Lugograaf 6.3

TB

V L

ug

us

Tec

hn

isch

Bed

rijf

sku

nd

ige V

ere

nig

ing

Lu

gu

sDefensie

Project: Joint Strike FighterHet nut van Defensie in NederlandDrie beste en slechtste uitvindingenMilitair management

6e jaargang | editie 3 | juli 2009

Mijn fascinatie Doelgericht innoveren. Nieuwe producten, nieuwe diensten, nieuwe mogelijkheden creëren. Creatieve antwoorden vinden op de vragen die de samenleving stelt. Werken aan betere oplossingen: sneller, veiliger, slimmer, efficiënter. Dat is mijn fascinatie.

TNO_CC_365_Adv_A4_Sebastiaan.indd 1 28-03-2007 14:17:05

Met trots mag ik bij deze

alweer de 3e editie van de

Lugograaf presenteren. Het

doorslaande succes van

het magazine leidde niet

alleen tot veel complimenten

van buitenaf maar heeft

ook onze commissie van

binnenuit gemotiveerd.

Het ijverige schrijven van de redactie

zorgt ervoor dat het a4 formaat nog te

klein lijkt voor onze ambities. Het thema

van de laatste editie van het collegejaar

is defensie. Als je denkt aan defensie

herken je direct de link naar TBK: er

komt veel technologie bij kijken en

het vergt een aanzienlijke hoeveelheid

management om alles in goede banen te

leiden.

Door de jaren heen hebben militaire

conflicten tot grote technologische

ontwikkelingen geleid. In deze editie

lees je enkele geslaagde en minder

succesvolle vindingen. Ook krijg je een

complete analyse van het JSF-project en

een goed onderbouwd betoog over zin

en onzin van de Nederlandse defensie.

Tenslotte nog een artikel die de huidige

organisatiestructuren van bedrijven

vergelijkt met de hiërarchie binnen het

leger.

Vanuit de redactie wens ik iedereen

een prettige vakantie en wederom veel

leesplezier!

Maarten van der VegteHoofdredacteur

Voorwoord

Mijn fascinatie Doelgericht innoveren. Nieuwe producten, nieuwe diensten, nieuwe mogelijkheden creëren. Creatieve antwoorden vinden op de vragen die de samenleving stelt. Werken aan betere oplossingen: sneller, veiliger, slimmer, efficiënter. Dat is mijn fascinatie.

TNO_CC_365_Adv_A4_Sebastiaan.indd 1 28-03-2007 14:17:05

Is het eigenlijk wel nodig om als klein onderdeel van het

geheel Europa een leger te hebben? Via verscheidene

domeinen wordt er antwoord gegeven op deze vraag.

InhoudsopgaveColofonAlgemeen

De Lugograaf is een uitgave van

Technisch Bedrijfskundige Vereniging

Lugus en verschijnt vier keer per jaar.

Hoofdredactie

Maarten van der Vegte

Redactie

Arjen Lammers

Rutger Gelderman

Jasper Boomer

Sander Scholten

Scribenten

Casper Kranenborg

Harm Kloosterman

Lay-out

Sander Scholten

Vormgeving

Johan Stokking

Eindredactie

Sebastian Tijsma

Fotografie

Johan Stokking

Druk

Flyeralarm B.V. Maastricht

Oplage: 750 stuks

Adverteren

Wilt u meer informatie over adverteren

in de Lugograaf, dan kunt u contact

opnemen met Tim Hoogerwerf.

Tel. 050 363 8490

[email protected]

Redactieadres

TBV Lugus

Nijenborg 4

9747 AG Groningen

tel. 050 363 8490

www.tbvlugus.nl

[email protected]

Project: Joint Strike Fighter6In dit artikel wordt ingegaan op de technische aspecten van de JSF, maar ook worden de politieke, militaire en financiële overwegingen

belicht.

Drie beste en slechtste uitvindingen24Oorlog is sinds het begin van de mensheid een reden geweest om te innoveren. Hier een kleine selectie met een drietal successen en een drietal iets mindere vindingen uit verschillende tijdperken.

Militair management28Zijn er naast ‘the art of war’ van Sun Tzu meerdere analogieën te vinden tussen de wereld van management en organisatiestructuur en de manier waarop het leger deze zaken organiseert?

Het nut van defensie in Nederland12

Werken als consultant 16

Nieuwe ontwikkelingen20

Poll32

Column voorzitter33

Estiem verslag36

Biotechnologie binnen TBK38

Foto’s 40

IEM reisverslag42

Even voorstellen...46

Redactiecolumn48

Agenda49

Puzzel50

Reisverslag Excursie34

Interview Deloitte22

51 Afgestudeerden

Als er één militair project recentelijk veelvuldig in het nieuws is geweest, dan

is het wel de Joint Strike Fighter (JSF). Het vliegtuig zelf heet nu echter de F-35

Lightning II. Een naam die tegenstanders toch iets meer angst in zal boezemen. Als

ze überhaupt doorhebben dat het om dit vliegtuigtype gaat, gezien de veelbesproken

stealth-capaciteiten en doeltreffendheid. In dit artikel zullen we ingaan op niet

alleen de technische aspecten van het vliegtuig, maar ook de politieke, militaire en

financiële overwegingen waardoor dit project zo vaak in het nieuws is geweest. En

hoe zat het eigenlijk met de beslissing bij de invoering van de F-16?

Project: Joint Strike Fighter

Tekst: Sebastian Tijsma

6

7

Het vliegtuig

Het JSF-project is door de Amerikanen

opgestart in de jaren ’90 van de

vorige eeuw. Het doel van dit project

was het ontwikkelen van een nieuw,

vijfde generatie, gevechtsvliegtuig

om zo luchtsuperioriteit te behouden.

Om de kosten van dit vliegtuig, dat

oorspronkelijk het nieuwe werkpaard van

de Amerikaanse luchtmacht zou worden,

laag te houden werd besloten om het

project internationaal aan te pakken. Na

een strijd tussen Boeing en Lockheed

Martin kwam de tweede als winnaar

uit de bus en werd begonnen met de

ontwikkeling van de F-35. De F-35 is een

multirole gevechtsvliegtuig, gemaakt om

zowel lucht- als gronddoelen te bestoken.

Delen van de verdere ontwikkeling

worden gedaan met internationale

partners, waaronder Nederland.

Interne wapenruimten, geavanceerde

koeling, nieuwe materialen en een

specifieke vorm van de romp maken

het mogelijk dat het vliegtuig zoveel

mogelijk onzichtbaar is, om zo achter de

vijandelijke linies ravage te veroorzaken.

Ook qua manoeuvreerbaarheid staat

het vliegtuig zijn mannetje, al zijn er

concurrenten die het beter doen. Of dit

moet worden gezien als een nadeel valt

te betwijfelen, aangezien het nut van

zogenaamde dog-fights door het gebruik

van lange afstandswapens steeds minder

wordt. Van de F-35 worden tegelijkertijd

drie versies ontwikkeld, die ingrijpen op

de start- en landingscapaciteiten van het

vliegtuig. Volgens de militaire top is de

aanschaf van circa 85 stuks noodzakelijk

om Nederland militair gezien mee te

laten komen.

De geschiedenis

Het project staat ondertussen bekend als

het meest kostbare defensieproject van de

Amerikanen ooit en de alsmaar stijgende

kosten roepen veel vragen op bij de

Nederlandse, maar ook Amerikaanse

politiek. Met name of Nederland dit

type vliegtuig wel nodig heeft staat ter

discussie. De F-35 wordt de opvolger

van de F-16 Fighting Falcon, waarvan

Nederland sinds de jaren ‘70 in totaal

213 aankocht. De laatste werd zelfs

nog in 1992 geleverd, dus zo oud is de

Nederlandse vloot ook weer niet. Wat

weinig mensen weten, is dat de F-16

ook al een internationaal project was. In

eerste instantie werd de ontwikkeling

gedaan in de VS, maar al snel werden

er licenties uitgegeven om in andere

landen vliegtuigen te bouwen. Nederland

was één van deze vijf landen. Dit heeft

ontwikkelaar Fokker en anderen destijds

geen windeieren gelegd.

De F-16 was zijn tijd ver vooruit, en

was het eerste echte vierde generatie

vliegtuig. Zo was het het eerste fly-by-

wire toestel en had het continu support

van computers nodig om niet als een

baksteen uit de lucht te vallen. Ook de

radar, een eigen diagnostisch systeem en

een passief verdedigingssysteem waren

revolutionair.

Een veel gehoord argument tegen de F-35

is dat Nederland nog nooit een vijand

bevochten heeft dat geavanceerdere

wapen had dan zijzelf, en dat de huidige

vloot nog minimaal tot 2020 zou moeten

kunnen volstaan. Er is volgens de politici

dan ook geen noodzaak voor de aanschaf

van dit geavanceerde toestel. Ditzelfde

gold destijds voor de F-16. De koude

oorlog was toen wel volop in gang, en

voor het Westen was het belangrijk om

technologisch de Sovjets voor te blijven.

Daarbij stond Nederland al bekend als

een trouwe partner van de Amerikanen.

De grootste concurrent voor de F-16

was toen de Franse Mirage 2000. Deze

was technologisch ondergeschikt aan de

F-16, maar kende toch een grote schare

aanhangers. Toch werd, tegen de zin van

toenmalig minister van defensie Henk

Vredeling in, besloten tot de aanschaf van

de F-16 over te gaan. Overigens zou dit

achteraf ook veruit de beste keus blijken,

gezien de Mirage buiten Frankrijk amper

werd gebruikt en prestaties achterbleven.

Van alle gebouwde F-16’s zijn er slechts

vijf ooit door vijandig vuur neergehaald,

wat de kwaliteit van het vliegtuig

bevestigd.

De aanschaf van de F-16 is

gehuld in intriges, omkopingen en

Eurofighter

achterkamerpraat. Een recent onderzoek

toonde aan dat zelfs Prins Bernard

zich met de aanschaf had bemoeid.

Prins Bernard nam op eigen initiatief

buiten het kabinet om contact op met de

Amerikaanse minister van Buitenlandse

Zaken. De prins had hem gewezen op

het feit dat de aanschaf van de F-16

door Nederland gemakkelijker zou

verlopen als hij ervoor zou zorgen dat

de problemen met de landingsrechten

van KLM in Amerika zouden worden

opgelost. Drie maanden later besloot

Nederland de F-16 aan te schaffen. KLM

heeft lange tijd zeer veel profijt gehad

van deze afspraak. Politieke bemoeienis

en verstrengeling van belangen zijn dus

zeker niet nieuw.

De technologische aspecten

De F-35 is naast de F-22 Raptor

het tweede 5e generatie toestel

dat rondvliegt. De F-22 is een

luchtsuperioriteit jager, gemaakt om op

alle fronten vijandelijke toestellen te

declasseren en neer te halen. Het toestel

bezit ook defensieve en bombardement

capaciteiten. Veel informatie over dit

stealth toestel is onbekend, maar men

mag er vanuit gaan dat op dit moment

geen enkel vliegtuig, ook de F-35 niet,

wint van de Amerikaanse F-22. Vanwege

het exportverbod geeft dit de Amerikanen

al een flink overwicht.

Hoewel het nog ondenkbaar is dat een

oorlog met de Amerikanen ophanden is,

zal Nederland deze strijd technologisch

gezien al verliezen. Aan de andere kant

zijn er nog geen “schurkenstaten” die

technologisch (ver) boven de F-16 zitten.

Behalve de Russen en wellicht een nieuw

Chinees toestel, maar ook hier lijkt een

gewapend conflict amper denkbaar. In

enkele uitgebreide (Russische, maar

ook onafhankelijke) wargames blijkt de

8

F-35 wel keer op keer te verliezen van

de Russische Sukhoi. Een Russische

generaal durfde de F-35 zelfs te

vergelijken met een duif. Overigens blijkt

uit Amerikaanse simulaties dat de F-35

vier keer zo effectief is als alles wat er nu

rondvliegt, op het paradepaardje F-22 na.

Wat maakt de F-35 dan nog zo speciaal?

Punt één is het natuurlijk een nieuw

toestel. Alle nieuwe technologieën zijn

aanwezig en alle moderne en toekomstige

wapensystemen worden ondersteund.

Het toestel bevat een revolutionair

zelfdiagnose-systeem, dat zelfstandig

reserveonderdelen kan bestellen.

Onderhoud is eenvoudiger en goedkoper

en dit maakt de F-35 meer inzetbaar

dan de oude F-16. Tevens is het toestel

stealth, waarbij als kanttekening moet

worden geplaatst dat de exportversie van

de F-35 (die Nederland dus ook krijgt)

De financiële aspecten

De aanschaf van de Nederlandse F-35 is

kostbaar. De schattingen lopen uiteen,

maar worden geraamd op ongeveer 6.1

miljard euro voor de aanschaf, en nog

eens 10 miljard euro om het toestel dertig

jaar te onderhouden. Een gigantisch

bedrag, zeker in deze financieel onzekere

tijden. Het eerste (test)toestel moet meer

dan 110 miljoen euro kosten, en de

kostprijs voor het uiteindelijke toestel

gaat al richting de 70 miljoen euro

per stuk. Het simpelweg meedoen aan

de ontwikkeling heeft de staat al 800

miljoen euro gekost. Het JSF-project

wordt gekenmerkt door onduidelijke

kostenramingen, beperkte vrijgave van

informatie door de Amerikanen en een

achterstand van meer dan drie jaar.

Hierbij komt ook nog het feit dat eerste

kostenramingen waren uitgegaan van

minder stealthcapaciteiten kent dan de

Amerikaanse versie. De radar die het

vliegtuig krijgt zal één van de besten zijn,

en de koppeling tussen alle systemen en

sensoren zullen een zeer geavanceerd

waarschuwing- en prioriteitsysteem

opleveren, wat de gevechtseffectiviteit

verhoogt.

Daarnaast kan het toestel eenvoudig

worden geïntegreerd in het Future

Combat System-programma van de

Amerikanen, al is nog niet duidelijk in

hoeverre internationale partners hieraan

mee kunnen doen. Daarnaast zijn zowel

de Chinezen als de Russen naar verluidt

bezig met hun eigen 5e generatie

vliegtuigen, al is het niet zeker wanneer

we deze kunnen verwachten.

een aanschaf van 5000(!) stuks door de

Amerikanen. Deze hebben dit bijgesteld

naar iets meer dan 2000, maar ook hier

neemt de kritiek op het programma

toe, waardoor ook dit aantal niet meer

zeker is. Het vliegtuig dreigt dus nog

duurder uit te gaan pakken dan het nu al

is. Voornamelijk het niet willen geven

van prijsgaranties baart de Nederlandse,

maar ook in steeds grotere mate de

buitenlandse politiek, zorgen. Zo zijn de

Australiërs al uit het project gestapt en

overwegen de Israëliërs hun oude F-15 te

upgraden.

