LUMINARIA - Basilica of St. Peter and St. Paul, Nadur...LUMINARIA MARZU '16 1 WERREJ LUMINARIA BORD...

LUMINARIAMARZU ‘16 NRU. 122

Ritratt tal-qoxra ta’ quddiemĠesù tiela’ s-Sema bl-Appostli taħtu li tinsab fil-Kappellun tal-Kurċifiss. Tieqa tal-iStained Glass li nħadmet mid-Ditta Le Balmet ta’ Grenoble fi Franza fl-1924, fuq disinn ta’ Lazzaro Pisani fi żmien l-Arċipriet Anton Camilleri.

Ritratt tal-qoxra ta’ waraPittura tas-Salvatur bi xbiehat tal-Madonna u San Ġwann l-Evanġelista. Xogħol ta’ Ġanni Vella (1913)

L-Arti, l-Arkitetturau d-Dekorazzjoni tal-Bażilika ta’

San Pietru u San Pawlfin-Nadur, Għawdex

Fl-2017 se jiġi ppublikat ktieb li se jkun fih tagħrif dwar:L-Opri tal-Arti fil-Knisja

L-Istorja tal-Bini u l-Arkitettura tal-KnisjaDekorazzjoni u Oġġetti Sagri tal-Knisja Parrokkjali

Dan il-ktieb, f ’edizzjoni limitata, se jiġi ppublikat bl-Ingliż,

u se jinkludi diversi ritratti bil-kulur u legatura b’qoxra iebsa

Dawk li jordnaw kopja qabel il-publikazzjoni jirċievu skont ta’ 20% tal-prezz li jiġi mibjugħ bih wara l-publikazzjoni

Dawk li huma interessati jistgħu jordnaw kopja fl-Uffiċċju Parrokkjali jew billi jċemplu fuq 2155 1649 waqt il-ħinijiet tal-Uffiċċju

LUMINARIAMARZU '16

1

WERREJLUMINARIA

BORD EDITORJALIĦarġa Nru. 122 Marzu 2016 • Il-Wieħed u Tletin Sena

RITRATT TAL-QOXRA: Martin Attard

• Rivista ta’ kull tliet xhur maħruġa mill-Parroċċa SanPietruuSanPawl,Nadur

• Ippubblikatamill-BordEditorjalimagħmulminn: ArċiprietMons. JimmyXerri,MiriamMuscat - Editur,

JosephMuscat,MaryAnnPace,RowenaTheuma• Qari tal-Provi: Miriam Muscat, Maria Attard, Noemi

Portelli• Il-fehmiet li jistqarru l-awturi u l-korrispondenti tal-

artikli li jiġu ppubblikati mhumiex neċessarjamentdawktal-BordEditorjali

• Kull korrispondenza għandha tintbagħat lill-BordEditorjali, ‘LUMINARIA’,Uffiċċju Parrokkjali, Pjazza 28ta’April1688,NadurNDR1033,Għawdex

Tel:2155 1649• Disinnulayoutta’RowenaTheuma• Stampatabl-Offset,"PortelliPrint"Nadur Tel:21558232 • www.nadurparish.com

Il-Bord Editorjali jixtieq jawgura

l-Għid it-Tajjeb lin-Nadurin kollha

Messaġġ tal-Arċipriet

Kronaka tal-Parroċċa

Leħen il-Banda Mnarja

Paġna M.U.S.E.U.M. Subien

Paġna M.U.S.E.U.M. Bniet

Il-Youngsters fit-Tieni Diviżjoni

Mir-Reġistri Parrokkjali

It-Tberik

Tberik minn Saċerdoti Oħrajn

53 Kungress Djoċesan Xirka tal-Isem Imqaddes t'Alla

Esperjenza Xitwija f'Maranza u l-Madwar

Żewġ Sorijiet mill-Parroċċa Tagħna

Riflessjoni fuq il-Misteru tal-Għid

Bonġu u Bonasira!

Mill-Umiljazzjoni ta' Kristu Msallab għall-Glorja tal-Qawmien

Għaliex Erbgħin Jum?

Mard u Qaddisin (Ir-Raba' Parti)

Baħrin Nadurin li Avvanzaw fl-Istudji tagħhom fil-Qasam Marittimu (It-Tieni Parti)

Xogħol ta' Manutenzjoni u Restawr

Xita fin-Nadur

2

3

6

8

9

10

12

14

15

16

20

22

24

25

26

28

30

34

38

39

Il-BordEditorjali jixtieqjirringrazzja lis-SurDanielMeilakgħas-servizzu l-kontributfermutli liwettaqbħalamembrufuql-istessBord.Filwaqtlijawgurawluħidmasfieqafl-oqsmalihuimpenjatfihomil-membrijixtiequjagħtumerħbaujirringrazzjawlis-SinjuraMaryAnnePaceliġentilmentaċċettatlitissostitwixxilis-SurMeilakbħalamembrufuqil-Bord.

Il-BordEditorjalijagħmelreferenzagħall-ħarġanumru121liġietippublikataf’Diċembru2015ub’modpartikolarigħall-ewwelpartital-artiklu‘BaħrinNadurinliAvvanzawfl-Istudjitagħhomfil-qasamMarittimu’.Danl-artiklu(lit-tienipartitiegħuqedtidherukollf’dinil-ħarġa)inkitebminn KennethGrimaumhuxkifdeherfil-ħarġata'Diċembruf'paġna30.Filwaqtlinesprimud-dispjaċirtagħnagħaldanin-nuqqas,niskużawruħnamal-awtur.

2

MARZU '16

L-Arċipriet

Min Jemmen Jirriskja!

Fl-ewwel stadjutal-ħajjal-fiditagħnatkuntikkonsistif’dik il-fiduċja bażika li jkollna fil-Knisja liminnhanagħmluparti.It-tfaljaċċettawid-duttrinaujaqblumal-ġenituri li għandhom imorru l-MUSEUM u

l-Knisja.Maż-żmien, imbagħad, il-bniedem jidħol f’dik it-tieni fażifejnjixtieqlijkolluċertaawtonomija.Fil-karattruta’ bniedem li qed jikseb l-awtonomija tinnota li jkollusens ta’ rieda soda u kontroll fuqu nnifsu.Ma jridxminjindaħallu u għalhekk jinqalgħu xi mumenti ta’ tensjonigħax il-bniedemawtonomu jsibha iktardiffiċlibiex jobdilill-Knisjaulill-ġenituri.

Fit-tielet mument il-bniedem tal-fidi, in-Nisrani, jieħuinizjattivi li jagħmilhom tiegħu personali. Fi kliem ieħorjemmen u jgħix b’għażla tiegħu, personalment, filwaqtli jibqa’ jirrispetta dak li tgħidlu l-Knisja. Naturalmentjispikkawdifferenzifuqximaterjital-ħajjamorali.

Ir-raba’ fażi li nsibu fil-bniedem li jemmen hu meta hujidħolfid-dinjatax-xogħolutas-soċjalujikberfihis-sensta’għotjaf’xiħaġa,f’isemdaklijemmenfih.Hawnhekkissiblilmin jidħolu jagħtisehemattivf’xigħaqda,movimentjewgruppfilantropiku.Naturalmenthemmminmajasalli jagħmel xejn bil-fidi tiegħu u għalhekk insibu lil minjikkuntenta bis-“soluzzjoni” ta’ quddiesa kull nhar ta’Ħadd.Minmajiżviluppaxf’dinil-fażijaqa’f’ħajjata’rutinafejnl-unikasigurtà tiġimill-għajta“kolloxdejjeml-istess”.

Hemmpassieħorfil-ħajjatal-fidi.F’danil-ħames mument niksbu dik li nistgħu nsejħulha l-integrazzjoni. Filwaqt linagħżlu l-istat tal-ħajja, il-karriera jewxi xogħol, fl-istessħinnibdewnaraw sewwa l-identità u l-istat li senieħdubħalapersuni.Danil-mumentfil-ħajjatal-fidifejnnesprimul-identità jikkoinċidi mal-kapaċità umana li niksbu biex nibdewinfendugħalrasnaumajkollniexdaqstantbżonnlingħixufigruppiuliniddevertumal-gruppliminnukonnanagħmlupartis’issa.

Fis-sitt mumenttal-mixjatal-fidinsiruintimima’xikawża,inħaddnu u nintrabtuma’ għażla. Insiru committed għal

xi kawża ġusta. Issa bħalma jaf kulħadd illum donnhomnaqsu l-persuni li jridu juru commitment, sewwa bħalaqassisinusorijietimmawkollfiż-żwieġ.Għaliexjiġridan?Għaliexiż-żgħażagħjibqgħuluramilli jwieġbugħas-sejħata’ Alla? Jibżgħu mill-konsegwenzi li jiġu meta wieħedjagħtikolloxlilAlla.Nibżgħuli jekklilAllanagħtuhkolloxsenkunu‘inqaspersuna’.Fis-seba’ fażi tal-fidi tagħna rridu nħossu l-ħtieġa liniġġeneraw il-fidi fl-oħrajn.Hekkpereżempju l-missier ul-omm iħossu li humawkoll għandhom ikunu appostli ukatekistima’wliedhom.L-ommlitiġġeneral-fiditridtkun hi wkoll katekista; tħoss il-ħtieġa li tikkomunika l-fidi liluliedhaulill-ġenerazzjoniżagħżugħa.Nafukemmtinkeddommmeta tara lil binthama għadhiex tgħix il-Vanġelu.Il-ġenituri li jaraw liluliedhom jabbandunaw it-twemminNisranijħossuħtijaujitgħabbewb’weġgħafil-qalb.

Qatt ma għandna naqtgħu qalbna meta nivvjaġġaw fit-twemmin. Qatt m’għandna ngħidu li ma baqgħalniexżmiennibdewil-ħajjamill-ġdid.Forsil-iktarħaġalitispikkafil-bniedemlijemmenhilijaraliħajtufihasens.Mahemmxejnħażinmetawieħed jara ligħandubżonn jirrevedi xi affarijiet. Il-parametri tal-ħajja jitbiddlu, bħal meta jkunhemmseparazzjoni jewmewtta’xiħaddgħażiżgħalina.Imma l-bniedem sod fil-fidi jibqa’ jgħożż dak li għandu,ankef’dinjadiffiċliuindifferenti.UankemetajaralihumalaħaqxħajjaNisranijakollhakemmhikifiridhaKristu.

Minjemmenmajibżaxjiddjalogama’dawklimajemmnux.Minjemmeniġibl-ilmafejnhemmin-nixfatal-imħabbautat-twemmin.Min jemmen ikun lest li jirriskjabiex jgħixil-fidi.Hemmdikl-istorjatal-VanġelufejnPietrulikienfid-dgħajsaqabeżfl-ilmabieximurjiltaqa’ma’Ġesu’.Jekkintiżagħżugħjewżagħżugħalibigrazzjat’Allaqrajtudawnil-kelmtejn,saqsuftitf’liemastadjutal-fidiwasaltu.Usaqsuwkoll jekk Kristu hux isejħilkom taqbżu mid-dgħajsa utirriskjaw.

L-Għidit-Tajjeb!Unawguralilkulħaddlijivvjaġġafit-triqtal-FidifiKristuĠesù.

Il-fidi tagħna tgħinna biex niżviluppaw bħala bnedmin. It-twemmin jagħmilna bnedmin iktar maturi. Il-psikoloġija u l-esperjenza tagħna jgħallmuna li aħna u nikbru fiż-żmien, fl-età, magħna tikber u tinbidel ukoll ix-xeħta u l-għamla tal-fidi li jkollna.

Messaġġ tal-Arċipriet

Mill-Ħajja tal-Komunità

LUMINARIAMARZU '16

3

Mary Ann Pace

KRONAKA TAL-PARROĊĊA

DIĊEMBRUMixja b’risq il-Prayer room taċ-ĊentruIċ-Ċentru taż-żgħażagħ organizza mixja simbolika għall-familjakollhasabiexjinġabrufondigħall-prayer roomtaċ-Ċentrustess.Bil-fluslinġabrunxtraw30bean bag sabiex jintużawgħalwaqtil-laqgħattal-prayer group.

Is-Sena tal-ĦnienaFil-Kunċizzjonil-PapaFranġiskufetaħis-SenaĠubilarital-Ħnienamadwar id-dinja kollha. F’Għawdexdan iż-żmienta’grazzjaral-bidutiegħunharil-Hadd13ta’Diċembrufil-Katidralfil-5.30pm. Il-BibientalĦniena f’Għawdexhumadawk tal-Katidral, tas-Santwarju tal-Kunċizzjonifil-Qalautas-Santwarjuddedikatlill-Madonnata’Pinu.Bħalafamiljau bħala Knisja lokali aħnamħeġġin ngħaddu lkoll kemmaħnamill-Biebtal-Ħniena,inħarsub’modiktarmaturlejnil-Qrarungħixul-Oprital-Ħniena.

Bitħejjijagħall-ftuħtas-Senatal-Ħniena,il-parroċċaħejjietżewġkonferenzif’DarStellaMaris,waħdagħal-lajċiuoħragħas-saċerdoti.Il-kelliemkienis-surEdwardWright.

Festa tal-KunċizzjoniBħal snin oħra, fl-okkażjoni tal-festa tal–ImmakulataKunċizzjoni, il-parroċċa organizzat pellegrinaġġ għas-Santwarju tal-Kunċizzjoni, il-Qala fejn fil-5.00am il-komunità tan-Nadur ingħaqdet ma’ dik tal-Qala fiċ-ċelebrazzjonital-quddiesa,f’dinil-festatantgħażiża.

Avvent u Milied 2015Bosta kienu dawk l-attivitajiet li ġew imħejjija bħalapreparazzjonigħall-miġjata’Ġesùfostna.Is-siġratal-Karità fil-knisjareġgħetsabetpostprominentiukolldinis-sena.Ħaduħsiebjarmawhal-membritaċ-Ċentrutaż-Żgħażagħ.L-oġġetti li ġejnamitluba nħallu taħt is-siġramarru biexjgħinu lil ARKA Respite Centre, Creche tal-Ursolini, il-missjonita’SrLuxMarieul-Caritas.

Matul dawn il-jiem tal-Milied fil-komunità parrokkjalitagħna, saru diversi ċelebrazzjonijiet solenni u sbieħbħal ma huma l-purċissjoni bil-Bambin f’lejliet il-Miliedorganizzatamis-soċjetàtalMUSEUM.Barraminnhekkil-membri tal-MUSEUM tellgħu żewġ rappreżentazzjonijiettal-play mużikali “Ċelestinu bejn Ħaltejn” kif ukoll il-kunċerttal-Miliedlisarfil-knisjanharil-Milied.Minbarrail-bostapresepji liwieħedseta’ jżurmad-diversimkejjentar-raħal,wieħedma jistaxma jsemmix il-presepjuħaj littella’mill-GħaqdaĦbiebtal–Presepjuf’DarDunFranġiskGrima,bis-sehemta’numrusabiħta’niesmill-parroċċa.

Sarugħaddta’attivitajietoħrafosthoml-iklagħall-grupptal-anzjani ta’ Dar Dun Franġisk Grima fl-ITS il-Qala.Ikliet oħra tal-ħbieb ġew organizzatimill-Għaqda ArmarDiċembru 13 fil-Grand Hotel l-Imġarr u mill-għaqdatan-nar San Pietru u San Pawl fil-Cornucopia Hotel.Manaqsuxukoll il–ħarġiet għalMaltamill-grupp tal-anzjani,mill-GħaqdaArmar Triq Xandriku, u l-GħaqdaĦbieb tal-Presepju, filwaqt li l-Għaqda Armar Triq Diċembru 13 għamletġitagħall-festatal-kunċizzjonita’Bormla.


4

MARZU '16

Restawr tal-ĠilandraWara nuqqas ta’madwar tmeninsena, dan il-Miliedintużat ġilandraantika li kienettintuża fi żmien il-bidutas-seklul-ieħor.L-ispiżagħar-restawrtagħha tħallsetminn saċerdot mill-parroċċa filwaqt lil-kolonna ta’ taħtil-ġilandra nħadmetminn RaymondFarrugia mingħajrmaħata’ħaqqidejh.Il-Bambinlintuża din is-sena wkoll huwa

ferm antik. Ta’ min ifaħħar din l-inizjattiva li ser issalvapatrimonjukulturaliureliġjużimportanti.

Novena L-ewweljumtan-novenakiennharit-Tlieta15ta’Diċembru.In-novenahijaimportantiħafnagħaxfihaniffissawil-ħarsaul-qalbfuqdaklijagħtisenslill-festikollhalinagħmluf’daniż-żmien tas-sena. It-tema prinċipali kienet l-Istennija: Matul id-disgħat’ijiem tan-novena l-arċipriet għarbeldiversikategorijita’nieslistennewlilĠesù.It-tfalflimkienmal-ġenituritagħhomipparteċipawb’entużjażmuf’dinil-mixjaflimkiensal-grottata’Betlem.

KwaranturiBħala komunità parrokkjali fl-aħħar tas-sena jkollnaopportunitàlinqattgħutlett’ijiemta’adorazzjonifis-skietquddiemĠesùespostfl-Ewkaristija.Din l-adorazzjonitiġifit-tmiem tagħha b’purċissjoni b’Gesù sagramentat mat-toroqtar-raħaltagħna.

Restawr tal–qniepenMatuldanix-xaharinħassin-nuqqasta’daqqta’qniepen.Dan għaliex it-tliet qniepen tan-naħa tat-Tramuntanatniżżlumillkampnaruqedisirxogħolta’restawrfuqhom.Danix-xogħolmistennijkunlestiktartarddinis-sena.

JANNARIl-ġenituri kienu mistiedna għal konferenza Djoċesanabl-isemta’ ‘Dejjem Jonqsok! Ir-risposta tal-ġenituri għax-xewqat tal-ulied’, li nżammet nhar is-Sibt 30 ta’ JannarġewwaVillaFiorita. Il-kelliemakienuMariaTerezaZalloni,Gilberto Gillini psikologi u psikoterapisti tal-familja uawturita’kotbadwaril-ġenituriul-uliedma’PadreGiulioMichelini.

Matull-ewweltlettxhurtas-senassuktawil-bostalaqgħatimmirati għal diversi kategoriji fosthom il-laqgħa għalfamilji żgħar li tinżamm kull l-aħħar Sibt tax-xahar, il-laqgħa tal-Grupp ta’ talb ta’ Padre Piju fil-kappella tas-sorijiet Franġiskani, dik ta’ kull l-ewwel Sibt tax-xahargħall-ġuvinturuold boysfil-Museumulaqghattal-GruppKariżmatiku li mill-1 ta’ Frar bdew isiru fil-kamra ta’quddiemil-prayer room.

FRARIl-festa tal–Gandlora ġiet iċċelebrata nhar it-Tnejn 1 ta’ Frar.F’dinilfestatiġiċċelebratal-preżentazzjonital-Mulejfit-Tempju.Bħalasimbolufil-quddiesal-ġeniturigħaddewxemgħasinjaltad-dawlliluliedhom.Danhuwata’eżempjulil-ġeniturihumafid-dmirlijrabbuliluliedhombl-għożżatat-trobbijanisranija.

Nhar il-Hadd 14 ta’ Frar, fl-inħawi ta’ San Blas, ġietiċċelebrata l-festa ta’ San Blas.Mons IsqofMarioGrechqaddesquddiesafil-beraħfil-Ġnienta’SanBlasfl-10.30amugħalihakienumistedninb’modspeċjalil-koppjiperesslidinis-senal-festaħabtetf’SanValentinu.Il-festarnexxietgħaxħarġetġurnatasabiħaukienbnazziqisus-sajf.Uħudmill-bdiewa u r-raħħala poġġew għall-wiri prodotti tal-


LUMINARIAMARZU '16

5


biedja fosthom frott taċ-ċitru li tant hu magħruf għalihil-wied ta’ SanBlas. Kienhemmukoll għall-wiri pitturi uxogħol ta’ artiġjanat Malti bħal ma hi l-bizzilla kif ukollesebizzjoni ta’karozziumuturiantiki tal-militar.Kif inhuxieraqbħalf’kullfestamajistaxjonqoslijkunhemmbandaddoqqmarċiutferraħlildawkpreżenti.

RandanNharl-Erbgħa10ta’FrarħabatRas ir-Randan.Fil-quddieskollu saret il-funzjoni tal-Irmied.Fil-quddiesa tas-6.30pmħadu sehem it-tfal u l-familji tagħhom fl-okkażjoni tas-sena tal-Ħniena, u bdew b’purċissjoni minn ħdejn is-salib tal-Pjazza. Fis 7.30pm saret quddiesa bis-sehemtal-adolexxentiuż-żgħażagħimmexxijaminnFrRaymondPortelli.

Fl-okkażjoni tal Jum Dinji tal-Morda fil-11 ta’ Frar filquddiesa tal-4.30pm ngħata s-Sagrament tal-Griżmatal-Morda lill-anzjani preżenti bħala sinjal tal-Ħnienat’Alla. Saru bosta attivitajiet matul ir- Randan fosthomPellegrinaġġpenitenzjalilibedaminnħdejnil-Monumenttal-Madonna fid-daħla Ta’ Pinu lejn il-Knisja fejn saretċelebrazzjonipenitenzjalifis-Senatal-Ħniena.Pellegrinaġġieħor din id-darba għall–irġiel sar nhar il Ġimgħa 19 ta’Frarminn ħdejn is-salib tal-Kunċizzjoni lejn is-Santwarjufejnkienhemmis-servizzta’qraruquddiesa.

Nhar il-Ġimgha 26 ta’ Frar sar pellegrinaġġ fl-inħawital-Ħali bl-istatwa ta’ Ġesu Redentur. Din il-purċissjoni,minbarra li nżammet b’devozzjoni lejn Gesù Redentur,saret ukoll bħala talba speċjali għax-xita li tant ħassejnan-nuqqastagħhadinis-sena.

56, Grima’s Flats, Fl1,

Xjuf ir-Rih Street, Nadur, Gozo

T 21 555 358

M 99 864 262

Alexander SalibaComputer Sales and Services

Repairs Desktop PC’s and Laptops - Android Phones and Tablets/iPads and iPhones

NIRRINGRAZZJAW LIL:

Rev. Fr JosephGrech u TheMalteseCenter - Astoria (Amerika); Charles Buttigieg (Kanada); TheAustralian- Nadur Association u l-Helpers (Melbourne), Maria Xerri (Sydney) Awstralja, li qassmu l-ħarġa Nru. 121,'Luminaria',Diċembru2015.

Lokali:Dr.RaymondXerri:€15

6

MARZU '16

LEĦEN IL-BANDA MNARJAJohn Paul Azzopardi


Iż-żmien itir uma jistenna lil ħadd. Diġà għaddew 3 xhurmill-bidu tas-sena.L-attivitajietfiħdanil-Każintal-BandaMnarjamaqatgħuxuserikomplu.Il-Festaqiegħdawaral-għatbaalluradaniż-żmientas-senajkollnaiktarxogħol.Ix-xhurta’NovembruuDiċembrukienuxhurimpenjattiviħafna.Fil-biduta’Novembru

kellna l-festatal-Kon-PatruntagħnaSanKoronatu. Il-bandaMnarjaħadetsehembilliattendietgħat-Tridijietul-Pontifikalsolenni,kifukollLejlietil-Festagħamletil-kunċertta’SanKoronatufil-Każintal-Bandafejnwaqtdanil-kunċertingħataĠieħin-NadurlilKanĠużeppGrechlikienwieħedmill-ewwelsurmastrijiettal-mużikafil-Bandatagħna.L-għadal-Bandaħadetsehemfil-purċissjoni.

Fis-27ta’Novembrukellna l-kunċert tal-aljievi.Kunċert likienta’ħafnasuċċess.Tieħu gost ħafna tara l-aljievi kif ukoll anke l-ġenituri tagħhom jieħdu interessfit-tagħlim tal-banda. L-aljievihuma l-futur tagħna. Sarudiversi attivitajietgħall-aljievimis-Sotto-KumitatĠenituriAljievifil-vaganzital-Milieduhemmpjanatiaktarattivitajietfil-futur.F’Aprilserissirserataoħratal-aljieviunaħsbulidinsertagħtiinċentivakbarbiexl-aljievijkomplujistudjaw.

