Logistiek en Groothandel in Limburg...De cijfers tonen echter ook aan dat een sterke ondersteuning...

Sectoranalyse

Logistiek en Groothandel

in Limburg

April 2020

S e c t o r a n a l y s e L o g i s t i e k e n G r o o t h a n d e l i n L i m b u r g P a g i n a 2 | 92

Colofon

‘Sectoranalyse Logistiek en Groothandel’ is een uitgave van:

POM Limburg

Corda Campus, gebouw 6 B

Kempische Steenweg 303/bus 101

3500 Hasselt

Tel. 011 300 100

[email protected]

www.pomlimburg.be

Verantwoordelijke uitgever: Noël Slangen, algemeen directeur POM Limburg

Redactie en vormgeving: POM Limburg

April 2020

© POM Limburg

Elementen uit deze sectoranalyse mogen gebruikt worden mits bronvermelding:

© POM Limburg, Sectoranalyse Logistiek en Groothandel in Limburg – april 2020

(www.pomlimburg.be)


Onmisbare schakel in de Limburgse economie

Bron: Statbel, RSZ, VDAB, Vlaamse Overheid - Departement Onderwijs en Vorming Bewerking: POM Limburg

Logistiek en groothandel in Limburg

2,9 miljard € btw 11,8% van totaal in Limburg

+25% t.o.v. 2009

23.910 jobs 8,3% van totaal

in Limburg

+3% t.o.v. 2008 10 miljard € omzet

19,4% van totaal in Limburg

+44% t.o.v. 2008

Totaal = excl. landbouw en openbare sector

197 starters 2,7% van totaal

in Limburg

-31% t.o.v. 2008

202 stopzettingen 4,2% van totaal in Limburg

-16% t.o.v. 2008

1.834 bedrijven met

personeel 8,4% van totaal in Limburg

-9% t.o.v. 2008

263 openstaande

vacatures in logistiek 5,3% van totaal in

Limburg

+213% t.o.v. 2013

2.590 zelfstandigen 4,8% van totaal

in Limburg

+9% t.o.v. 2008


Executive summary

Limburg beschikt over belangrijke troeven voor een verdere uitbouw van de logistieke sector in deze

provincie. Het is daarom al geruime tijd een speerpuntsector in de Limburgse economie. In deze

sectoranalyse werd naast het goederenvervoer en de opslag van goederen ook de sector van de

groothandel in kaart gebracht omdat deze sector nauw aansluit bij logistieke activiteiten. Uit de analyse

blijkt alvast dat de logistiek en groothandel vandaag al een prominente plaats innemen in de

Limburgse economie. De cijfers tonen echter ook aan dat een sterke ondersteuning van de sector

aangewezen blijft om het groeipotentieel van de logistiek in Limburg ten volle te kunnen benutten.

Globaal scoort de sector in Limburg immers iets minder dan gemiddeld in Vlaanderen, met dien

verstande dat Antwerpen met haar haven de Vlaamse cijfers sterk beïnvloedt.

Eind 2017 werken in totaal 27.094 Limburgers in de logistiek en groothandel. Zowat 70% doet dat in

de eigen provincie, de overige 30% – ruim 8.000 Limburgers – is buiten de provinciegrenzen aan de

slag in de sector. Van buiten Limburg pendelen 4.750 werknemers naar Limburg voor een job in de

logistiek en groothandel. Het aantal arbeidsplaatsen in de logistiek en groothandel in Limburg steeg de

laatste jaren opnieuw sterk, nadat het jarenlang vrij stabiel bleef. Als de groei van de laatste 3

beschikbare jaren zich de komende jaren doorzet, zouden we in Limburg in 2025 uitkomen op

30.000 jobs in de logistiek en groothandel of 6.100 bijkomende jobs ten opzichte van 2017. Vooral

in de opslag is de werkgelegenheid in Limburg de afgelopen jaren fors gestegen. In het goederenvervoer

over de weg kwamen er nauwelijks arbeidsplaatsen bij en gingen er op langere termijn zelfs heel wat

verloren. Het wordt alleszins een hele uitdaging om bijkomende arbeidsplaatsen in te vullen, want het

aantal openstaande vacatures in de logistiek is de afgelopen 6 jaren spectaculair gestegen (+213%).