Naast kosten levert het de Nederlandse

economie wel wat op. Zo heeft Nederland

het exclusieve recht om onderdelen

door onder meer Fokker te laten maken,

“de F-35 is vier keer zo effectief als alles wat er nu rondvliegt, op het

paradepaardje F-22 na”

wat geld en werkgelegenheid oplevert.

Inmiddels is dit ongeveer opgelopen

tot een waarde van 700 miljoen euro

en wanneer de productie van het

toestel start kan dit snel meer worden.

Voorzichtige schattingen hebben het

dan al snel over een waarde van meer

dan twee miljard euro. Daarnaast kan

het stappen uit het project Nederland uit

de gratie bij de Amerikanen brengen,

waardoor zij nooit meer mee kunnen

doen met een soortgelijk project. Gezien

het geld dat de Nederlanders hebben

verdiend met de productie van de F-16

en de landingsrechten op de VS, kan dit

behoorlijk kostbaar zijn. Overigens zijn

er ook tegenstanders die beweren dat

deze Amerikaanse financiële beloften

op niets gebaseerd en schromelijk

overdreven zijn.

De concurrentie

Een ander belangrijk aspect is de

internationale concurrentie. Er zijn een

aantal vliegtuigen in ontwikkeling of

zelfs al beschikbaar die een deel van de

rollen van de F-35 kunnen vervullen.

Het gaat hierbij om zogenaamde

4.5e generatie vliegtuigen. Gezien

het takenpakket van de huidige F-16,

en de technologische stand van

mogelijke opponenten, is het niet strikt

noodzakelijk om met het nieuwste

van het nieuwste te vliegen. Hierdoor

lijken deze toestellen zeer geschikt als

opvolger. Het meest gehoorde aspect

is de kostprijs. Met name de Gripen

NG (Next Generation) van Saab zou

een goedkoop alternatief kunnen zijn.

Ter indicatie: Saab heeft Nederland

gegarandeerd volop samen te werken aan

de productie van toestellen, om zo 100%

aan kosten industrieel terug te verdienen.

Daarnaast zijn de totale kosten voor

aanschaf en 30 jaar onderhoud slechts

9,6 miljard euro. Het grootste nadeel

Als laatste kunnen we nog kijken naar

de Russische Sukhoi Su-37 super

flanker. Dit vliegtuig is bedoeld als

directe concurrent van de F-22, maar

is flexibeler. Over zowel de F-22 als de

Su-37 is weinig bekend, maar de twee

schijnen elkaar niet veel te ontlopen.

Overigens zijn dit vaak Russische

bronnen en de echte potentie van dit

toestel is, op de wendbaarheid na, nog

onbekend. De Su-37 is goedkoper te

maken, maar het lijkt niet aannemelijk

dat de Russen Nederland toestellen

gaan verkopen. De reputatie van de

Russische oorlogstoestellen is de laatste

jaren echter aardig geschaad en vanuit

wapentechnisch oogpunt is de Su-37 niet

handig, gezien deze niet gemaakt is voor

Westers wapentuig. Hierdoor valt ook

deze concurrent af.

De politiek en defensie

Dat de Nederlandse politiek de aanschaf

van de F-35 in twijfel neemt is logisch.

Het gaat hierbij om een hoop geld,

waarbij de kans groot is dat de kosten

nog verder zullen oplopen. De afweging

om naar het goedkopere alternatief,

de Saab Gripen, te kijken is daarom

logisch. Defensie wil koste wat kost het

nieuwste toestel hebben. Een belangrijk

argument is dat de Nederlandse soldaat

Nederlandse F-16

9

is dat het toestel daadwerkelijk minder

geavanceerd is, met als belangrijkste

kritiek dat het geen stealth eigenschappen

kent. Dat maakt het echter nog niet

ongeschikt voor Nederlands gebruik,

gezien de ondersteunende rol die de F-16

nu heeft.

Een tweede concurrent was de Franse

Dassault Rafale. Dit vliegtuig werd direct

door defensie niet als ideaal beschouwd.

Gelukkig zag de Nederlandse politiek dit

ook in. Het belangrijkste argument waren

de hoge onderhoudskosten omdat het

toestel twee motoren bevat. Dit maakt het

toestel overigens wel een stuk robuuster

dan de F-35 en de Gripen. De kostprijs

per kaal toestel bedraagt al 65 miljoen

euro. De Eurofighter Typhoon was tevens

een mogelijke concurrent, maar deze

werd vrij snel afgeschreven vanwege

het verouderde ontwerp en wederom de

dubbele motor. Daarnaast zou het toestel

niet in de Nederlandse bunkers passen.

Een groot voordeel van dit toestel is

echter wel dat deze veel lading (wapens)

kan dragen en daardoor erg flexibel is.

Daarnaast hebben de grootste Europese

landen hun eigen vloot met Typhoons,

die qua prestaties steeds meer indruk

maken en het argument van veroudering

hebben doen verstommen.

Overigens zijn de onderhandelingen

over de aanschaf van beide vliegtuigen

afgeketst en zijn dit alleen nog

theoretische concurrenten.

10

het volgens hen verdient om zo goed

mogelijk bewapend en beschermd te zijn.

Het tegenargument is dat voor het bedrag

van bijna 15 miljard euro behoorlijk wat

kogelwerende vesten en ander wapentuig

gekocht kan worden ter bescherming van

onze militairen.

Tevens is er verdeeldheid over de

levensduur van de F-16. Recente

onderzoeken tonen aan dat defensie

niet altijd even eerlijk is geweest over

de levensduur van dit toestel. Sommige

indicaties tonen aan dat de meeste

toestellen nog niet eens op de helft van

hun maximale levensduur van 6000 uur

zitten. Waarbij de politiek dan wel aan

voorbij gaat, is het feit dat de effectiviteit

afneemt en dat de F-16’s meer worden

ingezet dan de oorspronkelijke plannen.

Daarnaast zal de eerste F-35 pas rond

2016 beschikbaar zijn en kan de hele

vloot van F-16’s niet direct vervangen

worden. Het is dus zeker zaak dat de

Nederlandse luchtmacht naar opvolgers

kijkt. Overigens zijn alle huidige

wapensystemen van de F-16 nog altijd

geschikt voor die van de F-35, waardoor

deze nog steeds gebruikt kunnen worden.

Daarnaast is de vraag of Nederland

per se dit toestel nodig heeft. Laten

we wel zijn, Nederland is een klein

land. Met slechts 85 vliegtuigen is het

überhaupt de vraag hoe slagvaardig we

nog zijn. Om ons land te verdedigen

tegen een massale aanval van oudere

generatie vliegtuigen zijn het in ieder

geval veel te weinig. Daar gaan wij

met onze 85 vliegtuigen niks tegen

beginnen, ook niet met de gloednieuwe

F-35. Gezien de technologische stand

van onze tegenstanders op de Balkan

en middenoosten, is een F-35 nog niet

nodig en zou een Gripen prima zijn

werk kunnen doen, zonder daarbij grote

gevaren te lopen. Sommige tegenstanders

pleiten zelfs dat Nederland beter dat kan

Specificaties concurrentie

F-16 F-35 lightning II

Saab Gripen NG

Dassault Rafale Eurofighter Typhoon

Sukhoi Su-37 SF

Rol Multirole Fighter Stealth Mulitrole Fighter

Multirole Fighter Multirole Fighter/bomber

Multirole Fighter Multirole Fighter /interceptor

Eerste vlucht 2 januari 1974 13 december 2006

27 mei 2008 4 juli 1986 27 maart 1994 2 april 1996

Aantal gebouwd(in bestelling)

4000 (30) 13 (3000) 213 (nb) 47 (40) 146 (471) 10 (nb)

Lengte/hoogte/spanwijdte (m)

15,0 x 5,0 x 10,0 15,7 x 4,6 x 10,7 14,1 x 4,5 x 8,4 15,3 x 5,3 x 10,9 16,0 x 5,3 x 11,0 22,2 x 6,4 x 17,7

Leeg gewicht (kg)

11.000 12.020 7.000 9.060 11.000 18.500

Max gewicht (kg)

16.000 27.215 16.500 19.500 23.500 34.000

Stuwkracht (kN)

129 155 98 144 180 nb

Topscnelheid mach 2 mach 1,6 mach 2+ mach 1,8 mach 2+ mach 2,3+

Max plafond (m)

17.000 15.000+ 15.000 18.290 19.812 18.000

Kosten (€)

14 miljoen 70 miljoen 45 miljoen 65 miljoen 90 miljoen nb

doen waar het zeer bekwaam in is; het

bouwen van fregatten en focussen op

onze goede marine.

Het belangrijkste argument lijkt dan ook

te zijn om onze grootste bondgenoot,

Amerika, niet tegen zijn schenen te

schoppen.

We hebben veel te danken aan de

Amerikanen, ook op defensief vlak, en

deze relatie willen de militairen in ieder

geval niet schaden. De politiek ook niet,

maar gezien de economische malaise is

elke besparing welkom. Kijken we echter

naar de kosten van de concurrentie,

dan blijkt dat de JSF, gekeken naar

pure aankoopprijs nog niet eens zo

heel duur is. Overigens is het wel zo

dat de minister van defensie niet per se

toestemming nodig heeft van de kamer

om de toestellen aan te schaffen, dus

wellicht is de hele discussie bij voorbaat

al zinloos.

Conclusie

Voor beide kanten van het verhaal valt

wat te zeggen. De Gripen is een minder

geavanceerd toestel, maar kan prima de

taken die de luchtmacht op dit moment

vervult uitvoeren. Daarnaast zijn de

vaste kosten een groot voordeel en zijn

deze ook nog eens veel lager dan die

van de F-35. In hoeverre de Gripen nog

bruikbaar is over 30 jaar is onduidelijk.

Dat Nederland hierdoor technologisch

achterstand opbouwt is waar, maar

andere Europese landen vliegen ook

met dit soort toestellen. Grappig

detail bijvoorbeeld is dat de Italiaanse

luchtmacht als een gek zijn vliegtuigen

aan het vervangen is met Typhoons onder

internationale druk. De Italianen vlogen

veelal nog in vliegtuigen die de voorloper

was van onze F-16. Militairen willen het

nieuwste van het nieuwste, omdat ze dit

de beste vechtcapaciteiten geeft.

Bronnen

http://www.wikipedia.org (zoek op: F-16, F-22, F-35, Gripen, Rafale, Eurofighter, Sukhoi)

http://www.nu.nl (zoeken op: JSF)

http://www.nd.nl (zoeken op: Bernard, F-16)

http://www.militair.net

http://defence.janes.com

http://www.luchtvaartportaal.nl

Toch valt de politiek niet geheel te

verwijten dat ze erg voorzichtig zijn.

Zolang de Amerikanen niet opener zijn

in het vrijgeven van data en financiële

aspecten is het heel moeilijk om een

eerlijke vergelijking te maken. Dat het

project de Nederlandse industrie geld

oplevert kan wel zo zijn, maar dat heeft

Saab inmiddels ook beloofd. Daarnaast

worden er grote vraagtekens gezet bij het

leveren van een minderwaardig vliegtuig

aan exportlanden, zelfs als die mee

ontwikkelen. Daarnaast heeft de Gripen

het grote voordeel dat het al vliegt en

de meeste fouten en problemen zijn

verholpen. Je kunt er vergif op innemen

dat de F-35 bij introductie nog fouten en

problemen kent, welke vaak jaren duren

om te verhelpen.

Ik denk dat de Nederlandse regering het

beste nog 1 a 2 jaar kan wachten. Vanuit

de literatuur en de geschiedenis weten we

dat het zolang mogelijk uitstellen van dit

soort beslissingen vaak goed uitpakt,

omdat meer informatie, en dus risico’s

duidelijker zijn. Dit hebben we onder

meer gezien bij de F-16. Daarnaast lijken

enkel de militairen haast te willen maken,

maar kunnen we vanaf Amerikaanse kant

best nog even wachten. Dan maar twee

jaar later de eerste F-35 of Gripen. Of

één van beide natuurlijk…

De F-22

11

Het nut van nationale defensie in Nederland

Tekst: Casper Kranenborg

De toekomst ligt aan onze voeten. Tegenwoordig zijn er veel ontwikkelingen gaande welke grote

gevolgen hebben op de samenleving en op onszelf. Zo is het bijvoorbeeld crisis. De economie is

afgelopen jaar ingestort waardoor onze oogkleppen voor even zijn afgezet. Ook de toenemende

globalisering leidt tot veel problemen. Huntington voorspelde een decennia geleden al de ‘clash of

civilizations’. Geen volken die hun nationalistische gevoelens verdedigen tegenover de vijand, maar

hele ideologieën nemen hun positie in de ring in. Het christendom lijkt na 9/11 lijnrecht tegenover

de islam te staan. Ook heeft het zakelijke westen heeft de bokshandschoenen al aangetrokken om het

spirituele oosten de weg te wijzen naar de knock-out van de rationalisering.

Wat is nu het nut van defensieve krachten in deze grootste machtsstrijd ooit? Is het überhaupt

wel nodig om als klein onderdeel van het geheel Europa een leger te hebben? Via verscheidene

domeinen zal ik proberen antwoord te vinden op de vraag of het tegenwoordig nog nodig is om

defensieve nationale machten achter de hand te houden voor het grote naderende gevaar.

12

13

welke branche men zit. Zo ook bij

Defensie zou je denken. We hebben in

Nederland bijna 70.000 medewerkers,

welke eigenlijk al zestig jaar paraat word

gehouden voor externe bedreigende

krachten. Over efficiëntie gesproken!

