhvàvớicôngviệcđanglàm,khảnăngphánđoántốtvàcảmộtchútmaymắnnữa.Tấtcảnhữngphẩmchấtnàyphảikếthợpvớiđiềuquantrọngnhấtlàlòngkiênđịnh,bởinếubạnkhôngcólòngkiênđịnh,bạnsẽcóthểhếtđisangphíađôngtheolờikhuyêncủangườinày,rồilạisangphíatâyvìlờikhuyêncủangườikhác.Vànếunhưbạnnghetheocảhai,thìdứtkhoátlà bạn gặp rắc rối rồi đấy.”Ông cũng chia sẻ: “Theo cách nói của ngườiTrungQuốc,tôiphảicôngnhậnmìnhmaymắn.Tuynhiên,trướckhiđưaraquyết định cuối cùng, bao giờ tôi cũng nghiên cứu mọi việc rất kỹ – từnguồncung,cầuchođến tìnhhìnhchính trị.Mộtkhiđãquyếtđịnh, tôisẽtiếnhànhrấtnhanhđểthâutómthịtrườngvàođúngthờiđiểm.Cácbạnthấyđấy,tôiluônđeođồnghồbấmgiờ.Chodùmộtcơhộitrôngcóvẻtuyệtvờiđếnđâuthìtôivẫnluônchuẩnbịsẵnsàngchonhữngrủirocóthểgặpphải.”

Hơnhếtthảy,LýGiaThànhlàmộtthươnggiatrungthựcvàthẳngthắn.“Trướckhikýkếtbấtkỳvănbảnhợpphápnào,nếutôiđãnóiđồngývớiai

đóthìcónghĩalàđãcósựràngbuộc.Đôilúctôiđồngýquávộivãvàhợpđồngđóchẳngmanglạilợiíchgì,nhưngtôivẫngiữlờihứa.Điềuđómanglạichotôisựtintưởngởmọingười.Lờinóilàvàng.”Vídụ,vàothậpniên70,ngaykhiLýbắttayđồngýbánngôinhàElizabethtạikhuUyểnTểchoTậpđoànInchcapeGroupthìôngnhậnđượcmộtlờiđềnghịkháccólợihơnnhiều.TuynhiênLývẫngiữchữtín.Danhdựđãkhiếnôngtừchối lờiđềnghịthứhaivàvẫntiếptụccuộcgiaodịchmanglạiítlợinhuậnhơnvớiTậpđoànInchcape.KhinóichuyệnnàyvớicácôngchủTậpđoànInchcape,Lýkhẳngđịnh:“Mộtkhitôiđãnóiđồngý,tôisẽkhôngbaogiờviệncớđểtừchốivềsau.”QuyếtđịnhtôntrọngcuộcgiaodịchcuốicùngđãđềnđápLýGiaThành.Saunày,TậpđoànInchcapeđãđềnghịônggiúppháttriểnkhuđấtxâydựngtòanhàCôngtyĐiệnlựcHồngKông–sựsắpxếpmàvềsauđãdẫntớiviệcLýGiaThànhmualạicôngtynày.

Hiểnnhiênlà,nếuLýGiaThànhcóảnhhưởnglớnđếnvậytớicácđốitáclàmăn,thìôngcũnggiànhđượclòngtincủacácnhàđầutưkhắpnơi.Năm1972, Lý có những kế hoạch lớn hơn cho Trường Giang, vì thế ông cầnnhiềutiềnhơn.GiảipháptốiưulàcổphầnhóaCôngtyTrườngGiang.Dođó,ngày31 tháng7năm1972,saukhiđãvạchrõkếhoạchcụ thểvớisựgiúpđỡcủavợ,bàAmyTrươngNguyệtMinh–ngườitrợlýđắclựctrongcác thươngvụcủaông, cũngnhưcóquyềnhợpphápvà sự tínnhiệmcủaNgânhàngHồngKông,Lýđãmởcửacôngtybằngviệccholưuhành25%cổphầncủaTrườngGiangtrênsàngiaodịchchứngkhoánHồngKông.HiệnnayđượcbiếtđếnvớicáitênTậpđoànDoanhnghiệpTrườngGiang,côngtynàyđãnhanhchóngcó tên trênsàngiaodịchViễnĐôngvàsàngiaodịchVàngbạc.CôngtybắtđầutraođổimậudịchtạiLondonnăm1973vàtạisàngiaodịchchứngkhoánVancouvernăm1974.

TậpđoànTrườngGiangpháttriểnrấtnhanh.Nếunăm1972,tậpđoànnày

mớichỉsởhữu31.500m2bấtđộngsảnchothuêvàthuđược3,9triệuđô-laHồngKôngtừviệcchothuêcácbấtđộngsảnnày,thìđếnnăm1973–nămđầutiênlêndanhmụctậptrungvốnđểtáiđầutư,tậpđoànđãsởhữutới40bấtđộngsản, tínhcảcácbấtđộngsản tại cáckhuvựcdâncưvàkhuvựcthươngmại, tương đươnggần 216.000m2.ChodùLýGiaThành thườngmualạimộtbấtđộngsản,pháttriểnnórồibánđingaysauđó,nhưngviệcchothuêbấtđộngsảnluônlàmộtphươngángiúptốiđahóalượngtiềnquayvòngđểtáiđầutư.Trongmộtthươngvụnăm1973,LýđãmualạimộtbấtđộngsảnmangtênNgôinhàRegenttrênđườngNữhoàngtạikhuTrungtâmHồngKôngvớigiá16triệuđô-laHồngKông.Ôngdựđịnhsẽquyhoạchlạinơinàytrongvòngbanăm.Hiểnnhiênlàviệcđầutưvốntrongquãngthờigiandàinhưthếsẽkhôngmanglạilợinhuậngìmàtráilại,trênthựctếcôngty sẽ phải chịu lỗmột khoản tiền lên tới 13,8 triệu đô-laHồngKông.Lýquyếtđịnhloạibỏphươngánnày.Thayvàođó,ônglựachọnphươngánchothuê.Đếnnăm1974,chỉtrongvòngmộtnămsaukhiLýGiaThànhraquyếtđịnh,thunhậptừviệcchothuêNgôinhàRegentđãmangvềchoôngtới4,6triệuđô-laHồngKôngsovớimứcbanđầuchỉcó3triệuđôlaHồngKông.

Tuy nhiên, niềm hứng khởi trước sự lớn mạnh của Tập đoàn TrườngGiang vào đầu thập niên 70 đã bị cuộc khủng hoảng trong ngành côngnghiệpdầu lửachặn lại.Cácquốcgia thuộcTổchứcCácnướcxuấtkhẩudầu lửa(OPEC)cắtgiảmnguồncungcấpvànânggiáxăngdầu.Giánănglượngvànhựa tăngvọtđãđẩycácnhàsảnxuất trongnướcđếnbướcphásản.Vớilượngtiềnlưuthôngdưdả,LýGiaThànhlúcnàocũngcóthểmuanguồnnguyênnhiênliệutrựctiếptừcácnhàphânphốinướcngoài,nhưngôngvẫnphảiđốimặtvớimộtvấnđềlàphảithanhlýsốnhựađangcóvớimứcgiáchỉbằng50%giácácnhàsảnxuấtchàobántrênthịtrường.LýdokhôngchỉbởiLýkhôngcònthấyhứngthúvớiviệckinhdoanhđồnhựa,màcòndomộtnguyênnhânkhác,ôngchorằng“côngnghệsảnxuấtnhựangày

càngdễbắtchước”.Trênthựctế, từsaukhiCáchmạngVănhóakếtthúc,ôngngàycàngđầutưítthờigianvàsứclựcvàoviệckinhdoanhmặthàngnhựa,thayvàođóôngtậptrungvàocácgiaodịchbấtđộngsản.MộtđồngnghiệpkinhdoanhthiếtbịvănphòngnhớlạimộtlầntớithămLývàomộtngàyđặcbiệt,khilợinhuậntừviệckinhdoanhđồnhựacủaôngngàycàngítđi.ÔngchỉcóthểtìmthấyLýtrongmộtphòngngủnhỏtạinhàmáy,cắmcúibênnhữngcáicânbằngđồngthau,đongđếmtừngcánhhoanhựađểlàmthànhmộtcànhhoagiả,vớihyvọng tốiđahóa lợinhuậnbằngviệcgiảmthiểuchiphí sảnxuấtvàvậnchuyển.Trongkhivẫnmiệtmài tìm ra tỷ lệhoànhảonhất,ônglắcđầuvànhậnxétmộtcáchlơđãng:“Hoanhựakhôngcònlàlĩnhvựcbéobởđểkinhdoanhnữa.Đãđếnlúcphảichuyểnsangbấtđộngsảnrồi.”Rấtlâusauđó,thươnggianàycayđắngnói:“Mộtthậpniênsau,tôivẫntiếptụckinhdoanhthiếtbịvănphòngvớichỉvàixutiềnlãi,cònôngấythìđãtrởthànhmộtđạitỷphú.”

Mặcdùngay từcuối thậpniên60,Lýđãkhôngcònnghĩđếnviệckinhdoanhđồnhựanhưngmãiđếnnăm1973,ôngmớichínhthứctáchriêngviệckinhdoanhđồnhựabằngviệc thuêEdwinLeissner,một thươnggiangườiMỹ, trông nom hoạt động hàng ngày của nhàmáy. Thêm vào đó, ông đãnhượnglạimiễnphíhạnngạchsảnxuấtnhựachonhàsảnxuấtnàomuốncó.TạiHồngKông,hạnngạch làđiềukiện cần thiết chobất cứ aimuốn làmkinhdoanh.Mộtcôngtymuađượccàngnhiềuhạnngạchtừchínhphủthìcàngđượckinhdoanhởnhiềulĩnhvực.Bằnghànhđộngnày,LýGiaThànhđãchínhthứctuyênbốrằngnhữngngàythánglàm“ôngvuahoanhựa”củaông đã kết thúc. Ông đã tìm đượcmột lĩnh vực khácmang lại nhiều lợinhuậnhơnđểđầutư.

Tậptrungvàocôngviệckinhdoanhnhàđất trongsuốt thờigiandiễnrakhủnghoảngdầulửanăm1973,LýGiaThànhđãmởrộnghướngpháttriển

vàonhàkho,nhàmáy,vănphòngvànhàở.Ôngcũngsẵnsàngchoquanhệhợp tác lâu dài và hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi nhuận với Ngân hàngThươngmạiHoànggiaCanada(CIBC),nơiôngsẽchỉmualạidưới10%cổphần.LývàCIBCmuốnthànhlậpmộtcôngtyliêndoanhđầutưmạohiểmmang tênCanadianEasternFinanceLimited.Công tynàysẽcungcấpcácnguồnhợptáctàichính,nguồnvốnđầutưmạohiểmvàdịchvụquảnlývốnđầutư.ThứmàLýđạtđượckhihợptácvớitậpđoàntàichínhnàylàquyềnsở hữu một phần một ngân hàng có vị thế vô cùng quan trọng. Còn vớiCIBC,ngânhàngnàyđã chọnđượcđúngdoanhnghiệp châuÁ thànhđạtnhất.

Năm1975, hai đối tác đã tiến hành thử nghiệmviệc hợp tác trongmộtthươngvụgiaodịchbấtđộngsản–mualạikhuđấtdọccảngHồngKôngtạiquậnCựcBắcvớigiá85triệuđôlaHồngKông.Trongsố77.760m2diệntích,4.770m2đượcsửdụngđểxâydựng10khunhàởsangtrọng,mỗikhucao24tầng.Phầndiệntíchcònlạidànhchocáckhugiảitrí,bểbơivàcáckhuthểthao.Đếnnăm1978,tấtcảcáckhuđềuđượcbánhết.ĐốivớiNgânhàngCIBC,việcđầutưvàothịtrườngbấtđộngsảncótínhrủirocaongaydưới tầm ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng dầu lửa là một bước đi mạohiểm. Tuy nhiên, điều này cũng chứngminh được khả năng dự đoán thịtrườngkhuvựcvàchâuÁcủaLýGiaThànhlàrấtđángtincậy.

Vào thờigianLývàNgânhàngCIBChợp tácvớinhaunăm1975,việckinhdoanhcủaôngđãđivàoguồng trôi chảy.Chodù lợinhuậncủaTậpđoànTrườngGiangbị giảmxuốngmức6%doanh thu, tươngđương45,6triệuđô-laHồngKôngthìLýGiaThànhvẫnđangđứnggiữamộtthịtrườngcónhucầumuasắmrấtcao,điềunàysẽgiúpnânggiátrịthịtrườngcủaTậpđoànTrườngGiang từ120 triệu lên530 triệuđô-laHồngKông.Mộtđiềuchắcchắnrằng,nếunhưcuốinăm1975TậpđoànTrườngGiangmớichỉsở

hữuxấpxỉ 459.000m2bất động sản tưnhânvà thươngmại, thì đến cuốinămtiếptheo,consốnàyđãlêntới571.500m2,trongđó9,4nghìnm2lànhàở,phầncònlạilàđấtthươngmạivàcôngnghiệp.Lợinhuậnnăm1976cũngtănghơnsovớinămtrước,lênmức58,8triệuđô-laHồngKông,tươngứng29%doanh thu.Đếncuốinăm1977, lợinhuậncủaTậpđoànTrườngGianglại tiếptụctănglênmức85,55triệuđô-laHồngKông, tăng45%sovớinăm1976.

Tínhđếnnăm1977,LýGiaThànhđãthuđượckhoảnlợinhuậnkhổnglồtừviệckinhdoanhbấtđộngsản.Hiệntạiôngsởhữurấtnhiềubấtđộngsảnquan trọng như 388.000m2 khu vườn Tiger Balm nổi tiếng và Tập đoànWynncor Ltd. – một tập đoàn khách sạn sở hữu khách sạn Hilton HồngKông,mộtdãyphốmuasắmvàphầnlớncổphầncủakháchsạnBaliHyattgồm400phòng.Lývẫnđang tiếp tục củng cốdanh tiếng “ônghoàngbấtđộngsản”,“doanhnhâncóbàntayvàng”.

Năm1978,LýGiaThànhvàTậpđoànTrườngGiangcócơhộipháttriển.Nămđó,tậpđoànđãmualại22%cổphầncủaCôngtyGreenIslandCementđểTrườngGiangkhôngphảiphụ thuộcvàocácnhà thầubênngoài.Nămsau,TậpđoànTrườngGiangmualại20%cổphầncủaTrungtâmHộinghịSuntecCityvà cùngvớibốnnhàkinhdoanhbất động sảnkhácxâydựngmộttòanhàvănphòngtạibếntàuMacauFerry.Đếnnăm1979,lợinhuậnđãđạtxấpxỉ254,1triệuđô-laHồngKông,tăng91,6%sovớinămtrước.Cũngvào năm này, LýGia Thành trở thành ông chủ nhà đất tư nhân lớn nhấtHồngKông.Chỉduynhấtchínhphủthuộcđịalàsởhữunhiềubấtđộngsảnhơnông.

ĐiềuthúvịlàtrongsốtấtcảcáccuộcgiaodịchbấtđộngsảnmàLýthựchiệntronghơnhai thậpniênthìcuộcgiaodịchquantrọngnhất lại làcuộcgiaodịchđầutiên–nhàmáyởquậnCựcBắc.Lýthậtsựrấtcẩntrọngkhi

giữlạiquyềnsởhữubấtđộngsảnđầutiênnày.KhônggiốngnhưcácthươnggiathànhđạtphươngTây,nhữngngườicóthểđốtbỏtờmộtđô-lađầutiênkiếmđược,cácthươnggiaTrungQuốcthườngcótruyềnthốnggiữlạidấuấncủacuộcgiaodịchđầutiên–khônghẳndomêtínmàđóvốnlàtruyềnthốngtừxưacủangườiTrungQuốc.Nếuviệckinhdoanhcủamộtthươnggiathànhcôngtốtđẹp,ôngsẽkhiêmtốnchorằngthànhcôngđólàdotậptụctruyềnthốngnàymanglại.Cònnếuthấtbại,mọingườisẽchorằngônglàkẻkhôngcónănglực.

NhưngLýGiaThànhkhôngcầnphảilolắngvềcôngviệckinhdoanhcủamình.Thựctế,năm1979đãchứngminhchocảthếgiớibiếtrằngôngcóthểvượt lên cái nghèo để bước chân vào thiên đường của những đại gia siêugiàucó.Hiệntại,Lýđangtựmìnhthànhlậpmộtliênminhthươngmạilớnvàchuẩnbị thựchiệnđiềumàchưamột thươnggiaTrungQuốcnào từnglàmđược.Ôngsắpsửasởhữumộtcôngtythươngmại.

5.CôngtythươngmạicủangàiLý“Điềuthúcđẩycácdoanhnghiệppháttriểnlànhữngthươngvụ.Nóicách

khác,đólàviệctạoralợinhuận,khôngchỉchobảnthânthươnggiamàcònchocảcôngtycủahọ”–đólàlờinhậnxétcủaôngchủngânhàngđầutưngườiAnh,PhilipTose,mộtđốitácthâncậncủaLýGiaThành.Luôndồnhếttâmtrívàocôngviệc,LýGiaThànhbộcbạch:“Thúthực,tôikhôngcónhiềuniềmđammê…Điềuhấpdẫnnhấtđốivớitôilàlàmviệcchămchỉvàkiếmthậtnhiềutiền”.

Tuy nhiên, cho tới năm1979, kinh doanh bất động sảnmới thật sự trởthànhniềmđammêlớncủaLýGiaThành.LàôngchủnhàđấttưnhângiàucóbậcnhấtHồngKông,đồngthờilàôngtrùmbấtđộngsảnvớisựnhạybéntuyệtvời,LýGiaThànhkỳvọngmộtđiềulớnlaohơn:Ôngmuốnmọingườiđềuphải côngnhậnvị trí hàngđầu củamình tronggiới kinhdoanhHồngKông.Chínhxáchơn,ôngmuốncóthứmàchưamộtngườiTrungQuốcnàocóđược;đólàviệcsởhữuđượcmộtcôngtythươngmạiphươngTây.

VàothờikỳđầuchếđộthựcdâncaitrịởHồngKông,ngườiAnhđãlậpnênnhữngcông ty thươngmại, rồi từđó các công ty thươngmạiphươngTâyđãpháttriểnthànhnhữngtậpđoànthươngmạilớn.Nhữngcôngtynàynắmgiữlợinhuậntừviệcbuônbánhànghóa,sảnxuất,bấtđộngsảnvàbánlẻ.HọchínhlàđộnglựccủanềnkinhtếHồngKông.KểtừkhingườiAnhtiếp quản nơi này vào năm 1842 và mở cánh cửa thông thương vào thịtrườngTrungQuốc đầy tiềmnăng, ngành thươngmạiHồngKôngđã vàoguồngvàcáccôngtythươngmạichínhlànguồnsứcmạnhvậnhànhcỗmáyđó.ỞHồngKông, công ty thươngmại đầu tiên có tên JardineMathesonđượccoilàtổchứcđầutiênquảnlýthuộcđịanày,tiếpđólàCâulạcbộĐuangựaHoànggiaHồngKôngrồimớiđếnchínhphủthuộcđịa.

Công ty JardineMatheson hiển nhiên chiếm vị trí sốmột trong số cáccôngtythươngmạithờibấygiờ.NhữngngườiđầutiêngâydựngnêncôngtynàylàWilliamJardine,mộtbácsĩtrêntàucủaCôngtyĐôngẤnvàJamesMatheson,contraimộttòngnamtướcScotland,từnglàlãnhsựĐanMạchởTrungQuốc. Jardine,Matheson dồn hầu hết số vốn ban đầu để buôn lậuthuốcphiệntừCalcuttavàocácthànhphốphíađôngnamTrungQuốc.KhiHồngKôngđượcchuyểngiaochongườiAnhtheoHiệpướcNamKinhnăm1842,JardineMathesontrởthànhcôngtynướcngoàiđầutiênmuađấttrênthuộcđịanàyrồichuyểnhẳntrụsởtừmộtkhuđấtnhỏgầnQuảngChâuvềđây. Chỉ trong vòng một năm, Jardine Matheson đã nổi lên là “công tythươngmại lớnnhất”,xâydựngđượchạ tầngcơsởđángkểởViễnĐôngbaogồmnhiềucầucảng,nhàkho,nhữngcôngtrìnhxâydựngbằngđáđồsộ,mộtvănphòng,nhiềunhàở,mộtnhàănnhỏ,mộtđườnghạ thủycho tàuthuyềncùngnhiềunhàxưởngvàchuồngngựa.

Vàothờigiannày,JardineMathesoncũngmởnhiềuchinhánhtạiThượngHải, Phúc Châu, Thiên Tân cũng như ởĐài Loan và Nhật Bản. ỞHồngKông,côngtynàyđãnắmđượcvịtríchủđạovềkinhtế.Mọihoạtđộnggiaodịchquan trọng trong thuộcđịađềuphải thôngquanó.DựavàokhảnăngảnhhưởngcủamìnhđốivớibangiámđốccáccôngtynhưCôngtyĐầutưnhàđấtHồngKông,CôngtyCầucảngvàNhàkhoHồngKông-CửuLong,Công tyPhàhànhkháchStarFerry-HồngKôngvàCông tyXeđiệnHồngKông, JardineMathesonđãkiểmsoátđượcđấtđaivàgiao thông liên lạc.Côngtynàyđãmuavà thành lậpnhiềuxínghiệpủbia,nhàmáysảnxuấtbông;buônbán chèvà lụa; xâydựngcầu tàu, nhàkho;quản lýkhođônglạnhvànhàmáyđónggói.ĐểvậnchuyểnhànghóavàoTrungQuốc,JardineMathesonđãthànhlậpCôngtyHànghảiHơinướcĐôngDương;vàonăm1876, với sự hợp tác của Tập đoàn Ngân hàng Hồng Kông-Thượng Hải,côngtyđãxâydựngtuyếnđườngsắtđầutiênởTrungQuốcnốiliềnThượng

HảivớicácbếntàuởVũTống.JardineMathesonkiểmsoátphầnlớnmậudịchởTrungQuốc, thậmchícảgiaothôngvậntải,đặcbiệt làđườngthủytrọngyếudọcsôngTrườngGiang.KhiđãnắmgọnnềnkinhtếTrungQuốctronglòngbàntay,hẳnnhiênhainhàsánglậpngườiScotlandcủacôngtynàykhôngbaogiờhìnhdung tớimộtngàynàođósẽcómột thươngnhânTrungQuốcvượtmặtvớimộtcôngtythươngmạicủachínhmình.

Công ty thươngmạimang lại cho LýGia Thành vị trí dẫn đầu về sứcmạnh và tầm ảnh hưởng thươngmại ở TrungQuốc, và sau này trên toànchâuÁ, làCông ty JohnD.HòaKýHoàngPhố.Thành lập năm1828 vàđượccangợilàmộtviênngọcquýtrongsốnhữngcôngtythươngmạiAnhđầutiên,HòaKýHoàngPhố,giốngnhưnhiềucôngtythươngmạiởHồngKông,cóthếmạnhvềxuấtkhẩu;lĩnhvựcđầutưbanđầucủanólàbếntàuvàvậnchuyểnđườngbiển.Khimàcuộcchiến tranhởTrungQuốcchẳngmấychốcđã làmgiảmđi tầmảnhhưởngcủa công tynày tạiHồngKôngcũngnhưởcảchâuÁthìĐạitáJohnDouglasClague–từnggiữchứcPhóchủtịchNgânhàngHồngKông,“mộttrongnhữngnhânvậtđángchúýđốivớiquátrìnhcôngnghiệphóacủaHồngKông”–saucùngđãphụchồivàtổchức lạicông ty trở thànhCông tyQuốc tếHòaKýHoàngPhố.Đếngiữanhữngnăm1960,nhờcóchínhsáchnăngđộngcủaClaguenhưliêndoanhvới những công ty địa phương có uy tín,HòaKýHoàngPhố đã hồi sinhtrong thế giới thương mại Hồng Kông. Cần phải nói rằng sức mạnh củaClaguenằmởnhữngmốiquanhệmàôngđemlạichocôngty:khôngchỉlàthànhviênHộiđồngLậpphápvàĐôthịcủaHồngKông,ClaguecòncómốiquanhệsâurộngvớibangiámđốccủacáccôngtynhưWheelockMarden,Bảo hiểm Lombard, Dairy Farm, Ice&Cold Storage, Công tyDệt HồngKông,BấtđộngsảnvàTíndụngHồngKông,BấtđộngsảnHarriman,DịchvụDulịchAmericanLloyd,CôngtyThếchấpvàTàichínhPhươngĐông,Mô-tôViễnĐông,Hànghải,VậntảibiểnCameron,VậntảibiểnVanguard,

HànghảiĐôngÁ,TậpđoànTriểnvọngPháttriểnViễnĐông,TrườngĐàotạophicôngViễnĐôngvàHàngkhôngViễnĐông.

ConngườibiếtnhìnxatrôngrộngnàyrấttintưởngrằngCôngtyQuốctếHòaKýHoàngPhốcó thểđóngmộtvị tríquan trọngkhôngchỉ tạiHồngKôngmàcòntrêntoànthếgiới.Tuynhiên,vàothậpniên1970,Clagueđãlàmphậtlòngnhàchovayvốnquantrọngnhất,đólàTậpđoànNgânhàngHồngKông-ThượngHải.Ngân hàng này cho rằng kế hoạchmở rộng củaClaguerất“tiêucựcvàcơhội”.ThựctếlàtrongkhiHòaKýHoàngPhốthuvềđượcnhữngkhoảnlợinhuậntừnhiềuchinhánhkhácnhaunhưCôngtyCầucảngHồngKôngWhampoa,Công tyĐườnghầmxuyêncảnghayhaichinhánhHòaKýHoàngPhốtạiAustraliavàAnhtrongnăm1973thìđếnnăm 1975, báo cáo cho thấy công ty này đã làm cho các cổ đông đángthươngphảichịumộtkhoảnthualỗlêntới130triệuđô-laHồngKông(25triệu đô-la Mỹ). Tác giả của “Bản báo cáo kinh tế Viễn Đông”, PhillipBowering,đãthốngkêthiệthại:“Sựthualỗướcchừng130triệuđô-laHồngKôngbaogồm:nhữngkhoảnlỗphithựctếvềngoạihốitừmộtkhoảnchovaybằngđồngphrăngThụySỹ;sựgiảmsútgiátrịcủacáckhoảnđầutư–cólẽlàcổphầnđảmbảocủaAnh;nhữngthâmhụtthươngmạimàđiểnhìnhlàHachiyaElectronics,mộtbướcđitaihạicủacôngtynàykhicốthâmnhậpvào thị trường gà ránKentucky, hayTập đoànLenHilwin thua lỗ tới 40triệu đô laHồngKôngmà trongđó,HòaKýHoàngPhốphải chịu tới 13triệuđô-laHồngKông.Thêmvàođó,chắchẳncònnhiềusốliệuvềđầutưvàocácchinhánhvàcáccôngtyđốitácnằmdướigiátrịtàisảnthựctế.”

TronglúcHòaKýHoàngPhốkhôngthểtrảđủlãichomónnợ,NgânhàngHồngKôngđãngỏýmuốngiúpđỡ.Nếucáccổđôngđồngý,ngânhàngsẽmua150triệucổphiếumớicủaHòaKýHoàngPhốvớigiá0,20đô-laMỹmộtcổphiếu;điềunàyđồngnghĩavớiviệcngânhàngsẽnắmhơn33%cổ

phầncủacông ty.Cáccổđôngkhôngcònsự lựachọnnàokhác.Ngaycảchínhphủthuộcđịacũngkhôngthểlàmgìhơnchodùhọcóquyềncấmmộtngânhàngkhôngđượcnắmgiữquá25%cổphầncủamộtcôngty.Thayvàođó,chínhphủđãtìmgiảiphápkhácnhằmtránhđểmộtcôngtythươngmạilớnbịphásản.

Trongvònghainăm,CôngtyQuốc tếHòaKýHoàngPhốđãsápnhậpvớicôngtyconlàCôngtyCầucảngHồngKôngWhampoathànhCôngtyHòaKýHoàngPhố.VớitìnhhìnhClaguebuộcphảitừchứcvàvấnđềlưuthôngtiền tệkhôngcònđánglongại,NgânhàngHồngKôngđãcó thểantâmgiảmsựsởhữucủamìnhởHòaKýHoàngPhốxuốngcòn22%–chínhlàsốcổphầnmàsaunàyLýGiaThànhnắmđược.

Khôngcógì làbấtngờkhiNgânhàngHồngKôngchọnLýGiaThànhchứkhôngphảimộtaikhácđểđảmnhậnmộttrongnhữngconnợlớnnhấtcủamình.Thựctế,chodùsauđóLýGiaThànhđãphátbiểumộtcáchkhiêmnhường rằng, giả sử ôngkhôngnắmđượcHòaKýHoàngPhố, ông sẽ cốgắngđểcóđượcCôngtycổphầnCầucảng–mộtcôngtythươngmạimàôngđãnắmđượclượnglớncổphần–vàôngvẫnđủkhảnăngđàmphánvớiNgânhàngHồngKông.CăncứvàonhữngthànhcônglớncủaLýGiaThànhtronglĩnhvựcbấtđộngsảnnhữngnăm1970,Ngânhàngđãtìmđếnôngđểcộngtác.Ởtuổi42,LýGiaThànhthậtsựđãtrởthànhmộtđốithủđánggờmđốivớiBaoNgọcCươngtrongcuộcchạyđuatớidanhhiệungườigiàucónhấtHồngKông;đồngthờiôngcũngtạođượcdanhtiếngvớimộtsốnhânvậtquantrọng.Mộthôm,WilliamPurves–kếtoántrưởngcủaNgânhàngHồngKônglúcbấygiờ–khiđếnbànbạcviệclàmănvớiLýGiaThànhđãtìm thấy ông trong xí nghiệp “tối tăm” củamình, cặm cụi trongmột cănphòngnhỏ lợpkínhđầynhững chiếc cốckhông, giấy tờvứt lung tungvàmột cái ống nhổ. Purves, sau đó trở thành Chủ tịch Ngân hàng vào năm

1986,nhớlại:“ChúngtôiđạtđượcthỏathuậnbởiđíchthânôngLýđãtiễnchúngtôiratậnxe”.Vớisựhợptácmớinày,LýGiaThànhgiờđâyđãtiếpcậnđượcmộttrongnhữngtổchứcngânhànghùngmạnhnhấtthếgiới.Vềphầnmình, ngân hàng cũng được lợi từ sự giàu có củamột trong nhữngthươngnhânhàngđầuchâuÁ.

Tuy vậy, việc chuyển giaoHòaKýHoàngPhố choLýGiaThành cầnphảihếtsứckhéoléobởiviệcnắmgiữcôngtynàykhôngđơngiảnđốivớimộtngườiTrungQuốc,dùngườiđórấtgiàucó.Xétchocùng,NgânhàngHồngKônghoàntoànmangbảnchất,ảnhhưởngvàphongcáchđiềuhànhcủaphươngTây.Đượcthànhlậpnăm1865vớimụcđíchgiúpthươngnhânHồngKôngđốiphóvớimốiđedọatừngânhàngTrungQuốc,NgânhàngHồngKôngchínhlàthànhtrìbiểutượngchoáchthốngtrịcủathựcdânAnhkhi vùng đất này trở thành thuộc địa. Trước khi người Nhật chiếm đượcHồngKông,bangiámđốcngânhàngbaogồmnhữngđạigiatrongnhómcáccông ty thương mại do người Anh điều hành, như Jardine Matheson,Butterfield và Swire, Gilman, Dầu mỏ Á châu, David Sassoon, Reiss,Bradley,Dodwell, JohnD.HòaKýHoàngPhố, Shewan,Tomes vàGibb,Livingstone.

DùngânhàngvẫntiếptụcgiữvaitròquantrọngtrongnềnkinhtếHồngKôngngaycảkhichiếntranhTrungQuốc-NhậtBảndiễnra,songsauChiếntranhThếgiớithứhai,mộtsốcôngtythươngmạiđãbịloạikhỏicuộcchơihoặc đang đứng trên bờ vực khủng hoảng tài chính. Lần lượt, chỉ cònJardine,Butterfield,Gilman,SassoonvàGibbởlạibangiámđốcngânhàng;một thànhviênmớiduynhấtgianhập làCông tyHóachất Imperial.Tuyvậy,rõràngNgânhàngHồngKôngvẫn là tổchức tàichínhhàngđầucủathuộcđịanàykhimàtrên80%giấybạclưuhànhtrongthuộcđịamangcondấucủanó.

VàđâychínhlàthờiđiểmLýGiaThànhchínhthứcđượcđứngvàohàngngũnhữngngười quyền lựcnhấtHồngKông.ChodùLýGiaThành thừakhảnăngđàmphánvớiNgânhàngHồngKôngđểcóđượcHòaKýHoàngPhốthìôngcũngkhôngthểphủnhậnsựtrợgiúptừmộtngườicòncóthếlựchơnmình – đó là Bao Ngọc Cương, một thương nhân hàng đầu ở HồngKông,ôngchủCông tyVận tảibiểnToàncầuvà làmột trongnhữngnhàlãnhđạolừngdanhtrongngànhđườngthủycủathuộcđịa.Năm1972,BaoNgọcCươngđãtỏýkhiNgânhàngHồngKôngcầntìmmộtnhânvậttầmcỡnhưôngđểthamgiavàobangiámđốc.BaoNgọcCươngluônấntượngvớimẫu người như Tổng Giám đốc Ngân hàng Hồng Kông thời đó là JohnSaunders, người đã tác động để ban giám đốc ngân hàng chấp nhận BaoNgọcCương.Sựthật làbanđầu,ngânhàngđã từchốinhữngyêucầucủaBaoNgọcCươngvềcáckhoảnnợhaycáckhoảnđầutưcógiátrịcổphần,songSaundersđãxemxétlạinhữngđềxuấtđóvàlậtlạiquyếtđịnhcủacấpdưới.

MộtđiềuthúvịlàkhiBaoNgọcCươngtrởthànhngườiTrungQuốcđầutiên trongbangiámđốcNgânhàngHồngKông thìgiờđây,chínhông lạigiúpchoLýGiaThànhtrởthànhngườiTrungQuốcđầutiênnắmđượcmộtcôngty thươngmại lớncủaAnh.Trongkhiđâylàhaisựkiệnquantrọng,đánh dấu mốc lịch sử trong mối quan hệ Trung-Anh tại thuộc địa HồngKôngthìđốivớiriêngLýGiaThành,nótạotiềnđềvữngchắcchonhữnggiaodịchvàtưduykinhdoanhcủaôngtrongtươnglai.

SựliênkếtgiữaLýGiaThànhvàBaođượcbắtđầutừmộtcuộcchuyệntròđầunăm1978.Ôngtrùmtưbảnđườngthủy,ngườibiếtrõcổđônglớnnhất của Cầu cảng Cửu Long là JardineMatheson, nói rằng nếu Lý GiaThànhchịubán28%cổphầncủamình tại công tynày thì đổi lại, ông sẽgiúphọLýlấyđượcHòaKýHoàngPhốtừtayNgânhàngHồngKông.Lý

GiaThànhkhôngthểcưỡnglạilờiđềnghịnàybởiBaoNgọcCươngkhôngchỉlàôngtrùmtưbảnđườngthủyvớitầmảnhhưởngmạnhmẽvềkinhtếmàcòncómộtvịtrítrongbangiámđốcngânhàngnênnắmgiữđượcmọitintứcvềngânhàngnày.

Tuynhiên,mãichotớitháng4năm1978,khiMichaelSandbergtrởthànhChủ tịchHộiđồngquản trịNgânhàngHồngKông,LýGiaThànhmớicóđượccôngtythươngmạiđó.Bấtkỳthànhcôngthươngmạinàocủamộtcánhân cũng phụ thuộc nhiều vào sự hỗ trợ của bạn bè và đối tác, Lý GiaThànhvớithươngvụchuyểnnhượngHòaKýHoàngPhốcũngkhôngnằmngoàiquyluậtđó.Trongthươngvụnày,ngườimàLýGiaThànhphảicảmơnchínhlàSandberg.

Ngay từnăm1956,Sandberg,mộtngườiAustralia,đãđượccoi làmộttrongnhữngnhân tàimới trongngànhngânhàng.Khiôngcòn làmviệcởchi nhánhSingapore, J.A.D.Morrison,Giámđốc chi nhánhđã nhận xétSandberglà“mộtngườirấtthôngminhvàcónănglựcđặcbiệt,nổitrộisovới đồng nghiệp cùng lứa.Anh cómột thái độ làm việc thoảimái nhưngcũngrấthiệuquả.Điềunàyđượcmọingườighinhậnkhianhhoànthànhtốtcôngviệctronglĩnhvựcchứngkhoán.Cấptrênnênquantâmtớinhânviênnày,vàtôidámchắcanhsẽlàmnênchuyệntrongtươnglai”.

Năm1977,MichaelSandbergđãđạttớiđỉnhcaosựnghiệpkhitrởthànhChủ tịchHội đồngquản trị củaNgânhàngHồngKông.Một trongnhữngthamvọngcủaônglànângvịthếcủangânhàngtừkhuvựclênđaquốcgiavàtoàncầu.DùSandbergkhôngnắmgiữmộtngânhàngchâuÂunhưngvớithamvọngvềviễn cảnh trênvũđài quốc tế, ôngđãgiúpngânhàngnângtổngtàisảntừ14,2tỷlêntới545,6tỷđô-laHồngKôngvàocuốinhiệmkỳcủamìnhnăm1986.

Hẳnnhiên,Sandberg luônkiêngnểLýGiaThànhbởiLý thật sựxứng

đángvớivịtríđó.Mặtkhác,SandbergcoiLýGiaThànhlàmộtviêngạchgópphầnhoànthiệnthamvọngbànhtrướngrathếgiớicủamình.TrongkhikhảnăngkinhdoanhcủaLýGiaThànhtạithuộcđịatạođượcấntượngvớiNgânhàngHồngKôngthìđiềuthenchốtkhiếnchongânhàngđitớiquyếtđịnh bán Hòa Ký Hoàng Phố cho người đàn ông gốc Triều Châu này lànhữngmốiquanhệđặcbiệtcủaôngởTrungQuốc.Năm1979,SandbergđãlinhcảmđượcmộtsựthayđổivềchínhtrịtạiTrungQuốc,nhấtlàvớinhữngchínhsáchkinhtếmớicủaĐặngTiểuBình.ViệcTrungQuốcnổilênlàmộtthếlựckinhtếđòihỏiNgânhàngHồngKôngphảiliênkếtvàhợptácnhằmtiếntớiBắcKinh,conđườngdẫntớinhữngkháchhàngTrungHoa.VàLýGiaThànhchính làcầunối tốtnhấtcó thểgiúpngânhàngthựchiệnđượcmụcđíchnày.

TrungQuốcchuyểnsangnềnkinhtế thị trườngcũngcónghĩa làngườiTrungQuốcsẽđóngvaitròngàycàngquantrọngtrongcáchoạtđộngkinhdoanhtạiHồngKông.SựpháttriểnnàykhôngmấyảnhhưởngđếnMichaelSandberg.VớiviệcsắpxếpđểLýGiaThànhmualạiHòaKýHoàngPhố,ôngmuốntuyênbốvớicảthếgiớirằngNgânhàngHồngKôngđãsẵnsàngvớiviễncảnhngườiTrungQuốcdầndầnlàmchủtậpđoànnày.KhiđưaLýGiaThành lênvị trí lãnhđạo,ngânhàngđãnhanhchónggiúpchoôngcóđượcdanhtiếngvànhữngmốiquanhệtrênthếgiới.Mộtnhàphântíchngânhàngđãnhậnxét:“SandbergđãgiúpLýGiaThànhbước trên“conđườnglớn”bởimọingườiđãdầnbiếtđếnông.”

Cuối cùng, ngày 25 tháng 9 năm 1979, ngay trước nửa đêm, Lý GiaThànhcôngbốđãmuađược90triệucổphiếucủaHòaKýHoàngPhốchỉvới639triệuđô-laHồngKông,giámỗicổphiếulà7,1đô-laHồngKôngvàthời hạn trả là hai năm. Ông nhận được 22% cổ phần Ngân hàng HồngKông,làngườinắmgiữcổphầnlớnnhấttrongsốcáccổđông.Vềcơbản,

ôngđangcóđượcđiềumìnhmuốn,đólàquyềnlực:“Saukhinắmquyền,tôiđãnóingayvớihộiđồngquảntrịrằngtôikhôngquantâmđếncáighếchủtịch,điềumàtôimuốnlà lãnhđạohộiđồngvàlàngườiđưaraquyếtđịnhcuốicùngcho tấtcảcáccông tycủaHòaKýHoàngPhố.Tôikhôngquantâmngườingoàinóigì.Tôimuốnthậtsựnắmquyền”.

Đặcbiệt,vớiviệcnắmgiữquyềnlựcchínhởHòaKýHoàngPhố,LýGiaThànhcùngCôngtyTrườngGianggiờđâyđãcónhữngkhoảnlợinhuậnlớntừcáchoạtđộnggiaodịchthươngmại.HòaKýHoàngPhốđiềuhànhmộtphầnđángkểcáccảngcông-te-nơtạithuộcđịa.Nócũngsởhữumạnglướisiêu thị củaTập đoàn Park‘NShop, đối thủ thường xuyên cạnh tranh vớimạnglướiWellcomecủaJardineMatheson.ThếlựccủaLýGiaThànhcònbành trướng tớiTậpđoànDượcphẩmWatson.Nhưvậy,ngoàiđầu tưvàobấtđộngsản,TrườngGianggiờđâycònhoạtđộngtrongcáclĩnhvựcbuônbán,khaithácđá,nhàxưởng,vậnchuyểnhànghóavàcôngtennơ,cơkhí,bánlẻvàsảnxuấtđồuống.Nhìnvàonhữngkếtquảđãđạtđược,ngườitabiếtrằngmộtngàynàođóCôngtyHòaKýHoàngPhốcủaLýGiaThànhsẽ“tiếm ngôi” vị trí công ty thươngmại hàng đầu tại thuộc địa của JardineMatheson.

Tuynhiên,ítnhấtlàlúcđầu,giớiquýtộcHồngKôngđãkhôngmấythíchthúvớiviệcLýGiaThànhlênnắmquyềndùthựctếkhôngcómộtphảnứngtiêucựcnào.ViệcLýGiaThànhmualạicổphiếucủaHòaKýHoàngPhốchỉvớigiábằngmộtnửagiátrịthậtđã“làmgiớithẩmquyềnvàcáccôngtythươngmạihậmhực”.Lầnđầutiêntronglịchsửthuộcđịa,mộtngườithuộcmộtdântộcbịphươngTâycoilàthấpkémsovớingườiAnhđãcócổphầntrongnhómnhữngcôngtythươngmạiđượcbảohộ.VớiviệcphávỡthếđộcquyềncủangườiAnhtrongcáchoạtđộngkinhdoanhlớnởHồngKông,LýGiaThành đã làm rất nhiều người tức giận. Thậm chí,một số thành viên

mangkhuynhhướngbảothủtrongcộngđồngTrungQuốccũnghếtsứckinhngạc,khôngchỉbởivụmuabánđómàcònvìnóđãdiễnraquáchóngvánh.

NhữngkẻkìnhđịchtrongtươnglaicủaLýGiaThànhthìlạicườikhẩy.VìNgânhàngHồngKôngđãquyếtđịnhkhôngđưaHòaKýHoàngPhốlênsànđấugiá,nhữngnhàđấugiátiềmnăngphảirútlui.Dùchonhữngcôngtynhư Jardine Matheson, Swire Pacific hay thương nhân người Anh JamesGoldsmith nhìn vào Hòa Ký Hoàng Phố một cách thèm thuồng thì cũngkhôngaicócơhộigiànhđượcnó.ThànhcônglớnnhấtcủaLýGiaThànhlàđãkhéoléođánhbạiđượctấtcảcácđốithủ,đặcbiệtlàGoldsmith–kẻthèmmuốnHòaKýHoàngPhốnhất.Hơnnữa,đốivớinhữngđốithủcủaông,thậtlànựccườikhimộtthươngnhânvôdanhcủaTrungQuốclạitrởthànhnhàđấugiáduynhất.Đáplạinhữnglờichỉtrích,nhấtlàsựbuộctộiđãbánHòaKýHoàngPhốvớicáigiáquárẻ,NgânhàngHồngKônggiảithíchrằnghọ“chủđíchtìmkiếmmộtcổđônglâudàivàcótinhthầnxâydựng”.

DườngnhưLýGiaThànhchỉcầnnóivớiMichaelSandbergmộttiếnglàcóđượcHòaKýHoàngPhố.Sựthậtlà,ngaytừđầuôngđãrấttựtinrằngchỉ cầnyêu cầu,HòaKýHoàngPhố sẽ là củaông.Ôngnói: “NgânhàngHồngKôngkhôngthểbánHòaKýHoàngPhốchoaiđơngiảnchỉbởivấnđề tàichính.Họmuốnđảmbảongườichủmớiphảicóđủ tàiđể lãnhđạoHòaKýHoàngPhố.Tôichorằngngânhàngnhìnthấyđượckhảnăngcủatôivàbiếttôisẽlàmđược.SaukhichúngtôitiếpquảnHòaKýHoàngPhố,côngviệckinhdoanhđãđilênvàmọingườibắtđầubàntán:‘Ôi,saongânhànglạibáncổphầnnhỉ?’Vâng,rấtcóthểnếunhưngânhàngvẫngiữsốcổphầnđó,HòaKýHoàngPhốsẽchẳngcóđượcthànhcôngnhưvậy”.

Kẻ gieo lời gièm pha nhiều nhất làBillWyllie. Sau khi JohnDouglasClaguebịthếchỗvàocuốinhữngnăm1970,thờiđiểmnguồntàichínhcủangânhàngbịgiảmsútkhiônglàngườilãnhđạocủaCôngtyQuốctếHòa

KýHoàngPhố,chínhBillWyllie–ngườiđượcbiếtđếnvớigiọnglưỡicayđộckhiámchỉClaguelà“mộtconngườiđãquámỏimệt”–làngườiđượcngânhàngmờivềđểlàmxoaychuyểntìnhhìnhcôngty.Vàôngđãlàmrấttốtcôngviệccủamình.Vàôngđãlàmrấttốtcôngviệccủamình.TừnglàmộttayđuaôtôđồngthờilànhânviênbánhàngchohãngFord,nổitiếngvớitínhtáobạo,khôngbiếtsợvàđượcgiớikinhdoanhAnhcoilàmộttrongnhữngnhàkinhdoanhtrẻsánggiánhất,WyllierấtđượchoannghênhkhicảitổChinaEngineers,mộtchinhánhởHồngKôngcủaTậpđoànSimeDarby.Với việc loại bỏ những chi nhánh làm ăn không có lợi nhuận của ChinaEngineers,ôngtađãtiếnhànhcơcấulạibộmáycôngtychogọnnhẹđồngthờithắtchặtsổlương.WylliecũngcónhữngảnhhưởngtrongquátrìnhtổchứclạihoạtđộngkinhdoanhcủahãngFordHồngKông,giúpnóđạtmứclợinhuậncao.Vậynênchẳngcógìphảinghingờkhitrongthờigianđó,rấtnhiềucôngtythươngmạihàngđầucoiôngtalàmột“vịbácsĩcôngty”máttay.

Wyllie luônquan tâmđếnkếtquả trong thờigianông tanắmcươngvịlãnhđạo.HòaKýHoàngPhốcũngkhôngphảilàngoạilệvàchínhsáchtiêuthổtrongsuốtthờikỳthươngmạitrướcClagueđãloạiđihơn100côngty“đãhoàn toànngừnghoạtđộng”.Williecũng lưuý rằngCông tyQuốc tếHòaKýHoàng Phố, với 362 chi nhánh và nhà cộng tác, cómột cấu trúc“phứctạpkhôngcầnthiết”.Ôngtacamđoansẽcắtgiảmvàsắpxếplạinó.

Tuynhiên,kếhoạch lớncủaWylliekhôngchỉ làviệc sắpxếp lại.Việcthành lậpHòaKýHoàng Phố, sự kết hợp giữaCông tyQuốc tếHòaKýHoàngPhốvàCôngtyCầucảngWhampoa,đãthổimộtsứcsốngmớivàocôngty.Năm1978,sựlãnhđạotàitìnhcủaWyllieđãmanglạichocôngtymộtkhoảnlợinhuận46,2triệuđô-laHồngKông,tăng26%sovớicùngkỳnăm trước.HòaKýHoàngPhố đã sẵn sàng thách thức ban lãnh đạo “lão

làng”củaJardineMatheson,vàWyllie thật sự làmột thiên tàikinhdoanhmớikhiđưacôngtycủamìnhlênđỉnhcao.Triểnvọngthànhcôngcủaôngtalàvôhạn.

Nhưng sau đó, năm 1979, bộmáymàWyllie đã cải tổ vàmang lại lợinhuậnmộtlầnnữabịtuộtkhỏitay.Sựthậtlà,WylliekhônghềbiếtđếnvụchuyểnnhượngchotớikhiLýGiaThànhvàNgânhàngHồngKônghoàntấtmọithủtụcgiaonhận.Wyllieđãlêntiếngđáptrảđầycayđắng.Khôngquantâmtớiviệcmìnhbịhắthủihaybịsathải,điềuWylliekịchliệtphảnđốilàđáng ra ngânhàngphải bán công ty thươngmại với giá gấpđôi.SaunàyWylliehồitưởng:“HòaKýHoàngPhốđãbịbánđivớigiáquárẻmạt.Nóđúnglàmộtmónhời.TôicholàNgânhàngHồngKôngkhiđónhậnthấyLýGiaThànhđãlàmđượcnhữngđiềuthầnkỳởthịtrườngbấtđộngsản.MộtlýdonữalàkhiđóTrungQuốcđangchuẩnbịmởcửa.HợptácvớimộtđốitácTrungQuốcđầyquyềnlựcsẽđemlạinhiềuthuậnlợi.NgânhàngcũnghợptácvớiBaoNgọcCương.Dĩnhiênlàhọđãkhôngtraocơhộiđóchongườikhác,thídụnhưJardine,BaoNgọcCươnghaySwire.TôiđãrấtmuốncócơhộiđểmuađượccổphầnHòaKýHoàngPhốcủangânhàng.”

WyllievàphươngTâycóquyềnchỉ tríchvụchuyểnnhượng theocáchcủahọ.ViệcLýGiaThành trảgiádướimứckiểm toándườngnhưkhônglàmNgânhàngHồngKôngbậntâm:banđầumuaHòaKýHoàngPhốvớicáigiábèobọt,ngânhàngđãbán lạinóđể thuvề517,6 triệuđô-laHồngKông.

Trongkhiđó,vềphầnLýGiaThành,giácảthậtsựkhôngphảilàvấnđề.Nóiđúnghơn,điềuôngquantâmlàliệuTrườngGiang,hãngmualạiHòaKýHoàngPhố,cóđủvữngvàngđểbướcchânvàothươngtrườngquốctếđầyphứctạpnhưngcũngnhiềutriểnvọnghaykhông.ĐólàmộtyêucầulớnđốivớiLýGiaThành.Cuốicùng,ôngcũngnắmđượcđasốcổphần,nhưng

liệuôngcóthểvượtquanhữngthửtháchcủamộtthànhviên?

MộtđiềuđángngạcnhiênlàWylliekhônghềnghingờkhảnăngcủaLýGiaThành.KhiđãchuyểnsangCông tyChứngkhoánchâuÁ,Wyllie thểhiệnsựủnghộLýGiaThành:“Ôngkhôngbaogiờtiếnhànhcôngviệcmàkhôngcódự tính trước.Chẳngmấyai hiểu thị trườngbất động sảnHồngKôngbằngông.Phảithừanhậnrằngôngrấtmaulẹvàlàngườiđầucơcổphiếuhạngnhất.Ông rấtcódanh tiếng,bởimộtkhiđãhứa thì sẽgiữ lời.Quảthậtlàrấtđángnể”.

ĐiềukhiếnLýGiaThànhchúýhơncơhộitănglợinhuậnchomìnhchínhlàsựtínnhiệmvàtínhhợppháptrongkinhdoanh.SựsắpxếpkiathựcralàmộtcuộctraođổithươngmạitốtđẹpgiữaLýGiaThànhvàôngchủngânhàngMichaelSandberg.Điểmđángchúýởđâylàvụchuyểnnhượngnàyđãkhiếnmột ông chủ nhà đất đơn thuần trở thànhmột doanh nhân hợp tácmang tầmquốc tế.NógiúpLýGiaThànhnângcaovị thếcủamình tronggiớikinhdoanhthượnglưuHồngKông.ViệcmuađượcHòaKýHoàngPhố,mộttrongnhữngcôngtythươngmạiAnhlâuđờinhấtởHồngKônglàmộtkết quả tuyệt vời đối với Lý. Bên cạnh niềm saymê kinh doanh thì việckhiếnchongườikhácphảikínhtrọngluônlàmộtmụctiêulớntrongđờiLýGiaThành,nhưcontraicảVictorcủaôngđãtừngnhậnxét:“Sựkínhtrọngđốivớiôngcònquýgiáhơnhàngtriệu,thậmchíhàngtỷđô-la”.