Dinis-senakienimisslil-BandaMnarjatorganizzal-quddiesata’SantaĊeċiljafil-parroċċatagħna.F’dinil-quddiesaattendewbl-IstandardixibanedminnGħawdexkifukoll delegazzjoniGħaqdakażini tal-BandaMalta.Bħalma jsir kull senaqribil-Milied,kellna l-ikla tal-Miliedfil-GrandHotel, ligħalihaattendewnumrusabiħħafnamhuxbissbandistiufamiljaritagħhom,immabenefatturiuoħrajn.Kullminnġie,ġiemogħtihampersabiħ,waqtlikienhemmħafnaspot prizes.Matulil-jiemsbieħtal-Milied,barral-iklafil-GrandHotel,kellnadiversiattivitajietoħramarbutinma’ dawn il-festi. Proprju fis-19 u fis-26 ta’ Diċembru, fl-MBC Theater kellnal-produzzjoni li jagħmlu sħabna tal-Mużew tas-Subien. Bħala servizzi ta’ banda,il-banda kellha s-servizz fil-purċissjoni tal-Milied, lejliet il-Milied, u l-Kwaranturifl-ewwel tas-sena. Fl-aħħar ta’ Jannar il-banda tagħna ħadet sehem fil-karnivalorganizzattan-Nadurkifukollfl-14ta’Frarkellnal-marċfil-periferijata’SanBlasfl-okkażżjonital-festata’SanBlas.Sarudiversiattivitajietta’FundraisingbħalġitiMalta u anke weekend breaks.SaruwkollattivitajietġoddabħalWineandCheesefejnkienhemmukollsezzjonitas-sbuħijaorganizzatamis-Sottokumitattan-NisaKulturauattivitajietsoċjali.

Bħala banda bħalissa għaddejja bil-preparamenti għall-Ġimgħa l-Kbira u l-Għid.Bħalissaqedisirul-provital-kunċertta’MużikaSagrauKlassika“Cantid’Angoscia”bis-sehemtal-baxxNoelGaleaus-SopranChristabelFormosa.Danil-kunċertserisirfit-TeatruMBC is-Sibt19ta’Marzufis-7.30. Il-bandaMnarjatieħusehemfil-purċissjonital-Ġimgħal-Kbiraul-Għidil-Kbir.Dawnhumażewġservizziimpenjattivigħall-bandaMnarja u minn din il-paġna nixtiequ nirringrazzjaw lill-bandisti tal-impenmkbirlijaġħmlumatulis-senakollha.

Eżattwarajibdewil-preparamentital-kuncerttal-Bandaliserisirnharl-Erbgħa22ta’Ġunjuul-ġranettal-Festa.Preparazzjonioħraulititlobħafnaxogħoluspejjeżtkundiktal-programmtal-banedlijieħdusehemfil-festa.Hawnnixtiequnagħmluappellħerqanbiexmetassiril-ġabrab’risqdawnis-servizzi,in-Nadurinkollhajkunuġenerużikifdejjemkienu,ħallinkununistgħunorganizzawfestalitassewtixraqlill-Patruniulin-Nadurtagħna.Waqtlinirringrazzjawlildawkkollhaimpenjatifiħdanil-BandaMnarja;Kumitati,Surmastrijiet,Bandistiuhelpersbiexdawnl-attivitajietli diġà saru setgħu jirnexxu,nistiednu lil kulħaddbiexdak li hemmprogrammatjitwettaqujkunsuċċess.Minnqalbnanawgurawl-Għidit-tajjeblin-Nadurinkollha.

LUMINARIAMARZU '16

7

M & J GarageQortin Street, Nadur, Gozo. Tel: 2156 2771, Fax: 2156 4997

Mob: 9945 9772 / 9947 9590.for Professional Painting, Colour Matching,Panel Beating, Rust Reapir & Baking Spray

Car Rental

VELLA GARAGESILENCER REPAIRS

TYRE SERVICE

CAR SERVICING

METAL & STAINLESS STEEL WORKS

Hida Street, Nadur, Gozo. Tel: 2155 5245 • Mobile: 9942 5653

CHARLIE MUSCATLaqxa

Wood MasterTriq tax-Xemmiex, Nadur, Gozo.

Tel: 2155 8600

BONELLO ALUMINIUMAll kinds of Aluminium Work

ProPrietor: Peter Bonello

N.B. Qala Road, Work Tel: 2156 4727Nadur, Gozo. Mobile Tel: 9945 3890

I Ç - Ç I M AROOF GARDEN RESTAURANT

Ikel mill-aqwa, atmosfera familjari u prezzijiet li jla˙˙aq mag˙hom kul˙add Tel: 21558407St. Simon Street, Fax: 21556737Xlendi - Gozo - Malta. Mob: 99558407www.starwebmalta.com/cima.htm 99877510

Eden M GaleaITEC Diploma (U.K.) Specialised beauty therapist

“Garden of Eden”, Hida Street, Nadur, Gozo Tel: 2155 8170 Mob: 7955 8170

Tixtieq tawgura l-Festa t-Tajba lin-Nadurin kollha

FAMILY NEEDSPjazza Arç Martin Camilleri

Nadette MuscatBoutique Household goods

Garden of EdenHealth and Beauty Salon

PRALINES CONFECTIONERYAccepts orders for Baptism, Holy Communion, Confirmation Parties etc.

You can now choose to have the photo of your choiceon your cake made out of rice paper, chocolate or icing sugar.

46, Madre gemma Camilleri Street, Nadur, gozo Tel: 2156 5909 Mob: 9955 2337www.facebook.com/pralinesconfectionery

Tixtieq tawgura l-Għid it-Tajjeb lin-Nadurin Kollha

8

MARZU '16

PaġnaM.U.S.E.U.M. SUBIEN

Joe Camilleri


Għalinal-Insaral-aħħarġimgħata’Ġesùfid-dinjahijal-aktarżmiengħażiżtal-Evanġelji.Huważmienis-sagrifiċċjutal-ħajjatal-Imgħallembiexlilnajifdinaujsalvana.Il-bqijatal-Evanġeljujista’jitqiesbħalaintroduzzjonigħaldinil-ġimgħagħażiża.

Uwaħdamill-isbaħġrajjiethijat-twaqqiftal-Ewkaristija…Ġesù jibqa’ magħna fl-ispeċi tal-ħobż u l-inbid. Kemminkunu qed nitilfumeta nħallu ġranet jgħaddumingħajrma noqorbu lejn dan is-sagrament tant sabiħ, kbir ugħażiż!Danhu l-ħsieb li jġiegħelgruppsabiħmill-qasamlita’kullsenajinvestiħafnauħafnasigħatfil-ħolqienta’ambjentgħalĠesùul-appostlifil-waqtgħażiżtat-twaqqiftas-SagramentEwkaristiku.It-tamaliforsixiħaddlijiġiujara din il-wirja jersaq jitqarben aktar ta’ spiss tmexxinabiexdinl-attivitànibqgħunagħmluha.

Kemm-ildarbangħidulit-tfalli jattendufil-qasamtagħnalimin jifhem l-importanza ta’ tqarbinażgur lima jħallix jumjgħaddimingħajrmajirċievililKristufil-misterutal-quddiesa.Danma jgħoddx biss għall-għexieren ta’ tfal li ta’ kuljumjgħaddumill-qasamtagħnaimmagħalkulħadd.Hijatassewħasra li l-attendenza għall-quddies qed tonqosminn senagħal oħra. Għalhekk il-ħsieb prinċipali tagħna wara l-binitaċ-Ċenahuliminjiġijgħidtalbaf’qalbuhuujiflil-figurata’Kristuudawktal-appostlimadwaril-mejdaEwkaristika.

Sħabna Mark Azzopardi, John Mercieca, Blasju Muscatu magħhom Lino Curmi, Mario George Mercieca, JosefPortelli,AnthonyPaulVella,BjornVellauxiżgħażagħoħrali jattendu l-qasam iddedikaw ħafna sigħat biex ikunujistgħujwasslulnadinil-wirjadwarl-aħħariklatal-Mulej.

Il-ħinijiet tal-wirja jkunu dawn:Ħaddil-Palm:9.30am-11.00amu3.00pm-5.00pmMit-Tnejnsal-Erbgħa:6.00pm-9.00pmĦamisix-Xirka:7.00pm-11.00pmIl-Ġimgħal-Kbira:9.00am-3.00pmu7.00pm-9.00pm

Ħajrminnqalbna lildawnil-ħbieb lioffrewsponsorships ġenerużi biex intaffu ftit l-ispejjeż li jkollna biexinwasslulkomdinl-esebizzjoniannwali:Il-Kunsill Lokali Nadur; Mario Schembri Ta’ Frenċ Restaurant; Andrew Muscat ta’ Bernandy Supermarket.

Il-play tal-GħidDinis-senawkollqednippreparawbiexeżattwaral-Għidintellgħuplayb’tagħlimalitiswagħall-ħajjatal-lum.Jisimha‘Id-drawwa li titrabba fina’. Hija ġrajja dwar żgħażagħTaljanifl-eqqeltat-TieniGwerraDinjijauminkejjal-kruhatal-ġliedf’qalbil-bniedemxortatibqa’l-imħabbafraternalejn ħutu l-bnedmin u ma tintefiex il-fjamma tal-fidi fil-qalb tan-nies. Grupp ta’ żgħażagħ jinqdew bl-air-raidstal-alleati biex iħufu fid-djar mitluqa biex jakkwistaw xiħaġax’jieklu.Metażagħżugħjidħolf’darimwaqqa’jsibli

l-familjanqabdetfit-tifrikutfajjelżgħirbisskienbaqa’ħaj.Makelluxstonkujħallihwarajh.

NixtiequrrodduħajrlilseħibnaAntonMerciecalikitbilnal-iskript,lilPeterPaulPortellilibħas-soltuserikolluf’idejhid-direzzjonital-playumiegħulilseħibnaJohnMerciecaliħaħsiebir-recording.Ħajrukolllildawkkollhaliserjieħdusehem: JamieButtigieg,SamuelButtigieg,MarioGeorgeMercieca, Matthias Mercieca, Brandon Muscat, KyleSaliba,AnthonyPaulVellauBjornVella.Grazzimill-qalbukolllilSamuelButtigieglipittrilnax-xenarju.

Il-play ser issir nhar il-Ġimgħa 1 ta’ April fis-7.30pmu l-Ħadd 3 ta’ April fis-6.00pm.

Napprezzaw ħafna l-preżenza tagħkom u nieħdu gostimmensjekkmagħkomtħajruwkolljiġulill-ħbiebtagħkom.

Min ser jara l-play ma jħallas xejn u għalhekk xieraq lirrodduħajrpubblikulil:Bank of Valletta ; Gelluxa Supplies Ltd, Grunju Street, Qala; Hili Discount Store, Mgarr Gozo; Farsons.

Viżti lis-7 KnejjesDin hi tradizzjoni sabiħa u devozzjonali f’dawn il-ġranettal-Ġimgħa Mqaddsa. Għalhekk nhar il-Ġimgħa l-Kbira,il-qasam tagħna jorganizza dawn il-viżti li jitilqu minnħdejn il-MUSEUM fit-8.00a.m. Għeżież ġenituri fakkru ’luliedkomf’dawnil-viżtiunieħdugostlita’kullsenanumruta’ġenituriuold boysjingħaqdumagħnagħaldinl-attivitàlitieħumadwarsiegħa.

Niftakrulidinhitradizzjoniqaddisaugħalhekkimportantili liż-żgħar tagħnanħajruhommil-lum jieħdusehemfihabiex’ilquddiemjgħadduhalill-ġenerazzjonijietfuturi.

Quddiesa fil-QasamKulltieniĦamistax-xaharaħnanorganizzawQuddiesabitliet finijiet speċjali: b’suffraġju għall-benefatturi mejtin;skont l-intenzjonital-benefatturiħajjin;skont l-intenzjonital-ġenituriliwliedhomjattendul-klassijiettagħna.

Inħajrukombiexxidarbatingħaqdumagħna.Il-ħinikunfit-tmienjaneqsinkwartta’filgħaxija.

Minnqiegħqalbif’isemsħabital-qasamnixtieql-Għidit-tajjeblill-qarrejjakollha.

Iċ-Ċena tas-Sinjur

LUMINARIAMARZU '16

9

PaġnaM.U.S.E.U.M. BNIET

Rita Sacco


Fix-xaharta’Diċembru,kellnaħafnaattivitajietgħat-tfalul-istudenti.Fostdawn,hemmil-kunċerttal-Miliedliaħnal-membri,flimkienmat-tfalu l-ġeniturinkununistennewħerqana.Il-programmjiġimtella’mit-tfalstessul-ġenituri filwaqt li jiggustaw lil uliedhom, jieħdu wkoll dak il-messaġġ spiritwali relatatmal-Milied. Fil-ġranet ta’warakellnawkollil-premjazzjoniul-partytal-Milied.

Matulil-Kwaranturi,it-tfalukollipparteċipawfl-adorazzjoniquddiemĠesùEwkaristijabħalaringrazzjament’lAllata’dakkolluligħamelmagħnamatulis-sena2015.

Waqtil-vaganzital-Miliedxiħarġietgħat-tfalmanaqsuxugħaldawnit-tfalattendewbiħġarhom.Kullħarġadejjembdietbis-smigħtal-Quddiesa.

Fit-18ta’Frar,2016kellnal-Parents’Dayfil-qasam.Bostaġenituri, għalkemm fost ħafna impenji wrew interessfl-edukazzjoni nisranija ta’ wliedhom u ġew jiddiskutumagħna fuqdan ir-rigward.Dangħalinakienta’pjaċir u sodisfazzjonkbir.

Fil-Ġimgħa l-Kbiraġbarna lit-tfalbiexnagħmlus-7vistifiknejjesdifferentiul-lezzjonijietfid-duttrinakienurelatatifuql-ispjegazzjonital-liturġijafiżmienir-RandanImqaddes.

Il-Ħniena ta’ Alla fil-kitbiet ta’ San Ġorġ PrecaQegħdin fil-Ġublew straordinarju tal-Ħniena u dan hużmien ta’ grazzja kbira li fih niskopru l-Ħniena infinitata’ Alla li qatt ma jehda jħenn u jaħfer. Fid-dizzjunarjud-definizzjoni tal-kelma ħniena hi “sentiment għani ta’kompassjoni attiva għan-nuqqas ta’ ferħ ta’ l-oħrajn,ġeneralmentimqanqalminnsensta’tjiebajewta’maħfra.”Il-ħniena hija attribut jiġifieri karatteristika ta’ Alla. SanĠorġPrecametakien jitkellemfuq l-attributita’Allamanaqasxlijitkellemfuqil-Ħnienata’Allaankebillijikkwotamill-Bibbjauriedlikullnharta’Sibtil-membri,qabelmajorqdu,jimmeditawfuqdanl-attributlijgħidhekk:

1.Bil-ħnienatiegħekOSinjur,hijamimlijal-art.(Salm118,64).2.Kunumelata’qalbħaninabħalmaHuĦaninMissierkom.(Lq.6,36).3.Daklihutajjebuperfettfil-kreaturahublatarftajjebuperfettf’AllaKreatur.Jekkqalbmissier,ankiħażin,tħenngħaluliedu,kemmiżjedAllajħenngħall-kreaturitiegħu!Imbagħadjispiċċadinir-riflessjonib’dinit-talba:“OSinjurAllajienanistqarrlitassewrajtfikil-ħnienatiegħek,metajienakellinużaħniena ma’ xi ħaddfil-bżonnta’l-għajnuna.”Insibuwkoll din il-meditazzjoni fuq il-Ħniena ta’ Alla fil-ktiebimsejjaħ“Il-Ktiebil-Kbir”.(a)ĠesùKristu,il-veruĦaninSamaritan,aċċetta,minnrajhumhuxminnxineċessità,lijerfa’ujġibdnubietnaf’ġismu

fuq l-għuda tas-salib, u b’hekk aħna ġejna bit-tbenġiltiegħu mfejqin. Il-Ġustizzja kkundannatna għat-telfien:Il-Ħniena ta’ Alla ġibdet ħlasproporzjonatudenn għall-ħelsienbit-tixridtad-Demmdivin–kif jgħallemSan IljunPapalil-kawżatar-riparazzjonitagħnamhixħliefil-Ħnienata’Alla.Dankollujfisserlil-aqwaopratal-Ħniena ta’ Alla hijal-fidwata’Kristu.

(b)Ix-xemxux-xitajitkellmufuqil-Ħnienata’Allalimajafxjagħlaq qalbu wara tant inġurji mill-kreaturi tiegħu. Bil-Ħnienata’Allahijamimlijal-art.

(c)Il-ħnienalitużaintibħalaxbiehata’Alla,turikil-Ħnienata’ Alla li ħalqek,lihukawżata’kullġiduta’kullperfezzjoni.(d)Kristu,bil-parabbola ta’ l-Iben il-Ħali, jurinaqalbAllaliwaqa’fuqqalbibnuumiljat,ubiesuf’eċċess ta’ ħniena.(e)MarijaSantissmaqalet li l-Ħnienata’Alla,minnniselgħan-nisel,għaldawklijibżgħuminnu.Is-Sapjenzadivinaqaletlimberkindawklijħennugħaxhumajaqilgħuħniena.Fl-aħħar San Ġorġ Preca jeżortana biex nagħmluproponiment li qattma naqtgħu qalbnamill-Ħniena bla tarfta’Allaulanqasnissugrawnabbużawbiha.

Insibu wkoll fl-I ktieb, Ftugħ il-Qalb (paġna 62) naqrawhekk:“F’għajnejnuliedil-bnedmintidherkbiraukbirawisqliIntitaqa’għalminikunżeblaħil-Maestàtiegħek,utaqa’għalih billi Inti tagħtih il-grazzja ta’ l-indiema biex ikunjista’jikkonvertilejk.Ivataqa’għalihgħaxtridul-ġennafil-glorjaeternatiegħek.”

Nieħdudin l-okkażjonibiexnixtiequ l-GħidQaddismimlib’qawmien spiritwali ħalli nirxuxtaw ma’ Kristu f’ħajjamgħixabispirtunisraniusentimentita’ħnienaumaħfragħall-oħrajn.

Waħda mill-opri tal-Ħniena hija:“GĦALLEM LIL MIN MA JAFX”

X’għadda minn għalina

10

MARZU '16


Il-Youngsters fit-Tieni DiviżjoniSaviour Attard

Għaldanl-istaġunNadurYoungstersserikollhomjilagħbu fil-kampjonat tat-tieni DiviżjoniGħawdxija hekk kif sfaw relegati wara każ ta’korruzjoni li nvolvamembru tal-klabb Naduri.

Minkejja dan, it-tim ta’ Nadur ser jerġa’ jagħmel minnkollox biex jirritona malajr kemm jista’ jkun fl-ewweldiviżjoni u kif ser naraw f’dan l-artiklu din tista’ titqiesbħalaopportunitàtajbabiexjingħataiktarċanslill-playerstal-lokaljurut-talenttagħhom.

Ftit ġranet wara li ttieħdet id-deċiżjoni mill-MFA dwarir-relegazzjoni ta’ Nadur, il-kumitat ħatar lil Joe Portellibħala kowċ tat-tim. Is-Sur Portelli ilu snin twal jikkowċjatimijiet tan-nursery ta’ Nadur u kien fundamentali biexil-Youngsers dejjem tellgħu players żgħażagħ tajbin biexfinalment jilagħbu mal-iskwadra tal-kbar. Fil-fatt din is-sena l-iswadra ta’ Nadur Youngsters ser tkun kompostakollha minn players tar-raħal li żgur ser jagħmlu l-almutagħhomkollufil-grawnd.

It-training beda lejn l-aħħar ta’ Lulju fejn saru diversisessjonijiet li ffukaw fuq il-forma fiżika tal-players.Imbagħadintlagħbutotalta’sittpartitita’ħbiberijafejnil-Whitesrebħu5-0kontral-Għarbu2-0kontral-Qalafilwaqtlisofrewtelfietta’3-2u3-0ma’SannatuOratoryYouthsrispettivamentkifukolltelfaoħrata’2-1kontraż-Żurrieq.

L-ewwel logħba uffiċjali kienet kontra Xaghra United fl-ewwel round ta’ Knock Out. Il-Youngsters marru minntaħtkmienifil-partitaiżdaġabud-drawmal-bidutat-tienitaqsima b’xuttmill-isbaħ ta’ Christian Debono.Minkejjadan, sfortunatament kienu Xagħra li rnexxielhom jirbħul-logħba 2-1 b’gowl lejn it-tmiem ta’ Daniel Bartolo biexsfajnaeliminati.

Fit-18 ta’ Settembru kien imiss issa l-ewwel logħba tal-kampjonatkontraMunxarFalcons.Il-Whitesreġa’kellhombidu ħażinumarruminntaħtpermezzta’gowlta’DanielPace. Ryan Meilak ġab id-draw għall-Whites mumentiqabeltmieml-ewweltaqsimaiżdal-Falconsreġgħumarruminn fuqb’gowl ieħor ta’ Pace.Nadur tefgħu kollox fuqquddiem biex isibu l-gowl tad-draw u dan wasal tlettminuti fuq il-ħinbarraniminnpenalty ta’ SaviourAttardhekkkifMeilakġiemwaqqa’fil-kaxxa.

Wara din il-logħba mbagħad fis-26 ta’ Settembrul-YoungstersirnexxielhomjegħlbulilSannatLions2-0grazzigħalgowlsta’RyanMeilakuBrandonSaid.Kienetrebħaimportantihekkkifil-Lionshumawieħedmit-timijietliqedjaspirabiexjirbaħil-promozzjoni.

Ġimgħa wara din il-logħba Nadur lagħbu kontra XagħraUnitedfil-Gozo Stadium. Il-Whites kellhombidu tajjebumarruminn fuq grazzi għall-gowlmill-isbaħ ta’ Brandon

Elija

h Xu

ereb

fi d

wel

l għa

ll-ba

llun

kont

ra Ż

ebbu

ġ

LUMINARIAMARZU '16

11


Saidb’xuttb’saħħtuhekkkifkiendarma’difensurtal-Blues.Minkejjadan,fit-tienitaqsimakienuXagħraliddominawurnexxielhomiġibud-drawminngowlta’DanielBartolobiexl-iskorspiċċafidrawta’1-1.

Warad-drawkontraXagħral-Whitesirritornawgħar-rebħb’rebħakonvinċenti ta’3-1kontraQalaSt. Josephgrazzigħat-tripletta ta’ Brandon Said. Fil-31 ta’ Ottubru kienimiss l-isfida kontra Għarb Rangers immexxiha mill-exkowċNaduri FrankMuscat. Ir-Rangers żammew tajjebul-ewweltaqsimaspiċċatblaebdagowliżdal-Whitesfetħu l-iskor mumenti biss mill-bidu tat-tieni parti tal-logħbahekk kif Said tefa’ fix-xibka wara suġġeriment ta’ ElijahXuereb.Nadur ikkontrollaw il-vantaġġ tajjeb u rduppjawmas-siegħalogħobdinid-darbapermezzta’freekickdirettta’BrianMeilakgħalskorfinalita’2-0.

Fis-7ta’Novembrul-avversarjilijmisskienuŻebbuġRoverslikienuqedjokkupawl-aħħarposttal-klassifikamingħajrebdapunt.Kienu l-Youngsters li kifmistenni kisbu t-tlietpuntib’rebħata’2-1grazzigħall-gowlsta’ElijahXuerebus-solituBrandonSaid.B’dinir-rebħaġiefitmiemul-ewwelround fejn Nadur spiċċaw fit-tieni post, żewġ punti bisstaħtil-leadersXagħraUniteduħamsafuqSannatlions.

Il-Ħadd 15 ta’ Novembru beda t-tieni round bil-logħbakontraMunxarFalcons.NadurkellhombidustupendhekkkifBrandonSaidtahomvantaġġta’gowlsal-mistrieħ.Fit-tieni taqsima l-Falcons ħarġu tajjeb u saħansitra dawrul-iskor favurihom b’żewġ gowls ta’ Anthony Attard. In-Nadurin dehru demoralizzati iżda ma rmewx l-ankriu baqgħu jistinkaw biex fl-aħħar minuti tal-logħbarnexxielhom jisirqu tliet punti prezzjużi. L-ewwel ġabu d-draw minn awto gowl ta’ Marvin Grech imbagħadskurjawil-gowltar-rebħaminnpenaltyta’SaviourAttard3minutifuqil-ħinbarrani.

Ġimgħawarar-rebħadrammatikama’Munxarkienimisslogħba importanti kontra Sannat Lions. Għal darb’oħraNadur kellhom bidu tajjeb u wara 20 minuta logħobBrandon Said fetaħ l-iskor. Il-Whites amministraw tajjebiżdafallewdiversiopportunitajiettajbata’skor.Minkejjadan,fit-72minutaShawnMuscatdartajjebma’difensurtal-Lionsusparaxuttbaxxlidaħalħelu ħelufir-roknabaxxatax-xibka.Kolloxdeherlil-Whitesserjiksburebħakruċjaliiżda l-Lions kienu ta’ fehma oħra u baqgħu jistinkaw unaqsud-distakkfit-80minutapermezzta’SenteyuCurmi.Il-Whitesippruvawjiddefendul-gowlvantaġġiżdaSannatirnexxielhomjiksbud-drawbifreekickta’JosiahButtiġieġfit-93minuta.