Zou men het JSF plan voorleggen aan

een bedrijf over aanschaf van kapitaal dat

moet wachten om in gebruik te worden

genomen aan de hand van een wel hele

onzere vraag dan lacht zowel vriend

als vijand je in je gezicht uit. Over

rendementen en terugverdientermijnen

maar niet te spreken…

Sociale analyse

De eenwording van Europa laat nog

lang op zich wachten door alle taal- en

cultuurbarrières maar dit is wel een

vooruitstrevende gedachte om als

defensie zijnde in te bemiddelen. Een

Europees leger lijkt zo gek nog niet. Nu

moeten we met een handjevol soldaten

vijandelijke gebied beveiligen wat in

Economische analyse

Wat zijn nu de economische gevolgen

voor de afschaffing of de vervanging van

een nationaal defensie orgaan? Onlangs

is het kostenplaatje voor de Joint Strike

Fighter opgelopen naar bijna €50 miljoen

per vliegtuig. Dit komt neer op een totaal

bedrag van om en nabij de vijf miljard

euro voor 85 nieuwe gevechtsunits. Ook

de kredietcrisis opent ons de ogen voor

de geringe macht die wij als onderdeel

van Europa hebben. Bos overlegt dan

wel met Wellink en andere ministers

en stelt hier een beleid voor op, maar

ondertussen voert Amerika een volstrekt

“Over rendementen en terugverdien termijnen maar niet te spreken…”

Geografie

Bezien we de landkaarten van de

afgelopen 1000 jaar in Europa dan

vallen een paar dingen op. Er is een

constante wisselwerking tussen grenzen,

buurlanden en gezagvoerders van een

staat. Deze grenzen worden telkens

opgerekt, verlegd en weer heroverd. Waar

Alexander de Grote nog heel Europa in

bezit had, is dat met het Pruisische rijk al

aardig ingekort en probeerden Napoleon

en Hitler dit staaltje veroverkunst

wederom te evenaren. Er zijn veel

volkeren met allen een eigen historie in

Europa, die niet op alle punten met elkaar

overeenkomen. Alleen de euro is hier al

een goed voorbeeld van. Niet alle landen

willen hieraan meedoen. De eenwording

van Europa zal op deze manier dan ook

niet van de grond komen, daar zijn meer

maatregelen voor nodig.

ander beleid in om de economie weer op

gang te helpen.

Bij bedrijfskunde is een van de eerste

stelregels die je onder ogen komt dat

efficiëntie en productiviteit hoog in het

vaandel staan tegenwoordig. Ongeacht

14

mijn ogen veel efficiënter kan gebeuren

als we de handen nu daadwerkelijk

ineen slaan met andere landen. Waar

we nu nog op de VN-helmen nationale

vlaggen hebben prijken zal dat dan één

grote eenheid zijn. Het is een grote gok

die we nemen aangezien dit nog nooit

eerder in de geschiedenis is gebeurd.

Het vertrouwen in de overheid kan wel

eens dusdanig kantelen dat het een paar

jaar later weer wordt teniet gedaan.

En dat is dus precies niet waar wij als

gewoontedieren op zitten te wachten.

Een herinvoering van de dialoog

Hoe moet het dan wel? Als over enkele

jaren Jan en Alleman een kernwapen

kunnen bezitten heeft het weinig tot

geen zin om een Joint Strike Fighter aan

te schaffen. Ook onze enkele tientallen

tanks en een verdwaald torpedoschip

zullen echt geen woedende menigte

tegenhouden om onze landgrenzen

binnen te vallen. We lijken wel te

vervallen tot wat ze in het Engels een

‘horseless carriage syndrom’ noemen,

oftewel nieuwe technieken in oude

termen te beschrijven.

Na de 2e wereldoorlog zijn onze

leefomgevingen dusdanig drastisch

veranderd dat we nieuwe bondgenoten

en vijanden hebben ontwikkeld. Deze

nieuwe politiek moeten we ook met

andere middelen in stand houden.

Een Europees leger zal de

verstandhouding tussen Europeanen

alleen maar doen versterken. Taal- en

cultuurbarrières zullen langzaam

vertroebelen. Ook laten we op deze

manier zien dat we welwillend staan

tegenover welke andere cultuur ook.

Ook een heikel punt zoals de toetreding

van Turkije tot de EU komt dan weer

beter ter sprake. De dialoog die nu

vastloopt omdat eigenlijk niemand

verantwoordelijkheid wil nemen of in

ieder geval niet voorop wil lopen in de

strijd waar men ook het meest kwetsbaar

is, zal op deze manier een nieuwe impuls

krijgen. Ook buiten Europa zullen landen

en hele continenten ons weer serieus

nemen als het om machtscentrum gaat.

Conclusie

Nederland kan zich beter een onderdeel

van de NAVO en de UN achten als een

losstaand land.

Aangezien Nederland zich niet kan

meten met grootmachten als China,

Rusland en Amerika qua budget is het

onzinnig om dit te gaan proberen. Men

moet weten waar zijn talenten liggen.

Voordelen van de afschaffing zijn dat het

vrijgekomen geld door afschaffing van

verdediging gebruikt kan worden om

‘echte’ problemen op te lossen. Een

bijkomstigheid is dat we op deze manier

de weg effenen voor een globalisering

die immers toch niet gestopt lijkt te

kunnen met de ‘information society’.

Nederland laat zich eindelijk van zijn

goede, welwillende kant zien en gaat van

loze praatjes in de achterkamers over

naar daden waar revolutionairen als Marx

en Guevara nog trots op zouden zijn

geweest.

Bronnen

Huntington, S. ‘The Clash of Civilisations’

15

Werken als consultant: Kies het bureau dat het beste bij je past!

Tekst: Marnix Brongers

Vraag aan studenten wat ze na hun studie willen gaan doen en vaak krijg je als antwoord:

werken als consultant. Maar bij welk adviesbureau ze aan de slag willen, weten ze meestal

niet. Je kunt je afvragen of je wilt werken bij een groot en bekend bedrijf of juist bij een klein

bureau. Werk je liever in teams of liever zelfstandig? Heb je behoefte aan een vooraf bekend en

vast ontwikkelpad of wil je juist vrij zijn om jezelf te ontwikkelen? Deze factoren vloeien voort

uit het type dienstverlening dat het adviesbureau levert.

Wat doen adviesbureaus?

Adviesbureaus leveren adviesdiensten

aan organisaties via speciaal getrainde en

gekwalificeerde personen, de adviseurs.

Zij helpen de klantorganisatie met

een objectieve en een onafhankelijke

identificatie van problemen en

oplossingen. Ook zijn zij betrokken bij

de realisatie van de gekozen oplossing.

Drie typen projecten

Adviesbureaus hebben een

projectgebaseerde organisatiestructuur.

Er zijn grofweg drie typen projecten,

zoals in tabel 1 te zien is: brainsprojecten,

grey hairprojecten en procedureprojecten.

Die drie projecttypen hangen samen

met de situatie bij de opdrachtgever.

Brainsprojecten kan een opdrachtgever

zelf niet uitvoeren, omdat de benodigde

kennis ontbreekt. Bij grey hairprojecten

heeft de opdrachtgever geen ervaring met

het probleem

waardoor expertise van buiten nodig is.

Procedureprojecten hebben vaak meer te

maken met een capaciteitsprobleem bij

de opdrachtgever. Of de opdrachtgever

kiest er voor om het niet zelf uit te

voeren, bijvoorbeeld omdat het geen core

business is. Het grote verschil tussen

grey hairprojecten en procedureprojecten

is dat grey hairprojecten niet zomaar door

de opdrachtgever zelf uitgevoerd kunnen

worden, zoals procedureprojecten.

Brainsprojecten kan een opdrachtgever

16

zelf niet uitvoeren, omdat de benodigde

kennis ontbreekt. Bij grey hairprojecten

heeft de opdrachtgever geen ervaring

met het probleem waardoor expertise

van buiten nodig is. Procedureprojecten

hebben vaak meer te maken met een

capaciteitsprobleem bij de opdrachtgever.

Of de opdrachtgever kiest er voor om

het niet zelf uit te voeren, bijvoorbeeld

omdat het geen core business is. Het

grote verschil tussen grey hairprojecten

en procedureprojecten is dat grey

hairprojecten niet zomaar door de

opdrachtgever zelf uitgevoerd kunnen

worden, zoals procedureprojecten.

Verschillen in dienstverlening van adviesbureaus

Uit onderzoek blijkt dat succesvolle

adviesbureaus een duidelijke keuze

maken uit drie typen dienstverlening

die samenhangen met de drie typen

projecten.

Aanpassingen van bestaande oplossingen Adviesbureaus in deze categorie hebben

een portfolio van diensten, methodes

en oplossingen ontwikkeld. Ze bieden

min of meer kant-en-klare diensten

aan hun klanten. Interne sturing is

gericht op collectieve ontwikkeling van

vaardigheden van hun medewerkers.

Projecten

Deze bureaus voeren over het algemeen

procedure- en grey hairprojecten uit.

Hiervoor zijn processen binnen het

bureau gestandaardiseerd. Junior

adviseurs kunnen snel relatief veel

activiteiten uitvoeren. Vaak hebben

ze bij verschillende klanten eenzelfde

rol. Complexere taken gaan naar

meer ervaren medewerkers. Door

standaardisatie zijn deze adviesbureaus

minder afhankelijk van individuele

medewerkers dan de andere type

adviesbureaus. De groei halen bureaus uit

de toename van het aantal klanten.

Organisatiestructuur en procedures

Vooral de grote bekende bureaus, zoals

Accenture, Capgemini, KPMG en Logica

voeren dit type projecten uit, al hebben

deze organisaties ook afdelingen die

brainsprojecten uitvoeren. Naast de

grote bureaus voeren ook veel kleine

bureaus dit type projecten uit, daarbij

vaak wel gericht op een specialistische

dienst of product. De grote adviesbureaus

(>100 adviseurs) zijn hiërarchisch

georganiseerd. Medewerkers hebben

het meeste contact met collega’s die

ongeveer op hetzelfde niveau binnen

de organisatie werken en met de

collega’s in de projectteams waarin

zij werken. Mede door hun omvang

genieten deze adviesbureaus een grote

naamsbekendheid.

Status en beloning

Hoe hoger een medewerker in de

piramide komt, hoe meer mensen hij

of zij ‘onder zich heeft’. Beloning van

senior adviseurs en partners hangt samen

Brainsprojecten Grey hairprojecten Procedureprojecten

• Vraagstuk van de klantorganisatie

complex.

• Nieuwste (technologische) inzichten

vereist.

• Variatie tussen projecten hoog, geen

standaardoplossing voorhanden.

• Brede kennis vereist.

• Propositie: “Huur ons, want wij hebben

hersens.”

• Vraagstukken vereisen veel maatwerk,

customization.

• Lagere innovatiegraad dan brainspro-

jecten.

• Variatie tussen projecten laag.

• Ervaring vereist.

• Propositie: “Huur ons, wij kennen u

en kunnen de gewenste verandering

begeleiden.”

• Veel voorkomende vraagstukken

waarvan de oplossing in ieder geval bij

professionals bekend is.

• Enige customization vereist, maar te ne-

men stappen zijn voorgeprogrammeerd.

• Propositie: “Huur ons, want wij weten

hoe dit probleem effectief en efficiënt

kan worden opgelost.”

Tabel 1: drie typen projecten

17

met de winst en omzet die zij weten

te genereren met hun medewerkers.

Door de hoge hefboomwerking in deze

organisaties kunnen ervaren adviseurs

bijzonder goed verdienen. De adviseur

krijgt status op basis van de omzet

die hij/zij genereert door verkoop

van de oplossingen van het bureau.

Omzetvolume is van groot belang

aangezien marges op procedureprojecten

relatief klein zijn.

Impact op personeelsbeleid

Het bureau is belangrijker dan het

individu. Het personeelsbestand

bestaat uit mensen met verschillende

achtergronden. Homogeniteit ontstaat

door interne opleidingen, de nadruk

op gedeelde organisatiewaarden

en –normen en door de gelaagde

(project-)organisatie. Door de grote

toestroom van potentiële werknemers

standaardiseren deze bureaus hun

werving- en selectieprocedures.

Assessments zijn hierin een

gebruikelijk onderdeel. Medewerkers

volgen doorgaans een vooraf bekend

ontwikkelpad. Gedurende de eerste

jaren ligt de focus op het opdoen van

ervaring met de gestandaardiseerde

producten en diensten. In het begin

van hun carrière worden junior

adviseurs in hun projectteam begeleid

en beschermd; er is relatief weinig

directe verantwoordelijkheid richting de

klant. Acquisitie wordt niet van junior

adviseurs verwacht.

Creatieve probleemoplossingAdviesbureaus in deze categorie richten

zich op probleemoplossing, creativiteit en

innovatie. Creatieve probleemoplossende

adviesbureaus leveren een beperkt

scala aan diensten en richten zich op

een specifieke markt of vakgebied. De

aspecten ‘leren’ en ‘innovatie’ hebben

prioriteit in deze organisaties.

Projecten

Deze adviesbureaus voeren vooral

brainsprojecten uit. Het probleem is

nieuw voor klant én adviseur, maar

het adviesbureau heeft vaak wel een

kennis- en denkkader om dit probleem

te benaderen en op te lossen. Adviseurs

hebben vaak een specifieke opleiding

en beschikken over de benodigde

competenties waaronder denkkracht

en creativiteit. Adviseurs zijn vaak

gelijktijdig en vanuit verschillende

rollen betrokken bij meerdere

projecten. Zij hebben al snel veel eigen

verantwoordelijkheid en directe interactie

met de klant. De groei van het bureau

hangt af van de bekendheid en reputatie

in de markt en de mate waarin het bureau

in staat is om de juiste medewerkers aan

te trekken.


De projectorganisatie die geschikt is

voor dit type projecten, bestaat meestal

uit relatief weinig junior adviseurs

en meer medior en senior adviseurs.

Er is een platte organisatiestructuur.

Inzet van de unieke resources wordt

afgestemd op de specifieke problemen

bij de klantorganisatie. De omvang

van creatieve probleemoplossende

adviesbureaus is meestal beperkt (<50

adviseurs). Medewerkers kennen

elkaar en hebben contacten met alle

niveaus. Individuele medewerkers

kunnen (grote) invloed uitoefenen op de

ontwikkelingsrichting van de organisatie.

Voorbeelden van dit soort kleinere

18

adviesbureaus zijn M&I/Partners, O&I

en Vellekoop & Meesters. De Boston

Consulting Group en McKinsey zijn

wat grotere kantoren die zich ook vooral

richten op dit type projecten.

Status en beloning

Adviseurs verdienen status op basis van

de kwaliteit van hun dienstverlening. De

managers van deze bureaus zijn dikwijls

ervaren professionals die bereid zijn

leidinggevende verantwoordelijkheid te

dragen. De beloning hangt nauw samen

met het profiel van de medewerkers en de

waarde die de klanten daaraan toekennen.

Door de complexiteit van de opdrachten,

kunnen professionals tegen relatief hoge

tarieven worden ingezet.


Het individu is belangrijk binnen de

organisatie. Het profiel van het bureau

én van de individuele adviseur zijn van

groot belang voor de positionering van

het bureau. Van nieuwe werknemers

worden uitmuntende kennis en

vaardigheden verlangd. Door de hoge

eisen nemen deze bureaus relatief

weinig nieuwe adviseurs aan. Vanaf het

eerste moment krijgen medewerkers

redelijk veel verantwoordelijkheid.