ĐốivớingườiđànôngTriềuChâunày,điềuduynhấtđượcthừahưởngtừngườichalàsựthôngminhvàlònghamhọchỏi.ChínhđiềuđóđãgiúpôngnắmđượcHòaKýHoàngPhố–điểmkhởiđầuchosựnghiệpcủaLýGiaThành.Nóđãtạochoôngmộtvịthếlớntrongconmắtcủacácđồngnghiệp.TrongbốicảnhnềnthươngmạiđangbịcácdoanhnhânAnhvàThượngHảithống trị, LýGiaThành không còn làmột ngườimới phất lên chưa đượccôngnhận;giờđâyôngthậtsựtrởthànhmộtnhânvậtquantrọngvàuytín.

Kể từ đây, bất kỳ lời nói và hành động nào của ông cũng sẽ được nhữngngười quan tâm đến nền kinh tếHồngKông chú ý. Cũng kể từ đây,mọiđộng tháicửchỉ từphíaôngcũngcó thểbáohiệu rằngôngchuẩnbị thựchiệnthươngvụlớn.Ôngthậtsựđãtrởthànhthướcđoquantrọngchonhữngbướcthăngtrầmcủanềnkinhtếởthuộcđịanày.

6.QuanđiểmchínhtrịvềlợinhuậnBước vào những năm 80, với vị thế sẵn có làmột trong những thương

nhânxuấtsắcnhấtHồngKông,địavịcủaLýGiaThànhcàngđượcnângcaonhờsởhữuTậpđoànHòaKýHoàngPhố.Vàcuốinăm1979,LýGiaThànhđãtăngthêm30%vốnđầutưvàocôngtynàysovớinguồnvốnbanđầulà22,4%.

Thậpniên80làgiaiđoạnbịchiphốibởinhữngtrườngpháiduytiềntệ,chínhsáchtưhữuhóa,giaiđoạntráikhoánbấpbênh,tiếpquảncôngtyvànhữngchínhsáchtựdocạnhtranhkinhdoanhởcácnướcphươngTâydướithờiMargaretThatcher vàRonaldReagan.ViệcHồngKông làmột thànhphốtựtrịtheochủnghĩatưbảnthuầntúykểtừkhithànhlậpvàonăm1842dườngnhưlàmộtchúýđốivớinhữngchínhsách tàichínhcủachủnghĩabảothủ.BướcđinhằmmởrộngđếchếkinhtếtoàncầucònnontrẻcủaLýGiaThànhdườngnhưcũngphùhợpvớinhữngxuhướngtiềntệđangthịnhhànhlàchuyểnnguồntiềnvàoLondonvàWashington.Ýtưởngvềmộtnềnkinh tế toàncầucủaông trùngkhớpvớinhữngquanđiểmcủaThủ tướngAnhvàTổngthốngMỹ.Đặcđiểmnổibậtcủathờikỳnàylàmộthệthốngcácdoanhnghiệpđượcphéptựdokinhdoanh,dođó,đâylàgiaiđoạnđầyhứahẹnchomọidoanhnhâncóthểquayvònglợinhuận.Vàokhoảngnăm1979, ngay cả BắcKinh dưới chế độ cải cách của Đặng Tiểu Bình cũnghướngquầnchúngnhândântớimộttươnglaitươisángvàtốtđẹphơnthôngquachủnghĩatưbảnnhưngdướihìnhthứccủachủnghĩaxãhội.

SongsongvớiáplựcđổimớichủnghĩatưbảndoĐảngBảothủởAnhvàĐảngCộng hòa củaMỹ đề xuất thìHồngKông ngày càng phát triển lớnmạnh.Trongkhivàonăm1947,thunhậpbìnhquânđầungườiởthuộcđịanàymớichỉcó1.250đô-laHồngKông(khoảng243đô-laMỹ)thìđếnnăm

1981, con sốnàyđã tăng lên rất nhanh,gấp23 lần, đạtmức32.080đô-laHồngKôngtươngứngvớikhoảng5.638đô-laMỹ.BướcnhảyvọtđángkểnàyđãđưaHồngKônglênhàngthứbatrênthịtrườngchâuÁ,chỉsauNhậtBảnvàSingapore.Mứctăngtrưởngkinhtếhàngnămtronggiaiđoạn1947-1948 luôn đạt con số ấn tượng: 8,68%.Giai đoạn 1976-1981, nền kinh tếthậmchícònpháttriểntớimứckinhngạcvớimứctăngtrưởngđạt11,9%.

NắmtrongtayTậpđoànHòaKýHoàngPhốvàTậpđoànTrườngGiangThựcNghiệp,LýGiaThànhcũngnhưbao thươngnhânHồngKôngkhác,luônsẵnsàngđểchèoláinhữngconsóngcólợichosựmởrộngthịtrườngHồngKông.Năm1980, TrườngGiang đã làm ăn phát đạt đếnmức đángkinh ngạc với nguồn lợi nhuận lên tới 701,3 triệu đô-laHồngKông, tăng176%sovớinămtrước.Phầnlớnnguồnlợinhuậnnàyđónggópnguồnvốnban đầu cho Tập đoàn Hòa Ký Hoàng Phố và Công ty Xi măng GreenIsland.

Tuynhiên,theonhưLýGiaThànhlậpluậnthìnhữngnguồnlợinhuậnnàytấtyếusẽgiảmxuốngdolãisuấtởHồngKôngtăngvàdosựkiểmsoátcủachínhphủvềlợitứcchothuêtiếptụckìmhãmdoanhthubấtđộngsảncủacôngty.Mặcdùvậy,trongbàiphátbiểuthườngniêncủaôngtrướccáccổđôngcủacôngty,LýGiaThànhvẫngiữvữngmộtquanđiểmtíchcực:“Thịtrườngbấtđộngsảnsẽgiảmsútnhưngkhôngđángkể,thờikỳnàysẽđiquavớisựgiảmlãisuấtvàsựtănglênvềthươngmại.Dovậy,tôivẫnlạcquanvềtươnglaicủathịtrườngbấtđộngsảnHồngKông.”

Cuốicùngthịtrườngnàyvẫncómộtsựgiảmsút.DùlạcquanhaykhôngthìLýGiaThành,vớitàisảntậptrungchủyếuvàocáclĩnhvựckinhdoanhcó liên quan đến thị trường phát triển bất động sảnmang tính chất quayvòng,vẫnsẽphảiđốimặtvớisựsuythoáikinhtếtoàncầuvàonăm1982.Chỉtrongmộtthờigianngắn,lợinhuậntừcácvụđầutưcủaLýGiaThành

trongnăm1982đãgiảmrấtnhanhsovớinămtrước–62%tươngứngvới525,6triệuđô-laHồngKông.Mộtphầnnguyênnhângâyratìnhtrạngnàyxuấtpháttừ98triệuđô-laHồngKôngbấtđộngsảnbịtụtgiá.Cùngvớisựsuythoáikinhtếtoàncầuthìsựthiếuhụtnguồntiềnđầutưvàothịtrường,lợi tức cho thuê thấp, những tòa nhà văn phòng không ai thuê và sự pháttriểnchậmchạpcủangànhxâydựngcàngthắtchặtthêmáplựclênLýGiaThành.Đặcbiệt,đốivớiCôngtyXimăngGreenIslandcủaôngthìgiaiđoạnsuythoáicủangànhxâydựngđồngnghĩavớisựmấtổnđịnhcủanguồnlợinhuậnkhổng lồ.Do thời tiếtkhôngổnđịnhvàdoximăngNhậtBản trànngậpvàothịtrườngHồngKông,lợinhuậncủacôngtynàyđãtụtxuốngrấtnhanh,chỉcòn65%.

Rõràngsựsuythoáikinhtếnăm1982làquãngthờigiankhókhănđốivớinhiềuthươnggiaHồngKông.Tuynhiên,việclợinhuậnkhi lênrấtcaovàkhixuốngvôcùngthấpkhôngphảilàđiềugìmớimẻđốivớinhữngthươngnhânvốnđãquenvớinềnkinhtếtưbảnthuộcđịađầybiếnđộng,luônthayđổi bất thường.Vànhưmột tất yếu, điều đó đã tác động rất lớn tới nướcCộnghòanhândânTrungHoa.Quả thực,bấtkỳmột thươnggianàođềubiếtrõrằngmìnhsẽphảivượtquatìnhtrạngsuythoáikinhtếnhưngquantrọnghơn,họcònphảiđốimặtvớinghịquyếtchínhtrịquyếtđịnhđếntươnglaicủaHồngKôngtronglãnhthổTrungQuốc.ViệcLýGiaThànhtiếptụcđầu tưvà làmănphátđạt trongmột thị trườngbấtổnđịnhsẽchứngminhniềm tin vững chắc của ông vàoTrungQuốc.Đồng thời, việc ông đầu tưnhiềuvốnvàoTrungQuốcsẽchứngminhvịtríđặcquyềncủamìnhtrongcácvòngtrònquyềnlựccủaHồngKôngvàmẫuquốc.Quảthực,chotớithờiđiểmvụThiênAnMônvàotháng7năm1989thìthậpniên80vẫnvàcũnggiốngnhưbấtkỳthậpniênnào,đềuthuậnlợiđốivớiLýGiaThành.

Vàotháng2năm1982,BắcKinhđãsẵnsàngđềcậpvấnđềHồngKông.

Họđãchuẩnbịxemxétcácýkiếnvềnhữnglựachọnđangđượcbànluận.Cáclựachọnluônlànhữngvấnđềgâytranhcãi,chẳnghạnnhưđềxuấtxemxétviệcquảnlýbánđảoTânGiớigiốngđặckhukinhtếThẩmQuyến,mộtthànhphốđangpháttriểnrấtnhanhởmiềnnamTrungQuốc.Cũngvàothờiđiểmđó,mộtlànsóngphảnđốimạnhmẽquétquathịtrườngchứngkhoánHồngKông. Nhưng Bắc Kinh cũng nhanh chóng bỏ qua chuyện này. Bathángsau,BắcKinhquaytrởlạivớilờiđềnghịmới,mộtđềxuấtrõrànglàdễchịuhơn.Tuynhiên,trênthựctếthìđềxuấtnàysauđósẽtrởthànhmộtràngbuộcvớiviệcthuhồiHồngKôngvàMacao.Theonhưkếhoạch,BắcKinhsẽthiếtlậpmộtđặckhuhànhchínhvới“mứcđộtựtrịcao”,màởđóhệthốngdoanhnghiệptựdokinhdoanhsẽvẫnđượcduytrì.Hơnnữa, tấtcảcácquyềntựdocôngdâncủangườidânHồngKôngvẫnđượcđảmbảo.

Tuynhiên,cónhiềuýkiếnkhácnhauxungquanhvấnđềnày,trongđócócảýkiếncủaLýGiaThành.Làmột“đồngminh”caogiávàlàcánhtayđầutưnướcngoàicủacácôngchủBắcKinh,LýGiaThànhgiữmộtvịtríquyềnlựcđặcbiệttrongsốcácdoanhnhânHồngKông.LờinóicủaôngcóthểgâyảnhhưởnglớntớixuthếủnghộhayphảnđốinhữngchínhsáchcủaTrungQuốc.Vàvìvậy,vàongày23 tháng5năm1982,LýGiaThànhcùngmộtdoanhnhâncóthếlựckháclàHenryFokđãcómộtbuổigặpmặtvớibộđôi–ĐặngTiểuBình vàThủ tướngTrungQuốcTriệuTửDương, hai ngườinắmquyềnlãnhđạoTrungQuốctrênthựctế,đểthảoluậnvềtươnglaicủathuộcđịanày.

Cuộcgặp thượngđỉnh thunhỏvàocuối tháng5giữaLý,Fok,ĐặngvàTriệukhôngtạorabấtkỳbấtngờvềmặtchínhtrịnào.TriệuTửDươngđãtuyênbốrằngTrungQuốcsẽtiếptụcduytrìchínhsáchmởcửa.Rõrànglàcác thươngnhângiàucónhấtmàBắcKinhcó thểcânnhắc tới cóvai tròsốngcònđốivớiBắcKinh.Xétchocùng,nếuthịtrườngcắtđứtmốiquanhệ

vớiTrungQuốcthìcácchinhánhsẽrơivàocảnhđentối.Nhưvậy,TrungQuốccầncóLýGiaThành.LậptrườngcủaLývềtìnhcảnhnàyngaylậptứctrởthànhlờikêugọiýthứcvàsựđồngcảmcủangườiTrungQuốc.Nhưôngsauđóđãkhẳngđịnh:“BấtcứmộtđấtnướcnàochấpnhậnngườidânHồngKôngsẽkhôngphảichịuthiệtthòinàocả.Họlàcảmộttàisảnlớn.SáutriệungườidânHồngKôngcóthểvẫnsốngởđâyvàtậnhưởngcuộcsốngtrongkhivẫntiếptụcxâydựngTrungQuốc.Nềnkinhtếcủachúngtađãchứngminhchothếgiớithấychúngtathuộcdântộcnào.Chúngtađãsốngởđâybaonhiêunămnay,đểgâydựngđượcmộtcôngviệckinhdoanhvàmộtngôinhàởHồngKôngkhôngphải là điều dễ dàng.Nếu thật sự vào phút cuốikhôngcòncólựachọnnàokhácthìchúngtacóthểphảiđi.VậythìngườiHồngKôngsẽđiđâu?Khôngcónhiềuhơn10%điAnhbởivìnướcAnhquá bảo thủ.Rất nhiều người sẽ điCanada,Australia,Mỹ và thậm chí làSingapore.”

NhưngnếucóbấtcứsựnghingờnàovềviệcliệulòngtrungthànhcủaLýsẽ đặt vào đâu thì những thỏa thuận kinh doanhmà ông đã thực hiện vớiTrungQuốctrongnhữngnămgầnđâycũngnhưdựđịnhtrướcmắtsẽchứngminhLýGiaThành luôn trung thànhvớiđấtnướcTrungQuốcvàvớicáchiệpđịnhchophépHồngKôngvàTrungQuốccùngtồntạitrongmộtmốiquanhệcólợichocảđôibênvềkinhtếvàvănhóa.

GầnnhưngaysaukhiLýGiaThànhđượcbổnhiệmvàoCITICcủaBắcKinhthìTậpđoànTrườngGiangđãđềxướngcácdựánliêndoanhlớnvớicác công ty nước ngoài lâu nay vẫn khát khao nguồn khách hàng dự trữkhổng lồ của TrungQuốc. Vào năm 1979, LýGia Thành đã hợp tác vớiCông tyXimăngKaiser củaFontana,CaliforniavàTậpđoànĐầu tưKiuYip,TrungQuốcđể thành lậpCông tyXimăngTrungQuốcvàxâydựngmột nhàmáy tạiHồngKông trị giá 200 triệu đô-laMỹ.Kaiser đóng góp

40%vốn,KiuYip20%vàLýGiaThànhlà40%,trongđósốvốnLýđónggópchiađềuchoTrườngGiang,cáccôngtyconcủanóvàCôngtyXimăngGreenIsland.ThươngvụnàyđặcbiệtquantrọngđốivớiTrungQuốcvìnócómụcđích khẳngđịnhNgânhàngTrungQuốc có vai trò là chủnợ chủchốttrongnềntàichínhtoàncầu.LàmộttrongmườihaingânhàngcóthamgiavàothươngvụnàynênNgânhàngTrungQuốcphảiđốimặtvớinguycơrủirolêntới10%,tuynhiên,đâyvẫnlàbướcchủchốttrongviệcgiànhđượctínhhợpphápvàsựtínnhiệmgiữacácngânhàngtrênthếgiới,trongđócócác đồng minh của nó, ví dụ như Công ty Trách nhiệm hữu hạn ChaseManhattan Asia, Ngân hàng Hồng Kông, Ngân hàng Á-Mỹ, Ngân hàngChartered, Ngân hàng Citibank và Ngân hàng Thương mại độc quyềnCanada–nơimàLýGiathànhsởhữudưới10%vốnđónggóp.

MặcdùNhàmáyXimăngTrungQuốcthualỗngaytrongnămhoạtđộngđầutiên(1983)nhưngTậpđoànĐầutưKiuYipvẫnmuốnnhàmáynàysẽtrởthànhphươngtiệndẫntớicácvụlàmăntrongtươnglaivớicácôngtrùmlớnởHồngKôngvàcácnướcphươngTây.Sốtiềnthualỗtrongsuốtnhữngnămđầulàthuếtừkhobạccủanhândân.Vàmặcdùdựánnàykhátốnkémnhưngnósẽchứngminhnhữnggiá trịkinhnghiệm thuđược từviệckinhdoanhvớinhữngdoanhnhânchủchốt.

Trongkhiđó,LýGiaThànhvẫnkhông lùibước trướcnhững thử tháchcủaviệckinhdoanh trongmôi trườngmới,vẫn tiếp tục tiếnhànhhếtgiaodịchnàyđếngiaodịchkhácvớiTrungQuốc.Vàonăm1979,ônghợp tácvớiCôngtyĐầutưKiuKwongcủaTrungQuốcđểthànhlậpCôngtyTráchnhiệmhữuhạnBấtđộngsảnNghiPhan.Mụcđíchcủacôngtynày làxâydựngcác tòanhà30 tầngởHồngKông,mỗi công trình trị giákhoảng60triệuđô-laMỹ.Nămsau,TậpđoànTrườngGiangcủaLýGiaThànhthamgia côngxoocxiom với các đối tác cơ bản của Hồng Kông như Công ty

HopewellHoldings,CôngtyNewWorldDevelopment,CôngtySungHungKai Properities, Công ty Sun Hung Kai Securities và Wing TaiDevelopment,nhằmgiatăngsốvốn60triệuđô-laMỹnóitrênđểxâydựngmộtkháchsạn1.200phòngtạithànhphốQuảngChâu.VàngaykhicácôngchủởBắcKinhhyvọngvàonăm1979,khimàhọ“xứcdầuthánh”choLýđểbiếnôngtrởthànhmộtngườigiaoliêntincậyvớithếgiớitưbảnthìLýcònmangtheomìnhcảmộthệthốngngânhàng.Nhữngngânhàngcóliênquan tới thương vụ xây dựng khách sạnQuảngChâu này bao gồmNgânhàng thương mại độc quyền Canada, Ngân hàng Á-Mỹ, Paribas Asian,BanquedeParis&déPays-Bas,CCICFinance,vàngânhàng thươngmạicuối cùng tham gia vào dự án này thuộc sở hữu một phần bởi ChinaResources (đại lý buôn bán xuất nhập khẩu hàng đầu củaTrungQuốc tạiHồngKông),NgânhàngTrungQuốc,NgânhàngQuốcgiaChicagovàNgânhàngCôngnghiệpNhậtBản.

TuylúcnàyLýGiaThànhđangtiếnhànhmộtdựánliêndoanhkhácvớiCông ty California và một giao dịch vận tải với hãng máy bay quân sựLockheednhưngLývàcácđối tácvẫnhoànthànhviệcxâydựngmộtkhubảodưỡngcácphương tiệnhàngkhôngởThượngHảiđểsửachữavà tântrangcácloạimáybayhỏngcủaTrungQuốc,sauđólàtoànbộchâuÁ.DựánnàyđãthểhiệnquanđiểmlạcquancủaLývềtiềmlựckinhtếcủaTrungQuốc.Ôngcho rằngmột tỷ lệkhá lớnngườidânTrungQuốc,đặcbiệt làtầnglớptrunglưu,nhữngngườicónhiềukhảnăngsửdụngcácphươngtiệnhàngkhông,nhữngphươngtiệnmàsẽcólúccầnsửachữavàbảodưỡng.

SựlạcquancủaLý,nếukhôngdựatrênnhữngđánhgiácánhâncủangườitrongcuộcvềkếhoạchcủaĐặngTiểuBìnhthìcũngdựatrênniềmtinthậtsựrằngsớmhaymuộnthìnhữngcảicáchcủaĐặngTiểuBìnhcũngsẽtrởthànhhiệnthực.

Khủnghoảngtàichính1982-1983gâyảnhhưởngđốivớimọingườidânHồngKông,cảvớiLýGiaThành.Trảiquanhữngtổnthấtvềlợinhuậnnăm1982,TrườngGianghiệnlại tiếptụcphải trảiquagiaiđoạnsuyyếu:giảmthêm 23% lợi nhuận vào năm 1983, tương đương 408,8 triệu đô laHồngKông.Sựbùngnổtăngtrưởngcủagiábấtđộngsảnvàlợitứcchothuêcủagiaiđoạncuốithậpniên70đãđộtngộtdừnglại.Lãisuấtcaocộngvớitìnhtrạngchínhtrịkhôngổnđịnhđãcắtbớtcáckhoảnđầutưvàobấtđộngsản.Mạohiểmđầutưvàomộtthịtrườngbấtđộngsảnđểrồichỉthuđượclãisuấtquáítcóvẻnhưlàmộtýnghĩvôcùngrồdại.Đềcậpđếntìnhtrạngbấtđộngsảnhạgiánhanh,Lýđãnóivớicáccổđông:“Giábấtđộngsảnsụtgiảmvàsựlưỡnglựcủamộtsốnhàđầutưcùngvớisứcmuayếuđãđẩythịtrườngvàomộttìnhthếvôcùngtrìtrệmàtừđókhócóthểphụchồiđượctrongthờigianngắn.”

Đốivớicộngđồngkinhdoanh,thờiđiểmnàycólẽkhôngtồitệhơnđểcóthểkhiếnchoôngvuabấtđộngsảnhàngđầuHồngKôngbịcảntrở.Vớisựkiệnsẽdiễnravàonăm1997vàsựthamgiacủaTrungQuốctrongcáccuộcthảo luậnvề thươngmạiở thuộcđịa,càngcónhiều thươnggiamangcảmgiáclongạirằngsựsụpđổtreolơlửngtrênđầuhọ,coisựsụpđổcủaLýGiaThànhnhưlàmộtviễncảnhđedọatạimộtthànhphốtựtrịđãtừngrấtthịnhvượng.NếunhưthịtrườngkhôngủnghộchoLýthìhọcũngchẳngcócơsởnàođểhyvọng.NgànhkinhdoanhcủaHồngKôngđangởtrongtìnhtrạngrốiloạn,vàLýđơngiảnchỉnhậnxéttheonhữnggìôngnghĩ.Mộttờbáođãđánhgiá:“KhôngphảibấtcứmộtthươngnhânnàomàlờinóivàhànhđộnglạicótầmảnhhưởngnhưLýGiaThành”,“Ônglàngườitrungthựcvớicáccổđông,kháchhàngvàvớitấtcảnhữngngườicộngtácvớimình.Bấtcứkhinàoôngnóithìlòngtrungthựccủaôngcũngđượcchứngminhbằngnhữnghànhđộng.Sứcquyếnrũcủaông,sựxuấtsắccủaôngchínhlà lòngtrungthực.”

MặcdùlúcnàykhủnghoảngtàichínhđangxảyranhưngLývẫngiữtiềntrongtàikhoảncủacácngânhàngvàđợichođếnkhi thị trườnghồiphục.Cuốinhữngnăm1980,trongkhithịtrườngvẫnnóng,Lýđãtừchốimuamộtsốlôđấtcókhảnăngsinhlợivìônglýgiảirằnghọđặtgiáquácao.Thayvàođó,ôngđầutưtiềnvàocáchãngsởhữunhữngmảnhđấtlớnbịđánhgiáthấpvàkémpháttriểnsovớitiềmnăngcủachúngmàôngcóthểlợidụngmộtkhithịtrườnghồiphục.Tuynhiên,chiếnlượckhônngoancủaônglạiđisau những cuộc đàm phán đang lâm vào tình trạng bế tắc củaĐặngTiểuBìnhnăm1982.Engạirằngsẽkhôngcógiảiphápnàochotìnhtrạngbếtắcchínhtrị,rấtnhiềuchủđấtđãchọnbiệnpháptrốnkhỏithuộcđịavàbántốngbántháobấtđộngsản.Lýluônsẵnlònglàmnhẹbớtgánhnặngtàisảnchohọ.

CóthểchínhkhảnăngtrựcgiácsắcsảođãmáchbảoLýrằngtìnhtrạngbếtắcnày rồi sẽ có lối thoát hoặc cũng có thể là triểnvọng củangười trongcuộctrongtiếntrìnhchínhtrị.Vàongày26tháng9năm1984,TrungQuốcvà Hồng Kông đã đệ trình Hiệp ước dự thảo giữa Chính phủ Liên hiệpVươngquốcAnh,BắcAilenvàChínhphủnướcCộnghòanhândânTrungHoavềtươnglaicủaHồngKông.Tuyênbốchungchỉrõ:

ChínhphủLiênhiệpVươngquốcAnhvàBắcAilenvàChínhphủnướcCộnghòanhândânTrungHoađãxemxétvớisựtoạinguyệnmốiquanhệhữunghịđãtồntạigiữachínhphủvànhândânhainướctrongnhữngnămgầnđâyvàđãthốngnhấtrằnggiảiphápphùhợpđãđượcthươnglượngchocâuhỏivềHồngKông,mộtcâuhỏiđãbị lãngquêntừquákhứ,rấtcó lợichoviệcduytrìsựổnđịnhvàthịnhvượngchoHồngKôngcũngnhưtăngcườngvàpháttriểnhơnnữamốiquanhệgiữahaiquốcgiadựatrênnềntảngmới.Cuốicùng,saunhiềucuộchộiđàmgiữacácpháiđoàncủahaichínhphủ,haibênđãthốngnhấttuyênbốnhưsau:

ChínhphủnướcCộnghòanhândânTrungHoatuyênbốviệcthuhồikhuvực Hồng Kông (bao gồm đảo Hồng Kông, Cửu Long và Tân Giới) lànguyệnvọngchungcủa toàn thểnhândânTrungHoavàviệc thuhồichủquyềncủaTrungQuốcđốivớiHồngKôngsẽcóhiệulựctừngày1tháng7năm1997.

Chính phủ Vương quốc Anh tuyên bố sẽ hoàn trả Hồng Kông lại choCộnghòanhândânTrungHoavàongày1tháng7năm1997.

TậpđoànTrườngGiangvàHòaKýHoàngPhốgầnnhưkhôngcóbấtkỳmộtphảnứngnào.VớimốiquanhệgắnbóchặtchẽvớiBắcKinh,LýGiaThànhcóthểđãbiếttrướcphạmviảnhhưởngcủatuyênbốnày.Tuynhiên,dùchobấtcứđiềugìcóthểtrởthànhmộtgiảiphápđượchyvọngchoxungđộtchínhtrịthìnăm1984vẫnkhôngthểtrởthànhnămkỷlụccủaLýGiaThành.TrườngGiangđươngđầuvớitìnhtrạnggiảmsútlợinhuậnvàocuốinăm,giảm47%tươngđươngvới213,5triệuđô-laHồngKông.Sauđó,lạicómộtvấnđềvềvụbêbốikinhdoanhnhỏmàtrongđóLývàChínhphủTrungQuốcđềutựđẩymìnhvàohoàncảnhkhókhăn.

Thậtsự,trongtấtcảcácgiaodịchmàLýtiếnhànhvớiCộnghòanhândânTrungHoathìcómộtvụnổilênnhưlàmộtvếtnhơmàLýkhôngthểxóa.VụbêbốinàycósựthamgiacủaVươngQuangAnh,emvợcủaLưuThiếuKỳquácố,ngườiđãtừnggiữcácvịtríquyềnlựcquantrọngởBắcKinhvàcũngchính làngườiđãviếtcuốnHowtobeaGoodCommunist (LàmthếnàođểtrởthànhmộtngườiCộngsảntốt).Vàotháng1năm1984,VươngđãđặtvấnđềvớiLývềmộtvụgiaodịchbấtđộngsản.Ôngmuốnmua8dãynhàvớitổngcộng1.100cănhộchưaxâydựngxongởCityGardens,khuđấtmàmột trongcáccông tycủaLýđangsởhữu,Công ty InternationalCityHoldings.Lýđãđồngýbánvớisốtiềnlà940triệuđô-laHồngKông,nhưngôngcũnglongạisựmạohiểmnàysẽtrởthànhđiềubấtlợichoVươngvàdo

đóchocảTrungQuốc.Hơnnữa,Lýkhôngmuốnmọingườisuyđoánrằngôngđanglợidụngmộtkẻmớibướcchânvàolĩnhvựcbấtđộngsảntừmộtđấtnướcvốnquenvớicáccuộccảicáchvănhóahơnlàcácvụgiaodịchvớitưbản.Vìvậy,đểkhuyếnkhíchVương,LýđãquyếtđịnhđưarachoCôngtyCôngnghiệpEverBrightcủaVươngmộtđiềukhoảngiảithoáttrongvòngsáu tháng.Điềukhoảnnày là thứmàVươngđãcầukhẩngầnhaingàyvàchínhnóđãmởralốithoátdễdàngchotên“TưbảnCộngsản”nàylẩntrốnkhỏithỏathuậnmàkhôngtốnmộtđồngnào.TheoquanđiểmnhìnnhậncủaVương thìvụ làmănvớiôngvuabấtđộngsản lừng lẫysẽgiúpôngbướcvàothếgiớicủacácnguồnđầutưkhổnglồvànângcaovịthếtronggiớicácôngchủởBắcKinh.

RấtnhiềungườichorằngvụgiaodịchcủaVươngvàLýlàmộtsựnângđỡlớnđốivớithịtrườngbấtđộngsảnvàcổphiếuđangxuốngdốc.Việcnàyđưaranhữngdấuhiệuchothấynềnkinhtếđãdầnđilên.Quảthực,nhữnggìcólợichoLýGiaThànhcóvẻnhưcũngcólợichoHồngKông.NếuLýGiaThànhcóthểthựchiệnđượcgiaodịchnàythìsauđóHồngKôngcũngcóthểlàmđượcnhưvậy.VươngQuangAnhđãkhoekhoangrằngôngthựchiện vụ làm ăn này nhằmmục đích choHồngKông thấyTrungQuốc rấtquantâmđếntươnglaicủathuộcđịanày.VươngcònnóirằngđólàcáchmàôngtraochothuộcđịanàysựtincậykhicáccuộcthươnglượnggiữaTrungQuốcvàAnhvẫnđangtiếptục.

KếtquảchínhxáccủavụlàmănnàylàcổphiếucủaCôngtyInternationalCityHoldingstănggiávùnvụtvàthúvịthay,nguồnlợinhuậnkhổnglồmàmột trongnhữngcông tyconcủaTậpđoànTrườngGiangkiếmđượcnhờtậndụngviệcđầucơgiálêncủaInternationalCityHoldingscũngtănggiárấtnhanh.Côngtynàyđãbán55.634nghìncổphiếuvớitổngsốtiềnlêntới39triệuđô-laHồngKôngtừngày16tháng1năm1984đếnngày1tháng3

năm1984.

Vụgiaodịchnàycóvẻrấtbéobởđốivớinhữngaithamgianhưngvàokhoảngđầumùahè, thầnkinhcủaVươngQuangAnhbắtđầuco rúm lại.TrongkhiVươnghyvọngsẽkiếmđượcrấtnhiềutiềntrongthờigianngắntạithịtrườngbấtđộngsảnthìônglạikhôngnhậnthứcđượcsứcảnhhưởngcủasuythoáikinhtế.KhôngcóbấtcứmộthợpđồngchungnàovớiLýcóthểđẩy thị trườngđi lên.Ngaycả “Mr.Money” cũngkhông thể thúcđẩyđượcnềnkinh tế lờđờnày.Vươngsợrằngcó thểmất tới25,6 triệuđô-laHồngKôngtrongvụ làmănnày.Trongkhiđó, tạiBắcKinh,cáccấp trêncủaôngđangbựcmình.Ngaytừkhibắtđầu,họđãcảmthấyvụlàmănnàykhôngmanglạilợinhuậnngaycảkhingườibánlàLýGiaThành.HọchorằngVươngnênsửdụngtớiđiềukhoảngiảithoát.

Vàvìvậy,ngày26 tháng6năm1984,Vươngchính thứcrútsố tiềnđặtcọckèmtheolãisuấtrakhỏicôngtycủaLý.Ngaylậptức,mộtthịtrườngvốndễbị ảnhhưởngnhư thị trườngcổphiếuHồngKông lạimột lầnnữaxuốngdốc.ViệcVươngQuangAnhrútchânkhỏi thươngvụnàybáohiệuchongườidânHồngKông (haycóvẻnhưvậy) rằngTrungQuốcđãđánhmấtniềmtinnơiHồngKông.Giờđây,vàocuốinăm1984khiLýđangvuimừngvớiTuyênbốchungTrung-Anh,một tuyênbốhứahẹn sẽmanganninhvàlợiíchquaytrởlạiHồngKông,thìônglạiphảivậtlộnvớimộtvấnđềcánhâncủachínhmình,ngườivốnđượccoilàcóvịtríquantrọngbậcnhấtởHồngKông.NóimộtcáchnhẹnhàngthìvụgiaodịchvớiVươngđãtrởthànhvếtnhơlớnđốivớidanhtiếngcủaLýGiaThànhbởivìôngđãmấtmộtkhoảngthờigianrấtdàiđểgìngiữdanhtiếng,điềuđượcxâydựngtrênnhữngthànhcôngđầyhuyềnthoạicủaôngtronglĩnhvựckinhdoanh.

VấnđềnàycuốicùngđượcđưaraTòaánGiaodịchtaytrong.ĐâylàtòaánđượcthànhlậpdướidanhnghĩacủaThốngđốcHồngKông.Vấnđềtrọng

tâmởđâylà:LiệuLývàcáccộngsựcósửdụngvụgiaodịchnàynhằmmụcđíchgiúpchogiácổphiếucủaCôngtyInternationalCityHoldingstănghaykhông?¬ĐiềuLýlosợkhôngphảilàđốimặtvớinhữnghìnhthứckỷluậtnếutòaánquyếtđịnhkiệnông,màhơnthế,ôngsợphảiđốimặtvớidưluận–nguồngốccủa“sựxấuhổghêgớm”.VớiLý,bịdư luận“kết tội”cũngchẳngkhácnàolãnhántù.

Ba tháng sau, tòa án đưa ra quyết định: Ban giám đốc của Tập đoànTrường Giang – bao gồm Lý Gia Thành, GeorgeMagnus, Albert Chow,ChowChin-wovàGeorgeZang–đãthậtsự“cóliênquantớivụgiaodịchphiphápnày.”MặcdùChowChin-wođơnphươngchịutráchnhiệmtrongviệc bán cổ phiếu nhưng những người còn lại cũng phải cùng gánh tráchnhiệm.DùVươngQuangAnhđãbịphêbìnhdobópméosựthậtvềthươngvụnàynhưngLýGiaThànhvẫnhếtsứclolắngvềquyếtđịnhcủatòa.Danhtiếng,điềumàôngthươngxótnhất,đãbị“hủyhoạimộtcáchbừabãi”.Nóicáchkhác,ônglongạirằngnhữngngườiđiềuhànhphốWallvàcáccôngtynướcngoàisẽtránhlàmănvớiông.

GiảiphápcủaLýcho“sựkhinhthường”nàylàthuêbavị luậtsưngườiAnh đệ đơn kháng án lênTòaThượng thẩmHồngKông.Nhưng ngày 20tháng10năm1986, sau sáungàyxửán, thẩmphánTòaánTốicaoHồngKôngvẫnxácnhậncáckếtluậncủatòaán.CólẽđểanủiLý,vịthẩmpháncònlưuýthêmrằngtộinày“khôngtươngđươngvớitộikhôngtrungthựchay tội lừa đảo.” Tuy nhiên, với quyết định này, Lý chính thức trở thànhngười đầu tiên bị kết tội trong ba năm tồn tại của Tòa án Giao dịch taytrong.

RõrànglàLýsẽkhôngbaogiờchịuđểchobấtcứmộtvếtđennàotronglýlịchgâyảnhhưởngtớicôngviệckinhdoanh.CácnhàlãnhđạocủaBắcKinh hiển nhiên cũng không có ý định chống lại Lý, đặc biệt khi ông đã

gánhváchếtnhữngsailầmcủaVương,mộttrongnhữngngườithântíncủaBắc Kinh. Quan trọng hơn, Lý vẫn là một tín đồ trung thành của TrungQuốc,vàtạiHồngKông,ôngvẫntiếptụcduytrìviệcnhậpkhẩuthanđátừTrungQuốc– lĩnhvựckinhdoanh thuvềchoôngmộtkhoản lãikhá lớn:14%–tấtcảđềuthôngquacáccuộcthươnglượngcủaHồngKông.Tháng6năm1985,ChínhphủTrungQuốcđãquantâmxemxétsựtậntụycủaLýđốivớiTrungQuốcvàquyếtđịnhkhenthưởngLýbằngviệcbổnhiệmchoôngmộtchứcdanhvàviệcnàyđãđượcHộiđồngDựthảoLuậtcơbảnthànhlập sauTuyênbố chungTrung-Anhphê chuẩn.Đây làmột vị trí đặc biệtquantrọngkhiếnbấtcứaicũngphảihiểurằngnếukhôngcóLýGiaThànhthìsẽchẳnglàmđượcviệcgì.

TrungQuốc rõ ràng làđiểm tập trung trongchiến lượckinhdoanhcủaLý,vàôngdựđịnhsẽxúctiếnnhiềuhợpđồngvớiCITIChơnnữa,trongđócómộthợpđồngnhằmphát triểnmộtnhàmáyđiệnởGiangTô,ThượngHải,vớichiphílêntớihơn10tỷđô-laMỹ.Hơnnữa,TrungQuốccònlàmộtmụctiêuchocácsảnphẩmtiêudùng.Tầnglớptrunglưu–nhữngngườitiêuthụmộtkhốilượngkhálớncácsảnphẩmtiêudùng–luônpháttriểnliêntục.Tỷlệdân thànhthị tăng,đặcbiệtkhiphụnữbắtđầuchải tócvàdùngcácloại phấn son cho thấy đời sống của người dân ngày càng giàu có và thunhậpkhảdụngcủahọtăng.Làmthếnàođểtrởthànhngườiphụnữtrẻtrung,xinhđẹpvàquýpháinhưnhữngphụnữTâyphươngđangtrởthànhnỗiámảnhđốivớinhữngphụnữquyềnquýTrungQuốc.

Lýkhôngchỉnhận thấyrằngngườidânvới thunhậpkhảdụng tăng,họmuốnlàmđẹpchongôinhàcủamìnhbằngcác loạihoanhựamàôngcònbậnrộnvớiviệcđánhgiánhữngnhucầucủaphụnữTrungQuốc“thờihiệnđại”này.Đặcbiệt,nhưLýGiaThànhlýgiải:ôngquantâmtớiviệcnếuphụnữmuốngìngiữvẻđẹpthìcầnphảisửdụngcácloạimỹphẩmvànếuđólà

sảnphẩmcủaphươngTâyhaysảnphẩmdunhậptừcácnướcphươngTâythìsẽtốthơn.

Vàvìvậy,năm1988,TậpđoànHòaKýHoàngPhốkýkếtmộthợpđồngvớiCông ty Procter&Gamble củaMỹ để hình thànhmột xí nghiệp liêndoanhvớiNhàmáyXàphòngQuảngChâuvàTậpđoànXuấtnhậpkhẩu-Xâydựng-PháttriểnkinhtếvàcôngnghệQuảngChâu.VớitêngọiProcter&GambleQuảngChâu,nhàmáynàysảnxuấtrahàngngànga-lôngdầugội,nướchoavàcácsảnphẩmtẩyrửakhác.Cácsảnphẩmnàyđượcsảnxuấttạimộtnhàmáyhiệnđại vớidiện tích100nghìnm2 tạiKhuKinh tếHoàngPhố,QuảngChâu.Đầutưtrên76triệuđô-laMỹvàonghiêncứu,NhàmáyProcter&GambleQuảngChâu sẽmởđường thâmnhập thị trườngTrungQuốcthôngquamộttrongnhữngnhàsảnxuấtcácsảnphẩmtiêudùnglớnnhấtthếgiới.Khôngnghingờgì,tiềmnăngvềmộtthịtrườngTrungQuốcưachuộnghàngphươngTâylàmộtsựkhíchlệchocôngviệckinhdoanhtáobạocủacôngtyđaquốcgiaMỹ(Sauđó,vàonăm1993,Procter&Gambleđãmở rộngdâychuyềnsảnxuấtbằngviệc liêndoanhvớiHòaKýHoàngPhốđểsảnxuấtcácsảnphẩmnhưgiấyvệsinh,rauvàhoaquảđónghộp,các loại xà phòng, nước thuốc tẩy rửa và các sản phẩm dùng cho nhà vệsinh).

Tuy nhiên, bất động sản vẫn là sở trường chính của Lý Gia Thành vàTrungQuốcdườngnhưluônsẵnsàngđểkiếmlợitừbấtđộngsản.Vềphầnmình,LýGiaThành cũng luôn sẵn lòng tạo điều kiện hợp tác có lợi choTrungQuốc,ôngnghĩ ranhiềucáchkhônngoanđểđưađấtnướcvàocáchợp đồng trong khi vẫn bảo vệ nó khỏi những thăng trầm của thị trường.Trongmộthợpđồnghoànthànhvàotháng11năm1988,LýđãkếthợpvớiChinaResources–mộthãngpháttriểnbấtđộngsảnchính(vàcũnglàmộtcửahàngtạphóa)củaBắcKinhtạiHồngKông–nhằmpháttriển48tòacao

ốcgồmtừ27-40tầngbaogồmnhàở,vănphòngvàkhuliênhợpthươngmạicóđầyđủcácdịchvụmuasắmvàgiải trívới tổngdiện tích424.440m2.Trong đó, riêng Lý Gia Thành đóng 0,75% vốn đầu tư, Trường Giang48,25%, 51% còn lại do China Resources góp vốn. Tuy nhiên, việc phânchialợinhuậnsẽkhôngdựatrênsốcổphầnđónggóp.Hơnnữa,bằngviệcchoChinaResourcesvaymộtkhoảnvaykhônglấylãitrịgiá564triệuđô-laHồngKông,TrườngGiangvàLývẫnđảmbảomộtcáchhiệuquảnguồnlợinhuậntốithiểuchođốitáccủamình.Sauđó,khidựánnàyhoànthànhvàonăm1995,TrườngGiangvàLýcóthểtiếpcậnnguồnthunhậpmởrộngnếugiábánvượtquágiáthỏathuậngiữahainăm1989và1997.Phầnlợinhuậnsiêungạchsẽđượcchiađều50/50chohaibên:mộtbênlàLýGiaThànhvàTrườngGiang,bênkialàChinaResources.Trongvấnđềlợinhuận,bảngiaokèonàysẽchophépTrườngGianghưởnglợinhuậncủa73,36%chứkhôngphảichỉcủa48,25%vốnđónggópnếunhưgiávượtquágiáthỏathuận.

CólẽmốiquanhệhợptácgiữaLývớiTrungQuốctươisángnhấtlàvàonhữngthángđầunăm1989.SaunhữngbướcđikhởiđầutậptễnhvớiVươngQuangAnhtrongvụCityGarden,nhữngnhàmáyliêndoanhcókhảnăngsinh lợi với TrungQuốc giờ đây có vẻ như đã bắt rễ. Thậm chí, Lý cònnhanh chóng đưa China Resources vào nhóm những người cùng chungquyềnlợitrongđếchếthươngmạiđanglớnmạnhcủamìnhbằngviệcbáncho công ty này 10% lợi nhuận trongHongKong InternationalTerminals(HIT)–hãngkinhdoanhcông-te-nơcủaHòaKýHoàngPhố–vàchocôngtynàythamgiavớitưcáchlàđốitáccủaNgânhàngHồngKông,quỹtiềntệcủaĐặckhutựtrịHồngKôngvàtrênrấtnhiềutuyếnđườngbiển,baogồmCôngtyVậntảiĐạidươngTrungQuốc.HãngMitsuicủaNhậtBảncũngcóthiệncảmvớiHITnênđãgóp8%tiềnvốnđầutư.Tuynhiên,vớisốvốnđầutư60,5%,HòaKýHoàngPhốvềcănbảnnắmquyềnkiểmsoátHIT.Thựctế,trongkhiTrườngGiangtồntạinhưmộttrụcộtvữngchắcchođếchếcủa

LýGiaThànhthìHòaKýHoàngPhốlạilàhộiviênđầutưvàolĩnhvựcbấtđộngsảnvớiTrungQuốc,với80%cácvụđầutưởHồngKôngvà20%ởnướcngoàimàchủyếutậptrungvàonguồnnănglượngmới,thứđãthổisứcsốngmớivàongànhkinhdoanh.

Tuynhiên,vàođầunăm1989tấtcảcáccôngtycủaLýđềulàmănphátđạt đếnmức kinh ngạc. Trong khi vào đầu những năm 80, lợi nhuận củaTrườngGianggiảmxuốngmộtcáchthêthảm,bắtđầutừkhisuythoáikinhtếnổravà tiếp tụccho tớisaukhiTuyênbốchungđượckýkếtcuốinăm1984thìlợinhuậnmớiđilên.Vàonăm1989,lợinhuậncủacôngtyđãtăngtừ con sốbi thảm552 triệuđô-laHồngKôngnăm1985 lên2,28 tỷ đô-laHồngKông(Trongkhiđó,năm1990, lợinhuậncủaTrườngGianglên tới3,25tỷđô-laHồngKôngvàthịgiávốncủacôngtytănglêntới27,25tỷđô-la, tươngđươngvới 30% tổng thị giá vốn92 tỷ đô-laHồngKông của thịtrườngcổphiếuHồngKông).

Tuyvậy,bỏquasựphát triểnkỳlạcủa thị trườngvàviệcngàycàngcónhiềungườimạohiểmđầutưvốnvàoTrungQuốc,vàotháng6năm1989,việcmạohiểmkinhdoanhởHồngKôngvàTrungQuốclạimộtlầnnữađộtnhiêntrởnênlộnxộntrênchínhtrườngBắcKinh.Tuynhiên,đếnnăm1992,niềmtincủaLýđốivớiTrungQuốclạihồisinh,ôngnói:“MộtđấtnướcnhưTrungQuốckhôngsớmthìmuộncũngphảitìmramộtconđườngđúngđắn.TrungQuốcvẫnđisaucácnướckháctronglĩnhvựccôngnghiệpvàcôngnghệ.Mứcsốngcủangườidâncũngchưacao.TôiluônhyvọngTrungQuốcsẽđitrênconđườngđúngđắn.TôiđãtừnggặpngàiGiangTrạchDân,TổngBí thưĐảngCộng sảnTrungQuốc vào cuối tháng 12 năm1991.Ông đãkhẳngđịnh rõvới tôi rằngcáccuộccảicáchvàcácchínhsáchmởcửasẽđượcduytrì.Tôiluôntintưởngvàolờinóivàkhảnăngcủaông.TôikhônghềnghingờchínhsáchcủacácnhàlãnhđạoTrungHoabởivìhọđangđấu

tranhchosựổnđịnhvềkinhtế,chínhtrịcũngnhưviệccảithiệnđờisốngcủanhândân.KhôngaicóthểđoántrướctươnglaicủaTrungQuốcsẽnhưthếnào.Vềmặtchínhtrị,cácnguyêntắcchủnghĩaxãhộisẽvẫnđượcduytrì.Vềmặtkinhtế,đấtnướcđangthựchiệnchínhsáchmởcửa.Tôikhôngnghĩhọsẽđingượclạichiếnlượcnày.”

Tuynhiên,trướckhiLýphátbiểunhữnglờinày,ôngphảiđợichotớikhikhôngkhíảmđạmởBắcKinhđiqua.Năm1989,khisựkiệnThiênAnMônvẫnchưaphaimờtrongtâmtrímọingười,LýtiếptụctậptrungđầutưởcácnơikhácnhưCanada,Mỹ,Anh.Cuốicùng,việcnàycũngxảyđếnnhư làmộtthờikỳquantrọngtrongsựpháttriểncủađếchếLýGiaThành.Thậtsự,giờđâyôngđangchuẩnbịchohaicontraicùngđiềuhànhđếchếnày.Vàôngđãquyết địnhnướcngoài làmôi trường lý tưởngnhất đểđào tạohaingườiconnày.

7.KhíchlệcácconGerogeMagnus,GiámđốcHộiđồngquảntrịcủaTậpđoànTrườngGiang

ThựcNghiệp,khimôtảđếchếcủaLýGiaThànhđãnhậnxét:“Đólàđếchếđượcsởhữubởimộtngườicókhảnăngđiềuhànhvàkiểmsoátnó.Đếchếđónhỏnhưnghoạtđộngrấthiệuquảvìchúng tôibiếtmìnhnênđiđườngnàovàkhôngmuốnphíphạmthờigian.Tấtcảchỉcóvậy.”

Thậm chí, ngay cả trong những thương vụ lớn, Lý Gia Thành luôn cónhữngnướccờnhanhchóngvàquyếtđoán.MộtminhchứngđiểnhìnhchosựsángsuốtcủaLýGiaThànhchínhlàviệcôngmuacổphầncủaTậpđoànĐiệnlựcHồngKôngtừHongKongLand,mộtthươngvụtrịgiá2,9triệuđô-laHồngKông.Dưới sự chỉ đạo của doanh nhân JardineMatheson,HongKong Land đãmua lại cổ phần của Tập đoànĐiện lựcHồngKông ngaytrướckhicôngtynàyhoàntoànphásảnvàotháng5năm1982.Tuynhiên,đếnnăm1985,mộtkhoảnnợkhổnglồđãbuộcHongKongLandphảithanhlýcôngtyđểtrảnợ.Trongkhiđó, từlâuLýGiaThànhđãấpủýđịnhsởhữutậpđoànnày:“TậpđoànĐiệnlựcHồngKôngluônđauđáutrongtimtôi.Tôiđãthuthậpđầyđủthôngtincầnthiết.Điềucònlạichỉlàchờcơhộiđến”.CơhộicuốicùngđãđếnkhiHongKongLandbánrẻsốcổphầnnày.NgaylậptứcLýGiaThànhcómặtđểdậptắt“hỏahoạn”.LýchỉmấtkhoảngmườibảygiờđồnghồđểmualạiTậpđoànĐiệnlựcHồngKông,thậmchísauđóôngcònlưuýthêm:“Nếukhôngtínhtámtiếngđồnghồchoviệcngủthìcólẽtôichỉcầnchíntiếngđồnghồlàđủ”.Dườngnhưchưamấyhàilòngvớitốcđộcủaviệcgiaodịch,ngaysaukhicácbênđãkýhợpđồngLýGiaThànhchỉmấthơnmộtphútđểthuxếpmộtkhoảnvaytrịgiá192triệuđô-laHồngKôngtừNgânhàngHồngKôngđểtrảchothươngvụmớinày.

ĐốivớiSimonMurray,GiámđốcĐiềuhànhHòaKýHoàngPhốlúcbấy

giờ,vụmuabánTậpđoànĐiệnlựcHồngKôngđãthểhiệnrõtínhcáchcủaLýGiaThành.Nhận thấy thươngvụnàycó thểmấtđến sáu thángđểcáccông ty hoàn thành hợp đồng, Lý đã tiến hành theo cáchmà nhưMurrayđánhgiá: “KhiLýGiaThành tiếnhànhgiaodịch,ôngấykhôngmuốncóquánhiều luậtsưxungquanh”.Ônggiải thích:“LýGiaThànhđãkếthợpmộtcáchtuyệtvờigiữaphươngĐôngvàphươngTây.ÔngđãphântíchkếtquảthuđượcnhưnhữngngườiphươngTâythựcthụ,sauđógiảiquyếtvụgiaodịchmộtcáchquyếtđoánvàchắcchắnnhưnhữngngườiphươngĐôngchínhthống.”