Het aantal bedrijven in de logistiek en groothandel nam tussen 2008 en 2015 jaar na jaar af, maar ook

daar is er de afgelopen jaren een kentering. Eind 2017 zijn er in Limburg 1.834 logistieke en

groothandelsbedrijven die personeel tewerkstellen, wat overeenkomt met 8% van alle bedrijven

met personeel in Limburg en met 10% van alle Vlaamse bedrijven in de logistiek en groothandel.

Deze bedrijven (en de zelfstandigen) boekten in 2017 een bruto toegevoegde waarde van 2,9 miljard

euro, waarvan 1,2 miljard in vervoer en opslag en 1,7 miljard in de groothandel. Daarmee is de sector

goed voor bijna 12% van de totale bruto toegevoegde waarde in Limburg. De groei van de btw

in de logistiek en groothandel tussen 2009 en 2017 blijft net onder de gemiddelde groei van de totale

btw in Limburg. Opvallend is wel dat de toegevoegde waarde in de groothandel de afgelopen jaren veel

sterker steeg dan die in vervoer en opslag. Ook de arbeidsproductiviteit, hier uitgedrukt als de bruto

toegevoegde waarde per werknemer, is veel hoger in de groothandel dan in vervoer en opslag. Door

de hoge arbeidsproductiviteit in de groothandel ligt de arbeidsproductiviteit in de logistiek en

groothandel samen nog steeds vrij ruim boven het Limburgse gemiddelde, maar die van logistiek alleen

ligt daar beduidend onder. Net zoals bij de meeste andere sectoren ligt de Limburgse

arbeidsproductiviteit in de logistiek en groothandel overigens ver onder de Vlaamse.

Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de conjunctuurgevoelige logistieke sector te lijden had onder de

economische crisis die eind 2008 uitbrak. Vanaf 2015 lijkt de sector echter op te veren met sterke

groeicijfers voor zowat alle beschouwde indicatoren. Aangezien de logistieke sector sterk afhankelijk

is van de wereldwijde handel, zal de economische conjunctuur in grote mate de toekomstige evolutie

van de sector bepalen. Het verschil kan gemaakt worden door innovatie in slimme (digitale)

technologieën en processen, door talentontwikkeling via opleiding en herscholing om de krapte op

de arbeidsmarkt te ondervangen en door in te zetten op verduurzaming van de supply chain

waardoor milieuwinst gepaard gaat met een verhoogde rentabiliteit. Een sterke triple helix

samenwerking (bedrijven, onderwijs, overheid), zoals die in Limburg bestaat in het Logistiek

Platform Limburg, is daarbij van cruciaal belang.


Inhoud

1. Inleiding .............................................................................................................................................. 9

2. Ondernemerschap............................................................................................................................ 10

2.1 BTW-plichtige ondernemingen ................................................................................................ 10

2.2 Bedrijven met personeel (vestigingen) ..................................................................................... 16

2.3 Zelfstandigen (in hoofdberoep) ................................................................................................ 23

2.4 Ondernemersdynamiek ............................................................................................................ 30

2.4.1 Starters ................................................................................................................................. 30

2.4.2 Faillissementen en stopzettingen .......................................................................................... 36

2.4.3 Netto groei ........................................................................................................................... 43

3. Arbeidsmarkt ..................................................................................................................................... 44

3.1 Jobs in loondienst ..................................................................................................................... 44

3.2 Pendelstromen van werknemers in de logistiek en groothandel ............................................. 53

3.3 Vraag & aanbod in de Limburgse logistiek en groothandel ...................................................... 56

4. Bedrijfseconomische parameters ..................................................................................................... 72

4.1 Omzet ....................................................................................................................................... 72

4.2 Bruto toegevoegde waarde ...................................................................................................... 77