Senior collega’s geven intensieve

begeleiding aan nieuwe medewerkers.

Het adviesbureau geeft de medewerkers

werken denkkaders mee. Adviseurs

ontwikkelen zich met name in de praktijk

en in mindere mate door opleiding of

training. Het carrièrepad is niet vooraf

bepaald, maar volgt de persoonlijke

ontwikkeling van de individuele adviseur.

Acquisitie is voor junior adviseurs

een minder belangrijk onderdeel van

de functie, al zorgt het opbouwen van

een goede relatie met de klant er voor

dat de adviseur of het bureau wordt

teruggevraagd.

Klantrelatie

Dit type adviesbureaus richt zich op

de relatie met hun klant; de adviseur

stelt zich op als de trusted friend. De

bureaus richten zich op een specifieke

groep klanten en minder op het soort

dienstverlening dat zij aanbieden.

Netwerken en klantbinding zijn

belangrijke interne sturingsfactoren.

Projecten

Deze adviesbureaus leveren een

uitgebreid scala aan diensten op verzoek

van hun klant (multidisciplinair). Het

betreft allerlei soorten projecten waarbij

de klant de hulp inschakelt van het

adviesbureau. De adviseur vervult vaak

een procesbegeleidende rol en schakelt

waar nodig namens de klant andere

externe experts in, indien ze niet zelf

de gewenste capaciteit kunnen leveren.

Doordat het bureau multidisciplinair

werkt, lopen verschillende projecten

naast elkaar en is de afwisseling

dus groot. Deze bureaus bouwen op

duurzame klantrelaties en het binden van

medewerkers.


De organisatiestructuur is plat en

bestaat uit min of meer gelijkwaardige

individuen. Senior adviseurs en

management zijn continue bezig met

klanten. Ze bestendigen bestaande

Aanpassing van bestaande oplossing

Creatieve probleemoplossing Klantrelatie

Type projecten Grey hair en procedure Brains Verschillend

Gebruik bestaande methoden

Veel standaardoplossingen en werkwijzen

Geen standaardoplossingen, meestal wel bepaalde benaderingswijze

Variërend

Voorbeeldproject Inrichting en uitrol van een ERP-systeem

Herinrichting van ketenprocessen Project- of programmamanagement

Team of individuele adviseur

Team Team en individuele adviseur Individuele adviseur, soms team

Organisatiestructuur Gelaagd Plat PlatWerving / aantal starters

Werven grote aantallen academici Werven (top-)academici en ervaren adviseurs

Werven van met name ervaren adviseurs

% Declarabele tijd (productiviteit)

Hoog Matig Matig

Carrièrepad Vast en bekend Flexibel, vaak op inhoud Flexibel, vaak op procesPersoonlijke ontwikkeling

Duidelijke opleidingstrajecten Zeer individuele ontwikkelingstrajecten

Individuele ontwikkelingstrajecten

Tabel 2: Drie strategieën van adviesbureaus

19

relaties, zorgen dat de klant tevreden is

en ze proberen nieuwe opdrachten bij

dezelfde klant te verkrijgen. Net als bij

de creatieve probleemoplossende

adviesbureaus is de hefboomwerking in

deze organisaties laag: minder juniors

dan seniors. Individuele medewerkers

kunnen (grote) invloed uitoefenen

op de ontwikkelingsrichting van de

organisatie. De omvang van deze op de

klant gerichte adviesbureaus is meestal

klein tot middelgroot (<75 adviseurs).

Medewerkers hebben contacten met alle

disciplines en verschillende niveaus.

Voorbeeld van dit type adviesbureau

zijn Berenschot, Twynstra Gudde en

Pentascope.

Status en beloning

Adviseurs die sterk zijn in

projectmanagement hebben vaak een

grote toegevoegde voor de klant en

worden dan ook snel teruggevraagd

op andere trajecten. Door de grote

zelfstandigheid van individuele adviseurs

is het voor de organisatie van belang

om de adviseur voldoende betrokken

te houden bij de eigen organisatie. De

adviseur krijgt meer status naar mate hij

beter in staat is vervolgopdrachten bij

bestaande klanten te verwerven. Op het

type projecten dat deze bureaus uitvoeren

zijn middelgrote marges te behalen.


Het profiel van de individuele adviseur

is bepalend voor profiel van het bureau.

Het personeelsbestand is divers. Deze

bureaus verwachten van met name senior

werknemers unieke branchekennis en

een netwerk. Er worden weinig junior

adviseurs aangenomen. De junior

adviseurs worden intensief begeleid door

senior collega’s. Het carrièrepad is vooraf

niet helder vastgelegd en wordt bepaald

door de persoonlijke ontwikkeling van de

individuele adviseur. Acquisitie is voor

junior adviseurs minder belangrijk.

Hoe bepaal je welk adviesbureau het beste bij jou past?

De drie verschillende typen

dienstverlening leiden tot verschillende

soorten adviesbureaus. Tabel 2 geeft

een overzicht van de hierboven

beschreven typen dienstverlening en

onderscheidende factoren binnen deze

typen. Wanneer je een baan als adviseur

ambieert is het verstandig om na te

gaan welk type adviesbureau bij je past.

Verschillen in de dienstverlening die

adviesbureaus leveren, zijn van grote

invloed op de werkzaamheden die je als

adviseur uitvoert. Ga daar actief naar

op zoek! Gesprekken met recruiters

en medewerkers en een bezoekje aan

de website van het adviesbureau zijn

daarvoor bijzonder geschikt.

• Krijg je graag duidelijke opdrachten,

hou je van zekerheid en vind je het

fijn om een expert te zijn en alle ins &

outs van één of meer bestaande pro-

ducten/diensten te kennen, dan is een

bureau dat zich richt op het aanpassen

van bestaande oplossingen wellicht

een goede keus.

• Laat je graag je hersens kraken en

vind je het niet erg wanneer je ieder

project opnieuw van voor af aan moet

beginnen, dan zou een adviesbureau

gericht op creatieve probleemoploss-

ing wel eens goed bij je kunnen

passen.

• Hou je meer van breedte dan van

diepte, stel je graag mensen en organi-

saties tevreden en is netwerken een

tweede natuur voor je, ga dan eens

praten met een bureau dat zich richt

op de klantrelatie.

Over de auteur

Drs. Marnix Brongers MA MC is

als senior adviseur werkzaam bij

organisatie- en IT-adviesbureau

Vellekoop & Meesters te

Hoevelaken, www.vm-advies.

nl. Dit artikel is gebaseerd op

zijn afstudeeronderzoek voor de

postacademische opleiding in

Management Consultancy.

20

Nieuwe ontwikkelingen

De technologie staat nooit stil, elke dag weer worden er nieuwe

innovaties, revolutionaire doorbraken en andere technische hoogstandjes

gepresenteerd. In dze rubriek geven we jullie een kijkje in wat er zich

allemaal afspeelt in de wondere wereld van de techniek

Futuristische OLED armbandUniversal Display en LG hebben een concept van een OLED

display dat ontwikkeld dat gedragen kan worden om de pols.

Deze gadget zou zo uit een futuristische film of game kunnen

zijn geplukt. De armband heeft een 4 inch display met maar

liefst 1,67 miljoen kleuren en een helderheid van 100 cd/m2.

Verder is het schermpje buigzaam, weegt maar 8 gram en is

slechts 0,3 mm dik! Helaas is de OLED armband slechts een

prototype, dus zal het nog wel even duren totdat iedereen er

eentje om zijn pols heeft. OLED armband

OnLiveVergeet de Xbox 360 en de Playstation 3. Als het aan

de makers van OnLive ligt kunnen alle gameconsoles

over een paar jaar de prullenbak in. Het idee is als

volgt: de gamer kan vanuit zijn huiskamer met een

simpele pc van een paar jaar oud de nieuwste games in

high definition spelen, via streaming technology. Met

behulp van een microconsole is het tevens mogelijk

om het systeem op je tv aan te sluiten. De bijgeleverde

controller laat de spelers draadloos hun game

besturen. De technologie van OnLive stuurt de input

van de controls door de speler naar de servers en het

enige dat hij terug krijgt zijn de flitsende beelden van

de game die hij op dat moment speelt. Voordat dat het

echter zover is, moeten er gigantische servers

ontwikkeld worden die het mogelijk moeten maken

om duizenden gamers tegelijk zonder vertraging hun

spel te kunnen laten spelen. OnLive console

Tekst: Sander Scholten

21

Supergeleidende laag van twee atomen dikOnderzoekers van de universiteit van Austin in Texas zijn erin

geslaagd een supergeleidende laag lood te produceren die slechts

twee atomen dik is, waarmee het de dunste metalen halgeleider

ooit zou zijn. Met een dikte van slechts twee atomen dwingt het

supergeleidende materiaal elektronenparen in een

tweedimensionaal vlak te bewegen. Hoewel deze elektronenparen

in hun bewegingsvrijheid beperkt zijn tot quantum-kanalen, zijn

ze toch mobiel genoeg om de supergeleidende eigenschappen van

het materiaal niet nadelig te beïnvloeden. Het team heeft dit

bereikt door het extreem dunne loodfolie op een dunne

siliciumlaag te synthetiseren. Dankzij deze productiemethode

slaagden de onderzoekers erin een folie te produceren zonder

onzuiverheden. Een praktisch nut hebben de ultradunne

supergeleidende loodfolies nog niet, maar de onderzoekers

denken wel op research vlak hiervan te profiteren. Het fenomeen

supergeleiding zou zo beter bestudeerd kunnen worden.

Gebogen 43”-monitorNEC brengt in juli van dit jaar zijn gebogen

43”-ultrabreedbeeldmonitor uit op de Amerikaanse markt. De

CRV43 heeft een resolutie van 2880x900 pixels en is voorzien

van LED blacklight. De monitor bestaat volgens NEC in feite uit

vier aan elkaar geplakte lcd-panels. De helderheid van dit scherm

bedraagt 200 cd/m2, in combinatie met een dynamische

contrastverhouding van 10.000:1 en een reactiesnelheid van

slechts 0,02 ms! Verder heeft het panoramische scherm een

kleurengamma met een 100% dekking van sRGB en 99,3% van

de Adobe RGB kleurruimte, dit dankzij de 12 bit kleurdiepte. De

21 kg zware monitor heeft een dvi-d en een hdmi 1.3 aansluiting.

Verder zijn er vier USB 2.0-poorten in het toestel verwerkt. Het

scherm is vooral bedoeld voor de professionele markt in de

grafische en gamewereld. Mocht je zelf ook een scherm willen

aanschaffen, dan moet er eerst 8000 dollar neergeteld worden.

Loodfolie

43” ultrabreedbeeldmonitor

22

Interview Deloitte

Willem van der Klis is één van de eerste studenten die na het opsplitsen van Technische

Bedrijfswetenschappen aan Technische Bedrijfskunde begon. Zijn jaargenoten Sebastiaan

Frijling, Willem Mulder en Katja Woerdman richtten Lugus op en hij heeft zelf de eerste

buitenlandse reis georganiseerd naar Budapest. Nu werkt hij bij Deloitte Consulting te

Amstelveen en kregen we de kans hem te interviewen na het gastcollege dat hij voor het vak

Analyse van Organisatie Systemen gaf.

Je was één van de eerste TBK studenten, hoe heb je dit ervaren?

Ik ben begonnen met de studie Economie, na 2 jaar miste ik de

techniek in mijn studie en vandaar dat ik ben gaan kijken naar

andere opleidingen. In 2002 begon ik met een kleine groep

studenten aan het tweede jaar van Technische Bedrijfskunde. Een

groep van vooral overgestapte TBW’ers die vrijstelling had voor

de meeste eerste jaars vakken. Het idee achter deze kleine groep

was het uitproberen van de verschillende nieuwe vakken voor

TBK en door middel van directe terugkoppeling de studie bij te

schaven. Deze persoonlijke benadering vanuit de opleiding en de

hechte kleine groep zorgde voor een geslaagde studietijd.

Als één van de eerste leden van TBV Lugus heb ik de eerste

buitenlandse reis mogen organiseren. Dit bleek een zware

taak omdat het externe netwerk van de toen nog jonge

studievereniging natuurlijk nog in de kinderschoenen stond. Na

veel werk hebben we het voor elkaar gekregen met behulp van

een Hongaarse docent een geslaagde reis naar Budapest te maken.

Ik heb zelf op een gegeven moment interesse gekregen in Supply

Chain Management, waarin vanuit Bedrijfskunde voldoende

mogelijkheden waren om te verdiepen. Uiteindelijk heb ik mijn

afstudeeropdracht bij Deloitte Consulting uitgevoerd en hier mijn

carrière begonnen.

“Hierbij ligt onze kracht in het kunnen bundelen

van expertise...”

Willem van der KilsConsultant bij Deloitte - Supply Chain Strategy

23

Sluit je studie goed aan bij het werk dat je nu verricht?

De methoden en technieken die bij Technische Bedrijfskunde

aan bod komen sluiten natuurlijk niet één op één aan bij het

werk in het dagelijks leven. Het is vooral de denkwijze die bij

TBK centraal staat welke later van pas komt. Het gestructureerd

kunnen analyseren van problemen en de brede aanpak die leidt

tot de uiteindelijke oplossing is erg belangrijk.

Binnen de service line van Deloitte waar ik werk, Supply

Chain Strategy, is dat een grote plus. Enerzijds werken wij

aan vraagstukken die de nodige technische kunde vragen in

de aanpak, anderzijds is het ook belangrijk om daarbij de

hoofdlijnen centraal te houden. Vraagstukken waar ik mij

recentelijk mee bezig heb gehouden is een herontwerp van een

distributieketen voor een grote levensmiddelen fabrikant en

een haalbaarheidstudie naar een Shared Service Procurement

organisatie voor een Duitse machinefabrikant. Voor beide

opdrachten heb ik in het buitenland gezeten, Londen en

München, wat mij zeer goed is bevallen. In deze projecten

hebben wij nauw samengewerkt met Britse en Duitse Deloitters,

wat zeer verrijkende internationale ervaringen waren. De

volgende reis gaat naar Athene.

Zou je een omschrijving van Deloitte en jou functie hierbinnen kunnen geven?

Deloitte Consulting kent vijf zogenaamde service areas:

Strategy & Operations, CFO services, Human Capital Advisory,

Enterprise Applications en Technology Advisory. De service line

Supply Chain Strategy is onderdeel van Strategy & Operations.