Minkejja d-draw ma’ Sannat il-Youngsters baqgħu fit-tienipostlijfisserpromozzjonigħall-ewweldiviżjonihekkkif żammew it-tliet punti vantaġġ li kellhom fuq l-istessSannatu jinsabupuntbisstaħtXagħra li iżdagħandhom

logħba inqas. Fl-FA Trophy sfajna eliminatiminn Żabbar St.Patricksbl-iskorta’6-1hekkkiffl-ewwelroundirbaħnalilMdinaKnights1-0.Nadur issa jilagħbukontraVictoriaHotpurs fl-ewwel round tal-GFA il-Ħadd 6 ta’ Diċembrubiex imbagħad ikun hemm waqfa ta’ madwar xaharmingħajrfutbolminħabbal-festital-Miliedul-Ewweltas-Sena.

Minndawnil-paġninixtieqinwassalappell lis-supporterskollha sabiex jibqgħu jinżlu jagħtu s-sapport lill-playerstagħna minkejja li qegħdin fit-tieni diviżjoni. Tistgħutibqgħu ċerti li l-ħdax-il player li ser jkun hemm ġol-grawndserikunuNadurinbħalekulestilijagħtuħajjithom għall-flokk. Ftakru li din is-senahemmbżonn tal-appoġġtagħkom iktar minn qatt qabel sabiex flimkien nerġgħunarawlilNadurfl-ewweldiviżjoni.

Nixtiequkollf’isemil-clubnistendinkomgħall-iklaannwalital-Miliedta’NadurYoungstersliserissirnharl-Erbgħa23ta’ Diċembru fil-CalypsoHotelmis-7.30 pm ’il quddiem.Minhu interessatbiex jingħaqadmal-playersu l-kumitatgħall-ikla f’dan iż-żmien hekk sabiħ għandu jikkuntatjalilpresidentKaristuCamilleri jew jibgħatmessaġġ fuq il-Facebookpageta’NadurYoungsters.Fl-aħħariżdamhuxl-inqasnixtieqlinawguraMiliedHieniusenaġdidamimlijasaħħaurisqlill-qarrejjata’Luminariakifukolllin-Nadurinkollha.Saħħaħbieb!

Brandon Said fl-azzjoni kontra Munxar Falcons

Il-formazzjoni inizjali fl-aħħar logħba kontra Sannat Lions

12

MARZU '16

Mir-Reġistri ParrokkjaliMAGĦMUDIJIET, IMWIET, U ŻWIĠIJIET reġistrati fil-parroċċa tan-Nadur matul l-2015

MA

GĦ

MU

DIJ

IET


DATA ISEM MISSIER OMMJannar11 Jade MatthewSultana RichelleMuscat25 Mariah DavidBugeja LauraAttard25 Tiana EdmundCamilleri AntonellaSaid25 Eliza JoeyCutajar AnnetteGrima

April19 Luca ClaudioSpiteri DianaVella

Mejju9 Jake DarrenMuscat RebeccaGrech17 Julia PeterPaulAttard GraceCini

Ġunju5 Alyssa MatthewMuscat AlisonSaid21 KristaAnn PhilipPortelli MiriamGrima22 Raffaella FlavioGrumiro MariaSultana28 Elias AlfredCaruana AmandaGrima

Lulju19 Alessia MarioCamilleri AdrianaLeon31 Nolan MarioButtigieg JoanneBonnici

Awwissu 4 Joemar EspeditoSaid JannetSaid15 Alexander VladanJokic M’AssuntaMifsud29 Evin MarkVassallo AntonellaMuscat

Settembru13 Adam AaronSaid RenaMifsud17 Chris RichardVella TaniaButtigieg17 Eshan AngeloShanahan BhaunitaPatel17 Sunay AngeloShanahan BhaunitaPatel

Ottubru4 Christian EucharistJ.Vella MichelleMaryMuscat

Novembru1 Mia StephenMuscat ClaudineMuscat13 AidenJake MarioLupiSpencer DeniseVella14 Dean SteveSammut LeeannMifsud21 Mattia CarmeloGambuzza MarisaAzzopardi22 Ġann JohnathanMuscat AnnMarieSaid

Diċembru6 Nicholas RobertHili AngeliqueTabone13 Ella JamesZammit RitaMifsud21 Sabrina JeffreyVella MariellaCardona27 Ġużè RubenCurmi SimoneMuscat

LUMINARIAMARZU '16

13


IMWIET

ŻWIĠ

IJIET

IMWIETDATA ISEM ETÀJannar5 RitaFormosa 8612 GiovannaCamilleri 8015 RożaMizzi 10025 ĠanniAzzopardi 7928 NazzarenaAzzopardi 8129 JosephineSammut 90

Frar9 FrancisMuscat 9013 MartinuCamilleri 6917 PawlaButtigieg 8920 MarthaGalea 8720 M’AssuntaFalzon 9023 JosephSaid 8026 M’AssuntaRapa 84

Marzu3 M’AntoniaButtigieg 868 FranġiskuSaverjuVella 7811 MarySultana 8318 JohnSultana 59

April14 MikelinaTheuma 9518 JosephSaid 9119 JessicaTabone 2221 MarijaAttard 8326 GrezzjuXuereb 79

Mejju1 CoronataDebono 672 GeorgiaBartolo 945 BenignaMeilaq 7813 LoretaCurmi 10223 AnthonyDebono 7027 CarmenCamilleri 8527 AgostinoStellini 95

Ġunju1 CatherineGauci 853 GiovanniAzzopardi 89

Lulju2 MariaPaolaFalzon 10019 CarmelaSaid 78

Awwissu16 PubliusMuscat 6216 RakielaMuscat 9525 PaulineBartolo 8726 RitaMuscat 83

Settembru17 MarioSaid 5924 TarċisjuSammut 82

Ottubru28 JosephSaid 7830 MichaelButtigieg 90

Novembru17 M’AssuntaButtigieg 9920 MariaXuereb 8421 AnthonyAttard 69

Diċembru4 PaulineCurmi 678 BernardaCamilleri 8217 SalvuCamilleri 8020 MichaelPortelli 7923 AnthonyPortelli 5926 MarieAntoinetteMelloy82

ŻWIĠIJIETDATA GĦARAJJESĠunju13 ShaunJosephAttard StaceyMariaHili20 JasonJoeMizzi(Għ’sielem) SilvanaGrech26 JasonXerri(Qala) DrAngelleAgius27 ChristopherMarioAgius(Xagħra) AngieRoseVella

Lulju17 SilvanDebattista(Għ’sielem) MaritaBigeni18 ClaytonMuscat FionaCamilleri26 KevinGalea(Xagħra) LaurenRosePortelli

Awwissu7 DavidSpiteri(Qala) FrancescaMercieca15 PaulPortelli MariaAssuntaVella22 MarvicCini(Xagħra) SilvianneButtigieg

Settembru12 LorryPortelli CarolineTheuma

Diċembru11 AngeloBringoli(SanĠorġ) MelanieGrech

14

MARZU '16

It-Tnejn 28 ta’ Marzu:PjazzaSanPietruuS.Pawlmill-biebnumru1sal-51;Pjazza28 t’April:35,32,25;TriqRakelaCamilleri,Pjazzetta(GrimauGreen)It-Tlieta 29 ta’ Marzu:TriqDunBernardHaberjibdamill-Pjazza81,6,9sqaq,12sqaq,76,17;Triqil-Kappillanjibdamill-kantunieratal-MużewMarittimu.L-Erbgħa 30 ta’ Marzu: Pjazzetta(Buttigieg,Said,Muscat);TriqMadreĠemmajibdamill-biebnumru23jispiċċaf’StPaul(Portelli).Il-Ħamis 31 ta’ Marzu:Triq13ta’Diċembrunumri1,10,11,14aflat2,19,75.TriqDunĠorġPreca(6-11).Il-Ġmgħa 1 t’April:TriqLjunXIIIminndarnru.6sadarSanĠużeppta’Grima.It-Tnejn 4 t’April: Tkompli TriqDiċembru XIII numru tal-bieb63b,32,34,35,59,55,50,41.TriqĊimċemminnDarMecmic,25,27uSamann.It-Tlieta 5 t’April:Triqit-Tramuntanamill-biebnumru35umbagħad32,1,2,3,4.Triqta’Sajd-CanadianTrilium,85,8,Altona,VillaMunita,11A(SacredHeart).L-Erbgħa 6 t’April:Triqit-Tramuntana-“OurHaven”,bieb6,Zircon,Ta’Petra,19D,10,11,12,17,15uSunflower.Il-Ħamis 7 t’April: Triq Lazzaro Pisani - Aussie, SagraFamilja,“PeterPaul”,Maple,Sant’Anna,StMarkFlat1,StMarkFlat2,CorPier,IsalouCrtFlat2,HailMary,Tal-Mola.Il-Ġimgħa 8 t’April:TriqPijuCellini-Grima,Lelina,Tulips,Cameo,Ada,Elvina,LiroseVille,EagleManor,3,EmanFlat1,EmanFlat2.It-Tnejn 11 t’April: TriqF.S.Sciortino-VillaCornic,Xemx,99A,97,95,101,102,SeaShells,106,“Il-Ġebell-Aħmar”.It-Tlieta 12 t’April:Triqta’Sajd-bieb14,16,Carmjo,21,82,22,33,Mirage,StAnthony,75,29,70(SanJose’),67.L-Erbgħa 13 t’April:Triqta’Sajd-Cinvic,37,39,64(Eden),Daric-Ċens,HomeSweetHome,60,55,57,44,46,49.Il-Ħamis 14 t’April:TriqSanĠwann-numrutal-bieb103,102,Liberty,3,Martin,LintWhite,Cheznous,108,100,17.Il-Ġimgħa 15 t’April:SqaqDunKarmCaruana-Anaca,27,tal-Kokka,Qalbta’Ġesu’;TriqSanĠwann-bieb40,83,42,44,Madonnina,WutheringHeights,78(Sant’Anna).It-Tnejn 18 t’April: Triq SanĠwann -HailMary, 50 (AveMaria),Sindkuwa,77,76,54,73,72,55A,55,71(Peprin),Redentur.It-Tlieta 19 t’April: Triq L-Imġarr -8,6;TriqDavidCoccoPalmieri - God Bless USA, Cheyenne, Peaceful, Tonyon,ChannelCrtFlat1,ChannelCrtFlat2,BelleView,HillsideCrtFlat3,HillsideCrtFlat5.L-Erbgħa 20 t’April:TriqDavidCoccoPalmieri-MapleLeaf:Flat2,Flat3,Tal-KappillanBFlat4,BillionViewFlat1,BillionViewFlat3,Andy’sHouse,VistamarCrtFlat1,VistamarCrtFlat3,CamilleriHse,Redentur.

Il-Ħamis 21 t’April:TriqDavidCoccoPalmieri-DarMartinFlat1,Mardfred,ENBonello,GodBlessAustralia;Triqta’Grunju-CarmenJoseph,44A,44,Tal-Labba,AveMarija,StPaul.Il-Ġimgħa 22 t’April:Triqta’Grunju-1,Malineux,5,81,Daril-Hena,Merħba,7,79,77,7A,74.It-Tnejn 25 ta’ April: Triq Grunju - Micros, 9 (SammutHse),ShadyRest,11,13,Mandor,71,62B(Peacock),63,Lucherino,Fjur.It-Tlieta 26 t’April:Triqta’Grunju-Renelle,SantaRita,57,StJoseph,55,54,52,50,DolceVita,48,46.L-Erbgħa 27 t’April: Triq L-Emigranti - The Hook, StAnthony’sCrt Flats1, 3, 4,7, Twilight, Josang, Tarantorio,Saalom,Mad.Ta’Pinu,Shamrock,75(Cheers).Il-Ġimgħa 29 t’April: Triq Ta’ Grunju - Mount Carmel,Tabor,AveMaria,Faith,HighlandHouse,SultanaChalet,Marang,CoralReef,CanadianGypsum,Borg.It-Tnejn 2 ta’ Mejju: Triq ta’ Grunju - Kusbejja Heights,Misty Dawn, Yarraville Garden, St Albans, St Peter Paul,Villa Panorama, Tacsum, May Flower, Dar Grigal, HomeSweetHome.It-Tlieta 3 ta’ Mejju:Triqta’Grunju-Skye,MockingBird,Scerri Flat, The Cottage, Bouganville, 38, Il-Fliegu, TheView,TheCarob.L-Erbgħa 4 ta’ Mejju: Triqil-Mitħnal-Qadima-2Lourdes,65,62,61,4,5(NovemberRain),8,8A,9,12,Alliston.Il-Ħamis 5 ta’ Mejju:Trqil-Mitħnal-Qadima-Darnumru50,47,44,32,42(JoeRose)Princess,Serenity,23,37,35A.Il-Ġimgħa 6 ta’ Mejju:Triqil-Mitħnal-Qadima-Joanne,34(JoeMaryHse),24(Joelene),29,33,31;TriqSant’Indrija-Ta’Katilda,63(tal-Parsotta),61,56,6.It-Tnejn 9 ta’ Mejju:TriqXjuf ir-Riħ-Biebnru.1,1A,1B(San Pawl), 63, 62 (Archangels), 60, 10,13 (U2), 15 (S.Anna),16.It-Tlieta 10 ta’ Mejju: TriqXjuf ir-Rih -Cemil Flats Flat2,Flat1, 56 (GrimaFlats),Ms.ReeveSaliba,MysticalRose,21;TriqDunGrezz-Primrose,7(SacredHeart),5.L-Erbgħa 11 ta’ Mejju:TriqXjufir-Riħ-QueenofAngels,53/54,51,48,34(Unique),34A(WhiteRose),47(CasadeiFiori),36,46(Salvatur),44,51(Tramonto),48.Il-Ħamis 12 ta’ Mejju:Triqiż-Żerniq-Said,Said,Said;TriqSant’Indrija-46,15,42(Bo’sin),22,Melan,33,27,EaglesNest,St.PeterPaul,FenechFlat1.Il-Ġimgħa 13 ta’ Mejju: Triq il-Buskett - 16, It-Torri, St.MaryStaroftheSea,22,23,Kibiss,5(CuorediGesu),8,10,27,35.It-Tnejn 16 ta’ Mejju: TriqSanĠakbu-51,53,MonteCristo,56,60,34,32,30;Triqta’Mattiju-2,Bajada,Mercieca.It-Tlieta 17 ta’ Mejju:TriqSanĠakbu-28/29,22,18,16,12,9A,Razzettil-Hena,66/67,69,4,76,3.

IT-TBERIK L-Arċipriet se jżur lill-familji msemmijin hawn taħt, fil-jiem indikati, mill-4:00pm sat-8:30pm. M’hemmx għalfejn tistennew jew tħallu l-bieb miftuħ, għax iħabbat. Min irid jibdel id-data nitolbuh jikteb ismu u numru tat-telefon u jħalli l-karta fil-kaxxa tal-ittri tal-uffiċċju parrokkjali.


LUMINARIAMARZU '16

15


It-Tnejn 28 MarzuAM 1)TriqKav.G.Camilleri PartiTriqil-Qala(biduPortelli-AntoineTheuma) TriqD.GiusVella 2)Triqil-Qala(biduMuscat) Xagħrita’BarbraPM 1)PartiTriqit-Tiġrija(biduButtigieg) 2)PartiTiġrija(biduMeilak80)

It-Tlieta 29 MarzuAM 1)PartiS.Blas(Muscat1-Rapa) 2)TriqEllulMercer(biduPortelli) Triqil-QiegħaPM 1)TriqS.Blas(Portelli36-Pleasantview) TriqDaħletQorrot; TriqFrenċuAttard 2)TriqQortin(biduDebono) Daħletta’Gużaman PartiS.Blas(biduBorg193)

L-Erbgħa 30 MarzuAM 1)PartiS.Blas(biduTaboneHse) 2)Partis.Blas(biduSultana143)PM 1)BqijaS.Blas(biduFormosa-CaruanaJMGN) TriqTorriSopu 2)TriqWiedir-Riħan(biduFormosaL) TriqGħajnBerta

Il-Ħamis 31 MarzuAM 1)TriqĦida:(bidu:Vella) 2)TriqS.Ġużepp(biduSaid) TriqĦida(biduGrech)PM 1)TriqĦanaq TriqŻrajk 2)TriqArċ.SaverCassar(BiduPortelli;Homesweet

Home)

Il-Ġimgħa 1 April AM 1)TriqSKoronatu(biduAzzopardi) PartiDuru(biduCamilleri-Azzopardi45) Triqil-Plier 2)TriqPapaPawluVI(biduVella-it-TorriFl.3)PM 1)Triqix-Xini TriqDuru(biduNatoli-RadioWaves) Trejqata’Majża 2)TriqGirgorButtigieg(biduSaid-OurNest) TriqD.KarlZimech(biduMuscat-SummerSet)

Is-Sibt 2 ta’ AprilAM 1)TriqHanaq TriqŻrajk 2)Triqit-TorriTa’Kenuna (biduCamilleri-il-Ħemda)PM 1)Inżulil-Franċiżi(57-60) Trejqetta’Xurdin

TriqIrdumta’Vnuta(Portelli-Said) TriqGħ’Qasab(nru5) 2)Triqit-Telegrafu-Triqit-Tarġa(biduGaleanru.2)

Il-Ħadd 3 ta’ AprilAM 1)TriqRamla(biduGrechn.7) TriqWiedBinĠemma Triqix-Xemmiex TriqGregorioKaraffa 2)TriqGħ’Qasab(biduSaidn.11)PM 1)TriqM’AnġMizzi(biduMohr) TriqDunGw.Camilleri TriqBinĠemma 2)TriqBinĠemma(biduSaidPl.25) TriqRamla(biduSaidA.) TriqAntonTabone Triqtal-Ħali

It-Tnejn 4 ta’ AprilPM TriqMadonnata’Fatima(biduBartolo)

It-Tlieta 5 ta’ AprilPM TriqMadonnata’Lourdes(biduCamilleri

Massabielle)sakantunieramaTriqIsqofButtigieg)

L-Erbgħa 6 ta’ AprilPM Triqil-Madonnata’Lourdes(biduCamilleriBelmont) TriqIsqofButtigieg Triqix-Xagħri

Il-Ħamis 7 ta’ AprilPM TriqAgiusDeSoldanis(biduCauchi)

Il-Ġimgħa 8 ta’ AprilPM Triql-Imnarja(biduPortelliM.Marton)

Is-Sibt 9 ta’ AprilAM Triqil-Knisja(biduCurmi44–Debono‘Anna’)PM TriqĠużeppiBonnici(biduCamilleri80) BqijaTriqil-Knisja

It-Tnejn 11 ta’ AprilAM TriqXandriku(biduGrima134saTriqD.Bernard

Haber) Triql-Andar

It-Tlieta 12 ta’ AprilAM TkompliTriqXandriku(biduMuscatEmilysaMons.

PortelliMartinPM BqijaTriqXandriku

L-Erbgħa 13 ta’ April Triqir-Rabat(bidunru.2Debono)

TBERIK MINN SAĊERDOTI OĦRAJN

16

MARZU '16

MIT-TNEJN SAL-ĦAMIS28 - 31 TA’ MARZU AvviżiuħsibijietfuqRadjuLuminariaminndiversiqassisin

L-ERBGĦA 30 TA’ MARZU7.00pm RużarjuSantwarjuTa'Pinu-RadjuRTK Imexxu 5 membri mill-Parroċċa tan-Nadur,

flimkienmal-membritax-Xirka.

IL-ĦAMIS U L-ĠIMGĦA31 TA’ MARZU U 1 T’APRIL5.00pm Fil-Bażilika-RużarjuuBarka6.30pm Quddiesa bi ħsiebspiritwali

IS-SIBT 2 T’APRILFTUĦ UFFIĊJALI TAL-KUNGRESS DJOĊESAN5.30pm Tluq tal-istatwa mill-Kappella tar-Ragħaj it-

TajjebTaċ-Ċawla.7.00pm Korteobil-Kantut-Talb Tluqminn ħdejn id-Dar Parrokkjali tan-Nadur

għalTriqDunBernardHaberuPjazzaSanPietruuSanPawl;dħulfil-Bażilika.

7.30pm Konċelebrazzjoni mmexxija miċ-Chaplain Djoċesan tax-XirkaMons. Ewkaristiko Sultana,flimkien ma’ Mons. Arċipriet Jimmy Xerri ul-KapitluuKlerutal-Parroċċatan-NADUR.

8.30pm Laqgħa għall-għarajjes f’Dar San Pietru uSan Pawl immexxija minn Mons. EwkaristikoSultana.

IL-ĦADD 3 T’APRIL 2016FESTA TAL-ĦNIENA DIVINA F’kullquddiesal-poplujiġimħeġġeġbiexipatti

għad-dagħa u biex jieħu sehem fl-attivitajietkollhaliserisirumatulil-ġimgħakollha.

9.15am Quddiesa ċċelebrata minn Mons. ArċiprietJimmyXerrifil-Bażilika.

2.30pm Żjaraumessaġġfil-partitatal-boċċifil-ġnienta’SanBlasminnPatriJosephXerriofmKonv.

4.00pm Siegħaadorazzjonital-ĦnienaDivinammexxijaminnMons.SalvMuscat.

10.00pm RTK messaġġ imxandar bil-parteċipazzjoni ta’Mons. Arċipriet Pawl Cardona u ċ-chaplain djoċesan Mons. Ewkaristiko Sultana, Mons.ArċiprietJimmyXerriflimkienmall-presidentul-ViċiPresidenttax-xirka.

IT-TNEJN 4 T’APRIL 20168.30am GozoCollegeSecondarySchoolVictoria yr.7-power pointippreżentatminnFr.Joseph

Curmiflimkienma’żewġżgħażagħ.8.55 - 9.50am IstitutgħalstudjigħolaSirMichelangRefalo power pointippreżentatminnFr.JosephCurmi

flimkien ma’ Joseph Refalo u żewġ żgħażagħ oħra.

4.00pm Żjara u quddiesa bil-messaġġ lir-romol u lill-Komunita’ Franġiskana fil-kappella tas-sorijietfiTriqMadreĠemmaCamillerimmexxijaminnMons.EwkaristikoSultana.

7.30pm Żjaraumessaġġfin-NadurYoungstersFootballClubminnPatriMarcelloGhirlandoofm.

8.15pm Żjara u messaġġ fil-ħanut Maħraġ minn PatriMarcelloGhirlandoofm.


PROGRAMMPARROĊĊA SAN PIETRU U SAN PAWL - NADUR - GĦAWDEX

28 TA’ MARZU - 10 T’APRIL 2016

TEMA PRINĊIPALI: “INFAĦĦRU L-ISEM T’ALLA GĦANI FIL-ĦNIENA”

A.M.D.G.

53 KUNGRESS DJOĊESAN XIRKA TAL-ISEM IMQADDES T’ALLA

LUMINARIAMARZU '16

17


IT-TLIETA 5 T’APRIL 20168.30am GozoCollegeSecondarySchoolVictoria Yr.8-power pointippreżentatminnFr.Joseph

Curmiflimkienma’żewġżgħażagħ.8.55 - 9.50am IstitutgħalstudjigħolaSirMichelangRefalo

power pointippreżentatminnFr.JosephCurmiflimkienma’żewġżgħażagħ.

9.00am Żjara u quddiesa b’messaġġ fid-Day Centretal-Anzjani fis-Sala Parrokkjali mmexxija minnMons.EwkaristikoSultana.

10.30am SeminarjuMinuriTal-Qalbta’Ġesù Forms1&2-power pointippreżentatminnFr.

JosephCurmiflimkienma’żewġżgħażagħ.11.00am MinuriTal-QalbTa’Ġesù Forms3&4-power pointippreżentatminnFr.

JosephCurmiflimkienma’żewġżgħażagħ. 3.30pm Żjaraumessaġġlill-anzjanirġiel-SptarĠenerali

ta’ Għawdex minn Patri Gwardjan Fr. JosephXerriOFMKonv.uJosephRefalo.

5.00pm Fil-Bażilika - Rużarju u Barka Sagramentaliu wara quddiesa bil-ħsieb tal-kungress mis-saċerdottal-Parroċċa.

6.30pm Żjaraumessaġġfil-Każintal-PartitNazzjonalistaminnPatriMarcelloGhirlandoOFM.