4.3 Investeringen ............................................................................................................................. 83

4.3.1 Bruto investeringen in vaste activa ...................................................................................... 83

4.3.2 Buitenlandse directe investeringen ...................................................................................... 86

Bijlage 1: Samenvattende tabel en grafieken .......................................................................................... 88

Bijlage 2: Logistiek in de Limburgse gemeenten .................................................................................... 90

Bijlage 3: Groothandel in de Limburgse gemeenten ............................................................................. 91


1. Inleiding

Deze sectoranalyse van de logistieke sector is een beschrijvende, kwantitatieve analyse van een aantal

welbepaalde indicatoren die het belang en de prestaties van de sector in kaart brengen. De sector

‘Logistiek’ die in deze publicatie wordt geanalyseerd omvat volgende subsectoren (met bijhorende

NACE-code):

Goederenvervoer per spoor (492)

Goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven (494)

Vervoer via pijpleidingen (495)

Goederenvervoer over zee- en kustwateren (502)

Goederenvervoer over binnenwateren (504)

Goederenvervoer door de lucht (512)

Opslag (521)

Vervoerondersteunende activiteiten (522)

Postdiensten in het kader van de universele dienstverplichting (531)

Overige posterijen en koeriers (532)

Uit analyses van de NACE-codes van tal van bedrijven, blijkt dat meerdere bedrijven die als ‘logistiek

bedrijf’ worden beschouwd een NACE-code hebben die behoort tot de sector ‘Groothandel’. Vaak

impliceert groothandel immers ook een logistieke activiteit. Gezien de dunne scheidingslijn tussen

logistiek enerzijds en groothandel anderzijds, wordt in deze sectoranalyse ook de groothandel

opgenomen. De sector ‘Groothandel’ zoals die in deze sectoranalyse wordt beschouwd, omvat

volgende subsectoren (met bijhorende NACE-code):

Groothandel in landbouwproducten en levende dieren (462)

Groothandel in voedingsmiddelen, dranken en genotsmiddelen (463)

Groothandel in andere consumentenartikelen (464)

Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur (465)

Groothandel in andere machines en werktuigen en toebehoren (466)

Overige gespecialiseerde groothandel (467)

Niet-gespecialiseerde groothandel (469)

Bij de berekening van de indicatoren in deze sectoranalyse kunnen de data van een bedrijf slechts in

één subsector voorkomen zodat dubbeltellingen uitgesloten zijn. Doorgaans wordt in de cijfers en

analyses wel een onderscheid gemaakt tussen de sectoren logistiek en groothandel.


2. Ondernemerschap

In dit hoofdstuk worden eerst de btw-plichtige ondernemingen onder

de loep genomen, die vervolgens worden uitgesplitst in aparte analyses

van bedrijven die personeel tewerkstellen enerzijds en zelfstandigen

anderzijds. Ook de ondernemersdynamiek komt aan bod met info over

het aantal starters, stopzettingen en faillissementen in logistiek en

groothandel.

2.1 BTW-plichtige ondernemingen

De populatie btw-plichtigen omvat alle ondernemingen (bedrijven met

personeel en zelfstandigen) opgenomen in de Kruispuntbank van

Ondernemingen (KBO) waarvoor de administratie van de btw heeft bevestigd

dat ze bekend zijn als zijnde btw-plichtig.

Dalend aantal ondernemingen in logistiek en groothandel

Eind 2018 telde Limburg 1.199 actieve btw-plichtige ondernemingen in

de logistiek en 2.663 in de groothandel. Beide sectoren samen zijn

daarmee goed voor 3.862 ondernemingen, of 5,2% van alle actieve btw-

plichtige ondernemingen in de provincie (figuur 1). Dat is minder dan het

gemiddelde aandeel van de logistiek en groothandel in de Vlaamse

ondernemingen (6,3%). Bovendien neemt het aandeel gestaag af. In 2008

waren nog 7,3% van alle Limburgse ondernemingen actief in de logistiek

en groothandel.