Strategy & Operations richt zich op advisering rond strategische

vraagstukken en optimalisatie van processen. Van supply chain

redesign tot market entry strategy en fusies en overnames.

Deloitte werkt met een carrièrehuis waarin je elke twee of

drie jaar door groeit. Je begint als business analyst waarbij je

ondersteuning biedt aan veelal multidisciplinaire teams. Je doet

onderzoek, analyseert, modelleert en bereidt presentaties voor.

Vervolgens word je consultant, senior consultant, manager,

senior manager en director. Het eindstation is partner. Hoe snel

je doorstroomt, is afhankelijk van je prestaties, ambities en eigen

initiatief.

In het nieuws zijn berichten verschenen dat Deloitte zich goed tegen de crisis heeft weten te weren, waar hebben jullie dat volgens u aan te danken?

Deloitte heeft inderdaad vroegtijdig en goed gereageerd op

de ook voor ons zichtbaar krimpende markt. Een voorbeeld

hiervan is de manier waarop we zijn omgegaan met het helaas

noodzakelijke reduceren van personeel, hierbij is vooral gelet

op capaciteiten en prestaties. Deze focus op kwaliteit leidt tot

het behoud van gemotiveerde medewerkers wat stimuleert tot

betrouwbare prestaties in deze economische moeilijke tijden maar

wat ook goed voorbereid op economische groei.

Verder speelt Deloitte op de crisis in doormiddel van het

Navigating the Downturn initiatief. Hiervoor is een analyse

methode ontwikkeld waarmee binnen twee tot vier weken

duidelijk wordt welke huidige en aanvullende maatregelen

effectief kunnen zijn voor een organisatie om op de crisis in te

spelen. Daarnaast laten we zien welke stappen genomen moeten

worden om de beste resultaten te halen. Deloitte ondersteunt

bij het verzamelen van gedetailleerde informatie, het uitvoeren

van analyses, het identificeren van verbeterinitiatieven en het

opstellen van een plan om de verbeteringen te realiseren. Hierbij

ligt onze kracht in het kunnen bundelen van expertise uit de

verschillende service areas: één team, alle invalshoeken, één

compleet overzicht.

Heeft Deloitte wel eens iets met Defensie te maken?

Deloitte heeft in het verleden opdrachten gedaan voor Defensie.

Vanuit Supply Chain Strategy doen we veel opdrachten bij

private bedrijven, maar andere onderdelen binnen Deloitte richten

zich ook op de publieke sector. Zelf heb ik een jaar geleden een

opdracht bij Defensie uitgevoerd. Dit ging in op

kwaliteitsverbetering van een bepaalde logistieke dienst bij

Defensie. Daarnaast hebben collegae van mij aan Defensie

projecten gewerkt in het VK en Nieuw Zeeland. Wat Defensie zo

bijzonder maakt is de noodzaak om in korte tijd complexe

logistieke operaties te kunnen uitvoeren. Wat dat betreft potentie

voor zeer interessante opdrachten vanuit een Supply Chain

perspectief.

3 beste en slechtste uitvindingen

24

Tekst: Jasper Boomer

Elektronische vuurwapens

De manier hoe vuurwapens werken is de afgelopen 500 jaar

nauwelijks veranderd: door een kleine explosie wordt een kogel

de loop uitgeschoten, waarna er een nieuwe kogel in de loop

wordt geladen, handmatig of anders automatisch. Je zou kunnen

denken dat de levensloop van deze techniek ondertussen is

verlopen.

Mike O’Dwyer , een revolutionair op het gebied van innovatie

begon een aantal jaar geleden met het ontwikkelen van een

elektronisch vuurwapen, dat wil zeggen dat de projectielen vanuit

het wapen niet door de druk van een kleine ontploffing maar door

een elektronische schok worden afgevuurd. Hij begon met het

maken van een enkelloops, 15 kogeldragend 9mm pistool. De

15 kogels zaten achter elkaar in de loop en werden zeer kort na

De Successenelkaar afgevuurd. Dit ontwerp behaalde op een gegeven moment

een omgerekende ratio van 45 000 kogels per minuut. Later,

met veel tussenstappen, wist O’Dwyer door kleine aanpassingen

en het gebruik van 36 lopen een apparaat te maken, liefkozend

‘Bertha’ genoemd, wat een indrukwekkende 1,6 miljoen kogels

per minuut afschiet. Hoewel deze wapens nog niet (op grote

schaal) worden gebruikt, wordt dit waarschijnlijk het begin

van een nieuwe familie wapens, waarmee bijvoorbeeld door

gepantserde voertuigen heen geschoten kan worden enkel en

alleen al door het enorme aantal kogels dat per tijdseenheid

wordt afgevuurd. Met deze wapens zal het mogelijk zijn om door

een kleine aanpassing de hoeveelheid kogels per tijdseenheid

en daarmee de impact van een schot kan worden ingesteld. Een

ander voordeel is dat doordat het geweer zelf geen bewegende

delen heeft het waarschijnlijk een stuk minder snel beschadigd

raakt of vast komt te zitten.

Oorlog is sinds het begin van de mensheid een reden geweest om te innoveren. Om tactische

voordelen op de vijand te behalen is men tot in het absurde gaan denken en zo zijn de meest

originele en soms verbazingwekkende uitvindingen gedaan. Natuurlijk loopt men bij het ‘out of

the box’ denken wel een groot risico om de plank volledig mis te slaan. Hier een kleine selectie

uit de bijzondere en soms gewoon belachelijke ideeën met een drietal successen en een drietal

iets mindere vindingen uit verschillende tijdperken.

Elektronisch vuurwapen

25

Tallboy

De tallboy, ook een Britse naam voor een pilsje, werd ontwikkeld

aan het eind van de 2e wereldoorlog. De tallboy was het idee van

Barnes Wallis, dezelfde man die de stuiterbom ontwikkelde(een

bom die over het wateroppervlak stuiterde tot hij een doelwit

raakte). Deze bom was groter en zwaarder dan alle bommen die

tot dan toe waren ingezet. Met zijn 12,000 lbs( 5500 kg) was het

zeker een imposant wapen. Maar behalve de immense grootte van

deze bom was er nog iets speciaals aan. De Tallboy was speciaal

ontwikkeld voor het vernietigen van (spoor)wegen, loodsen en

viaducten. Dit was tot nog toe altijd erg moeilijk omdat een lange

weg of viaduct vanaf een grote hoogte maar een dun lijntje is en

dus erg lastig te raken. Maar de Tallboy hoefde juist het doelwit

helemaal niet te raken. Wallis had zijn bom zo ontwikkeld

dat deze zichzelf juist vlakbij een doelwit zo’n 100m in de

grond zou graven en dan tot ontploffing zou komen. Dit zou

een kleine aardschok veroorzaken waardoor het gebouw of de

weg simpelweg uit elkaar zou vallen. De eerste aanval met de

Tallboy was op 8 juni 1944 op de Saumur spoorwegtunnel, een

belangrijke toevoer van Duits materieel. 18 Tallboys werden

ingezet en de tunnel werd volledig verwoest. Daarna is de Tallboy

nog tientallen keren ingezet voor het vernietigen van loodsen,

gebouwen en wegen.

Cornershot

Een modern wapen dat op dit moment veel gebruikt wordt door

verschillende groepen speciale eenheden en daarbij veel

successen behaald, is de zogenaamde ‘Cornershot’. Het idee is

eigenlijk vrij simpel: het is een lang geweer waarvan de voorkant

naar links en rechts kan draaien. Daarnaast zit er een klein

cameraatje in zodat de gebruiker om de hoek kan kijken. Met een

druk op de knop springt het wapen daarna weer in de rechte

positie wat in Close Combat situaties ontzettende voordelen

heeft. Door de LCD schermpjes met camera’s die erop zitten kan

het ook als een verkenningshulpmiddel worden gebruikt. De

wapens zijn ontwikkeld door een Amerikaans bedrijf met

vestigingen in Israël. Op dit moment bestaan er ook een 40mm

granaatwerper(welke nog accuraat schiet op een afstand van

300m) en een antitank versie van het wapen.

Cornershot

Tallboy

26

Anti tank honden

In 1942, toen de Russen nog volop bezig waren de Duitse

bezetters tegen te houden, waren zij op zoek naar een

revolutionaire manier om tanks onschadelijk te maken.

Vanwege de hoge aantallen waarin zij beschikbaar waren en de

gemakkelijkheid om ze te trainen werden voor dit doel honden

gebruikt. De honden hadden op hun rug een explosieve lading

gebonden en een hendel. De honden werden vervolgens getraind

om onder tanks te gaan lopen, waardoor de hendel omgezet werd

en de lading afging. Hierdoor zouden tanks vanaf hun zwakste

punt aangevallen worden.

Maar behalve dat dit idee misschien wel een van de meest

ondiervriendelijke ideeën is geweest, bleek het ook nog eens in

de praktijk niet te werken. De honden gingen namelijk op het

slagveld veel liever op de vertrouwde geuren en geluiden van

de Sovjet tanks af, dan op de vreemde Duitse tanks. Al heel snel

werd dus afgezien van dit idee.

Panjandrum

In de dagen voor D-day waren de Duitsers bezig met het

verstevigen van hun verdedigingen, waaronder aan de Franse

kust. De Geallieerden hadden iets nodig om als eerste aan land

te gaan om door de eerste verdedigingen heen te breken. Het

Britse Directorate of Miscellaneous Weapons Development heeft

daarom een project gestart waarbij de uitkomst de Panjandrum

was.

Dit waren 2 wielen aan elkaar met op even afstand van elkaar 16

kleine raketmotoren die het wiel vooruitstuwden. Helaas bleek

de baan van het apparaat zeer onvoorspelbaar en zou de inzet

van dit wapen tijdens D-day waarschijnlijk net zoveel Duitsers

als geallieerden de dood in jagen. Als het al aan land kwam

begon het wilde bochten te maken. Later is nog geprobeerd het

probleem op te lossen door er een derde wiel aan vast te zetten,

maar toen ook dat faalde werd het project definitief afgesloten.

Chemische Wapens

Over de tijd zijn er veel vreemde projecten en onderzoeken

geweest naar chemische substanties die over de vijand zouden

kunnen worden gesprayd of vanuit een vliegtuig kunnen worden

gedropt, om ze zo in het nadeel te brengen. Behalve voorbeelden

van zeer dodelijke substanties zoals mosterdgas zijn er ook wat

creatievere maar vaak toch minder succesvolle onderzoeken

geweest. Vaak zijn deze onderzoeken niet officieel erkend door de

overheden die ze uitvoerden, misschien om dat deze toch iets te

gênant waren of omdat het inderdaad slechts om een gerucht gaat.

Toch is het leuk om wat voorbeelden te noemen van de creatieve

geest van mensen op het gebied van chemische wapens.

Een voorbeeld is de zogenaamde Gay-Bomb. Uit oude

documenten van het pentagon blijkt dat de Amerikanen op een

zekere tijd bezig zijn geweest een sterk afrodisiac te ontwikkelen

dat voor homosexuele gevoelens zou zorgen binnen de troepen.

Deze werking is alleen nooit bewezen en behalve dat is het

natuurlijk een flinke belediging tegenover homosexuelen om te

vooronderstellen dat een leger wanneer het eenmaal homosexueel

is het geen bedreiging meer vormt.

Andere voorbeelden van waanzinnige ideeën zijn: een stinkgas

dat op vijandelijke officieren gespoten zou moeten worden wat

hun in verlegenheid brengt en daardoor zorgt voor respectverlies

onder zijn manschappen en een geheim project om Hitlers tuin te

besproeien met een stofje wat zorgt voor geslachtsverandering.

Deze ideeën zijn alleen voor zover bekend nog nooit in de

praktijk gebruikt.

Pajandrum

De missers

27

Last year I participated in the Technology

Meets Marketing Business Course. This

three day event is designed to teach you

all about marketing in a technology-

driven environment. At that moment I

was working on my Master Thesis in

Process Development at the Chemical

Engineering Department at Eindhoven

University of Technology and orientating

on graduate positions.

While I was working on my Master

Thesis (in an industrial environment) and

from my industrial internship previously,

I learned that non-technical aspects play

an important role in industry. This is

also what really appealed to me in the

Technology Meets Marketing business

course.

Since I have always had a strong interest

in product development, AkzoNobel’s

strong and diverse brand portfolio

made me want to know more about

the company and the opportunities for

graduates. In addition, I liked the idea of

working for a multinational because of

the opportunities it offers its employees

and the possibility of working abroad.

The business course itself was good fun!

Of course it was hard work, because of

our overfull program and the interactive

character of the lectures, which contained

a lot of good marketing examples. But

the creative marketing concepts our

groups came up with were amazing! :)

After the business course the recruitment

procedure was really open. The feedback

I received was helpful and together with

the recruiter, I was able to find a job

which suited me. In December 2008 I

graduated and on February 1, 2009, I

started my work in the R&D department

as a product developer at Alabastine

Holland B.V. which is part of AkzoNobel

Decorative Paints.

On our innovation focused projects, I

work closely together with my colleagues

in Slough (UK) where part of our R&D

department is located. In Ammerzoden,

where I work, other disciplines like

purchasing, manufacturing, marketing

and sales, are located as well. This

makes it really easy to work together in

multidisciplinary teams.

The pre-decoration business is quite

small compared to the paints business,

therefore the work I do varies from

innovations in product development to

optimization work and sometimes even

problem solving in our factory. The

variation really makes it unique and

enables me to learn a lot about different

disciplines needed to run a business. It

also helps me to learn what I like best in

order to decide what kind of training I

would like to take and even which future

jobs appeal to me. For now I still have a

lot to learn in my current job, but I hope

you find this story inspiring and will be

able to find out if marketing appeals to

you.

Experience with AkzoNobel

About

Name: Yvette Adams

Works at: AkzoNobel Decorative

Paints

Position: Product Developer

Education: Chemical Engineering

Where: Eindhoven University of

Technology

28

Militair managementTekst: Arjen Lammers

Eén van de meest verkochte boeken wat betreft militair

management is ‘the art of war’ van Sun Tzu. En het gebeurt

geregeld dat managementboeken maar wat graag gebruik

maken van de militaire wijsheid van vele jaren geleden.

Zijn er meerdere analogieën te vinden tussen de wereld van

management en organisatiestructuur en de manier waarop het

leger deze zaken organiseert?

29Op het eerste gezicht lijkt het niet zo.

Waar men in de jaren negentig besloten

had dat elke werknemer wel een goed

idee had voor het bedrijf, bleef het leger

stug vasthouden aan de hiërarchie van

vroeger. We zien dat de traditionele,

vooroorlogse stijl van management

met een baas die orders schreeuwde

en het personeel dat ze opvolgde sterk

contrasteert met de huidige situatie.