MộttrongnhữngyếutốquantrọngđốivớisựthànhcôngcủađếchếLýGiaThànhchínhlàcáchtổchứccủanó–sựkếthợpgiữacáchquảnlýcủangườiTrungQuốcvàngườiphươngTây.LýthuyếtcủaMurraykhôngmangýnghĩatoàndiện.MurrayđãmôtảmìnhlàmộtngườiScotlandxaxứlàmviệc trongđếchếcủamộtngườiTrungQuốcnhưnganhcũngchỉ là“mộtngườiláixetảitrongkhiôngLýchỉđạoởphíasau”.ThựctếnếuđếchếcủaLýGiaThànhlàsựkếthợpgiữaphươngĐôngvàphươngTâythìđếncuốinhữngnăm1980nómớichỉdừnglạiởmứcđịnhhướnghơnlàmộtđếchếthựcthụ.Đầunăm1979,LýGiaThànhđãbuộcBillWylliephảitừbỏvịtríChủtịchHộiđồngquảntrịHòaKýHoàngPhố,quađóloạibỏdầnnhữngngười phương Tây trong đế chế của mình. Việc thanh lọc các nhân viênngườichâuÂudiễnramạnhmẽvàonăm1984vớiviệctừchứccủaChủtịchHội đồng quản trị John Richardson, Phó Giám đốc James Hubbard-Ford,GiámđốcTàichínhPeterWhitevàbanhânviênkỳcựutừthờiđạitáJohnDouglasClague.LýdomàRichardsonvàHubbardFordbuộcphảitừchứclà họ đã phản đối đề án tách chi nhánh Intercity củaTrườngGiangThựcNghiệpđể sápnhậpnóvàoTậpđoànHòaKýHoàngPhố.CácnhânviênngườichâuÂunhậnthấyđâylànỗlựcsửdụngHòaKýHoàngPhốnhằmcungtiềnmặtchoTrườngGiangThựcNghiệpvàcáccôngtykháccủaLý

GiaThành.Thựctếchothấy,LýGiaThànhkhôngchấpnhậnsựphảnđốinàynênRichardson,Hubbard-FordvàWhiteđãlặnglẽrờiđisaukhinhậnmộtkhoảntiềntrịgiá2,5triệubảngAnh.

LýGia Thành nhanh chóng trao quyền điều hành và giám sát Hòa KýHoàngPhốchonhữngngườiTrungQuốc.Nếusựkhácbiệtvềvănhóađóngvai trò trongviệcphânchiacấpbậccủa tậpđoàn thìđếncuốinhữngnăm1980LýGiaThànhchắcchắnđãcảmthấyantâmhơnkhicáccontraiônglàVictorvàRicharddầnđạtđược thànhcôngtrongcôngviệckinhdoanh.Mộtngàynàođó,nếuaicóđủtiềmlựcđểđảmnhậnviệcchèoláiđếchếcủaLýGiaThànhthìkhôngaikhácngoàinhữngđứaconcủaông.

TrongvănhóakinhdoanhcủangườiTrungQuốc,giađìnhtạorasựđồngthuận, sự trung thành, tính lâubềnvà tính liên tục–nhữngđiềukiện cầnthiếtchosựphồn thịnhcủamộtdoanhnghiệp.TronghầuhếtcácgiađìnhTrungQuốctruyềnthống,việccácthếhệcócùngmốiquantâmlàđiềurấtquantrọngđốivớihệthốngtrật tựxãhộivìnótạocơsởchoviệcchuyểngiao quyền lực giữa cha và con. Bản chất của quá trình này chính là sựchuyểngiaogiữaquákhứvàhiện tạicũngnhưgiữahiện tạivà tương lai.Trongmối quanhệ ruột thịt giữaLýGiaThànhvà các con traiVictor vàRichard,khôngmộtainghingờvềviệchọsẽthừakếquyềnlựccủachahaysẽsápnhậpcôngviệclàmăncủahọvàođếchếLýGiaThànhđểduytrìtínhliêntục.CáccontraicủaLýGiaThànhđãngồitrênnhữngchiếcghếdànhchotrẻemtronggócphònghọphộiđồngquảntrịtạiCôngtyTrườngGiangThực Nghiệp khi mới chỉ là những đứa trẻ lên tám, lên chín. Người dânHồngKôngnhậnthứcrõràngrằngVictorvàRichardđangđượcchuẩnbịđểkếtụcquyềnlựccủaLýGiaThành.VictorsẽtiếpquảnTrườngGiangThựcNghiệptrongkhiRichardsẽđiềuhànhHòaKýHoàngPhố.Vấnđềởđâylàhọsẽtiếptụcsựnghiệpcủachamìnhrasao?Liệunócógiốngnhưmộtcâu

ngạnngữmàgiớikinhdoanhTrungQuốcvẫnthườnghaynói:“Chakiếmtiền,contiêutiềnvàcháulàmsạtcơnghiệp”haykhông?

Đếncuốinhữngnăm1980,LýGiaThànhđãsẵnsàngthửtháchlòngtrungthànhcũngnhưđạolàmconcủacậucontraicảVictorsinhnăm1963vớitênkhaisinhlàLýTrạchCự.TốtnghiệpĐạihọcStandfordvớitấmbằngKỹsưXâydựngvàThạc sĩ ngànhCầuđường,Victor trởvềHồngKôngvàonăm1985vàhọcviệctạimộtcôngtykiếntrúc,nơianhcóthểhọchỏinhiềuvấnđềvềquảnlývàpháttriểnkinhdoanhbấtđộngsản.Tuynhiên,đốivớiVictor thì chaanh luôn lànguồn tri thứcvô tậnvềmọi lĩnhvựccủacuộcsống.BảnthânLýGiaThànhcũngchobiết:“Nếucáccontraitôicóthểhọchỏitừtôithìchúngcàngsởhữunhiềucáiquýgiá”.Điềmtĩnh,khiêmtốnvàkhôngphôtrương,đólàhìnhảnhcủamộtLýGiaThànhtrẻtuổi,Victorđặcbiệtđánhgiácaophươngphápcôngbằng trongviệcgiáodụccácconcủacha:“Ôngthậtsựlàmộtnhàkinhdoanhtàibanhưngrấthiếmkhiônglênlớpchúngtôi.Nếuôngcảmthấytựhàovìđãlàmđượcmộtviệcgìđó,ôngsẽchochúngtôibiết:’Hãynhìnđây,charấttựhàovềviệcnày’”.

Ítnhất,cóthểnóirằngcuộcgiaodịchquantrọngđầutiênliênkếtchaconLýGia Thành trong trận chiến thươngmại vô cùng gay go và quyết liệtkhôngphảidobảnchấtcủacuộcgiaodịchmàdocạmbẫyvềmặtdưluận.VàVictorhiểurằngmìnhchínhlàtrungtâmcủacuộctranhluậnnày.

Chủđiểmcủavụgiaodịchlàmộtmảnhđấtrộngcủakhukinhdoanhbấtđộng sản sầmuấtVancouver.Mảnhđất này nằmngay trướcFalseCreek,mộttuyếnđườngthủyquantrọngtớiBurrardInlet,GeorgiaStrait,cuốicùngraTháiBìnhDương,nóđượcbiếtđếnlàmảnhđấtcủacáchộichợtriểnlãm.Mảnhđấtnàycómộtlịchsửthúvịnhưngcũngnhiềutranhcãi.VàothếkỷXVIII,nhữngngườiSquamishbảnxứpháttriểnFalseCreekthànhmộtkhuvựcđánhcásầmuấtvàvàomùađônghọsửdụngkhuvựcnàynhưlàngcủa

họ.Sauđó, vàonăm1885 chínhquyềnBritishColumbia, chủ sởhữu củamảnhđất,quyếtđịnhcôngnhậnquyềnsởhữu2.400hacủamảnhđất,giờđâylàthànhphốVancouver,choHãngĐườngsắtCanadianPacific(CPR).Sauđó,HãngĐườngsắtCanadianPacificđãsửdụngmảnhđấtnàylàmcácnhàchứađầutàu,khochứacácthanhray,xưởngđóngtàu,xưởngđúcgang,nhàmáyximăng,côngtychếtạobếplòvàlànơisảnxuấtthùnghàng.

Đếnnăm1967,mộtchinhánhcủaHãngĐườngsắtCanadianPacific làMarathonRealtyđãbắtđầuxúc tiếnkhảnăngphát triểnkhubờbiểnphíabắc của False Creek nhưng những bất đồng với chính quyền thành phốVancouvervềvấnđềnhàởđãkhiếnkếhoạchbịđình lại.Cuốicùng,vàonăm1980dướisựchỉđạocủaGiámđốcdựánGordonCampbell–ngườitrởthànhThịtrưởngthànhphốVancouverngaysaukhiLýGiaThànhdựtínhnhữngnỗlựcđểgiànhđượccácmảnhđấtcủaExpo’86vàonăm1987–thìMarathonRealty đã bán cho chính quyềnBritishColumbia 70,4 haở khuphíabắccủaHãngĐườngsắtCanadianPacificvớigiálà60triệunhândântệ.MộtkhinóđãnằmtrongtaychínhphủcủaĐảngXãhộiTínnhiệmthìmộtphầnhaytoànbộmảnhđấtđósẽtrởthànhnhàởchỉtrongvòngbanămvớiB.C.Place,mộtsânvậnđộngmớidànhchocácmônthểthao.Banămsauđó,Expo'86sẽchoánhếtphầncònlạicủamảnhđất.

Dùvậy,Expo '86vẫngiữvai trò làhộichợ triển lãmquốc tế trongmộtthờigian trướckhimảnhđấtđược sửdụngchomụcđích lâudài.Cómộtthờiđiểm,chínhquyềncủaĐảngXãhộiTínnhiệmhứasẽđàmphánvớicưdânVancouvervềkhảnăngxâydựngnhàởgiárẻtạikhuvựcnày.Nhưngđốivớimộtchínhquyềnbảothủ,ýtưởngvềdựánkhôngsinhlờitrênmộtmảnhđấtđắtgiánhanhchóngbịbácbỏvàsauđórơivàolãngquênchođếnkhiTậpđoànKinhdoanhBritishColumbiađượcthànhlập.

VớisựchỉđạocủaBộPhát triểnKinhtế,đứngđầulàGraceMcCarthy,

nhiệmvụcủatậpđoànmớinàylàkiểmsoátvàpháttriểnkhuvựcExpo'86vớitổngdiệntích81,6havàlàmtấtcảnhữnggìcầnthiếtđểbánmảnhđấtđóđi,chodùphảibánnódướidanhnghĩa làmộtbấtđộngsản.Việcchianhỏmảnhđấtthànhnhiềuphầnluônlàmộtlựachọncókhảnăngmanglạilợinhuận.Tuyvậy, tậpđoànnàybiệnhộ rằngbánmảnhđấtchomộtnhàthầusẽnhanhchónghơnnhiều,đặcbiệt là trongtìnhhìnhthị trườngđangxuốngdốc.Tháng8năm1987,ThủtướngBritishColumbialàBillVanderZalmvànộicácđãđiđếnkếtluậnrằngbánmảnhđấtchomộtngườilàgiảipháptốtnhất.TheogiảithíchcủaMcCarthythì“Nhiệmvụcủachúngtôilàbánmảnhđấtđótrongthờigianngắnnhấtcóthể.”Quyếtđịnhbánmảnhđấtcho những nhà thầu có đủ khả năngmua toàn bộ chứ không phải là từngphần,chínhquyềnBritishColumbiađãngầmámchỉrằnghọchỉmờinhữngcôngxoocxiomcóđủtiềmlựcthamdựcuộcđấuthầu.Vấnđềlàliệucónhàthầunàođãchuẩnbịkỹcàngvàcóđủkhảnăngđểpháttriểnmảnhđấtđóhaykhông.Hạncuốichoviệcdự thầu làngày15 tháng2năm1988.Đếnngày 15 tháng 10 năm 1987 thời hạn mời thầu đã kết thúc, sáucôngxoocxiombấtđộngsảnđãbỏcuộcvàmất260nghìnnhândântệtiềnđặtcọc.MộtđốitượngdựthầunổibậtlàTậpđoànBấtđộngsảnVancouver,doJackPooleđiềuhành, là thànhviêncủaTậpđoànPhát triểnBCE,mộttrong những bạn hàng kinh doanh thân thiết của Vander Zalm. Mộtcôngxoocxiom khác đáng chú ý là Poole – tập hợp một số thương nhânCanadatiềmnăngnhưnhàbuônxevàtừnglàChủtịchcủaExpo’86JamesPattison,GiámđốcNgânhàngEdgarKaiservàtừnglàChủtịchNgânhàngBritish Columbia, nhà tỷ phú Samuel Belzberg và Charles (Chunky)WoodwardcủahệthốngbánlẻđãphásảnWoodward.

Dùcórấtnhiềuđối thủnặngkýnhưngLýGiaThànhđãbướcchânvàocuộcchơi.Ôngđãsẵnsàngđốimặtvớithửthách.ChodùCôngtyBấtđộngsảnHồngKônghiệnđangnắmgiữphầnlớnsốvốnđầutưcủaLýGiaThành

nhưngLýhiếmkhimuabấtđộngsảntạiCanada.Trongnhiềunămqua,LýGiaThànhđãnghiêncứuđềuđặntìnhhìnhtạiđâyđểtiếnhànhnhữngbướcđithậtsựtrongthịtrườngbấtđộngsảnhứahẹnđầytriểnvọng,bắtđầuvàonăm1968vớimộtthươngvụháiratiềnkhiLýGiaThànhmualạimộttòanhà18tầnggầnbờbiểnởkhuvựccuốiphíatâyVancouver.Mộtnămsau,LýGiaThànhmua trung tâmmuasắmđầu tiêncủaông tạiVancouvervànhanhchóngmuathêmmộtvàikhunhàchungcưởcuốiphíatây.Tiếpđó,LýGiaThành lại hướng sựquan tâmđến cáckhunhàphía đôngkhi ôngmualạikháchsạnTorontoHarborCastleHiltontừmộtngườiMôngCổtênlàRobertCampeauvàonăm1981.KháchsạnTorontoHarborCastleHiltonđượcđổitênthànhkháchsạnWestinsaukhiLýGiaThànhthuyênchuyểnđộingũquảnlýcủamìnhtạimộtkháchsạnởthịtrấnkếbênđến.Thêmvàođó, ông còn chi thêm 20 triệu nhân dân tệ cho việc nâng cấp khách sạn.TươngtựnhưnhữnggìLýđãlàmtạiCanada,khuvựchộichợtriểnlãmđòihỏiôngphảicókếhoạchkỹlưỡngvàtốnkémhơn.Trênthựctế,nóhứahẹnlàmộtdựánpháttriểnbấtđộngsảnlớnnhấttạiCanadatừtrướctớinay.

DườngnhưLýGiaThànhgặpthuậnlợingaytừbướckhởiđầukhinhậnđược sự ủng hộ nhiệt tình của Grace McCarthy, người chịu trách nhiệmchính trongviệcbánmảnhđấtcủakhu triển lãm.Cóđượcmộtngườiđầyquyền lực hậu thuẫn thì không còn gặp một trở ngại nào nhưng từ kinhnghiệmcủa bản thân,LýGiaThànhnhận thấy rằngđể có thể thành côngtrongnhữngdựánbấtđộngsảnlớnthìkhôngthểdựavàosựđảmbảocủamộtyếutốduynhất.VấnđềlàcầnphảithuênhữngngườitrợlýgiỏinhấtvàsánggiánhấtnhưStanleyKwokvàCraigAspinall.

Làmộtkỹsư,StanleyKwoktừnglàChủtịchcủaB.C.Place.VìStanleyKwokthamgiavàoviệcpháttriểnkhuđộngsảnnày,thậmchítrướccảkhikhuđấtExpo‘86bịraobán,ôngbiếtrấtrõvềnhữngvấnđềvàtiềmnăng

của khu vực này.Ông cũng biết những “cá nhân quan trọng” trong chínhquyềnthànhphố.StanleyKwoklànhântốhàngđầucóthểđưarakếsáchuyểnchuyểnđểcuộcđấuthầuthànhcông.BịbuộctộilàcónhữnghiểubiếtquáchitiếtvềExpo'86,Kwokđãgiảithíchrằngôngđịnhtừchứcvàonăm1986 khi biết được những ý định củaGraceMcCarthy đối vớimảnh đất.Kwok rờibỏB.C.Placevào tháng8năm1987vàmột trongnhững thànhviênHộiđồngquảntrịcủaB.C.Placelênthaythếông.Vàotháng10năm1987ôngtrởthànhPhóChủtịchcủaConcordPacific.CònCraigAspinalllàngườibiếtrõsơhởcủacácnhàlãnhđạoĐảngXãhộiTínnhiệm.Ôngbiếtcầnđốiđầuhayphảitránhchạmtránvớinhữngaitrongquátrìnhđiềuhànhđảngnày.Hơnhết,ônglàngườiđãtạonênhìnhảnhchoĐảngXãhộiTínnhiệmtrongcácchiếndịchtranhcửthànhcôngtạiđịaphươngvàocácnăm1983và1986.LúcnàyAspinallđóngvaitròlàngườilàmcôngtácquanhệcôngchúngchoLýGiaThành.

Ngoài lớpđồngbaophủphíangoài, tấtnhiênLýGiaThànhcòncócontraicả–Victor,ngườihiệnlàChủtịchcủaConcordPacificDevelopments.LúcnàyVictormớichỉởđộtuổi20.RấtnhiềubạncủaLýnghĩrằngVictorlàngườithừakếngaivàngcủađếchếdoLýlậpra.MộtthànhviênHộiđồngquản trị của TrườngGiang ThựcNghiệp nhận xét: “Victor ngày càng trởthànhcánhtayđắclựccủaLýGiaThành”.Victorcũngđưaranhữngnhậnxétvềmìnhnhưsau:“Tôibiếtrằngmìnhlàmộttrongnhữnggiámđốcbảothủnhấttrongnhóm.”Giốngnhưchamình,VictorkhôngbaogiờvungtayquátránvàdườngnhưcóchungrấtnhiềuquanđiểmvớiLýGiaThànhvềsựgiàucóvàcuộcsống:“Tôikhôngquáxaxỉ,khôngphảivìtôikhôngcótiềnmàdomọithứtôihưởngthụđềumiễnphínhưthuêmộtcôngviênvùngngoại ô. Bạn còn cần gì ngoài một chai rượu vang và một cái bánhsandwich?TrongcácbữatốicủangườiTrungQuốcnếuchỉbamónlàđủthìtôisẽkhôngyêucầuđếnmónthứtư.Vớikhoảngthờigianmàmỗingườicó

được thìănchừngđó làquá thừa.Chiasẻvàchođicóýnghĩanhiềuhơnthế.”

NgoàiviệcđiềuhànhConcordPacificDevelopments,Victorcònquảnlýmộtcôngtypháttriểnkỹthuật,xâydựngvàbấtđộngsảncủariêngmìnhtênlàGrandApexđểtiếpcậnthịtrườngVancouver,mộtnướccờhoànhảođốivớicậucontraiđầythamvọngcủaôngtrùmbấtđộngsản.VictorđãlàmhộchiếuđiCanadavớilýdođểthưởngthứcnhữnggiờphúttuyệtvờiởđómàkhông tiết lộ bất kỳ điều gì về kế hoạch củamình. CảVictor và LýGiaThànhđềukhôngbiếtđólàthờiđiểmquantrọngtrongcuộcchạyđuagiànhquyềnsởhữumảnhđấtcủahộichợtriểnlãm.Chuyếnđingoàilềnàysẽđặtnhữngnỗlựctừtrướcđếnnaytrênbờvựcthẳm.

Tuynhiên,ngaytrongquátrìnhchuẩnbịchocuộcđấuthầu,LýGiaThànhcòncónhữngvấnđềkhácphảilo.Đóchínhlàviệcgomtiền.Theonhưlệthường,Lýcầncácđốitác.LýGiaThànhnhanhchóngthảoluậnvấnđềnàyvớiNgânhàngThươngmạiCanadianImperial(CIBC).NhưthỏathuậnbanđầuthìTrườngGiangThựcNghiệpsẽtrởthànhđốitáccủaCIBCvàonăm1974vàsauđóhaicông tynàycùng thành lậpmộtcông ty liêndoanh tàichính mang tên Canadian Eastern Finance Limited (CEF), với nhiệm vụchínhlàcungcấpnguồnvốntậpthể,vốnđầutưchocácdựánvàquảnlýđầu tư.Đây quả làmột vụ dàn xếp hoàn hảo choCIBC.Thông quaCEFngânhàngnày có thể tiến thẳngvào trung tâmcủagiới kinhdoanhHồngKông.Vàonăm1986,ngânhàngnàycóthểnhắmvàophầnthịtrườngcònlạicủachâuÁthôngquaviệcthànhlậpCEFNewAsiaPartnersLimited–mộtngânhàngthươngmạichuyêncungứngtiềnchocácdựánởchâuÁ.Cuốicùng,chuyếndungoạncủaCIBCcũngcho thấynhữngnướcđimạohiểm,thậmchícảmộtđiềuđãđượctiênđoántrướcnăm1979rằngLýGiaThànhkhôngchỉmualạiHòaKýHoàngPhốmàcònthamgiavàoHộiđồng

quản trị của Ngân hàng Hồng Kông, và là cầu nối CIBC với một trongnhữngngânhànghàngđầuchâuÁ.NhưngquantrọnghơnlànướcCộnghòadânchủnhândânTrungHoasẽmởcửađốivớigiớikinhdoanhHồngKông.PhóChủtịchkỳcựucủaCIBClàDomingoChiappenhậnxét:“ChâuÁlàmộtnềnvănhóatập thể .Nếuchúngta tựmìnhlàmtấtcả thìchúngtasẽmắcrấtnhiềusailầm.HiệphộidoLýGiaThànhlậprakhôngchỉvìlợiíchcủagiớikinhdoanhmànócònkhiếngiớikinhdoanhtránhxachúngta.”

Quanhệđối tácvớiCIBCđãlàmtănguytíncủaLýGiaThànhđốivớicácngânhàngvàcộngđồngdoanhnghiệpCanada.CuốicùngLýGiaThànhđãsởhữusốtiềnđặtcọclớnhơnbấtkỳaitrongCIBC.Nhưngđóchỉlàmộttỷlệkhiêmtốn10%,mộttỷlệhợpphápmàbấtkỳcánhânhaytổchứcnàocóthểsởhữutrongbấtkỳmộtngânhàngnàocủaCanada.Vớirấtnhiềukhókhăn như vậy, LýGia Thành đã chọn con đường tham gia vàoHội đồngquảntrị.

MốiquanhệkhăngkhítgiữaLýGiaThànhvàCIBCsẽrấthữuíchtrongsuốtthờigiandiễnravụmuabánmảnhđấtcủahộichợtriểnlãm.Trướchết,dựavàosựhiệndiệncủaFraserElliott trongHộiđồngquảntrịcủaCIBC,việc lựachọnmộtcông ty luậtđể tập trungchovụmuabándườngnhưlàmộtquyếtđịnhmangtínhchấttiênliệu.CôngtyluậtđókhôngaikhácngoàiElliottStikeman thuộcSởElliott, sự lựachọnnàyđãđượcquyếtđịnhkhicôngtynàyđạidiệnchoLýtrongvụtranhchấpHuskyOil.Chínhmốiquanhệchặtchẽgiữakinhdoanhvàtìnhbạnlàchấtgắnkếthọlạivớinhau.ĐiềuđógiúpLýGiaThànhbổnhiệmhaiđốitáckinhdoanhtừcôngtyluậtvàoHội đồng quản trị của Husky Oil và Concord Pacific. Bản thân Công tyElliott Stikeman cuối cùng cũngmở được văn phòng tạiHồngKông trêntầng18củaCaoốcTrungHoa,caohơntrụsởchínhcủaLýGiaThànhhaitầng.

Mộtquyếtđịnhnữacũngmang tínhchất tiên liệu tronghệ thốngquyềnlựctạiCanadacủaLýGiaThànhchínhlàviệcCIBCdựđịnhhỗtrợCôngtyThầuConcordPacific.Bản thânLýGiaThànhchiếm51%số tiềnđặtcọccủaConcordPacific,CIBCsởhữu9%.SốcònlạithìLýGiaThànhchỉviệckêugọimộtvàiđốitác.Làmộtngườithựchiệncácthỏathuậnbấtđộngsảntàiba,đãthànhcôngtrongsuốtbathậpniênvớicácthươngvụkinhdoanhbấtđộngsảnyêucầutiềnđặtcọccao,LýGiaThànhkhôngphảitìmđâuxacácđốitáckinhdanhcũnhưTrịnhDụĐồngcủaNewWorldDevelopmentvàLýTriệuCơcủaHendersonLand,mỗingười có thểđónggóp20%sốtiềnđặtcọccònlại.ĐiềuđóquảthựcnhưLýGiaThànhđãchỉra:“Danhtiếngcủatôilàmộttrongnhữnglýdochínhkhiếntôithànhcông.Nógiúptôicóđượcnhữngđốitácliêndoanhkhicần.Nếungườitatinbạnthìviệcthuhútđối tác trởnêndễdànghơnrấtnhiềuvàcôngviệcsẽ trởnênsuônsẻ”.VànócũngđúngnhưlờinhậnxétcủaVictor:“Điềuquantrọngnhấtmàtôihọcđượctừchamìnhđólàbiếttôntrọngvàcưxửđúngđắnvớicácđốitác.Trongcôngtycủachúngtôi,chúngtôinhìnnhậncácđốitáctheoquanniệmtruyềnthống.Đốitáclànhữngngườihợptácvớinhauđểlàmviệc,lànhữngngườibạntốtvàcùngnhautạonêndoanhthuchocôngty.Điềuđómanglạicảmgiácgầngũigiữacácthànhviêntrongcôngty.ChatôihiệnđanglàcổđôngtrongdựánđầutưtạiVancouver.Chúngtôitintưởngvàoviệcchia sẻvàkếtbạn.TạiHồngKông,khôngmộtcông tynàocho rằngchúngtôiđiềukhiểnmọihoạtđộngởkhuvựcnày.Côngviệckinhdoanhsẽtrở nên nhẹ nhàngvà hiệu quả hơnkhi bạn có đồngminh.Chúng tôi chorằngcáccôngtynàyđềucónhiềutiềmnăngnhưngchúngtôicũngquantâmtớinhữngconngườilàmviệctrongđó.Dođóchúngtôinói‘Hãyhợptácvàxemchúngtacóthểcùngnhautạonênđiềugì!’”

Ngày 15 tháng 2 năm 1988 là hạn cuối cùng nhận hồ sơ dự thầu, cảConcordPacificvàVancouverLandCorporationđềuđãlậpxongdanhsách

nhữngngười đứngđầu công ty trình lên chínhquyềnđịa phươngđểnhậnđượcsựchấpthuận.Bướctiếptheotrongtiếntrìnhnàybaogồmtrìnhbàychi tiết về cácđề ánphác thảo, cácphương ánkiến trúc cũngnhư cáckếhoạchxâydựng.ĐểthểhiệnsựhậuthuẫncủamìnhđốivớiLýGiaThành,GraceMcCarthyđãbànbạcvớiLývềmảnhđấtdànhchohộichợtriểnlãmngaysaukhihếthạnnhậnhồsơthầu.

Dù cómột lực lượng các nhàmôi giới hùng hậu phía sau gói thầu củaVancouverLandCorporation,bàithuyếttrìnhcủacôngxoocxiomJackPoolecũngkhôngquásôinổivàkhôngtạocảmhứng.Quantrọnghơn,Pooleđềxuấtrằngdòngtiềnmặtcủacôngxoocxiomlànguồntiềntănglêntừcôngtychứng khoán hoạt động không ổn định Vancouver. Ngược lại, ConcordPacificdườngnhưcósựchuẩnbịtốthơnvớiđiểmnhấntrungtâmcủabàithuyếttrìnhlàmộtđoạnphimbổsungchomôhìnhcáckếhoạchxâydựngmàcôngtynàyđãđềxuất.Vềmặttàichính,ConcordPacificcómộtnguồnhỗtrợtàichínhquantrọng.CácđốitáccủaConcordPacificđềulàcácnhàkinh doanh bất động sản. Không giống như đối thủ cạnh tranh, ConcordPacificđềcậpđếnnguồntiềntănglêntừcáccôngtychứngkhoán.Trênthựctế,CIBCcònchấp thuậnmột lá thư tíndụng trị giá270 triệunhândân tệtrong trường hợp bất thườngConcord Pacific không trả được nợ cho banđiềuhànhcủaBritishColumbia.

Quyếtđịnhđượcđưaravàongày27tháng4năm1988.Trướcmộtcuộcgặp lớn tại rạp hát Discovery tại tòa nhà trung tâm của Công ty BritishColumbia,BillVanderZalmvàGraceMcCarthyđãcôngbốnhàthầugiànhchiến thắng đó là côngxoocxiomConcord Pacific của LýGia Thành.Giáthỏathuậnlà320triệunhândântệbaogồmcảlợitức,vàkhởiđầuchỉvới50 triệunhândân tệđể trở thànhchủsởhữuchính thứccủavụgiaodịch.Bảnglệphíchoviệcchitrảvềsaulà10triệunhândântệmỗinăm,từnăm

1995đếnnăm1999cộng thêmmộtkhoản trịgiá23 triệunhândân tệvàonăm2000,60triệunhândântệvàonăm2002và100triệunhândântệvàonăm2003–nămhoànthànhviệcxâydựngdựán.

Craig Aspinall, người phụ trách về quan hệ công chúng của ConcordPacificđãnhanhchóngthểhiệnsựlôicuốncủadựán,saunàyđượcgọilàdựánPacificPlace.Cácbàiviếtngắncó tiêuđềchứađựngnhững từngữđầycảmxúcnhư“ngoạnmục”,“đángkinhngạc”đượcđăngtảitrêncáctờbáođịaphương.Lýbiếtrằngviệccangợimộtthànhphốmàhầuhếtcưdânđềucảmthấykhôngmấydễchịuđốivớiviệcngườingoàiđangnắngânhọlàrấtcầnthiết.Ôngchobiết:“Vancouversẽtrởthànhmộtthànhphốnăngđộng,đặcbiệt làvềlĩnhvựckinhtế.SựthànhcôngcủathươngvụPacificPlace là thành tựu đáng tự hào.Chúng tôi đã được đối xửmột cách bìnhđẳngngaytừbanđầu,điềuđótạonênniềmtinchonhàđầutưvàdanhtiếngchoBritishColumbia.Tấtnhiên, hầuhếtngườiTrungQuốcđềubiết rằngVancouver là thành phố tốt hơn các thành phố khác tạiBritishColumbia.NhưngđồngthờihọcũngsẽbiếtnhiềuhơnvềBritishColumbia,nókhôngchỉcóVancouver.Rấtnhiềudoanhnhânlớnquantâmđếnnguồntàinguyênthiênnhiênnhưgỗxẻ,gas,giấyvàhọsẽđầutưvàoBritishColumbiabêncạnh việc đầu tư vào Vancouver.” Tham gia vào cuộc tán dương này làGeorgeMagnus–PhóChủtịchHộiđồngquảntrịcủaTrườngGiangThựcNghiệp,mộttrongnhữngphụtáđắclựccủaLýGiaThànhvàlàngườiđóngvaitròthenchốttrongthỏathuậncuốicùngcủavụgiaodịch:“Vớivịtríđặcbiệttrênbảnđồcácmúigiờthếgiới,Vancouvercóthểlàmviệcvớicácthịtrườngtiềntệtrênthếgiớixungquanhmộtchiếcđồnghồ.Đólàlợithếtuyệtvời mà không một thành phố nào trên thế giới có được ngoại trừ LosAngelesvàSanFrancisco”.

Tuy nhiên, những tán dương đó kéo dài không lâu.Ngay sau đó nhiều

ngườibắtđầu làmphiền.Trongsốđó,mộtvàingườihoàinghirằnglýdoduynhấtmàConcordPacificthắngtrongvụđấuthầulàquanhệcủaLýGiaThànhvớicơquantiềntệchínhtạiHồngKônglàNgânhàngHồngKông,vớitưcáchlàthànhviênhộiđồngquảntrịvàcổđông.Vàonăm1986,NgânhàngHồngKôngmuacổphầnvà liênkết tàichínhvớiNgânhàngBritishColumbia.Tạichínhthờiđiểmđó.TheonhưRobertScraggthuộcCôngtyBấtđộngsảnWall&RedekopđặttạiVancouver,đểchobanđiềuhànhcủaĐảngXãhộiTínnhiệmnắmquyềnkiểmsoátvàquamặtConcordPacific,đóthậtsựlà”HồngKôngphảihốilộchoNgânhàngBritishColumbia.Tôichorằngcóđiềugìđóchưađượcđềcậpđếnởđây”.

Những chỉ trích đến từ nhiều phía. Libby Davies, thành viên hội đồngthànhphốVancouver, quảquyết rằngdựándườngnhưđược thiết kế chonhữngngườigiàucó.Bàphảnứng:“Nếukhôngaicóđủtiềnđểsốngtạiđó,làmsaocóthểchấmdứttìnhtrạngkhủnghoảngnhàởcủachúngtôi?”Hầunhưcácchỉ tríchnày tập trungvàokhoản lợinhuậnmàLýGiaThànhđãkiếmđược.PeterToigo,mộtnhàđầutưcốgắngrútkhỏiảnhhưởngcủaLýGiaThànhvà sửdụngmột chiếndịchhình ảnhđểmuamảnhđất đãphảithừanhận:“TôikhôngcógìphảnđốiLýGiaThànhvàtôichúcmừngchothànhcôngcủaôngấy.Nếuôngấycóthểchiếmgiữtàisảnbấthợpphápthìtôichúcôngấymaymắn.”

Làmộtngườibạnchơigolf thân thiếtcủaThủ tướngBillVanderZalm,ToigonổitiếngvớivụmuabánchuỗicácnhàhàngđịaphươngđãphásảnWhiteSpotvớitrịgiá38triệunhândântệvàvụmualạiquyềnkinhdoanhcủaBritishColumbiađốivớicửahànggàránKentuckyvàonăm1983.Luôngặpmaytrongcácvụlàmănvềnhàhàng,bấtđộngsản,kháchsạnvàcửahàngthứcănchosinhvậtcảnh,lầnnàyToigo–đứaconcủahồPowellnổitiếng–lạimuốnmuaExpo‘86đểtiếnhànhxâydựngmộtsòngbạctheomô

hìnhtạiLasVegas.

DùToigochưabaogiờđưaramộtgóithầuchínhthứcnàochomảnhđấtđónhưnggiờđâyôngđangnỗ lựcđểmởramộtcuộccạnh tranhmớivớiConcord Pacific – công ty vừa thắng trong cuộc đấu thầu cách đây mộttháng.ToigothôngbáovớigiớibáochírằngnhómcủaLýGiaThànhđangthảo luận chi tiết về việc phát triển với Tập đoàn Doanh nghiệp BritishColumbia.ToigolàđồngminhthânthiếtcủaVanderZalmvàvớitháiđộtựtinvềchínhtrị,ToigođãphátbiểukhôngnhằmvàomảnhđấtExpo‘86mànhằmvào toànbộ số tài sảndoTậpđoànDoanhnghiệpBritishColumbiaquảnlý,sốtàisảntrịgiákhoảng500triệunhândântệ.Đểđạtđượcmụctiêunày,Toigokhôngtiếnthẳngđếnchiếcghếquyềnlực–nộicáccủaVanderZalmmàđivòngthôngquaTậpđoànDoanhnghiệpBritishColumbia.

Đối với những chính trị gia đối lập trong cơ quan lập pháp củaBritishColumbia,lờiđềnghịmuộnmàngcủaToigochỉđơngiảnlàmộtsựcốgắngche đậy của chínhVanderZalmđể gây trở ngại choLýGiaThànhvà vụmuabánđangdiễnra.TrongkhiđónhữngchỉtríchtạiHồngKônglại tậptrungvàovấnđềchủngtộc.Cuốicùng,nộicácđãcốtránhcuộctranhluậnbằngviệc từchốiToigodo lỗi thờigian.Nộicácchohay,chỉđơngiản làToigonộphồsơdựthầuquámuộn.VụviệccủaToigođãchứngminhmộtđiềuđólànhữngsuynghĩlẫnhànhđộngcủaBillVanderZalm–chủsởhữucủacôngviêngiảitríFantasyGardens–dườngnhưbắtnguồntừnhữngcáikhôngtưởng.HiểnnhiênvớiviệccốgắngsiếtchặtngườiphátngônchínhtrịchomìnhđểgiànhgiậttoànbộmảnhđấtcủaExpo‘86vàcácbấtđộngsảnkhác,ngàiThủtướngđãbịkhiểntráchmộtcáchthẳngthắnvàcôngkhai.

DùkhôngcònToigocảnbướcnữanhưngphảnđốivềvụmuabáncủaLýGiaThànhvẫnkéodàidaidẳng.Chính trịgiaĐảngTựdovà lànhàpháttriểnbấtđộngsảnGordonGibsonchuachátphànnànrằnglợinhuậnròngtừ

thỏa thuận này sẽ đặt 1/6 thành phố Vancouver dưới sự sở hữu của mộtngười nhỏbé.Thất vọngvì ông ta không thể tựmình giànhgói thầumộtcáchthuyếtphụchơn,Gisoncũngchorằng:“Nếucómộtphầnthưởngchosựngudốt,việcbánmảnhđấtlàứngviênhàngđầutrongnăm1988.”ThậmchíPeterNewman,một nhàvănCanada theo chủnghĩa dân tộc cũngvàocuộckhiviết trêntuầnbáoMacleancủaôngnhưsau:“Với tưcáchlàmộtthươngvụbấtđộngsảnbéobởthìvụnàychỉxếpsauvụthỏathuậndoPeterMinuit, một thương nhân người Hà Lan tiến hành khi ông này mua đảoManhattantừngườiIndiansvớigiá24đôla.”CùngquanđiểmvớiNewman,Paul George của tổ chức Western Canada Wilderness Society phát biểu:“ĐâylàvụmuabánbấtđộngsảndởnhấttừtrướcđếnnaytạikhuvựcBắcMỹ,ngoạitrừviệcbánđảoManhattanvìáplựcquânsự.Họbánmảnhđấtcònrẻhơncảgiácủanhữngđồvậtbịcháydởđểkiếmmộtchúttiềnnhưngthànhphốsẽphảigánhchịuhậuquảlâudài.”

Vớibầukhôngkhícăngthẳngnhưvậy,cácnhàbìnhluậncủaHồngKôngđã lên tiếng ủng hộ Lý Gia Thành. Bernard Fong của tờ South ChinaMorningPostđãkhôngtiếclờichỉtríchnhữngngườiphêphánLýtrongmộtbàiviếtvàotháng6năm1988,đạiýlà:VancouverdùsaocũngchỉlàmộtngôilàngcốtạodanhtiếngnhưlàmộtthànhphốsôiđộngvàpháttriểnnhấtởToronto, phía tâyCanada.Thành công củaLýGiaThành trongvụmuabánbấtđộngsảntrịgiá2,35tỷnhândântệ(khoảng15tỷđôlaHồngKông)đãđóngmộtdấumốctrongcuộcđấutranhcủathànhphốkhicốtrảlờicâuhỏi liệu thành phố này có hoàn toànmở rộng cửa cho người châuÁ haythành phố phải bảo vệ những di sản của ngườiAnglo Saxon không.Vàotháng4năm1988khiMessrsLý,LýTriệuCơvàTrịnhDụĐồnghoànthànhvụmuabánbấtđộngsảnlớnnhất tronglịchsửcủaBritishColumbia,mộtcảmgiác lo sợ bao trùm toàn thành phố.Những kẻmị dân công khai chỉtríchthấtbạicủaEdennhưngtrongthựctế,vụmuabánnàylạimởramộtcơ

hộimới.NhữnglờiđảkíchrằngCanadađãbịbánvẫntiếptụcthúcgiụcmộtnhàbìnhluậnviếtvềtínhđanghi,hiểmhọangườidavàngvàsựphânbiệtchủng tộcmột cách rõ ràngđãbộc lộ tínhgiả tạocủangườiCanadadướimộtvỏbọckhoandung.NhưngtrongmộttỉnhnhưBritishColumbia–mộtnơicómốiliênhệvớinướcAnhngaytrongcáitêngọicủamình,cảmgiácyêumếncũngnhưtìnhyêudànhchonhữngngàyhuyhoàngkhôngbaogiờbịlãngquên.

NhậnthấybầukhôngkhíphảnđốingườiTrungQuốccóvẻnhưđanglanrộngngàycàngmạnhmẽtạiBritishColumbia,mộtvàinhânvậtquantrọngtại địaphươnggợiý rằng có lẽVancouvervẫn còn có cái nhìn thiển cận.GordonCampbell,ThịtrưởngthànhphốVancouver,mộtngườicốgắngđưaramộtcáinhìntíchcựchơnchovấnđềnàychorằng:“Điềukhókhănnhấtmàtôicầnphảivượtquavớitưcáchthịtrưởngthànhphốlàtạoramộtcảmgiác tin tưởngchocưdân thànhphốvàkiểmsoát toànbộhoạtđộngđangdiễnratrongthànhphố.Trênthựctế,bạnphảilàmchohọnhớrằngchúngtacóthểpháttriểnthànhphốthôngquaviệcxemxétmộtvàisựpháttriểnởkhuvựcbờbiểnphíabắccủaFalseCreekvàchúngtađangmanglạilợiíchchocộngđồng.”MichaelGoldberg,mộtnhàquan sátkỳ cựungườiHồngKôngvàlàgiáosưđạihọctạiBritishColumbianêurõquanđiểmcủamìnhtrongnhữnglờinhậnxét:“Chúngtathậtsựvừachuyểntừmộtđịađiểmnhỏtớimộtkhuvựclớn.Vàsựthayđổiđódiễnranhanhchóngchỉtrongvònghainăm.Mọingườicócáinhìnquáhạnchếvàđiềunàycầnphảithayđổi.Sựphânbiệtchủngtộcngấmngầmmàchúngtachứngkiếntrongthờigianqualàtriệuchứngcủanó.Chúngtađãtrởthànhmộttỉnhlỵmangtầmquốctếhơnbấtkỳthờiđiểmnào”.LýGiaThànhcócáchxửtríthậntrọnghơnvớinhữngkẻđặtđiều.Thayvìphátbiểuthànhkiếnvềphânbiệtchủngtộc,LýGiaThànhchỉnóimộtcáchđơngiản:“100%vốncủachúng tôi sẽkhôngphảitừCanada.Điềuđócónghĩalàsẽcónhữngkhoảnđầutưmớithayvì

chuchuyểnnhữngđồngđô-lađầu tưđãcó.Việcđầu tưmớinàysẽ tạoranhiềucơhộikinhdoanhhơnchocưdânthànhphố.Thêmvàođó,mộtđộingũchuyênnghiệpgồmcáckiếntrúcsư,kỹsư,nhàquảnlývànhàthầusẽlànhữngngườisinhraởBritishColumbia.”ThựcraLýGiaThànhđãlàmdịucuộctranhcãiđirấtnhiềuvàtậptrungđưaracáchnhìnkhảquanhơn.Ôngnói:“Tôicảmthấyrấtmừngtrướcphảnứngcủadưluận.99%cưdânởđâycảmthấyvuimừngvàchàođónchúngtôitớivớidựánnày.Nếunhữngchỉtríchmangtínhtíchcựcthìđiềuđórấtcólợichochúngtôivàgiúpchúngtôihoànthiệnhơn.”

Tuyvậy,việcbảnthânLýđãphảiphòngbịkhiếnôngrấtngạcnhiên.RốtcuộctrongýnghĩcủangườiTrungQuốc,Canadalàmộtquốcgiađầylòngtrắcẩnkhingườidâncócáinhìnủnghộđốivớinhữngngườinướcngoàitìmkiếmnơinươngtựa.Tấtcảcácngânhàng,doanhnghiệpvàchínhquyềntạiCanada cảở cấp tỉnhvà cấp liênbangđều coi trọngcácnhàđầu tưnướcngoài.VàtrongmộtmôitrườngkinhdoanhtựdocủaBritishColumbiavàAlberta,nếubấtkỳaihộitụđủcácphẩmchấtcủangườithíchkiếmtiềnthìchắcchắnđólàLýGiaThành.

Cùngmộtlúc,LýGiaThànhkhôngchỉbịvướngtrongvụmuabánmảnhđấthộichợtriểnlãmmàcònphảigiúpxoaychuyểntìnhthếởmộtcôngtyđang rất cần vốn, Công tyHuskyOil tại Alberta. Công ty này đang phảingừnghoạtđộngvìthiếuhụtgasvàdầuhỏa.Vàonăm1987,saukhikhảosáttoàncầuvềnhữngcơhộiđầutưhợplývàcóthểsinhlời,đặcbiệtlàởchâuÂuvàMỹ,LýGiaThànhthiếuvốntrầmtrọng.Mộttrongnhữngmốiquan tâm đặc biệt của Lý Gia Thành là đầu tư vào các tài nguyên thiênnhiên.ViệcđầutưvàolĩnhvựcnàyphùhợpvớixuhướngkinhdoanhnănglượngcủaLýGiaThành,đồngthờibổsungvàodanhmụcđầutưcủaLýtạiTrungQuốcvàHồngKông.Ôngchiasẻ:“Mộtvàingười thíchđầutưvào

nhàhàngvàđịaốc.Tôithíchđầutưvàonănglượngvìnólànhucầuthiếtyếucủacuộcsốnghàngngày.”CóvẻnhưLýGiaThànhrấtưuáiCanada.Ôngkhôngbaogiờđể tuộtcơhộicangợiđấtnướcnày:“TôicócảmtìnhđặcbiệtvớiCanada.Đólàmộtquốcgiagiàutàinguyênthiênnhiênvàcôngnghệtiêntiến.Canadalàmộtquốcgiarộnglớnvớidânsốít,vìvậycórấtnhiềucơhộilàmăntạiđây.Nhưngđốivớitôi,tàisảnlớnnhấtcủađấtnướcnàychínhlàconngườiCanada.Tôithấyhọsốngrấtcôngbằng.”

Cuốicùng,trongquátrìnhtìmkiếmcácdựánnănglượngởnướcngoài,LýGiaThànhđãchọnvịChủtịchngườiScotlandcủaCôngtyHuskylàBobBlairvàngừngcuộctìmkiếm.TheoLýnhậnxét:“Ôngấylàmộtđốitácphùhợpvớitôi.TôiđặtniềmtinởBlairvàsẽnghetheocácchỉdẫncủaôngấy.Blaircóbamươisáunămkinhnghiệmkinhdoanhnănglượng.Vìvậytôicóthểtintưởngởcácquyếtđịnhcủaôngấy.”Trongkhiđó,BlaircũngkhôngtiếclờicangợiLýGiaThành:“ÔngLýnổitiếnglànhânvậttàichínhmạnhnhấtvàcôngbằngnhấtHồngKông.”

Ngày22tháng4năm1987,HuskyOilđãkýmộthợpđồnglịchsửvớiLýGiaThành.Theo lệ thường,LýGiaThành sẽ trở thành nhà đầu tư chính.ThôngquachinhánhcủaHòaKýHoàngPhốlàCôngtyTráchnhiệmDầumỏUnionFaith,LýGiaThànhđãmua43%cổphầntrịgiá484triệunhândântệ–sốcổphầntươngđươngTậpđoànNova,côngtymẹcủaHuskyOil.Trongkhiđó,đốitáclâunămcủaLýGiaThànhlàNgânhàngThươngmạiCanadian Imperial Bank đãmua 5% cổ phần. Thậm chí, sự gópmặt củaVictorvới9%cổphầnđãnângtổngsốcổphầncầncócủagiađìnhhọLýlên52%.VềviệcđầutưcủaVictor,LýGiaThànhchohay:“Victormuacổphầncủamìnhbằngsố tiền tôicho,và tấtnhiênnóđượctựdobiểuquyếttheoýmình.”

ĐốivớiHusky,cuốicùngvụthỏathuậncũngchỉlàviệcchuyển1,1triệu

nhândântệvàotàikhoảncủacôngtytronglúctúngthiếu.NóthậmchícònmanglạilợiíchchongườimôigiớivụthỏathuậnBillRichards,nguyênChủtịchTậpđoànDầukhíDome–đốithủcạnhtranhcủaHusky.Nhiềuhơn1triệunhândântệ,đólàsốtiềnthùlaotrảchoRichardskhiôngnàygópphầngiúpLýGiaThànhvàBlairhợptácvớinhau.RichardsđãbàytỏsựngưỡngmộđốivớiLýGiaThành:“ÔngLýcómộthàngdàinhữngngườingưỡngmộ.Ôngấyđượcmọingườinểtrọng.ĐiềuđócónghĩalànếuôngấynghĩCanadađángđểcácượcthìnhữngngườikháccũngsẽnghĩnhưvậy.”

NếunhưLýGiaThànhđangtìmkiếmnhữngngườiủnghộtạiAlbertathìvàocuốinăm1988,ởbênkiabiêngiới, tạiBritishColumbia,ông lạiphảiđốimặtvớinhiềusựphảnđốitừnộicáccủaVanderZalm.Đâylàkếtquảcủamộtnướccờ thiếu thận trọngmàngườigây rakhôngaikhácchính làcontraicủaLý–Victor.

NgoàiviệcđảmtráchchứcvụChủtịchConcordPacific,Victorcũngbậnrộnvớiviệcđiềuhànhcôngtyriêngcủamình,GrandAdexvàlàđốitácvớiTerryHui,contraicủaK.M.Hui–mộtngườicómáumặttronggiớikinhdoanhbấtđộngsảnvàvậntảitạiHồngKông.VictorvàTerrytrởthànhbạntạiCaliforniakhicảhaiđanghoànthànhviệchọctạitrườngđạihọc.SauđóTerrychuyểnđếnVancouverđểlàmviệcchocha.CũngtrongthờigiannàyTerryvàVictorcùnghợp táckinhdoanh.Trên thực tế,Terry sẽ trở thànhgiámđốccủaConcordPacifickhiTerryvàchaanhtayêucầucổphầntrongdựán.

Trướcđórấtlâu,VictorvàTerryđãrơivàomớhỗnđộnnhữngmốiquanhệ công chúng rắc rối và kéo theo cảLýGiaThành.Trung tâm của cuộctranhcãilàcácdựánmàcảhaichungquyềnquảnlýnhưRegattaCourt,gầnkhu đất Expo ‘86 và vườn Cambridge, gần Tòa thị chính thành phốVancouver.VớimộtthịtrườngbấtđộngsảnnóngnhưVanouver,Victorvà

Terry dự định bán cácmảnh đất này bằng cách chia nhỏ chúng ra – 216mảnhtạiRegattaCourtvà180mảnhtạivườnCambridge.Liệuđócóphảichỉlàdựđịnhnhưsaunàyhọđãlýgiảihaykhông?

Thậtsựhọsẽcónhiềulýdođểgiảithíchchohànhđộngcủamình.Vàongày 9 tháng 9 năm1988,mỗimột dự án phát triển thuộc quyền quản lýchungcủaTerryvàVictorđềuđượcbánhếtnhẵn,thậmchícáccănhộtrởthànhnhucầu“nóng”trênthịtrườngbấtđộngsản.

Quảthựcphảnứngdiễnrarấtmaulẹ.ĐốivớirấtnhiềungườiởBritishColumbia,nhữngvụmuabánnàycàngkhắcrõkháiniệmđãănsâuvàotâmtríhọ rằngngườiTrungQuốcđangxâmlấnkhắpnơi.TạiVancouver,nơinhữngngôinhàmớixâyđượcbánchongườidânlàrấthiếm,cưdânởđâyrất giận dữ vì họ chưa bao giờ có cơ hội tham gia đấu thầu.Marc Edge,phóng viên của tờ Vancouver Province, đã ghi tên vào danh sách nhữngngườichờmuanhàthôngquamộtnhàpháttriểndựánlàCôngtyBấtđộngsảnPolygon.Khingàyđấuthầudiễnra,côngtynàyđãhứavớiEdgelàhọsẽgiữ liên lạcvớiôngviệcmuamột cănnhà.Nhưngcuối cùng, chẳngaitrongcôngtynàyliênlạclạivớiEdge.KhiEdgekhámpháracácnhàđầutưHồngKôngđãmuatoànbộcáccănnhàđó,ôngbiếtrằngmìnhđãcóvấnđềđểviết.

CraigAspinall,ngườiđạidiệncủaConcord,đãtừngbướcthựchiệnviệcđưaracácgiámsátmangtínhchấtmạohiểm.ThựcraVictorvàTerryđịnhđưaralờimờichocáccănnhàtạiHồngKôngvàVancouvertrongcùngmộtngàymàvụđấuthầudiễnra.Aspinallchorằngthậtkhôngmaykhikhôngmộtaichúýđếnsựchênhlệchmúigiờgiữahaithànhphố,HồngKônghơnVancouver tớigầnmộtngày.Cáccănnhàđãbánhết tạiHồngKôngngaytrướckhinókịpvượtquaTháiBìnhDương.

DùcógiảithíchthếnàothìVictorcũngphảithừanhậnsailầmngớngẩn

củamình,đặcbiệt làkhi thươngvụExpo‘86vẫncòn làmộtvấnđềnhạycảm.Trướcsứcnóngcủadưluận,Victorđãthúnhận:“Tôichưathậtnhạycảmvớicảmgiáccủangườidânđịaphươngvàtôiđãsailầmkhiđánhgiáphảnứngcủathịtrườngcũngnhưnhucầurấtlớnđốivớidựán.”