Tussen 2008 en 2018 kennen beide sectoren een afname van het aantal

ondernemingen (figuur 2). In de logistiek zijn er in 2018 precies 73

ondernemingen minder dan in 2008, een daling van 6%. In de groothandel

is de afname wat groter (-266 ondernemingen of -9%). Daarmee scoren

beide sectoren opvallend slechter dan de globale evolutie van het aantal

ondernemingen in Limburg, die tussen 2008 en 2018 een groei kende

van 29%. In Vlaanderen steeg het aantal ondernemingen in de logistiek in die periode licht (+3%), terwijl

het aantal groothandelaars procentueel iets sterker afnam dan in Limburg (-10%).

Sinds 2015 lijkt er een stabilisering te komen in de evolutie van het aantal btw-plichtige ondernemingen

in de logistiek en groothandel. Na een jarenlange daling sinds 2008 lijkt 2015 het voorlopige einde van

de daling te vormen, want nadien blijven de aantallen min of meer op hetzelfde niveau. In 2016 is dat

nog vooral onder impuls van een stijgend aantal groothandelaars dat het verlies aan logistieke

ondernemingen goedmaakt. In 2017 en 2018 zijn de rollen omgekeerd en neemt het aantal logistieke

ondernemingen toe maar daalt het aantal groothandelaars opnieuw.

Key Figures

Limburg telt 3.862 btw-

plichtige ondernemingen in

de logistiek en groothandel

Terwijl het globaal aantal

ondernemingen in Limburg

tussen 2008 en 2018 steeg

met 29%, daalde het aantal

ondernemingen in logistiek

en groothandel met ruim 8%

Het aandeel van de logistiek

en groothandel in het totaal

aantal Limburgse onder-

nemingen is gezakt van 7,3%

in 2008 tot 5,2% in 2018

Binnen de logistiek en

groothandel in Limburg zijn

de meeste ondernemingen

actief in de groothandel van

consumentenartikelen en in

het goederenvervoer over

de weg

10% van alle Vlaamse

bedrijven in de logistiek en

groothandel is gevestigd in

Limburg

Binnen Limburg is de sector

verhoudingsgewijs minder

sterk aanwezig in Noord-

Limburg


Bron: Statbel (bewerking POM Limburg)

Tabel 1: Aantal btw-plichtige ondernemingen in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018


2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Goederenvervoer per spoor 0 0 0 1 1 1 1 1 0 1 0

Goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven 774 768 756 736 721 712 696 685 669 689 698

Vervoer via pijpleidingen 3 5 6 7 5 6 8 6 7 3 2

Goederenvervoer over zee- en kustwateren 21 21 22 22 17 11 10 6 2 2 2

Goederenvervoer over binnenwateren 45 37 33 34 31 30 27 26 25 27 26

Goederenvervoer door de lucht 6 6 7 7 6 6 6 6 6 5 4

Opslag 52 49 47 46 46 49 47 53 55 54 56

Vervoerondersteunende activiteiten 134 139 137 141 145 147 156 164 173 164 166

Postdiensten in het kader van de universele dienstverplichting 7 7 6 4 4 5 6 8 8 11 9

Overige posterijen en koeriers 230 226 236 229 227 216 217 208 204 216 236

Totaal logistiek 1.272 1.258 1.250 1.227 1.203 1.183 1.174 1.163 1.149 1.172 1.199

Groothandel in landbouwproducten en levende dieren 261 256 245 237 230 222 216 211 207 200 203

Groothandel in voedingsmiddelen, dranken en genotsmiddelen 531 526 522 523 514 518 502 508 511 503 502

Groothandel in andere consumentenartikelen 935 909 891 893 881 861 823 796 787 756 728

Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur 104 115 121 135 129 128 129 129 125 132 125

Groothandel in andere machines en werktuigen en toebehoren 423 420 415 437 432 430 426 430 433 434 448