Tegenwoordig moeten we als manager

rekening houden met de ‘onuitputtelijke

bron van kennis’ die het personeel is.

Elke werknemer die denkt het beter te

SWAToperaties moet er toch worden

afgeweken van deze prachtige standaard.

Dus er zijn wel momenten waarop

de individuele militaire onderdelen

hun eigen plan moeten trekken.

Tuurlijk, het management neemt de

verantwoordelijkheid voor de plaats

waar gevochten wordt, maar eenmaal op

het slagveld zijn de orderbevoegdheden

goed gedelegeerd. Hier moeten toch weer

goede lessen voor het management uit te

halen zijn.

En die zijn er. De meest duidelijke is

proces worden vastgelegd. Je moet pas

achteraf kijken of je daadwerkelijk de

slag gewonnen of verloren hebt. Winnen

is wat het bedrijf zou verstaan onder

goede winst draaien in deze competitieve

wereld. Laten we wel wezen, mocht

het efficiënter kunnen, dan zouden de

militairen het wel uitgevonden hebben.

Er is zelden een gevaarlijker plek

gevonden waar falen zo direct wordt

afgestraft. Evolutie op een hoog niveau

zullen we maar zeggen.

Eén van de mooiste vergelijkingen

natuurlijk dat ‘het management’ alleen

die dingen moet bepalen waar het visie

betreft. Zodra de leiding besloten heeft

de volledige budgetten op een nieuw

product te zetten moet het personeel

zich daar naar schikken. Echter, zodra

de budgetten zijn vastgesteld, moet

men slechts zorgen voor de nodige

informatie. Verder weten de mensen van

R&D, marketing en accounting wel hoe

het verder moet. De aanpassingen aan

het slagveld dat bedrijfsvoering heet

moet niet van te voren of tijdens het

is natuurlijk het klassieke model van

topdownmanagement zoals het leger dat

vrijwel altijd hanteert versus de meer

moderne benaderingen en ideeën als

bottomupmanagement, self-empowered

teams en de 360degree aanpak van grote

problemen. Er is veel geëxperimenteerd

met wat de juiste aanpak is. Suggesties

zoals die bij Toyota hebben geleid tot

miljoenen minieme verbeteringen zijn

leuk op dat vlak, maar kunnen deze

praktijken ook gebruikt worden in het

militaire apparaat?

“Waar men in de jaren negentig besloten had dat elke werknemer wel een goed idee had voor het bedrijf, bleef het leger stug vasthouden aan de

hiërarchie van vroeger.”weten kan en mag tegen zijn baas ingaan.

In het leger is dit ongehoord. Orders

zijn orders en het gezag van de sergeant

wordt niet ondermijnd. Maar wat kunnen

we verwachten in moeilijke, variabele

situaties?

Want laten we wel wezen. Iedereen

die ooit stratego heeft gespeeld is op

de hoogte van de rangen en standen

binnen het leger. En de hoogste

rang wint. In het echte leger is dat

natuurlijk ook zo, maar bij allerhande

30

Tot dusverre zijn er in de geschiedenis

geen voorbeelden te vinden van

succesvolle subtiele aanpassingen.

Tankchauffeurs die mochten meehelpen

bij het ontwikkelen van nieuwe

apparaten? Nog nooit van gehoord. En

misschien is dat wel de beste methode.

Het rijcomfort van een tank heeft geen

enkel nut als het ding tegen de simpelste

antitankmijn rijdt en vervolgens de

bemanning in honderdduizend stukjes

achterlaat. Enkel de belangrijkste zaken,

zoals wendbaarheid, schotkracht en

pantser komen ter discussie indien je

het ontwerpen over laat aan de technici,

de wetenschappers. De details zijn

leuk, maar vreten tijd en geld, die niet

altijd voorradig is. De simpliciteit en

vooral de praktische bruikbaarheid staan

voorop.

Dus een ontwerper en de daarbij

behorende managers moeten zich goed

beseffen dat alle input van personeel

weliswaar leuk is, maar qua kosten-

batenplaatje toch erg vaak irrelevant

blijkt. Waarmee dan ook perfect is

aangetoond dat het leger een streepje

voor heeft op het dynamische nieuw-

agemanagement. Maar is dat ook

echt zo? Laten we beginnen met het

de andere kant op kijken, oftewel

beginnend bij het moderne management

en de aldaar gebruikte en ontwikkelde

theorieën toepassen op het militaire

management. Een vrijwel onmogelijke

opgave. In de geschiedenis zijn hiervoor

maar weinig treffende voorbeelden te

vinden. Het opdelen van taken is al zo

oud als de hervormingen van Marius

in het Romeinse Rijk. Dus dat is niet

echt een uitvinding die de andere kant

op is gedraaid. En micromanagen met

een klokje en het controleren van elk

persoon of hij zijn uren wel draait is

evenmin succesvol in het leger.

Conclusie

Concluderend durf ik te zeggen dat óók

op het gebied van management het leger

verder is dan de bedrijfswereld. Al die

rare fratsen ook steeds in het

bedrijfsleven, het wordt er maar niet

beter van. Misschien moet het ministerie

van defensie maar fuseren met dat van

economische zaken, om zo ons landje

toch te helpen weer een solide speler op

de wereldmarkt te worden. De tijd zal het

leren.

Bronnen

Sun Tzu: the art of war

Organizational Behaviour; zoals gebruikt bij het vak “gedrag in organisaties”

Organization Theory, tension and change; zoals gebruikt bij het vak

“arbeidsorganisatie en taakontwerp”

Verenigingsnieuws

Illustratie: Frank Grooten

32

PollTekst: Jasper Boomer

Oorsprong

Al eind jaren ’80 was onder andere DARPA bezig met het

bedenken van nieuwe gevechtsvliegtuigen vooral om vooruitgang

te boeken op het gebied van Advanced Short Takeoff and Vertical

Landing (ASTOVL). Om de toenmalige gevechtsvliegtuigen te

verbeteren werd het Joint Strike Fighter project opgestart. Een

aantal bedrijven hielden zich bezig met het ontwerp van een

mogelijke vervanging, waaronder Lockheed Martin en Boeing.

Uiteindelijk won Lockheed Martin de strijd met de X-35A, nu de

F-35 Lightning II.

Deelname

De financiering voor het project gebeurd op kosten van de VS en

de partnerlanden, die weer in verschillende lagen zijn verdeelt

met één level 1 land, twee level 2 landen en een nog nader te

bepalen aantal level 3 landen die respectievelijk 10%, 5% en

minimaal 1% van de kosten op zich dragen. Italië en Nederland

zijn op dit moment de twee level 2 landen.

Discussie

De toestellen die op dit moment eventueel vervangen gaan

worden zijn de F-16s. Deze zijn aangeschaft in 1979 en zouden

oorspronkelijk 20 jaar meegaan. Maar er zijn ook weer partijen

die aanvoeren dat de F-16 eventueel tot 2020 mee zou kunnen

gaan, weer anderen denken dat deze toestellen wel vliegwaardig

kunnen zijn tot 2020 maar niet te gebruiken als serieus

gevechtsvliegtuig.

Daarnaast zijn er nog de klachten van het geluid, deze zou tot 4x

harder kunnen zijn dan de huidige gevechtsvliegtuigen, maar ook

hierover zijn de meningen verdeeld.

Poll

De lugograaf vroeg studerend Groningen op het zernike naar hun

mening voor het wel niet doorgaan met de JSF:

Stelling: “Nederland moet doorgaan met

deelname aan het JSF project”

33

Michiel FrenaijVoorzitter TBV Lugus

Zich bij de top scharenAl jaren is de discussie

gaande. Om de zoveel tijd

is er wel een rubriek bij het

Journaal of in de krant over

de nieuwe ontwikkelingen en

gedachtegangen binnen het

proces. Analyses, discussies,

evaluaties, vergelijkingen,

opnieuw discussies, ga

zo maar door… Ik vraag

me af of er nog wel schot

zit in dit ellenlange

besluitvormingsproces. Zal

er ooit worden besloten?

Natuurlijk is het goed om een correct

kosten-baten plaatje te maken en

daarmee tot een besluit te komen.

En natuurlijk kost dat tijd. Maar

het besluitvormingsproces over een

mogelijke Nederlandse investering in

het JSF-project is op-en-top gechicaneer.

Een eeuwig voortdurend steekspel

tussen regeringen, IGO’s, NGO’s, en

Nederlandse politici.

Zoals in het hoofdartikel uitvoerig is

beschreven, is de Joint Strike Fighter

een ‘next-generation strike aircraft

weapon’ waarbij de interne techniek veel

ingenieurs te boven gaat. Dit maakt de

JSF tot een pure boy’s toy, een feit wat

mij weer tot nadenken aanzet over het

besluitvormingsproces. Zou het niet beter

zijn dat alleen vrouwelijke politici over

een boy’s toy besluiten mogen nemen?

Kan het niet zijn dat zij als enigen een

juiste beslissing over zo’n macho-

vliegapparaat kunnen nemen?

Ik vind dat je ons eigen ‘Lugograaf’ als

een ‘next-generation studententijdschrift’

mag beschouwen. De ‘Lugo’ is een

geïntegreerd begrip binnen de Groningse

studieverenigingen, bekend bij menig

student die wel eens in het hok van

zijn of haar studievereniging komt

chillen. Die ‘Lugo’ blijkt, ondanks de

economische crisis, een doorslaand

succes. Het zet Lugus sterk op de kaart

en zorgt voor diepgang en plezier. Een

huzarenstukje waar elke Lugiaan, actief

of niet, zijn vingers bij aflikt.

Ik trek hier een vergelijking tussen de

investeringen in de JSF en de kosten die

gaan zitten in de Lugograaf. Onze

vereniging heeft wél de knoop

doorgehakt, zonder bureaucratische

rompslomp. Er is nu een professionele

Lugograaf. Die beslissing is natuurlijk

minder ingewikkeld verlopen dan een

miljardeninvestering in één van de meest

geavanceerde militaire machines, maar ik

denk dat de Nederlandse politiek toch

nog wel iets van de Groningse TBK-er

kan leren. Wij gaan objectief, initiatiefvol

en daadkrachtig te werk. De TBK-er is

voortvarend, iets om best wel trots op te

zijn! En heel wat anders dan het trage

politieke schouwspel van de regering en

de Tweede Kamer.

34

Verslag excursieTekst: Woodrow Rullmann

18 t/m 20 mei 2009

De Lugus-Excursie 2009: Duitsland. En

wat voor een excursie was dat: Bei sein

war mitmachen!

Het begon op de zonnige

maandagmiddag bij Nijenborgh 4,

verzamelen bij de busjes op de invalide

parkeerplaats(Eén busje had daar

namelijk recht op, dus dan mogen ze daar

allemaal staan!) En volgens planning

gingen we op weg naar de Meyer

Werft in Papenburg. Kort reisje verder

stonden we al met grote ogen naar het

übergrote gebouw te kijken. We werden

verwelkomt door Albert, de ex-ingenieur

die tevens de rondleiding gaf. Een korte

babbel over de historie en een filmpje

later konden we dan eindelijk zien waar

we voor gekomen waren: de boot. Onze

nu ex-voorzitter kon het zo snel niet

bevatten: “Waar is de boot dan?”. Nadat

we gezien hadden wat we wilden zien

was het tijd voor een hapje eten. Maar

natuurlijk moest er iets gesloopt worden,

ditmaal door niemand minder dan onze

führer. Vandaag was dat het raampje van

een bus. Een telefoontje, een etentje(wat

overigens uitermate goed geregeld was!)

en nog lange tijd wachten later was er

dan toch iemand langsgekomen om het

probleem op te lossen. Daarna was het

tijd om de lange reis naar Wolfsburg te

machen, waarbij er natuurlijk maar 1 bus

de snelste kon zijn: Paul bedankt!

Tegen half 12 gingen we weg van het

chagrijnige jugendherberge-personeel

op weg naar een gezellige kroeg,

maar aangezien niemand daar zin in

had bleef het bij de eerste kroeg die

we tegenkwamen, tot schrik van de

aanwezigen daar. Gezellig avondje en

voldoende bier verder was het tijd om

de slaapkamers op te zoeken. En zo

geschiedde.

Dinsdagochtend vond het

jugendherberge-personeel dat we er maar

vroeg uit moesten om een voedzaam

ontbijt te verkrijgen(welke inderdaad

prima was). Na het ontbijt was het de

beurt voor Siemens, maar niet voordat

we ons hadden gebogen over enkele

vraagstukken die later van belang waren.

Tegen de tijd dat alle ouderejaars (zonder

een samenvatting op een laptop die

toevallig bij de hand was,) de vragen

hadden getracht te beantwoorden was

het alweer tijd om richting de siemens

fabriek te gaan. Maar niet voordat we

eerst het kantoor hebben bezichtigd.

Kennelijk vond iemand bij Siemens het

belangrijk dat we ook het mooi-ogende

kantoor van Siemens hadden gezien

voordat we het goede adres van de

fabriek verdienden. De Siemens fabriek

was erg interessant, ook van binnen,

maar de lunch die we erna kregen

misschien wel interessanter: Toastjes met

maar liefst 4 ingrediënten wat door onze

enige echte Duitser werd gekenmerkt

als ‘het hoogst haalbare toastje’. We

35

voelden ons zeer vereerd. Daarna was het

echter tijd om de toastjes te verdienen,

beetje kromme volgorde maar we

doen het er voor. De vragenlijst werd

doorgenomen met de staff van Siemens

die speciaal tijd voor ons had vrijgemaakt

en dusdanig nog wat handige tips aan

ons wilden overhouden aan ons bezoek.

Ik had het gevoel dat er goed gewerkt

en opgelet was dus konden we ook nog

met opgeheven hoofd naar buiten. Toen

vond Frank het weer een goed moment

om weer iets te slopen en wel zijn eigen

busje verdiende een schrammetje, wat

wil je ook met zo’n hooiwagen. Dus even

groepsfototje maken en terrasje pakken.

Na de borrel kon een pizza er wel in.

En wat begon als een verdeel etentje,

eindigde als een ‘wie het eerst komt het

eerst maalt’ spelletje.

Die avond in Wolfsburg was de leukste

quiz van Duitsland aan de beurt.

Leendert-Jan en Stef in een Lederhosen,

memorabel! Ook memorabel is het feit

dat we alle fusten(maar liefst één) binnen

een halfuurtje op hadden, met dank aan

onze quizmasters natuurlijk! Veel bier,

duitse chansons en foute antwoorden

later moest iedereen maar eens naar bed.