ĐượctiếpđộnglựctừviệchìnhảnhcủaLýGiaThànhbịảnhhưởng,tiếpsauđó, tháng1năm1989,BillVanderZalmvậnđộngmởlạivụđấu thầumảnhđấtExpo‘86dùLýGiaThànhvàchínhquyềnBritishColumbiađãkýhợpđồng thươngvụnày.TheoVanderZalm,LýGiaThànhđangdựđịnhđánh cắp mảnh đất và bỏ túi lợi nhuận bất chính. Trong khi đó, Lý GiaThànhchưabaogiờcóýđịnhtừbỏsốbấtđộngsảnnày.Vàotháng1năm1990ConcordPacificsẽbán4hacủacôngtymẹBritishColumbia(BritishColumbiaEnterpriseCenter),baogồmPlazaofNationsvàbấtđộngsảntạicác thủđôvà thànhphố lớn thuộcsởhữucủamộtông trùmbấtđộngsảnngười Singapore thuộc dòng họWidjaya TrungẤn nổi tiếng là PeterOeiHongLeong.Giábáncủacácbấtđộngsảnnàylêntới40triệunhândântệ–đủđểchitrả80%sốtiềnmặtcủatoànbộmảnhđấtExpo‘86.

VanderZalmcòn cómộtmối lo khác.Đó là vấnđềvềmôi trường củamảnhđất.Bảnthânmảnhđấtđãlàmộtkhuvựccôngnghiệp,cácmẫuphântíchđấtgầnđâychothấymứcđộônhiễmcácchấthữucơdễbayhơiởmứccao,nhưcácchấtxi-a-nua, chì, asen,đồng, thiếc,hydrocarbon thường tìmthấytrongnhựađường.Chiphíchoviệctrunghòavàtẩyrửacácchấthóahọctừ15-50triệunhândântệ.ĐiềuámảnhVanderZalmlàchiphíchoviệckhửđộcngàycàngtăng.ÔngtamuốnVictorchitrảnhữngkhoảnnàynhưngvụmuabánđãbaogồmkhoảnchiphínày.DườngnhưVanderZalmmuốnmởlạicáccuộcđàmphán.

DùlýdocủaVannderZalmlàgìđinữathìrõràngôngcũngđanggâyramộtvụ tranh luậnầm ĩ.Victor chobiết: “Nókhôngphải làmónquànăm

mớiđẹpnhấtmàtôitừngnhậnđược.”NhưngVanderZalmcũngkhôngđạtđượcgìcả.ConcordPacificcórấtnhiềuluậtsưvàchuyêngiatronglĩnhvựcnàyđểkhướctừkẻgâychiến.Cuốicùng,vàomộtbuổisángVictorđãrờiFantasyGardensđểđáp lạichuyến thămcủaVanderZalm.Victorchỉđơngiảnmuốnđượccoinhưmộtcôngdânbiếthợptác.ĐiềuchủyếulàVictormuốn khuyên nhủ Vander Zalm về các nghĩa vụ hợp pháp đối với địaphương.

VanderZalmđủkhônngoanđểphảnbáclạirằngôngchưabaogiờcóýđịnhđưarađềnghịđàmphánlạitrước.DùđúnghaykhôngthìquyếtđịnhnhượngbộchỉlàquyếtđịnhduynhấtcủaVanderZalm.BrianCalder,PhóChủtịchHộiđồngquảntrịCôngtyBấtđộngsảnGreaterVancouverđãgiảithích:“Khicáchợpđồngcủabạnbịcoilàkhôngđủtiêuchuẩnhoặcaiđóchợtnảyraýnghĩcầnxemxétlạicácvấnđềđangtrongtiếntrìnhthựchiệnthìvốnđầutưsẽkhôngđượctiếptụcrótvàocáchợpđồngđónữa.”

Cuốicùng,VanderZalmcũngkhông tiếp tụcngángchândựánnữa,vụmuabánmảnhđấthộichợtriểnlãmsẽtiếnhànhnhưdựđịnh.TấtcảnhữngviệccònlạicầnlàmlàhộiđồngthànhphốVancouversẽraquyếtđịnhđồngýchodựánxâydựngcôngviên,khudâncư,các tòanhà thươngmại,haitrườnghọc,támnhàtrẻ,mộttrungtâmdànhchocộngđồng,cácnhàhátvàhaikháchsạncủaConcordPacific.RichardHubert,kỹsưtrưởngvàlàmộtngườigốcCaliforniadicưđếntâyVancouvernăm1974,khônghềmảymaycómộtgiâyphútnàonghĩtớisựthấtbạicủadựán.RichardHubertchobiết:“MộttrongnhữngyếutốthenchốttrongthiếtkếcủaPacificPlacelàchúngtôithiếtkếcáccôngviênđầutiênvàsauđólàcáctòanhàđểtậndụngnhữngkhônggianmởnày.Thôngthườngcácnhàquyhoạchđặtmộtmớnhàcaotầngvàcáicònthừalạithìhọgọilàcôngviên.Vídụtuyệtvờiminhchứngchođiềunày làcôngviênTrung tâmtạiNewYork.Bạncó tấtcảcáccấu

trúc vĩ đại tạo nênmột thành phố và tất cả những cái đó lại tạo nênmộtkhônggianđôthịtránglệ.ĐiềulàmchoVancouvertrởnênđộcnhấtvônhịchínhlàkhảnăngtrởthànhmộtthànhphốlớnnhưngvẫnchúýđếnvấnđềmôitrường.DựáncủaConcordkháccácdựánkhácbởinóbảovệđượcmôitrườngcũngnhưkhảnăngtiếpcậnánhsángvànước.Hệthốngkhônggianmở, các con đường đi bộ và công viên liên kết nhau.Bạn chỉ có thể làmđượcđiềuđóvớimộtdựánlớn.”

Tuynhiên,cuốitháng11năm1989,cácchươngtrìnhcủadựáncầnmộtvàisựđiềuchỉnh.ConcordPacificphảichỉđạoPacificPlacegiảmcungcấpcáckhunhàởnhưkhuyếncáocủaCraigAspinallrằng“cácquanđiểmbảothủtạimộtthànhphốcảngvenbiểnphíatâycần1,4triệu”.Dựánhiệntạibaogồm7.500cănhộvớitổngdiệntích1.080.000m2nhưngcáctòathápvăn phòng ban đầu có 42 tầng phải giảm xuống 34 tầng. Theo Aspinall:“Chúngtôichorằngđềxuấthiệntạivôcùnghợplýnhưngmộtvàicánhânchorằngnóthiếutinhtếvàkémhứngthúsovớiđềánbanđầu.”ÔngcũnggiảithíchthêmrằngýtưởngbanđầulàtạoramộtthànhphốViênởbờbiểnphíatây,tuynhiên“rấtnhiềungườisẽkhôngnhìnthấycácbếnphà,họchỉthấycáchàobaoquanhvàmộtkhunhàẩndật.”

Bấtchấpđiềuđó,LýGiaThànhrấtphấnchấnvềướcvọngmớicủamình.ÔngthấyrằngPacificPlacelàmộttrongmườidựánhợptáclớnnhấttronglịchsửcủaTrườngGiangThựcNghiệp.Lýchobiết:“DựánnàyrấtquantrọngđốivớichúngtôivànhữngtácđộngcủadựánđốivớidanhtiếngcủachúngtôitạiBắcMỹlàrấtquantrọng.Dựánnàysẽđạidiệnchomộtcơhộiđầu tưquantrọng.Nókhôngchỉ là thànhcôngvềmặtkinhdoanhmàcònmanglạidanhtiếngchochúngtôi.TácđộngcủaPacificPlacesẽrấtlớn.Khimọingườibiếtrằngtôiđangtrongmộtthươngvụlớnvàcảmthấytintưởngvào British Columbia, họ sẽ hiểu rằng có một lý do sâu xa nào đó.Mọi

ngườiởĐôngÁsẽtiếpbướctôi.VàchínhquyềncủaBritishColumbiađãthểhiệnrõtínhiệuchàođóncácnhàđầutưnướcngoài.”

Đối với LýGia Thành, bước đột phá của ông vàoCanada làmột lẽ tựnhiên.MộtphầnlàdoquyềncôngdânCanadacủaVictor(cóđượcdocácvụđầutưlớnởtrongnướccủaLýGiaThành),phầnnữalàcáccơhộiđầutưlớn được củng cố bởi các quy định ngày càng rộng rãi của Chính phủCanada.KhiĐảngBảothủTiếnbộcủaBrianMulroneylênnắmquyềnsuốtnhữngnăm80củathếkỷXX,Canadađãmởcửathịtrườngchocácnhàđầutư nước ngoài. Trong khi Lý Gia Thành nói về việc đầu tư tiền của vàoCanada, ông đã bắt đầu hướng tầmmắt về phía nam – nướcMỹ. LýGiaThànhnhậnthấycáccơhộicũngnhưtháchthứclớnhơnởphíanam.Nóimộtcáchchínhxác,sovớimộtnướcMỹcócơsởhạtầngkinhtếphứctạpcùng260triệudânthìCanadaquánhỏbétrongkhuvựcTháiBìnhDương.ThậmchíngaycảHồngKônglúcnàycũngbịxemnhưlàkhôngmangđếncho Lý Gia Thành các cơ hội đầu tư nữa. Việc Lý Gia Thành và nhữngngườibạncủaôngthâmnhậpvàoMỹchỉcònlàvấnđềthờigian.Vàcũngchỉ làvấnđề thờigian trướckhiLýGiaThànhnếmtrảivịđắngcủanướcMỹtronghaithươngvụrủiro.

SauhaithươngvụchínhvớiHuskyOilvàkhuđấtdànhchohộichợtriểnlãmtạiVancouverLýGiaThànhđãsẵnsànghợp tácvớiMỹ.KhôngnhưmộtnướcCanadađìnhtrệvàmắckẹttrongsuythoáikinhtếvớinhữnglolắngvềhợptácvàchính trịkhichỉđạokinh tế,nướcMỹđượccoi làmộtnhàkhocủacôngtysảnxuấtkẹo.Nósẽvẫychàobấtcứngườinàomuốnchinhphụcngành thươngmạivàđủkhảnăngđể tạonên thươnghiệu trênđấtMỹ.Mặtkhác,Mỹcũnglàmộttậphợpđángkinhngạcnhữnggiađìnhvàcánhânxuấtsắctrongviệcbiếnýtưởngthànhsựgiàucóvàthịnhvượng.ỞMỹcóvôsốtỷphúnhưgiađìnhWaltoncôngbốsởhữuđến25,3tỷđô-la

Mỹvàonăm1995,nhiềugấp4 lầnsố tài sảncủaLýGiaThành;giađìnhMarssởhữu9,2tỷđô-laMỹvàgiađìnhduPontscũngsởhữuđến8,6tỷđô-laMỹ.ĐólàcònchưakểđếntriềuđạicủaanhemnhàBass,cácdònghọRockefellers, Dorrances, Mellons, Cargill MacMillans, Heart, Haas vàKochs.

QuảthựcởtrongmộtthếgiớinhưvậythìkhôngkẻđánhbạclớnnàođếntừmộtthuộcđịanhỏbéởNamTrungQuốccóthểmongthâmnhậpvàchạmđếnnhữngvụlàmănbéobở.MỹlàmộtnơimànếucósựtồntạicủanhữngdoanhnhâncóýtưởngkỳquặcnhưBillVanderZalmthìtinhhoacủamộtdoanhnghiệpkhông thể tìmđượcđườngđến cácvụmuabánquan trọng.ChắcchắnởMỹcũngcóphầnchocácanhhềnhưngkhôngaitrongsốhọtrởthànhtỷphú.

Dùtrongnăm1990LýGiaThànhđãsẵnsàngđầutưnhưngônglạiởthếtiếnthoáilưỡngnankhichưatìmđượcphươngthứcphùhợpđểtiếpcậnmộtthị trườngđồsộnhưthị trườngMỹ.Vìvậy,Lýđãbắtbuộcphải lựachọnkinhdoanhtrêncáclĩnhvựcmàđộingũnhânviêncủaôngcóđủthôngtinvàsựhiểubiếtcầnthiết.KhônggiốngnhưRupertMurdoch,LýGiaThànhluônthểhiệnsựkiêntrìcủamình.CácnhânviêncủaLýGiaThànhđãtiếnhànhnhữngnghiêncứucầnthiếtmộtcáchhiệuquảvàhữudụng.NếuaiđótrongsốnhânviêncủaLýGiaThànhmuốntrởthànhmộtngườiđiềuhànhchuyênnghiệpkỳ cựu thì đó chính là các con trai củaông.Quả thực,vớimongmuốnđầutưvàoMỹ,LýGiaThànhđangtìmkiếmcơhộiđểgiúpcáccon trai lĩnh hội từng bước khóa đào tạo. JohnMulcahy,một chuyên giaphântíchcủaPeregrineBrokerageLimitedchorằngđólàcáchtốtnhất,ôngnói: “Một vài người tỏ ra nghi ngờ về khả năng của các con trai LýGiaThành.NhưngLýGiaThànhcómộtcâunóidứtkhoát.Ôngấyđangđặtcáccontraimìnhnơiđầusóngngọngió.”

Trước tiên Lý Gia Thành thử thách Richard Lý Trạch Khải (sinh năm1966),dùngườiconthứhainàychưabaogiờlàcánhtayđắclựcchobấtkỳai.DùhòađồngvàtrựctínhhơnVictor,Richardvẫnnhớnhữngngàymìnhbướcchânvào thếgiớikinhdoanh–đó làviệc thamdựcáccuộchọphộiđồngquảntrịcủacha.Richardchobiết:“Quảthựctôikhôngchỉ thamgiacáccuộchọpcủahộiđồngquảntrịmàtrongcácbữaănchúngtôikhôngnóigìnhiềungoàiviệcbànluậnchuyệnkinhdoanh.”

Quá trìnhhọc tậpmang lại choRichardkhảnăngđộc lậpvà sựbềnbỉ.TrênthựctếngaytừkhiRichard13tuổi,LýGiaThànhđãgửicontraimìnhđếnmột trườngdựbịđạihọcởMenloPark,California.Vì trườngnàychỉphụcvụsinhviênvàobanngàychonêncáccôbé,cậubéphảisốngtrongcáccănhộchothuêmàkhôngcóngườihầuvàngườinấuăn.Richardnhớlạinhữngngàyhọcdựbịđạihọc:“Nóquảlàđịangục.TiếngAnhcủatôikhôngtốtlắm.Đólàmộttuầntrướckhitôibắtđầuhọcrántrứng.TôinhanhchóngbiếtvềchươngtrìnhSwansonvàLeMenu.Hãytintôibiếttừngloạigiavịcủamộtbữatốitrêntruyềnhình.Tôikhôngmấyhạnhphúc.Thậmchí,dù không cómột đầu bếp người TrungQuốc nào và ai đó chỉ đường thìRichard vẫn vượt qua được.Đó là kiểu củaCalifornia và là kiểu củamộttrường trung học danh tiếng.” Sau đó, khi chuyển đến Đại học Stanford,RichardđãcảmthấythoảimáihơnvìởđâyanhđượcgặpgỡrấtnhiềusinhviênchâuÁ.

SaukhitốtnghiệpĐạihọcStanfordvớitấmbằngkỹsưcôngnghệthôngtinvàkinhtếhọc,rồivừatheođuổiviệchọcởtrườngĐạihọcHarvardvàtrườngKinhdoanhLondon,RichardchuyểnđếnTorontovàlàmviệcvớitưcáchchủngânhàngđầutưvớiTậpđoànĐầutưGordon.Richardlàmviệcởđóbanămvàđãtrởthànhvịchủtịchhộiđồngquảntrịtrẻnhất,đốitáctrẻnhấtcủabấtkỳngânhàngđầutưnàotạiToronto.

Sau đó, LýGia Thành gọi Richard về nước.ÔngmuốnRichard trở lạiHồng Kông làm việc chomình. Richard nhớ lại sự việc này diễn ra vàotháng1năm1990:“ChatôikéotôitừTorontovềvànóirằngtôinênkiếmmộtthánglươngcaocuốicùngtạiTorontovìchínhsáchtiềnlươngcủaôngchỉtrảchotôi10%sốtiềnlươngmàtôinhậnđượcởthángcuốicùng”.LýGiaThànhcũngmuốnRichardtìmkiếmmộtthươngvụtạiMỹ.MộtđốitácsẵncóchínhlàcôngtycủaRichard–TậpđoànĐầutưGordon.DùRichardđãtrởlạiHồngKôngvớitưcáchgiámđốcđiềuhànhỦybanQuảnlýquỹhợptáccủaHòaKýHoàngPhố,quỹnắmgiữ2,3triệuđô-laHồngKôngcủacácvụđầutưtrongđếchếđồsộcủaLýGiaThànhthìRichardvẫncónhữngmốiliênhệkhăngkhítvớiTậpđoànĐầutưGordon.BảnthânLýGiaThànhcũngvậy.CôngtyHòaKýHoàngPhốcủaôngchiếm5%sốcổphầntrongngôinhàđầutưtrongkhingânhàngCIBCchiếm26%sốcổphần.Nhưvậy,vớikinhnghiệmvàđộ thôngminhđáng tin cậy củaRichardvềTậpđoànĐầutưGordontạicácvănphòngcủatậpđoànnàyởTorontovàNewYorkthìgiađìnhhọLývềcănbảncóthểtiếnhànhđầutưvàoMỹ.

Đếntháng7năm1990,LýGiaThànhvàTậpđoànĐầutưGordonhợptácvới nhau trongmột thương vụ.Đó làmột vụ giao dịch để điều hànhmộtcôngtymuabáncổphiếucótênlàGordonAmericaL.P.TậpđoànĐầutưGordonvàđếchếcủaLýGiaThànhmỗibênnắmgiữ50%sốcổphần.Đặcbiệt,côngtyđãmuamộtlượngcổphiếutrịgiá3triệuđô-laMỹtừHiệphộiTiếtkiệmvàChovayCaliforniaColumbiaởBeverlyHills,California.Đâylàmột trongnhữngcông ty tiếtkiệmvàchovay lớnnhấtvà thunhiều lợinhuậnnhấttạiMỹ.LýGiaThànhvàTậpđoànĐầutưGordon,mỗibênsẽchịu150 triệuđô-laMỹ trongkhicấpmột sốvốn tươngđương trịgiá2,7triệuđô-laMỹdướidạngmộtkhoảnvay10nămtừColumbia.Về50%sốcổphần của Lý Gia Thành, 40% trong số này sẽ thuộc sở hữu của TrườngGiangThựcNghiệp,40%sẽthuộcsởhữucủaHòaKýHoàngPhốvà20%

cònlại(tươngđương10%sốcổphầncủatoànbộvụmuabán)sẽthuộcsởhữucủaLýGiaThành.ĐólàbướcđiquantrọngđầutiêncủaLýGiaThànhtrênđấtnướcđượcmệnhdanhlàquốcgiagiàucónhấtthếgiới–mộtbướctiếntựnhiênchobấtkỳmộtôngtrùmtưbảnnào.NgoàiviệctạocơhộiđểchuyểnmộtvàidựánđầutưrakhỏiHồngKông,thỏathuậncủaColumbiacũngtạonhữngcơhội tiềmnăngchoLýGiaThànhvàcáccôngtyđầutưthươngmạivềbấtđộngsảnvànănglượngcủaLýGiaThànhtiếpxúcvớihơn300doanhnghiệphàngđầutạiMỹđangcầnvayvốn,đặcbiệtlànguồnvốn từ quỹ California Columbia. Đó là những công ty tên tuổi như RJRNabisco,CôngtytruyềnthôngMcCawCellular,PacificLumbervàWickes.

RichardLýđặcbiệtsaymêvụkinhdoanhđầymạohiểmnày:“Chúngtôithấyrằngviệcđầu tư lầnnàymởracánhcửađểđầu tưvàoMỹcũngnhưtiếpcậnnhiềuhơnvớicáccơhộiđầutư”.SimonMurraycũngđồngtìnhvớicáchnhìnnhậncủaRichard:“YếutốlớnnhấttrongvụthỏathuậnlầnnàylànósẽchochúngtôikimchỉnamtrongviệcđầutưvàoMỹ.Chúngtôimuốncó chỗ đứng tại Mỹ nhưng còn có những luật khác trong cuộc chơi đó.Nhưngchúngtôilànhữngngườiđisau.Mộtvàingườinóirằngcómộtanhchàng tên là Lý Gia Thành ở Hồng Kông. Anh ta sẽ mua bất kỳ thứ gì.Chúngtôiluôntìmcáchthựchiệncácvụmuabán,thỏathuậnvàmongrằngtrongvụgiaodịchlầnnàychúngtôisẽlàmđượcđiềuđó.”

TấtnhiênbộđôiLýGiaThành–Gordonkhôngphảilànhữngngườiduynhấtđang tìmkiếmcáccổphiếucủaColumbia.Trên thực tế,mộtvàinhàđầu tư khác như các tơ-rớt ngân hàng, Broad Incorporated (một công tychuyên cung cấp các dịch vụ tài chính có trụ sở ở LosAngeles), nhà tàichính Carl C. Icahn, gia đình tỷ phú người Chicago Pritzker, Tập đoànLoews,LancerGroup(mộtcôngtyđầutưmớinổiởNewYork),cũngnhưcácđạigiacủaCiticorp,SalomonBrothersvàOdysseyPartnersđanggiành

giậttừngcổphiếu.Tuynhiên,ColumbiavẫnchúýđếncácđiềukhoảnmàLýGiaThành–Gordonđưaratrongthỏathuận,rằng90%sốvốnsẽđầutưvàomột nguồn không cầu viện đảm bảo cho đối tác có thể tồn tại trongtrườnghợpthiệthạiquá10%sốtiềnmặtphảitrả.ĐiềunàybuộcColumbiaphảithuhồicáccổphiếu.ĐốivớiLýGiaThànhthìvấnđềcàngquantrọnghơnbởiviệckýkếthợpđồngnày làmộtbằngchứngchứngtỏôngcó thểđươngđầuvớinhữngtaychơiđángnểởMỹ.Rằngông,mộtngườikhôngmấynổitiếngtạiMỹbấtngờthuhútsựchúýcủagiớithươngnhânkhiđãcốgắngđảmbảosựtínnhiệmcủaColumbia.LiênhiệpMỹgiờđangchúýđếnmộtcựuthươngnhânbuônhoanhựa.

DùnhiềungườicócảmtìnhvớiLýGiaThànhvàtậpđoàncủaôngnhưngcũngcókhôngítphảnứngtrướchợpđồngnày.MarcFaber,mộtchuyêngiaphân tíchđầu tư làmviệc cho tổ chuyên tráchvềHồngKông tạiCông tyLiên doanhDrexel BurnhamLambert (công ty đã thuêMichaelMilken –ngườiđãbáncáccổphiếuchoColumbia)nhậnxét:“Họrấtthôngthạomọiviệcnhưnghọbiếtnhữnggìtrongviệcquảnlýmộtdanhmụccáccổphiếuđầu tư?” Steven So làm việc cho Công ty Jardine Fleming đưa ra nhữngnhậnđịnhcủamình:“TôichorằnghọnêntiếptụckinhdoanhởHồngKôngnơihọcórấtnhiềukinhnghiệm.”MộtchuyêngiaphântíchkhôngmấytêntuổiởphốWallchohay:“Đólàmộtcơhộitốtnhưngnósẽđòihỏinỗlựcrấtlớn.Córấtnhiềukhóađàotạođầykhókhăn,cácvụphásảnngânhàngvànhữngcuộcđàmphánliênquanđếnchứngkhoánđangchờđónhọ.”

HợpđồngcổphiếuvớiColumbiasẽchứngtỏrằngđôikhimộthợpđồngnàođócủaLýGiaThànhcóthểmanglại lợinhuậnmàcũngcóthểchẳngmanglạiđiềugìtốtđẹp.Mộtthángsau,cácbênthamgiachínhthứckýhợpđồngvàRichardLýbàytỏmộtcáchsâusắcmốiquantâmtớinềnkinhtếMỹ.Đặcbiệt,Richardthểhiệnmối lo lắngcủamìnhvớigiádầumỏngày

càngtăngcao–yếutốcóthểlàmsuyyếunềnkinhtế.Việcduytrìcácgiaodịchkinhtếnàysẽcảntrởcáccôngtybảohiểmtrongviệcchitrảcáckhoảnnợ của họ khi lãi suất tăng từ 14% lên 16%. Richard nhấn mạnh thêm:“Chúng tôiđang rất lưuýđếnvấnđềnày.Chúng tôibiết sự lựachọncủamìnhvàsẽkhaithácchúngnếucần.Điềunàyhoàntoànphụthuộcvàoviễncảnh chung của nền kinh tế vàmức độ ảnh hưởng khác nhau tới các nềncôngnghiệp.Dựavàotìnhhìnhhiệnnaythìmọiviệcrồicũngsẽổnnhưngcònrấtnhiềuđiềusẽxảyratrong30ngàytiếptheo.”

Vàđúnglàđãcórấtnhiềusựkiệnxảyratrong30ngàytiếptheođó.Cácquanchức liênbangvôcùng longạivềnhữngđiềukhoảnchovaymàLýGiaThànhđãcóthểkhaitháctrongvụmuabánvớiColumbia.HọđặcbiệtquantâmkhibiếtColumbiađangbỏlỡmộtthỏathuậntốtnhất,vìColumbiađãchấpnhậncungcấptàichínhchoviệcbuônbántrongvòngmườinăm,cácnhàchức tráchngờ rằngColumbiacó thểđangđedọa luậtcứu trợ tàichínhmộtcáchtằntiệnnăm1989–yêucầucáccôngtytàichínhtiếtkiệmvàchovayđếnnăm1994phảitựtừbỏcáccổphiếu.Trongtrườnghợpđó,thươngvụnàysẽkhôngthểthựchiệnđược.Vàongày10tháng9năm1990,TimothyRyan,GiámđốccủaVănphòngGiámsáttiếtkiệmtạiWashingon,đãđưa ra lờiphánquyết, trongđóôngphủquyếtvụmuabáncủaLýGiaThành–GordonvớiCôngtyTiếtkiệmvàChovayColumbia.Hơnnữa,ôngcònđưaramộttuyênbốtừvănphòngcủamình:“Tấtcảcácgói thầutiềnmặtkhôngbịnàiép…chínhphủkhôngcólợinếutráiphiếucóthểphụchồigiátrị.”

Thậmchí, trướckhicácnhàchức tráchvàocuộc thìJohnMulcahy, làmviệcchoTậpđoànPeregrineBrokerageđãnhậnđịnhrằngvụmuabáncóthểthất bại. Tất nhiên, thông tin về việcWashington sẽ đứng ra can thiệp đãđượchộiđồngcủaLýGiaThànhbiếtrõtrướcngày10tháng9.Mulcahycho

rằng,nếuvụmuabándiễnramộtcáchchậmrãihơnthìcáccôngtycủaLýGiaThànhsẽgiảmđượcthiệthại.Mulcahyđặcbiệtnhấnmạnh:“Tôihoàntoànthẳngthắnkhicốtìmkiếmmộtsựkhuâykhỏa.CónhiềuconđườngđểhọctậpMỹhơnlàtheocáchnày.CónhiềumạohiểmgắnvớivụđầutưnàyvàcổphiếukhôngphảilàmộtcáigìđómàaicũngcóthểđầutưởmộtkhốiliênkếtHồngKông.”

Nếuquả thựccónhữngconđườngkhácđểhọccáchkinhdoanh tạiMỹngoàicáchdấnsâuvàomuabáncổphiếuthìchắcchắnthịtrườngbấtđộngsản là lựachọn thíchhợpdànhchomột trùmbấtđộngsảnđầydanh tiếngnhưLýGiaThành.Thựctếlà,chẳngbaolâusauthấtbạitrongvụgiaodịchvớiTậpđoànTiếtkiệmvàChovayColumbiavàonăm1990,LýGiaThànhtiếptụcxúctiếnmộtdựántàichínhbấtđộngsản.Trongdựántiếptheonày,LýGiaThànhsẽđểVictor,contraicảcủamìnhtrựctiếpthựchiện.

Một lần nữa cổ phiếu lại là trọng tâm của vụ thương thảo.Thành phầntham gia chủ yếu là Công ty Tiết kiệm và Cho vay CalFed đóng tại LosAngeles vàmột phần là bất động sản đang bỏ lửng tại số 60 phốBroad,Manhattan,NewYork–mộttrongnhữngtrụsởchínhcủaDrexelBurnhamLambertIncorporated,mộtngânhànggầnđâyđãbịphásản.

Tòanhàrộng90.000m2màCalFedgiữvăntựthếchấphóaralạithuộcquyềnsởhữucủamộttrongnhữngtrùmbấtđộngsảnlớnnhấtthếgiớicótrụsởchính tạiToronto–TậpđoànPhát triểnOlympia&York thuộcsởhữucủaanhemnhàReichmann.Olympia&Yorkđãlàmănthấtbạitrongmộtkhu vực thị trường chậmphát triển – điều khiến chomột dự án khổng lồmangtênlàCanaryWharf(BếncảngCanary)tạiLondonbịthấtthoátvốn,nó không giúp giải quyết được vấn đề vì văn tự thế chấp bảy năm củaCalFedtrịgiá160triệuđô-laMỹtrongkhitạithờiđiểmnàygiátrịcaonhấtcủatòanhàchỉcòn70triệuđô-laMỹ.Đólàchưakểđến30%giátrịgiảmđi

do trong thờigian tòanhàbịniêmphongkhiNgânhàngDrexelBurnhamLambertIncorporatedphásảnvàtrongthờikỳchiếntranhtòanhàbịtànphábởichấtamiăng.

Nhà Reichmann cần thoát khỏi sự khủng hoảng và trì trệ đó. Công tyBanqueIndosuezcủaPhápvàJeffreyH.LyndfordlàmviệcchoCôngtyBấtđộng sảnCaliforniaWellsfordđã sắpxếpcuộcđàmphánvềCalFed,giữaPaulReichmannvàLýGiaThành.Haingườiđànôngnàyđãbiếtnhau từkhi còn là thành viên hội đồng quản trị của Ngân hàng Thương mạiCanadianImperial(CIBC).Tháng10năm1991,cácbênđồngýkýkếtbảnhợpđồng.ThôngquamộtchinhánhcótênlàConcordProperty&FinanceGroup,HòaKýHoàngPhốsẽsởhữu49%tòanhà39tầngvớitrịgiá57,5triệuđô-laMỹvàsẽbỏramộtkhoảntiền60triệuđô-laMỹđểsửasangtòanhà.Từthờiđiểmnàytrởđi,Olympia&YorksẽphảitrảnợchotậpđoàncủaLý.

CầnlưuýđếnmộtđiềuhiểnnhiênlànhàReichmanncầnđượccứurakhỏitìnhtrạngkhókhăn.VictorLýkhôngcógìđểphátbiểungoạitrừviệctándươngPaulReichmann: “PaulReichmann làmột người bạn tốt.Trướcvụnày, chúng tôi đãbiết ông ấy ít nhất lànăm, sáunăm.Gầnđây chúng tôithườngxuyêntròchuyện.Tôiđangtìmkiếmsựtrợgiúptừhaiphía.Nếutôihiểubạnhơn,nếuchúngtahiểurõphongcáchlàmviệccủanhauthìcàngdễdànghợptáckinhdoanh.”

Mặcdùvậy,không thểphủnhậnmốiquanhệhợp tácReichmann–Lýđóng vai trò quan trọng đối với việc thiếu tiền của Tập đoàn Phát triểnOlympia&York.MộtlờiphátbiểuphátđiNewYorkcủaOlympia&Yorkđãđánhgiácaovụgiaodịchnàykhinó“đánhdấumộtliênminhquantrọngmangtínhchấtchiếnlượcgiữahaidònghọkinhdoanhbấtđộngsảndanhgiá nhất trên thế giới”.Một nguồn đáng tin cậy củaReichmann cho biết:

“Thịtrườngbấtđộngsảntrongtìnhtrạngsuythoáihiệntạibiểuhiệnnhiềucơhộikhácthường.Olympia&Yorksẽthànhlậpliênminhvớimộtnhómnhỏ các đối tác đã được lựa chọn”.Đángbuồn thay, những liênminhmàOlympia&Yorksẽ thành lập trongvòngsáu tháng tới thì cũngkhôngđủmạnhđểngănviệcphásảncủanhàReichmann.

Khi LýGia Thành nhận thấy khả năngOlympia&York phá sản ngàycàngrõràng,ôngcảmthấybịsỉnhục.Khithựchiệngiaodịchnày,LýGiaThành tin rằngOlympia&York có nhiều khả năng thanh toán khoản nợ.Quantrọnghơn,LýGiaThànhđanglongạichocontraicủamình.Vớivụlàmănnày,giaodịchquan trọngđầu tiênmàVictor thựchiệnđangđứngtrướcnguycơsụpđổhoàntoàn,Victorsẽmấtmặttrướccôngchúng.VấnđềcàngtrởnêntrầmtrọnghơnkhimộtchinhánhcủaOlympia&Yorkkhôngcókhảnăngtrảlãihàngthángchocáckhoảnnợ.LýGiaThànhquyếtđịnhcanthiệp.

NếuLýmuốn,ôngcóthểnhờtòaáncanthiệpvàochuyệntiềnnongnày,đâycó thể làmộtbướcđikhiếnmộtchinhánhcủaOlympia&Yorkphảituyênbốphásản.Trênthựctế,vớisốcổphần10%tạiNgânhàngCIBCvàmộtghếtrongTậpđoànNgânhàngThượngHải-HồngKông,LýGiaThànhcóthểgâykhókhănchoanhemnhàReichmanndùtạithờiđiểmnăm1992,Ngân hàngCIBC là nhà cho vay lớn nhất củaOlympia&York vàNgânhàngHồngKônglàchủnợlớnnhấtcủatậpđoànnày.

ĐểgiảithíchchokhảnăngthanhtoánngàycàngkhókhăncủachinhánhđặttạiNewYorkcủaOlympia&York,JohnZuccotti–ngườiđứngđầuchinhánh–đãbaytớiHồngKôngvớimộtcộngsựtênlàMeyerFrucher.Họcốgắnggiảithíchcho“Mr.Money”lýdotạisaoOlympia&Yorklạichậmtrễtrong việc trả lãi hàng tháng. Tại cuộc gặp, Frucher cho biết: “Chúng tôiđangcốgắngđưarathỏahiệpvớingàiLývàchúngtôiluônhyvọngcóthể

đạtđượccácthỏahiệpđó.”

Vài tháng sau đó, hai bên đã có một vài thỏa hiệp. Công ty Cổ phầnDragoncủaLýGiaThànhsẽmua51%tòa thápvănphòngManhattanvớigiá20triệuđô-laMỹ.Olympia&Yorkchấpnhậncácvăntựcầmcốcủatòanhàtrịgiá50triệuđô-laMỹgiờchỉcòntrịgiáđúng20triệuđô-laMỹ.Sốtiền30triệuđô-laMỹcònlạiCôngtyCổphầnDragonsẽgiữlạinhưmộtphầntiềnbảohiểmtrongtrườnghợpanhemnhàReichmannphásản.Hơnnữa,Công tyCổ phầnDragon sẽ đứng ra chi trả cho các khoản thuế củathànhphố,ướctínhkhoảng2,8triệuđô-laMỹ.Lýgiảichovụgiaodịchnày,FrankSixt,đạidiệnCôngtyCổphầnDragon,chobiết:“ViệctiếpquảntoànbộtòanhàManhattanlàđểbảovệtàisảncủachúngtôidướihìnhthứcbấtđộngsản,đặcbiệt làkhiviệcphásảncóthểảnhhưởngđếnvănphòngtạiNewYorkcủaOlympia&York”.

ĐốivớiLýGiaThành,dùnảnlòngtrướctìnhtrạngsuythoáikinhtếđầunhữngnăm90củathếkỷXX,ôngvẫnrấtlạcquanvềtriểnvọngđầutưvàoMỹ.LýGiaThànhchobiết:“ChúngtôimongmuốnđầutưnhiềuhơnvàoMỹ.Mỹlànơimangđếnnhữngcơhộitàichínhlớnnhấttrênthếgiới.”Tuynhiên, cho đến khi luồng gió cơ hội này đến thì vụmua bán tòa nhà vănphòngManhattansẽlàsựthâmnhậpcuốicùngcủaLýGiaThànhvàothànhphốNewYork.

Dùkhôngmấythànhcông trongcác thươngvụ tạiMỹ,LývẫncònmộtvàicôngviệckinhdoanhdựđịnhtiếnhànhtạikhuvựcBắcMỹ.SauthươngvụHuskyOil năm1987, công ty này tiếp tục làmột tay chơi có tầm ảnhhưởnglớntronglĩnhvựckhíđốtvàdầumỏtạiCanada.

Năm1989,dướisựđiềuhànhcủaLýGiaThành,côngtyđãsảnxuấttổngtrungbìnhhàngngàylà53nghìnthùngchấtlỏng,tăng5nghìnthùngsovớinămtrướcđóvàtăng11nghìnthùngsovớinăm1987.Trongkhigiátrung

bìnhmộtthùngkhíthiênnhiênvàonăm1989thấphơn3%sovớinămtrướcthìgiátrungbìnhcủamộtthùngdầunặnggiữởmức20,25nhândântệ–caohơnsovớigiátrungbìnhnăm1988là38%.Đốivớiviệcsảnxuấtkhíthiênnhiên, năm 1989 mỗi ngày Husky Oil sản xuất được khoảng 6.626 triệum¬3,tănggầngấpđôimứcsảnxuấtcủanămtrướcđó,mứctăngbiểuthịvụmuabáncủaHuskyOiltạiCanterrahồitháng9năm1988.Tómlại,vớitổngdoanhthunăm1989là801triệunhândântệ,Huskyđanglàmănsinhlờivàgópvàoquỹ của công tymẹ–TậpđoànNovamột khoản trị giá 25 triệunhândân tệ.Tiền lãimàHuskyOilkiếmđượctrongnăm1989là24 triệunhândântệ.

Tuynhiên,tronggiaiđoạn1989-1991,HuskyOilcũngphảitrảiquagiaiđoạnlợinhuậnthấp.TrongkhiHuskyOilđãcónhữngđónggópquantrọngchoTrườngGiangThựcNghiệpthìđốivớiLýGiaThành,nóvẫncònmộtvàitiềmnăngcóthểthunguồnlợinhuậnkhổnglồtronglĩnhvựckinhdoanhnănglượng.Trênthựctế,LýGiaThànhkhôngchỉchi300triệunhândântệnhằmtăngsốcổphầncủamìnhlên1,3tỷnhândântệtrongcáccôngtysảnxuấtdầunặnguytínởcácdựánđầutưvàokhíthiênnhiêntạiLloydminster,SaskatchewanvàCarolinethuộckhuvựcphíabắcAlbertamàôngcònsẵnsàngmualại43%sốcổphầncònlạicủaTậpđoànNovavớigiá325triệunhândântệ.

Chỉcònmộttrởngạicuốicùng.TheoluậtphápCanada,mộtnhàđầutưnướcngoàikhôngđượcphépsởhữumộtlượngcổphầnlớntrongmộtcôngtynănglượngtạiđấtnướcnày.Nhưngđâykhôngphảilàmộtđềxuấtmuabánthôngthường.Vềcơbản,LýGiaThànhđangđứngrabảolãnhchoTậpđoànNova.TheoOttawa,đóchỉnhưmộtkiểugiaodịch,gọilàngoạilệhaymộtkiểuláchluật.TrongtrườnghợpnàyLýGiaThànhcóthểsởhữuHuskyOil.ĐốivớiLý,quyếtđịnhcủaOttawabiểuhiệnmộtnướccờquan trọng

trongviệcchàođónông–mộtngườinướcngoàitrởthànhmộttrongnhữngdoanhnhânquyền lựcnhất tronggiớidoanhnhânCanada.NiềmhânhoancủaLýGiaThànhnhưlàmộtcửchỉchấpnhậncũnggiốngtâmtrạngcáchđâyhainămtrườngĐạihọcCalgarytraotặngôngdanhhiệutiếnsĩluậthọcdanhdự.Saunày,khigiảithíchvềlòngyêumếndànhchoCanada,LýGiaThànhcónóirằngCanadakhôngchỉchàođónnhữngngườigiàucó,màđấtnướcnàycònchàođóncácgiáosư,thậmchícảcácytávàthưký.ÍtnhấtlàtrongvụmuabánHuskyOil,Canadađãchàođónmộtnhàđầutưgiàucó.

CuốicùngHuskycũngđưarabáocáotàichínhtrongsáuthángcủanăm1992vớimộtkhoảnlỗ12triệunhândântệ.Báocáonàychothấygiátrịtàisảnkêkhaitrongmộthợpđồngmuabánhóachấttrịgiá435triệunhândântệ của Husky với Tập đoàn Năng lượng và Hóa chất Polysar năm 1989.Thêmmộtkhoản65triệunhândântệđầutưvàoCôngtyPolypropyleneMỹcủaNovavàvàomộtchinhánhkhígasvàdầumỏhoạtđộngngoàiCalgarylàCông tyLiêndoanhTàinguyênNocalta,Huskydựđịnhpháthànhmộtloạtcổphiếumớitrịgiá673triệunhândântệ.

Năm1992,LýGiaThànhthôngbáovớiThủtướngAlbertalàRalphKleinrằngHuskyOilcóthểthunhiềulợinhuậnhơnvớinhữngbảnhợpđồngmớikýnày.Thựctế,RalphKleinđánhgiácaoLýGiaThànhđếnmứcôngmongmuốnmìnhcóthểđưaralờimờiđốivớinhữngnhàđầutưHồngKôngđểhọcócáinhìngầngũihơnđốivới thànhphốcủamình.Chỉ tríchOntariovềviệcđóngcửavănphòngtạiHồngKông,Kleinphátbiểutạimộtcuộchọpbáo: “Alberta không có dự định làm nhơ danh tiếng củamình tại châuÁbằng việc đóng cửa các văn phòng. Tại thời điểm Canada cần tăng cácthươngvụquốc tế tôi tin rằngbạnkhông thể tăngdoanh thunếucắtgiảmsứcbán.RõrànglàcáccôngtytạiAlbertasẽđượcưuđãi.ChúngtôisẽtrởvềCanadavàcôngbốđiềuđómộtcáchmạnhmẽ.”

LýGiaThành cảm thấy lo lắng về việc đầu tư của cải vàoCanada khiKleinhàohứngvớiviệcthànhphốcủaôngcóthểkiếmtiềntừthươnggiangườiHồngKông này. Trở lại những ngàyLýGiaThành đầu tư vào bấtđộngsảnởBritishColumbianăm1968,lúcđóLýluôncảmthấyhứngthúvới các vụ đầu tư. Với các khách sạn tại Ontario, bất động sản tạiVancouver,cácvụđầutưvàokhíđốtvàdầumỏtạiAlberta,LýGiaThànhthậtsựtrởthànhmộttaychơitrongnềnkinhtếCanada.CáckhuvựctạiTâyCanadathậmchícònlànhữngmắtxíchquantrọngtrongcácdựáncủaLýGiaThànhtạiSingapore,TrungQuốcvàHồngKông.Ôngnói:“TôiyêutấtcảnhữnggìthuộcvềCanada.Cácnhàđầutưcónhữnglýdocủariêngmìnhtrongviệclựachọnđịađiểmkinhdoanh,cóthểlàkinhdoanhnănglượngtạiCalgary,kinhdoanhtàichínhởToronto,cơhộivàlốisốngtạiVancouver.”

Đếnnăm1995,giaiđoạnxâydựngdựánPacificPlacecủaLýGiaThànhtạiVancouverđangtrongtiếntrìnhthựchiện.ĐểhỗtrợsựpháttriểntrongquátrìnhđiềuhànhPacificPlace,LýGiaThànhmộtmặtđềrachínhsáchtàichínhhợplý,mặtkháccốgắngcungcấptàichínhchoConcordPacificvớimộtkhoảntiềntrịgiá150triệunhândântệ.Mộtkhoảntiềnkháctrịgiá14triệunhândântệdoCâulạcbộHoc-kâyVancouverCanuckstàitrợchoviệcxâydựngmộtsânvậnđộngmớimangtênGMPlacetrên2hectacủamảnhđấtExpo'86.Đósẽlàsânvậnđộngdànhchocáctrậnhoc-kâyvàcáctrậnbóngrổtrongtươnglai.Tiếptheo,LýGiaThànhquyếtđịnhđầutưvàocácdựángiảitrínhưnhàhátPhantomvàyêucầusởhữumộtphầncổphầntốithiểutrongmộtcôngtythươngmạinhànướcđanggiámsátvàquảnlýcôngviênlớnnhấtCanada.

Mặcdùvậy,giaodịch lớnnhấtcủaLýGiaThànhởbờĐạiTâyDươngvẫnlàPacificPlace.Đếnnăm2003dựánlớnnàysẽkhaitrươngvớisốvốnlênđến3 tỷnhândântệ,gồm66giámđốcquảnlýdựánvàgiámsátquá

trìnhxâydựngvớisốtiềnchitrả300triệunhândântệmỗinăm.Thamgiadựáncó tới500côngnhânngườiCanada,gầnmộtnửa trongsốđó thuộccôngđoànvà40%trongsốhọlàcưdânkhôngthuộcBritishColumbiađanglàmviệctạikhuvựcnày.TheođánhgiácủaConcordPacific,đếnnăm2003dựáncầnđến28nghìnngườitrongnhữngnămthựchiệndựán.Khôngnghingờgìnữa,đâylàdựánlớnnhấttừtrướcđếnnayởCanada.

8.StarTVvànỗiámảnhcủaRupertMurdochTriếtlýchungnhấtđượcđúckếtởtậpđoànthươngmạicủaLýGiaThành

là: “Chủ nghĩa cơ hội kết hợp với ham muốn khám phá”. Tờ Far EastEconomicReviewđãviếtvềLýGiaThànhnhưsau:“Đếchếcủaông lớnmạnhlêngiốngnhưmộtcontrùngbiếnhình,nuốttrôitấtcảnhữnggìxungquanhnó.Hướngpháttriểnduynhấtcóthểdựbáochođếchếnàylàpháttriểnraxabênngoài.”

TạimộtthịtrườngtựdonhưHồngKông,từ“chủnghĩacơhội”chưabaogiờmangýnghĩatiêucực.Việcduynhấtcácthươngnhânnơinàycầnphảilàm là hiểu rõ những quy luật của thương trường và giới hạn cơ hội chophép.LýGiaThànhđươngnhiênlàngườihiểurõhơnhếtvềnhữngquyluậtkinhdoanhcũngnhưcơhộicủaôngcó tớiđâu.Ôngbắtđầuvớiviệcbándâynhựaplasticđúngvào thờiđiểmcầu thếgiới tăngmạnh, tiếp tụcpháttriểnnhữngdựánbấtđộngsảnkhinhucầunhàđấttăngcao.CóvẻnhưLýGia Thành không bao giờ để cơ hội vượt khỏi tầm tay. Khi giành đượcquyềnđiềuhànhHòaKýHoàngPhốvàonăm1979,LýGiaThànhcótrongtayhệthốngcửahàngdượcphẩm,cửahàngtạphóa,cácxưởngđóngtàuvàthậmchísaunàypháttriểncảsangcáclĩnhvựcnhưximăng,dầulửa.Tuynhiên,những lĩnhvựckinhdoanhmàLý lựachọnvào thờiđiểmđó lại lànhữnglĩnhvựcđápứngnhucầu thiếtyếucủangười tiêudùng.Tấtcảcácsản phẩmmàLýGiaThành đã từng kinh doanh có thể kể tới từ dây đeođồnghồ,rauxanh,rượu,vitamin,thiệpchúcmừngchođếnmáydỡhànghaynhữngcănhộhaibuồngngủ,cácdịchvụxâydựng,ximăngvàdầulửa.Cóthể thấy,việcLýmua lạiHòaKýHoàngPhốcũngnhưhệ thốngmột loạtcửahàngkểtrênnếukhôngphảivìnhữngchiếnlượcsâuxavàhệthốngthì

cũngkhôngaidámnóiđólàdotầmnhìnhạnchế.Đếchếthươngmạicủaôngđãphảimởrộngphạmvihoạtđộngvìđiềuđócầnthiết.Chẳnghạn,khimuốnxâydựngmộtkhuđấttrởthànhmộtkhunhàở,đươngnhiênviệcxâydựng luôn cần đến những vật liệu như ximăng hay bê tông.Nếumua ximăngvàbêtôngtừbênngoàithìgiáthànhcaohơnviệcmuahẳnmộtnhàmáysảnxuấtximăng.Khicáckhunhàởđãđượcxâydựngxong,dâncưởđósẽcầnnhiênliệuvàchấtđốt.Khiđó,việccócổphầntrongmộtcôngtydầu lửavàkhíđốtsẽ làđiềuhiểnnhiênmàmộtnhàkinhdoanhphảinghĩtới,vàđươngnhiênđiềunàysẽgópphầnmanglạilợinhuậncao.TừChiletới Zimbabwe, từ Hồng Kông tới Canada, từ Trung Quốc tới Anh, từSingaporetớiMỹ,LýGiaThànhđãtựtạochomìnhnhữngthịtrườnghùnghậu,vàthật lý thú,điềuđóchỉnhờvàokhảnăngbiết tậndụngcơhộicủaông.

Chínhvìđiềunày,nênđếnnăm1985,LýGiaThànhchắcchắnsẽkhôngthểbỏlỡcơhộiđầutưvàothịtrườngnhiềutiềmnăngnhấtthờibấygiờ,đólàlĩnhvựctruyềnhình.TạiHồngKông,truyềnhìnhgầnnhưlàmộtlĩnhvựcđộcquyềnkhidịchvụtruyềnhìnhcáprađờivàonăm1957hướngtớiđốitượnglànhữngngườigiàucótrongxãhội.Mườinămsau,ChínhphủHồngKôngđồngýcholưuhànhhìnhthứctruyềnhìnhkhôngdây.Hìnhthứcnàykhônggiốngnhưtruyềnhìnhcáp,hàngthángngườisửdụngdịchvụtruyềnhìnhcápphảitrảmộtkhoảnphínhấtđịnhchoviệcsửdụngcủamình,cònngườidùngdịchvụtruyềnhìnhkhôngdâykhôngphảitrảbấtkỳmộtkhoảnphí nào. Chính điều này đã mở đường cho sự hình thành của mạng lướitruyền hình, phát thanh Hồng Kông như Television Broadcasts Limited(TVB). Một hệ thống khác cũng được ra đời vào cùng thập niên này làRedifussionTelevision (RTV).Tuynhiên,RTV rõ ràngkhôngphải làđốithủcủaTVB,bởicácchươngtrìnhănkháchnhấtcủakênhnàyđềusửdụngtiếngQuảngĐôngvàrấtđượcngườidânTrungQuốcưathích.Cácvởkịch,

cácchươngtrìnhtruyềnhìnhvàcácgameshowcủaTVBđềunhắmđếnsựgiảnđơnmanghơihướngTrungQuốc,chínhđiềunàykhiếnchođasốkhángiả,ngaycảcôngnhân,nộitrợhaynhữngngườidânbìnhthườngnhấtcủaHồngKôngcũngcảmthấythânthuộcvớicácchươngtrìnhnày.Đâychínhlà bí quyết thành công của TVB. Với 4 nghìn giờ phát sóng bằng tiếngQuảngĐông,TVBđãtrởthànhkênhtruyềnhìnhcósốgiờphátsóngtiếngQuảngĐônglớnnhấtthếgiới.Vớirấtnhiềucácchươngtrìnhcómộtlượngkhángiảliêntụcvàcốđịnh,TVBvượtxaRTVtrongcuộcchiếngiànhthịphầntạiHồngKông.ChodùôngDeaconTần,mộttrongnhữngcổđôngcũcủaTVB,đãcốgắngđưaRTVtrởlại,mongđảongượctìnhthếvớicáitênmớilàAsiaTelevisionLimited(ATV)vàonăm1983,nhưngkhôngđạthiệuquả.Đếnnăm1984,trên80%sốhộgiađìnhởHồngKôngsửdụngtivivàhầuhếtđềulựachọnTVB.LýdolýgiảiđiềunàykhôngphảichỉlàbởingânsáchhàngnămcủaTVBlêntới369triệuđô-laHồngKông,hơnhẳnconsốkhiêm tốn80 triệuđô-laHồngKôngcủaATV,màbêncạnhđócòn làdoTVBcómộtđộingũcácnhàlãnhđạotàinăng.Thếnên,vớimộtthịphầnlêntới86%tổngsốngườixemởHồngKông,cuộccạnhtranhtrongngànhcôngnghiệp điện ảnhởHồngKôngdườngnhưkhôngđối thủ nào có thểđịchlạivớiTVB.