Overige gespecialiseerde groothandel 599 590 591 589 596 592 589 578 605 609 594

Niet-gespecialiseerde groothandel 76 71 73 69 72 64 61 58 62 70 63

Totaal groothandel (uitg. auto's en motorfietsen en uitg. handelsbemiddeling) 2.929 2.887 2.858 2.883 2.854 2.815 2.746 2.710 2.730 2.704 2.663

Totaal logistiek + groothandel 4.201 4.145 4.108 4.110 4.057 3.998 3.920 3.873 3.879 3.876 3.862

Totaal alle sectoren 57.893 58.962 60.600 62.325 63.585 64.070 65.660 66.830 69.641 72.363 74.903

4.201

4.1454.108 4.110

4.057

3.998

3.920

3.873 3.879 3.876 3.862

7,3

%

5,2

%

4,5%

5,0%

5,5%

6,0%

6,5%

7,0%

7,5%

3.650

3.750

3.850

3.950

4.050

4.150

4.250

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 1: Evolutie btw-plichtige ondernemingen in logistiek + groothandel in Limburg 2008-2018

Aantal btw-plichtige ondernemingen in logistiek + groothandel (linkeras)

Aandeel logistiek + groothandel in totaal aantal btw-plichtige ondernemingen in Limburg (rechteras)



De 3.862 Limburgse logistieke en groothandelondernemingen zijn goed voor een aandeel van 10% van

het totaal aantal ondernemingen in deze sectoren in Vlaanderen. Globaal scoort Limburg een aandeel

van 13% in het aantal Vlaamse btw-plichtige ondernemingen. Het aandeel van West-Vlaanderen en

Oost-Vlaanderen in de Vlaamse logistiek en groothandel is dubbel zo groot als dat van Limburg. Veruit

de grootste Vlaamse provincie in de logistiek en groothandel is Antwerpen met ruim 13.000

ondernemingen (figuur 3), zowat 35% van het totaal in Vlaanderen (figuur 5). Antwerpen is tevens de

enige provincie waar het aandeel van de logistiek en groothandel in Vlaanderen hoger is dan haar

globale provinciale aandeel. Uiteraard is de belangrijkste verklaring hiervoor de aanwezigheid van de

haven van Antwerpen en de daaraan verbonden talrijke logistieke en groothandel activiteiten.

Opvallend is dat het aantal ondernemingen in de logistiek en groothandel tussen 2008 en 2018 in alle

Vlaamse provincies is afgenomen, van -4,8% in Antwerpen tot -8,9% in Vlaams-Brabant (figuur 4).


91,9

129,4

93,0

129,9

90,0

95,0

100,0

105,0

110,0

115,0

120,0

125,0

130,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 2: %-evolutie btw-plichtige ondernemingen 2008-2018 (2008 = 100)

Totaallogistiek +groothandelLimburg

Totaal allesectorenLimburg

Totaallogistiek +groothandelVlaanderen

Totaal allesectorenVlaanderen

13.036

5.310

7.2687.850

3.862

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

11.000

12.000

13.000

14.000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 3: Evolutie btw-plichtige ondernemingen in logistiek + groothandel in de Vlaamse provincies 2008-2018

Antwerpen

Vlaams-Brabant

West-Vlaanderen

Oost-Vlaanderen

Limburg




95,2%

91,1%

92,7%

91,7%91,9%

88,0%

90,0%

92,0%

94,0%

96,0%

98,0%

100,0%

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 4: %-evolutie btw-plichtige ondernemingen in logistiek + groothandel in de Vlaamse provincies 2008-2018 (2008 = 100)

Antwerpen

Vlaams-Brabant

West-Vlaanderen

Oost-Vlaanderen

Limburg

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Figuur 5: Verdeling van de btw-plichtige ondernemingen naar provincie (Vlaanderen) - 2018

Logistiek +groothandel

Totaal allesectoren


Logistiek en groothandel verhoudsingsgewijs minder aanwezig in Limburg dan in Vlaanderen