8.00pm Żjara u messaġġ fiċ-Ċentru Parrokkjali lilstudenti li jattendu korsijiet tal-Form 6 minnPatriMarcelloGhirlandoOFM.

8.30pm Żjara u messaġġ fil-ħwienet: Anġlu’s Bar -Gebuba - Andrea Bar minn Patri MarcelloGhirlandoOFM.

L-ERBGĦA 6 T’APRIL 20168.30am GozoCollegeSecondarySchoolVictoria Yr 9 & 10 - power point ippreżentatminn Fr.

JosephCurmiflimkienma’żewġżgħażagħ.8.55 - 9.50am Istitutgħal-studjigħolaSirMichelangRefalo

power pointippreżentatminnFr.JosephCurmiflimkienma’żewġżgħażagħ.

10.00am RadjuMarijaminnTa’PinuStudio Mistoqsijietu telefonatidirettibis-sehem taċ-

chaplain Mons. Ewkaristiko Sultana, MarijaButtigieg,AnthonyAttarduJosephRefalo.

6.00 - 7.00pmLaqgħagħall-istudentital-Form2fiċ-ĊentruParrokkjaliminnMsMariaAttard.

6.30pm Laqgħagħall-għaqdietkollhafid-DarSanPietruuSanPawlmal-membri tal-KunsillParrokkjali;AzzjoniKattolika;Leġjunta’Marija;MovimentEwkaristiku;tmexxiMs.MariaAttard.

7.00pm Rużarjufis-SantwarjuTa’Pinu-RadjuRTK Bis-sehem ta’ membri mill-Komunita’ tan-

Nadurflimkienma’membritax-Xirka.7.30pm Laqgħagħall-istudentital-Forms3,4,5, fiċ-Ċentru Parrokkjali – tmexxi Ms. Maria

Attard.

7.30pm Żjaraumessaġġfil-Każintal-BandaFilarmonikaMnarja minn Patri Gwardjan Fr Joseph XerriOFMKonv.uJosephRefalo.

9.00pm RadioCalypso-messaġġmill-membriGħawdxintax-XirkaDjoċesana.

IL-ĦAMIS 7 T’APRIL 20168.00 - 9.15am Bishop’s Conservatory Girls’ Secondary

SchoolVictoria:8.15amForms1&2;8.35amForm3;8.55amForm4power pointippreżentatminn Fr. Joseph Curmi flimkien ma’ żewġżgħażagħ.

8.45am Gozo College Nadur Primary School Żjara u messaġġ minn Mons. Ewkaristiko

Sultanaflimkienma’JosephRefalo. (8.45Yrs2&3;9,15amYrs4,5,&6).

10.30am Qrarminn saċerdoti tal-Parroċċaflimkienma’Mons.EwkaristikoSultanauPatriJosephXerriOFMKonv.

9.30 - 10.30am Istitut għal studji għola Sir MichelangRefalopower pointippreżentatminnFr.JosephCurmiflimkienma’żewġżgħażagħ.

12.00pm Żjara fid-Day Centre tal-Anzjani - Dar DunFranġiskGrimaminnMons.EwkaristikoSultanauJosephRefalo.

3.30pm Żjara Anzjani Nisa - Dar Sant’Anna SptarĠenerali Ta’GħawdexminnPatri JosephXerriOFMKonv.uJosephRefalo.

7.15pm Knisja Parrokkjali - Quddiesa ċċelebrata miċ-Chaplain Mons. Ewkaristiko Sultana u waraAdorazzjonib’riparazzjonigħad-dagħa.

8.30pm Żjaraumessaġġfil-ħwienetRabokkuFatRabbitminn Patri Gwardjan Joseph Xerri OFM Konv.flimkienma’JosephRefalouAnthonyAttard.

IL-ĠIMGĦA 8 T’APRIL 2016JUM TA’ SAWM U RIPARAZZJONI9.45am GozoCollegeNadurPrimarySchool Quddiesa ċċelebrata minn Mons. Ewkaristiko

Sultana.10.30am Bishop’sConservatoryPrimarySchoolVictoria Quddiesa ċċelebrata minn Patri Gwardjan

JosephXerriOFMKonv.5.00pm Rużarju,barka,uquddiesafil-bażilikabil-ħsieb

imwassalminnsaċerdotmill-Parroċċa.7.00pm Żjara u messaġġ fil-Każin Tal-Partit Laburista

minn Patri Gwardjan Joseph Xerri OFM Konv.flimkienma’JosephRefalo.

18

MARZU '16

IS-SIBT 9 T’APRIL 20169.30am Żjaraumessaġġlir-residentita’St.Dominic’s

Clinic Victoria miċ-Chaplain DjoċesanMons. Ewkaristiko Sultana u L-Presidenttax-XirkaJosephRefalo.

6.30pm Quddiesa mxandra f’xandira diretta fuqTVM 2 mis-Santwarju Ta’ Pinu mmexxijamiċ-Chaplain Djoċesan tax-Xirka Mons.Ewkaristiku Sultana, u konċelebrata minnMons. Arċipriet Jimmy Xerri, iċ-Chaplain Nazzjonali -PatriTonioMalliaMilanesop.Bis-sehem tal-Kor Parrokkjali Jubilate Deommexxi minn Mro. Antoine Theuma ul-parteċipazzjoni tal-membri mill-parroċċatan-Nadur li jinkludi qari, talb tal-fidili uofferti.

8.30pm Quddiesa ċċelebrata minn Mons. RużarBorg bis-sehem tal-Moviment EwkaristikuGħawdxi, u wara adorazzjoni li tintemmb’quddiesaoħraf'nofsillejl.

IL-ĦADD 10 T’APRIL 2016JUM IT-53 KUNGRESS DJOĊESAN TAX-XIRKA8.30am Konċelebrazzjoni fil-Bażilika Parrokkjali

tan-Nadur mmexxija mill-E.T. Mons. IsqofMario Grech Isqof ta’ Għawdex, flimkienmaċ-ChaplainNazzjonaliPatriTonioMalliaMilanesop.uċ-ChaplainDjoċesanMons.Ewkaristiko Sultana, l-Arċipriet Mons.JimmyXerriuL-KapitluuL-KleruParrokkjalibis-sehem tal-Kor Jubilate Deo mmexximinn Mro. Antoine Theuma, li tixxandarf’xandiradirettafuqRadioRTK.

10.30am Quddiesa għaż-Żgħażagħ fil-bażilikaċċelebrata miċ-Chaplain Nazzjonali PatriTonioMalliaMilanesop.

5.00pm Korteo bl-istatwa tar-Ragħaj it-Tajjebakkumpanjat mill-Banda Imnarja Tan-Nadur li jibda’ minn Triq IL-Knisja ma’Triq Pio Cellini għall-Bażilika S. Pietru u S.

Pawl fejn isir l-għeluq tat-53 KUNGRESSDJOĊESANlihuwawkollir-raba’kungresslisarfin-NADUR.

Diskors ta’ merħba mill-Arċipriet MonsJimmyXerri.

Kant mill-Kor tal-Parroċċa “Jubilate Deo”.Tkanta wkoll Christine Camilleri. Kelmtejnmiċ-Chaplains tax-Xirka-PatriTonioMalliaMilanesuMons.EwkaristikoSultana.

Play qasira mit-tfal tal-M.U.S.E.U.M. tan-Nadur.Tqassimtas-santibħalatifkira.

Messaġġmill-E.T.Mons.IsqofMarioGrech,Isqofta’Għawdex.

Tħabbira tal-54 Kungress Djoċesan mill-PresidentDjoċesantax-XirkaJosephRefalo,liserisirfit-30t’April2017,dejjemjekkAllajrid.

6.30pm Għeluq solenni bil-Purċissjoni tas-Santissimu Sagrament fil-Knisja, att ta’riparazzjoni,barkasagramentali.

Kanttal-InnuMalti. IkunImfaħħarl-IsemImqaddest’Alla.

IT-TLIETA 12 T’APRIL 20168.30am GozoCollegeBoys’SecondaryVictoria Form3-power point ippreżentatminnFr.

JosephCurmiflimkienma’żewġżgħażagħ.

L-ERBGĦA 13 T’APRIL 20168.30am GozoCollegeBoys’SecondaryVictoria Form 4:power point ippreżentatminn Fr.

JosephCurmiflimkienma’JosephRefaloużewġżgħażagħ.

...IKUN IMFAĦĦAR ĠESU’ KRISTU... ...DEJJEM IKUN IMFAĦĦAR ...


LUMINARIAMARZU '16

19

M & J GarageQortin Street, Nadur, Gozo. Tel: 2156 2771, Fax: 2156 4997

Mob: 9945 9772 / 9947 9590.for Professional Painting, Colour Matching,Panel Beating, Rust Reapir & Baking Spray

Car Rental

VELLA GARAGESILENCER REPAIRS

TYRE SERVICE

CAR SERVICING

METAL & STAINLESS STEEL WORKS

Hida Street, Nadur, Gozo. Tel: 2155 5245 • Mobile: 9942 5653

CHARLIE MUSCATLaqxa

Wood MasterTriq tax-Xemmiex, Nadur, Gozo.

Tel: 2155 8600

BONELLO ALUMINIUMAll kinds of Aluminium Work

ProPrietor: Peter Bonello

N.B. Qala Road, Work Tel: 2156 4727Nadur, Gozo. Mobile Tel: 9945 3890

I Ç - Ç I M AROOF GARDEN RESTAURANT

Ikel mill-aqwa, atmosfera familjari u prezzijiet li jla˙˙aq mag˙hom kul˙add Tel: 21558407St. Simon Street, Fax: 21556737Xlendi - Gozo - Malta. Mob: 99558407www.starwebmalta.com/cima.htm 99877510

Tel: 7955 8600

20

f’Maranzau l - m a d w a r

onna ilna żmien twilnafu b’din is-safra udakinhar tat-28 ta’Diċembru 2015 ilkollsbaħna ppreparatibiex inqattgħu

ġimgħa fl-ambjent pittoresk tipikutat-Tramuntanatal-Italjakifukollbiexforsinesperjenzawxiħalbasilġgħall-ewwel darba f’ħajjitna. Naturalmentxenibħaldawnftit li xejn insibuhomhawn Malta u għalhekk ma stajniexinkunuiżjedfuqix-xwiekbiexingawduxiħaġadifferenti.

Żgur li l-ewwel li laqat lilkullwieħedu waħdaminnamalli wasalna kienux-xeniimpressjonantita’danir-reġjun–kull fejn tħarestilmaħmededkbarta’ spazji miftuħin, muntanji għoljinunumruta’djar imxerrdin ’lhawnu’l hemm. Imbagħad xi drabi tiltaqa’ma’ xi knisja bil-kampnar ippuntat ugħaddta’djarmibnijinħdejhakifukollxistatwata’Kristumsallabgħall-kennta’ żewġinjamietf’formata’piramidabħala protezzjoni mis-silġ li s-soltu

jaħkemdawn il-postijiet.Qabel, xenibħal dawn konna narawhom bissfir-ritratti u għalhekk tistgħu taħsbukemmkonnanifirħuunieħduritrattimetakonnaniltaqgħumagħhom.

Waraxisigħatta’vjaġġarmill-ajruportta’ Munich għall-Italja ddeċidejna linieqfu f’Vipiteno qabelma ngħaddugħad-dar fejn konna noqogħdu.Vipiteno huwa villaġġ tipiku tat-Tramuntana tal-Italja u f’dawkiż-żmenijiet kien mibdul f’villaġġtal-Milied b’għadd ta’ stalls ħdejn xulxin,ilkollibigħuaffarijietdifferentifosthom dekorazzjonijiet tal-Milied,ħeluuxorbieħortradizzjonaliuankeingwanti u brieret tax-xitwa. Tassewkien hemm atmosfera sabiħa għaxminbarra li kien hemm ħafna nies ilkoll jgħaddu l-awguri tagħhom lilxulxin, il-post kien imżejjen sabiħ umingħajr ma ridna dħalna iktar fl-ispirtutal-Milied.

L-għadaqomna għal kolazzjon tajjebb’veduta mill-isbaħ u mill-ewwel

tlaqnagħalCampo Di Tures.Danhuwawieħed mill-aktar widien pittoreskitar-reġjun u wara li ammirajniehbdejna l-mixja msejħa Sentiero Di San Francesco – mixja popolarima’ diversi, speċjalment għax fihawieħed mistieden jammira l-ħolqient’Alla fi spirtu franġiskan. Aktar tardwaranofsinhar erħejnielha għal fuqil-muntanji fejn tlajna permezz tal-cablecarufejnqattajnal-bqijatal-ħinnammirawl-ammontta’niesli jkunuqedjiskijjaw.

L-Erbgħambagħadmorna fuq l-Alpe Di Siusi li fl-opinjoni tiegħi kienul-isbaħmuntanjiliżornamatuldinis-safra.Kienhemmukollwesgħatkbarta’ ħaxix waqt li t-temp kien bnazziħafna. Għaldaqstant approfittajnamill-okkażjoni u għamilna quddiesaqalbdikin-natura.Waraliqattajnaxiħinta’rilassamenthemm,inżilnabil-cablecar uqagħdnandurufiċ-ċentruta’ Ortisei belt famuża sew għax-xogħolfl-injam.

K

Esperjenza xitwijaMIĊ-ĊENTRU

TAŻ-ŻGĦAŻAGĦTAŻ-ŻGĦAŻAGĦTAŻ-ŻGĦAŻAGĦTAŻ-ŻGĦAŻAGĦ

Brittany Attard

21

Lejliet l-Ewwel tas-Sena kienetġurnata twila għalina iżda mimlijab’attivitajiet, filgħodu żorna Lago Di Braies. Wara nofsinhar kien imiss linattendupreżentazzjoni bid-dwal fil-beltta’Bressanone.Din il-light show imsejħa Il Sogno Di Soliman kienet tirrakkonta leġġenda partikolarita’ dak il-post dwar iljunfant li kienjismu Soliman u l-effetti differentili bdew jinħolqu permezz tad-dawlfuq il-faċċata tal-bini kienu tassewimpressjonanti. Imbagħad tlaqnalejn il-katidral ta’ Bressanone biexniċċelebraw l-aħħar quddiesa tal-2015 man-nies tal-post. Xħin bedajsiril-ħingħalnofsillejlwaraiklatajbaħriġna fil-pjazza fejn kien hemm il-mużikau l-bqija tan-nies iżda l-isbaħmument ta’ din il-ġurnata kien bladubju l-countdown għas-sena l-ġdidagħax kulħaddbeda jawgura lil xulxinl-isbaħxewqatqalbil-murtalilikienuqedjisparaw.Imbagħadtgħidxkemmżfinna u ċċelebrajna mal-mużika. Tassewspiċċajnal-2015bl-aħjarmodlistajna.

L-2016bdejniehabl-isbaħmodukoll.Dan għaliex iċċelebrajna quddiesafil-miftuħ ħdejn id-dar fejn konnanoqogħdu u wara morna Kronplatz.Dan huwa post fuq il-muntanjimagħrufgħall-qanpienakbiralihemmfuqu msejħa Concordia 2000. Ilkollkonnaħerqanabiexnisimgħuhauhekk

għamilnafilwaqtlikonnaqegħdinfuqdakil-postgħolinammirawis-sbuħijatal-veduta mad-dawra kollha. Stajnanarawis-sħabkważikważijmissumal-qċaċettal-muntanjitantkemmkonnafl-għoli. Wara nofsinhar iddeċidejnalimmorrunduruġovillaġġtal-MiliedtipikumsejjaħMercatino Brunico, fejnkien hemm ħafna stalls ħdejn xulxin ibigħu dekorazzjonijiet tal-Milied uankedeżertitajbin.

It-tieni jum tal-2016 bdejniehb’sagħtejn ta’ vjaġġar bil-vannsakemm qsamna l-fruntiera mit-Tramuntana tal-Italja għan-Nofsinhartal-Awstrija biex inżuru l-mużew ta’Swarovski – ditta magħrufa għall-ġojjellerija speċjali li tipproduċi.Imbagħadwaranofsinharerħejnielhagħall-belt popolari ta’ Innsbruck.Kienu ħafna dawk li qaluli bil-ġmiellifihadin il-beltudan ikkonfermajtumalli wasalna. Il-ħaġa li tagħmel dinil-belt daqstant differenti huwa l-fattli hija belt kummerċjali u turistikaiżdamdawra kollha bil-muntanji. Fil-fatt kull fejn tħares dejjem tilmaħ ximuntanjatitperreċfid-distanza.

L-għada qomna lkoll eċitati u lestigħal ġurnata mimlija avventuri għaxkonnaħanispiċċawdinis-safrab’jumf’Gardaland.Danhuwapark b’ħafnarides differentilijirrikjeduadrenalinaqawwija u b’attivitajiet oħra ta’

divertiment. Fl-aħħar kellna ankeċ-ċans naraw xow imtella’ mill-istafftal-park stessbit-tematal-Milied.

Naturalmentkullbidugħandut-tmiemtiegħu. Ta’ din is-safra kien nhar l-4ta’Jannar2016metakmienifilgħoduppakjajna l-bagalji kollha ġol-vann,sellimna x-xeni li għexna ġo fihomgħaldikl-aħħarġimgħaubdejnavjaġġtwil ieħor għall-ajruport ta’ Munich.Iżdadakinharfilgħodukellnasorpriżażgħiragħaxmalliħriġnabarraf’dawkis-sigħat bikrin tal-ġurnata nzertajnas-silġnieżelugħalhekkstajnangħiduliqtajnaxewqitna.

Milli qrajtu żgur li ndunajtu kemm din is-safra xitwija kienet esperjenzasabiħa għalina l-membri taċ-Ċentrutaż-Żgħażagħ. Kienet esperjenza fejnsirna nafu aktar lil xulxin, dħakna uddevertejna flimkien u prattikamentkbirna fl-għaqda ta’ bejnietna. Barradan, għalkemm forsi ma konniexkonxji tagħha, żgur li qrobna wkolllejnAlla għax kull xena li konna qednaraw quddiemna kienet iġġiegħlnanirrealizzaw li Alla veru Hu kbir.Fl-aħħar nett, bħala membri tan-NTYC nirringrazzjaw lit-tliet leadersli kienumagħna – Fr Joseph,Noel us-Seminarista Andrew – li tant ħadu ħsiebna u għenu biex din is-safratassewtkunsuċċess.

22

MARZU '16

Parroċċa Missjunarja

Mons. Salv Grima

Fit-2ta’ Frarġietfitmiemhas-Senatal-ĦajjaKkonsagratamnedijamill-PapaFranġisku,waqtli ntemmet ukoll fuq din l-art, f’Diċembruli għadda, il-ħajja ta’ tnejn minn ħutna, Sr.

Petronia Sacco u Sr. Umiliana Meilak, mill-Komunitàtas-SorijietFranġiskanital-Qalbta’Ġesù.

In-nuqqas tagħhom għandu jfakkarna kemm ħafnaoħrajnbħalhommin-Nadurgħarfujwieġbugħas-sejħata’ħajjareliġjużafl-imgħoddi.Għandujgħinnanistaqsuwkoll jekk illum il-familji tagħna għadhomx jagħrfus-sabiħul-kobortas-sejħatal-Mulejujekkfadalxdikil-ġenerożitàmħeġġafil-qalbtaż-żgħażagħuf’oħrajnliminnżmiengħall-ieħorAllajnebbaħhombiexjoffruluħajjithom.

Sr. Petronia Sacco 1927 – 2015Għal ħafna snin hija kienetil-koka, dover li wettqet bl-imħabbaub’karitàmaterna.Persuna ta’ talb, ta’ paċiu dejjem bi tbissima fuqfommha. Meta rtiratminħabba saħħitha kienettħobb tgħaddi ħafna ħinquddiemĠesùfl-Ewkaristijaukliemhakienjixhedlixorbotħafnamill-għejunta’virtujiettal-Fundatriċi, l-Venerabbli

Madre Margherita, li fiż-żmien tagħha kienet il-CasaMadre.

Sr. Umiliana Meilak 1922 – 2015Hija qdiet lill-Kongregazzjonif’diversipostijietfl-Italja,Maltau Għawdex. Mill-1971 sal-1975hijakienetis-Superjuralokali fid-dar tan-Nadur,matul l-aħħar snin tal-ħajjata’ Madre ĠemmaCamilleri,li kienet tgħix hemm. Barramillikienetta’għajnunakbiragħaliha fil-mard tagħha, hijaxorbotħafnamill-ispiritwalitàul-imħabbaliMadreĠemma

kellhagħalĠesùfl-Ewkaristija.

Fikliemil-PapaFranġiskunippruvawnarawil-valurtal-ĦajjaKkonsagrata:

• Fil-limiti, fit-taħbit ta’ kuljum, in-nies ikkonsagratijgħixul-fedeltà,jagħtuxhiedatal-ferħlijgħammarfihom.Il-ferħlijwassalil-faraġta’Alla.

• Ħarsulejnil-faqarbħalasuperamentta’kullxortata’ egoiżmu skont il-Vanġelu li jgħallimna biexnafdawfil-Providenzata’Alla.

• Il-faqarnitgħallmuhmill-umli,mill-foqra,mill-mordauminndawkkollhalijinsabufil-periferijital-ħajja.

• Is-safa hija kariżma prezzjuża li tagħmilna iktarħielsabiexnagħtulilnanfusnalilAllaulill-oħrajnubiexinkunuqribtagħhomb’qalbtenerauħaninabħaldikta’Kristu.

• Jekkjogħġobkom,għixukastità“fekonda”litiġġenerawliedspiritwalifil-Knisja.Il-persunakkonsagratahijaomm,umhuxmaralibaqgħetmażżewġitx!Danil-ferħtal-fekonditàspiritwalijagħtiħajjalill-eżistenzatagħkom.

• Ħarsu lejn l-ubbidjenza bħala smigħ tar-rieda ta’Alla,imqanqlafinamill-Ispirtus-Santuumurijamill-Knisja.

• Il-ħajjakkonsagratahisejħablawaqfienbiexnimxuwaraKristuunkunukonformimiegħu.

Aħna fid-dmir li nibqgħu nitolbu għall-persunikkonsagratimejtinimmab’tamasħiħalihumawkollqed iressqu talb ħerqan quddiem Alla kemmgħall-Komunitàligħexufiħdanhagħaliktarvokazzjonijietfil-Knisja,kifukollgħall-Parroċċatagħna,fejnkellhoml-ewwel trobbija għaqlija, biex illumukoll ma tkunxxħiħa mal-Mulej meta jqanqal sejħat ġodda kollhaħeġġa fis-servizz tiegħu bħala xhieda tal-ħniena ul-ħlewwatiegħumagħnauma’oħrajn.

Grazzi,Mulej,ligħadekissejjaħ.

MILL-ĦAJJA KKONSAGRATA GĦAD-DAR TAL-MULEJŻEWĠ SORIJIET MILL-PARROĊĊA TAGĦNA

LUMINARIAMARZU '16

23

J & J Pet & Plant ShopAll kind of supplements for birds,

cat and dog food, plants, flower arrangement, pets etc.

Racecourse Str., Tel: 2155 9669Nadur, Gozo. Mob: 7905 1043

Ray’s CaTERiNg sERviCECaterer for all occasionsContact: Mr. Ray Vella

“Dawn”Guzè Ellul Mercer Street,Nadur, NDR 104 - Gozo. Tel/Fax: 2155 3543

G.P.FAgiusDeSoldanisStreet,NadurTel:27014491•Mob:99440040

Tie˙u lejn darek iΩjed, iΩda tonfoq inqas.

40, Ta’ Said Street, Nadur, Gozo. Tel/Fax: 2155 8232e-mail: [email protected]

Jawguraw il-festa t-tajba lin-Nadurin kollha

Carmel Mifsud (Il-Pajpoj)

G˙al xog˙ol ta’ bini, ta˙mil, excavations, konkos,

kiri ta’ crane u kumpressur.Flats u Garaxxijiet g˙all-bejg˙

18, Triq San Ìakbu, Nadur. Tel: 21562980 • Mobile: 99422173

L & R Car HireProprietor: Rita Camilleri

Gudja Street, Tel: 2155 3455Ghajnsielem, Fax: 2156 0690Gozo. Mob: 9948 6392

E-mail: [email protected]

BUTTIGIEG MEAT SHOPPjazza Arç. Dun Martin Camilleri

Tel: 2155 3249

Jixtiequ l-Festa t-Tajba lin-Nadurin kollha

MAXOKK BAKERYDelicious Traditional ‘ftira’

cooked in wood oven

21, St. James Street, Tel: 2155 0014Nadur - Gozo. 2156 4746Don’t Miss it!