Tới tháng 9 năm 1985, Chính phủ Hồng Kông quyết định thành lậpBroadcast ReviewBoard. Việc thành lập này không phải nhằmmục đíchđánhbậtTVBrakhỏivị tríhàngđầu trong lĩnhvực truyền thông lâunay.Thựctế,nhữnggìchươngtrìnhmớinàymongmuốnlàcốgắnglàmhạnchếsựđộcquyềnvàtăngcườngsứccạnhtranhtrênthịtrường,vànhờthếcóthểthànhlậpđượcmạnglướisợiquang.SựpháttriểnnàycòntạođiềukiệnchocácnhàcungcấpdịchvụđiệnthoạitiếnvàothịtrườngHồngKông,hyvọngcóthểlàmgiảmđiítnhiềusựđộcquyềnởthịtrườngnàycủaCôngtyĐiệnthoại Hồng Kông (Telco) và Công ty Cable & Wireless Hong Kong

(CWHK),nhữngtậpđoàntừlâuđãđảmnhiệmviệccungcấpdịchvụđiệnthoại cho cảHồngKông.Telco giữ thế độc quyền cung cấp dịch vụ điệnthoạinộiđịatạiHồngKôngchotớitậnnăm1995,cònCWHKcũngtựgiữchomìnhmộtvịtrítrênthịtrườngquốctếchotớitậnnăm2007.Tuynhiênvào năm1986, Telco, với 80%vốn là củaCWHK, đã sáp nhập cùng vớicông tynàyđể thành lậpTậpđoànViễn thôngHồngKông (HKT).ChínhđiềunàylàmchoHKTtrởthànhmộtđốithủmạnhkhócóthểđịchnổitrongngànhdịchvụđiệnthoạivàthôngtinliênlạc.

Saukhiđượcthànhlập,tậpđoànHKTtỏraquantâmđặcbiệtđếntruyềnhìnhcáp,mộtlĩnhvựckinhdoanhđượccoilàvôcùngcótiềmnănglúcđó.Vớihaigiấyphépkinhdoanhđãcótừhaicôngtythànhviên,mỗigiấyphépcógiá trị tới15năm,đồng thờivớimộtmạng lướidâyđiện thoại sẵncó,HTKhoàntoàncóthểcócơhộithànhcôngtronglĩnhvựcmớinày.LượngdâydẫnkhổnglồcủaHTKnếuđượcsửdụngđểtruyềntínhiệutruyềnhìnhthìcóthểgiúptậpđoànnàyphủsóngtới1,5triệuhộgiađìnhởHồngKông.Với lýdođó, tháng7năm1986, tậpđoànnày thành lậpkênhHồngKôngTelecom,mộthìnhthứckinhdoanhthươngmạitưbản.HTKnắm38%vốncủakênhtruyềnhìnhmớinày,20%khácđượcchiađềuchobathànhviênlàSwire Pacific, studio phim truyền hìnhGoldenHarvestGroup vàCông tyPhimvàTruyềnthôngEdkoGroup.

ChínhsựrađờicủaHồngKôngTelecomđãlàmchoLýGiaThànhcóýtưởngkinhdoanhvàolĩnhvựcnày.Ôngđãthànhlậpmộthãngtruyềnhìnhcápmang tên Hutchison CableVision (HCV), nó là sự kết hợp cả BritishTelecom,CITIC,NgânhàngHồngKôngvàRunRunShaw,mộtcửahàngthươngmạitrựcthuộcTVB.Tuyvậy,vốnđầutưchủyếucủaHCVvẫnlàtừCôngtyViễnthôngHòaKý,mộtcôngtycủaHòaKýHoàngPhố.Phảinóirằng,hứng thúcủaLýGiaThànhđốivới truyềnhình tớigiờphútnày rất

mạnhmẽ.Vàonăm1985,ôngđãthànhlậpCôngtyViễnthôngHòaKýsaukhigặpgỡRichardSiemens.ChínhSiemenslàngườiđãgiớithiệuchoLýGiaThànhvềđiệnthoạidiđộng,đồngthờicũnglàngườisaunàyđãhợptácrấtthànhcôngvớiôngởvịtrígiámđốcđiềuhànhcôngtynày.

SiemensrấtấntượngvớiphongcáchlàmviệcvàthamvọngthànhcôngcủangườiTrungQuốcnênhơnlúcnàohếtôngmuốnthửliềulĩnhmộtlần.ĐâykhôngchỉđơngiảnlàchuyểntớisốngởCônLuânxaxôi,mộtvùngđấtnổitiếngvớinhàthổ,nhữngkẻnghiệnngập,nhữngngườiđisănbạchtuộchaynhững tiệmquầnáobán toànquần jeansxanh,áogilê lụavàđồnghồvàng. Siemens có tham vọng muốn hợp tác cả với Motorola và Hòa KýHoàngPhốvàchorằngmỗi tậpđoànđềucómộtcáchkhácnhauđể thâmnhậpvàolĩnhvựcmáynhắntinhoàntoànmớimẻnày.ChínhtínhtoánnàykhiếnSiemenscàngbịhấpdẫnbởiviệckinhdoanhmặthàngnày.Triếtlýcủa Siemens rất đơn giản: “Cơ hội không bao giờ đến với những ngườikhôngmộtlầnliềulĩnh.Mộtngườichẳngthểthànhcôngnếukhôngbiếttíchlũy,vàcáchtíchlũyduynhấtlàsốngkhôngdựavàocáigì.”

Mọichuyệndiễnrađúngnhưnhữngsuytínhbanđầu.SiemensđãcóđượcsựgiúpđỡtừphíaHòaKýHoàngPhố,nhờđó,MotorolađãrấtấntượngvàđồngýtrợgiúpchokếhoạchkinhdoanhmạohiểmcủaSiemens,baogồmcácchuyêngiavềlĩnhvựccôngnghệvà30%vốnđầutưbanđầu.

Năm1991, đượcbiết đến làmột sản phẩmcủaHòaKý,mặt hàngđiệnthoạidiđộngvàmáynhắntincủaSiemensdầndầnchiếmlĩnhtoànbộthịtrường, vượt qua cả đối thủ sừng sỏ từ lâu vẫn đi đầu trong ngành côngnghiệpnàyởHồngKônglàTelecomHồngKông.Thựcchất,nguyênnhânmà Hòa Ký Telecom vượt qua được đối thủ chính là nhờ chiến lượcmarketing.Nếunhưcách tiếpcận thị trườngcủaTelecomHồngKôngcònngậpngừng,bảothủthìcáchlàmcủaSiemenslạitỏrakhákhéoléo.Chính

LýGiaThànhlàtàisảnlớnnhấtmàSiemenscó.CòncáchnàoquảngbávớicôngchúngtốthơnviệcchohọthấyrằngLýGiaThành,doanhnhânthànhđạtnhấtHồngKôngcũngđang sửdụngmột chiếcđiện thoại di độngcủaSiemens. Kỳ thực là ngay khi báo chí Hồng Kông đăng ảnh của Lý GiaThànhđangsửdụngđiệnthoạidiđộngđểthựchiệngiaodịchvàđàmphán,cảgiớidoanhnhânHồngKôngđổđitìmmuasảnphẩmđó.MộtngườicóvịthếnhưLýGiaThànhđãsửdụngloạiđiệnthoạiấythìđiềuđươngnhiênlànhữngthươngnhânkiacũngsẽchorằngmìnhnêndùng.Thêmnữa,họcũngchorằng,sửdụngmộtchiếcđiệnthoạinhưvậygiúphọcóthêmcơhộivàđiềukiệnđểmởrộnggiaodịch.Chínhbởilẽđó,khidùnghìnhảnhLýGiaThànhđểquảngbáchomặthàngcủamình,SiemensđãthànhcôngkhikhaitháchainỗiámảnhcủangườiHồngKông,đó làkinhdoanhkiếmtiềnvàlàmkinhdoanhgiốngnhưngườinổitiếng.

Tuynhiên,LýGiaThànhlạicónhữngdựđịnhlớnhơnchosựpháttriểncủaCôngtyViễnthôngHòaKýhơnlàviệcđơnthuầnkinhdoanhđiệnthoạidiđộng.DựđịnhcủaLýGiaThànhlàmuốnđầutư3triệuđô-laHồngKôngvào lĩnh vực truyền hình cáp và 1 triệu đô-la vào các chương trình tiếngQuảng Đông trên truyền hình. Ước tính trong vòng bảy năm, chắc chắnkhoảnđầutưnàysẽsinhlãi.

Tháng7năm1986,có tới tám tậpđoànbắtđầu triểnkhaicáckếhoạchkinhdoanhtronglĩnhvựctruyềnhìnhcáp,đólàbướckhởiđầutiếnđếnviệckinhdoanhmộtcáchchínhthốngtronglĩnhvựcnày.Tuynhiênchỉhainămsau,đếnnăm1988,khicácdựthảokinhdoanhtrênchínhthứcđếnhạnđượcduyệtvàcấpphépthìchỉcònlạihaiđốithủlớnnhấttồntại,TelecomHồngKôngvàHòaKýcủaLýGiaThành.Đểcó thể tồn tạiđược tới thờiđiểmnày,mỗicôngtyđãphảibỏra30triệuđô-laHồngKôngđểquảngcáovànghiêncứucácchươngtrìnhphátsóng,đồngthờimờicácchuyêngianước

ngoàicộngtácvàcốvấn.TelecomHồngKôngcóGiámđốcquảnlýValerieGodfreyđếntừCôngtyViacom,California,Mỹ,ngườiđượccoilàrấtcótàitrong lĩnhvựcquảngcáo.CònHòaKýcủaLýGiaThànhcũngmờiđượcGiám đốc điều hành Craig Ehrlich đến từ Truyền hình cáp Falcon,California.Cảhaicốvấncủahaitậpđoànnàyđềucùnghướngtớimộtmụctiêugiốngnhau,đólàquyềnkinhdoanhtruyềnhìnhcápchínhthứctạiHồngKông.GodfreynóiHòaKýchỉđơnthuầnchútâmđếnviễnthôngmàthôi,còn truyền hình cáp thì chẳng qua chỉ là mặt hàng kinh doanh “tình cờ”muốn thử sức.Ehrlich cũngkhôngkémphầnkhiđáp trả: “TelecomHồngKôngcũngchẳngphảimặnmàvớingànhtruyềnhìnhcáp,màchỉđơnthuầnmuốnđánhbậtHòaKýrakhỏicuộcchơimàthôi”.

Nhữngcuộc tranhcãi củaTelecomHồngKôngvàHòaKývừabắtđầuvào tháng 6 năm1988 nhanh chóng bị gián đoạn bởimột nguồn tin rò rỉquantrọngtronglĩnhvựctruyềnthông.MộtbảnbáocáochínhphủdocáccôngtycốvấnBooz,Allen&HamiltonđưarađãrấtchútrọngđếnviệckinhdoanhcủaTậpđoànViễnthôngHồngKông.Rõràng,TelecomHồngKôngsẽcónhữngmâuthuẫntrongviệcphântáchcáckhoảnlợinhuậnthuvềcủamìnhnếusửdụngđườngdâyđiện thoạichomụcđích truyềndẫn tínhiệumạnglướitruyềnhìnhcáp.Bảnbáocáochorằng,nếunhưviệckinhdoanhtruyềnhìnhcápthấtbạithìTelecomHồngKôngcóthểtănggiácướcđiệnthoạiđểbùvàokhoảnthualỗ.ĐólàlýdolýgiảivốnđầutưcủaTelecomHồngKôngvào tất cả các công ty trong cuộc chạy đua giành quyềnkinhdoanhchínhthứctronglĩnhvựctruyềnhìnhcápchỉởmức15%.Theobảnbáocáo,trongmọitrườnghợp,nếukhôngtínhđếnmạngcápngầmcủacôngty,mộthệthốngcáptruyềnhìnhmớicầncóítnhất90%chiềudàidâydẫnmới.ĐiềuquantrọnglàbảnbáocáonàyđãngănchặnmọilýlẽcóthểcócủaTậpđoànViễnthôngHồngKông.Ngaykhibảnbáocáođượctrìnhlênchínhphủthìcáckếhoạchcủatậpđoànnàyđãphảidừnglại.MikeGale,đại

diệncủatậpđoànnàyđãphátbiểumộtcáchrấttứcgiận:“Tôivôcùngngạcnhiên trước quyết định này. Nó rõ ràng đi ngược lại với chính sách viễnthônghiệnđangđượcápdụng,đồngthờicũngngượclạihoàntoànvớixuthếpháttriểncủacácnướctiêntiến.ViệckhôngchophépdịchvụđiệnthoạicủaHồngKôngtiếptụcđượcmởrộngviệccungcấpcácdịchvụkháccũnggiốngnhưđangtiếptụcchínhsáchđộcquyềntrongmộtthịtrườngmởcửa.”

ThậtsựthịtrườngtựdocủaHồngKônglâunayvẫnđượcxemnhưcondấu bảo đảm cho sự tồn tại của thuộc địa này. Tuy nhiên, điềumà Galekhông dám thừa nhận, nhưng bản báo cáo trên đã chỉ được ra, đó là TậpđoànViễnthôngHồngKôngđangđộcquyềncungcấpdịchvụđiệnthoạitạiđây.Chínhvìthế,kháchhàngcủadịchvụđiệnthoạiđươngnhiênsẽkhôngcósựlựachọnnàokhácngoàiviệctrảthêmtiềnchodịchvụđangsửdụngnếunhưcôngtynàyquyếtđịnhtănggiá.

ChínhviệcTậpđoànViễnthôngHồngKôngbịxáotrộntrongchiếndịchcạnh tranhcủamìnhnênHòaKýHoàngPhốcủaLýGiaThànhcóvẻ trởthànhngườiđiđầu,tuynhiênđiềuđókhôngcónghĩalàHòaKýchắcchắnsẽgiànhđượcquyềnkinhdoanhchínhthứctạithịtrườngnàymộtcáchvẻvang.ChắcchắnChínhphủHồngKôngmuốnmởcửathịtrườngvàvìvậyhọsẽcốgắngkiểmsoátlợithếđộcquyềncủacôngtymàLýGiaThànhsởhữu.Mộttrongnhữngcáchmàchínhquyềnđãcốlàmlàmờigọicáccôngtynướcngoàithamgiavàocuộcđuatranhgiànhquyềnkinhdoanhtronglĩnhvựcbéobởnày.ÔngPeterTào,thưkýBanQuảnlývàThôngtinchobiết:“Trongquátrìnhcânnhắccácýkiếnđệtrình,chúngtôicóthểsẽđưathêmmộtsốràngbuộcđốivớicáccôngtynướcngoàimuốnđầutưvàolĩnhvựcnàytạiHồngKông.Tuynhiên,chúngtôisẽkhôngápdụngnhữngquyđịnhđóngaytừđầu,bởinếuvậysẽkhôngcónhiềunhàđầutưnướcngoàiquantâm.KhôngchophépHồngKôngTelecomkinhdoanhmởrộngtrênmạng

lướiđiệnthoạiđãcósẵn,chúngtôimuốnchắcchắnmìnhkhôngchỉcómộtnhàthầuduynhất.Cầnphảicómộtcuộccạnhtranhthậtsự,dùlàcungcấpmạnglướihệthốngcáphaycungcấpcácchươngtrìnhtruyềnhình.NếunhưmộtcôngtycóđượcquyềnkinhdoanhtạiHồngKôngvới100%vốnnướcngoàithìchúngtôicóthểsẽphảiđồngýchocôngtynày100%dướiquyềnquản lý củachủdoanhnghiệpnướcngoàiđểđảmbảochất lượngdịchvụcông ty đó cung cấp là tốt nhất.Chúng tôi đã chuẩn bị cho điều này, tuynhiêntớigiờchúngtôivẫnkhôngđịnhtrướcchắcchắnliệucôngtythươngmạinàysẽlàcôngtytrongnướchaycôngtynướcngoài.”

Bằngviệcmởrộngcạnhtranh,chínhquyềnđãđặtranhiềutháchthứchơnchoviệckinhdoanhcủaLýGiaThành.MộttrongnhữngtháchthứclúcnàyđốivớiônglàphảiđốimặtvớiTậpđoànBellSouthcủaMỹ,mộttậpđoànsẵnsàngđầutưtừ2-3tỷđô-laHồngKôngvàobấtkỳcôngtynào,miễnlàthuộc lĩnhvực truyềnhìnhcáp.Tính tại thờiđiểmtháng7năm1988,BellSouthlànhàcungcấpdịchvụviễnthôngtạichínbangmiềnNamHoaKỳ,sởhữu300kmđườngdâycápquangngầmvàcótổngsốvốnlêntớikhoảng210,6tỷđô-laHồngKông.RõràngđứngtrướcBellSouthvớitiềmnănglớnnhưvậythìTậpđoànViễnthôngHồngKôngchẳngđángkểvàođâu.CácnhàđầutưnướcngoàinhưBellSouthkhivàoHồngKôngtạorahàngloạtkhókhănlớnchoHòaKýHoàngPhố.CáckhókhănlạicàngchồngchấtkhicócàngnhiềucáctậpđoànlớnkhácmuốnthamgiacùngBellSouthtrongdự án kinh doanh mạo hiểm này như AT&T của Mỹ, Kokusai DenshinDenwa (KDD) của Nhật Bản, thậm chí cả China Resources và JardineMatheson.MộtvàinhàđầutưkhiđónhưTomoyukiKumadacủaKDDcòncóý tưởngmuốn làmviệc cùngvớiTập đoànViễn thôngHồngKôngđểthànhlậpmộtcôngxoocxiommới.

Tuyđanggiữvịtrítiênphongtrongcuộcđuatranhquyếtliệtnày,nhưng

LýGiaThànhtỏrakhônghàilòngvớicáchxửlýkhôngdứtkhoátcủachínhphủ,sựkémcỏicủanhữngngườiquảnlýhaysựthayđổitrongchínhsáchápdụng,vànhấtlàviệcchínhphủquyếtđịnhmờicácnhàđầutưnướcngoàithamgiavàocuộctranhđuanày.ĐốivớiLýGiaThành,mọiphảnứngphảithật mau lẹ. Richard Siemens đã phát biểu về các quyết định của chínhquyềnHồngKông: “Tôi không hiểu tại saoHồngKông lại cho phép cáccôngtynướcngoàiđượcthửsứctronglĩnhvựctruyềnhìnhcáptrongkhilạikhôngchophéphọlàmnhưvậyvớitruyềnhìnhvôtuyếnthôngthường.Mụcđíchcủacáccông tynướcngoàikhôngphải làđemlại lợinhuậncaonhấtchoHồngKôngmàlàkiếmđượcnhiềutiềnnhấtởmứccóthểtrướckhirútkhỏiHồngKông.”Tuynhiên,CraigEhrlichcủaHòaKýlạichorằngđâylàmộtđiềuthúvị,ôngđãtrảlờiphỏngvấnvớimộtquanđiểmrõràng:“HòaKý luôn tôn trọng tất cả cácđối thủ, vàBellSouth thật sự làmộtđối thủmạnh,nhưnghọbiếtgìvềlĩnhvựctruyềnhìnhcáp?Phảikhẳngđịnhrằngbấtkỳmộtaimuốncạnh tranhcùngHòaKýcũngphải lànhững tậpđoànthật sựmạnh.Tôi vẫn thấy yên tâmvới vị trí công ty chúng tôi đang có.Chúngtôivẫnlàmộtcôngtyđangành.Vàmặcdùchínhphủsẽchỉcấpmộtgiấyphépkinhdoanhchomạnglướitruyềnthông,mộtgiấyphépchotruyềnhìnhcáp,nhưvậythựcchất làmởmộtcuộccạnhtranhgiữahaihìnhthứcnhưnglạinóirằngchínhquyềnmongmuốnsẽchỉcómộtcôngtyđạtđượccảhaigiấyphépkinhdoanhchínhthức.Mọichuyệnsẽkhôngcógìđặcbiệtnếuchínhphủkhôngcoitruyềnhìnhcáplàthứgìđókhácvớitruyềnhìnhvô tuyến thông thường.Truyềnhình cáp thực chất chỉ nênđượcxemnhưmộtphươngthứcmớiđểtruyềnpháttínhiệutruyềnhình,tuynhiên,nólạicho ramột hình thức kinh doanhmớimẻ, duy nhất, sáng tạo và hơimạohiểm.”

Tuynhiên,dùchínhphủmờicáccông tynướcngoàihayđưa rabấtkỳmộtquyếtđịnhnàothìtớitháng11năm1988,HòaKývẫntiếptụcthamgia

vào cuộc đua tranh, lần này là với Mạng lưới cáp liên lạc Hồng Kông(HKCC),mộttổchứcđaquốcgia.ĐầutưvàoHKCCđứngđầuphảikểtớiWharfHoldingsvới28%vốn,tiếptheolàSunHungKai,ôngtrùmbấtđộngsảnvới27%,Viễn thôngHoaKỳUSWest25%,Công tyCápCoditel,Bỉ10% và 10% cuối cùng là của “người khổng lồ” trong lĩnh vực điện ảnhShawBrothers.MộtđiềukháthúvịởđâylàShawBrotherscũnggópvốnmộtphầntrongRunRunShaw,ngườisởhữumộtphầnvốntạiTVBcùngvớitậpđoàncủaLýGiaThành.ThếnênShawBrotherscóvẻnhưsẽthulờibấtkểbênnàothắngtrongtrậnđuatranhnày.

Cuộcđuatranhgiànhquyềnkinhdoanhđangdiễnragaygắtthìtớitháng7năm1989,támthángsaukhichínhthứccònlạihaiđốithủ,LýGiaThànhtuyênbố từbỏcạnh tranh.Đây thật sự làmộtđiều rấtbấtngờ,cóvẻnhưđược Lý Gia Thành cố tình thực hiện với một mục đích nào đó. Lý GiaThànhchobiết lýdorútkhỏicuộccạnhtranhnàylàdocáchhànhxửkhóđoánbiếtvànhữngyêucầuvôcăncứcủachínhphủ.VớicáchđưaracácchínhsáchviễnthôngkhôngrõràngcủaChínhphủHồngKônglúcbấygiờ,cácnhàthầuthậtsựkhôngthểbiếtđượchọđangmongđợiđiềugì.ĐốivớiLýGiaThành,điềuquantrọnghơnchínhlàsốlượngthầumàchínhphủchorằngcầnthiếtđốivớimộthệthốngtruyềnhìnhcáp.CảhaitậpđoànHCVcủaHòaKývàHKCCcủaWharfđềuướctínhdànhkhoảng4tỷđô-laHồngKôngchodựánnàytrongkhichínhphủnhấtquyếtmuốnphảicótới5,5tỷ,cộngthêmvới10%tiềndoanhthu,màtheoLýGiaThànhchỉcóthểthuvềđược8%từnguồnthunàylàphùhợp.ChínhđiềunàyđãkhiếnquyềnkinhdoanhchínhthứcthuộcvềHKCC.

Dù chính quyền Hồng Kông đã bí mật muốn cho Hòa Ký của Lý GiaThànhrútkhỏicuộccạnhtranh,nhưngcũngkhôngphảivìthếmàhọcóthểchắcchắnvềviệcHòaKýsẽ từbỏkinhdoanh trong lĩnhvực truyềnhình

cápbéobởđểnhườngchoHKCC.Tuynhiên,cuộccạnhtranhngắnngủinàychothấyrằngcácnhàcầmquyềndườngnhưkhôngmongmuốnđếchếcủaLýGiaThành tiếp tục thống trị trên lĩnhvực truyềnhìnhcápnhưđốivớinhữnglĩnhvựckinhdoanhkhác.Thậtvậy,rõràngvớiviệcđặtracáckhoảnthuphí,gửinhữnglờimờibấtngờtớicáccôngtynướcngoài,yêucầucamkếtthầutới5,5tỷđô-laHồngKônghaykhoảnphầntrămdoanhthucaongấtngưởngđượcdựtínhthulại từnguồndoanhthu,chínhphủđã thànhcôngtrongviệcngăncảnLýGiaThànhtiếntớingànhkinhdoanhtruyềnhìnhcáp.

Ngoài ra, quyết định rút khỏi vụ đấu thầu của Lý Gia Thành còn cónguyênnhânbắtnguồntừcácsựkiệnxảyraởBắcKinhngày4tháng6năm1989.LýGiaThànhdườngnhưđangởvàothờiđiểmthíchhợpđểmởrộngđầu tư ranướcngoài.HànhđộngcủacácnhàcầmquyềnTrungQuốc lúcbấygiờkhiếnchocác thươnggiaHồngKông rất lo lắngvềhàng tỷđô-lađầutưởđạilục.NgườidânTrungQuốccũnglosợchocuộcsốngcủamình.Cácngânhàngđươngnhiênnhìnthấysựuámgầnkềtrongmộtthịtrườngchịuảnhhưởngcủabiếnđộngchínhtrị.Nguồntiềnbịhaohụtdầnbởingườidânđuanhauchạykhỏicácvùngthuộcđịa.

CáchphảnứngtiêucựccủaTrungQuốcvàotháng7nămđóđãkhiếnrấtnhiềungười losợ,LýGiaThànhcũngkhông làngoại lệ.CũnggiốngnhưnhữngôngchủngânhàngởNewYork,ôngbắtđầuđánhgiálạicáckhoảnđầutưlớncủamìnhtạiTrungQuốc.Tuynhiên,thuacuộc,haynóiđúnghơnlàbỏcuộctrongnỗlựcmuốngiànhđượcquyềnkinhdoanhchínhthứcvềtruyềnhìnhcáp tạimột thị trườngnhỏnhưHồngKôngkhông thểđặtdấuchấmhếtchothamvọngmuốnxâydựngmộtkênhtruyềnhìnhlớncủaLýGiaThành.Thựcchất,khiđangtrongthờigiancạnhtranh,ngày18tháng7năm1989,LýGiaThànhđãcómộtdựđịnhkháclớnhơn:truyềnhìnhquavệ tinh. Trong lúc chính quyềnHồngKông cố gắng xây dựngmột chính

sáchhợplýdànhchocáchoạtđộngviễnthông,HòaKýcủaLýGiaThànhbắtđầucómộtkếhoạchkinhdoanhkhácsinh lợinhiềuhơnvà ítbịquảnchế chặt chẽ như truyềnhình cáp.Kế hoạch này hướng tớimục tiêu kinhdoanhlớnvàthúvịhơnvớimộtthịtrườngtiềmnăngmởrộngkhôngchỉtạiHồngKôngmàlàtoànchâuÁ.

Cóthểnóikhôngmộtkếhoạchđầutưnàolạithậtsự“LýGiaThành”nhưkếhoạchnày.Banđầu,ônggọidựáncủamìnhlàTruyềnhìnhvệtinhchâuÁ, hay gọi tắt làStarTV.Đây thật sự làmột dự án đặc trưng choLýGiaThànhvớisựliềulĩnhvàtínhtoán,xứngđángvớicáitênlâunayvẫnđượcgiới thươngnhândành tặng: “Mr.Money”.Vì lẽđó,LýGiaThànhđãbỏqua thị trường truyền hình cáp vốn đã trở nên khá nhạt nhẽo đối vớimộtngười như ông và tiến đến lĩnh vựcmớimà ông không hề có nhiều kinhnghiệmcũngnhưsựhiểubiết.Một lầnnữaôngchứngminhchochúng tathấy rằng kinh nghiệm hay sự hiểu biết đều có thể thuê. Cái mà Lý GiaThànhsởhữu,mộtlượngthậtsựlớn,đólàđộnhạycảmkỳlạtrongviệctìmkiếmvànắmbắtcơhội.

QuảthựcđâylàthờiđiểmđúnglúcbởichínhviệckinhdoanhtruyềnhìnhvệtinhcủaLýGiaThànhđãtrởthànhmộtchấtxúctáckhiếntấtcảcácquốcgiachâuÁđềunhậnthấytựmìnhphảicónhữngchínhsáchviễnthôngriêngphùhợpvới sựphát triểncủa truyền thông thếkỷXXI,nhữngchínhsáchthiếtthựccóthểgiữgìnbảnsắcvănhóacủađấtnướctrướcsựảnhhưởngcủathếgiới.Tuynhiên,cácchínhsáchvàothờiđiểmđócólẽchưathậtsựthỏamãnnhữngyêucầuđặt ra,bởimộtđiềukhông thểchốicãi làcácbộphim truyền hình dài tập củaMỹđang làmmưa làmgió trên sóng truyềnhìnhhaycácbảntinvắnthờisự,thểthaocũnglàsựrậpkhuôntheotínhthựcdụngvốncócủangườiAnhhayngườiMỹmuốntiếtkiệmthờigiankhixemtruyềnhình.TuyLýGiaThànhcómộtmongmuốnkhônggiớihạnlàtăng

lợinhuận,nhưngthựctếôngđãtrởthànhngườiđưavănhóachâuÁđếngầnhơnvớicácnướcphươngTây.

Đểthựchiệnđượcdựđịnhlàmtruyềnhình,LýGiaThànhchắcchắncầnđếnmột vệ tinh. Và ông đã chọn vệ tinhWestarVI, vệ tinh củaHughesAircraft,đượcthiếtkếvàođầuthậpniên80.Tuynhiên,trướckhitrởthànhtàisảncủaLýGiaThànhthìWestarVIđãquataymộtloạtcácchủsởhữukhác.ThậmchíAdnanKhashoggi,ngườivẫnđượcbiếtđếnvớinhữnggiaodịchvớiIranvàogiaiđoạn19791980cũngtừngsởhữuvệtinhnày.

Tuyđượcphónglênvũtrụtừnăm1984,nhưngWestarVIđãđilệchquỹđạongaytrongnămđầutiênvànóchỉtrởlạitrạmcủaNASAsaukhiđượcmột nhà du hành ngườiMỹ cố gắng khôi phục đường bay ban đầu.ViệcWestarVI đi lệch hướng đã khiếnCông tyBảo hiểmLloyds củaLondonphảichịuthiệthạiđángkể,11triệuđô-laMỹchoviệckhôiphụcquỹđạovệtinhvà100triệuđô-laMỹđểbồihoànchoWesternUnion.Sauđó,WestarVIđượcchuyểngiaochoTrungtâmBảohiểmMerretvớigiábán20triệuđô-laMỹvànóđãkhôngđượcsửdụngtronghainăm.

Cuối cùng, vệ tinh này được một nhà sản xuất phim và chương trìnhtruyềnhìnhngườiMỹtênlàMichaelJohnsonvànhàsoạnnhạcBarryMasonđểývàmuốnphóngnólêntừbiểnTháiBìnhDương.HọcùngkýmộtcamkếtthôngquaCôngtyNevadacủaJohnsonGeneva,đồngýmualạivệtinhnàyvớigiá1triệuđô-laMỹtrong90ngày.Chínhbởithếnênhọphảilàmviệc thậtnhanhchóng.Tuynhiên, saukhi cốgắngđưaWestarVI lên sàngiao dịch Vancouver và sàn giao dịch Spokane, Washington, Johnson vàMasonđềukhôngnhậnđượcsựhồiâmnào từ thị trường.Khôngmộtnhàđầutưnàocóýđịnhnghiêmtúcvớisảnphẩmnày.Sauđó,Johnsonliênhệvới một người bạn cũ, Greg Brown, hiện tại đang cộng tác với AdnanKhashopggi.SaunàyJohnsonnhớlại:“Lúcđầu,Khasopggikhôngcóýđịnh

đầutưvàolĩnhvựcvệtinh,nhưngsauôngtaquyếtđịnhđầutưvìnhậnralợinhuậncóthểcónếusởhữumộtphầncủamộtvệtinh.”

Hơn9triệucổphiếuđượcpháthànhvớitênPacificStar,mộtcơhộichonhữngaimuốnliềulĩnhthửsứcđầutưvàomộtvệtinh.Khashoggimua400nghìn cổ phiếu và chính danh tiếng của một nhà đầu tư liều lĩnh nhưKhasopggiđãmangđếnchophivụkinhdoanhnàysứchấpdẫnlớnđốivớinhữngnhàđầutưkháctrênthịtrường.SựthamgiacủaKhasopggiđãkhiếnchogiácổphiếuPacificStar tăngvọt, từ0,75đô-laCanadalên22,5đô-laCanadachỉtrongvòngbangày.Tuynhiên,giácổphiếulạirớtxuốngcòn6đô-la sau khi có thông tin về sự bất thường trong việc bán cổ phiếu củaJohnsonGeneva.Cuốicùng,JohnsonđãbịloạirakhỏicuộcchơicủaPacificStar.

Dùthấtbại,nhưngJohnsonđãgiúpkếtnốigiữaLýGiaThànhvàLloyds,tập đoàn bảo hiểmvẫn còn đang phải thực hiện trách nhiệm cuối cùng làgiaobánWestarVI.Ngaycảviệcmualạivàphóngvệtinhcũngkhôngphảilàđiềudễdàngthựchiện.CácđốitáccủaLýGiaThànhrấtphứctạp,hiệnônglạiđangđứnggiữaCôngtyViễnthôngcápvàtruyềndẫnkhôngdâycủaAnhvàCITIC,CụcĐầutưcủaQuânđộiTrungHoa.LúcnàyTrungQuốclàmộtnướctheochủnghĩaxãhội,cònthiếtbịvệtinhWestarVIlạilàmộtsảnphẩmcủaMỹ.Đểmuađượcvệtinhnày,LýGiaThànhcầnphảicógiấychophépxuấtkhẩutừỦybanHợptácHoaKỳvềvấnđềchuyểngiaokỹthuậtvớicácnướcchủnghĩaxãhội.ChỉkhiđạtđượcđiềuđóthìvệtinhWestarVImớicóthểđượcphónglênvũtrụcùngtênlửaLongMarchIIIcủaTrungQuốc.TrởngạiđầutiêncầnphảivượtqualàcácnghịsĩthượngviệnHoaKỳvàcácquanchứcnhànước,nhữngngườitỏralolắngkhichorằngviệccấpgiấyphépxuấtkhẩulúcnàylàđãđểmộtcôngnghệquantrọngcủaMỹrơivàotaynhữngngườikhôngtheochủnghĩatưbản.

Saumộtvàicuộcđàmphán,LýGiaThànhđãcómộtvệtinhcủamình,vệtinhWestarVI,sauđóđượcđổi tênthànhvệtinhChâuÁSATI.HòaKýthuê12trongsố24bộtiếpsóngtạiSATI.CácbộtiếpsóngnàyhoạtđộngtạibăngtầnC,tầnsốtừ46GHz.SATIcókhảnăngtruyềndẫncáctínhiệutruyềnhình và viễn thôngđến tất cả các nhà cao tầng tạiHồngKôngvớiăng-tenchảobắtsóng.NhữnggiađìnhởHồngKôngcóthểtheodõiđượccácchươngtrìnhcủaStarTV.TạiTrungQuốcđãcókhoảng80 triệu tivivớihàngtriệungườixem,sốlượngtivitănglênđángkểbởicứmộtthángtrongnăm1988cóxấpxỉmộttriệutiviđượcbántạiđây.Trongkhiđó,cácchínhsáchcủaTrungQuốcvềtruyềnhình,nhấtlàvềcácchươngtrìnhcủanướcngoàilúcnàyđangbếtắcbởicáchoạtđộngcủaCITICkhôngmanglạinhiềukếtquả.LýGiaThànhđãxâydựngmộtcáchquảnlýtàichínhhợplýtrongcácchiếndịch tiếnvào thị trường tiêudùng.Trên thực tế, trongkhiTrungQuốclàthịtrườngchínhcủavệtinhChâuÁSATIthìkếhoạchcủaLýGiaThànhcònmởrộngviệcphátsóngtớicáclãnhthổphíatâyvàđưacác chương trình truyền hình Trung Quốc tới nhiều vùng khác nhau nhưVịnhBaTư, bắcTrungQuốc,ẤnĐộ, Pakistan,TháiLan,Malaysia,HànQuốc,ĐàiLoan,NhậtBảnvàTâyIndonesia.Vớimụctiêuhướngtới2,7tỷkhángiả,thịtrườngmàdựánnàyhướngtớilàvôcùnglớn.ĐốivớiStarTV,đểphụcvụchomột thị trường lớnnhưthếchắcchắnhãngsẽcầnđếncácnhàquảngcáođểquảngbáchocácdịchvụcủamình.

LýGiaThànhhyvọngcóthểphóngvệtinhSATIcủamìnhvớimộtchiphíthấp.Tuynhiên,điềunàyđãkhôngxảyrakhiôngphảichịumộtcáigiácắt cổ lên tới 30 triệu đô-laMỹ cho việc phóng vệ tinhSAT I và tên lửaLongMarchIII,43 triệuđô-laMỹchoviệcmuavàcải tạovệ tinhWestarVI,25-30 triệuđô-laMỹchophíbảohiểmcùng rấtnhiềukhoảnphíkhácchocácthiếtbịdòtìmvàphátsóngtừxa.CáckhoảnphínàycầndùngđếnkhôngphảichỉởtrụsởchínhtạiHồngKôngcủaStarTVmàcònđểtrang

trảitạicácđiểmchuyểnpháttínhiệuởTháiLantrongnhữngtrườnghợpcósựcốbấtngờ.Tổngvốnđầu tưchodựánnày lên tới120 triệuđô-laMỹ.Tháng9năm1989,tênlửaLongMarchIIImangtheovệtinhChâuÁSATIlênquỹđạo,trởthànhvệtinhđịatĩnhquayquanhvùngxíchđạogầnĐôngNamÁ.Từđóvệtinhnàygửicáctínhiệuhìnhảnhvệtinhquamộttrungtâm truyền dẫn phát sóng tại Côn Luân. Các chuyên gia trong lĩnh vựctruyềnthôngtỏrakháquantâmđếndựánkinhdoanhtruyềnhìnhmớimẻnày của LýGia Thành. Barclays de ZoeteWedd,một nhà kinh doanh cổphiếu nổi tiếng tạiHồngKông, đã đưa ramột vài lý do giải thích cho sựquantâmnày,cóthểlàbởinhữngmốiliênquangiữatậpđoàncủaLýGiaThành,CITIC củaQuân đội TrungHoa, các xí nghiệp cáp và truyền dẫnkhôngdâycủaAnhđãlàmchodựánkinhdoanhnàyvượtrakhỏigiớihạnban đầu của nó tại Hồng Kông để trở thành một trong những giao dịchthươngmại lớn, chiếm tới 64% lượng tổng lượng giao dịch năm 1988 và46%củanăm1985.VaitròcủaLýGiaThànhvàquanhệvớiCITICđãgiúptrấnápphầnnàovụThiênAnMôn,vàtheoôngthìnướcCộnghòanhândânTrungHoachưabaogiờlàmộtsựđầutưkhôngthíchđáng.

Tuynhiên,dùnhậnđượcbaonhiêusựquantâmđinữathìviệclàmsaochomộtmạnglướitruyềnhìnhvệtinhhoạtđộnghiệuquảluôndễdànghơnviệcphóngvệtinhđólênquỹđạo.Trởngạiđầutiênđốivớicáchoạtđộngnày là từ phía chính quyền thuộc địa tạiHồngKông.Ngay từ đầu, chínhquyềnđãkhôngmuốnLýGiaThànhngàycàngkhuếchtrươngsứcmạnhtạithị trườngHồngKông.Đâychính làmột trongnhững lýdokhiếnLýGiaThành phải tự rút khỏi cuộc cạnh tranh quyền kinh doanh dịch vụ truyềnhình cáp chính thức tạiHồngKông trướcđây.Nếunhưmạng lưới truyềnhìnhvệtinhcủaLýGiaThànhđivàohoạtđộngthìcáctổchứctruyềnhìnhđượcchínhquyềnbảotrợsẽkhôngthểcạnhtranhđượcvớihìnhthứcmớinày.

Cáckhókhănngàycàngnhiều,nhấtlàtừđầuthậpniên90.Lúcnày,LýGiaThànhquyếtđịnhđưathêmcácdịchvụkinhdoanhcủacontraimình,Richard,vềtậpđoàntạiHồngKông.KhiđóRichardvừahoànthànhcôngviệctạiTậpđoànGorrdonCapital,TorontovàtrởvềHồngKôngtheoyêucầucủacha.LýGiaThànhmuốnRichardsửdụngnhữnghiểubiếtcủamìnhvàoviệcquảnlýcáchoạtđộngkinhtếcủaTậpđoànHòaKý.Thờigianthửviệc của Richard ở công ty không dài và ngay sau đó, Richard được bổnhiệmlàmPhóChủtịchHutchVisioncủaHòaKý,phụtráchStarTV.Lúcbấygiờ,Richardmới23tuổi,anhnói:“Lúcđótôithậtsựkhôngcónhiềusựlựachọn.Tôiđượcgọivềđểphụtráchnhữngkếhoạchthươngmạicủacôngtyvàxửlýnhữngxungđộtvớinhàcầmquyềnvềcácvấnđềliênquantớigiấyphép.Tôicũngđượcgiaophầnviệcquảnlýchungnhữngvấnđềkhôngliênquantớitậpđoànviễnthông”.

Richard thựchiện tráchnhiệmtại tậpđoàncủacha,nhưnganhcũngbắtđầu muốn nhen nhóm ý tưởng thành lập những dự án riêng của mình.RichardthuyếtphụccharằngStarTVcóthểhoạtđộngvớikinhphíbanđầuxấpxỉ110triệuđô-laMỹ,trongđógồmcánhânLýGiaThànhvàHòaKýHoàng Phố nên kinh phí được chia hai phần tương đương nhau. Lý GiaThànhđãgiảithích:“Đâythậtsựlàmộtdựánkinhdoanhkháliềulĩnh.Tôiđãnóivớicácgiámđốctrongbanquảntrịrằngtôisẽchi50%trongtổngsốvốnđầutưchodựán”.Cácgiámđốctỏrarấtvuivẻ.Điềunàykhiếncáccổđông thêmtự tinbởichínhLýGiaThànhđãdámđầu tư tới50%vốnbanđầuvàodựánnày.

Mộtmặt,Richardvẫnnghelờikhuyêncủachavềnhânsự:“Cầntậndụngchuyênmôncủa tấtcảmọingười, từđộingũnhânviên,cácđối tác tớicảchính quyền”, mặt khác, anh làm nhiều việc theo ý mình. Một ví dụ là,Richard thuêcảcácphát thanhviênvànhânviênbánhàngđểđảmnhiệm

nhữngcươngvịchủchốttrongHòaKý.Vớisởtrườngvềnhữngconsốvàtính toán,Richardđãchứng tỏkhảnăngquản lýcủamình tạicông tycủacha.Tuynhiên,cùngvớirấtnhiềusựngưỡngmộmàRichardnhậnđượcthìcũngcókhôngítsựganhghétvàđốkị.NhiềungườichorằngRichardquáthamvọng,quákiêungạo,cáchlàmviệcvàtháiđộbềtrêncủaRichardchỉkhiếnchonhữngmốiquanhệcôngsở trởnênkhóchịu.Thỉnh thoảngâmgiọngtiếngHánbịlaitạpbởingữđiệutiếngAnhkhiếnnhữngkẻnóixấuvàkhôngcóthiệncảmvớianhcócớđểđơmđặtnhiềuhơn.Mộtnhàquảnlýgiấu tên ngườiAnh đã không ngạimà tuyên bốRichard là “Cậu bé thíchkhoa trương, tự chomình nhưChúa. Chắc chắn sẽ có nhiều ngườimuốnđượcnhìnthấyanhchàngnàythấtbại.”MộtnhânviênkháccủaStarTVnóivềsếpcủamìnhbớtnặngnềhơn:“CậuấycóthểtrởthànhmộtdoanhnhâncựckỳthànhđạtcủathếkỷXXI,nhưngcũngcóthểsẽtrởthànhnhânvậtchínhtrongmộtthấtbạinặngnề.”MộttrưởngphòngkháccủaStarTVnóivềtháiđộcủaRichard:“Cậuấymắngmỏnhânviênnhiềuhơnlàhướngdẫn.Nhiềunhânviênđãphảibậtkhóc,nhưngkhôngaidámphảnứng,bởicólẽnhữngkhoảnlươngcaomỗithángđủđểkhiếnhọchịuđựnghơnlàcốgắnggiànhgiậtmộtchúttựdocánhân.CácnhânviênđềunóiRichardchọnkhánhiềunhânviêncótínhbợđỡvàxunịnh,nhữngngườiluôncoicậunhưmộtôngchủlớn:“Cậuta thấynhữngngườiđódễdàngchịuđựngkiểutháiđộchỉtríchcủamình,dễdàngbịxúigiụcvàsaikhiến.Điềunàythậtsựkhôngnêncóvớimộtchàngtrai23tuổi.Ngoàiôngbốnổitiếngvàthànhđạtvới8tỷđô-laHồngKông,khôngmộtaidámnói“Không”vớianhchàngnày.Tấtcảnhữngđiềuđócũnggópphầnhìnhthànhnênmộtnhâncách.”Vềphầnmình,RichardhoàntoànphủđịnhviệcnhữngthànhcôngmàcậuđạtđượcdolàcontraithứcủaLýGiaThành.Richardnói:“Mọiáplựcđềuđếntừthịtrường,từviệckinhdoanhchứchẳngcóáplựcnàođếntừphíagiađìnhtôihết.”Rõrànglàtrongnỗlựcmuốntựkhẳngđịnhmình,Richardđãcốphớt

lờnhữnglờinhắcnhởcủacha:“Giữmộtấntượngtốtđẹp, làmviệcchămchỉ,đốixửtốtvớimọingườivàbiếtgiữlờihứa.Tấtcảsẽgiúpcôngviệckinhdoanhcủacondễdànghơn.”

Tớinăm1990,áplựctừphíathịtrườngtựdotạiđâycànglúccàngtăngmạnh,đặcbiệtlàcácvấnđềliênquanđếnchứngtừvàgiấyphép.TrongmộtloạtnhữngquảngcáocỡlớntrêncáctờbáoHồngKông,LýGiaThànhbắtbuộcphảikhẳngđịnhquanđiểmcủamìnhmộtcáchthẳngthắn:NếuchínhquyềnHồngKôngkhôngđồngýđểHòaKýthựchiệndựánvềtruyềnhìnhvệtinhtạiHồngKông,ôngcầndidờicơsởvậtchấtsangmộtnướckhác.Cóthểôngsẽphảitừbỏdựántruyềnhìnhvệtinhnày.

Việc xuất hiện trên báo chí đãmang lại choLýnhững thành côngnhấtđịnh.ChínhquyềnHồngKôngđãphảiđồngýnhượngbộvàsớmtuyênbốmộtchínhsáchmớichotruyềnthôngvệtinh.Tớitháng12năm1990,HòaKý nhận được giấy cấp phép kinh doanh truyền hình vệ tinh với chươngtrìnhStarTV trong vòng12 nămvà đượcphépđặt trụ sở chính tạiHồngKông. Tuy vậy, điều gì cũng có giá của nó. Nếumạng cáp truyền thôngHồngKôngcủaWharfHoldingkhôngcònđượcưuáitrongcạnhtranhnhưtrước đây thì LýGia Thành phải cam kết giảm thời lượng phát sóng cácchươngtrìnhtiếngQuảngĐôngtừtháng10năm2003.Thêmnữa,HòaKýkhôngđượccónguồnthunàotừkháchhàngmàphảihoàntoànphụthuộcvàocácchiphícủaquảngcáo.

Đểđảmbảolợinhuậntừviệcquảngcáotheonhưđiềukhoảnthứhai,HòaKýđã tìmrấtnhiềucáchđể thuhútquảngcáovàgia tăng lợinhuận.TìmkiếmtỉmỉlàmộtkỹthuậttrongkinhdoanhkháphổbiếnđượcCanningFok,giámđốcgiấumặtcủaHòaKýxâydựng.Nhậnxétvềông,mộtnhàđầutưtừngnói:“Tôichưatừngnhìn thấyôngấy,chưatừngnghethấygiọngnóicủaôngấy”.ChínhLýGiaThànhđãgửiđinhữnglờimờivàthămdònhằm

tìmkiếmkháchhàngchodịchvụquảngcáo.MộttrongnhữngquyềnlợimàkháchhàngcủaHòaKýnhậnđược làHòaKýsẽgiảm2 triệuđô-laHồngKông chi phí cho quảng cáo trên sóng truyền hình vệ tinh.Ngoài ra, cáccôngtyquảngcáotạiđâycòncóquyềnmua0,25%giátrịcổphiếucủaHòaKý,mộttrongnhữnglợithếmànhiềucôngtymongmuốncóđược.

CáchlàmnàyđãtăngnguồnthucủaStarTVlên65triệuđô-laMỹ.TuynhiênbộphậnquảngcáocủaStarTVphảnứnglạivớiđiềunàykhárụtrè.KingsleySmith,GiámđốcCôngtyMcCann-Ericksongiảithích:“Ngaylúcnàykhôngaicóthểbiếtchắcmìnhsẽmuacáigì.NếuStarTVthànhcông,cólẽphươngcáchquảngcáotạichâuÁsẽcónhiềusựthayđổi.”Vậychínhxácthìnhữngchươngtrìnhnàocóthểphùhợpvớiviệcquảngcáo?Vấnđềkhókhănlúcnàylàtìmkiếmnhữngchươngtrìnhphùhợpchoquảngcáođikèmvàphảithỏamãnyêucầucủakháchhàngmuốnbánsảnphẩm.Phòngnghiên cứu khách hàng của Star TV đã tìm kiếmmột loạt danh sách cácchươngtrìnhhay,hấpdẫnvàphùhợpđikèmquảngcáo.ChínhđiềunàyđãkhiếnchocácchươngtrìnhcủaStarTVcóđượcmộtphongcáchriêng,mộtphongcáchchỉcóthểtìmthấyởnhữngsảnphẩmcủaLýGiaThành.Khôngcầntốnquánhiềutiềnvàoviệcmuabảnquyền,StarTVđãdầndầncungcấpkênhWorldService củađàiBBC,Anh;kênhPrimeSportNetwork (PSN)của Denver, Colorado; kênhMandarin của ATV, Trung Quốc và nhất làMTV châuÁ từmạng lướiMTVNetwork củaViacon International,mộttrongnhữngnhàcungcấpcáckênhtruyềnhìnhâmnhạchàngđầuthếgiới.Quảngcáođượcđưakèmvớicácchương trìnhmộtcáchphùhợp.Vậy làkhôngcầntốnchiphíchoviệcsảnxuấtcácchươngtrìnhtruyềnhình,StarTVvẫnphátsóngđượccácchươngtrìnhtin tức, thểthao,âmnhạcvàcácchươngtrìnhtiếngQuảngĐôngtrênkhắpchâuÁvàTrungĐông,lợinhuậnthuvềhàngnămlêntớigần80triệuđô-laMỹ.

StarTVđãnhậnđượcrấtnhiềusựủnghộcủakhángiảvớimộtloạtcácchương trình ăn khách. Tom Hartje – Giám đốc điều hành Công ty LeoBurnettLimited–mộttrungtâmquảngcáoquốctếtạiHồngKông–đãnhậnxét: “Khôngcógìphổbiếnhơnnhạcpopvà thể thao”.Đểphùhợpvớiýtưởng quảng cáo bằng thể thao, các chương trình của Star TV đã chuyểnsangcácmônthểthaođốikhángnhưngkhôngquábạolựcđểphụcvụđốitượngkhángiảgiàucó, từtầnglớptrunglưuđếnthượnglưudùhọchỉcóvốntiếngAnhítỏicũngcóthểxemđược.StarTVđãcómộtkhởiđầuthuậnlợivàongày26 tháng8năm1991vớichương trình tường thuậtgiảiquầnvợtMỹmởrộng.MụcđíchchínhcủachươngtrìnhcóphầnnhạtnhẽonàylànhằmtuyênbốvớikhángiảchâuÁ,TrungĐôngvàmiềnđôngnướcNgarằngmộtýtưởngtruyềnhìnhmớiđãxuấthiện.Vàotháng9,đếnlượtMTVchâuÁrađời.Đếntháng10,kênhtruyềnhìnhthứbadoATVsảnxuấtbắtđầu thâmnhập thị trườngTrungQuốc,phát sóngcácvởkịch truyềnhình,hàikịch,chươngtrìnhtròchơi,bảntintàichínhvàphimtruyệnbằngtiếngphổthông.Tớitháng3năm1992,StarTVđãcóthêmkênhMTVchâuÁ,BBCWorldNewsvàkênhStarPlusphátsóngphimtruyện,kịchtruyềnhìnhvàhàikịchbằngtiếngAnh.Tổngcộngnămđócóxấpxỉ700nghìnhộgiađìnhxemcáckênhcủaStarTV,trongđóĐàiLoandẫnđầuvới250nghìnngườixem,tiếpsaulàẤnĐộvới175nghìnngườivàIsraelvới150nghìnngười.