En zo geschiedde.

De laatste dag stond Volkswagen voor

ons klaar, omdat we pas ’s middags een

afspraak hadden kon iedereen (naar eigen

wil) nog even de autostadt in. Één groot

museum/showcase van alle Volkswagen

merken, vooral de Lamborghini show

valt goed! De Volkwagen fabriek was

zeker een van de hoogtepunten van de

excursie, hét voorbeeld van DT, van een

echte fabriek!

Het laatste op onze agenda was een

etentje en op weg naar huis. Rusland

heeft genoeg lekker eten te bieden en

de reis naar huis verliep ook spoedig.

’s Avonds waren we dan ook goed op

tijd in Groningen om weer in ons eigen

bedje te slapen.

Lugus Excursie 2009? Ik zeg:

Geslaagd! Ik verheug me al op 2010!

36

Vision St. PetersburgTekst: Michiel Frenaij 23 t/m 28 maart 2009

Het bleek een mooie mix van

bedrijfsbezoeken, seminars en sociaal-

culturele activiteiten. Bezoeken werden

gedaan aan een brouwerij van Baltika

(één van de meest verkochte bieren ter

wereld) en een Pepsi-fabriek. We kregen

verschillende interessante seminars

waarvan één door twee Amerikaanse

ondernemers uit St. Petersburg. Zij

vertelden dat het in Rusland vaak een

must is om ambtenaren om te kopen

en geld af te staan aan de maffia om

een onderneming draaiende te houden.

Naast de serieuzere activiteiten waren er

meer dan genoeg culturele activiteiten.

We hebben bijvoorbeeld het Russische

legerarsenaal meerdere keren mogen

aanschouwen en (een klein deel van) de

overweldigende kunst in de Hermitage

bezocht. Na elke lange dag gingen de

St. Petersburg wordt gezien als de meest Westerse stad van Rusland. Toch zijn

mijn vooroordelen over Rusland en de Russen hier uitgekomen.

De ESTIEM “Vision” was een week in het kader van een uitwisselingsprogramma

voor circa 25 IEM studenten uit heel Europa. Dit programma werd georganiseerd

door locale IEM studenten waardoor je op de beste plaatsen in de stad belandt en

makkelijk in contact staat met de lokale bevolking.

sociale activiteiten nog door tot diep in

de nacht.

Al met al heb ik een hele diverse week

meegemaakt waarbij ik zoveel speciale

dingen gezien en meegemaakt dat dit

never in één artikeltje zou passen.

Daarom hieronder een kleine selectie

van mijn reiservaringen. Voor meer

informatie kun je me altijd aanschieten.

37

Russische taxi’s

Tijdens mijn verblijf in St. Petersburg

heb ik menig keer een taxi moeten

nemen. Taxi’s in Rusland blijken vaak

voor opzienbarende situaties te zorgen.

Laat ik voorop stellen dat het verkeer

in St. Petersburg een tikkeltje minder

gestructureerd is dan in Nederland.

Daarbij komt het voor dat het asfalt

duidelijk aan vervanging toe was. Vaak

wordt je aangesproken door mensen met

een auto die even een zakcentje willen

bijverdienen aan een Westerling. Zo ook

een Portugese ESTIEM-er die vlak voor

de Vision week in een verkeerde ‘taxi’

stapte. Hij werd naar een rustig steegje

gereden en daar hardhandig beroofd.

Het is uiteindelijk wel goed gekomen en

we hebben er allemaal van geleerd dat

je in Rusland een goede taxi vindt door

telefonisch te reserveren.

De meeste taxi’s zijn oude

krakkemikkige Lada’s met taxichauffeurs

die geen Engels beheersen. Gelukkig kun

je dan altijd terugvallen op de universele

taal van het voetbal (Advocaat, Hiddink,

Cruyff: thumbs up!) en een gezellig

taxiritje maken. Eén kerel was zelfs zo

aardig dat hij opeens een pornoblaadje

boven het zonnescherm vandaan haalde

en begon te bellen met een pornolijn. Ik

kon hem nog net op tijd stoppen en weer

rustig over voetbal beginnen.

Wat niet aan m’n Rusland-experience

ontbrak is in een Lada-taxi een

geblindeerde BMW crashen en een keer

4x zoveel betalen als de gangbare ritprijs.

Duidelijk is dat Russische taxi’s ALTIJD

voor avontuur zorgen.

Thanks to Austrian Ailines

Op de dag van de terugreis was het tijd

om m’n host gedag te zeggen en

gegevens met elkaar uit te wisselen voor

het geval we weer eens bij elkaar in de

buurt zijn. Eenmaal aangekomen en

ingecheckt bij Leningrad Airport ben ik

met één Eindhovense en twee

Enschedese ESTIEMers even relaxed

gaan eten bij T.G.I. Fridays. Schijnbaar

waren we té relaxed aan het eten. Om de

één of andere reden hadden we ons

verkeken op de tijd, want eenmaal uit het

restaurant bleek dat we nog maar 5

minuten hadden om te boarden… De

adrenaline rushde door ons heen, want

het zal toch maar niet waar zijn dat wij

zonder geldig visum nog een dag langer

in Rusland moeten blijven?! De piloot

himself was al naarstig op zoek naar

ons en stond lichtelijk geïrriteerd en

paniekerig bij de veiligheidspoortjes. We

werden gematst door de

veiligheidsbeambten en konden bewijze

van spreken zo doorrennen naar de bus

die ons speciaal naar het vliegtuig bracht.

Met ruim 10 minuten vertraging kon het

vliegtuig naar Wenen eindelijk opstijgen.

Eenmaal geland op Schiphol waren we

hartstikke blij om ons weer in het rustige

en veilige Nederland te begeven.

Daarentegen had ik voor geen goud de

week in Rusland willen missen. Ik heb er

veel geleerd en veel interessante mensen

leren kennen. Het is een totaal andere

levenssituatie dan in de Westerse wereld

het geval is. En dat heeft deze week tot

een fantastisch avontuur gemaakt!

свободный от игры день!!

Biotechnologie binnen TBKMomenteel zijn er binnen de opleiding

TBK gevorderde plannen om een vierde

specialisatie richting Biotechnologie

van start te laten gaan. De huidige drie

richtingen binnen TBK sluiten aan bij

een deel van de bestaande toegepaste

en ontwerpgerichte onderwijs- en

onderzoeksactiviteiten van de faculteiten

Wiskunde en Natuurwetenschappen

(FWN) en Economie en Bedrijfskunde

(FEB). Echter, een groot deel van

het biotechnologisch, biochemisch

en synthetisch biologisch onderzoek

van FWN heeft ook een duidelijk

toepassings- en ontwerpgericht karakter

en wordt deels gefinancierd door

bedrijven en instellingen. Je moet

hierbij denken aan onderzoek aan

micro-organismen en enzymen die

worden ingezet in productieprocessen,

variërend van productie van antibiotica

tot waterzuivering. Deels wordt hier

gebruik gemaakt van recombinant DNA-

technologie of -als het bijvoorbeeld

voedingsmiddelen betreft- worden

de productie omstandigheden zodanig

geoptimaliseerd dat een product van

goede kwaliteit voor een gunstige prijs

kan worden geproduceerd.

De laatste jaren wordt veel onderzoek

gedaan naar de ontwikkeling van

zogenaamde ‘Super Bugs’, organismen

die kunnen worden ingezet voor de

synthese van diverse hoogwaardige

eindproducten, uit goedkope

grondstoffen, zoals methanol, suikers

of zelfs houtstoffen zoals cellulose.

Afhankelijk hoe je deze organismen

programmeert met DNA recombinatie,

zijn deze bacteriën, schimmels of planten

in staat eindproducten te synthetiseren,

die gemakkelijk kunnen worden

opgewerkt, zonder grote milieubelasting.

Uiteindelijk zou een combinatie van dit

soort initiatieven kunnen (en mogelijk

ook moeten) leiden tot een Bio-Based

Economy. Prof. Rob van Haren (FEB)

heeft over dit onderwerp een aantal

maanden geleden zijn inaugurele rede

gehouden en dit wordt het speerpunt van

zijn onderzoek.

Een curriculum voor een Biotechnologie

specialisatie kan nauw aansluiten

bij de huidige specialisatie Proces-

en producttechnologie en deze

verder versterken. Een belangrijk

raakvlak tussen beide is bv. de

bioprocestechnologie.

Biotechnologisch gespecialiseerde

TBK-ers kunnen binnen Nederland

terecht bij bestaande biotech-bedrijven

als Genencore, Crucell, Organon,

Pharming, DSM, etc. en bij een breed

scala internationaal opererende bedrijven.

Ook kunnen zij een sterke commerciële

stimulans geven aan de biotechnologie

in de regio en in Nederland. Net als

een TBK-er van de drie bestaande

specialisatie, kan een Biotechnologisch

gespecialiseerde TBK-er de brug slaan

tussen technologie en management.

Zeker voor een betrekkelijk nieuwe

(multi)discipline als biotechnologie is

succesvolle innovatie en valorisatie van

nieuwe technologische mogelijkheden

noodzakelijk. Een TBK-er kan hierin een

leidende rol spelen.

Voor de opleiding technische

bedrijfskunde betekent de start van een

nieuwe specialisatie dat de propedeuse

enigszins moet worden aangepast en dat

vanaf het tweede studiejaar de nieuwe

specialisatie vorm moet krijgen. Een

definitieve start-datum voor deze nieuwe

specialisatie is op dit moment nog niet te

noemen, maar een start in het studiejaar

2010-2011 (voor studenten die dan in het

eerste jaar instromen) is niet

ondenkbaar.

Harm KloostermanOpleidingscoördinator TBK

38

Biotechnologie binnen TBK

42

Verslag IEM project12 april t/m 5 mei 2009

Dag 1Na een soepele vlucht en transfer met de Maglev trein konden

we direct genieten van één van de bruutste skylines ter wereld.

De hoogte en hoeveelheid van de gebouwen, gecombineerd met

de hoeveelheid aan chinezen was behoorlijk overweldigend.

Uitstekend hotel, ondanks (of dankzij) de directe verbinding met

een “karaoke” bar.

Direct genoten van een Chinese lunch, niet zoals de Chinees hier

maar wel zeer smakelijk en toegankelijk. Uiteraard at de hele

groep met stokjes. ’s Avonds een hotpot diner, waar Matthias’

verjaardag gevierd werd met een heuse noodle show.

Dag 2Bezoek aan de deep sea port van Shanghai. De haven ligt een

ruime dertig kilometer uit de kust, waar de chinezen geheel in

stijl en in no-time een brug naartoe hebben gebouwd. Allicht

dankzij de kredietcrisis was er niet al te veel activiteit.

Dag 3Tijd om maatpakken te laten maken. Praktisch de hele groep

heeft hier gebruik van gemaakt. In de avond genoten van een

chique diner in het hippe uitgaansdeel van Shanghai. Vervolgens

in de kroeg los gegaan, waarbij Mark zelfs een live optreden

verzorgde.

Dag 4Bezoek aan Tongli, tevens het eerste bedrijfsbezoek. Hier

bezochten we ons enige 100% Chinese bedrijf. Veel warmte,

stoom en discutabele afvalstromen in een plant waar stoffen

geverfd werden. De General Manager toonde ons zijn grootheid

en respect door een typisch luxe Chinese lunch aan te bieden.

Dat wil zeggen: kippen/ganzen/eenden klauwen, kwal, krab,

varkensstaart en al van dat soort exquise gerechten. Door de een

beter gewaardeerd dan door de ander.Vervolgens Tongli zelf

bezocht, het “Venetië van het Oosten”. Prachtig.

Dag 5Bezoek aan Baosteel, de oosterse versie van Corus. We

mochten niet veel zien maar wat we zagen was in ieder geval

43

indrukwekkend. De middag was vrij te besteden, waarna er

Thais gegeten werd om tot slot in de kroeg Zapata’s een enorme

en gedenkwaardige partij te maken. Olivier gaf een fantastische

dansshow weg met een wat al te hitsige Chinese dame.

Dag 6 Op naar de gele bergen! Ivm de voorgaande avond heeft de hele

groep in alle rust de zes uur durende busreis doorstaan. Enkelen

hebben een van de zwaardere dagen uit hun leven moeten

doorstaan. Peter B vermoedde dat hij zijn lenzen nog in had,

echter na langdurig getrek aan zijn oog bleek er uitsluitend een

hoornvlies aanwezig te zijn dat desalniettemin bijna verwijderd

was.

We bezochten de “Valley of love”, een natuurgebied dat op

typisch Chinese wijze werd geëxploiteerd: overal “prachtige”

betonnen paden en trappen. In de avond wederom écht Chinees

gegeten: konijn, paddensoep en vreemde vissen.

Dag 7De gele bergen zijn prachtig. Ondanks de vele (uitsluitend

inheemse) toeristen en de voor ons wat vreemde manier van

uitbaten is de natuur overweldigend. De foto zegt meer dan

duizend woorden.

Dag 8Grand prix voor het grootste deel van de groep! Ongenadig

spectaculair. We bevonden ons vlak voor een haarspeldbocht en

het regende, waardoor verschillende crashes van zeer dichtbij

konden worden aanschouwd. Na acht uur buiten zitten in de

regen was de lol er wel een beetje van af en begonnen enkelen

onderkoelingsverschijnselen te vertonen.

Dag 9Sinds de GP begonnen de eerste mensen ziek te worden.

Uiteindelijk heeft bijna de helft van de groep te kampen gehad

met ongewenste uitstroom op verschillende plaatsen. Gelukkig

was deze maandag nagenoeg vrij, met uitsluitend een kort bezoek

aan het consulaat.

Dag 10Bedrijfsbezoek aan Norit Purifying Systems. Heerlijke

goedgevulde Amerikaan runde er de boel. Zeer interessant

bedrijf. In de middag een korte tour bij General Motors gehad.

Voor velen tevens de dag dat de pakken, player-shirts en foute

badjassen opgehaald konden worden.

Dag 11Bezoek aan Philips, waarbij we naast de gebruikelijke discussie

met een Quality Manager ook een demonstratie van een 3D

televisie voorgeschoteld kregen. Indrukwekkend, over vijf

jaar schijnen wij er een te kunnen kopen… In de middag een

presentatie van een Nederlandse expat die voor Teijin werkt. Een

leuk, persoonlijk verhaal waarbij er vooral werd ingegaan op het

leven als expat in China.

In de avond heeft de groep in een groot, uitgestorven restaurant

enkele uren lang Hollandse hits ten gehore gebracht.