G˙al aktar dettalji u stima b’xejnÇemplu 2155 3352/2156 2211

jew irrikorru:N.B. TRIQ COCCO PALMERI

NADUR - GÓAWDEX

EÓILSU MILL-QILLA TAX-XEMX

Gozo Verticals, Blinds & Shades

TA’ TONY CAMILLERIFejn issibu varjetà kbira ta’ Blinds u Shades ta’ materjal b˙al Aluminium, Plastic, eçç

G˙al kull xorta ta’ ©wieΩ, groceriesu soft drinks u anke kull prodott tal- biedja,

morru g˙and

JOSEPH CAMILLERICamilleri House, Triq San Blas, Nadur. 2155 6893

L & R Car HireProprietor: Rita Camilleri

Gudja Street, Tel: 2155 3455Ghajnsielem, Fax: 2156 0690Gozo. Mob: 9948 6392

E-mail: [email protected]

BUTTIGIEG MEAT SHOPPjazza Arç. Dun Martin Camilleri

Tel: 2155 3249

Jixtiequ l-Festa t-Tajba lin-Nadurin kollha

MAXOKK BAKERYDelicious Traditional ‘ftira’

cooked in wood oven

21, St. James Street, Tel: 2155 0014Nadur - Gozo. 2156 4746Don’t Miss it!

G˙al aktar dettalji u stima b’xejnÇemplu 2155 3352/2156 2211

jew irrikorru:N.B. TRIQ COCCO PALMERI

NADUR - GÓAWDEX

EÓILSU MILL-QILLA TAX-XEMX

Gozo Verticals, Blinds & Shades

TA’ TONY CAMILLERIFejn issibu varjetà kbira ta’ Blinds u Shades ta’ materjal b˙al Aluminium, Plastic, eçç

G˙al kull xorta ta’ ©wieΩ, groceriesu soft drinks u anke kull prodott tal- biedja,

morru g˙and

JOSEPH CAMILLERICamilleri House, Triq San Blas, Nadur. 2155 6893

HOME INTERIOR DECORATIONSuuu

uuu

uuuuu

u

TA’ KENUNABAR & RESTAURANT

Triq it-Torri ta’ Kenuna, Nadur. Tel: 2156 3566

Jawgura l-Festa t-Tajba lill-Poplu Naduri

HaiR illusioNsU n i s e x H a i r c u t t i n g & c o l o u r

106A, Church Street,Nadur, Gozo. Tel: 2155 2180

Ta’ PulituWe stock a wide range of top quality chocolates, biscuits and cakes. Our speciality is

English, Welsh and local cakes. Why not personalize your celebration cake with a picture of your own choosing printed on rice paper.

Open Wednesday - Sunday from 8.30am - 11.30am

13th December Street, Nadur • Tel: 2156 5556 • 2755 9566 • 7955 9566

Lino C. Camilleri“Lirose Ville”

Piju Cellini Street,Nadur, Gozo.

Tel: 2156 0752Mob: 7956 0752Mob: 7756 0752

Email: [email protected]

Specialize in:

Vertical & RollerBlinds,

Suffit Ceilings,Insect Screens &

Gypsum Partitions.

10% to 33%DISCOUNT

SpEcIAL

FREE HOMEESTIMATES

Anglu.

SNACK BAR&

TAKE-AWAY

13th December Street,Nadur, Gozo.

Tel: 2755 3765

Opening Hours:10.00 am – 2.00 pm5.00 pm – onwards

24

MARZU '16

Angelo Xuereb

b'xi tagħlim ta’ Dun Mikiel Attard

RIFLESSJONI FUQ

Spiritwalità

Il-misteru tal-Għid ifisser li Ġesù għadda mit-tbatijau l-glorja. Il-Knisja tiċċelebra dan il-misteru b’modspeċjalifil-ĠimgħaMqaddsalitibdaminnĦaddil-Palmussibil-qofoltagħhafil-Għidil-Kbir.

L-Ewkaristija – Ħamis Ix-XirkaIl-Knisja tiċċelebra t-twaqqif tal-Ewkaristija f’Ħamis Ix-Xirkafilgħaxija.Qabelma’margħall-passjoniSidnaĠesùKristu waqqaf is-sagrament tal-Ewkaristija. Ma għażilxħaġarprezzjuż,jewdehebbiexisiruġismuudemmuiżdagħażell-ikelbażikutal-popluLhudijiġifieril-ħobżul-inbid.Il-qaddej ta’ Alla Dun Mikiel Attard kien iħobb jgħid li“L-Ewkaristija hija frott tal-art u xogħol il-bniedem.”Danifisserlihemmrabtaqawwijabejnl-Ewkaristijaul-ħidmatagħna l-bnedmin. It-taħbit li nitħabtu f’din id-dinjagħandujkunmagħqudma’Kristu.MingħajrKristuħajjitnajkunjonqoshaxiħaġakifjgħidilnahuwastess:“Jienl-alfaul-omega,l-ewwelul-aħħar,il-biduut-tmiem”(Apok22,13). Jekk ninqatgħu minn ma’ Kristu mmutu spiritwalment.GħalhekkĠesùħallielna l-Ewkaristijafostnabiexnitrejqubiha.Dan ifisser li għandnanagħmlukulmanistgħubiexnirċievut-tqarbinta’spiss.Kullmetankununistgħu,insibuftittal-ħinbiexnadurawlilĠesùfl-Ewkaristija.Ufuqkolloxngħixu l-Ewkaristija billi nwasslu lil Kristu fuq il-postijiettax-xogħol,fil-familja,fil-postijietta’divertimentukullfejninkunu.

Il-Qawwa tas-sagrifiċċju – Il-Ġimgħa l-KbiraDun Mikiel Attard kien iħobb jgħid: “There is no redemption without blood” jiġifieri ma hemmx fidwamingħajrsagrifiċċju.Danifisserlikullmetarridunagħmluxi ħaġa tajba rridu nbatu. Meta nagħmlu hekk inkunuqegħdinnimxu fuq il-passi ta’Ġesù li għaddamit-tbatijagħall-glorja.

Jekk noqogħdu nimmeditaw ftit naraw li Kristu bataverament fil-passjoni: biż-żufjett, bis-swat, bit-telf ta’demm, bil-kuruna tax-xewk, bil-ġarr tas-salib mingħandPilatu sal-Kalvarju, bl-imsiemer li nifdulu jdejh u saqajh,ubit-tgħajjirlikienġejmill-għedewwatiegħu.Ġesù bata b’imħabbakbirafil-passjonikull xorta ta’ tbatija iżdama

ħariġxtelliefgħaxbihahuwaħabbibnama’Alla.Infattikullgrazzjalinirċievuhijafrottil-fidwata’Kristu.

Verulimetanagħmluxiħaġatajbaserinbatuiżdankununissieħbu ma’ Kristu li għadda mit-tbatija għall-glorja.Inbatumetanaħfruiżdawaransibul-paċital-qalb;inbatumetaniċħdulilnanfusnaiżdawaranesperjenzawhenaliAllawaħdubissjafjagħti.DunMikielAttardta’spisskienitennibiexinsallbul-egoiżmutagħnabiexinsibul-paċi.

Qegħdinfis-senatal-Ġublewtal-Ħniena.Il-PapaFranġiskuqiegħed jistedinna biex niskopru aktar l-imħabba ul-ħnienaliAllagħandugħalinaiżdafl-istessħinnuruhamal-oħrajnpermezztal-oprital-ħniena.Tkunxiħaġablasensjekknippretendu liAlla juriħnienamagħna iżdafl-istesswaqtmanuruxħnienamal-proxxmutagħnalinarawh.Fl-Iskritturastessinsibu:“Minjgħidlihufid-dawlujobgħodlilħuhgħadufid-dlam.Miniħobblilħuhqiegħedfid-dawl,um’hemml-ebdatfixkilgħalih”(Ġw2,9).

Metangħinulill-proxxmutagħnanistgħunħossunaskomdiiżda niftakru limingħajr tbatijama jsir xejn. Il-valur tas-sagrifiċċjunistgħunarawhb’modnaturali.L-istudent iridjagħmel sagrifiċċju biex jistudja ħalli jgħaddi mill-eżami,il-ħaddiema jridu jagħmlu sagrifiċċju biex imorru għax-xogħol, u ġieli anki narawmin jagħmel sagrifiċċju għad-delizzjutiegħu.

Xorta waħda rridu nbatuMa rridux nieħdu l-impressjoni li jekk ma nagħmluxsagrifiċċjuf’ħajjitnaserinsibul-paċi.Insiruegoisti,infittxul-interessi tagħna, nitlewmu aktarma’ ħaddieħor u floknagħmlu l-ħajja ta’ madwarna aħjar inkunu ta’ salibgħalihom.DunMikielAttard ifisserdin ir-realtàpermezztal-espressjoni“It’s costly either way”jiġifierikullkiftridtbati.

Jekk tkun bil-għaqal u timxi wara Kristu trid tbati.L-Imgħallemtagħnastessjgħidilna:“Jekkxiħaddiridjimxiwarajja, jiċħad lilu nnifsu, jerfa’ salibu u jimxi warajja,għax kull min irid jeħles ħajtu jitlifha; u kull min jitlefħajtuminħabbafijajerġa’jsibha”(Mt16,24-25).Iżdajekkwieħed iwarrab is-sagrifiċċji u jgħix kif jogħġbu skont il-

IL-MISTERU TAL-GĦID

LUMINARIAMARZU '16

25

Spiritwalità

kapriċċitiegħużgurmhuxserisibil-paċiiżdal-inkwiet.

Dun Mikiel Attard kien ikompli jfisser din ir-realtà bl-espressjoni:“jew mal-għuda ta’ Kristu jew mal-għuda ta’ Ġuda”.Huwariedifisserlimetawieħedjgħixħajjamhuxskontl-ispirtuta’Kristu,jewagħarta’vizzju,mhuxserisibil-paċiiżdajkollujbatixortaoħra.Ibatimill-bluhattiegħu.Fuq kollox, mill-esperjenza naraw li l-mard, l-inkwiet ut-tbatijajiġufuqkulħadd.Jiġufuql-għarefudawkli jafuanqasminnu,jiġufuql-għonjaudawkligħandhomanqasjewftit...fiftitkliemkulħaddikollujgħaddimit-tbatija.

Huwa l-modta’kif serniffaċċjaw it-tbatija li ser jagħmeldifferenza. Bħala nsara rridu niffaċċjawha kif Kristumargħall-passjoni.Maqagħadxiwaħħalfl-għiratal-għedewwatiegħu u tax-xitan iżda ħadha minn idejn Alla. Anki

l-bniedemtajjebquddiem il-misteru tat-tbatijaxikultantjaqta’ qalbu u jibqa’ mingħajr risposta l-għala qiegħedibati.Iżdafit-tbatijagħandnanħarsulejnKristu.Wara t-tbatija hemm il-glorja – Il-Għid il-KbirIt-tbatija ma nistgħux nifhmuha iżda quddiem Allagħandha valur kbir kif jgħidilna San Ġorġ Preca. KiekukienetmingħajrvalurkiekuKristumakienxserimurgħall-passjonibil-qalbujeħodhamingħandAlla.

Min jimxiwara Kristu fit-tbatija jkun jimxiwara persunarebbieħa. It-traġedja tal-Ġimgħa l-Kbira nbidlet fil-glorjameta Sidna Ġesù Kristu qam mill-imwiet. U jekk nimxuwaraKristuf’dinid-dinjaserinsibul-paċital-qalbkifukollinqumuma’Kristufl-aħħar jum.Danhuwa l-misterutal-Għidf’ħajjitna.

Illumngħixuf’kultura immedjatista, f’relazzjonijietħafnadrabifluwidi. Is-soċjologuZygmuntBaumanjgħid lisirnabnedminlikwidi,kelmalibihafostl-oħrajniridjgħidliaħnainstabbliunaċċettawir-relattiviżmu.F’kull jumli jgħaddinħabbtuwiċċnama’għexierenta’niesimmalimanżommumagħhomebdarabtietta’kordjalitàuħbiberija.Naħdmuma’persunifuq ix-xogħol immaliqattmanafdawkelmamagħhom. Ma nafux il-weġgħat li għandhom u lanqasdak li jġibilhom ferħfil-ħajja tagħhom. Inżommukuntattsuperfiċjalima’ ħafna nies. Kif ngħidu aħna l-Għawdxin,relazzjonijietta’“bonġuubonasira”.

Huwa minnu li mhux kulħadd jista’ jkun ħabib tal-qalbtagħna.Min-naħal-oħrahuwaminnuwkolllir-regolital-konvivenzajitolbulinkunulestilinurusimpatijaunagħtuħinugratitudnilill-oħrajn.

Ngħixuf’epokafejnngħadduminnħafna“imħabbiet”,blamanagħmluesperjenzata’mħabbavera.Għandnaħafnasuperfiċjalitàuftitgħanainterjuri.Għandnaħafnaħbiebvirtwaliuftitħbiebveri.Biexnidħluf’relazzjonijiettassewprofondiulijżommusħiħlildaklijkun,nissuġġerixxidanliġej:•Aħlil-ħinmal-persuni.In-nieshumal-ikbarinvestimentli nistgħu nagħmlu. Dawk li jgħaddu ħin mal-oħrajnjakkwistawkwalitàfil-ħajja.• Tkunx bniedemmagħluq għax tibża’ li jagħmluhielek.Hemm bosta persuni li jgħaddu minn esperjenza qarsau mbagħad ma jagħtu ċans lil ħadd li jidħol fil-ħajjatagħhom.Nitgħallmu l-arti li naċċettaw lil dak li jkun kif

inhu.Naturalmentmagħandekx tħalli lilmin jidħaqbik.Immalanqasgħandektgħaddiħajtekmatafdalilħadd.

• Tbissem: tinsiex li l-problemi tiegħek huma tiegħekimma l-wiċċtiegħekhuwa tal-oħrajn. It-tbissimatiegħekgħandhaqawwalitwaqqa’l-ħitanlijifirdul-bnedmin.• Tkunx imfexfex quddiem persuna li qed titkellemmagħha.Agħtihal-ħinkollutiegħek.Isma’tassewdaklitridtgħidlek. Fil-psikoloġija jgħidulek li trid tidħol f’empatijama’persunaoħra.• Tgħallem għid grazzi lil dak li jkun. Irringrazzja b’modspeċjalilildawklijafdawkelmamiegħek.Utkunxdaqshekk“rediffusion”litmurixxandarkullmajkunqallekxiħadd.•Agħtil-ewwelpassbiextersaq lejnxiħadd.Metatkunse tidħol fit-timidezza u ma tafx kif se tibda djalogu,l-ewwelibdabillitagħtiidekb’sinjalta’ħbiberijalilxiħadd.Ħareslejndaklijkunb’attenzjoniumingħajrattitudnita’ċensura. Il-ħajja hija qasira wisq biex tgħix fl-anonimatu f’iżolament. Il-feriti fejjaqhom fil-kuntatt ma’ persunioħrajn.

Fil-persunaliAllajitfa’fil-mogħdijatiegħektista’tkundakil-balzmueżistenzjaliliAllajafligħandekbżonn.

Mahemmxejnaħjarmillifid-dinjatipprovatgħixta’verubniedemmal-oħrajn.

(Traduzzjoni għall-Malti mill-Portugiż. L-artiklu deher fir-rivista FAROL, publikata mill-parroċċa fejn hemm il-missjunarju Għawdxi Mons. Joseph Agius)

Bonġu u Bonasira!

26

MARZU '16

Dun Piet Sammut

Spiritwalità

F’nofsil-ĠimgħaMqaddsa,il-liturġijatippreżentalnaepisodju ta’ niket: ir-rakkont tat-tradiment ta’Ġuda, li mar għand il-kapijiet tas-Sinedriju biexjiddiskutimagħhomkemmjagħtuh,jekkjagħtihom

lil Ġesù f’idejhom, u huma tawh tletin biċċa tal-fidda(Mt.26,14-15).

Dan l-att drammatiku jimmarka l-bidu tal-Passjoni ta’Kristu,mixjadolorużaliHujagħżelb’libertàassoluta.DanjgħiduċarHustess“Jienanagħtiħajti.Ħaddmajeħodhieli,iżdajiennagħtihaminnrajja.Għandisetgħalinagħtiha,ugħandis-setgħalinerġa’neħodha”(Ġw.10.17-18).

Fi kliem ieħor, Ġesù bata u miet għax ried Hu, frottl-imħabba.Mhux bi żball jew kumbinazzjoni jew inkellariżultat taċ-ċirkustanzi tal-istorjautal-kors taż-żmien jewkontrar-riedaTiegħu.Jekkxiħaddjgħidhekkikunqediġibfix-xejn l-Evanġelju, ikun qed ineħħi r-ruħ tal-Evanġelju.Għaxl-Evanġeljumhuxejnaktarmill-aħbarit-tajbata’AllafiKristuĠesù.Il-Bibbjakollhaanzihijal-aħbartal-imħabbainkomprensibbli ta’ Alla lejn il-bniedem. Kieku klieml-Iskritturakellujieħur-ruħujitkellem,l-għajtakienettkunwaħda: Alla Jħobbok! Infatti l-Iben ta’ Alla jidher fuq is-salibbħalabniedemmegħlub:ibati,ittradut,iddisprezzatu fl-aħħar imut. ImmaĠesù jippermetti li l-ħażen jiħraxkontraTiegħuujieħdufuqubiexjirbħu.Il-Passjonitiegħumhijiexinċident;il-mewttiegħukienetmiktuba.Danhuwamisterukbirta’Alla:“Allahekkħabblid-dinjalitalilIbnul-waħdieni” (Ġw.3,16).Din hijamħabba limatfittix lilhannifisha imma tagħti biss: “U hawn qiegħda l-imħabba,mhux għax aħna ħabbejna lil Alla imma għax ħabbnaHu u tana lil IBNU l-Waħdieni biex ikun ta’ tpattija għal

dnubietna(1Ġw.4;10-19).Hekkhux’jiktebSanPietrufl-ewwelIttratiegħu:“Kunuafuli intomkontumifdijamill-ħajja tagħkomfiergħa li ħadtumingħandmissirijietkom,mhuxb’xiħaġalitintemm,bħalmahil-fiddajewid-deheb,imma bid-Demm għażiż ta’ Kristu, li kien bħal ħaruf blagħajbublatebgħa”(1Piet1,18-19). B’dan it-tradiment tibda dik it-triq tal-umiljazzjoni ta’Ġesù.Bħallikiekukienfis-suq: “dan il-bniedem jiswa jewqed jinbieh tletin munita tal-fidda”, “U Ġuda l-Iskarjotadaklibiegħu”(Mk.3,19).Ġesùmexadinit-triqsal-aħħarnett.Ġesùjilħaql-umiljazzjonisħiħabil-mewttiegħufuqis-salib. It-tislib kienet il-kundanna tal-mewt tar-Rumanili kienu qegħdin jaħkmu fil-Palestina fi żmien Kristu.Din kienet mewt mill-iktar krudila u umiljanti u kienetriservata għall-ilsiera u l-kriminali. Ġesù kien ikkunsidratbħalaprofeta,immamietbħalakriminal.Billit-tislibkienikkunsidrat bħala l-kundanna l-aktar infami tal-bniedem,il-liġi Rumana kienet tipprojbixxi li jiġi msallab ċittadinRuman.Fil-fatt,SanPawl,bħalaċittadinRuman,maġieximsallab fil-martirju tiegħu. It-tislib ta’ Ġesù seħħmatull-għaxar snin tal-ħakma ta’ Pilatu (26-36 A.D.). Kienl-ImperaturKostantinulineħħadinil-prattikafis-sena337W.K. L-ikkundannat kien iġorr it-traversa l-mimduda tas-salib,jiġifieril-għudaorizzontali,lejnil-posttat-tislib.Dinkienettiżenmadwar70kgutwilametruunofs.L-għudavertikali(aktarxtaż-żebbuġ)kienettkundiġàmwaħħlafil-post.Is-salibkollukemmhukienjiżenmadwar135kg.L-imsiemerkienu jkunu tal-ħadid u twal seba’ pulzieri jew 18 cm.L-ikkundannatkienjiġimsammarmhuxfil-palatal-idiżdafil-polz:danbiexmetajkunimdendelmas-salibl-idejnma

Mill-umiljazzjoni ta’ Kristu MsallabGĦALL-GLORJA

TAL-QAWMIEN

LUMINARIAMARZU '16

27

Spiritwalità

jiċċartux. Is-saqajn kienu jiġu msammra jew b’musmarwieħed,billisieqminnhomkienettitpoġġafuql-oħra,jewpermezz ta’ żewġ imsiemer, billi s-saqajn jiġumsammraseparatament.Ġesùtantkienbatutfil-Passjoni,liwaqtil-vjaġġlejnil-KalvarjuġiemgħejjunminnXmunminnĊirenebiexjerfagħlus-salibkifnarawfl-Evanġeljuta’SanMattew(27:32)uf’SanMark(15-21).Aktarx it-triqgħall-Kalvarjukienet madwar kilometru. Din kienet mixja ta’ kastig uta’umiljazzjoni. Fuqkollox follamdaqqsa ta’nies kienetissegwidinil-kruċifissjoni. Il-post fejn ġie msallab Sidna Ġesù Kristu kien jissejjaħ“Il-Qorriegħa’’ bil-Lhudi “Golgota”; aħna nafuh bħala“l-Kalvarju”.Kienjissejjaħhekkaktarxminħabbal-għamlatal-art. Din kienet daqsxejn ta’ għolja barra l-ħitan ta’Ġerusalemm. F’Wieħedmid-diskorsitiegħu,l-PapaFranġiskujgħidhekk:“Meta kollox jidher mitluf, meta ma jibqa’ ħadd ‘Għaxhemm miktub, Nidrob ir-ragħaj, u n-nagħaġ tal-merħlajitferrxu’ (Mt.26,31), dak hu l-mument tal-intervent ta’Alla bis-setgħa tar-Resurrezzjoni. Il-qawmienmill-imwietta’Ġesumhuwiex it-tmiem feliċi ta’ ħrafa sabiħa, immal-interventta’AllaMissier”. Għal San Ġwann l-Evanġelista, il-mument ta’ Kristu fuqis-salibhul-ikbarsinjaltal-glorjat’Allagħaxis-salibmhuxtmiemta’kolloximmarebħaubiduta’qawmienġdid.

GħalSanĠorġPrecaĠesùMsallabhuwa‘Il-Ktiebil-Kbir’.Daklihu“skandlugħal-Lhudubluhagħall-pagani”,għan-nisranihuwal-ikbarsorsta’tagħlim,jewfikliemSanPawl“il-qawwat’Allaul-għerfta’Alla”(1Kor1;23-24).

Ukif jista’KristuMsallabma jkunx il-Ktieb il-Kbir tagħnal-Insara:• Meta bl-ubbidjenza tiegħu – sal-mewt, u sal-mewt

fuqis-Salib–urienab’liemadeterminazzjonikienlestipoġġifis-seħħil-pjanta’Alla.

• Metabl-ikbar imħabba– liwieħed jagħtiħajtugħall-ħbiebu – wriena liema prezz kien lest iħallas għall-fidwatagħna.

• Metabilli xejjen lilunnifsuuħas-sura ta’ lsir,urienax’jiġifieritaqdimingħajrmatistennaxejnlura.

• Metabillitanakolloxumażammxejngħalih,urienaxitfisseril-ġenerożità.

• Metaminkejjadakkollu li ġarrabwaqt li kien f’idejndawklisallbuh,għażellijaħfrilhomxortawaħda.

Quddiemdanl-eżempju,n-Nisraniuaktaril-membrutal-KnisjaKattolika,ma jistax jibqa’passiv.Ma jistax jgħix il-ħajjataż-żagħżugħgħaniu jikkuntentabil-minimu.Kristufuq is-Salib, jeħtieġ li jqanqal fina sens ta’ inizjattiva,biex permezz tat-talenti u l-kwalitajiet sbieħ li għandnanimpenjawruħnaf’ħidmafavurdawkta’madwarna.

Ir-Rebħa ta’ Kristu fuq il-mewtL-aħbartal-qawmienminnbejnl-imwietta’Kristufit-tieletjummill-qabaranke tal-ġisemtiegħukienetaħbarunikaupartikulari.Fl-EvanġeljinarawlilLazzru,lit-tiflata’Ġajruulit-tifeltal-armlata’Najmkollhajiġumqajmamill-mewtminnKristuu jerġgħu jirritornawgħall-eżistenzanormaliumana, imma jibqgħu suġġetti għall-mewt. Imma Ġesùmhuxhekk;Ġesùmabaqaxsuġġettgħall-mewt!Il-mewtmakellhiexissaltanaktarfuqu!