Trong khi chương trình của BBCWorldNews, PSN và kênh phát sóngbằng tiếng phổ thông là những chương trình bao quát đối tượng khán giảthuộcmọilứatuổi,giớitínhvàlốisốngthìcómộtchươngtrìnhđặcbiệtđãlàmđảolộnnềntảngquanniệmtruyềnthốngbảothủvềvaitrògiớitính.ĐólàchươngtrìnhMTVchâuÁ,đứacontinhthầncủaAlbertTrịnh,cựukỹsưmáy bay của hãngHàng không quốc tế Canada trong suốt 15 năm. Năm1983,TrịnhđãrờiCanadavàphụtráchcảmộtcôngtyxuấtbảnlớngồmbản

tiếngTrungcủa tạp chíForbes (với têngọiCapital) vàPlayboycùngmộtloạt các tạp chí khác như tờ Security Journal (tạp chí chính thức của thịtrườngchứngkhoánHồngKông),Modern(tạpchídànhchotầnglớptrunglưuTrungQuốc),CarPlus(tờnguyệtsanvềôtô)vàSundayChronicle(tạpchíthôngtin).Vớisốcổphầnlớntronglĩnhvựcbáomạngvàbáoin,TrịnhđãthuhútđượcsựchúýcủaLýGiaThànhvàcuốicùngđãnhườngchoôngmộtsốcổphầntrongTậpđoànParamountPublishingGroupcủamình.Sauđó,Trịnhđãbánlại75%cổphầnởMTVchâuÁchoHutchVision(Vềsau,khiRupertMurdochxuấthiệnvàmuốnmualạimộtsốcổphầntrongStarTV,vịđạigiatruyềnthôngngườiAustralianàyđãthươnglượngvớiAlbertTrịnhđểmualạisốcổphầncủaôngtạiMTVchâuÁ).

MTVchâuÁđãphátsóngcácbàihátphươngTâyvớihìnhảnhnhữngcasỹcủacácquốcgia,đủmọimàuda,nhữngcôgáitrẻănmặcthiếuvảihoặcvớichiếcváysiêungắn,nhữngnhạcsĩtócdài…ĐốivớimộtbộphậngiớitrẻthìMTVchâuÁlàmộtchươngtrìnhtruyềnhìnhthờithượngvàhợpmốt.Nhưngnghiêmtrọnghơn,quanđiểmcủachươngtrìnhnàylạichốngđốiuyquyềncủacácbậcphụhuynhvàđingượclạinhữnggiátrịtruyềnthốngcaoquýcủangườichâuÁ.MộtsốbậcphụhuynhẤnĐộđãlêntiếngphảnđối.Mộtbàmẹcủahaicôcongáinói:“Khichúngđủ18tuổithìđãmuộnquámất rồi. Không phải tôi cực đoan, nhưng tôi khôngmuốn conmình xemnhững hình ảnh khêu gợi thái quá như thế.”Nói chung có rất nhiều quanđiểmkhácnhau.Mộtnhânviênthungânkháchsạn21tuổitạiĐàiBắcchorằngtrẻemchưađủtuổikhôngnênxemnhữngchươngtrìnhnày.Anhnói:“Tuynhiên,việccắtbỏhẳnnhữngchươngtrìnhthếnàylàkhôngnên,bởingườitathườngthấyhứngthúhơnvớinhữngthứbịcấmxem.”Trongkhiđó,mộtphụnữkhácởBombay lạiphátbiểu: “Chương trìnhMTVkhôngphảichỉmanglạiảnhhưởngxấu.Nónóivềtìnhdụcantoànvàchuyểntảinhữngthôngđiệpphòngchốngmatúy.Đólàmộtchươngtrìnhđitrướcthời

đại.”

Cũngvàonămnày,ăng-tenchảođãxuấthiệntrênkhắpTrungQuốc–từBắcKinh, ThượngHải đếnQuảngChâu.Nhu cầu của người dân rất cao.Giámđốccủamộtcửahàngđồđiệntửđãnói:“Córấtnhiềukháchhàngcủatôimua cả 100 cái ăng-ten chảo rồi bán lại ở nơi khác.”Với đường kínhkhoảng1,5m,ăng-tenchảođượcbánvớigiáxấpxỉ500đôlaMỹmộtchiếcgồmcảđầuthu.Thậmchí,ngaycảBộĐiệntửTrungQuốccũngvàocuộcvớicácnhàmáysảnxuấttừ60nghìn-70nghìnchiếcăng-tenchảomỗinăm.Đến tháng4năm1993đãcó tới5 triệuhộgiađìnhTrungQuốc thuđượcnămkênhcủaStarTVbằngăng-tenchảo.NếutínhcảnhữngtrườnghợpthusónglậukhôngđượcChínhphủTrungQuốcchophépthìconsốnàysẽcòncaohơnnhiều.TạimộtngôilànghẻolánhởẤnĐộ,nơiStarTVđãtớiđượcvớihơn3,3triệuhộgiađình,nhữngngườinôngdânTrungQuốcđãtreodâycáp từcâynọ sangcâykiađể thunhững tin tứcmớinhấtvềnềnvănhóanhạcpopcủaphươngTây.Thôngthườngmộtđầuthutínhiệuvệtinhcóthểphụcvụcảmộtvùnghoặcmộtlàng,nhưngvớinhữngngườicótiền,hơn15nghìnđầucápriêngluônsẵnsàngphụcvụhọ.

Năm1990,BắcKinh đã ramột đạo luật, theo đó tất cả các vệ tinh chỉđược thu các chương trình của đài trungương.Việc thu các chương trìnhnướcngoàisẽbịcoilàphạmpháp,trừkhinóđượcsựchophépcủacảnhsátsởtại.Luậtlànhưvậy,cònviệcthihànhthìtấtnhiênlạilàmộtvấnđềhoàntoànkhác.LàmsaocácnhàchứctráchcóthểđảmbảotuyệtđốirằngnhữngngườibánhàngrongtạiThiênTânvànhữngngườibuônbánởQuýChâuchịungồixemcácchươngtrìnhnhàmchánvềbộmáyquanliêuởThượngHải thay vì những video nhạc hip hop và rock của Sophya từ phòng thuMTVchâuÁtạiHồngKông?HệthốngtìnhbáoTrungQuốcđãkhôngnỗlực hết sức ngay cả trong thời kỳ cáchmạng văn hóa, khi trẻ em thường

thuyếtphụcđượcchamẹđểxemcácchươngtrìnhmìnhmuốn.Theodõithóiquenxemtivicủa1tỷngườiTrungQuốcquảlàmộtnhiệmvụkhókhăn–nếukhôngmuốnnói làmột thành tựuphi thường.Thậmchí,cả lực lượngdânphòngcũngchẳnggiúpđượcgìchochínhphủ.Lựclượngnàyxưanayvốn là taimắtcủacảnhsátđịaphương,giúpcảnhsátkiểmsoátmọihànhđộngcủanhữngngườisốngquanhmìnhvànhữngkẻlạmặt,giờcũngnhắmmắtlàmngơtrướcnhữngchươngtrìnhmàhàngxómxem.Thựctếlà,chínhlựclượngdânphònglạithườngtựmuaăngtenchảovềlắpđặttrênmáinhàcủahọvànốiđến từngnhà trongvùngvớimứcgiákhôngrẻ.NhữngđiềunàyđãkhiếnmộtquanchứcSởPhát thanhvàTruyềnhìnhBắcKinhphảituyênbố:“Chúngtôikhôngđủnhânlựcđểthihànhluậtcấmcácđầuthuvệtinh.Biệnpháptốtnhấtlúcnàykhôngphảilàcấmsửdụngăngtenchảomànên cómột giải pháp thay thế khác chongười dân – như truyềnhình cápchẳnghạn.”

NgườiphươngTâykhông thểhiểunổi tại saoTrungQuốc lạibanhànhluật cấm ăng-ten chảo trong khi vẫn đang gấp rút xây dựng hệ thống thịtrườngmậu dịch tự do theo kiểumẫu Hồng Kông, về bản chất cũng chỉnhằm sản xuất ăng-ten chảođể bán.Tuynhiên, sựmâu thuẫnnày đã chothấykhảnăngthíchứngcủaTrungQuốcvớisựchuyểnmìnhcủanềnkinhtếtớiđâu.CơhộitiếpcậnvớicácphimtruyềnhìnhdàitậpcủaMỹnhưSantaBarbara hay các video nhạc pop mới nhất củaMadona đã giúp khán giảTrungQuốchiểuhơnvềmộtthếgiớibênngoàiđấtnướcnày.VàđiềuđóđãđưahọđếnvớitổchứcBảovệquyềnlợingườitiêudùngquốctế.Tháng4năm 1993, chưa đầymột năm sau khi dịch vụ fax bản danhmục chươngtrìnhmiễnphíhàngtuầntớinhữngkhángiảquantâmxuấthiện,cácchươngtrìnhcủaHutchVisionđãtrởnênphổbiếnđếnmứccótới365nghìnđơnđặthàngtừkhắpmọinơinhưHànQuốc,ViệtNamvàYemen,trongđócócảcácquốcgiaxưanayvốncótư tưởngvôcùngbảothủnhưẤnĐộ,Israel,

IndonesiavàIran.ChỉtínhriêngTrungQuốcđãcótới116nghìnkhángiảgọiđiệnyêucầuđượcgửitặngbảnchươngtrìnhhàngtuần.

Trongkhiđó,cácgiámđốcđiềuhànhcủaStarTVdựđoánStarTVsẽcònpháttriểnhơnnữatrongtươnglai.ĐếnthếkỷXXI,truyềnhìnhvệtinhsẽđổbộvào16,8triệuhộgiađìnhtạithịtrườngmụctiêucủaStarTV.Chodùconsốnàychỉtươngđươngvới5,3%trongtổngsố315triệuhộgiađìnhởkhuvựcchâuÁTháiBìnhDương,nhưngchừngđócũng làmột thị trườngđủlớnđểthuhútcácnhàquảngcáo.BêncạnhcácnhàquảngcáongaytừđầuđãquantâmvàhợptácvớiLýGiaThànhnhưNgânhàngĐạoHoành,CôngtyHopewellHoldingsvàCông tyXâydựngNishimatsuNhậtBản thìvàotháng4năm1993,nămkênh truyềnhìnhcủaStarTV,đặcbiệt làchươngtrìnhMTVchâuÁ,đãthuhútđượcmộtsốlượngkhángiảlớntớimứcrấtnhiềucôngtytiêudùnghàngđầuđãnhậnthấyviệcquảngcáotrêncáckênhcủa Star TV làmột quyết định khôn ngoan.Vì thế, khán giả truyền hìnhđượccậpnhậtnhữngsảnphẩmmớinhấtcủaLeviStrauss,Coca-Cola,NikevàMcDonald’sthayvìsảnphẩmcủacáccôngtythươngmại,xâydựnghayngân hàng như trước kia. Thực đơn truyền hình có vẻ bị ảnh hưởng quánhiềubởi vănhóaMỹ, nhưngkhángiả khôngphải ngườiMỹ.Đángngạcnhiênhơn,tại37quốcgiaStarTVphủsóng,cótới63ngônngữvàtiếngđịaphương được sử dụng. Đây thật sự là cuộc thâm nhập thị trường cómộtkhông hai trên thế giới.Arnold Tucker, PhóTổng giám đốc Star TV giảithích:“Đâylàmộtthịtrườngvớinhữngđặctrưngkinhtế,vănhóa,giáodục,tôngiáovàsựphânbốgiàunghèorấtkhácbiệtsovớicácthịtrườngkhác”.

RichardLýtinrằngchodùcácthịtrườngcủaStarTVrấtđadạngnhưngvẫncónhiềuđiểmchung.Lốisốngvànhucầutìmhiểuvềcáctintứcthờisựquốctếchínhlàđiểmchunggiữacácthịtrườngdùnềnvănhóakhácnhau.AnhdựđoántruyềnhìnhsẽnốiliềncảkhuvựcchâuÁTháiBìnhDương,là

nhịpcầunốinhữngkhoảngcáchxãhộivàcácnềnvănhóa.Truyềnhìnhvệtinhsẽxâydựngmộtthịtrườngmớibằngcáchtạonênmốiliênhệgiữacácnhàquảngcáovàcáckháchhàngmớigiàucó.Quantrọnghơn,vớiRichardLý,khảnăngvươntớicácquốcgiavàcácnềnvănhóakhácnhausẽgiúpanhxâydựngnêncácbướcpháttriểncóđịnhhướngrõràngvàổnđịnh.Anhnói:“CáccôngtyđaquốcgiagiờđâycóthểxâydựngmộtchiếndịchquảngcáoduynhấtchotoànbộkhuvựcchâuÁthayvìkiểutiếpcậntừngquốcgianhưtrướckia.Sony,Matsushita,Coca-ColavàNikeđềuđãxâydựngthànhcôngcácthôngđiệpquảngcáochotoànkhuvực.Cácđàisẽkhôngcònphátsóng các chương trình sinh lãi đơn thuần nữa. Các chương trình tiếp thị,quảngcáosẽngàycàng tăng lợinhuận.Vềcơbản,cáckênh tiếp thịđượccácngànhcôngnghiệpđặcbiệthậuthuẫn.Vídụnhưkênhtruyềnhìnhvềôtôcóthểđượcmộtcôngtysảnxuấtô tô tài trợ.Chươngtrìnhtruyềnhìnhtrongtươnglaiphảimangtớichochúngtanhữngthôngtinvàhoạtđộnggiảitrímới lạ,bấtngờ.Đócũng làmột trongnhữngquyền tựdosốngcònmàchúngtacầnphảiđạtđược:quyềntựdolựachọn.”

NếuRichard Lý phát biểumột cách hùng hồn như đang đứng trên bụcdiễn thuyết thìnhững lời thuyếtphụccủaanhsẽchẳnghơngì lờikêugọitoàn cầu.Tự do lựa chọn có thể là điều khán giảmongmuốn, nhưng thứRichardnghĩ trongđầu là làmsaonângcaochất lượng truyềnhìnhvớikếhoạchxâydựngkênhBBClạikhôngmấyphùhợpvớicácquốcgia,nơiStarTV đã từng thâm nhập. Tiền bạc, lòng tự hào và nền văn hóa dân tộc lànhững thứ đáng lưu tâmhơn cả.Và nếu nói đến quyền lựa chọn thì chắcchắncácquốcgianàysẽkhônglựachọncácsảnphẩmtruyềnhìnhcủaStarTV.

Điềuđángnói làNhậtBản lại là quốcgia thanphiềnvềStarTVnhiềunhất.NhưngkhôngphảitấtcảngườiNhậtđềuphànnànvềsựthốngtrịcủa

cácchươngtrìnhStarTV.Vềsau,CôngtyĐiệntửMitsubishiđãquảngcáotrênStarTVcònTậpđoànMasataka’sWardlạichimộtkhoảntiềnkhálớnđểhỗtrợcácgiađìnhNhậtlắpđặtthiếtbị thusóngnămchươngtrìnhcủaStarTV.Tuynhiên,ngaykhiStarTVphủsóngđếnNhậtBản,WakabayashiShigeyoshithuộcBộBưuchínhviễnthôngđãbắtđầugâychiến:“ĐâyhẳnsẽlàvấnđềgâytranhcãigiữachínhquyềnHồngKôngvàNhậtBản.StarTVđãphủsóngtớiNhậtBảnnhưngchúngtôivẫnchưabiếtrõchươngtrìnhcủahọnhưthếnào,vàvẫncònrấtnhiềunhữngđiềunghivấnvềhọ.HọlàcôngtycủaHồngKôngvàlợinhuậnhọlàmracũngđượcgiữởHồngKông–vìthếchúngtôithậtsựrấtlolắng.”

ChínhphủNhậtquantâmđếnđiềunàybởirõrànglàmộtlượngkhángiảlớnđãchuyểnsangxemStarTV.NếukhángiảNhậtchuyểnsangxemcácchươngtrìnhtruyềnhìnhnướcngoàithìnguồnthutừquảngcáocủaNhậtsẽbịgiảmđiđángkể.MộtquanchứcBộBưuchínhViễnthôngNhậtBảnthừanhậnrằngNhậtBảnkhócóthểthậtsự“trừngtrị”đượcStarTV.Tuynhiên,ôngcũngnói thêm rằng sự thống trị củaStarTV“chẳngcógìđáng thèmmuốncả.Cũngchỉgiốngnhưkhichúngtasửdụngdịchvụmộtcôngtytaxibấthợpphápmàthôi.”Mộtquanchứckháclạiphátbiểu:“Nếumộtquốcgiamuốnphủsóng truyềnhình trực tiếpsangcácquốcgiakhác thì ítnhấthọcũngnên đàmphán trước đã.”Đối vớiNhậtBản, việcStarTVmang cácchươngtrìnhngoạilaitừHồngKôngđếnvới4-5triệugiađìnhNhậtlàsựsỉnhụcnhữnggiátrịvănhóathiêngliêngcủahọ,bấtkểtrướcđâySeoulcũngtừngphêphánTokyovềviệcTậpđoànTruyềnthôngNippontrìnhchiếucácchươngtrìnhcủaNhậttạiHànQuốc.

Trongkhiđó, tạiSingapore–nơi tờAsianWallStreet Journal (TạpchíphốWallchâuÁ)từngphảihứngchịusựnổigiậncủachínhphủnướcnàybằngmộtlệnhtrụcxuấtlậptứctừTòathịchính–cácquanchứcchínhphủ

lại longại trướcviễncảnhvềcáckênhtruyềnhìnhkhôngđượckiểmsoát,đặc biệt là kênh BBC. George Yeo, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thông tinSingapore nói: “Ngày càng khó cách ly thị trường nội địa khỏi các kênhtruyềnthôngnướcngoài.Khiăng-tenchảotrởnênthôngdụngvàcácvệtinhbậccaohơnvớibộxửlýtínhiệuthôngminhxuấthiệnthìkhônggìcóthểngănchặnđượcviệcnhậntínhiệusóngtruyềnhình”.Tuynhiên,nướcnàycũngđãcốthửngănchặnbằngcáchthôngquamộtđạoluậtcấmsởhữuăng-tenchảotạinhà.Nhưngnỗlựcnàycuốicùngcũngthấtbại,cácchươngtrìnhnướcngoàivẫntồntạiởSingapore.Sauđó,giốngnhưcácquốcgiakháccótìnhtrạngtươngtự,ChínhphủSingaporekếtluậnrằng,cáchtốtnhấtđểbảovệ ngành truyền thông là tuyên chiến với Star TV. Tháng 6 năm 1992,SingapoređãrađònphảncôngvớisựrađờicủaTruyềnhìnhcápSingaporevới các kênh nhưHomeBoxOffice (HBO),CNN1vàmột kênh phát cácchương trình bằng tiếng Trung Quốc phổ thông. Cuối cùng, ý định củaSingapore dùng chương trình nội địa thay thế chương trình của các kênhnước ngoài đã không thành hiện thực. Thậm chí, kế hoạch thâm nhập thịtrườngTháiLanvàPhilippinmàSingaporevốnrấtnhạybénvềcácvấnđềvănhóađặtrachocôngtytruyềnhìnhcápcũngthấtbại.

ĐốivớiStarTV,nhữngđòn trảđũanàyđồngnghĩavớiviệccạnh tranhgay gắt hơn. Trên thực tế, trong khi Star TV có một hệ thống các kênhchươngtrìnhhayđanxennhauthìcácđàikháccũngngàycàngthuhútđượcnhiều khángiả hơn.Ví dụ, vào đầu thập niên 90, hơn6 triệu hộ gia đìnhNhật thu chương trìnhCableNewsNetwork (CNN)quaCông tyKokusaiDenshinDenwaLimited (KDD).Tại Indonesia, sự rađờicủađàiquốcgiaPalapaB2Pvàotháng11năm1991đãgiúpcácthuêbaoởhầukhắpkhuvựcĐôngNamÁcó thể thuđượckênhESPN,CNNNewsvàBusinessNewsNetwork(BNN).CáckênhnàydoHồngKôngsảnxuất,đượccácnhàtàitrợngườiĐàiLoanhỗtrợtàichínhvàdoEdwardMilwardOliver,mộtthương

gia ngườiAnhđứngđầu.Tới tháng4năm1993, đàiPalapa thậmchí cònthuyếtphụcđượccảTậpđoànTruyềnthôngAustralia(ABC)mangtớithêmsựlựachọnchocácthuêbaocủamìnhvớicácchươngtrìnhcủaĐàiTruyềnhìnhquốctếAustralia(ATVI),phầnlớnlàcácchươngtrìnhtintức,cácvấnđềthờisựvàgiảitríchủyếudoAustraliatựthựchiện.

StarTVbắtđầucảmthấysứcnóngcủacuộccạnhtranh.ĐểchốngtrảlạicuộctấncôngdữdộicủacácđốithủchínhnhưHBO,CNN,ESPN,StarTVcần cómột vị tổnggiámđốc dày dạn kinh nghiệm.Vàngười đó chính làJulianMounter –một phóng viên báo in đầy kinh nghiệm,GiámđốcĐàiTruyềnhìnhNewZealand(TVNZ).Mounterđặcbiệtýthứcđượcthửtháchlớn.TạiNewZealand, ông đã phát triển thành côngTVZN sangmôhìnhkênhtruyềnhìnhvệtinhtrảtiền.ĐốivớiLýGiaThành,MounterchínhlàvũkhílợihạiđểchốnglạitruyềnhìnhAustraliavàgiànhđượcvịtríthuậnlợitrongcạnhtranh.Tháng4năm1993,Mounterđãtuyênbốđầytựtin:“Trongvòngbađếnnămnămnữa,đàichúngtôisẽcó15kênhtruyềnhìnhđặcsắc.HiệngiờtruyềnhìnhAustraliamớichỉcó3kênhđángxemtrongtổngsố5kênhvàcóvẻsẽkhôngcóthêmgìnữa.ChúngtôiđượcsởhữuđộcquyềnmộtnửaAsia-Satvàcũngkhôngđịnhđộcquyềnhoàntoàn,nhưngchúngtôimuốnmờinhữngngườimuốnhợptácchứkhôngphảichốnglạichúngtôi.Điềuhiểnnhiênlàkhicácdịchvụtruyềnhìnhkhácxuấthiệngâynêncạnhtranh,cáckhoảnchicủachúngtôisẽtănglênvàtốcđộpháttriểncũnggiảmxuống.Nhưngnếucôngtycủabạnlàmộtcôngtyhàngđầuvớimộtvị trívữngchắcvàcóđủcanđảmđểtiếnlênphíatrước,thìhãycứnêngiữvữngvị tríđứngđầuấy.Tôichưa thấy rủi ronàoxảy ra trừ trườnghợpmột sốngườiđầutưsốtiềnlênđếnhàngtỷđô-la.CáccôngtyAustraliađangquansátchâuÁ,tuynhiênmộtsốcôngtyhoàntoànkhônghiểugìvềtìnhhìnhnơi này, về sự sẵn lònghợp tác, quymô thị trườngvàkhảnăng làmviệcnhómvôcùnghiệuquảcủachúngta.NếungườiAustraliabớtngạomạn,có

lẽchúngtôisẽhợptácvớihọ.Mộtsốngườicònphátbiểumộtcáchrấthiếuchiến.Họchưabiếttôilàngườithếnàođấythôi.Nếuaiđórakhỏinhàmìnhđểđánhtôimộtcúthậtđau,tôisẽtớitậnnhàhọvàtrảlạimộtcúđánhđauhệtnhưvậy…Tôichỉđùathôi.”

ChodùMountercóđùahaykhôngthìchínhôngcũnglàngườiđặtraluậtchocuộccạnhtranh.VớitốcđộpháttriểnchóngmặtcủaStarTVtronglĩnhvựctruyềnthôngvệtinhđầutưtớihàngtỷđô-lanày,cácđốithủtháchthứcStarTVcầnphảihiểumìnhđangđốiphóvớiaivàcáigì.

Khôngchỉdùnglờinóiđơnthuần,StarTVcònchorađờiMediaAssetsLimitednhưmộtlờicảnhbáocácđốithủ.Chiếmtớimộtnửasốvốnđiềulệtrịgiá600triệuđô-laMỹcủaStarTV,MediaAssetsphụtráchviệcsảnxuất,phát triển,phânphốicácchương trình truyềnhìnhdocácnhà sảnxuấtvàlàmphimcủaHồngKôngvàđàiChineseAsialàmra.KhimiêutảmốiquanhệgiữaStarTVvàMediaAssets,MountergiảithíchrằngStarTVvàMediaAssetslà“haicôngtyđộclập,hợptácvớinhautrongcácchươngtrìnhvàcácchiếnlượcchủchốt,sauđótáchraquảngcáovàđầutưtheocáchriêngvàlạihợptácvớinhautrongcôngđoạntiếpthịcuốicùng.Haicôngtysẽtrởthànhanhemcủanhauvớinămkênhquảngcáomiễnphí trêntruyềnhìnhtrảtiền.”

NhờMounter,StarTVđãcóđủ tự tinđể tiếnhànhnhữngcảicách lớn.Pháttriểnthêmcáckênhmớivàđàmphánvớicácđốithủcạnhtranhcảcũlẫnmới lànhữngưu tiênhàngđầucủaStarTV.Tuynhiên,ngàycàngcónhiềucông ty thamgiavào lĩnhvựckinhdoanhvệ tinh truyền thông trựctiếp và LýGia Thành cũng bắt đầu có ý nghĩ bán lạimột phần Star TV.Ngoàira,tiềncũnglàmộtvấnđề.Năm1989,HutchVisionđãxácđịnhchịulỗmộtkhoản200triệuđô-laMỹchotớinăm1995khitìnhhìnhthayđổivàđếnnăm2000,côngtycóthểthuvềkhoảnlợinhuậnhàngnămlà500triệu

đô-laMỹ.Tuynhiênvàonăm1993,khikhoảnlỗlêntớimộttriệuđô-laMỹmỗituần,LýGiaThànhđốimặtvớinguycơphảirótthêmtiềnvàongânquỹcôngty.HutchVisionsẽphảiđitheolộtrìnhthuphíthusóng.Đócóvẻlàcáchduynhấtgiúphòavốn.Theocáccốvấncôngty,việcthuphíxemnămkênhcủaHutchVisionsẽgiúpcôngtythulạiđượckhoảnđầutư500triệuđô-laMỹvàonăm1994.Vấnđềlàchỉriêngcuộcchuyểnđổinày(màvềsausẽtạonêntừ80-100kênh)sẽmangvềchocôngty700triệuđô-laMỹ.Lýsắphếtthờigian.Ôngcầnvốnđểbiếnvụđầutưvàotruyềnhìnhnàytừmộtcơnácmộngtrởthànhmộtthươngvụcólời.

Tháng5năm1993,FrankBarlow–TổngGiámđốctậpđoàntruyềnthôngkhổng lồPearsonGroupcủaAnhđãđánh tiếng rằng tậpđoàncủaông rấtmuốnsởhữumộtphầnnhỏcổphầncủaStarTV.Chỉmớimộtthángtrướcđó,PearsonđãmualạikênhtruyềnhìnhThamesTelevisionvớigiá99triệubảngAnh,thêmvàodanhsáchcácthànhtíchnổibậtcủatậpđoànmìnhnhưtờ The Financial Times (Thời báo Tài chính), Chateau Latour, RoyalDoulton,Nhàxuất bảnLongman,NgânhàngĐầu tưPhát triểnLazard tạiLondon,Paris,NewYorkvàcảmộtdanhmụcđầutưvàocáchãngtruyềnhình.Giờđây,tậpđoànnàymuốnthâmnhậpthịtrườngchâuÁvàsẵnsàngbỏra100triệuđô-laMỹđểcóthểsởhữumộtphầnStarTV.Thêmvàođó,Pearson cũng hy vọng kênh truyền hình giải trí đang trong giai đoạn thainghén củamình làThames/BBC, kênhUKGold cũng như kênh giáo dụcquảng cáo choNhàxuất bảnLongman có thể trở thànhmột phần các sảnphẩmtruyềnhìnhcủaStarTV.ChắcchắnrằngkhitiếpcậnStarTVlầnđầutiên, Pearson đã biết việcRichardDunn giữ vị trí tổng giám đốc củaĐàiTruyềnhìnhThamescóthểsẽkhiếncuộcthươnglượngthấtbại.Trướcđây,DunnvàMountertừnglàmviệccùngnhaukhiMountercònlàmviệcởĐàiTruyềnhìnhThames.

Tuynhiên,vẫncònmột trởngại lớnnữa tồn tại.LýGiaThànhđã từnglàmănvớiPearsontrướckia.Năm1986,trongmộtgiaodịchquốctếlớn,Lýđãmualại4,99%cổphầnTậpđoànPearson.Điềuôngmuốnlàquyềnlực–mộtchântrongHộiđồngquảntrịTậpđoànPearson.NhưngHộiđồngquảntrịđãgạtôngravàtỏrangờvựckhảnăngcủangườiđànôngmangquốctịchTrungQuốcđếntừHồngKôngnày.Ngaysauđó,LýGiaThànhđãbántống tất cả sốcổphiếumìnhđãmua.Liệu trảinghiệmcayđắngđóquyếtđịnhkếtquảcuốicùngcủacuộcđàmphánvớitậpđoànPearsonnăm1993như thế nào chỉ cóLýGiaThànhmới biết chắc chắn.Tuy nhiên,LýGiaThànhdườngnhưkhông thích lờiđềnghị củaTậpđoànPearson.CóđiềuHutchVisionvẫncânnhắclờichàogiácủaTậpđoànPearsonlàbởicũngcónhữnglờichàogiátừcáccôngtykhác.Thựctế,ngườiđưaralờichàogiáhấp dẫn nhất là trùm tư bảnRupertMurdoch củaTập đoànTruyền thôngNews Corporation, và LýGia Thành cùng người đại diện vẫn đang nghengóngđểcânnhắc.

LýdocơbảnkhiếnTậpđoànNewsCorporation thấyhứng thúvớiStarTV là các chương trình của đài này, nói chính xác hơn là với kênhMTVchâuÁ–mộtthànhcônglớncủaStarTV,vẫnđangtiếptụcsinhlợinhuận.CáckênhkháccủaStarTVcóvẻíthấpdẫnhơn.CáccốvấncủaMurdochkhôngmấymặnmàvớicácbảntinbìnhluậnvềTrungQuốcmàkênhBBCthườngphátsóng.Theonhưlờicủamộtcốvấnthì“CórấtnhiềucáchcácôngcóthểlàmđểgiúpTrungQuốchấpdẫnhơntrongmắtngườikhác.Việcchophátsóngcácchươngtrìnhthờisựlôithôinhưthếchỉlàphươngáncuốicùngmà thôi.”Vànhư thế,vớimột thị trườngđãcó tới350bộ tiếp sóngtươngứngvới350kênh,TậpđoànNewsCorpsẽchỉgiữlạikênhMTVchâuÁvàloạiratấtcảcáckênhkháccủaStarTV.RõrànglàMurdochrấthứngthúvớicuộcgiaodịchnày,ngoạitrừmộtđiềulàôngmuốnnắmquyềnkiểmsoáttrongkhiLýGiaThànhlạichỉmuốnbánmộtphầnnhỏcổphiếu.Cuộc

giaodịchcóvẻsẽthấtbại,ítnhấtlàchotớilúcnày.

Murdochvẫnmuốn thâmnhậpvào thị trườngchâuÁchodùđã có cácchươngtrìnhtruyềnhìnhrấtđượcyêuthíchtạichâuÂuvàAustralia.Vàđàitruyền hình hấp dẫn ông ta nhất chính là Television Broadcast Limited(TVB).ĐốivớiMurdoch,cảmộtthưviện25nămtuổivớicácchươngtrìnhtruyềnhìnhTrungQuốckéodàitới35tiếngđồnghồcủađàiTVBcònhấpdẫnhơnnhiềucáccâuchuyệnmôphỏngnhàmcháncủaTVBvàcácchươngtrình truyềnhìnhStarTVmualại từAsiaTelevisionLimited(ATV)–đốithủcạnhtranhcủaTVB.Hơnthế,TVBcònlàmộtphầnthưởngmàbấtcứaicũng thèmmuốn được sở hữu nó. TVB có các chi nhánh quốc tế tại SanFranciscovàLosAngeles.Nósởhữu20%cổphầnToronto’sChinavisionvàVancouver’sCathayTV,nắmtoànbộthịphầnkhángiảTrungQuốctạiCanada. Thậm chí, nó còn có cả một công ước có giá trị mười năm vớiChính phủ Indonesia nhằm mở rộng mạng lưới truyền hình tại thủ đôJakarta.TVBcóquymôtoàncầuhơnStarTVvàlàđiểnhìnhcủamộthãngtruyềnthôngnổitiếng,nơimà“truyềnhìnhchínhlàgiấyphépintiền”.KểtừkhiđếnvớikhángiảHồngKông,TậpđoànRunRunShawđãthuđượcrấtnhiều tiền.Năm1991,với thịphầnkhángiả chiếm tới80% thị trườngHồngKông,TVBđãthuvềmứclãi365,6triệuđô-laHồngKông.Tớinăm1994,theoCôngtyMôigiớiMeesPiersonSecurities,consốnàyđãtănglênthành 544,4 triệu đô-laHồngKông. Trên thực tế, đài TVB củaTập đoànRunRunShawđãtrởthànhtâmđiểmchúýcủaRupertMurdoch,vàôngtamuốncó22%cổphầncủađàinày.

Tuynhiên,vẫncònmột trởngạiđốivớiviệcMurdochmua lại cổphầncủaTVB.Pháplệnhtruyềnhìnhcủachínhphủlụcđịaquyđịnhnhữngngườikhôngphảilàcôngdânlụcđịakhôngđượcsởhữuquá10%cổphầncủamộtđài truyền hình tại Hồng Kông. Ngoài ra, họ có thể sở hữu các công ty

truyềnthôngkhácnữavới15%cổphần.CáchduynhấtđểthoátkhỏipháplệnhnàylàthuyếtphụcHộiđồngHànhphápbãitrừviệcthihànhpháplệnh.Nhưng trước khi việc này được thực hiện, Hội đồng Hành pháp muốnMurdochđảmbảorằngviệcôngtatrởthànhthànhviêncủađàitruyềnthôngsốmộtlụcđịasẽkhôngchỉcólợichoTậpđoànNewsCorpmàcònchocảHồngKôngnữa.Thúvịhơn,ýnghĩrằngMurdochsẽcóthể“lấnsân”sangcảthịtrườnghàngkhôngTrungQuốcđãkhiếnBắcKinhtỏrõsựphảnđối.Nhưnglúcnày,donghĩrằngHộiđồngHànhphápcóthểsẽđạtđượcmộtsốlợiíchnàođónếumìnhsởhữuđàiTVB,ôngtaquyếtđịnhkhôngmuaTVBnữa.ĐơngiảnlàMurdochkhôngnghĩmìnhcóthểchiếnthắngđasốthànhviênHộiđồngHànhpháp.VàthựctếlàmọingườisẽcònnhớtớiTVBnhưmộttròđùagiỡncủaMurdoch.

ThấtbạitrongviệchợptácgiữaTVBvàNewsCorpđãkhiếnStarTVthởphàonhẹnhõm.TrướccảkhiMurdochtiếpcậnTVBthìđàinàyđã làđốithủduynhấtcủaStarTV.NếutậpđoàntintứcvàgiảitríhùngmạnhNewsCorpcóđượcTVB–đài truyềnhìnhvớibềdày lịchsửkhiếncácchươngtrìnhcủanócósứcảnhhưởnglớnhơnhẳntầmảnhhưởngcủaStarTV,thìtậpđoànnàysẽtrởthànhmộtđốithủđánggờmhơngấpnhiềulần.SựhợptácgiữaTVBvàTậpđoànNewsCorpvớisựhiểubiếtcặnkẽvềthịtrườngchâuÁcùngnhữngkinhnghiệmdàydạnvề truyềnhìnhvệ tinhvà truyềnhìnhcápsẽlàmộtliênminhđủmạnhđểhấtStarTVrakhỏivịtrísốmột.

Trongkhiđó,MurdochvẫntiếptụccuộcthươnglượngvớiStarTV.Vềphần mình, Star TV đang xem xét lời đề nghị từ các đối tác. Tập đoànPearsonchưatừbỏcuộcchiến,bâygiờlạicóthêmTimeWarnervàmộttậpđoàntàichínhquốctếvớiCôngtyTurnerBroadcastingSystemIncorporatedAtlanta,GeorgiacũngtheođuổicôngtycủaLýGiaThành.NhưngMurdochcóvẻvẫn làđối tác tiềmnăngnhất.Ôngđã trả425triệuđô-laMỹchocổ

phầncủaStarTV.

MộtcuộcthươnglượngđãđượctiếnhànhvàRichard–ngườiđạidiệncủaLýGiaThànhđãđứngrađàmphán.Nhưngđịađiểmdiễnracuộc thươnglượngbỗngnhiênbị thayđổi.Ngày23 tháng7năm1993,saukhibay tớiCorsica,Richardđã lêndu thuyềnMorningGlorycủaRupertMurdochđểgianhậppháiđoànđàmpháncủachínhMurdoch,gồmSamChisolm–ôngchủ dịch vụ truyền hình vệ tinh trực thuộc Tập đoàn News Corp, ChaseCarey–TổngGiámđốcTậpđoànFoxIncorporatedvàtấtnhiênlàcả“ônghoàng”Murdochnữa.Murdochchorằngviệcgiaodịchthànhcôngtạivùnglãnhthổ trênmặtnướccủamìnhchứkhôngphải tạingôinhà trênđất liềncủađốitácchắcchắnsẽnângquyềnlựccủaôngtrongcuộcgiaodịchlênrấtnhiều.Vềsau,Murdochnổitiếngtronglĩnhvựctruyềnthôngvớiviệcmualạicáctàisảnđanggặptrụctrặc.Đầutiênchỉvớicáctờbáo,sauđóôngpháttriểnchúngthànhcácdoanhnghiệpsinhlợi.MurdochđãlàmsốnglạicáctờbáonhưTimesofLondon,SundayTimes,NewYorkPostvàBostonHerald.TấtcảđềulàcáctờbáoởcácthànhphốlớnvàchínhchúngđãcủngcốlònghamthíchchủnghĩathếgiớivàquốctếcủaMurdoch.

Giờđây,khigiaodịchvớimộtđối tác26 tuổi–ngườisẽ trở thànhmộtôngtrùmtưbảnnaymai,Murdochcảmthấyvớimứcgiámìnhđưara,chắcchắnStarTVsẽlàcủaông.Tuynhiên,vấnđềduynhấtcủaMurdochlàôngquámongmuốncóđượcStarTV.Cuộcthươnglượngkéodàitổngcộngsáutiếng đồng hồ vàMurdoch kỳ kèo mặc cả suốt quãng thời gian ấy. Tuynhiên,Richard–LýGiaThànhthứhaivẫnvôcùngkiênquyết.Lờichàogiábanđầu trị giá 425 triệu đô-laMỹ cách đó vài tháng củaMurdochkhôngmấyấntượngvớiRichard.Anhmuốncónhiềuhơnthế.Nhưngsausáutiếngđồnghồ,cuốicùngbảnhợpđồnggiaodịchcũngđượckýkết.MurdochsẽnắmphầnlớncổphầncủaHutchVision–tậpđoànchủchốtđiềukhiểnStar

TV.Đổilại,đểcóđược63,6%cổphần,Murdochsẽphảitrả525triệuđô-laMỹ.Với36,4%cổphầncònlại,bằngTậpđoànHòaKýHoàngPhốvàCôngtyGenza Investments,LýGiaThànhcùngcon traivẫnnắmquyềnsởhữutậpđoàn,baogồmcảviệc toànquyền sởhữuAsiaSat.Thêmvàođó,525triệuđô-lasẽđượcTậpđoànNewsCorptrảmộtphầnbằngtiềnmặt,phầncònlạibằngtráiphiếu.Murdochsẽtăngtỷlệtiềnmặttrảnếucổphiếuôngđượcmualàloạicổphiếuưutiêncóthểhoánđổivàtỷlệtráiphiếusẽtínhcả2,7%cổphầncủaTậpđoànNewsCorpgiaochoLýGiaThành.SốcổphầnnàysẽgiúpLýGiaThànhthâmnhậpđượcvàolĩnhvựctruyềnthôngchâuÂu,MỹvàAustralia.Khigiaodịchkếtthúc,RichardnhanhchóngbayvềHồngKông.LýGiaThànhxemxétcuộcthươnglượngvàngaysángsớmhômsau,ônggọiđiệnchocon trai.Cuộcgọi rấtkhẩncấp.LýGiaThànhnói:“Đâycóvẻlàmộtthươngvụtốtđấy.Tiếnhànhđicon.”RichardLýtrảlời:“Vâng,thưacha.”

ĐốivớiRichard,vớitinhthầnlàmviệcchămchỉ, tháiđộnhiệtthànhvàcácsáchlượcsángsuốt,anhđãxâydựngStarTVtớithờiđiểmcóthểbánđi.Anhđã thựchiệndựánStarTV trong suốtbanăm,xâydựngnó từýtưởng,chămsócvàsaucùngbánlạichongườimuốnmua,nhưnggiữchắcgiáchotớitậnphútcuốicùng.TấtnhiênthànhcôngcủaRichardtrongcuộcmuabánStarTVkhôngphảichỉdomìnhanhtạonên.ChínhcơsởhạtầngdoLýGiaThànhxâydựngđã đưaRichard lên nấc thang thành công.Vàcũngchínhnhữnglờikhuyêncủacácthànhviêntrongtậpđoàn,nhữngđốitácgiàucócùngsựủnghộ,độngviêncủachavàTậpđoànHòaKýHoàngPhốđã thúcđẩyvà tạocơhội choanhphát triểnStarTV thànhmộtmónhàngvôcùnghấpdẫntrênthịtrườngthếgiới.SosánhvớibấtcứnhàdoanhnghiệpnàothìcôngviệckinhdoanhcủaRichardcũngtốtđẹp,thậmchícòntốt hơn cả công việc kinh doanh của công ty anh traimình. Điều này đãkhiếnchaanhtựhàovềanh,cònngườianhtraithìcảmthấyvôcùngghentị.

Ngoại trừ một lời bình phẩm có phần tiêu cực từ Thủ tướngMalaysiaMahathirMohamedthắcmắckhônghiểulýdoMurdochmualạitới64%cổphầncủaStarTVnhằmmụcđíchgìnếukhôngphảilàđể“khốngchếcáctintứcchúngtasẽnhậnđược”thìtintứcvềcuộcgiaodịchStarTVđãtạonênnhữngphảnứngrấttốt.CổphiếucủaTậpđoànNewsCorpđãtăng0,24đô-laAustraliavàdừngởmức8,30đô-laAustraliamộtcổphiếu.Trongkhiđó,nhữnglờibàntánbênngoàicũngrấttíchcực.PeterLui,nhàphântíchchứngkhoáncủaCôngtyNikkoSecuritiesphátbiểu:“Đâylàmộtcuộcgiaodịchcólợichocảđôibên.ĐốivớiTậpđoànNewCorp,cuộcgiaodịchđãmởracánh cửa tiến thẳng vào lĩnh vực truyền thông vệ tinh khu vực. Về phíaHutchVision, tất cả những khó khăn lâu dài về nguồn cung ứng chươngtrình từng phải đốimặt trước kia đã được giải quyết.” Tại SmithBarney,NewYork,nhàphân tích truyền thôngJohnReidychorằngviệcMurdochmualạicổphầncủaStarTVlàmột“nướccờxuấtsắc”củaôngtrùmtưbảnngườiAustralianày:“Ôngấyđãđầutưđúngngành,đúngchỗvàđúnglúc”.Vớimột số quan sát viên thìMurdochđãmua lại vị trí lý tưởng củamộtngườichâuÁởtầnglớptrunglưumuốnđốttiền.NhàphântíchtruyềnthôngNeilJunorcủaHãngNatWestMarketsđãtổngkếtcuộcgiaodịchnàybằnglờichúthích:“Chotớithờiđiểmnày,truyềnhìnhvẫnlàmộtlĩnhvựckinhdoanh riêngbiệtgóigọn trongphạmvi từngkhuvực.Với cuộcgiaodịchnày,Murdochđãmởrahànhlangphânphốithứba,manglạinhữnglợithếrõrệt,hơnhẳnbấtcứmộtcôngtytruyềnhìnhnào.Ôngấyđãtrởthànhnhàkinhdoanhtruyềnhìnhhàngđầuthếgiới”.

KhônggiốngnhưcuộcgiaodịchthấtbạivớiđàiTVBdophạmvàopháplệnh truyềnhình củaHồngKông, giaodịchgiữaLývàMurdochđápứngpháplệnhviễnthôngcủachínhphủ.Trongtrườnghợpnày,pháplệnhchophépngườinướcngoàisởhữu100%cổphần.Quantrọnghơn,đốivớichínhphủ, sự thành công của cuộcgiaodịchnàyđãgiúp trừbỏhammuốn của

Murdoch đối với đài TVB.HowardYoung, người triệu tập BanVăn hóaGiảitrícủaỦybanLậpphápphátbiểu:“TôirấthoannghênhbướcđilinhhoạtcủaTậpđoànNewsCorptrongviệctìmramộtgiảiphápkháckhôngcầnphảiláchluật.Tuynhiên,vềnhữnglợiíchmàcuộcgiaodịchnàymanglạithìchúngtacònphảichờxem.”

Quả thực, hơn 500 nhân viên tạiHồngKông vẫn còn phải chờ đợi. Sựthay đổi lãnh đạo mới của công ty đã khiến họ mất việc. Đối với JulianMounter,ôngsẽchỉphảichờsáuthángchotớikhithayđổilờitừchốilàmviệcdướiquyềnSamChisolm–ngườiđạidiệncủaMurdoch.Ôngnàyvàmột nhân viên cấp cao khác của Tập đoànNewsCorp được cử tớiHồngKôngđểnghiêncứukỹthịtrườngvàquyếtđịnhsẽphảilàmgìvớimónđồchơichâuÁmớicủaôngchủ.Khônglâusauđó,chínhMurdochđãgâyramột tổn thất lớn về tài chính bằng lời tuyên bố xúc phạm tới một trongnhững khách hàng quan trọng nhất. Chỉ vài ngày sau khi cuộc giao dịchthànhcông,tháng4năm1993,ôngđãthảmột“quảbomchínhtrị”vớibàiphát biểu tạiLondon: “Những tiến bộ của ngànhviễn thôngđãmangđếnmộtmốiđedọa rõ ràng cho tất cả các chính thể chuyênchếởkhắpnơi”.KhôngchỉđưaranhữnglờibìnhluậnácývềbảnchấtcủathểchếchínhtrịvàChínhphủTrungQuốc,Murdochcònmuốn loạibỏkênhBBCrakhỏidanhmụccácchươngtrìnhdonhữngbảntinvềcácvấnđềgâytranhcãilôithôicủaTrungQuốc.Tuynhiên,cónguồntinmậtchorằngBBCđangrụcrịchxâydựngmộtkênhbằngtiếngẢRậptạiTrungĐông,mộtđộngtháiviphạmvàolãnhthổcủaAsiaSat.

Trongkhiđó,tạiHồngKông,StarTVmớiđangvấpphảicácvấnđềkhókhănvớiWharfCable–côngtynắmđộcquyềnngànhcôngnghiệpcáptạilụcđịa.CáccuộctranhluậnvềviệcStarTVsẽđượctruyềnbaonhiêukênhquaWharfđãkhiếnTậpđoànNewsCorpvôcùnglolắng.

Cuốicùng,khinhữngvấnđềnàyđượcgiảiquyếtthìlạicórấtnhiềuquanđiểmchorằngtrướckhithựchiệncuộcmuabán,sựcầncùhayđơngiảnchỉlàkhảnăngnghiêncứu lạchậucủaMurdochcũngkhônghữu ích làmấy.HerbertGranath,nhânvậtcóảnhhưởnglớntronggiớitruyềnhình,ChủtịchTậpđoànCableandInternationalBroadcastGroup(ABC’s)chorằng:“CóvẻMurdochkhôngchịu làmbài tậpvềnhà.LàmkinhdoanhởchâuÁrấtkhácbiệt.Ởđó,hìnhthứcquantrọnghơncả.”NhữnglờibìnhluậntừcácvănphòngđặttạiNewYorkcủacáchãngtruyềnthông,đặcbiệt là từTậpđoànABC’s,chorằngcóthểMurdochsẽlàmtốthơnnếuôngtachỉnắmsốcổphầnnhỏvàđểyênchogiađìnhhọLý tiếp tụcphát triểnStarTVvàoTrungQuốc.

Hẳnnhiên,Murdochkhôngthểtinrằngmìnhđãbịlừatớihailầnbởimộtngườigiàucóhơn.Thêmvàođó,việcTậpđoànPearson theođuổisátnúttrong cuộcmua bán Star TV và vụ giao dịch thất bại với TVB đã khiếnMurdochtrởthànhđốitácnhiệttìnhvànónglòngnhất,thậmchícólẽcònkhôngbiết,hoặckhôngquantâm,xemsựhợptácnàysẽmanglạichomìnhlợiíchgì.ĐơngiảnlàbởiôngmuốncómốiquanhệvớichâuÁ.Cuốicùng,hóa ra Asian Television Express lại là một cách kiếm tiền béo bở. MộtRichard Lý chỉ mới 26 tuổi đã thắng được Murdoch, điều đó không chỉchứng tỏ trí thôngminhvàsựkhônngoancủacon traiLýGiaThành,màcònchứngminhrằngchỉnguyênconsố“mộttỷkháchhàng”ởTrungQuốcthôicũngđãđủlàmlóamắtngaycảmộtRupertMurdochvôsong.

Hẳnnhiên,cuốicùngMurdochcũngthuđượclợitừcuộcmuabán,ítnhấtlà thỏa mãn được khuynh hướng đế quốc của mình. Với mức giá màMurdochtrảthìcâuhỏiaiđượcaimấttrongcuộcmuabánnàyvẫncònđượcđặt ra trong suốt hai năm sau.Tháng5 năm1995,Murdochhoàn tất việcmuatiếp36,4%cổphầncònlạitừTậpđoànHòaKýHoàngPhốcủaLýGia

Thành vàGenza Investmanets SA củaRichard Lý với giá 345 triệu đô-laMỹ,tươngứngvới9.478.022đô-laMỹmỗimộtphầntrămcổphần,caohơnconsố8.254.717đô-laMỹmộtphần trămcổphầnMurdochmuahainămtrướcđây.Nhưvậy,vàonăm1993,TậpđoànNewsCorpđãmuađượcmộtmónhờihayphảimuavớigiáđắthơnthựctế?ĐốivớiRupertMurdochthìsựkhácbiệtnàycũngchỉ làmhaotổnchút tiền lẻ trongtúi,bởivìôngđãtínhrằngStarTVphảitrịgiátới3tỷđô-laMỹ.

VềphíaLýGiaThành,hẳnnhiênôngcóthểtuyênbốđãcómộtcuộcgiaodịchrấtthànhcông.KhigiờđâyMurdochđãcótrongtaymónđồchơichâuÁthìLýcũngđãlấylạiđượcsốtiềnlỗkhổnglồ.Thựctếlà,cuộcmuabánnàyđãchứngtỏkhảnăngnhạybénvớithờicuộccủaLýGiaThành,bánđimộtcôngtyđangthualỗchođúngđốitượngvớimứcgiá“hợplý”–mứcgiámàtheobanquảntrịcủaStarTVlàcaohơnvốnđầutưbanđầutớisáulần.

9.TrởvềcộinguồnVớimộtdoanhnhântàibanhưLýGiaThànhthìviệckinhdoanhđểsinh

lợilàmộtđiềuhiểnnhiên.Đầunhữngnăm90,khichâuÁđãtrởthànhmộtkhuvựcthânthuộcvớiôngthìnhữngcơhộiđầutưngàycàngnhiềuhơn.SựxuấthiệncủaStarTVvớivaitròlànhânvậtquantrọngtrongthếgiớitruyềnthônglàmộttínhiệutốtđểLýGiaThànhrờibỏthuộcđịanày.Tuynhiên,HồngKôngluônlàđịabànpháttriển,làcơsởcủasựgiàucóvàquyềnlựccủaLýGiaThành.ĐốivớiLý,HồngKônglànơimàướcmơcủaôngđượcbaycaovàlànơiônghợptáckinhdoanhvớiLýTriệuCơ(HendersonLand)vàTrịnhDụĐồng(NewWorldHoldings).Bằngnhiềucách,LýGiaThànhđã nêu ra được cách thức cạnh tranh giữa các nhân viên của Ngân hàngShatinvànhữngngườibándạoáosơmilụaởStanley.Đócũnglàmôhìnhphát triển củaHồngKôngmà nhiều ngườimongmuốn. Quan trọng hơn,triểnvọngHồngKôngsẽđượctrảlạichoTrungQuốctrongvàinămtớivàviệcThượngHảilàthànhphốantoànđểđầutưkinhdoanhbáohiệuchoLýGiaThànhrằng,vàothờiđiểmcảhaivùnglãnhthổđượchòahợpcảvềtinhthầnvàkinhtếthìđầutưvàoHồngKôngcũngcónghĩalàđầutưvàoTrungQuốc.