44

Dag 12Museumdag. Bezoek aan het nationaal museum en aan het city

development museum. Fantastische (grote) maquette van de stad,

waarbij je je pas echt realiseert hoe groot de stad is.

Dag 13Bezoek aan van Hessen. Een Nederlands bedrijf dat sausage

casings maakt. Lees: darmen. Na presentatie en discussie volgde

een rondleiding door één van de acht workshops. Een flinke

hal, gevuld met Chinese dames en een putlucht. Hier werden de

darmen in alle stilte handmatig gesorteerd op lengte en kwaliteit.

In de avond bij een japanner voor zeven euro per persoon

onbeperkt gegeten en vooral gedronken. Hierna vertrokken we

naar club Mint, een club die ons meerdere malen was aangeraden.

Binnenkomen bleek lastig, waardoor de helft van de deelnemers

zijn heil ergens anders zocht. De volhouders werden na enige

wachttijd beloond met een hele, hele dikke club. Haaien in een

aquarium, bizarre dans en acrobatiek acts en een rijk en mooi

publiek. Dit gecombineerd met uitstekende technobeats zorgde

voor een onvergetelijke avond.

Dag 14Bezoek aan het propaganda poster museum, gevuld met posters

uit de tijd van Mao. Klein maar wel erg fijn museum. In de

middag zijn we de World Financial Tower op gegaan: 492 meter

hoog! Einde van de stad was o.a. door de smog niet te zien.

Dag 15De fittere mensen hebben deze dag de Jin-An tempel bezocht.

Voor de rest was het uitslapen waarbij in de middag een

uitgebreide afscheidslunch op het programma stond. Perfect,

met voor enkelen een plek in de heerlijke zon. In de avond de

eersteklas nachttrein in, op naar Beijing.

Het nuttigen van de Chinese “drank voor de gewone man”,

Badjo, heeft voor enkelen deze reis mede onvergetelijk gemaakt.

Een glas kerosine is waarschijnlijk lekkerder.

Dag 16Na aankomst en wederom goed hotel middenin het centrum

volgde een fietstocht door Beijing. Goede manier om

verscheidene highlights te spotten. Totaal andere stad dan

Shanghai. Lager en wat relaxter, ondanks dezelfde hoeveelheid

mensen (21 miljoen).

Dag 17Bezoek aan de Tshinghua universiteit, afdeling IEM. Discussie

met professoren en een rondleiding van verschillende Chinese

studenten in kleine groepjes. Erg interessant om te horen hoe het

studentenleven er daar uit ziet. Met twintigduizend man wonen

ze op de campus. Drinken en luieren zoals wij dat wel eens

meemaken is daar niet aan de orde. Dat doe je pas als je werkt.

Keihard studeren en in slaap vallen op je boeken in de UB, dat is

wat er gedaan wordt.

In de middag het Summer Palace bezocht. Ongelooflijk groot en

mooi, de keizerin die dat heeft laten bouwen had smaak. In de

avond de beste Peking eend van Beijing genuttigd.

Dag 18Op twee uur rijden van Beijing ligt Ball, de fabrikant van

praktisch alle blikjes voor frisdranken. Mooie strakke plant, en

wederom een gezellige Amerikaan als General Manager. In de

avond een goed diner aan het Huahai meer.

Dag 19Bezoek aan de Chinese muur. Na vier uur rijden arriveerden we

bij een afgelegen en ontgerestaureerd deel van de muur. Een

van de mooiste bouwwerken die we ooit aanschouwd hebben.

Prachtige om de muur over de bergen te zien slingeren. We

hebben vier uur over de muur “gehiked” in de brandende zon.

Hoogtepuntje.

In de avond een Koninginnedagfeestje van de vereniging voor

Nederlanders in Beijing. Van het drama dat zich in Nederland

afspeelde was niets te merken en wij hebben het feest andermaal

tot een groot succes gemaakt.

Dag 20Vrije dag, met alleen in de avond een bezoek aan de Beijing

opera. Bizar fenomeen, met slechte engelse vertalingen, hoog

gepiep en gekrijs en vreemde kostuums. Uiteindelijk wel

enigszins hilarisch maar gelukkig duurde het niet al te lang.

Dag 21Slotdag. Bezoek aan de verboden stad, waarvan de omvang

nauwelijks te bevatten is. Wel weer hordes Chinezen die ons ook

als attractie zagen.

In de avond een briljant luxe diner met champagne, kreeft en

tientallen overige heerlijke gerechten. Na speeches en bedankjes

op naar Vics club. Hier hadden wij tafels gereserveerd, waarbij

wij vanaf onze lounge banken op de dansvloer konden kijken.

Drankjes werden ingeschonken en sigaretten aangestoken door de

obers van de club. Heel dik, de hele groep is los gegaan.

Dag 22Een vroeg en brak vertrek, waarbij enkelen drie minuten voordat

de bus vertrok uit hun bed werden gebeukt. Uiteindelijk heeft

iedereen het gered en verliep het vertrek soepel.

Het mag duidelijk zijn dat dit korte verslag nog geen recht doet

aan de vele indrukken die we hebben opgedaan en al het moois

wat we hebben mee gemaakt. Het was een fantastische reis

zonder onregelmatigheden en een prachtige afsluiting van het

hele IEMproject!

45

Even voorstellen...46

EstiemESTIEM is zoals velen al weten een netwerk van TBK studenten

verspreid over heel Europa. Jaarlijks worden veel internationale

evenementen georganiseerd speciaal voor TBK studenten. De

ESTIEM commissie van dit jaar zal bestaan uit de volgende

mensen:

Daan Stienstra Voorzitter/Local Responsible

Mark van Logtestijn Penningmeester

Lieuwe Reint Cnossen Acquisitie

Laurianne Steenmaker Secretaris

Kirsten Schrotenboer Public Relations

Dit jaar organiseren wij twee evenementen. Als eerste organiseren

wij zoals elk jaar een Local Qualification TIMES, dit is een case

competitie en wordt gezien als het parade paardje van ESTIEM.

Als tweede verzorgen wij het LR Forum voor dit jaar. Dit is een

week vol trainingen voor de meest actieve ESTIEMers.

De evenementen zullen op de volgende data plaatsvinden:

LQ TIMES 3 december 2009

LR Forum 21-24 maart 2010

Verder zullen wij ons actief bezig houden met het promoten van

ESTIEM, veel mensen weten nog niet goed wie wij zijn en wat

wij doen en dit willen wij veranderen!

Wil jij naar een van de vele evenementen van ESTIEM in

Europa, kijk dan op onze website!

www.estiem.tbvlugus.nl of stuur een email naar estiem@

tbvlugus.nl!

See you in Europe!

47

Jongerejaars symposiumIn het collegejaar 2009-2010 gaat Lugus haar eerste Jongerejaars

Symposium organiseren. Dit is bedoeld voor onze bachelor

studenten die tijdens dit evenement meer informatie krijgen

over de studie TBK en wat je hier later in je werk van terug ziet.

Vanuit eigen ervaring en gesprekken met andere studenten blijkt

dat onze jonge studenten vaak niet precies weten wat de opleiding

TBK precies inhoud en wat allemaal met onze studie mogelijk is.

De opkomst van de “jongerejaars” bij de meer serieuze

evenementen is naar verhouding erg laag. Door middel van dit

symposium willen we tweede- en vooral eerstejaars enthousiast

maken voor congressen en symposia, en hopen we zo op de

lange duur meer opkomst te genereren bij bijvoorbeeld het

IR-symposium en de Bèta bedrijvendagen. Om van een hoge

opkomst verzekerd te zijn proberen we het symposium te

koppelen aan een eerstejaars vak.

De komende maanden gaan we met onze ambitieuze commissie

hard aan de slag om dit nieuwe evenement vorm te geven.

Het Jongerejaars Symposium 2009 wordt georganiseerd door:

Maarten van der Vegte Voorzitter

Age Witteveen Acquisitie

Paulien Dam Penningmeester

Warun Bhola Algemeen Lid

Martien Jalink Algemeen Lid

(On)zin van het legerElke grote civilisatie kan het er over

eens dat zijn dat, terwijl alles dat ze

doen is proberen iedereen gezond te

houden en genoeg triremes te bouwen

om willekeurig ontstane barbarenhorde

af te houden, oorlog erg vervelend is.

Oorlogen verspillen een hoop geld,

verspillen een hoop mensen en laten

een hoop verloofde meisjes eenzaam op

kliffen staan wachten op de terugkeer van

hun geliefde terwijl ze ondertussen dik

worden. En dit is allemaal waar, maar

zodra een natie groot, rijk en dom genoeg

wordt begint het het beeld van oorlog

te romantiseren tot het punt dat het iets

leuks lijkt. Oorlog betekent een toename

in de verkoop van wapens, geeft de

overheid het idee dat ze iets nuttigs doen

anders dan het drinken van alle koffie

en het dunt zo mooi de debiele kinderen

uit die de werkende klasse uitspuwt in

tijden van overvloed. En voordat we het

vergeten, het biedt ook helderogende

jongens de kans op eeuwige roem op

het strijdveld, alsmede dysenterie en

posttraumatische stressstoornissen. Neem

de supermacht du jour, de Verenigde

Staten. Zij zijn bezig met oorlog

voeren alsof het de laaste dag is van de

januariuitverkoop van oorlogen. Neem

een willekeurige shootergame en de

serie loopt langer dan de daadwerkelijke

tweede wereldoorlog. Als je alle films,

games en tv-shows die de oorlog

uitbeeldden achter elkaar zet moet zelfs

de invasie bij Normandië een slordige zes

maanden hebben geduurd. Dus waarom

is de VS nog zo gefascineerd door een

tijdperk dat elk ander land achter zich

wil laten? Wel, waarschijnlijk omdat

dat de laatste oorlog was waarin ze iets

goeds deden, waarin ze een duidelijke

en slechte vijand hadden die een echte

bedreiging was in plaats van een land

dat ze binnenvallen, iedereen op het

achterhoofd stompen, onderontwikkeld

laten en wegwezen om de inheemse

bevolking over te laten aan het opeten

van hen die de oorlog niet overleefd

hebben.

Goed. Oorlog is dus achterlijk. Laat ik

meteen duidelijk maken dat ik niet

disrespectvol ben tegenover hen die hun

leven geven voor vrijheid, maar het hele

concept van een ‘nuttige’ oorlog moet

mij nog bewezen worden. Als Nederland

nu zou worden binnengevallen, is het

ofwel door de duitsers, in welk geval we

ze toch niet kunnen verslaan, ofwel door

de belgen, die waarschijnlijk verkeerd

zitten. Afschaffen dus dat leger. Scheelt

een hoop geld en dat kunnen we wel

gebruiken op betere plaatsen. We zijn

toch niet in staat onszelf te verdedigen,

dus laten we daar ook gewoon niet op

gokken mocht het nodig zijn.

Arjen LammersColumnist

48

7 augustus Deadline inschrijven boekenverkoop

10-14 augustus KEI-Week

28-30 augustus Introkamp “007”

31 augustus Opening academisch jaar

1-2 september Boekenverkoop

9 september Eerstejaarsborrel

29 september Diës

2 Oktober Deadline commissiesollicitaties

15 Oktober Jongerejaarssymposium

Agenda

23 september Activiteit met Deloitte

10 Oktober Acquisitietraining

1 Oktober Eerstejaarsexcursie

50

PuzzelpaginaWoorden algebra

In de volgende sommen stellen de letters steeds cijfers voor ,

probeer er achter te komen welke letter voor welk cijfer staat:

RE + MI = FA

DO + SI = MI

LA + SI = SOL

ALFA + BETA + GAMA = DELTA

Hierbij de puzzelpagina, wie de prijspuzzel weet op te lossen en de

oplossing voor 1 juni mailt naar: [email protected] maakt kans

op een bioscoopbon ter waarde van 15 euro!

Prijspuzzel

Stel, je hebt 2 stukjes lont, niet per se even

lang of even breed. Het enige wat je weet

is dat allebei de lonten precies 1 uur lang

branden. Hoe kun je door de lonten en je

aansteker te gebruiken precies 45 minuten

afmeten? De lonten zijn niet op alle

plekken even breed en branden dus niet

de hele tijd even snel. Stuur je oplossing

naar [email protected] en win die

bioscoopbon!

Oplossing puzzel vorige uitgave:

1.Leg de 10 zakken op een rijtje, en nummer ze van 1 t/m 10

2.Neem uit zak 1 één knikker, uit zak 2 twee knikkers uit zak 3 drie knikkers enz. en leg ze op de weegschaal.

3.Als alle knikkers 10 gram zouden wegen zou nu bij de weging het totaal 550 gram zijn, maar omdat er in één zak knikkers van 9 gram

zitten is het nummer van de zak het verschil tussen de meting en 550 gram.

De winnaar die een bioscoopbon heeft gewonnen is Ryanke Pars, gefeliciteerd!

SEND

MORE/

MONEY

51

AfgestudeerdenBachelor afgestudeerdenDhr. Bram Hoekstra DT

Dhr. Ruben Buijs PT

Dhr. Peter Rutgers PT

Dhr. Harmen Timmer PT

Dhr. Tjebbe Galama PT

Dhr. Mark Siegenbeek van Heukelom PT

Dhr. Joshua van Beekum DT

Dhr. Laurens van der Heijden DT

Dhr. Wilko Holtkamp DT

Dhr. Henryk Reurich PT

Dhr. Chris Klaver IT

Dhr. Ewoud Vos DT

Dhr. Enver Kaplan PT

Dhr. Raymond Roepers PT

Master afgestudeerdenDhr. Luuk Janssen DT

Dhr. Liam Bouwman PT

Dhr. Ronald Kuiper IT

Dhr. René Tijm PT

Dhr. Gijs Louter IT

Dhr. Marnix Kuindersma DT

Dhr. Hardy van de Ven DT

Dhr. Otte Veltman DT/PT

Dhr. Pieter Lont PT

Dhr. Sebastiaan Frijling IT

Wij feliciteren de volgende personen met hun afstuderen:

Are you ready to add color to your life?

One out of every three aircraft is painted with our coatings. They can withstand sudden temperature variations from minus 60 to plus 40 degrees centigrade. They also weigh less. These technological advantages have made us a world leader in aerospace coatings. Coatings is just one of the many activities of AkzoNobel, an international and multicultural company with leading positions in paints, coatings and specialty chemicals. Want to know more? www.akzonobel.nl

We’ve added lots of colors to the sky

AN_Advert_Vliegtuig_A4.indd 1 31-07-2008 11:08:04

Lugograaf 6.3

Documents

Transcript of Lugograaf 6.3