Fl-Eżortazzjoni Appostolika “Evangelii Gaudium” (24 ta’Novembru 2013) il-kliem tal-Papa Franġisku jagħmlilnaħafna kuraġġ meta, b’konvinzjoni ħajja, huwa jgħid li“l-Qawmien ta’ Ġesù mhux ġrajja tal-imgħoddi”. Anke llumaħnagħadnangawduminndikil-ġrajjastraordinarjalitittraxxendiż-żmienu l-ispazjuġeografiku:“Il-qawmientiegħumhuxħaġatal-imgħoddi;fihhemmqawwata’ħajjali daħlet u xterrdet fid-dinja. Fejn donnu kollox mejjet,jerġgħujispuntawminnkullimkienir-rimjiettal-qawmien.Hiqawwalim’hemmxbħalha”(n.276)Dankollujfisser,kifikompli jgħallimna Papa Franġisku, li nibqgħu konvinti li“Hutassewiħobbna,liHuħaj,ligħandul-ħilajidħolb’modmisterjuż fil-ħajja tagħna, li ma jitlaqniex weħidna … ligħadumiexirebbieħfl-istorjaflimkienma’dawklihumamiegħumsejħinumagħżulinufidili”(n.278).

F’diskors li l-Papa Franġisku għamel nhar il-31 ta’Marzu2013 fost affarijiet oħra qal hekk: “Ġesù rxoxta! Għalikhemm it-tama!M’għadekx aktar taħt il-ħakma tad-dnubutal-ħażin.Rebħetl-imħabba!Rebħetil-ħniena!Il-ħnienata’Alladejjemtirbaħ!XitfisserliĠesùqammill-imwiet?Tfisser li l-imħabba ta’ Alla hija aqwamill-ħażen umill-mewt stess, tfisser li l-imħabba ta’ Alla tista’ tibdlilnaħajjitna, u twarrad dawk l-oqsma ta’ deżert li hemm fiqlubna”.

28

MARZU '16

Dennis MifsudGħaliexERBGĦIN JUM?

Hija s-sejħa ta` kull wieħed u waħda minna liniskopru l-kapaċità li hemm ġewwa fina, dik linirrelataw ma` Alla. Mhux kulħadd jasal mill-istess triqgħaldin l-iskoperta,anzi!SanTumas

d`Aquino (1225-1274) jistqarr li l-iqsar żewġ toroq ul-aktartnejnżgurihuma(1)in-naturau(2)ir-Rivelazzjoni.Permezz tal-konoxxenza tan-natura u l-ħarsien tagħha,aħnanistgħuniskoprulilAllabħalal-Krejatur.Bisshemmveritajietoħrajnlin-naturamatistaxtwassalnagħalihomuhawnhekktidħolil-ħtieġaindispensabblitar-RivelazzjoniċioèdakliAllaqalilnafl-IskritturaMqaddsa,daklitgħallemil-Knisjafit-Tradizzjonil-aktarqaddisatagħhaudaklijkomplijwasslilnal-Maġisteruminnżmiengħalżmien.Permezzta`dawnit-tlietkolonni li fuqhomhijamibnija l-Fidi tagħna,aħna naslu għall-konsapevolezza li Alla “hekk ħabb lid-dinjalibagħatlilIbnu’lwaħdienibiexkullminjemmenfihmajintilifx,iżdajkollul-ħajjata`dejjem”(Ġw.3:16).Mela,jekkAllarrelatamagħnal-bnedminb`moddaqshekkdirettupersonali,aħnawkollgħandnanirrelatawmiegħumhuxbissgħaliexaħnagħandnal-abilitàlinagħmludan,immagħaliex aħna misjuqin mill-imħabba ta` Alla li għandhatintraddlurabissbl-imħabba!

Ommnal-Knisja,darbafis-senamatulir-RandanImqaddes,tagħtina erbgħin jum intensivi li jwassluna għall-ikbarfestafil-kalendarjuliturġiku,diktal-Qawmienmill-imwiettas-Salvaturtagħna.Għaliexerbgħinjum?Fit-Testmentil-Qadim insibu bosta referenzi għan-numru erbgħin. Danin-numruta`ġranet ifakkarnafiż-żmienta`preparazzjonili Alla jagħti lill-bniedem (jew lill-poplu tiegħu) qabel xiavveniment ta` portata kbira. Però mal-preparazzjoniu l-prova, Alla jagħti l-kastig jekk kemm-il darba jara lil-bniedem(jewil-poplu)maapprofittaxminndakiż-żmienstipulat.Erbgħin jumuerbgħin lejldametnieżlax-xitafiżmienNoe`(araĠen.7:4),il-popluLhudidamerbgħinsenajiġġerra fid-deżert (ara Dewt.34:7), f`żewġ okkażjonijietseparatiMosèdamerbgħin jum fuq il-muntanja ta`Alla(araEż.24:18uEż.34:28),ir-ReDavidsaltangħalerbgħinsena fuq Iżrael (ara 2 Sam. 5:4 u 1 Re 2:11), Alla jagħtierbgħin jum lilNinivehbiextikkonverti (araĠona3:4)ubosta rakkonti oħrajn li jagħmlu referenza għan-numruerbgħin. Fit-Testment il-Ġdid ukoll insibu referenzi għaldan in-numru.Ġesùsamgħalerbgħin jum(araMt.4:2),Ġesù kien ittentat għal erbgħin jum (ara Lq. 4:2 u Mk.1:13) u Ġesù tela` s-sema erbgħin jumwara l-qawmien

mill-imwiet(araAtti1:3).Fuqnotastorika,kienukollwaraerbgħin sena liĠesùħabbar id-distruzzjoni tat-Tempjuuta`Ġerusalemm,lidinseħħettassewfis-sena70W.K.!

Aħna nemmnu f’Alla limhux biss jirrelatamal-bniedem,immawkoll jedukah. Alla joffri li jagħmelmagħna f’kullżmien l-istess kif għamel mal-Lhud meta kienu fid-deżert għal erbgħin sena. Naqraw fid-Dewterenomju,“F’art imwarrbamar isibu, f’deżertta’għajjatwaħxi.Darmiegħu u ħa ħsiebu; ħarsu bħall-mimmi ta’ għajnejh.Bħalmal-ajkla l-bejtattajjar,utittajjarfuquliedha,tiftaħġwenħajha u ttellagħhom, u ġġorrhom fuq ġwenħajha,hekk il-Mulej mexxiehom waħdu, u ebda alla ieħor makien miegħu” (Dewt. 32:10-12). Ma’ din, fl-istess Ktiebtad-Dewterenomjugħandnat-tixbihasabiħafejnid-deżerthumqabbelma’postta’kura,ma’sptar,fejnAllajikkurabiexifejjaqlilnalkoll.DanhuAllalir-Randanta’kullsenajippreżentalna: huAlla li jirrelatamagħna, jimximagħnabiex jedukana u jiffurmana. Alla li jagħmel lilu nnifsupreżenti fiċ-ċirkustanzi l-iktar konkreti li ngħixu fihom,anke jekk dawn ikunu ħżiena jew ta’ tbatija. Huwa Allali jieqafma’kullpersunau jimximagħhabil-passtagħhahekk li gradwalment, pass wara l-ieħor, hija tkun tista’toħroġmid-deżert tal-ħajja: “Bħal ragħaj jirgħa l-merħlatiegħu;bidriegħujiġma’l-ħrief,ufiħdanujerfagħhomun-nagħaġireddgħujmexxihombil-modil-mod”(Iż.40:11).Alla jmexxina biex insiru bnedmin sħaħ, mifruda mid-dnubumarbutamar-riedatiegħu.L-ewweluqabelkolloxHujkellemlill-qalbtal-bniedem. Isibnaproprjufejnaħnanħossul-vojt,fejnaħnamweġġgħa,fejnaħnamifnijamid-dubji.Imissnabiexifejjaqnaproprjufejnaħnakonfużi,fejnaħnal-iktardgħajfaquddiemvizzjibħalmahumad-droga,ix-xorbul-logħob,libil-modil-modineżżgħunaminnkulldinjitàumana.

Setaħlihomdawnl-erbgħinjumta`preparazzjoniuprova?Nisperalile,anzi!Tħarreġfl-Iskolata`Kristulimhijaxejnħlief il-KelmaMqaddsatiegħu. Fihaniltaqgħumhuxbissma’ kliem imnebbaħ minn Alla, imma wkoll ġrajjiet uesperjenzi li juru kif Alla tkellem mal-bnedmin fl-istorjatal-bnedmin.Hemmhekkhemmid-djalogutas-salvazzjonili seħħ fl-istorja bejn Alla u l-bniedem, li laħaq il-miljatiegħufil-persunaufil-ħajjata’ĠesùKristu,lisarbniedembiex jifdina bil-mewt u l-qawmien tiegħu. Biex iħareslill-bniedem, Alla xtrana bi prezz għoli (ara 1 Kor. 6:20).Huwa “xejjen lilu nnifsu billi ħa n-natura ta’ lsir…ċekken

Spiritwalità

LUMINARIAMARZU '16

29

Spiritwalità

lilu nnifsu billi obda sal-mewt, anzi sal-mewt tas-salib”(Fil. 2:7-8). L-edukazzjoni vera fil-fidi u l-pass biex tibdatirrelatama’Allajista’jseħħbissbl-għarfienaktarprofondtal-Kelmata’Alla.Jeħtieġnagħrful-ħtieġaurġentilil-Kelmata’Alla terġa’ ssibposthafil-qalba tal-familji tagħna, tal-komunitajiet parrokkjali tagħna u fiċ-ċentru tal-għaqdietu l-movimenti li janimaw il-Knisja. Illum irridu nagħrfub’onestàliħafnaħidmiettagħna(kemmpersonaliuankedawk kollettivi) li ma jitilquxmill-Kelma ta’ Alla u li majwassluxgħaliha,humabisssforziinutlilijtaqqluumhuxjgħinul-mixjaedukattivatal-poplutagħnaul-formazzjoniNisranijatagħna.

EjjewnemmnuliAllamajitlobnaxejnjekkmajkunxtahulnaminnqabel: “AħnanħobbugħaxHuħabbna l-ewwel” (1Ġw. 4:19). Diġa rajna li Allamhux indifferenti lejna. Kullwieħeduwaħdaminnaaħnagħall-qalbu, jafnab’isimna,jieħu ħsiebna u jfittixna meta nitilqugħ. Hu jinteressaruħuf’kullwieħeduwaħdaminna;imħabbtumatħalliHxikun indifferenti għal dak li jiġrilna. Imma jiġri li metaaħnanħossunaf’sikkitnaukomdi,żgurninsewlill-oħrajn(ħaġa li Alla l-Missierma jagħmel qatt). Jiġu ġranet fejn ma jinteressawniex il-problemi, it-tbatijiet u l-inġustizzjili jsofru l-bnedmin ħutna.......allura qlubna jaqgħu fl-indifferenza: waqt li jien inħossni relattivament tajjeb ukomdu,ninsalilminhuwabatut. Dinl-attitudniegoistika,ta’ indifferenza, illum għandha firxa mondjali, tant linistgħu nitkellmu dwar globalizzazzjoni tal-indifferenza, kif itenni tant drabi l-Papa Franġisku!Meta aħnab`modpersonaliimmawkollb`modkollettivbħalal-popluta’ Alla nikkonvertugħall-imħabbatiegħu,insibut-tweġibietgħall-mistoqsijietlitgħamlilnal-ħinkollul-istorja. L-indifferenzalejn il-proxxmu u lejn Alla hija tentazzjoni reali għalina.Allura, f’dan ir-Randangħandnabżonnnisimgħu l-għajtatal-ProfetiliAllajibgħatilnaf`kullżmien,lijgħolluleħinhombiex iqajmuna mill-aljenazzjonijiet tagħna. Alla mhux indifferenti lejn id-dinja imma jħobbha tant, li bagħat lilIbnu għas-salvazzjoni ta’ kull bniedem. Fl-Inkarnazzjoni, fil-mewtu l-qawmien tal-Iben waħdieni ta`Alla, jinfetaħdarbagħaldejjem il-biebbejnAllau l-bniedem,bejn is-semaul-art. Ul-Knisjaqishal-idliżżommmiftuħdanil-biebbix-xandirtal-Kelma,biċ-ċelebrazzjonitas-Sagramenti,bix-xhieda tal-fidi li taħdem permezz tal-imħabba (ara Gal. 5:6). Madankollu,id-dinjagħandhat-tendenzalitingħalaqfihanfishautagħlaqdakil-biebliminnuAllajidħolfihaud-dinjatidħolfih.B’hekkl-id,lihil-Knisja,qattm’għandhatissorprendi ruħha meta ssib quddiemha r-rifjut, metatisfa’ mgħaffġa u tinġeraħ. Għalhekk il-poplu ta’ Alla għandubżonn it-tiġdidbiexma jsirx indifferenti/passiv u biexmajingħalaqxfihinnifsu.Għalhekkir-Randanta’dinis-SenaĠubilari,kiffakkarnatanttajjebil-PapaFranġiskufil-messaġġtiegħugħaldanir-Randan,huwagħalkulħaddiż-żmien opportun biex sa fl-aħħar nistgħu ninqalgħumill-aljenazzjoni eżistenzjali tagħna, grazzi għas-smigħtal-Kelmaugħall-opri tal-ħniena. Jekkpermezz ta’dawk

l-oprikorporalimmissul-ġisemsofferentita’Kristufl-aħwafil-bżonn - ta’ min jitmagħhom, ilibbishom, jagħtihomsaqaf fuq rashom, iżurhom; dawk spiritwali – nagħtuparir, ngħallmu, naħfru, inwissu, nitolbu –mmissu iżjeddirettamentil-fattliaħnamidinbin.Allural-oprikorporaliudawkspiritwalim`għandhomqatt jinfirduminnxulxin.Fil-fatt,huwasewwasewmetafil-fqajjarimissil-ġisemta’Kristumislub li l-midneb jista’ jirċievi b’don l-għarfien lihu stess huwa tallab fqajjar. Permezz ta’ din it-triq ankel-“imkabbra f’qalbhom,” is-“setgħana” u l-“għonja” lidwarhomtitkellemil-VerġniMarijafil-MagnificattagħHa,għandhom il-possibbiltà li jintebħu li bla ebda mertitagħhoml-Imsallabħabbhom,mietuqamgħalihomukoll.F’din l-imħabba biss hemm it-tweġiba għal dak il-bżonnfil-bniedem biex jirrelata ma` Alla sabiex isib l-hena ul-imħabbablatmiemlil-bniedemjitqarraqmetajaħseblijista’ jaqta’permezztal-idolital-għerf,tal-poterutal-ġid.Immajibqa’dejjemil-perikluli,jekkjagħlquiżjedqalbhomgħal Kristu, li fil-fqir jibqa’ jħabbat fuq il-bieb tal-qalbtagħhom,is-suppervi, l-għonjaul-qawwijajispiċċawbiexjikkundannawlilhominfushomgħall-għarqaf’dakl-abbisseternta’solitudnilihul-Infern.Danmhuxil-kastigliAllajagħti,immahijal-kundannalil-bniedemjagħtililunnifsu.Hawnmelajidwimill-ġdidgħalihom,kifukollgħalinalkoll,il-kliemtassewf’lokuta’Abrahammissierna:“GħandhomlilMosèu l-Profeti: jisimgħu lilhom” (Lq. 16:29).Dan is-smigħ attent iħejjina bl-aħjar mod biex niċċelebraw ir-rebħadefinittivafuqid-dnubufuqil-mewtliĠesùmsallaburxuxtatġabilnaulilkollsejrinniċċelebrawfl-Għidil-Kbir.Jeżortanal-ProfetaIsaija“Fittxulill-MulejsakemmissibuH,sejħulusakemmHufil-qrib”(Is.55:6).

30

MARZU '16

Dr Coronato GrechMARD U QADDISIN(Ir-Raba' parti)Mard tal-Qalb, Demm u ĊirkulazzjoniIl-mard tal-qalb huwa l-kawża ewlenija tal-imwiet kollhamadwarid-dinja1.Udanmhuxgħaġebmetatqislil-qalb,pompamuskulariftit ikbarminnponn, tħabbatmadwar70 darba kullminuta, bla serħan, għal senawara sena!Intant,meta tibda tgħejja jew timrad jibda jkun hemm,fost l-oħrajn,uġigħfis-sider (jewanġina),dejjemsinjalusintomuserju;jewattakktal-qalb.

Anġina: Meta ċ-ċirkulazzjoni tal-qalb stess tibda tonqossew, il-muskolikardijaċi jbatubiex jaħdmuu jkunhemmuġigħfis-sider,speċjalmentma’attivitàmgħaġġla.

Żewġqaddisingħalkontral-anġinahuma:San Blas(araLuminaria,Ġunju2015,paġna60).San Swithbert (640-713) imfakkar fl-1 ta’ Marzu. Ingliż minn Northumbria; daħal patri minn meta żgħir u sar wieħedmintnax-ilmissjunarjulifis-690marrujikkonvertulil pagani ta’ Frisia (illum parti mill-Olanda), missjoni liimma kienet bla suċċess. Immamissjoni oħra iktar tard kienet iktar ta’ suċċessgħaxwaqqafmonasteruBenedittinfejngħaddaħafnasninsamamiet.Huwawkollpatruntal-griżmejn.

Attakk tal-qalb: Meta xi partijiet mill-muskoli tal-qalbtiqfilhom iċ-ċirkulazzjoni (l-iktar kawża komuni hija lil-arterjikoronarji jinstaddubil-kolesterol) ir-riżultathuwaattakktal-qalb,lijista’jkunminnufihfatalijewikaxkarfit-tul.Żewġqaddisnpatrunigħaldanhuma:Santa Tereża ta’ Avila (ara Luminaria, Diċembru 2015,paġna34).San Ġwann t’Alla (1495-1550). Imfakkar fit-8 ta’Marzu.Portugiżimmalikiberjaħdemta’ragħajf’Kastilja,Spanja,fejn għal bidu ma tantx kien eżemplari. Għamel żmien suldat fl-armata tar-re Karlu V u vvjaġġa sew madwarl-Ewropa,ankebħala suldat merċenarju.Għalxiżmien ħass moħħu. Ta’ erbgħin sena qal li kellu viżjonimill-BambinĠesùlisejjaħluSanĠwannt’Alla.BiexipattigħalmiżerjalikkaġunametakiensuldathuwafetaħdarfiGranadafejnkienjilqa’,jitma’ujikkuralilkullminkellubżonn.Tantkienjagħtikarità li ġie li spiċċatallab.Waqqafordnital-karità li ġġib ismu. Miet b’kesħa li laqqat meta salva wieħed mill-għarqa. Huwa patrun ukoll ta’ dawk alkoħoliċi, tal-isptarijiet(mill-1886mill-PapaLjunX111)utal-infermiera(mill-1930mill-PapaPijuX1).

Pressjoni: Pressjoni għolja hijawaħdamill-iktarmardietkomuni; tista’ tikkumplika, fost l-oħrajn, mard tal-qalbu tal-kliewi barra r-riskju serju ta’ xi puplesija. Pressjoni

baxxa meta ma hemmx kawża ovvja ġeneralment mhix importanti.Qaddispatrungħalpressjonigħoljahuwa:Oleksa Zarithsky (1912-63) mill-Ukrajna li laħaq qassisfil-1936. Fil-1948, fil-persekuzzjonijiet tal-Insara mill-Komunisti fil-pajjiżi ta’ wara l-Purtiera tal-Ħadid, huwaġie arrestat u kkundannat 10 snin xogħol iebes f’kamptal-konċentrament. Meta nħeles, malajr reġa’ ġiearrestat.Miet fil-kamp ta’ Karakandafil-Kazakistanminnkumplikazzjonijiet fl-istonku u pressjoni għolja. Fil-2001huwaġiebbeatifikatmill-PapaĠwanniPawluII.

Għal Operazzjonijiet tal-qalb, li dan l-aħħar qed isirukomuniankef’pajjiżna,insibulil:San Ġwann t’Alla(arafuq).

Mard tad-demm u ċirkulazzjonMardtad-demmjinkludikanċerfid-demm(l-iktarkomuniu serji huma l-lewkemji), id-demm ma jagħqadx metahemmxiferitaur-riżultathuwaemoraġija;jewmin-naħa l-oħra jagħqad iżżejjed fiċ-ċirkulazzjoni u r-riżultat huwatrombożi.Dawnkollhahumakundizzjonijietserji.

Kanċer fid-demmQaddis patrun għal din il-kundizzjoni (jew kundizzjonjietgħax fil-fatt hemm ħafna tipi ta’ kanċer eż il-lewkemji)huwa:San Ġennaru (270 - 305); festa 19 ta’ Settembru. Ftit lixejn nafu fuqu għajr li kien isqof ta’ Beneventowaqt il-persekuzzjonijietta’Dijokleżjanu.Metamariżurxidjaknifil-ħabs ġie arrestat hu wkoll u spiċċa martri. Jingħad lil-iljuni li tpoġġaquddiemhommamessewhxumiet billiqatgħulurasu.

SanĠennaruhuwa famużgħal fenomenutad-‘demmta’SanĠennaru’. F’Napli, fejnhuwa il-qaddis patrun, ilhomisirulufestigħalseklisħaħ.Kienfl-1389lijissemma’l-ewweldarbakiffil-festa, id-demmtiegħumagħqud f’relikwarjukien inħalluwarareġa’għaqad.Danbaqa’sejjerjagħmelhekk kważi f’kull festa (fil-preżent isirulu tliet festi fis-sena).Peresslil-Knisjamatħallixlijsirutestijietuanaliżi2,diffiċlitagħtispjegazzjonixjentifikagħaldanil-fenomenu.Jista’jkunlidanid-‘demm’ta’SanĠennarujixbahlilċertisolidi (msejħa thixotropic), li għalkemm ġeneralment solidi,metajiġuf’kuntattmas-sħana u ċ-ċaqlieqtal-idejnisirulikwidi.3Eżempjuminnhomhuwal-Ketchup sauce.

Meta fir-riformi tal-Konċilju Vatikan it-Tieni San Ġennaru tneħħamill-lista ta’qaddisinkienhemmprotestikbar4…..ul-kult,il-festiul-likwidazzjonibaqgħugħaddejjinxortawaħda.

Storja, Kultura u Attwalità

LUMINARIAMARZU '16

31


Intant San Ġennaru huwa wkoll il-qaddis patrun għalkontral-iżbruffartal-vulkani5utal-banektad-demm.

Emoraġija:Il-qaddisingħaldinil-kundizzjonidiġa’ltqajnamagħhom:Santa Luċija:(araLuminaria,Marzu2015,nru119,paġna 28).Il-Veronika: (araLuminaria, Ġunju2015,nru120paġna 60).

Trombożi: Milli jidher ma hemmx qaddisa jew qaddispatrunigħaldinil-kundizzjoni(jewtal-inqasjienmasibtx!).

Tbenġil: L-iktarserjuhuwametamhuwiexminnxitrawmaovvja,immajiġi‘waħdu’.

Qaddisa patruna hija Santa Amalburga, (seklu 7) mill-Belġju;imfakkrafl-10ta’Lulju.Minnfamiljanobbli(kienettiġimir-rePepin). Meta żgħira żewġuhama’Konti.Mid-dehra kienu razza tajbagħax4mit-tfal li kellha (Gadula,Feraldis, Reinildis u Emebert) saru qaddisin waqt li fostzijietuneputijiethemmħafnaqaddisinoħra.Metat-tfalkibrumarretf’monasteru(żewġhamarf’kunvent)uhemmgħaddiet il-kumplament ta’ ħajjitha fit-talb u penitenzi.Fis-santi devoti jpinġuha b’ħuta kbira taħt saqajha għaxjingħad li darbaqasmetgħadira fuqdahar ta’ħuta.Hijapatrunawkollgħalkontrad-deniuuġigħfid-dirgħajn.

Seqi:Metajkunhemmħafnakesħa,il-ġisem,biexiżommis-sħana, jnaqqas iċ-ċirkulazzjoni mill-periferiji (widnejn,imnieħer,subgħajn,eċċ)bir-riżultatlidawnjiksħu,jibjadujewjikħalujewġieliankejkunhemmferiti.

QaddisapatrunahijaSanta Basillisa(seklu3);imfakkrafid-9ta’Jannar.MinnfamiljanobbliRumana,riedujżewġuha ma’ ċertu Ġiljan,linzertakienukollNisranibil-moħbi,(dankien fi żmien il-persekuzzjonijiet ta’ Dijokleżjanu). Humagħalhekkftiehemu li jiżżewġu imma jibqgħukasti. Id-dartagħhomgħamluhasptarlijingħadkienjiflaħelfpazjent,hitieħu ħsiebin-nisauhul-irġiel.Basillisamietetmewtanaturali imma żewġha, li sar San Ġiljan, ġie arrestat,ittorturatumaqtul.