LýdoduynhấtkhiếnLýGiaThànhtậptrungđầutưvàoHồngKôngvàTrungQuốcvàođầunhữngnăm90chínhlàtìnhyêuôngdànhchomảnhđấtquêhương.Ngoàira,cònhailýdorõràngnữađểLýGiaThànhtiếptụcmởrộngđếchếcủamình.Lýdothứnhất,khôngphảimọithứmàôngchạmvàođềulậptứcbiếnthànhvàng.Cụthểlàvàonăm1992,điềuđólạiảnhhưởngxấutớiTậpđoànHòaKýHoàngPhốcủaLýGiaThành.Chỉtrongsáuthángđầunămtậpđoànđãthualỗ78triệuđô-laHồngKông.Đâylàsựthualỗđầutiênvàogiữanămkể từkhiLýGiaThành lãnhđạonónăm1979.Sausự

thualỗcủaCôngtyDầuHuskyOilởCanadathìmộtvụkinhdoanhkhácởAnh,thôngquaTậpđoànViễnthôngHòaKýTelecom–côngtyconthuộcTậpđoànHòaKýHoàngPhố–lạitiếptụcbịthualỗ.SựthậtlàthànhcôngcủaLýGiaThànhởmộtthuộcđịacủaAnhkhôngđảmbảođượcsựthànhcôngcủaôngởchínhnướcAnh.SựcómặtcủaLýGiaThành trongcộngđồngdoanhnghiệpcóđịavịxãhộicaoởHồngKôngcũngkhôngdễdàngmởđườngchoônggianhậpvàonhómnhữngdoanhnhânthànhđạtcủaAnh.

Tuynhiên,quayngượcthờigianvàotháng9năm1986,LýGiaThànhđãrất thành công trong việcmở rộnguy thế củamìnhởAnh.Bướcđi quantrọng đầu tiên làLý đãmua 4,99%cổ phần củaPearsonGroup, tập đoànviễnthôngkhổnglồcủaAnh.ViệcnàyđãđặtmụctiêuchokếhoạchlâudàicủaTậpđoànHòaKýHoàngPhốtạiAnh.Đólà“pháttriểnbềnvữngđểxâydựngmốiquanhệ thươngmạigiữahai tậpđoàn”.GiốngnhưviệcLýGiaThànhthâmnhậpvàothịtrườngMỹthôngquaTậpđoànTiếtkiệmvàChovayColumbia,sốvốnđầutưbanđầuởPearsoncũngchothấyýđịnhđánhcượcsốcổphầnnhỏvớisốcổphầnlớnhơn.Ởđâylàsốcổphầnvềcôngnghiệp,ngânhàngvàxuấtbản.

LýGiaThành rất hào hứng vớimongmuốn gia nhập vào nhómnhữngdoanhnhânthànhđạtcủaAnh.Ôngđãchuẩnbịtấtcảnhữngviệccầnthiếtđểnângcaouythếcủamìnhởcâulạcbộ.MộttrongnhữngviệcđólàTậpđoànHòaKýHoàngPhốcùngvớiTậpđoànTíndụngAnhtổchứcnhữngbữatiệcmangphongcáchTrungHoatạiOsterleyPark,Middlesextháng7năm1987.Tổngcộngcóbốnbữatiệctheophongcáchnhưvậyvớisốlượngkháchlênđếnhơn3nghìnngười.

Những hành động phô trương thanh thế lãng phí như vậy giúp LýGiaThànhđượcbiếtđếnnhiềuhơnởAnh,tuynhiênnólạikhônggiúpônghợptácđượcvớiAnhthôngquaPearson.Hiểnnhiên,TậpđoànPearsonGroup

cũngkhôngthíchmộtngườiTrungQuốcđếntừHồngKônglạichiếmđượcmộtvịtrícaotrênthươngtrường.ĐiềunàyLýGiaThànhhiểuhơnaihếtbởingaytừlúcbữatiệcbắtđầu,ôngđãnhậnđượctháiđộlạnhnhạtcủaLordBlakenham,ChủtịchTậpđoànPearson,thôngquangườiđạidiệntrunggianlà SimonMurray. Lý Gia Thành biết rằng đã đến lúc mình phải ra khỏiPearson trong sự tiếc nuối và đau xót. Ngoài sự đón tiếp lạnh nhạt từPearson, LýGia Thành còn cómột lý do khác, xuất phát từ triết lý kinhdoanhriêngcủaông.GiảsửLýcóthểgiànhđượcmộtghếtrongbanlãnhđạoPearson,chắcchắnôngsẽcóítquyềnhành.Dođó,Lýquyếtđịnhbánphágiácổphầncủamình.Theoông:“Tôikhôngthíchthamgiavàomộtbanlãnhđạomàmình có ít ảnh hưởng”.Cùng thời điểmđó,một doanhnhânngười Ýmuốnmua hết 4,99% cổ phần của LýGia Thành ở Pearson, đểchuyểnsốcổphầnnàychoRupertMurdoch.

Tấtnhiên,khôngphảitấtcảmọingườiởAnhđềutậptrungvàoviệclàmmấtmặtLýGiaThành (ĐảngBảo thủ củaAnh càngkhông thamgia vàoviệcnày,bởiLýGiaThànhcómốiquanhệchặtchẽvớiJohnMajor–ngườithườngqualạiHồngKôngvớitưcáchlànhânviêncủaNgânhàngStandardCharteredtrong14năm.Thựctếnăm1992,LýGiaThànhđãtặng100nghìnbảngAnhchoquỹcủaĐảngBảothủvàtrởthànhthànhviêntrongviệcgâyquỹcho tổchứccủaThatcher).Mộtmốiquanhệkéodàimấynămliền làmốiquanhệgiữaLýGiaThànhvàCluffOil,công tynăng lượng tưnhâncủaAnh doAlgyCluff đứng đầu.Năm 1979, khiCluffmở rộng ởHồngKông,LýGiaThànhđãmua25%cổphầncủacôngtycon.Sauđó,tháng11năm1986,Lýlạimuariêng4,9%cổphần,trịgiá1triệubảngAnhcủacôngtymẹ.Theophân tíchcủaCông tyChứngkhoánSchroderSecurities,việcđầutưcủaLýGiaThànhvàoCluffđánggiáhơnkểtừnăm1986,khiCôngtyDầuCluffOil tích lũy được20 triệu đô-laMỹhàngnăm từ nhữngmỏvàngởZimbabwean.Với4triệubảngAnhtrongngânhàng,tổnggiátrịtài

sảnướctínhcủaClufftheocổphiếuchỉdẫntrước1,57đô-laMỹsovớigiácổphiếulà0,48đô-laMỹ.NhậnxétvềsựcộngtácvớiLýGiaThành,AlgyCluffnói:“GiờđâychúngtôithậtsựhàilòngvìcómộtnhàđầutưnhưôngLý.Chúngtôibiếtôngấyđượcbảynămvàluônhợptácrấtăný.”

MộtmốiquanhệkháctuyđemlạinhiềulợinhuậnnhưngcũngkhiếnLýGiaThành e ngại làmối quan hệ vớiTập đoànViễn thôngAnhCable&Wireless.Tháng9năm1987,TrườngGiangThựcNghiệp,HòaKýHoàngPhốvàCôngtyInternationalHoldingsđãmua4,9%cổphầncủaTậpđoànViễnthôngAnhCable&Wireless,vớigiáchưađến3tỷđô-laHồngKông.Thực tế, các công ty củaLýGiaThành đã bắt đầumua cổ phần củaTậpđoànViễnthôngAnhCable&Wirelesstừhàngthángtrước.LýGiaThànhphátbiểu:“Hoannghênhsựđầutư.Tuầntrước,chúngtôiđãđẩymạnhsứcmua. Vào thời điểm này, đây là sự đầu tư liên tục, nhưng chúng tôi vẫnmuốntăngthêmcổphầnởCable&Wireless.Chúngtôitinrằngđâylàmộtsựđầu tư rất tốtvàđây là thíchhợpđểđầu tư”.Nhữngnhàphân tíchcủaLondonphỏngđoánrằngmụcđíchcủaLýGiaThànhlàmuốndùngsốcổphầnnàynhư“đònbẩy”chocôngtycon,CôngtyĐiệnthoạiHồngKông.Cùnglúcđó,GiámđốctàichínhcủaCable&Wireless,RodOlsen,tuyênbốrằnghànhđộngcủaLýGiaThành“thểhiệnsựtựtintrongcôngty”.

Tuynhiên, thựcchấtCable&Wirelesschỉ làngườigiữtiềnchoLýGiaThành.Thêmmộtđiềunữalà,mặcdùLýGiaThànhcóhứngthúmuathêmcổphần củaCable&Wireless nhưng luật phápAnhkhông cho phép ôngmuaquá15%.Quantrọnghơn,Cable&Wirelessđãnhậnthứcđượcsựmấtmátnày.Thậtsự,giốngnhưPearsonGroup,Cable&WirelesschưabaogiờthấylongạivềkếhoạchmởrộngđầutưlâudàicủaLýGiaThành,nhưcôngtyliêndoanhchẳnghạn.ChỉriêngđiềunàycũngđủbuộcmộtLýGiaThànhđầykiêuhãnhbánđisốcổphầncủamình.Nhưngcuốicùng,lợinhuậnlại

giảiquyếttấtcảcácvấnđề.Năm1990,khiđồngbảngAnhtăngcaovàgiácổ phiếu Cable &Wireless cũng tăng, Lý Gia Thành đã khôn ngoan khiquyếtđịnhbánhếtcổphiếu.Đâylàmộtquyếtđịnhthậtsángsuốt.VậyLýthuđượcbaonhiêutừviệcnày?Câutrảlờilà484triệuđô-laHồngKông−mộtmónlợinhuậnkhổnglồ.Năm1989,LýGiaThànhquyếtđịnhdừngđầutư vàoCable&Wireless vàCITIC củaTrungQuốcđể đầu tư vào truyềnhìnhvệtinh.

Mặcdùnăm1989 lànămLýGiaThànhđượcChínhphủAnh trao tặngHuânchươngNgười chỉhuy, nhưngđây cũng lànăm tồi tệnhất củaông.Nhậnthứcmộtcáchmuộnmàngvàkhôngmấykhônngoan,LýđầutưnhiềuhơnvàocácdựáncủaChínhphủAnh.Thậtra,từnăm1989đếnnăm1991,HòaKýHoàng Phố đã đạt được nhiều bước tiến lớn trong lĩnh vực viễnthôngcủaAnh,trởthànhnhàcungcấpdịchvụdanhbạviễnthônglớnnhất.Nó cung cấp dịch vụ cho170nghìn thuê bao thôngquaCông tyHòaKýTelecomvàmualợitứccủacáccôngtykhácnhưQuadrant,NokiaMobiravàMillicom.Tiến thêmmộtbướcdàinữa, tháng7năm1991,Lýmua lạiMicroteltừtayBritishAerospace,mộthãnghàngkhôngAnh.

Chotớithờiđiểmđó,HòaKýTelecomđangháiratiềndướisựđiềuhànhcủaGiámđốcRichardSiemens.ÔngnàyđãbántoànbộlợitứccủamìnhtạiHòaKýHoàngPhốvàtiếptụcthamgiađầutưvớitưcáchmộttỷphú.Năm1988,côngtythuđượcnhiềulợinhuậnhơnnhờbáncácdòngsảnphẩmnhưdịchvụdanhbạ,thiếtbịtruyềndữliệu,dịchvụthôngtin,cáptruyềnhình,dịchvụ thuphátcũngnhưđiện thoạidiđộng.Vớisốkháchhàngsửdụngđiệnthoạidiđộngvàdịchvụdanhbạlênđếnhơn18nghìnngười,tổngthunhậphàngnămcủaHòaKýTelecomlàhơn150triệuđô-laHồngKông,sovớivốnđầu tưbanđầuxấpxỉ200 triệuđô-laHồngKông.ỞHồngKông,HòaKýHoàng Phố là doanh nghiệp kinh doanh điện thoại có uy thế lớn

nhất.

Năm1991,khônggiốngvớicácdịchvụdanhbạsửdụnggiọngnóighiâmsẵnđểgiaotiếpvớikháchhàng,HòaKýthuê2nghìnnhânviênvàđàotạotừngngườinhậncuộcgọicủabấtkỳaitrongsố300nghìnkháchhàngchỉtrongvòngmột giâykhi chuôngbắt đầukêu.Điềuhànhnhữngnhânviênnày làmộtnhómsáungười,hầuhếtđượcđào tạoởMỹ.NhiềungườiđếnHòaKýTelecomvớikiếnthứckinhdoanhvềthămdòdầumỏ,máytínhvàviễnthông.MộtnhàquảnlýhàngđầucòntừnglàcầuthủbóngđáAustralia.

HòaKýTelecomnhanhchóngmở rộngphạmvihoạtđộngởAustralia,Đài Loan vàThái Lan. Tuy nhiên, công ty vẫn lưỡng lự khi hoạt động ởMalaysiavìchínhphủnướcnàykhôngchophépHutchVisionphátcáckênhtruyềnhìnhcủahãng.Trướcviệcngăncảnnày,côngtyquyếtđịnhlùibướcvàđợichođếnkhiMalaysiacũngnhưcácnướcchâuÁkhác,bãibỏđiềulệnày.

ViệcSiemensthâmnhậpvàothịtrườngđầutưchâuÁnhờmạnglướirộnglớncủaLýGiaThành,mộtlầnnữalạichứngminhrằng,trongthếgiớikinhdoanhchâuÁ,việctìmđượcmộtđốitácănýcũngquantrọngnhưviệcđưaramộtthỏathuậnchínhxác.MộtsốtổchứckinhdoanhvàbạnbètốtcủaLýGia Thành như Raymond Châu thuộc Tập đoàn Golden Harvest của ĐàiLoan,RobertKuok(Maylaysia)vàgiađìnhLamsan(TháiLan)−điềuhànhNgânhàngNôngnghiệpTháiLankhổng lồ.GiốngnhưLýGiaThành,họđềuthànhlập,sởhữuvàđiềuhànhcácdoanhnghiệp.NhưRichardSiemensđãnóitrongcamkếthợptác:“NhữngconngườinàycóthểlàLýGiaThànhvìhọvừalàchủtịchvàchủsởhữucôngtycủamình.MộttrongnhữnglýdokhiếncáccôngtyMỹgặpkhókhănởchâuÁlàbởihọchỉcónhữngvịchủtịchngắnhạn,trongthờigiantừhaiđếnbanăm.ỞchâuÁ,chủtịchlàngườithànhlậpcôngty,nhưLýGiaThànhvàsẽởcươngvịđóchođếnkhiôngta

quađời.Khichủtịchnói,tấtcảmọingườiđềuphảinínthởbởinhữngđiềuôngtanóilàchânlý.”

VớinguồnlợinhuậnkiếmđượctừĐàiLoan,TháiLanvàMalaysia,HòaKýTelecomđãsẵnsàngthâmnhậpvàotrungtâmcủanềncôngnghiệpdịchvụAnhvàĐức.Nhưngvàonăm1992,nhữnggìHòaKýtrảiquaởAnhđãdựbáoảnhhưởngxấuđếncông ty.Thực tế là,HòaKýđãbị thua lỗ.LợinhuậnthuđượcởĐôngNamÁít.Năm1991,ởAustralia,CôngtyHòaKýTelecomchỉthuđược5triệuđô-laHồngKông.Cùngnămđó,côngtythualỗ5triệuđô-laHồngKôngởTháiLanvàMalaysia.PhầnlớndòngâmtiềncủaTậpđoànViễnthôngHòaKýTelecomxoayquanhMạnglướigiaotiếpcánhân.Hệ thốngnàyđược thành lậpdựa trênmộtcôngnghệchưađượckiểmchứng.Tổngsốtiềnđầutưthậtsựlênđến4tỷđô-laHồngKông.Năm1993,khi số tiền thua lỗ lênđến1,42 tỷđô-laHồngKông,LýGiaThànhquyếtđịnhbỏmộtsốdịchvụ,trongđócódịchvụMobileData(truyềndữliệutừxa).

Tuynhiên,tổngsốthiệthạikhôngdừngởđó.CácchuyêngiaphântíchthịtrườngởLondonđãchỉđườngchoTậpđoànViễnthôngHòaKýTelecomthamquan các doanhnghiệp viễn thôngởAnh.Cazenova, nhân viênmôigiớiởLondon,đãđưaramộtbảnphântíchvềHòaKýTelecom,trongđórútrakết luậnvề tương lai công ty củaLýGiaThành: “Dòng tiềnkhông thểthặngdưđượcởAnhchođếnnăm1996trêncơsởhàngnăm,đồngthờitíchlũydòngtiềncũngsẽkhôngthểthặngdưđượcchođếncuốithậpniên.”Mộtchuyêngiaphântíchđãphátbiểu:“LàmsaomànhữngngườingoàicuộclạicóthểnghĩrằnghọsẽcóthểthamgiavàomộtlĩnhvựccôngnghệcaolànhnghềvàkiếmtiềnkhimàTậpđoànViễnthôngAnhCable&Wirelesslạibịchorangoàicuộc?Thậtlàngạomạnkhinghĩrằngcóthểtừbỏnhữngkiếnthứccơbản.”

Nóimột cách khách quan, năm1979, khiLýGiaThànhđiều hànhTậpđoànHòaKýHoàngPhố,đómớichỉlàmộtcôngtyviễnthông.Năm1828,khởinghiệplàmộtcôngtythươngmại,saukhiđượcLýGiaThànhmualại,Tập đoànHòaKýHoàng Phố đã phát triểnmạnh,mở rộng quymô kinhdoanhvàbánlẻ.ỞHồngKông,hầuhếtmọingườiđềumuacácsảnphẩmcủaHòaKýHoàngPhốtạicửahàngtạphóa135Park’NShop,cáccửahàngdượcphẩmở86WatsonhaycáccôngtyđồđiệndândụngcủaFortress.Khinhững doanh nghiệp khổng lồ như Tập đoànDairy FarmGroup tăng sứccạnh tranh thìLýGiaThànhchỉđơngiản làmởrộngquymô.Năm1990,khách hàng ởMacao, Singapore vàĐài Loan có thể điền vào phiếumuahàng và mua Walkman từ 37 cửa hàng của Park’N Shop, Watson vàFortress.

Khôngcònnghingờgì,kinhdoanh,bánlẻvàbấtđộngsảnlàlĩnhvựccủaLýGiaThành.MộtvídụvềkhoảnlợinhuậnmàbấtđộngsảnđemlạichoLýGiaThànhchínhlàviệctậptrungđầutưvàokinhdoanhkháchsạn.Đầunhững năm 90, Tập đoànHòaKýHoàng Phố sở hữu cổ phần ởmột vàikhách sạn, trong đó phải kể đến 39% cổ phầnKhách sạn SheratonHồngKôngvà65%cổphầnKháchsạnHiltonHồngKông.VớisốlượnglớncácdoanhnghiệpnướcngoàiđếnlậpnghiệpởTrungQuốc,cácchuyêngiaphântíchdựbáorằngHồngKôngsẽthaythếTokyotronglĩnhvựcchothuêvănphòng và trở thành trung tâm kinh doanh đắt đỏ nhất thế giới. DavidFaulkner,nhânviênbấtđộngsảncủacôngtymôigiớiHillierParker,đãnói:“Cáckhách sạnngày càng thiếu, cácvănphòng còn thiếuhơnvàgiá chomộtmétvuôngđãtănglêngấpbalần”.LýGiaThànhsẽtốiđahóalợinhuậnkhimuađượchợpđồngquản lýHiltonvớigiá là125 triệuđô-laMỹ, tìmmộtđịađiểmmớichokháchsạnvàsửdụngđịađiểmcũđểxâyvănphòng.Vềgiá trịcủaHilton,TimStorey,chuyêngiaphântíchkháchsạncủaHGchâuÁ,chorằng:“nótrịgiákhoảng3-4tỷđô-laHồngKông,tươngđương

với450-510 triệuđô-laMỹ.Nhưngnếuđánhsậpnóvàxâyvănphòng thìgiátrịsẽlà7,5tỷđô-laHồngKông(960triệuđô-laMỹ).Đólàmộtconsốkhiêmtốnbởigiátrịtàisảncòncóthểcaohơn.”

Năm1994,LýGiaThànhthànhlậpTậpđoànKháchsạnQuốctếHòaKývà sẵn sàng cạnh tranh với các khách sạn ba sao và bốn sao. EricWaldburger,Giámđốcquản lý tậpđoàn, từng làquản lýchungcủakháchsạnPeninsulavàRitz-CarltonởHồngKông,giảithích:“Chỉxâykháchsạnthôithìkhôngthểtồntạiđược.Chúngphảisinhratiền.Anhcóthểlàmđượcđiềuđóbằngviệckinhdoanhkháchsạnbahoặcbốnsao.Chúngtôixemxétcácdựáncânđối tài chínhvà sinh lợinhiều.”Trongkhiđó, cáckhuvựcđượcquantâmđểxâydựngkháchsạnlàTrungQuốcvàĐôngNamÁ.Chắcchắnlàởhànhlangcủakháchsạn,LýGiaThànhsẽbàycácsảnphẩmbánlẻcủaPark’NShopvàCôngtyDượcWatson–haidoanhnghiệpchiếmnhiềuthịphầnthịtrườngởĐôngNamÁvàĐàiLoan.

Cùng lúc đó, đầu những năm90, thươngmại và bất động sản cũng trởthànhlĩnhvựcchínhđểđầutưvàsinhlợichoTậpđoànHòaKýHoàngPhố.Năm1990,cáctòanhàkinhdoanhlớnbaogồm:HutchisonHousevàChinaBuiding ở trung tâm Hồng Kông;Whampoa Garden,Whampoa-TerminalBuilding,JDHCentervàHồngKhámBayCenterởHồngKhám;AberdeenCenterởAberdeen;WatsonCentervàLGFEdwickIndCenterởQuỳDũng;ProvidentCenter trênđườngWharf;WatsonHouseởShatin;KnightbridgeCourt trên đường Barker; 1/F Frankie Center ở Cửu Long; 16/F OTBBuildingởLoanTử;ProvidentVillastrênđườngPokfula;MountainCreamởQuanĐườngvàPeakVillasởPeak.Nhìnchung,cáctòanhànàyđềucókhoảngkhônggần396.000m2,tươngđươngvới11,14tỷđô-laHồngKông.

Trênđỉnh củađế chếLýGiaThành làCông tyCổphầnTrườngGiangThựcNghiệp,làtráitimvàlinhhồncủatậpđoàn.Từmộtnhàmáysảnxuất

đồ nhựa và sau đó chuyển sang kinh doanh bất động sản, Trường GiangThựcNghiệpđãđượcLýGiaThànhsửdụngnólàmnềntảngđểmuaTậpđoànHòaKýHoàngPhố.TrườngGiangThựcNghiệpnắm39,6%cổphầncủaHòaKýHoàngPhố,tănglênsovớisốcổphầnbanđầulà22,4%.CácvụđầutưđềubắtđầutừTrườngGiangThựcNghiệp.CôngtynàylàhiệnthâncủaLýGiaThành,làtấmgươngphảnchiếuhìnhảnhôngchủcủanó:vữngchắc,cótổchức,bảothủvàdèdặt.

SaulầnmuatàisảnởquậnCựcBắccủaLýGiaThànhkểtừnăm1958,TrườngGiangThựcNghiệpbậnrộnvớiviệcđầutưcổphầnvàquảnlýtàisản.Tấtcảcáccôngtyconđềuthamgiavàocáchoạtđộngbấtđộngsảnvàtàisản:pháttriển,đầutư,bấtđộngsản,quảnlýkếhoạch,xâydựngvàkhaithácđá.Công tycũng thuđược lợinhuận từviệcsảnxuấtnhựađường,ximăngvàbêtông.Ngaytừđầu,TrườngGiangThựcNghiệpđãkhônngoanđầutưvàoCôngtyXimăngGreenIslandvàAndersonchâuÁđểđảmbảorằngviệcxâydựngcôngtysẽkhôngbaogiờthiếunguyênvậtliệu.Vớinhàmáyximăngtổnghợpsảnxuấttheocôngnghệkhôtọalạctrêndiệntích15hectaởTapShekKok,Công tyXimăngGreen Islandchuyênsảnxuấtximăngpoóc-lăngvàbụiximăng.Công tyAndersonchâuÁ lạichuyênsảnxuấtbêtôngkhối,hỗnhợpvànhựađường.Cảhaicôngtynàyđềusinhlợilớnvàlàhaicôngtysảnxuấtximănglớn.Đầunhữngnăm90,việcsảnxuấtximăngvàkhaithácđáđemlạidoanhthu208triệuđô-laHồngKông.

Thậm chí, ngân hàng cũng là một lĩnh vực thuộc phạm vi đầu tư củaTrườngGiangThựcNghiệp.Tháng8năm1990,LýGiaThànhđãđầutưvớiCEFNewAsia,đốitáctrướcvớiCIBC.CEFNewAsiasẽthựchiệncácgiaodịchnghiệpvụngânhàngthươngmạiởchâuÁTháiBìnhDương,baogồmphầnlớnchâuÁ,Australia,cácđảothuộcTháiBìnhDương,Canada,MỹvàcácnướcởbờTâyTrungvàNamMỹ.Đốitáclànhữngbạnhàngquennhư

CIBC,CôngtyVốnGECapital,MitsubishivàCôngtyChứngkhoánNikkoSecurities.SốvốnbanđầucủaTrườngGiangThựcNghiệpchỉ là25 triệuđô-laMỹ.

Bêncạnhđó,TrườngGiangThựcNghiệpcònthulợinhuậntừgiaothôngnộiđịavàđãkýhợpđồngvớiNewYorkCentervàotháng10năm1990đểsửdụng30%hệthốnggiaothônghàngkhôngởTiêmSaTứ–mộtkhuvựcthuhútlượnglớndukhách.Chỉdài5kmvàtrịgiá2tỷđôlaHồngKông,hệthống nối Whampoa Garden thông qua Tiêm Sa Tứ và nối New WorldCentervớiTrungQuốc.

Vào những năm 90, New World Development, Henderson Land vàTrườngGiangThựcNghiệplànhữngtậpđoànthànhcôngnhấttrongnhómnhữngdoanhnghiệp lớnvànhiềuquyền lựcnhấtHồngKông.Năm1994,riêng số vốn tích lũy từ việc bán bất động sản của Trường Giang ThựcNghiệpđãđạt20tỷđô-laHồngKông.BíquyếtsinhlợicủaTrườngGiangThựcNghiệp nằmở chỗ tập đoàn này đã bán bất động sản trước khi xâydựng xong, như trường hợp của Laguna City, ScenewayGarden, tái pháttriểnApLeiChauvàmởrộngdựánMightyCity.

Năm1988,đượcTrườngGiangThựcNghiệpvàHòaKýHoàngPhốpháttriển theo tỷ lệ 50/50, tọa lạc trên đườngTràQuả Lĩnh thuộcCửuLong,LagunaCitylàmộtphầntrongđếchếcủaLýGiaThành.DựánnàychínhlàtinhhoacủaTrườngGiangThựcNghiệp.Vớiđộingũluậtsư,chuyêngiatàichínhvàquảnlýđếntừcáccôngtynhưShell,BếncảngHồngKhám,CôngtyĐiệnHồngKôngcủaLýGiaThànhvàbaogồmnhữngthủtụcbấtđộngsảnphức tạp,dựánnày làvídụ tiêubiểuvềviệcxâydựngnhàởvàvănphòngtrênnhữngđịađiểmkhôngthuậnlợi.Baogồm38khốinhà,tổngdiệntíchsinhhoạtvàkinhdoanhlà105.750m2,kíchcỡrộngtừ57,6-83,7m2,LagunaCitylàmôhìnhchomộtthànhphốnhỏvớisânquầnvợt,sânbóng

rổ,sântrượtván,bểbơi,trungtâmgiảitrí,sânchơitrẻem,rạpchiếuphim,khumuasắmvànhàtrẻ.Tháng5năm1990đánhdấusựthànhcôngcủadựán khi hầu hết các nhân viên thuộc 1.300 đơn vị ở giai đoạn đầu của kếhoạchpháttriểnđềutranhthủmuađấtvớigiá1.238đô-laHồngKông/0,09m.Đây không phải là điều ngạc nhiên với bất kỳ ai thuộcTrườngGiangThực Nghiệp và Hòa Ký Hoàng Phố bởi Laguna City đã thỏa mãn “cơnkhát”nhàđấtcủaHồngKông.TrườngGiangThựcNghiệpđãbiếttậndụngkhéoléolỗhổngtrongthịtrườngnhàđất.

MộtdựánkháccũngchắcchắnđemlạilợinhuậnlàScenewayGarden,ởngaycạnhLagunaCity.Thựcchất,ScenewayGardentươngtựLagunaCityvới28-34tầngnhà,cácvănphòngbaoquanhmộtkhuvựccódiệntíchhơn450m2.GiốngnhưLagunaCity,ScenewayGardenđãđượcbánđirấtsớm,phầnlớnđượcbántrướctháng12năm1991.TrườngGiangThựcNghiệpvàcácđốitáclàCITICvàcôngtyxâydựngkhổnglồKumagaithuđược1.900đô-laHồngKông/0,09m,1.273đô-laHồngKông(tươngđươngvới163.205đô-laMỹ) chođơnvị nhỏnhất với diện tích60m2, và1.710đô-laHồngKông(tươngđươngvới219.230đô-laMỹ)chođơnvịlớnnhấtvớidiệntích81m2,đemlại2,5tỷđô-lachoTrườngGiangThựcNghiệp.

Cùnglúcđólàdựánpháttriểnnhàởvàvănphòngbắtđầutừnăm1988vớisựhợptáccủaShell,BếncảngHồngKhám.TấtcảcáccôngtychínhcủaLýGiaThànhnhưTrườngGiangThựcNghiệp,HòaKýHoàngPhố,CôngtyĐiệnHồngKôngvàCavendishInternationalcũngthamgiađầutưvàodựánnày.Giốngnhưcácdựánkhác,nóbaogồmcảkhônggiandànhchosinhhoạt và kinh doanh với nhiều tầng nhà (40 tầng), hỗn hợp (38 khối nhà),rộngrãi(145.207m2)vớidiệntíchnhàởtừ57-77m2.

Vào đầu những năm 90, trong số những dự án phát triển nhà ở và vănphòngcủaLýGiaThànhthìMightyCity(tọalạcởphíatâybắcHồngKông)

làdựán lớnnhất.Như têngọicủanó,đây thật sự làmộtdựánkhổng lồ.Tháng8năm1991,nólàdựánxâydựnglớnnhấtcủaLýGiaThành.Vớidiệntích240hecta,nhàởchiếmdiệntích918.000m2vàvănphòngchiếmdiện tích72.000m2,MightyCity có thể chứađược146nghìnngười.Bắtđầuhình thànhbởi JohnVũ, em trai củaGordonVũ–ông chủTậpđoànHopewellHoldings,dựánlớnnàyđượckhởicôngvàokhoảngnhữngnăm80ởmộtkhuđấtbỏhoangthuộcNewTerritories(KhuTânGiới).BanđầuChinaResourcesnắm51%cổphầndựántrongkhiLýGiaThànhchỉnắm24%,25%cònlạithuộcvềJohnVũ.Tuynhiên,năm1986,JohnVũgặprắcrốivớikhoảnnợtừcuộckhủnghoảngnăm1983.Cuốicùng,VũquyếtđịnhbánlạicổphầnvàLýGiaThànhnhanhchóngnânggiátrịcổphầntới160triệuđô-laHồngKông,tươngđươngvới49%cổphần.

Khôngcònnghingờgì,LýGiaThànhđãthậtsựquenthuộcvớithịtrườngHồngKôngvàtrongtiềmthứccủamình,ôngluônnghĩđếnnhữngkhoảnlợilâudài.Ôngluôntựmìnhđưaranhữngquyếtđịnhkinhdoanhởnhữngkhuvựcphùhợpnhất.Đếnđầunhữngnăm90,khuvựckinhdoanhcủaLýGiaThành đãmở rộng nhanh chóng, bao gồm cảTrungQuốc. LýGiaThànhchưabaogiờmấtlòngtinvàoviệcTrungQuốcsẽchọnđượchướngđiđúngđắn.TrungQuốclànguồnlợilớnchosựpháttriểncủaLýGiaThành.TrungQuốckhôngchỉlàquêhươngcủaôngmàđấtnướcấycòncótiềmlựcpháttriểnbắtkịpvớithếgiới.Đólàquânátchủbài.NếukhôngcóTrungQuốc,LýGiaThànhchỉsởhữunhữngtòanhà,cửahàng,gianhàngthiếtbịđiệnnhỏbé.TrungQuốcđemđếnchothếgiới1,2tỷngườitiêudùng.VớimộtdoanhnhânnhưLýGiaThành,ôngcàngkhôngthểbỏquathịtrườngTrungQuốc,thậmchílàsausựkiệnThiênAnMônnăm1989.NgườidânTrungQuốcluônmongmuốncómộtcuộcsốngtốtđẹphơn.Saunhiềunămcáchmạngnghèokhổ,họaoướcđiềukiệnsốngđượccải thiệnvàcócơhộiđểhoànthiệnbảnthân.NhữngcảicáchcủaĐặngTiểuBìnhchắcchắnđemlại

chonhândânTrungQuốccơhộisốngtốthơn.Tấtcảnhữnggìhọcầnlàmộtngườicóthểcungcấpnhữngsảnphẩmhọmuốn.

Sau tháng 6 năm 1989, Lý Gia Thành quyết định chinh phục toàn bộTrungQuốc.ÔnglàmviệccầncùvớicáclãnhđạoTrungQuốc.Lúcnày,LýGiaThànhđãlàmộtthànhviênquantrọngcủaCITIC.Vớitưcáchlàmộtnhà tưvấn, ôngđemđếnchoTrungQuốcnhững lời khuyênbổ íchvề sựpháttriểncủachâuÁ.Làmộtthànhviêncủacôngty,ôngđónggóptiềncủa,kinhnghiệm,sựkhônngoanvàđộingũnhânviêntàinăng.Dùphảitrảiquanhiều vụ kinh doanh không thành công nhưngmối quan hệ giữa Lý GiaThànhvớiTrungQuốcvàCITICvẫnbềnchặt,nóchứađựngnhữngthấtbạicũngnhưthànhcôngthậtlạkỳ.

Năm1991,hainămsausựkiệnThiênAnMôn,LýGiaThànhđãsẵnsàngthâmnhập thị trườngTrungQuốcvàhợp tácvớiCITICPacific–công tyđầutưcủaCITIC.ĐầutiênlàviệcmuaCôngtyĐầutưHangChongcùngvớiCITICPacific,TậpđoànChowTai-fok,CôngtyMôigiớiPeregrinevàCôngtythươngmạiRobertKuok’sKerry.CôngtyĐầutưHangChonglàcôngtykhómuanhất.ViệcđầutưvàobấtđộngsảnvàthịtrườngôtôHồngKôngđãđemlại1tỷđô-laHồngKônglợinhuậnvàonăm1990.Nhưnghiệntại,vớihợpđồngkinhdoanhtrịgiá6,94tỷđôlaHồngKông,LýGiaThànhđãsẵnsànggiúpđỡTrungQuốcgianhậpthịtrườngthươngmạiHồngKôngbằngcáchhậuthuẫn,chophépCITICPacificthamgiavớitưcáchchínhvànắm 21 triệu cổ phiếu của Hang Chong, tương đương với 36% cổ phần.Bằngcáchnày,nhữngdoanhnghiệpTrungQuốcgiờđãcóđủlựcđểđốiđầukhôngchỉvớiJardineMathesonmàcònvớicảHòaKýHoàngPhố.LýGiaThànhmuốntuyênbốvớicảthếgiớirằngôngđồnglòngvớiTrungQuốc.

Chodùtạithờiđiểmnày,cácđốitáckhôngthểtậnmắtthấyđượctươnglai củacông tynhư trướcđâynhưngLýGiaThànhvẫnkiênquyếthỗ trợ

Trung Quốc. Khi CITIC Pacific muốn củng cố quyền kiểm soát HangChong,LýGiaThànhđãgiúpđỡbằngcáchbáncổphiếucủaTrườngGiangThựcNghiệpchoCITICPacificvớigiá1,5tỷđô-laHồngKông.Cùnglúcđó,CITICPacificcũngmuađượcsốlượngcổphiếutươngtựtừcácđốitáckhácvới giá 390 triệuđô-laHồngKông, nâng tổnggiá trị đầu tưởHangChonglên3tỷđô-laHồngKông.ĐiềunàychothấyTrungQuốchiểnnhiênsẽtrởthànhmộtnhàhoạtđộngtàichínhlớn.Vềphầnmình,LýGiaThànhluônsẵnsànghỗtrợvàđộngviênnhữngdoanhnhânTrungQuốcthamgiavàonềntàichínhthếgiới.

Năm1992,LýGiaThànhtinrằngTrungQuốcđangđiđúngđườngvàsẵnsàngđầu tư tiền củavàođất nướcnày.TrungQuốccũngđã sẵn sàngmởrộngcửachàođónLýGiaThànhtrởvề.

Trên tạp chí Thân Bắc Kinh, Hồng Kông, Ta Kung Pao đã viết: Năm1992, Trường Giang Thực Nghiệp đã chuyển nhượng năm công ty liêndoanhthànhviênchoRobertKuok,mộtdoanhnhânMalaysianổitiếngvớichuỗikháchsạntoàncầuShangri-la.ĐiềumàtậpđoànnàymongmuốnlàbấtđộngsảnởTrungQuốc,đặcbiệtlàquyềnpháttriểnhơn5,78hectađấtởThượngHảitrongvòng50nămnữa.Việcpháttriểnnàybaogồmkhunhàởtưnhân,vănphòng,côngviênvàcáctrungtâmmuasắmkhôngxanhàgatrungtâmcủathànhphố.

Cuốicùng,TrungQuốcđãbậtđènxanhbằngviệcPhóThịtrưởngThượngHải,TriệuTềChinhđồngýkýhợpđồng.ViệcLýGiaThànhcamkếtpháttriểnbấtđộngsảntrịgiágần10%của131triệuđô-laHồngKôngchothấychiến lượcđầu tưnàykhámạohiểm.Vụđánhcượcnàyđãđem lại thànhcông rực rỡchoLýGiaThành trongđấu trườnghội tụnhữngđối thủghêgớm.NhữngdoanhnghiệpgiàucósẵnsànghợptácvớiLýGiaThànhcàngchứngtỏmộtđiềurõrànglàdanhtiếngcóthểcóđượcnhờchođivàiđồng

đô-lahayvàitấmthẻtíndụng.

Năm1993,việcđầutưcủaLýGiaThànhởTrungQuốcphát triểnvượtbậc.Tháng6năm1992,TrườngGiangThựcNghiệpvẫnhợptácvớiCITICPacific,đầu tư8,58 tỷđô-laHồngKông(1,1 tỷđô-laMỹ), trongđócóvụmualạiKháchsạnMiramarởCửuLongnhằmmởđườngchocáccôngtrìnhxâydựngnhàởvàtrungtâmthươngmại.

Vàothờiđiểmđó,nếucóbấtkỳmốinghingờnàochorằngLýGiaThànhchưahoàn toàn tin tưởngvào tiềmlựccũngnhưnhữngchủ trươngđốixửcôngbằngvớiHồngKôngcủaTrungQuốcđạilụcthìchínhLýsẽchấmdứtmọinghingờđó.Lýkhôngcòncáchnàokhácngoài lựachọnđốiđầuvớiSimonMurray,ngườiđạidiệnkỳcựuvốnrấtđượcôngtintưởng.VụviệcnàycóliênquantớilờinhậnxétcủaThốngđốcHồngKôngChrisPattenvềsự cần thiết củamột cuộc cải cách dân chủ ởHồngKông khimà nhữngngườiAnhđangrờiđi,nhườngchỗchochínhquyềnTrungQuốc.PattenchorằngcảicáchdânchủởHồngKônggiốngnhư“lờikhuyên trướckhichiatay”củaphecácnướcđếquốc.

LýGia Thành chỉ thấymột thứ đạo đức giả dối trong những phát biểuchínhtrịomsòmcủaPatten.NếunhưnhữngnămtrướckhiPattenđượcbổnhiệm,chínhquyềnthựcdânAnhchưatừngcónhữngthiệnchídânchủvậythìvìlýdogìbâygiờhọlạithựchiệnnó,vàtạisaophảichờtớitrướckhiTrungQuốc tiếpquảnHồngKông?Câu trả lời duynhất là ngườiAnhđãcảm thấy tức giận khi họ sắpmất quyền kiểm soátHồngKông và nhữngđộngtháinàynhằmmụcđíchkhuấyđộngnhữngngườibảnđịatạonênmộtcụcdiệnchínhtrị“nóng”chonhữngnhàlãnhđạoTrungQuốcđếnthaythế.

Vấn đề của SimonMurray là ông này lại rất tán thành quan điểm củaPatten,thậmchícònthểhiệnnókhácôngkhaimàkhôngthèmđểýtớilờinhắcnhởcủaLýGiaThànhđốivới tấtcảcácgiámđốccủamìnhrằnghọ

nên“cưxửnhưmộtconsưtửvớimóngvuốthiềnlành”.LàmộtngườiAnh,tuynhiênMurraykhôngthểhiểuđầyđủnhữngtínhtoáncủaPattenvềthờiđiểm đưa ra lời kêu gọi cải cách dân chủ, càng không thể hiểu những ảotưởngtanvỡcủaBắcKinhvớitháiđộmớicủanhữngnhàcầmquyềndànhchomộtHồngKôngdânchủ.VềphầnLýđạigia,ôngcóquánhiềunhữngkhoảnđầutưkhácnhautạiTrungQuốcvàvìthế,khócóthểchấpnhậnviệcmộtcấpdướinhưMurraylạibỏngoàitaichỉthịcủaôngvà“cưxửnhưmộtconsưtửvớimóngvuốtnguyhiểm”.

Bên cạnh khuynh hướng chính trị sai lầm,Murray còn không thể trungthànhvớinhữngchỉdẫncủaôngchủLývềviệcđầutưởcácnướcphươngTây.LýmuốnkiềmchếHòaKýHoàngPhốvàchấmdứtnhữngtiêucựcbắtnguồntừcáckhoảnđầutưnướcngoàinhưvụdầuHuskyởCanadavàdựánđiện thoại di động ở Vương quốc Anh. Với việc rút lui khỏi thị trườngphươngTây,đếchếcủaôngcóthểtậptrungvàoTrungQuốc.Vềđiểmnày,Murray tánđồngviệcTrungQuốcnên là trọngđiểmchính.Tuyvậy, ôngnàyvẫnchorằngkhôngthểbỏquathịtrườngphươngTây.LýGiaThànhđãsuynghĩtheomộthướngkhácvàquyếtđịnhchoMurraythôiviệc.Kếtquảlàvàongày1tháng9năm1993,LýđãchấpnhậnviệctừchứckhôngmongmuốncủaMurray.MộtnhàphântíchđãnhậnxétvềMurray:“Cólẽanhtađãsinhnhầmthời”.

SaukhiMurrayrađi,cổphầncủaHòaKýHoàngPhố tăngvọtởHồngKông.BướcngoặtnàybáohiệunhữngthayđổisâusắctrongđếchếcủaLýGiaThành.NókhôngchỉlàviệcthayđổimộtchứcdanhgiámđốctrongcơcấuquyềnlựcvốnluônbiếnđộngcủaLý,màcònlànhữngthayđổivềbộmặtvănhóa.TheocáchnóicủanhàphântíchViễnĐôngAnneGardinithì“HọcónhữngkếhoạchđầythamvọngtrênđấtTrungQuốcởtấtcảcáclĩnhvực kinh doanh, đặc biệt là việc vận chuyển và bán lẻ công-te-nơ. Trong

khuônkhổđó,hiểnnhiênhọmongmuốncómộtbộmặtTrungHoa”.Saukhi Murray ra đi và tìm đến với Ngân hàng Deustche Bank Asia đặt tạiSingapore,ôngtrởthànhngườiđứngđầutrongcáchoạtđộngcủangânhàngnàytạiHồngKông.CanningFokđãđượcbổnhiệmthaychoMurray.

Với bộ máy lãnh đạo ổn định trở lại, Lý Gia Thành bắt đầu tìm kiếmnhữngcơhộiđầu tưgầnsânnhàHồngKônghơnvàđươngnhiênnónằmtrongphạmvichâuÁ.Thựctế,trongnhữngnămquaLýcũngđãđầutưrấtnhiềuvàokhuvựcnày,biếnnóthànhsânchơicủariêngmình.Vídụđiểnhìnhlàvàonăm1992,TậpđoànTrườngGiangThựcNghiệpđãmua10,84%cổphầncủaCôngtyCổphầnGuocoởMalaysiavàcòndànhchoGuocomộtkhoảnvaylêntới268triệuđô-laHồngKôngtrongcuộcthươngthuyếtnày.KwekLengChan,mộttrongnhữngthươngnhânhàngđầuởMalaysiacũngđãđầutưvàođóvànắmgiữtới31%lợinhuận.ĐiềucốtyếuđốivớicảLývàChanlàvớiviệccócổphầnởGuoco,họcó thể tiếpcậnvớimột trongnhữngchinhánhcủanó:NgânhàngĐàoHằng,HồngKông.

Cùngnămđó,ởSapporo–thànhphốcủaNhậtBản,nổitiếngvớiThếvậnhộimùađông1972,LýGiaThànhcùngtrùmtưbảnMalaysiaRobertKuokvàLiênminhbánlẻquốctếYaoHanInternationalđãcấpvốnchoxâydựngkhuliênhợpđồsộgồmcácnhànghỉsangtrọng,khuvănphòng,trungtâmmuabánvàcôngviêngiảitrí.Sốtiềnvốnlêntới747triệuđô-la.Cũngtrongnăm 1992, Tập đoàn Trường Giang Thực Nghiệp đãmua Công ty Tráchnhiệm hữu hạn Phát triểnQuốc tế EIE từ đại gia bất động sảnNhật BảnHarunoriTakahashi,quađócũngsởhữuluôncảcổphầncủaEIEtạiHồngKôngbaogồmbếntàulớnvàtòathápvănphòngBondởkhuvựctrungtâm.Giải đápvề lýdo tại saoLý lại chỉ quan tâmđếnhai cơ sởnày tạiHồngKông,nhàphântíchđầutưEdwardChancủaCôngtyTráchnhiệmhữuhạnChinTungkếtluận:“MụcđíchduynhấtcủaôngLýhẳnlàđầutưthậtnhiều

tàisảnvàoEIEvàbiếnnótrởthànhmộtconmãnhthúmới”.

Tuynhiên,trongsốcácđiểmđầutưthuộckhuvựcchâuÁthìngoàiHồngKôngvàTrungQuốc,Singaporecóvẻhấpdẫnônghơncả.Thựctế,hầuhếtnhữnghoạtđộngkinhdoanhmàôngthunhiềulợinhuậnnhấtđềudiễnraởđây. Ví dụ như vào năm1985, Trường Giang Thực Nghiệp đã thu đượckhoảnlợinhuận30,2triệuđô-lanhờviệcbán40%cổphầncủaCôngtyBấtđộngsảnLợiHưngchoCôngtyCổphầnTráchnhiệmhữuhạnParkwaycủaSingapore.Trongkhiđó,mộttrongnhữngdựánkhổnglồđầutiêncủaLýGiaThànhtrongnăm1988làdựánxâydựngthànhphốSuntec.Lýđãgiànhđược16%lợinhuận trongdựánnày.Cùnghợp tácvớinhữnggươngmặtđángchúýnhưRunRunShaw,FrankTsao,LýTriệuCơvàTrịnhDụĐồng,ôngđãmởrộngcôngtycổphầntạiSingapore,xâydựngthêmtrungtâmhộinghị và không gian thươngmại.Để đáp lại,Chính phủSingapore đã traotặngLýGiaThànhcươngvị“côngsứvĩnhviễn”.Lýnói:“Tôi thật sự rấtngưỡngmộvàkínhtrọngđấtnướcSingapore,mộtđấtnướcsẵnsàngmởcửachonhữngngườikhônggiàucó,khôngđượchọchànhđầyđủ.Chodùanhlàthợthép,côngnhânhaynhânviênvănphòng,họvẫnchoanhquyềnthườngtrú.ĐólàmộtsựđảmbảochongườidânHồngKông.Khihọcần,họbiếtrằngcánhcửaluônrộngmở”.

Tuy nhiên, đến tháng 1 năm 1994 mối liên hệ của Lý Gia Thành vớiSingaporelạitrởnêncầnthiếtkhôngphảivìnhữngđầutưvàoquốcđảonàymàlàvàoTrungQuốc.Lýđạigiahướngtớimộtquanhệhợptáckhác,vớisựgópmặtcủachínhphủhainướcTrungQuốcvàSingapore.KếtquảlàsựrađờicủaLiênminhTânTrungHoa–HồngKông,sốcổphầnlớnnhấtlà55% thuộc về LýGia Thành, TrungQuốc đóng góp 32,5% và Singapore12,5%.LiênminhnàykhôngchỉhoạtđộngtronglĩnhvựcngânhàngvàthịtrườngchứngkhoánHồngKôngmàcònđầutư48triệuđô-lavàodựánxây

dựngBắcKinh.Trongquátrìnhthựchiện,liênminhnàycònnhậnthấymộtdựánlớnhơnnhiều,đólàxâydựngđườngcaotốcchínhởtâyTứXuyênvàmộtbếncảngtrênđảoHảiNam.

ChắcchắnrằngtừngàySimonMurrayrađi,LýGiaThànhngàycàngtậptrungtìmkiếmnhữngcơhộithíchhợpnhất.Mộttrongsốnàylàvụđầutưvào Chu Hải, Thâm Quyến. Tháng 10 năm 1993, Trường Giang ThựcNghiệpkýhợpđồngchungvốn25tỷđô-laHồngKôngvớiCôngtyBrightWorldcủaStephenPoonKwok-limđểxâydựngmộtnhàmáyđiệnmới–NhàmáyĐiệnGiangTô.

MộtđịađiểmkhácmàLýcũngrấtquantâmđólàtỉnhQuảngTâyởphíanam Trung Quốc. Đây là một tỉnh ít được thế giới biết đến, giáp QuảngĐôngvàViệtNam.Vàonhữngnămđầu thậpniên90,QuảngTâybắtđầuthựchiệnchínhsáchmở.Năm1992,đầutưnướcngoàivàoQuảngTâylà237triệuđô-la.Támthángđầunăm1993,consốnàyđãtăngvọtlêntới726triệuđôla.Đếntháng7năm1993,tổngsố4nghìndựánđãcấpvốn,trịgiálêntới4,6tỷđô-la.Tuynhiên,QuảngTâycònmuốnnhiềuhơnthế.DươngHảiLinh,GiámđốcỦybanThươngmạivàĐốingoạiKinh tếcủaQuảngTâyđãnóivề tầmquan trọngcủangoại tệ: “Đầu tưnướcngoài sẽhỗ trợcôngcuộcpháttriểncủaQuảngTây,tậptrungvàocơsởhạtầngvàthươngmại.Cơ sởvật chất, khuvựcvẫnchịu sựkìmhãmvàkhốngchếcủanềnkinhtếvĩmô,vẫncòntươngđốikémpháttriểnsovớimộtvàitỉnhkhác”.ConsốdựánởQuảngTâylêntới1.078dựánvàđược“tiếpthị”tạimộthộichợquốc tế trongkhuvựcvàomùa thunăm1993.Trongsốnhữngdựánnày,300dựánđángchúýnhấtcógiátrịlêntới36,1tỷđô-la.Cácdựánnàybao gồm đầu tư vào giao thông vận tải, năng lượng, dệt may và nôngnghiệp.

Nhậnthứcđược tầmquan trọngngàycàngtăngcủaQuảngTây,LýGia

Thànhngaylậptứcgópcổphầnvàohai thươngvụhợptácgiữaTậpđoànQuảngTâyvàTậpđoànChâuCảngTrungQuốc.Một tronghaivụđầu tưnàylàviệcxâydựngmộtbếntàu35nghìntấnởthịxãThanhChâuvớichiphí200triệuđô-la.VụthứhaiLýGiaThànhđãđầutư4triệuđô-lavàoviệcmởrộngnhàmáysắt thépởnộivi thànhphốLiêuChâu,nhờđó tăngsảnlượnghàngnămcủanhàmáynàytừ500nghìntấnlên1,5triệutấn.