Amputazzjoni: Meta ċ-ċirkulazzjoni tant tkun baxxa jewtieqaf,il-partiinvolutatikkankra,tinfettauanketmut,barralissirsorsta’infezzjoni.Għalhekkamputazzjoni,għalkemmtidheroperazzjonidrastikaukattiva, immakapaċi ssalva ħajja.Hijawkollwaħdamill-eqdemoperazzjonijiet.Żewġ qaddisingħaldinil-kundizzjonihuma:San Anton Abbati: (ara Luminaria, Diċembru 2015, nru121,paġna36).Sant’Antnin ta’ Padova: (1195-1231) Portugiż; festa 13ta’ Ġunju. Oriġinarjament kien jismu Fernando. Kienminn familja sinjura li rieduh ikunnobbli immahuħalla kollox warajh u mar patri mal-Franġiskani.6 Ried ikun

missjunarju u għalhekkmar il-Marokk fejn immamaradħafna. Huwa u sejjer lura pajjiżu l-bastiment nqabadf’maltempatautbiegħedsewwagħaxspiċċanawfragufiSqallija.Hemmhekkgħamelżmienjgħixġogħarukultantimur inaddafmonasteru likienfil-qrib.Darbapredikaturma setax jiġi u lil Antonin qalulu biex jipprietka floku.Induna li kellu ħila kbira jipprietka. Beda jivvjaġġa mal-Italja7uankeFranzajxandaril-vanġelu.Kienjiġbed ħafnanies u sar popolari ħafna. Forsi għalhekk inħolqu ħafnaleġġendi dwaru fosthom li kien kapaċi jitkellem b’ħafnailsna, jkun f’żewġpostijiet f’daqqa, li l-ħutmar jisimgħujipprietka,liżiemel niżelgħarkupptejhmetakiengħaddejbis-sagrament,ulil-Bambintarbijaniżelfuqktiebmiftuħ likienqedjaqra.Mietmewtanaturaliundifenf’Padova.

Huwa patrun, fost l-oħrajn, ta’ Lisbona, tas-sajjieda, tal-baħħara, tal-fqar, tal-vjaġġaturi, tan-nisa infertili u dawktqal, tal-Amerindjani, taż-żwiemel u tal-ħmir. Popolariwkoll biex isib affarijietmitlufa. Din tal-aħħar ġejjamill-istorja li darba ċertupatrinovizz seraq il-ktieb tat-talb likelluAntonin (li kien ilumejjet)u li kienmiżmum bħala relikwija. Il-qaddisdeherlill-ħalliel u tant ċanfruli l-ktiebreġa’luraf’postu8.

Sant’Antnin ta’ Padova kien iddikjarat Duttur tal-Knisjamill-PapaPijuXIIfl-1946.

Mard tal-Pulmuni: L-iktar mard komuni tas-sistemarespiratorjahuwal-ażma,9infezzjonijiet10 u kanċer11.

Ażma: Għalkemm ma hemmx xi qaddis jew qaddisauffiċjalment patruni għal din il-kundizzjoni, però hemm żewġ qaddisin li huma mfittxija minn Kattoliċi devoti.DawnhumaSanBernardinota’Siena,lihuwapatruntal-mardtal-pulmunkollu,uSantaBernardetteSoubirous, likienettbatibl-ażma.San Bernardino ta’ Siena:(araLuminaria,Ġunju2015,nru120,paġna61).Santa Bernardetta Soubirous (1844-79). Franċiża; festa16 ta’April.Kienetminn familja tal-bdiewa.Metażgħira mardetfostl-oħrajnbl-ażmaubaqgħetdejjemmarradija.Darba,fil-1858,metakellhaerbatax-ilsena,kienetf’għalqaħdejn għar u blat imsejjaħ Massabielle, tiġbor il-ħatab flimkienma’oħtha u ħabiba,metaqalet li ratviżjoni ta’maraliebsal-abjadublu.L-oħrajnmarawxejn.Tlett’ijiemwara reġa’ kellha viżjoni; u jerġa’ drabi oħra12. Darbal-viżjoniqaltilhabiextibnikappella,darbabiextixrobminnnixxiegħafil-qribudarbalihijal-ImmakulataKunċizzjoni.Naturalmentkienhemmreazzjonijietdifferentigħaldan.Għall-ewweltal-familjariedujwaqqfuha.Oħrajnqalulihijamiġnuna imma ħafnabdewjemmnuha.L-awtoritajiettal-Knisja investigaw il-każufl-1862 iddikjaraw li l-viżjonijietkienuveri.

32

MARZU '16


Bdewisirumiraklita’fejqanubdewjiġu ħafnapellegrini.Inbniet kappella li saret knisja kbira, is-Santwarju ta’Lourdes, kif ukoll inbnew knejjes oħra u lukandi. IllumLourdeshuwapostta’pellegrinaġġiudevozzjoniewlienifid-dinja Kattolika. Ħafna li jmorru13jgħidu li jħossuhomtajjebankejekkmajfiequx.

Fil-1866Bernardettedaħletsoru.Barral-ażma issa kellha wkoll tuberkolożi fl-għadam. Mietet fil-1879. Ġisimha jingħadlimatħassarx.Ġietkanonizzatafil-1933mill-PapaPijuXI.

Infezzjonijiet: Dawn ivarjaw minn daqsxejn ta “riħ” liġeneralment jgħaddiwaħdumingħajrebdagħajnuna ta’qaddisin jewtobba,għaldawkiktarserjibħalbronkiteupulmoniteut-tuberkolożi.

Tuberkolożi:Fostil-qaddisingħaldinil-mardansibulil:Santa Ġemma Galgani: (ara Luminaria, Diċembru2015,nru121paġna34).Santa Tereża ta’ Lisieux (1873-97).Franċiza.Imfakkrafl-1ta’ Ottubru. Magħrufa wkoll bħala ‘Tereża tal-BambinĠesù’ u l-‘Fjura ż-żgħira ta’ Ġesù’. Ġejja minn familjalitteralment qaddisa. Missierha ġie kkanonizzat fl-2015mill-PapaFranġiskuuommhafil-2008mill-PapaBenedittuXVI.Minndisa’ħutha,erba’mietużgħar, il-ħamsal-oħra kollhamarrusorijietinklużTereża ż-żgħira.Ommhamietetmeta kellha ħames sninu jidher li danaffetwahaħafna.Metakellhatmiensninfieqetminnmardastrambameta,kifqalet,statwatal-Madonnatbissmitilha.Għalxiżmien kienet tifla mfissda u diffiċli ħafna imma meta kellhaerbatax-ilsena,fil-Milied,kellhaesperjenzamistikaminnĠesù tarbija u riedet tidħol soru ’mma ma ħallewhiexgħax kienet għada żgħira. L-iktar ktieb li impressjonahakienl-Imitazzjoni ta’ Kristuta’Tumasta’Kempis.Għaddietukollminnperjoduta’skrupli.Ivvjaġġat ma’ missierha sa Rumafejniktarriedettidħolsoru.Ta’sbatax-ilsenadaħlet mal-Karmelitanifejnkienhemmħutha.Immabdiettbatimit-tuberkolożi u s-superjuri ordnawlabiexma tagħmilxsawmupenitenzi.Kellhafamata’devozzjonifonda,immasempliċi.Kitbetl-ideattagħhafiktiebautobijogafikuStorja ta’ Ruħlisarpopolariħafnabħalaqaridevozzjonali.Mietetta’24sena.Fl-1925il-PapaPijuXIgħamilhaqaddisa.Hijaqaddisapatrunawkollta’,fostl-oħrajn,dawklijkabbruujbiegħul-fjuri,tal-piloti,tal-iltiemautal-missjunarji(kienettgħinil-missjonib’sagrifiċċjiżgħarmill-kunvent).

Kanċer tal-Pulmun: Dan huwa l-iktar kanċer komunimadwarid-dinja.F’bejn10u15fil-mijajseħħfostminqattma pejjep għalkemm fatturi bħal dispożizzjoni ġenetika,tipjippassiv,utniġġisfl-arjahumaimportanti.Ġeneralment huwakanċeraggressiv,idummajinħass,jinfirexmalajr,ul-mezzitat-tobbahumalimitati.Matantxteħlisha minnhu u jekk tridxigħajnuna tajba tridtiġimis-sema. Intant il-qaddisapatrunagħaldanhijaSanta Tereża ta’ Lisieux.

Mard tas-Sistema Diġestiva: Is-sistemadiġestivatibdamill-ħalqutispiċċafil-warraniutinkludi l-istonkuu l-imsarenkifukollxiglandolikbarbħalfwiedul-frixa.Usintendihijasuġġettagħalmard.Ulanqasmajonqsuwkollxiqaddisinprotetturigħaldawn.

Stonku:L-iktarmardkomunihuwaaċidużejjed,infezzjoniu kanċer.Fostil-qaddisinpatrunigħaldawninsibu:San Blas:(araLuminaria, Ġunju2015,nru120paġna60).San Britius (seklu5).Franċiz. Imfakkar13ta’Novembru.Metakienorfniżgħirjiġġerra,ġabruSanMartinuta’Toursu ħadumiegħufil-monasteruurabbiehmal-patrijiet.ImmaBritiusmakiengratxejngħaxtkabbar,ifixkelujagħmellijfettillu.Saħasbuhimxajtan.ImmaSanMartinkellufiduċjakbirafih.Sa rnexxielu jlaħquqassisuwaramewtu riedujieħupostu.Immametal-protetturtiegħumiet,il-patrijietun-niesgħamlugħalihukeċċewhmill-post.Britiusdamjiġġerragħalħafnasnin,immasartajjebueżemplari,tantlimetarritornaToursħatruhisqof.Tantħafamaqaddisali ftit biss wara li miet b’sentiment popolari għamluhqaddis14.San Karlu Borromeo(1538-84).Imfakkarfl-4ta’Novembru.Minn familja nobbli Taljana. Zijuh kien il-Papa Piju IV.Kien itemtem. Studjau laħaqqassis fejnħa ħafna karigiimportantitantlisa22senalaħaqkardinal.Fostil-ħafnaxogħlijiet tiegħu, forsi l-iktar li jibqa’ mfakkar huwa fil-organizzazzjonita’partikbiramill-Konċiljutwilta’Trentu15.Kien imfittexukollbħalapredikaturukonfessur.16Ħadem ukollħafnafostil-mordauwaqqafsptarijietuskejjel.Huwal-qaddis patrun ukoll tal-isqfijiet, seminaristi, diretturispiritwaliuġonnatat-tuffieħ.Santa Emerentiana (seklu 3). Imfakkra fit-23 ta’ Jannar.Oħtha tar-rispett kienet Sant’Anjeże ta’ Ruma. Metakienet sejra fuq il-qabar ta’ Anjeże, li kienu qatluha ftitqabel,ċormapaganidawruhaumetastqarritilhomil-fidiNisranija ħaġġruha għall-mewt. Patruna wkoll tal-uġigħta’żaqq.San Saturninus ta’ Toulouse (seklu 3). Imfakkar fid-29 ta’ Novembru. Kien nobbli Ruman li kkonverta għalKristjaneżmu. Mar ixerred il-vanġelu fi Spanja u f’dik lillumhijaFranza,fejnkienl-ewwelisqofta’Toulouse.Saboppożizzjonigħaxil-qassisinpaganixewxun-nieskontrih.Darba arrestawh imma ħelsu anġlu. Darb’oħra qabduhu kaxkruh quddiem l-idoli pagani imma dawn tfarrkuquddiemu.Il-paganimhuxtallimakkonvertewxwaradanil-mirakluimmatallirabbtuhukaxxkruhwarabarrisamamiet. Qaddis patrun ta’, fost l-oħrajn, l-uġigħ ta’ ras, il-pesta, il-ġidri,sifilide,mad cow diseaseutal-ġelliedatal-barrin.San Timotju (l-ewwel seklu). Imfakkar fis-26 ta’ Jannar.Missieru kien Grieg u ommu Lhudija. Ikkonverta għall-Kristjaneżmu meta sema’ lil San Pawl jipprietka u sardixxiplu u ħabibtiegħu.Kienimexxil-Knisjata’EfesuuSanPawlkitiblużewġittri17lihumapartimit-Testmentil-Ġdid.Miet billi ħaġġruh.Patrunukolltal-mardtal-imsaren.

LUMINARIAMARZU '16

33


Wolfgang ta’ Ratisbon: (ara Luminaria, Diċembru 2015,nru121paġna34).

Imsaren: L-iktarkawżakomunigħall-uġigħta’żaqq18jista’jkun hemm ukoll remettar, dijarija jew konstipazzjoni.Intantxiqaddisinpatrunihuma:San Agapitus (seklu3).Imfakkarfit-18ta’Awwissu.Ftitlixejnnafufuqugħajrlijingħadlikellubiss15-ilsenameta,waqt il-persekuzzjonijiet ta’ Awreljan, bla ħsiebftaħar li huwaNisrani.Immaminkejjakolloxbaqa’sodsamaspiċċa maqtulfl-arenaminnannimalislavaġġ.San Liborius (seklu 4). Imfakkar fit-23 ta’ Lulju. Minnfamiljanobbli.Kienisqofta’LeMansfiFranza.Ħabib ta’ SanMartinta’Tours.Benaħafnaknejjesuġabarxirelikwi.Għexħajjarelattivamentkwietasamewtanaturali.Qaddispatrun ukoll għal kontra d-deni u l-ġebel fil-marrara ul-kliewi.San Karlu Borromeo:(arafuq).

Appendiċite: Meta tiffjamma l-musrana l-għamjar-riżultathuwaappendiċite li jekkmatiġix ittrattata sew(ġeneralment titneħħa ) tista’ tinfaqa f’peritonite fatali.(Illum b’xorti tajba rari f’pajjiżna). Intant qaddis patrunhuwa:San Erasmus (seklu3). Imfakkar fit-2 ta’ Ġunju. Isqof ta’CampagniaItalja.Fil-persekuzzjonijietta’Dijokleżjanumarjistaħbafl-għerienfejn,bħalElija,kienjiġijitimgħuċawlun.Metadarbatefgħuhil-ħabs,bħalSanPietru,ħelsu anġlu.Immamat-tielet darba qatluhmartri billi ċartulu żaqqu.Qaddispatrunukollgħalkontral-uġigħta’żaqq,uġigħtal-ħlas,maltempati,kifukolltal-baħħarauta’dawklijaħdmu n-nar.

Ftuq: Dan iseħħ meta jkun hemm muskoli u ligamentidgħajfaubit-tqanżihl-imsarenjimbuttaw’ilbarrasakemmikunhemmnefħa.Komunil-iktarfiż-żewġ inħawingwinaliu ġeneralmentmhuxserju. Illumkurahijab’operazzjoni,ġeneralment mhix serja. Dari, biex jevitaw operazzjoni,kienu jippruvaw jittrattaw b’ċinturin jew żejt19. Intant xiqaddisinprotetturihuma:San Alban ta’ Mainz (seklu3). Imfakkarfil-21 ta’Ġunju.Grieg. Qassis u involut ħafna fil-kontroversja Arjana.20 Sant’Ambroġ ta’ Milan bagħtu l-Ġermanja jxerred il-vanġelu Kattoliku. F’Mainz sar predikatur famuż. Immaspiċċa maqtul mill-Vandali li kienu qed iħarbtu dawkl-inħawi.Huwaqaddispatrunukollgħalkontral-epilessijau ġebelfil-kliewi.San Konrad ta’ Piacenza(1290-1351).TwieledfiPiacenza,l-Italja.Imfakkkarfid-19ta’Frar.Kiennobbli.Darbawaqtkaċċaqabbadxinarbiexigerrexxitajrminnsiġra, immar-riħ malajr xerred in-nar li ħaraq ħafna uċuħ tar-raba’.Konrad ħarab. Bidwi innoċenti ġie arrestat u ttorturatu kkundannat għall-mewt. Mimli rimors Konrad stqarrkollox,ħallasid-dannikollaur-raġel nħeles.Danl-episodjudonnu biddlu għax issepara mill-mara u mar patri (hijamarretsoru).Immamadamxwisqgħaxmareremitwaħdu

ġowiedgħal36sena,samamiet.Inħolquħafnaleġġendi dwaru,inklużlil-għasafarkienujtirubih.San Kosma u San Damjan: (araLuminaria,Marzu2015.nru119paġna29).San Drogo: (ara Luminaria, Ġunju 2015 nru, 120 paġna 62).San Katald ta’ Taranto: (araLuminaria, Diċembru 2015,nru121paġna36).

Murliti:Suġġettimbarazzantiuskomdudaqskemmhumaskomdihuma,għalkemmmahumaxejniktarminnspeċi ta’vinivarikożifl-aħħarnettas-sistemaalimentari.Komuniħafna21. Intant,qaddispatrunhuwa San Fiacre (seklu7).Imfakkarfit-30ta‘Awwissu.Trabbaf’monasterufl-Irlanda.Tgħallem juża ħafna l-ħxejjexmediċinali tal-monasteruukienifejjaqlilħafna.Immahuxtaqimureremitumarjgħixf’għarb’nixxiegħafejnimmakabbarħxejjexuxortan-niesġennewh.Jingħadlikienifejjaqankebillijmisslilmorda.Xiwħudgħajjurinakkużawb’dijaboliżmu,immal-isqofżamm miegħuuddikjaral-fejqanbħalamirakoluż.Oħtuhijawkollqaddisa,SantaSirjata’Troyes.Huwaqaddispatrunukollta’,fostl-oħrajn,infertilità,fistula,sifilideutax-xufiera22.

(ikompli)

1Huwastmatmill-WHO(l-GħaqdaDinjijatas-Saħħa),likuljum,madwarid-dinja,imutuxi153,400persuna,jewftitiktarminn100kullminuta,jewftitiktarminn56 miljun fis-sena (www.able2know.org). M’intix waħdek li ser tgħaddi mill-esperjenzainevitabblital-mewt!2Il-ftittestijietlisarumin-nnaħata’barratar-relikwarjumakinuxkonklussivi.3Iċ-ċelebrantidawwarħafnadrabir-relikwarju(lihuwata’ħġieġtondb’mankutal-fidda)qabelmassiril-likwidazzjoni.(arahfuqYou tube!)4Dikil-ħabtakientneħħawkollSanĠorġ.5Ubil-Vessuvjufil-qribtajjeblijkollokqaddislijafil-lokal.6Il-Franġiskanikienuordniġdidalikienugħadhomkifwasluf’Coimbra,Portugal.7F’Assisiltaqa’usarħabibma’SanFranġisk(1182-1226).8Skontverzjonioħratal-istorjal-ġrajjaseħħetmetaAntoninkiengħaduħaj.9Lif’pajjiżiżviluppatitidherliqedtiżdiedminħabbat-tniġġistal-arja.10Saqabell–użukomunital-antibijotiċi(minnmadwar70senailu)infezzjonijiettal-pulmun, speċjalment it- tuberkolożi, kienu spiss fatali. Anke llum, pazjentixjuħfl-isptarijiet,bil-kurakollhapossibbli,hijaxipulmonitelitkunl-aħħardaqqafinaliliteħodhom.11Għalkanċer, speċjalmentmeta jkun laħaqdaħal sew, il-prospettimatantxhumasbieħ.12B’kolloxkellha18-ildehra.13MadwarħamesmiljunpersunajżuruLourdesfis-sena.14Dakiż-żmienhekkkienujgħamluhomil-qaddisin.Kienfil-1588lil-PapaSistuV għamel istituzzjoni apposta biex tieħu ħsiebu tirregolarizza il-proċess ta’kanonizzazzjonib’ħafnaregoliustudjidettaljati.Illumdinhijail-Kongregazzjoni għal Kawżi tal-Qaddisin.15 Li ltaqabejn l-1545u l-1563fi TrentouBolognau l-iktarbiex jiġġieled ir-RiformaProtestanta.16Kien,pereżempju,il-konfessurta’SanLuigiConzaga.17Hemmb’kollox13-ilittrajewepistolata’SanPawl.ĦafnastudjużiBibliċi,waraħafnastudjubir-reqqafl-istil,kostruzzjoniuħsiebta’dawnl-ittri,jikkonkluduli7bisshumaawtentiċita’SanPawl.It-tnejnta’Timotjumahumiexmagħhom.Dak iż-żmienkienetdrawwakomuni li kittieba jużaw l-ismijiet ta’nies famużibiexjiktbuf’isimhom.18Wara kollox, f’adult, hemmxi 23piedminnhomuprattikament jimlew iż-żaqq.19Ugħalxejnkifjuril-għijdut“żejt fil-bażwa’.20Libażikamentkienetfuqminnkienux’kieneżattĠesù.21Skontktiebtal-kirurġija,ubiftitesaġerazzjoni,“90%jammettuligħandhomil-murliti,waqtli10%humagiddibin!”.22 Din il-konnessjoni ġejja għax f’Pariġi kien hemm lukanda bl-isem ta’ San Facres.NieslimakellhomxideaminhuFiacrebdewisejħulix-xufieratal-vetturilijaħdmumal-lukandabħala‘fiacres’.

34

MARZU '16


Kenneth Grima BAĦRIN NADURIN LI AVVANZAW FL-ISTUDJI TAGĦHOM FIL-QASAM MARITTIMU

it-tieni parti

Kif wegħedtkom fl-artiklu ta’ qabel jiena senkompli nuri fejn irnexxielhom jaslu n-Nadurinfl-industrija marittima fl-antik. Hekk hawn taħtgħandkom issibu lista ta’ Kaptana u Padruni

Nadurin li ħadmu fuq il-baħar fis-Seklu Dsatax u bidutas-Seklu Għoxrin. Din ikkompilajtha mill-“Index of Master Mariners and Mates” udokumentioħrafl-ArkivjuNazzjonalita’Malta1.

Danir-reġistrufl-Arkivjujinkludilildawklikienufis-setturmarittimufis-sninta’bejnl-1813ul-1907.Inklużif’danir-reġistruhumadawkliċ-ċertifikattagħhominħareġf’danil-perjoduudawklikellhomiċ-ċertifikatqabell-1813ukienugħadhomjaħdmufuqil-baħar.

Peress li xi dokumenti m’għadhomx jeżistu, kemmminħabbat-TieniGwerrauankelixidokumentintilfumaż-żmien,xiwħudminndawklikisbuċ-ċertifikatbejnl-1813ul-1847matidhirxid-datametangħathalhomiċ-ċertifikat.Importanti liniftakru lidin il-listamhijiexkompluta;għalraġunijietmhuxmagħrufahemmxiKaptanajewPadruni

li ma tniżżlux fil-kumplament tar-reġistru. Fil-fatt il-bużnannutiegħi,AndreaCamilleri,makienximniżżelf’dinil-lista,alavoljakelluxiċertifikatilinħarġuluqabell-1907.Għalkemmjienainkludejtufil-lista,flimkienma’xiNadurinoħra.

Vapuri merkantili tal-istim fil-Port il-Kbir bejn l-1870 u l-1879. Il-vapuri kbar fl-isfond huma tal-Flotta Navali Ingliża. Ritratt ħajr għas-sur Frank-Lea Ellis.

KUNJOM ISEM ISEM IL-MISSIER TIP TA’ ĊERTIFIKAT DATA TAĊ-ĊERTIFIKAT1. ATTARD MICHELE il-mejjetGIUSEPPE TIELETKLASSI 28APRIL18132. AQUILINA GIUSEPPE il-mejjetGIOVANNI TIELETKLASSI2 16MEJJU18183. AQUILINA GIOVANNI GIUSEPPE TIELETKLASSI4. AQUILINA LUIGI GIUSEPPE TIELETKLASSI5. AQUILINA FRANCESCO GIUSEPPE TIELETKLASSI6. AZZUPPARDI GIUSEPPE PAOLO TIELETKLASSI7. BARTOLO GIOVANNIMARIA il-mejjetMICHELE TIELETKLASSI 16LULJU18058. BARTOLO MICHELE GIOVANNIMARIA TIELETKLASSI 02NOVEMBRU18059. BARTOLO FELICE GIUSEPPE TIELETKLASSI

10. BARTOLO ANGELO GIUSEPPE TIELETKLASSI11. BARTOLO GIUSEPPE FRANCESCO TIELETKLASSI12. BARTOLO GIUSEPPE FELICE TIELETKLASSI 26ĠUNJU184913. BARTOLO CORONATO il-mejjetGIUSEPPE TIELETKLASSI 24OTTUBRU184914. BONELLO ANTONIO il-mejjetFRANCESCO TIELETKLASSI 12LULJU180515. BUTTIGIEG ANGELO il-mejjetFRANCESCO TIELETKLASSI 09LULJU180516. BUTTIGIEG FRANCESCO il-mejjetMICHELE TIELETKLASSI17. BUTTIGIEG GIUSEPPE ANGELO TIELETKLASSI 17MARZU1810

LUMINARIAMARZU '16

35


18. BUTTIGIEG GRAZIO il-mejjetMICHELE TIELETKLASSI19. BUTTIGIEG MICHELE GRAZIO TIELETKLASSI 13AWWISSU180720. BUTTIGIEG CORONATO ANGELO TIELETKLASSI21. BUTTIGIEG GIOVANNI ANGELO TIELETKLASSI22. BUTTIGIEG GIUSEPPE ANGELO TIELETKLASSI 27AWWISSU184923. CAMILLERI ANGELO GIOVANNI TIELETKLASSI24. CAMILLERI SALVATORE il-mejjetMICHELE TIELETKLASSI25. CAMILLERI ANTONIO il-mejjetMICHELE TIELETKLASSI26. CAMILLERI MICHELE ANTONIO TIELETKLASSI27. CAMILLERI GIOVANNI il-mejjetANTONIO TIELETKLASSI 02NOVEMBRU185028. CAMILLERI FRANCESCO GIUSEPPE TIELETKLASSI 13FRAR1867

29. CAMILLERI GIUSEPPE FRANCESCO SECOND MATE 3 27MARZU1876

30. CAMILLERI ANDREA SALVATORE SECOND MATE 4 26MEJJU1902CAMILLERI ANDREA il-mejjetSALVATORE TIELETKLASSI5 08LULJU1904CAMILLERI ANDREA il-mejjetSALVATORE CHIEF MATE6 13OTTUBRU1913CAMILLERI ANDREA il-mejjetSALVATORE TIENIKLASSI7 10NOVEMBRU1913

31. FALZON FRANCESCO il-mejjetMICHELE TIELETKLASSI 12LULJU180532. FALZON MICHELE FRANCESCO TIELETKLASSI 05LULJU181933. FARRUGIA GIUSEPPE il-mejjetLUCIO TIELETKLASSI 21OTTUBRU184834. GATT GIOVANNI GIUSEPPE SECOND MATE 8 11AWWISSU1884

GATT GIOVANNI GIUSEPPE TIELETKLASSI8 11AWWISSU1884

35. GRIMA CARLO il-mejjetGIOVANNIMARIA TIELETKLASSI

36. GRIMA MICHELE il-mejjetFRANCESCO TIELETKLASSI 08LULJU180537. MANUEL FRANCESCO GIUSEPPE TIELETKLASSI38. MEILAC FRANCESCO PAOLO (mhuxmaghruf) 07LULJU180539. MERCIECA GIUSEPPE MICHELE TIELETKLASSI40. MERCIECA BENEDETTO FRANCESCO TIELETKLASSI 18LULJU180541. MERCIECA ANGELO FRANCESCO TIELETKLASSI 02SETTEMBRU181742. MERCIECA SALVATORE GIUSEPPE TIELETKLASSI43. MERCIECA FRANCESCO BENEDETTO TIELETKLASSI44. MERCIECA MICHELE GIUSEPPE TIELETKLASSI45. MERCIECA GIOVANNIMARIA il-mejjetANTONIO TIELETKLASSI 12LULJU184746. PISANO GIUSEPPE il-mejjetFRANCESCO TIELETKLASSI47. PISANI BARTOLOMEO PUBLIO TIELETKLASSI48. PISANI FRANCESCO GIUSEPPE TIELETKLASSI49. PISANI FRANCESCO PUBLIO TIELETKLASSI50. PISANI SALVATORE GIUSEPPE TIELETKLASSI51. PISANI GIOVANNI il-mejjetPUBLIO TIELETKLASSI52. PISANI ANTONIO GIUSEPPE TIELETKLASSI 27ĠUNJU184853. PISANI GIUSEPPE GIOVANNI TIELETKLASSI 05SETTEMBRU1859

PISANI GIUSEPPE GIOVANNI CHIEF MATE9 22FRAR1879

36

MARZU '16

Xena mill-Port il-Kbir fis-snin bejn l-1870 u l-1879. Fuq quddiem nistgħu naraw skuna tal-qlugħ u lil hinn minnha tidher xprunara b’żewġ arbli – l-arblu tal-pruwa mmejjel ’il quddiem. Ħafna Kaptana Nadurin kienu jsiefru abbord xprunari bħal din. Ritratt ħajr għas-Sur Frank-Lea Ellis.

PISANI GIUSEPPE GIOVANNI TIENIKLASSI10 01MARZU1879

54. PISANI SALVATORE ANTONIO TIELETKLASSI 08ĠUNJU1866

PISANI SALVATORE ANTONIO CHIEF MATE11 1875

PISANI SALVATORE ANTONIO TIENIKLASSI12 08ĠUNJU1875

55. PORTELLI ALESSANDRO il-mejjetROSARIO TIELETKLASSI 24NOVEMBRU180756. PORTELLI MICHELE il-mejjetLORENZO TIELETKLASSI 15MARZU181957. SEICHEL LUIGI GIUSEPPE TIELETKLASSI58. SCICLUNA PAOLO il-mejjetANTONIO TIELETKLASSI59. SCICLUNA MICHELE il-mejjetANTONIO TIELETKLASSI60. SCICLUNA GIUSEPPE FRANCESCO TIELETKLASSI61. VELLA GIUSEPPE il-mejjetGIOVANNI TIELETKLASSI 19LULJU180562. VELLA GIUSEPPE il-mejjetSALVATORE TIELETKLASSI 08LULJU180563. VELLA ANGELO il-mejjetGIUSEPPE TIELETKLASSI 16FRAR184964. XICLUNA GIUSEPPE FELICIANO TIELETKLASSI2 03APRIL181865. XICLUNA FRANCESCO PAOLO TIELETKLASSI 03AWWISSU181566. XICLUNA PAOLO PASQUALE TIELETKLASSI 08LULJU180567. XUEREB FRANCESCO GIUSEPPE TIELETKLASSI 23FRAR1850

1. NAM,CSG27/0117Jun1847–08May1907 NAM,CSG28/0117Jun1847–08May1907 NAM,PS07/0112Sep1803–17Jan1807 NAM,PS07/0224Jan1807–19Jun1809 NAM,PS07/0319Jun1809–07Jul1810 NAM,PS07/0407Jul1810–08Jul1811 NAM,PS07/0508Jul1811–24Aug1815 NAM,CSG83/0102Jan1862–30Dec1865 NAM,CSG83/0202Jan1866–30Dec1869 NAM,CSG83/0303Jan1870–31Dec1874 NAM,CSG83/0402Jan1875–31Dec1879

NAM,CSG83/0502Jan1880–18Mar18852. Iċ-ċertifikat tat-Tielet Klassi tal-Padruni

Giuseppe Aquilina u Giuseppe Xicluna kellulimitazzjoni għal Xprunari biss – “Solo per Speronare”.Xprunarahijatipta’qoxratal-qlugħta’dakiż-żmien.Dawnkienikollhomarblujewtnejnjewtlieta,skontid-daqstagħhom.Ta’minjgħidukolllid-dgħajjestal-passlikienujaħdmubejnMaltauGħawdexevolvewmix-Xprunari.

3. NAM,CSG02,4661/18764. NAM,CSG02,5566/1902

5. NAM,CSG02,582/19046. NAM,CSG02,1386/19137. NAM,CSG02,1558/19138. NAM,CSG02,282/1884 NAM,CSG01,584/18849. NAM,CSG02,875/1879 NAM,CSG01,2118/187910.NAM,CSG02,905/187911.NAM,CSG83/0402Jan1875–31Dec1879,no.

3674/187512.NAM,CSG02,3700/1875

Minndinil-listanarawkiff’perjoduta’mittsenansibuxejninqasminn67KaptanjewPadrunNaduri.Nistgħunaħsbukemm aktar baħrin ipproduċa n-Nadur. Ninnutaw ukoll lidan il-mistier ħafna drabi kien jgħaddi mill-missier għall-iben.Maninsewxukoll lif’dawniż-żminijietin-NadurkienjinkludimiegħuGħajnsielemul-Qala.

Il-ħsiebtiegħihulil-artiklilijmissjinkludutagħrifdwardawnil-Kaptana u baħrin oħra. Fejn nista’ nagħti informazzjonidwar il-karriera tagħhom fuq il-baħar – il-bastimenti liħadmufuqhomufejnkienujsiefru.Ta’minjgħidlixiwħudminndawnil-Kaptanakienujkunuhumastessis-sidiental-bastimentilikienujaħdmufuqhom.

Sadanittantjekkxiħaddmill-qarrejjajafdwarxiKaptanjewjixtieq jaqsammagħna stejjer tal-baħar ta’ xiwħudminndawnimsemmijahawnfuqjewankibaħrinoħramill-familjatiegħujekkjogħġbujavviċinalill-Arċiprietjewliliħallinkununistgħu niktbu dan l-artiklu. Tkun ħaġa sabiħa li dawnl-istejjer jinġabru ħalli l-ġrajjiet u l-esperjenzi li għaddewminnhommissirijietnama nitilfuhomx. Dawn ikunuwkollstejjerta’interessgħalinaugħall-ġenerazzjonijietliġejjin.


LUMINARIAMARZU '16

37

Cadillac Garage Joe Camilleri Panel Beating

Spray PaintingRust Treatment

Colour MatchingCar Bench

Chassis Alignment

ANTHONY’S FURNITUREG˙al kull xorta ta’ xog˙ol fl-injam

Jawgura l-festa t-tajba lin-Nadurin kollha.“Mater Dolorosa”

Phone: 2155 2251 Triq Ta’ Grunju,Mobile: 9944 6107 Nadur, G˙awdex

VOgUEta’

Pjazza San Pietru u San Pawl,Nadur

Jawgura l-festa t-tajba lin-Nadurin kollha.

N.B. Qortin Str., Tel: 2155 1640, 2156 1021Nadur, Gozo. Mob: 9984 7071

CHARLES CAMILLERI & CO. LTD.Flat 19/20, NADUR HEIGHTS,

Our Lady of Fatima Street, Nadur - Gozo.

Plots g˙all-bejg˙: fil-Munxar, San Lawrenz, u fit-Triq tal-G˙ajnFlats g˙all-bejg˙: F’Marsalforn, Nadur, Triq tal-G˙ajn u San Lawrenz.Djar u Bungalows fin-Nadur u Triq tal-G˙ajnGarages fin-Nadur, Marsalforn, San Lawrenz u fit-Triq tal-G˙ajnG˙al kull tag˙rif, irrikorru fl-indirizz ta’ hawn fuq jewçemplu: 2155 6895

ITALJA - AWSTIJA24 - 31 ta’ Lulju

Milano-Desenzano-TorinoLago di Garda-DolomitiCinque Terre-Innsbruck

NuΩaw Hotel wa˙da fiç-çentru ta’ DesenzanoBreakfasts Buffet u Çeni

bix-xorb inkluΩ

Programmi: KDM TRAVEL, It-Tokk - VictoriaOrganiΩΩatur u Tour Leader: Paul M. Cassar,

60 Triq Vajrin©a, Victoria. Tel: 21551004 - 79021033

Email: [email protected]

ITALJA ÇENTRALI21 t’Awissu -

4 ta’ Settembru

Ruma-San Giov. Rotondo(P.Pio)Assisi- Pietrelcina-Lanciano

NuΩaw 2 hotels fiç-çentru ta’ Ruma u S.G.RotondoBreakfasts Buffet u Çeni

bix-xorb inkluΩ

AndriaCafetteria & Bar

Pjazza San Pietru

uSan Pawl,

Nadur.

Simply spoiltfor choice

PETER’S Butcher shopFor the fi nest cuts of local and foreign beef, pork and lamb.

A wide selection of unique homemade meat products such as kebabs, various burgers, marinated meat, bragioli, meat balls, juicy roasts and more... Specializing in Sausages varying from Maltese, spicy, BBQ, smoked cheesy, sweet and many more....

OPENING HOURS: Mornings: Tuesday to Saturday from 6.30 - 12.00Afternoons: Wednesday & Friday from 4.00 - 7.00 pm

Free Delivery

NOW OPEN IN NADUR

TEL: 2785 5051 / 7905 5051

Sizzling Grillat Nadur Feast

AndriaCafetteria & Bar

Pjazza San Pietru

uSan Pawl,

Nadur.

Simply spoiltfor choice

PETER’S Butcher shopFor the fi nest cuts of local and foreign beef, pork and lamb.

A wide selection of unique homemade meat products such as kebabs, various burgers, marinated meat, bragioli, meat balls, juicy roasts and more... Specializing in Sausages varying from Maltese, spicy, BBQ, smoked cheesy, sweet and many more....

OPENING HOURS: Mornings: Tuesday to Saturday from 6.30 - 12.00Afternoons: Wednesday & Friday from 4.00 - 7.00 pm

Free Delivery

NOW OPEN IN NADUR

TEL: 2785 5051 / 7905 5051

Sizzling Grillat Nadur Feast

Jawgura l-Għid it-Tajjeb lin-Nadurin kollha!

38

MARZU '16


Arċ. Jimmy Xerri

Fl-aħħar ħarġa tar-rivista Luminaria, tajniekom tagħrif dwar ir-restawr li sar fuq il-fjammi tal-Knisja li issa jidhru fil-ġmiel kollu tagħhom fil-faċċata tat-tempju. Illum ser nagħtukom xi tagħrif ieħor dwar xogħol ta’ manutenzjoni u restawr li sar u li qiegħed isir.

Fil-Milied u fil-Kwaranturi li għaddew, reġgħet intużat il-ġilandra l-antika.Dinmakinitx għadhatintużaminn tal-anqasgħaldawnl-aħħartmeninsena.Dinl-oprafl-injaminduratbil-fiddaud-deheb,aktarxlihijatas-sekludsataxu forsi saret lokalment. Ser jitħejja post biex il-ġilandratinżammfihmatulis-sena,mingħajrmassirilhaħsara.Fil-fattsertitpoġġaf’niċċafil-kuriturlihemmbejnis-sagristijatan-Nofsinharul-kor.

Minnhawnuftitieħorserjasluujittellgħużewġqniepenfil-kampnartan-naħatat-Tramuntana.Waħdaminndawnil-qniepen hija ġdida u jisimha Karmena, donazzjoni ta’KarmenaCamillerita’TriqGrunju.Il-qanpienal-oħrahijawaħdamillidiġàkienhemmfil-Kampnaruliġietintonatamaż-żewġ qniepen l-oħra. Ser isir xogħol ta’ restawr fil-kampnarliserjilqa’fihil-qanpienal-ġdida.It-traviserjiġuggalvanizzatimill-ġdid.Hemmħafnaħadid imwaħħal fil-ġebel lifaqa’l-ħaġrietlifihomjinsab.Danserjitneħħaufejnikunhemmbżonnsejitwaħħalazzarlimajissaddadx.

Hawnhekkta’minisemmiwkollix-xogħolta’manutenzjonilisarfuqid-darDunFranġiskGrima.Kienhemmerba’travital-injamużewġtravi tal-ħadid likienu jinsabu f’qagħdaprekarjagħall-aħħar.Inxtrawerba’travikbartal-injambiex

twaħħluflokil-qodma.Ingħatawkollbejttal-konkosu saret ħnejja tal-ġebel flok it-travi tal-ħadid.Issa fid-dar Dun Franġisk Grima hemm salamdaqqsa li ser isservi aħjar għall-attivitajietli jwettqu l-membri tal-GħaqdaAnzjani ta’DunFranġiskGrima.

Taħt il-maħżen tal-kappella taċ-Ċimiterjuta’Kenunagħaddejxogħolbiexil-maħżenli hemm isirlu aċċess għalih permezz ta’rampawiesgħa.B’hekkil-gruppital-festalijużawhikollhomaktarspazjufejniżommul-opri u l-għodda li bihom iżejnu t-triqatfil-jiemtal-festa.

Bħalissas-SurJoeMeilakqiegħedjagħmelxogħol ta’ restawr fuq l-istained glass li hemm fuq il-bieb fil-ġenb tan-naħa tan-

Nofsinhar,litirraffiguralilSantuWistin.

MANUTENZJONI U RESTAWRXOGĦOL TA’

LUMINARIAMARZU '16

39

Medjatal-ammontta’xitaliniżletfil-GżejjerMaltinbejnl-1ta’Diċembru,2015,sad-29ta’Frar,2016:217.1mm(8.55pulzieri).Danifisserlifin-Nadurniżlet0.5mm(0.02pulzieri)iktarxitamilliniżletbħalamedjafil-GżejjerMaltin.

Ammontta’xitaliniżletfin-Nadursal-istessżmiensenailu(i.e.sat-28ta’Frar,2015):441.4mm(17.38pulzieri).Jiġifieri,fin-Nadurdinis-senagħamlet223.8mm(8.81pulzieri)inqasxitamilligħamletsenailu.

Noti:• Dawnit-tlietxhurkienuperjoduxottħafnaliilnabostasninmanarawbħalu.Xianzjanijgħidulil-aħħarlikellna

tempdaqshekkxottkienfl-1947,metaf’senakienuniżluinqasminn200mm(madwar8pulzieri)xita.Metatqisli65mmmill-217.6mmliniżlus’issa,seħħewfil-maltempatiligħamlufit-8u9ta’Settembru,wieħedjista’jgħidlif’dawnil-kważis-sittxhurligħaddewniżlubiss152.6mm(6.01pulzieri)lihumadwarterztan-normal.

• It-temperaturimedjikemmmassimikifukolldawkminimikienuogħlaminnnormalminħabbal-ammontkbirta’sigħatta’xemxlikellnametamqabblama’dawknormali.

Dan huwa l-ammont ta’ xita f’millimetri li tkejlet fin-Nadur mill-1 ta’ Diċembru, 2015, sad-29 ta’ Frar, 2016

Joe Meilak–01/03/2016NadurWeatherObservatoryWebsite:http://www.gozoweather.com

e-mail: [email protected]

JANNAR 2016 Total mill-1/9/20156 10.0 203.67 0.6 204.216 8.0 212.219 0.4 212.624 1.0 213.6 mm (8.41 pulzieri)

TOTAL: 20.0 mm (0.79 pulzieri)

DIĊEMBRU 2015 Total mill-1/9/20155 1.2 163.06 0.2 163.220 29.0 192.221 1.0 193.228 0.2 193.431 0.2 193.6 mm (7.62 pulzieri)


FRAR 2016 Total mill-1/9/20158 2.4 216.012 0.2 216.218 1.4 217.6 mm (8.57 pulzieri)


THE HIGHLANDERIS-SUPERMARKET “THE HIGHLANDER”TA’ TRIQ AGIUS DE SOLDANIS, IN-NADUR

FETAĦ TAĦT MANAGEMENT ĠDIDĦINIJIET:

Mit-Tnejn sas-Sibt mis-6.00am sas-7.00pmIl-Ħadd: mis-7.00am sa Nofsinhar

Tel: 2156 5015 Mob: 79074216

MARZU '16

40

JANN

ARFR

ARM

ARZU

APRI

LM

EJJU

ĠUNJ

ULU

LJU

AWW

ISSU

SETT

EMBR

UOT

TUBR

UNO

VEM

BRU

DIĊE

MBR

U

L-A

KTA

R JU

M S

ĦU

NJU

M18

522

183,

616

213

610

106

℃16

.816

.317

.622

.226

.427

.035

.132

.332

.227

.421

.717

.8

L-A

KTA

R JU

M K

IESA

ĦJU

M1

96

818

110

1225

3127

30

℃9.

810

.511

.913

.317

.321

.325

.626

.222

.719

.214

.014

.1

L-A

KTA

R LE

JL S

ĦU

NJU

M17

425

184

13, 1

4, 3

020

15

155

4

℃14

.312

.713

.615

.719

.620

.926

.526

.225

.822

.618

.315

.2

L-A

KTA

R LE

JL K

IESA

ĦJU

M1

98

818

14

1628

3127

13

℃2.

45.

98.

38.

113

.516

.420

.419

.918

.216

.110

.311

.6

MED

JA TA

L-G

ĦO

LATE

MPE

RATU

RA℃

14.0

513

.07

14.5

417

.43

22.1

124

.47

29.5

328

.95

26.6

723

.36

19.4

215

.84

MED

JA TA

L-IN

QA

STE

MPE

RATU

RA℃

10.7

29.

4410

.95

12.8

716

.40

19.4

623

.31

23.9

322

.18

19.5

716

.01

13.1

1

TEM

PERA

TURA

MED

JAM

ATU

L IX

-XA

HA

R℃

12.3

811

.25

12.7

415

.15

19.2

521

.97

26.4

226

.44

24.4

321

.47

17.7

214

.47

NU

MRU

TA’ J

IEM

BIX

-XIT

A*(

li fih

om tk

ejle

t ix-

xita

)9

1813

32

00

43

127

6

NU

MRU

TA’ J

IEM

BIR

-RAG

ĦA

D4

53

10

00

22

52

1

L-A

KTA

R JU

M B

IX-X

ITA

JUM

118

2824

18--

----

--16

831

129

mm

31.8

53.6

8.0

1.6

8.4

----

----

6.6

35.0

22.2

12.2

29.0

XITA

MAT

UL

IX-X

AH

AR

mm

76.4

131.

033

.42.

211

.0Tr

aċċa

Traċ

ċa15

.265

.857

.438

.631

.8

NU

MRU

TA’ J

IEM

LI F

IHO

MIX

-XEM

X M

A D

EHRI

TX1

21

00

00

00

00

0

NU

MRU

TA’ S

IGĦ

AT

TA’ X

EMX

MAT

UL

IX-X

AH

AR

179.

615

2.1

209.

432

7.8

382.

240

4.2

435.

137

0.1

253.

223

0.6

211.

421

5.6

MED

JA TA

’ SIG

ĦAT

BIX

-XEM

X KU

LJU

M5.

795.

436.

7510

.93

12.3

313

.47

14.0

412

.34

11.5

27.

447.

056.

95

* Ji

em l

i fih

om g

ħam

let

xita

TRA

ĊĊA

(in

qas

min

n m

m)

m’h

umie

x in

kluż

i. TO

TAL

TA’ X

ITA

MAT

UL

IS-S

ENA

l-2

015:

462

.8 m

m (

18.2

2 pu

lzie

ri)

J

OE

MEI

LAK

01

/01/

2016

IT-T

EMP

FIN

NA

DU

R M

ATU

L IS

-SEN

A 2

015

Ritratt tal-qoxra ta’ quddiemĠesù tiela’ s-Sema bl-Appostli taħtu li tinsab fil-Kappellun tal-Kurċifiss. Tieqa tal-iStained Glass li nħadmet mid-Ditta Le Balmet ta’ Grenoble fi Franza fl-1924, fuq disinn ta’ Lazzaro Pisani fi żmien l-Arċipriet Anton Camilleri.

Ritratt tal-qoxra ta’ waraPittura tas-Salvatur bi xbiehat tal-Madonna u San Ġwann l-Evanġelista. Xogħol ta’ Ġanni Vella (1913)

L-Arti, l-Arkitetturau d-Dekorazzjoni tal-Bażilika ta’

San Pietru u San Pawlfin-Nadur, Għawdex

Fl-2017 se jiġi ppublikat ktieb li se jkun fih tagħrif dwar:L-Opri tal-Arti fil-Knisja

L-Istorja tal-Bini u l-Arkitettura tal-KnisjaDekorazzjoni u Oġġetti Sagri tal-Knisja Parrokkjali

Dan il-ktieb, f ’edizzjoni limitata, se jiġi ppublikat bl-Ingliż,

u se jinkludi diversi ritratti bil-kulur u legatura b’qoxra iebsa

Dawk li jordnaw kopja qabel il-publikazzjoni jirċievu skont ta’ 20% tal-prezz li jiġi mibjugħ bih wara l-publikazzjoni

Dawk li huma interessati jistgħu jordnaw kopja fl-Uffiċċju Parrokkjali jew billi jċemplu fuq 2155 1649 waqt il-ħinijiet tal-Uffiċċju

LUMINARIAMARZU ‘16 NRU. 122

LUMINARIA - Basilica of St. Peter and St. Paul, Nadur...LUMINARIA MARZU '16 1 WERREJ LUMINARIA BORD...

Documents

Transcript of LUMINARIA - Basilica of St. Peter and St. Paul, Nadur...LUMINARIA MARZU '16 1 WERREJ LUMINARIA BORD...