Nhờ cóTrườngGiangThựcNghiệp, vào thời điểmđó chẳngmấyngạcnhiênkhiLýđãsởhữu20%cổphần trongCông tyConcordInternationalThuCảng.Trongmộtthờigiandài,côngtynàyvẫnhoạtđộngdướitêngọiCôngtyCổphầnThépTùngVĩnhvàlàmộttrongnhữngcôngtythéphàngđầuởTrungQuốc.TâmđiểmcủanhữngvụđầutưquốctếcủaThuCảnglàvụđầutưcủaConcordInternationalThuCảng.Làmộttrongbốnchinhánhcủa Tập đoàn Thu Cảng được liệt kê trên thị trường chứng khoán HồngKông,thamvọngchínhcủaConcordInternationalThuCảnglàtiếnsâuvàothịtrườngchâuÁ,châuÂuvàBắcMỹ.Đặcbiệt,côngtynàycũngđểtâmtớithịtrườngthépởĐôngNamÁ.Năm1994côngtynàyđãthamgiavàothịtrườngchứngkhoánMalaysiavàSingapore.

ViệcThuCảngtựdođầutưvàonướcngoàiđãsinhra24chinhánhvàcơquanở15quốcgia,baogồmcảởMỹ.ThươngvụđángchúýnhấtcủanólàvụmuamỏquặngsắtởPeru.VụnàyđãngốncủaBắcKinh120triệuđô-lavàonăm1992.Tấtnhiên,tấtcảcácquặngnàysauđóđượcvậnchuyểnvềTrungQuốcđểlàmnhiênliệuchonhữnglòđốtkhổnglồtrongcácnhàmáythép.Sự lớnmạnhcủaTậpđoànThuCảngđượckhẳngđịnh lànhờcósựủnghộcủaĐặngTiểuBình.Thậtra,ĐặngChấtPhương,contraicủaĐặngTiểuBìnhcũngthamgiatronghộiđồngcủaConcordGrandThuCảng,mộtchinhánhkháccủatậpđoànnàytạiHồngKông.VớisựhỗtrợđằngsaucủaôngĐặng,TậpđoànThuCảngkhôngnhữngđượcphépmởngânhàngriêng

màcònđượcbỏquaBộCôngnghiệpLuyệnkim,báocáotrựctiếpvớiHộiđồngTưvấnquốcgia.QuanhệhợptácgiữaLýGiaThànhvàmộttậpđoànlớnởQuảngTâyđã tiếp tục thểhiệnmốiquan tâmcủaLýđốivớiTrungQuốc.NócũngbáohiệuchocộngđồngdoanhnghiệprằngcácmốiquantâmcủaLý tạiTrungQuốckhôngchỉgiớihạnở thànhphốquêhươngQuảngĐôngcủaông.Hiểnnhiênlàtấtcảcôngchúngđềughinhậnđiềuđókhivàongày5tháng10năm1993,cơquanngônluậnchínhcủaTrungQuốcởhảingoại,tờTânHoađãchoramộtcôngbốbấtngờrằngLýGiaThànhđãủnghộ100triệuđô-laHồngKôngchoQuỹPhúclợiTrungQuốcdànhchongườitàntật.Sốtiềnnàythựcrađãđượcchuyểnvàoquỹhainămtrướcđó.Trongsuốtkhoảngthờigiannày,cácbácsĩđãchữatrịchocáctrẻembịbại liệtbẩmsinhhaycódịtậtvềthínhgiácvàthầnkinh.Cuốicùng,khitintứcnàylanra,ĐặngPhácPhương,ChủtịchcủaquỹnàynóirằngLýđãkhôngmuốntiếtlộlòngtốtcủamìnhvìmuốntránhcôngluận.

Trongkhiđó,trênthươngtrường,LýGiaThànhcũngđangkhámphámộtlĩnhvựcmới.Thựctế,ôngđangtậptrungvàomộtngànhcôngnghiệphứahẹnsẽnởrộcùngsựlớnmạnhcủanềnkinhtếTrungQuốc.VớiviệcmuaTậpđoànHòaKýHoàngPhốnăm1979 thìbản thânôngcũngđãcómộtlượnglớncổphầntrongngànhnày,đólàlĩnhvựckinhdoanhbếncảng.LàmộthảicảngkhổnglồvớibếncảngsâuvàlớnnhấtnằmgiữaThượngHảivàSingapore, Hồng Kông đã lớn mạnh khởi nguồn từ thương mại quốc tế.NgaycảkhiHồngKôngđãbắtđầupháttriểncácngànhcôngnghiệpdịchvụlớnmạnhnhưngânhànghayviễn thôngthìcácbếncảngtừ thời thựcdânnày vẫn là nhân tố quan trọng trong quá trình Hồng Kông tìm kiếm conđường kinh doanh. Bản thân nó đã tạo nên nền tảng cho nền kinh tế củathuộcđịanày.Nhậnthấyđiềuđó,LýGiaThànhmuốncáccôngtycủaôngthamgianhiềuhơnvàocáchoạtđộnghàngngàycủacáctrạmphụcvụhoạtđộngxuấtnhậpkhẩuhànghóaHồngKôngvànướcngoài.

Nếunhư cảngHồngKôngđãbắt đầuhoạt độngkinhdoanh công-te-nơvàonăm1968 thìý tưởngxâydựngmộthệ thốngcác trạmcông tenơđãkhông thànhhiện thựccho tớinăm1971.Năm1971Công tyHồngKông-KowloonGodownđãchoxâydựngcáctrạmcông-te-nơtronggiớihạnthànhphốcủathuộcđịanày.Cùngthờigiannày,CôngtyđóngtàuHồngKông-HoàngPhốDockđãxâydựngcáctrạmcông-te-nơởphíabắcHồngKhám.Năm1973,CôngtyModernTerminalsthuộcsởhữucủaTậpđoànOyama&Sea-LandđãđảmnhiệmcáctrạmởQuỳDũng.

KhiLýGiaThànhmuaHòaKýHoàngPhố, nămnăm saukhi nóđượcthànhlậptừviệchợpnhấtCôngtyđóngtàuHồngKông-HoàngPhốvàcôngtymẹlàCôngtyQuốctếHòaKý,ôngđãcótrongtaytấtcảcácyếutốcầnthiếtchoviệcxâydụngmộtmạnglướithôngtinrộnglớnvềhảicảngvàpháttriểntrạmcông-te-nơ.Vàolúcđó,đểxúctiếnđầutư,ôngđãthànhlậpSânbayQuốc tếHồngKông (HIT) như làmột chi nhánh củaHòaKýHoàngPhố,đảmbảochoôngmộtvịtríthuậnlợitrongngànhkinhdoanhcông-te-nơởthuộcđịanày.

HITsaunàyđiềuhànhcáccơsởtạiTrạm4,6và7nhưngnócũngtừngsởhữucảTrạm2khiTậpđoànOyamatuyênbốphásản.Sauđó,vớiviệcHITragiá4,39tỷđô-laHồngKông(consốnàylêntới7,5tỷđô-laHồngKôngkhinóhoànthànhvàonăm1991,baogồmphítàichính,xâydựngvàtrangthiếtbị)choquyềnđiềuhànhTrạm7ởcuốiphíanamtừQuỳDũngthìHòaKýHoàng Phố đã nhường lại Trạm 2 choModern Terminals.Vụ chuyểngiao này là một phần trong thỏa thuận với chính phủ, cho phépModernTerminals điều khiển hoạt động của các trạm công te nơ ở phía bắcQuỳDũngtrongkhiHITcủngcốảnhhưởngcủamìnhởphíanam.

VớiviệcquảnlýTrạm4,5và7HITđãkiểmsoáttới63%lưulượnghànghóaquaQuỳDũng.Tuyvậy,nhưmộtđặcđiểmtrongphongcáchđầutưcủa

mình,Lýđã phân tán rủi ro bằngviệcmời thêmcác cộng sự:NgânhàngHồngKôngcó5%cổphần,ChinaResources10%,MitsuiO.S.K5%,Mitsui&Company 1%,QuỹSARLand Fund 6%vàNgân hàngĐàoHằng 5%.TổngcộngHITcó60,5%.Consốnàycòntănglên77,5%vớiviệcmualạiOrientOverseaInternationalvàmộtvàicôngtynhỏkhác.

Trongnhiềunăm,Lýcũngcóvịtríquantrọngtronglĩnhvựcdịchvụtàuthủy.Năm1988,HồngKôngtrởthànhtrungtâmvậntảichínhcủakhuvựcmiền nam Trung Quốc với hàng hóa nhập từ các cảng thuộc bờ tâyMỹ,ĐôngÁvàĐôngNamÁ.VìcácdịchvụhànghảicủaHồngKônghoạtđộngtrongphạmvitươngđốingắnnênnócóthểvươntớicáccảngthươngmạicủa châu Á như Cao Hùng, Kobe-Osaka, Cơ Long, Pusan, Singapore vàTokyo-Yokohama.Đứngsau tấtcảcáchoạtđộnghànghải từphươngTâysang châuÁ này không ai khác chính làHòaKýHoàng Phố của LýGiaThành.

Tuy nhiên, sự dàn xếp vận tải đường biển này không tồn tại vĩnh viễn.Trênthựctế,nóquáhấpdẫnkhiếnchoTrungQuốchùngmạnhkhócóthểbỏqua.Năm1990, trong tổngsố120 triệu tấnhàngvậnchuyểnquađồngbằngsôngChâuGiang,HồngKôngđónggóp62triệutấn;trongkhiQuảngChâuđứngcáchxaởvịtríthứhaivới36triệutấn.Cáccảngkhácdọctheođồngbằngnàyđónggóp22triệutấncònlại.Trongkhiđó,sovớiconsố3,1triệuTEU (đơn vị đo tương ứng 6m theo chuẩn áp dụng cho công-te-nơ20x8x8)củaHồngKông thì con số tươngứngcủaTrungQuốccóvẻquánhỏbé.Trongsố70hảicảnghiệncóhoặcđãđượcquyhoạch,tínhcảcácđềáncảngnướcsâutạiSỹVăn,SaGiáovàHoàngPhúNewport,tổngtrọngtảihànghóa chỉ là 350nghìnTEU.ỞTrungQuốc,ThượngHải là cảng duynhấtvượtquađượcconsốđó.

Đứngtrướcthựctếđó,giớichứcTrungQuốcdầntỉnhtáohơn.Họquyết

địnhnângcấpcơsởvậtchấttạicáccảngnày.MộtkhiTrungQuốccóđượcmộtmạnglướihảicảngtinhvicủariêngmìnhthìngànhkinhdoanhvậntảicủaHồngKôngsẽlàthừathãi.

MốiđedọachínhđốivớiTậpđoànHITcủaLýGiaThànhlàcáccảngtạiThâm Quyến với tổng trọng tải 200 nghìn TEU và cảng Chu Hải ở bắcMacao.ĐềáncảngnướcsâuởDiêmĐiền(VịnhĐạiKhánh)làmộttháchthứclớnđốivớiviệcthulợinhuậntrongngànhkinhdoanhcảngcông-te-nơcủaLýGiaThành.Trên thực tế, nhờcómộtđịa thế lý tưởngnên các tàuthuyềnrấtdễthâmnhậpvàoDiêmĐiềnthôngquađườngbộvàđườngthủy.Lốivàovớimựcnướcsâuchophépmộtsốlượnglớntàucótrọngtảilớnravàocảng.ĐâylàmộtlợithếcạnhtranhrấthấpdẫncủaDiêmĐiền,vìthếđếnnăm1991việcxâydựngcácdịchvụcông-te-nơchuyêndụngđã tăngtổng trọng tải 200 nghìnTEUban đầu của cảng và cho phép các tàu vàocảngcóthểsửdụngcùngmộtbếnđỗ.

TrongkhiDiêmĐiền luônsẵnsàngsửdụngnguồnvốnnướcngoàichoviệcpháttriển–lầnmởrộnggầnđâynhấtcủaDiêmĐiềnlàdựavàonguồnvốnvaytừNhậtbản–thìmãiđếnnăm1990BắcKinhmớichínhthứcphêchuẩnchochínhquyềnthànhphốThâmQuyếntíchcựctìmkiếmnguồnvốnnướcngoài.Vàngaylậptức,cáclãnhđạocủaThâmQuyếnđãtiếpcậnvớiTậpđoànHòaKýHoàngPhố.Làmộtdoanhnhânlãoluyện,LýGiaThànhluônđánhgiáchínhxácnhữngnguycơtiềmẩnmộtkhiTrungQuốcchiếmđượcvịtrídẫnđầutrongngànhcôngnghiệpthươngcảngtạiHồngKông,vàhiện tạiDiêmĐiềndườngnhưđã trở thànhmột trongnhữngđối thủcạnhtranhđó.TuynhiênkhiThâmQuyếnkêugọi,chínhSimonMurray–GiámđốcđiềuhànhngườiScotland củaLýGiaThành là người lên tiếng.TheoMurray,đơngiảnlàdoôngLýkhôngquantâmđếnđiềuđó.Saumộtthờigian,cácquanchứccủaThâmQuyếnđãchuyểnhướngsangtậpđoànWharf

HoldingscủaBaoNgọcCương.Tậpđoànnàyđangđeođuổiýtưởng“HongKongPlus”vàtìmkiếmnguồnđầutưhấpdẫntừTrungQuốc.DiêmĐiềndườngnhưlàmộtcơhộitốtđểWharfthâmnhậpvàolĩnhvựckinhdoanhcông-te-nơcủaTrungQuốc.ThủtướngTrungQuốcLýBằngchobiếtTrungQuốcđồngýchoWharfmộtcơhộicạnhtranhvàthamgia.VấnđềhếtsứcrõrànglàLýGiaThànhsẽkhôngbaogiờchophépWharf,mộtliênminhthươngmạiởHồngKông,dễdàngcóđượcdựánnày.Tuynhiên,trongthờigianchờđợi,Lýsẽphảihướngsựchúýcủamìnhsangmộtlĩnhvựckinhdoanhkhácgiúpmởrộnghoạtđộngtạitấtcảmọinơi,kểcảởAnh.

ĐiềumàLýquantâmlàcảngFelixstowevàCôngtyRailwayCompany.NằmởphíađôngnambờbiểnnướcAnh,Felixstowelàcảngcông-te-nơlớnnhấtVương quốcAnh.Với tổng trọng tải hàng hóa 16 triệu tấn/mét năm1990,cảngcócácthiếtbịtờihànglênxuống,nhàkhovàcầutàudànhchocácloạitàuchởdầu.ĐầutưvàoFelixstowe,SimonMurraykhẳngđịnhnógiúpTậpđoànHòaKýHoàngPhố“tậndụngđượccáccơhộikinhdoanhđangnổilêntừthịtrườngchungchâuÂutrongnăm1992.Việcđầutưnàycũnghỗtrợchokếhoạchpháttriểncácdịchvụcảngcông-te-nơcủachúngtôiởĐôngNamÁvàTrungQuốc”.

LýGiaThànhđãlaovàocáccơhộiđầutư,vàvàongày13tháng6năm1991 ông công bố Tập đoàn Hong Kong International Terminals sẽ tăngcườngmạnglướicảngcông-te-nơvớiviệcchira152triệuđôlaHồngKôngđể mua lại 75% cổ phần ở Felixstowe từ Công ty Trách nhiệm hữu hạnPeninsular & Oriental Containers Limited (P&O), công ty mẹ của P&OContainersLimited.Trong khi đó,Công tyTrách nhiệmhữuhạnQuốc tếOrientOverseasLimited–côngtyđangsởhữuOrientOverseasContainerLinesẽlàchủnhâncủa25%cổphầncònlại.

Liên kết vớiOrientOverseas làmột chiến lược rõ ràng. Trong khi liên

minhFelixstowecổphầnhóaCôngtyWaltonContainerTerminal,trướcđóthuộcvềOrientOverseas,thìLýGiaThànhlạiđangtíchcựccủngcốquanhệvớikhôngchỉmộtcôngtycông-te-nơmàvớicácliênminhthươngmạitoàncầu.Đặcbiệt,trongkhoảnlợinhuậnmàLýGiaThànhcóđượctừviệcliênkếtvớiOrientOverseasphảitínhđếnbamươitàucông-te-nơđanghoạtđộngtrêntấtcảcáctuyếnchínhtrêntoàncầu.OrientOverseascũngsởhữuvàđiềuhànhcácloạitàuhỏahaiốngkhóitạiMỹvàCanada,ngoàiracòncócácsânbaytạiCanada,California,NewJersey,NamCarolina,ItaliavàĐàiLoan.Tấtcảcácbênđềurấthàohứngvớithỏathuậnquốctếnày,đặcbiệtlàP&O,côngtynàyđangrấtquantâmđếnviệcvựcdậycáccảngquantrọngtại Southampton và Tilbury. Cũng giống như trường hợp của OrientOverseas, Giám đốc marketing Stanley Shen giải thích, sự kết hợp củaFelixstowe vàWalton “sẽ biến hoạt động cảng công-te-nơ trở thành mộtngànhkinhdoanhcótầmvócnhấtởAnh.QuátrìnhtáicơcấuđãtạoramộtcơhộitốtđểtổchứclạihoạtđộngkinhdoanhcủatậpđoàntạiFelixstowebằngcáchchuyểnđổi toànbộCông tyWaltonđểhướngsựquan tâmvàohoạtđộngliênkếtrộnglớnhơnnhiều”.

Tuynhiên,mốiquantâmhàngđầucủaLýGiaThànhlàsựpháttriểncủacảngDiêmĐiềnởTrungQuốc.Thực ra, khibiếtThủ tướngLýBằngcoiWharfHoldingslàmộtnhàđầutưnăngđộngtạiDiêmĐiền,LýGiaThànhđãyêu cầuđánhgiá lại toànbộdự án.Ông sẽ chất vấn thật rõ ràngquanđiểmcủaMurray–mộtvídụchothấymốinghingờngàycàngtăngcủaLýGiaThànhđốivớinhânviên,vàchínhđiềunàysẽgópphầnkhiếnMurrayphảirađi.ĐốivớiLý,dựánpháttriểncảngDiêmĐiềnkhôngđơnthuầnchỉlàmộtthươngvụ,nếuđánhmấtDiêmĐiềnvàotayWharfHoldings,đósẽlàmộtmốiđedọalớnđốivớidanhdựvàtiếngtămcủaông.Chínhxáchơn,với tư cách là cốvấnquan trọngchoCITIC,LýGiaThành lo sợmộtkhiWharfgiànhđượchợpđồngnày,conrểcủaBaoNgọcCương,PeterWoo

Kwong-chingsẽthaythếLýđểtrởthànhcốvấnchínhchocácnhàlãnhđạocủaBắcKinh.

Tất nhiên, Lý hiểu rõ rằng TrungQuốcmuốn ông có được dự án này.ThựcrakhiPeterđệtrìnhhồsơthầu,giớichứcThâmQuyếnđãkhuyênôngtahợptácvớiLýdướihìnhthứcmộtdựánchung.PeterđãchấpnhậnsựsắpxếpđónhưngLýGiaThànhthìkhông,cuốicùngôngđưaramộthồsơthầuriêng.MứcbỏthầuhấpdẫnđếnmứccácnhàchứctráchTrungQuốckhôngthểbỏqua.Hơn1,2 tỷđô-laHồngKôngtrongsố tiềnđãđăngkýsẽđượcđầutưbởimộthiệphộicáccôngty,đứngđầulàLýGiaThành.Trongsốcácdựánđượctàitrợbởinguồnvốnnướcngoài,đâylàdựánlớnnhấtmàĐặckhukinhtếThâmQuyếnđãtừngthôngqua.

“Mộtnhàáiquốcchânchính”lànhữnglờiChủtịchTrungQuốcGiangTrạchDândànhchoLýhômmùng7tháng10năm1993trongbuổilễkýkếthợp đồng tại nhà khách quốc giaDiaoyutai ởBắcKinh. Tại buổi lễ, ThủtướngLýBằngđãphátbiểu:“TrungQuốcđangphảiđốimặtvớinhucầuvậntảingàycàngtăngdosựpháttriểnmạnhmẽcủanềnkinhtế.Các“cánhcửa”ngàycàngmởrộnghơn,cáchoạtđộngthươngmạivàkinhtếquốctếđãtrởnênnăngđộnghơn.Việcsửdụngnguồnvốnnướcngoàiđangđượcthúcđẩynhằmpháttriểncácdịchvụcơbảnnhưhảicảng,đườngsắt,cảnghàngkhôngvàtrạmphátđiện.CảngDiêmĐiền,gầnvớithànhphốhiệnđạiThâmQuyến, cóđược rất nhiềuđiềukiện thuận lợi cũngnhưnhững triểnvọngvôcùnglớnnhờcáccôngtrìnhxâydựng.DựáncảngDiêmĐiềnđãcómộtsựkhởiđầutốtđẹpvàhyvọngnósẽtrởthànhmộttrungtâmhiệnđạinổitiếngthếgiới”.

ChủtịchGiangTrạchDânđãcangợisựdũngcảmcủaLýtrongviệcđầutư vào Diêm Điền cùng bản hợp đồng có thời hạn năm mươi năm. Tuynhiên,chodùđâycóvẻlàthờikỳlợinhuậngiảmsútnhưngLýGiaThành

vẫnhầunhưkhôngquantâm.Vìôngđãcónhữngmốiquantâmkháctrongđầu:với70%dựán,DiêmĐiềnsẽđóngvaitrònhưmộttấmbìnhphongmộtkhiTậpđoànHITphảihứngchịubấtkỳtổnthấtnàotrongnhữngthậpniêntiếptheo.

VớiLý,trongvai tròlànhàlãnhđạo,dựáncảngDiêmĐiềnđangđượcthực hiện cùngmột kế hoạchxâydựngnămcảng công te nơ trọng tải 50nghìntấnsẽgópphầnlàmtăngtrọngtảicủacảngnàylênđến1,7triệuTEU.NhờhệthốngđườngsắtvàđườngbộởDiêmĐiềnđãđivàosửdụng,nêngiaothôngkếtnốivớiHồngKôngsẽtrởnêntươngđốidễdàng.Hoạtđộnggiốngnhưmộttrungtâmvậnchuyển,DiêmĐiềnsẽlàmộtbếnđỗlýtưởngchocác loạihànghóavàdịchvụ.JohnMeredith,GiámđốcđiềuhànhcủaTậpđoànHongKongInternationalTerminals,nêurõ:“Tậpđoànsẽkhôngtiênliệuđượcnhữngbiếnđộngtrongtươnglai,nhưngsẽcónhữngđộngtháitrướcnhữngnhucầuhiệncó.KhichúngtôikhảosátDiêmĐiềnnămnămvềtrước,ngườitachỉmuốnsửdụngHồngKông.Bâygiờnhucầuđãcó”.Thựctế,năm1992,HồngKôngsẽ trở thànhmộtcảngcông-te-nơsôiđộngnhấtthếgiớivới lượnghànghóavàocảng tăng29%sovớinămtrướcđó, tăngtrưởngdựkiếnhàngnămcủacảngtrongnhữngnămtiếptheosẽgiảmxuốngmức8%,mộtkếtquảtấtyếucủasựcạnhtranhgiữacáccảng.

NgoàiDiêmĐiền,TrungQuốccòncóbadựáncảngnướcsâukhácđangchờđầutư,đólàvịnhĐạiCổởphíabắcĐạiLiên,BắcLânởnamNinhBavàvịnhMỹChâuởPhúChâu.Tuynhiên,khôngcảngnàotrongbacảngnàyảnhhưởngđếnviệcđầutưcủaLýGiaThànhởHồngKông.HaicảngduynhấtđedọađếnviệckinhdoanhcủaLýlàChuHảivàThượngHải,tuyvậymối đe dọa cũng chỉ đủ khiến Lý đặt cọc 50% kinh phí đểmở rộngmỗicảng.Vớitổngsốvốnđầutưkhoảng8-9tỷđô-laHồngKôngởDiêmĐiền,ChuHảivàThượngHải,hiệntạiLýGiaThànhlànhàđiềuhànhdịchvụbến

cảng lớn nhất vùng biển phía namTrungQuốc. Peter Churchhouse thuộcCông ty Trách nhiệm hữu hạnMorgan StanleyAsia Limited khẳng định:“NếuHòaKýHoàngPhốcóthểthâmnhậpvàongànhcôngnghiệpbếncảngởlụcđịa,điềuđóđồngnghĩavớiviệchọvừakhóachặtmộtnềnkinhtếđangpháttriểnmạnhnhấtthếgiới”.

Đếntháng1năm1994,lợinhuậntừviệckinhdoanhvậntảihànghảicủaHòaKýHoàngPhốđượccôngbốlà1,12tỷđô-laHồngKông.Nhưvậy,HITrõrànglàmộtvụđầutưbéobởnhấtcủaHòaKýHoàngPhố,vượttrêntấtcảcácmức lợinhuận thuđược từcáchoạtđộngkinhdoanhkhác.GiớiphântíchchắcchắnrằnggiácổphiếucủaHITsẽđượcđẩylêncao.Vàkhôngcònnghingờgì,chìakhóadẫnđếnkhoảnlợinhuậnkếchxùmàHòaKýHoàngPhốcóđượctừHITchínhlàsựbấtlựccủaTrungQuốctrongviệcđiềuhòaluồnghànghóaồạt ravào lụcđịa.NhưTonyClark, thuộcBanPhát triểnbếncảngcủaHồngKônggiải thích:“Điềunàysẽcònkéodài trongmườinămnữatrướckhicáccảngcủaTrungQuốccókhảnăngcạnhtranhdotínhquanliêucủacácnhàlãnhđạo,cơsởhạtầngyếukémvàthiếucácdịchvụhỗtrợvậnchuyển”.Ôngnhậnđịnh:“NhìnvàolượnghànghóaxuấtpháttừcáccảngphíanamTrungQuốc,rõràngmộtmìnhHồngKôngsẽkhôngthểđốiphóđược.TrungQuốcsẽphảinỗ lựchơnnữanếumuốnổnđịnhhoạtđộngmậudịchcủamình”.VàvớicáccảngởThượngHải,ChuHảivàDiêmĐiềntrongtay,HITsẽmộtmìnhbăngbăngvềđíchđểgiànhlấyluồnghànghóa đang ngày càng gia tăng. Stanchart Securities đã giải thích về sự lạcquancủamình:“ChúngtôitinrằngsựchuyểnhướngcủaHòaKýsangpháttriểnkinhdoanhcảngcôngtenơlàrấtkhônngoan.Hìnhthứckinhdoanhnàyrõràngđãtạoradòngtrungchuyểntiềnmặtcao,thuvềlợinhuậnđịnhkỳchotậpđoàn.Đâycũnglàmộthìnhthứckinhdoanhcựckỳcólợivàmứcđộảnhhưởngbởi sự lỗi thời của côngnghệkhônggiốngnhưngànhkinhdoanhviễnthông”.

Những ngày tháng lãng phí tiền bạc ở nướcAnh dường như đã lùi xa.Trên thực tế,đếnnăm1994,Lýđã thamgiavàomộtdựánmớicùngTậpđoànBritishAirportsAuthority(BAA).Ýtưởngđằngsauliênminhnàylànhằmtậndụngmộtcơhộicóquymôrộnglớnvàđầytiềmnăng:pháttriểncảnghàngkhôngởTrungQuốc.Vớivịthếlàmộttậpđoàncảnghàngkhôngtưnhânduynhất trên thếgiới,vàonăm1993,BAAđãsởhữu73%lượnghànghóađượcvậnchuyểnbằngđườnghàngkhôngởAnhvớibảycơsở.GatwicklàcơsởnổitiếngnhấtvàHeathrowlàcơsởsôiđộngnhất.VìBAAđãđộcquyềnnắmgiữcáccảnghàngkhôngởphíanamnướcAnhnênkhôngthểmởrộnghoạtđộngcủamìnhsangcácvùngnộiđịakhác.Họphải tìmkiếmcơhộiởnướcngoài.TrungQuốclàvùngđấtmàumỡduynhấtchưađượckhaithácvàcónhiềutiềmnăngđểthulợinhuậntrongmườinămtớivàBAAmuốnnhảyvào.

Năm1993,TrungQuốclàthịtrườnghàngkhôngpháttriểnnhanhnhấtthếgiới.Lượnghànghóavậnchuyểnbằngđườnghàngkhônghàngnămđãtănglênmức18%trongkhilượngvéhànhkháchbánratăngnhảyvọttới31,7%.NgườiđứngđầucủaBAA,JohnEgan,mộtcựulãnhđạocủaJaguar,đãnói:TrungQuốclà“mộtthịtrườngđầytriểnvọngchohoạtđộngkinhdoanhcủachúngtôi”,“đấtnướcnàykhôngđạtđượcnhiềuthànhtựuvớigiảiphápkếtnốivận tải,vàkhiTrungQuốcphát triển,vận tảihàngkhôngsẽcấtcánh.Khôngmộtcôngtynàokhác(ngoạitrừBAA)đãxâydựngvàmởrộngcáccảnghàngkhông,bảotrìđườngbăngvàđiềuhànhmộtcáchantoàncácsânbayquốctếchủchốtmàkhôngđòihỏiởngườiđóngthuếmộtxunào”.KếhoạchmàBAAdựđịnhlàđếnnăm2000sẽxâydựngvànângcấpmộttrămsânbay.

Bấtchấpquymôvàkinhnghiệmtronglĩnhvựcbánlẻvàcungcấpthựcphẩm,chưakểđếncáckếhoạchtầmcỡkhác,BAAbiếtrằngthậtkhôngđơn

giảnđểcómặtởBắcKinhvàgiànhlấycáchợpđồng.Họcầnmột“chiếccầu”dẫnđếnTrungQuốcvàLýGiaThànhchínhlàchiếccầuđó.Vớikinhnghiệm trong lĩnh vực vận tải hàng hóa đường hàng không mà Hòa KýHoàngPhốcóđượcnhờ15%cổphầntrongCôngtyTráchnhiệmhữuhạnCảnghànghóaHồngKôngvàtrongngànhcôngnghiệpbảodưỡngmáybaythôngquaviệcđầutưvàoCôngtyBảodưỡngmáybayQuảngChâu,LýGiaThành thật sự rất quan tâmđếnviệc sửdụngmột cách tốiưunhữngkinhnghiệmnàyđểthuđượcnguồnlợinhuậnlớnhơn.Theocáchđó,liênminhvừamới thànhlậpgiữaHòaKýHoàngPhốvàBAAdườngnhưlàmộtsựkếthợptuyệtvờinhấtmàLýcóthểtìmthấy.

ĐặcbiệtvớiLý,sựkếthợpnàysẽgiúpôngcủngcốchỗđứngđangngàycàngvữngchắctronghoạtđộngkinhdoanhởTrungQuốc.Trênthựctế,đếngiữanhữngnăm90,khinhữngthấtbạimàLýphảihứngchịuởnướcAnhđãphai nhạt dần trongkýứcvàmọi người hồi hộp chờđóngiâyphútHồngKôngđượctrao trảvềTrungQuốcvàonăm1997,Lýthậtsựmuốnchứngkiếnbướcđườngtiếnvàotươnglaitừchínhnơiôngđượcsinhra.

10.Sựkiệnnăm1997vànhữngnămsauđó“Nhữngaicònedènăm1997?”–đólàtiêuđềtrêntrangbìacủatờFar

Eastern Economic Review. Tạp chí này cũng khẳng định đó “chắc chắnkhôngphảilàgiớikinhdoanhHồngKông”.VớitrangbìađócóthểthấyrõrànggiớidoanhnhânHồngKôngluôntựtincùngtồntạivớiBắcKinh,ngaycảkhihọkhôngđồngthuậnvớinềncộnghòanhândânthìvẫncònLýGiaThànhsátcánhcùngChâuNam–chiếnsỹkỳcựucủaBắcKinh.

Gần đến ngày Hồng Kông được trao trả về Trung Quốc, áp lực trongnhữnghộgiađìnhtrunglưuHồngKônglạicànggiatăng,gầnmộtnửasốthanhniênHồngKôngcóthểsẽrờibỏthànhphốcảngtrướcngày1tháng7năm1997.VớigiớilãnhđạokinhdoanhHồngKông,sựchuyểngiaonàycóvẻítẩnchứanguyhiểm.TrongsốnhữngngườisốngởHồngKông,chỉcócáctrùmtưbảnmớicókhảnăngtựquyếtđịnhsốphậncủamình,hoặccóthểtrụclợitừsựkiệnnày.Ngày1tháng1năm1996,cùngvớinhữngnhânvật nổi bật khác trong giới kinh doanh Hồng Kông như Lý Triệu Cơ vàRobertKuok,LýGiaThànhđãđượcBắcKinhchọnđểthamgiaHộiđồngTrù bị 150 thành viên với trách nhiệm giám sát sự trở lại với TrungHoacộng sản củamột HồngKông tư bản.Một điều khó tin và cũng làminhchứngchosứcmạnhkhiGiaThànhvànhàkinhdoanhkháctrongHộiđồngsẽchiếmgiữgần1/3tổnggiátrịthịtrườngchứngkhoánHồngKông.

Nhiệmvụquan trọngnhất củaHộiđồng làxóabỏ toànbộ cơquan lậppháp60ghếvừamới đượcbầu ra.Trongvòngmột năm,một thể chế lậppháplâmthờimớiđượcbổnhiệmvớisựphêchuẩncủaBắcKinhsẽđivàohoạtđộng–nhiềuthángtrướcngàychuyểngiaoquyềnlựcchínhthức.NhưvậylầnnàyliệuChrisPatten,ToànquyềndoLondonbổnhiệm,cóphảilùi

bướcđểnhườngchỗchomộtnhà lãnhđạomớiđượcBắcKinh lựachọn?Quảđúngnhưvậy.Ngày30tháng6năm1997,khicácôngchủngườiAnhcayđắngtừbiệttrênboongtàucủabachiếnhạmHảiquânHoànggia,dẫnđầulàchiếcHMSIllustrious,vàviệckhởiđộngOceanWave97–mậtlệnhchocuộctháoluicủahơn1nghìnlínhtừtrungđoànBlackWatch,sưđoànkỵ binh thiết vận Gurkha của Queen và 6/7 của đội kỵ binh kỹ sư chiếntrườngHoànggiaGurkha–HồngKôngsẽlàmộtthựcthểchínhtrịrấtkhácbiệt.

VớinhữngngườiAnhphải rờiđi, toànbộ tiến trìnhnàygiốngnhưmộtminhchứngchoquanđiểmcủaBắcKinhđốivới chếđộdânchủphươngTây.Nhưng khiAnh quốc cuối cùng đã xác nhận nền dân chủ củaHồngKôngsau150nămthuộcđịa,cáigọilà“sựđồngcảm”màquốcgianàydànhchocáccưdânHồngKôngchỉ làmộttấmhộchiếuchophépđi lạikhôngcầnvisa thayvìgiahạnquyềncư trú lâudài tạiAnh.Trongkhiđó,vìcơquanlậpphápvừađượcbầuchọnđangphảiđốimặtvớinguycơgiảithể,ỦybanTrùbịchẳngkhácgìbùnhìnlêntiếngnhândanhvìngườidân.VấnđềquantrọnghơnlàBắcKinhvẫngiữvaitròquyếtđịnhvềviệclựachọnmộtthủtướnglâmthời,bấtchấpchỉthịcủaủybanvềviệcthànhlậpmộtbộmáymớigồm400thànhviênngườiHồngKôngđểthựchiệnlựachọnấy(Mặcdù riêngLýGiaThànhcó thểkhôngbày tỏýkiếnvề tổ chứchànhpháp.Songvớiảnhhưởngđángkểcủamình,ôngcóthểsắpđặtchoĐổngKiếnHoa).

Xétvềbềngoài,cóthểnhậnthấynhữngthayđổinàykhônghềảnhhưởngtớiLývàđồngsựcủaông.ChừngnàoBắcKinhvẫncòngiữlờihứadanhdựsẽkhôngcanthiệpđếntưbảnHồngKôngthìviệcTrungQuốcthaythếAnhtrongvai trònắmgiữquyền lựcchính trịhayviệc thayđổiquanđiểmphidânchủchỉlànhữngđiềuchỉnhvềmặthànhchính.Thựcra,cáimàngười

HồngKôngtheođuổi,nhưmộtthươngnhânHồngKôngnhậnđịnh,khôngphảidânchủmàlàtựdo–tựdođượckiếmtiền.

Đến giữa năm 1996, Lý dường như hoàn toàn tin vào lời hứa của BắcKinh:ĐểHồngKôngtựdotrongcáchthứckiếmtiền.ÔngđãnhắctớiđiềunàytrongphầnmởđầubảnbáocáothườngniêncủaHòaKýHoàngPhốvàonăm1997.Vớinhữngmốiquanhệvềchínhtrịvàkinhtếđượccủngcố,khiquyềntốicaođốivớiHồngKôngtrởlạiTrungQuốc,tậpđoàncủaLývẫntrungthànhvớichínhsáchmởrộngvàpháttriểncácngànhkinhdoanhchủyếuởHồngKôngvàTrungQuốc.

Mấu chốt cho những quan hệ trên là việcmở rộng cơ sở hạ tầng giaothông vận tải giữaHồngKông vớiĐại lục, đáng chú ý là đường quốc lộđượcmởtháng7năm1994nốiliềnHồngKôngvớiQuảngChâuvàsẽsớmănsâuvàonộiđịaTrungQuốc.Đếntrướcnăm1997,mộthệthốngđườngraychogiaothôngcôngcộngdài34kmsẽnốiHồngKôngvớimộtsânbaymớiởXíchLạpGiáctrịgiá20tỷđôla.Sânbaynàyđếnnăm2000sẽđón87triệudukháchmỗinăm.HồngKôngsẽdầntrởthànhcầunốichohànghóa,dịchvụgiữaTrungQuốcvàthếgiới.Đồngthờinócũnglànguồncungcấp những thông tin kinh tế quan trọng choĐại lục.Một học giả đã nói,HồngKôngtheomộtnghĩanàođó,sẽtrởthành“vănphòng”củaphíanamTrungQuốc.

RõrànglàbốicảnhđócóảnhhưởngrấtlớntớiquyếtđịnhđầutưvàkinhdoanhcủaLýGiaThành.SauviệcloạibỏnhữngnhânvậtngườiAnhrakhỏitậpđoànvàođầunhữngnăm90vàcảviệctậptrungđầutưvàoquêhương–một động thái mà ông rất tin tưởng với chuyến đi thăm phía nam TrungQuốccủaĐặngTiểuBìnhnăm1992–LýGiaThànhvẫntiếptụcchứngtỏlòngtinvàotươnglaiquanhệkinhtếgiữaHồngKôngvàTrungQuốc,bắtđầubằngdựánxâydựngNhàmáyĐiệnQuảngĐông-ChâuHải.Đâysẽlà

nhàmáy nhiệt điện lớn nhất TrungQuốc với cácmáy phát điện đốt thancông suất 700MW.Dự án sẽ được thực hiện bởiHòaKýHoàng Phố vàTrườngGiangThựcNghiệp.

ỞHồngKôngvàTrungQuốc,pháttriểnlàmộtđặctrưng,nhấtlàđốivớiđếchếcủaLýGiaThành.HồngKôngHilton,kháchsạnmàLýGiaThànhcóđượcthôngquaTrườngGiangThựcNghiệpvàođầunhữngnăm90,đãđượcsắpxếpđểtáixâydựngvớichiphílà8,33tỷđô-laHồngKôngđểtrởthànhmộtcaoốcchọctrờivớimộtcôngviêncôngcộngởtầngtrệt.TạiBắcKinh,TrườngGiangThựcNghiệpcũngcókếhoạchbiếnkháchsạnHolidayInnLidovới1.300phòngmà tậpđoànnàymuacổphầnvào tháng1năm1996 thànhmột tháp văn phòng.Cònvới khách sạnGreatWall Sheraton,1.000phòngđượcđầutưvàotháng1năm1995,TrườngGiangThựcNghiệpcóýđịnhđểnótiếptụcpháttriểntheohướngkinhdoanhkháchsạn.(MộtvấnđềkhiếnLýGiaThànhđauđầu chính là kếhoạchxâydựngOrientalPlazacủaôngtạitrungtâmphốVươngPhủTỉnhởThượngHải.ĐâylàdựánbấtđộngsảnduynhấtởBắcKinhmàTrườngGiangThựcNghiệp,với64%cổphần, lànhàđầu tưchính.OrientalPlazađãbịchỉ trích rấtnhiều,đầutiênlàdobuộcMcDonaldphảichuyểnđịađiểmbấtchấphợpđồngchothuê20nămcủahọ,saulàvìýđịnhcủaTrườngGiangThựcNghiệpmuốnxâydựngdựánlớnhơn50%diệntíchquyhoạchchophépcủaThượngHải,caohơncáccôngtrìnhĐạilễđườngNhândânhoặcTửCấmThànhcạnhđónhiều.Vàogiữanăm1996,chínhquyềnquyếtđịnhchophépTrườngGiangThựcNghiệptiếnhànhdựán,nhưngvớiđiềukiệnlàphảithiếtkếlại).

LýGiaThànhvẫntiếptụcmởrộngsangcáclĩnhvựchấpdẫnkhác,khởiđầulàhoạtđộngcủahệthốngGMS(hệthốngthôngtindiđộngtoàncầu)vàotháng6năm1995vàNetworkEightService,mộtcôngtyđiệnthoạicốđịnhvàotháng9năm1995.Tronglĩnhvựccảngcôngtenơ,lúcnàyLýGia

Thành đang phát triểnCảng quốc tếHồngKôngmột cách vững chắc, ấntượngnhấtlàviệcgiànhđược50%cổphầncủaCôngtyCảngquốctếThiênMônnăm1995.Tạithờiđiểmtháng6năm1996,HòaKýHoàngPhốđangđàmphánvớiTrungQuốcđểliêndoanhxâydựngmộtkhochứacôngtenơvàphươngtiệnvậntảirộng60nghìnkm2gầncửasôngChâuGiang.

Mặcdùluôndànhsựquantâmlớntớiviệcđầutưvàoquêhương,LýGiaThànhvẫntiếp tụckhámphácáccơhộiởphươngTây,mởđầulàviệcsởhữu50%cổphầncủaCôngtyTráchnhiệmhữuhạnFreeportHarbor,mộthảicảngvậnchuyểnhànghóavàhànhkháchởFreeport, thuộcđảoGrandBahama.RichardLý,khiđócũngđangkinhdoanhởnướcngoài,vàocuốinăm1995đãmuađượcphầnlớncổphầntrongcôngtyanhtừnglàmviệctrướcđó,GordonCapitalcótrụsởtạiToronto,vớiýđịnhbànhtrướngvàoMỹ.NhưngchínhAnhquốcmớilànơimàđếchếcủaLýtậptrungđầutư,pháttriểnkhôngchỉcôngviệckinhdoanhcủacảngFelixstowe,cònbaogồmcảlĩnhvựcviễnthôngmàđếchếnàysởhữu.Đángchúýlàviệcđivàohoạtđộng củaCông ty Sản xuất tổng đài điện thoại di độngOrange PLC vàotháng4năm1994.Vàothờiđiểmđó,giớiphêbìnhđãchếtlặngtrướcquyếtđịnhcủaHòaKýHoàngPhốkhitậpđoànnàytiếptụcrótthêmtiềnvàoAnhquốc,nốigótthấtbạitrướcđócủaMạnglướikhôngdâyRabbit.Nhưngđếntháng12năm1995,Orangeđãvượtlêntrênkỳvọng,côngtycuốicùngđãniêmyếtđạichúngvàotháng3năm1996vớimứcchàobánmàcácnhàđầutưhămhởmuavượtmứctớimườilần.Thậtvậy,đếngiữanăm1996,toànbộTậpđoànHòaKýHoàngPhốđã trở thành“concưng”củagiớiđầu tư,đặcbiệtlàcácnhàđầutưMỹ,nhữngngườiđánhgiácaotínhthanhkhoảnđầyhấpdẫncủaHòaKýHoàngPhố.

Vàothờiđiểmnày,đếchếcủaLýGiaThànhkinhdoanhhiệuquảnhưthếnàophầnlớnsẽphụthuộcvàomốiquanhệđangpháttriểngiữaHồngKông

vàTrungQuốc.Hoàntoànnhậnthứcđượcvềmộtmốiquanhệmớimangtínhnhạycảm,đồngthờiđểlàmyênlòngcáccổđôngvềsựđảmtráchcótính toán của ông đối với khu vực bất ổn chính trị này,LýGiaThành đãnhậnxéttrongbáocáothườngniênnăm1995củaHòaKýHoàngPhốrằng,côngtycủaôngsẽtiếptụcmộttiếntrìnhbảothủtrongkhivẫncẩnthậntìmkiếmnhững cơ hội xa hơn.Trên thực tế, trong khimột số thương gia dựđoánrằngHồngKôngsaunăm1997sẽcòntốthơntrước,nhữngngườikháclạiđánhbạonói rằngngaycảkhiHồngKôngvẫn làmộtnơi tuyệtvờiđểkiếmtiềnthìđâycũngsẽkhôngphảilàmộtđịađiểmlýtưởngđểsống.

Tuynhiên,cóvẻnhưLýGiaThànhvàcáccôngtycủaôngđãđầutưquánhiềuvàoHồngKôngvàTrungQuốc,vìthếôngkhôngthểtừbỏmảnhđấtquêhương.VớigiớichứclãnhđạoBắcKinh,ôngvẫnlàmộtHoakiềukiểumẫu.Chắcchắnrằng,LýGiaThànhcầnTrungQuốcnhiềunhưTrungQuốccần ông, hai bên kết hợp nhằm tạo nên một mối quan hệ cộng sinh tốithượng.

Thúvịlà,khinăm1997đếngần,quanđiểmphổbiếnởHồngKôngchorằngthuộcđịanàycũngsẽchỉlàmộtbếncảngnữacủangườiTrungQuốctạikhuvựcBiểnNamTrungHoa.Tấtnhiên,nóvẫnsẽluônlàthànhphốvớimứcđộ tinhvi, tâyhóavàcách tânvàobậcnhất, songvẫngiữnềnmóngTrungHoa,thậmchívượtxaThượngHải.Tuynhiên,cólẽHồngKôngsẽkhôngcònđượcchúýnhiềunhưtrongquãngthờigianhơn150nămdướisựcaitrịcủangườiAnh.ThâmQuyếnvàThượngHảiđangpháttriểnvớitốcđộchóngmặt.VàđómớilàcácthànhphốđíchthựccủaTrungQuốc.HồngKông,ngượclại,từlâuđãchịuđựngtìnhtrạngcủamộtkẻmồcôidướisựbảo hộ của người Anh. Và bây giờ khi sắp về lại với chamẹ hợp pháp,những năm tháng thịnh vượng dưới quyền kiểm soát Tây phương cũngchẳngthểmuađượcchonósựchínhthốngcủamình.Thậtvậy,khimàngày

càng có nhiềumối kinh doanh rơi vào tay nhữngnhà đầu tư tới từTrungQuốccùngsựgiatăngcủadòngngườinhậpcưTrungQuốctừđạilụcvàoHồngKông,ngaycảngônngữcũngbiếnđổithuộcđịanày,vớisựthaythếtiếngQuảngĐôngbằngtiếngQuanThoại,cũngnhưchínhnhữngngườinóitiếngQuảngĐôngmuốnbàytỏ lòngyêunướcđốivớiTổquốcvàsẽđảmtráchnhiệmvụkhókhănlàhọcthổngữphươngBắc.Rõràngrằng,ngườitakhôngnêndànhquánhiềuniềmtinvàogiớichứclãnhđạoBắcKinh,nhữngngườiluônkhẳngđịnhrằngsẽchẳngcóchuyệngìxảyđếnvớiHồngKôngtrongítnhấtlànămmươinămsaunăm1997.Lúcấy,sẽtớilượtcáccontraicủaLýGiaThành,VictorvàRichard,nghỉhưuvà suyngẫmvề tương laicủamộtđếchếcólẽsẽkhácrấtxathứmàngườichađãđểlạichohọ.Việchaingườicóthểnắmtrongtaynhữngtàisảncógiátrịhơnhaykhôngphụthuộcrấtlớnvàokhảnăngcủahọ,chắcchắnlànhưvậy,nhưngđiềuđócũngcònphụthuộcvàoxuthếkinhdoanhtạiTrungQuốcvàĐôngNamÁ.

Dùsao thì trước thờiđiểmđó,VictorvàRichardsẽ thừakếmộtđếchếthươngmạiđãvàđanglàsựghentịcủatấtcảmọingười–mộtđếchếđượcLýGiaThành tạonênchỉ từmột lờihứaduynhất củaôngvớingườicharằngmộtngàynàođóôngsẽkiếmthậtnhiềutiềnvàsẽkhôngbaogiờquêngốcgáccủamình.Cảhaiđiềuấyôngđềuđãgiữlời.LýGiaThànhđãđặtrachocáccontraimìnhnhiệmvụrấtkhókhăn.Nhữngđiềuônglàmđượcthậtquálớnlaođểcóthểvượtqua.

Phụlục14bàihọcthànhcôngcủaLýGiaThành

1.Khôngthểnóirằngthànhcôngphảidocósốmệnhmớiđạtđược,songnếulàmmộtviệcmàkhôngcósựkếthợpcủathiênthời,địalợi,nhânhòathìkhôngthểthànhcông.Làmmộtviệcmàkhôngsuytínhkỹ,làmbừalúcthấtbạilạiđổtạisốphậnlàđiềusailầm.

2.Trongquanhệgiaolưuvớibạnbèdùcũ,dùmớiđềunêntỏrathànhthực, đáng tin cậy, tránh nói khoác. Nói được phải làm được, không làmđượcthìđừngnói.

3.Bạnnêntinrằng,trênthếgiớinàyaicũngcósựkhônngoannhưngđiềuquantrọnglàbạnphảilàmsaođểngườikháctinphụcvàthậtsựmuốnkếtgiaovớibạn.

4.Mặcdùchỉcầncó100%nănglượngđểgiúpbạn làmmộtviệc thànhcôngnhưngbạnnêndựtrữđủ200%nănglượngđểcóthểchiếnđấu,nhấtquyếtkhôngnênlàmbừa.

5.Đốivớinhữngngườikhôngnổitiếngnhưngđãcócốnghiếnchonhânloại, trong thâm tâm tôi luônngưỡngmộvì thế tôi thích đọc sách viết vềnhữngnhânvậtđó.Bấtluậnlàvềlĩnhvựcytế,chínhtrị,giáodụchayphúclợi,chỉcầnngườiđócóđónggópchonhânloại,tôiđềurấtkhâmphục.

6.Bạnđốixửtốtvớingườikhác,sẽcóngườiđốitốtvớibạn.Đólàlẽtựnhiên,bấtcứaitrênthếgiớicũngcóthểtrởthànhngườiquantrọngvớibạn.

7.Aicũngcóưuđiểmvàkhuyếtđiểm,cốgắnghếtsứcmìnhthìcóthểđạtđượcnhữnggìmongmuốnnhưngcũngnênbiếtlượngsức.

8.Làmngười,điềuquantrọnglàphảikhiếnchongườikhácthậtsựkhâm

phục,ngưỡngmộchứkhôngphải của cải củamìnhhayvẻbềngoàiphụctùngmình.

9.Quyếtđịnhbấtcứviệcgìđầutiênphảinghiêncứu,tínhtoánrõràng,cẩnthận,saukhiđãquyếtđịnhthìphảilàmchođược.

10.Tronghoàncảnhcạnhtranhgaygo,quyếtliệt,bỏthêmmộtchútvốnlàcóthêmmộtphầnkhảnăngchiếnthắng.CũnggiốngnhưthamgiavàothếvậnhộiOlympic,bạnnhìnthấyngườithứnhất,ngườithứhai,ngườithứba,ngườichạyđầutiênthườngchỉnhanhhơnmộtchútsovớihaingườikia.

11.Trongcuộcsốngaicũngphảitrảiquanhữngsónggió,bảnthânmỗingườinênhọccáchtrảiquanhữngđauthương,chỉvậy,bạnmớithấuhiểuđượccáigìlàthànhcông,cáigìlàhạnhphúcchânchính.

12. Trải qua cuộc sống gian khổ là cách rèn luyện tốt nhất trong cuộcsống,đặcbiệtlàkhilàmmộtnhânviênbánhàng,nóđãgiúptôihọcđượcnhiềuthứ,hiểurađượcnhiềulýlẽ.

13.Trênconđườngsựnghiệp,mưucầu thànhcôngchẳngcócôngthứctuyệtđốinàocả.Nhưngnếucóthểdựatheomộtsốnguyêntắcnàođóthìkhảnăngthànhcôngsẽtănglênrấtnhiều.

14.Mọingườitándươngtôinhưmộtsiêunhân,nhưngthậtrakhôngphảimớisinhratôiđãlàmộtdoanhnhânưutú.Đếnnay,tôichỉdámnóicôngviệckinhdoanhcũngtạmđược,saukhitrảiquanhiềukhókhăn,trắctrởmớilĩnhhộiđượcmộtsốbíquyếtkinhdoanh.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Tạoebook:TôHảiTriều

Ebookthựchiệndànhchonhữngbạnchưacóđiềukiệnmuasách.

Nếubạncókhảnănghãymuasáchgốcđểủnghộtácgiả,ngườidịchvà

NhàXuấtBản