Wanneer de groothandel niet wordt meegerekend, kent binnen Limburg de streek Zuid-Limburg de

meeste logistieke activiteit met 323 btw-plichtige logistieke bedrijven, ofwel 28% van het totaal aantal

logistieke bedrijven in Limburg. Over alle sectoren heen vertegenwoordigt Zuid-Limburg een aandeel

van 24% in de Limburgse actieve ondernemingen. Wanneer bij de logistieke activiteiten tevens de

groothandel wordt meegeteld, wordt Midden-Limburg de koploper met 1.113 btw-plichtige

ondernemingen, 29% van alle Limburgse ondernemingen in logistiek en groothandel. Met een aandeel

van 16% in het Limburgse totaal, blijft Noord-Limburg verhoudingsgewijs het verst achter op haar

reguliere aandeel (18%). Wel is de procentuele streekverdeling van de ondernemingen in de logistiek

en groothandel nagenoeg gelijk is aan de streekverdeling van de ondernemingen over alle sectoren

heen (figuur 6).


Eind 2018 zijn er in Limburg 1.199 ondernemingen actief in de logistiek en 2.663 in de groothandel. Dit

komt overeen met een verdeling logistiek 31% - groothandel 69%. In Vlaanderen is het aandeel van

logistiek iets groter (34%) en dat van groothandel iets kleiner (66%). Binnen de logistieke sector is bijna

6 op de 10 ondernemingen in Limburg actief in het goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven.

In Vlaanderen zijn er dat ruim 5 op de 10. De vervoerondersteunende activiteiten zijn de afgelopen

jaren vrij sterk toegenomen en maken eind 2018 in Limburg 14% en in Vlaanderen 20% uit van de

actieve logistieke bedrijven. De derde grote subsector binnen logistiek inzake btw-plichtige

ondernemingen is de ‘Overige posterijen en koeriers’, met zowel in Limburg als in Vlaanderen een

aandeel van bijna 20%. De subsector ‘Opslag’ heeft een eerder bescheiden aandeel in het totaal aantal

logistieke ondernemingen: 5% in Limburg en 3% in Vlaanderen (figuur 7).

Het aandeel van Limburg in Vlaanderen inzake het aantal ondernemingen in de logistiek en

groothandel bleef de afgelopen jaren vrij stabiel en bedraagt eind 2018 10,3%. Dat aandeel is

beduidend lager dan het globale Limburgse aandeel in de Vlaamse btw-plichtige ondernemingen

(12,7%). Het Limburgse aandeel in de logistieke ondernemingen (excl. groothandel) in Vlaanderen is

nog lager (9,5%). Op subsectoraal niveau binnen de logistieke sector worden enkel de subsectoren in

beschouwing genomen waarvan er in Limburg minstens 20 ondernemingen actief zijn (figuur 8).

Opvallend is het vrij hoge Limburgse aandeel voor ondernemingen actief in ‘Opslag’ (13,6%). Ook in

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Totaal alle sectoren

Logistiek + groothandel

Logistiek

8.593(12%)

498(13%)

145(12%)

20.602(28%)

1.113(29%)

305(26%)

12.735(18%)

623(16%)

191(16%)

13.008(18%)

750(19%)

208(18%)

17.425(24%)

892(23%)

323(28%)

Figuur 6: Verdeling van de btw-plichtige ondernemingen per streek in Limburg (2017)

Maasland

Midden-Limburg

Noord-Limburg

West-Limburg

Zuid-Limburg


het goederenvervoer over de weg scoort Limburg nog een behoorlijk aandeel, al is dit de laatste jaren

wel wat afgenomen.



0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008 2018 2008 2018

Limburg Vlaanderen

61% 58%53% 51%

11% 14%17% 20%

18% 20%18% 19%

4%5%

3% 3%4% 2%

6% 5%3% 1% 3% 2%

Figuur 7: Verdeling van de btw-plichtige ondernemingen in logistiek naar subsector

Overige

Goederenvervoer overbinnenwateren

Opslag

Overige posterijen en koeriers

Vervoerondersteunende activiteiten

Goederenvervoer over de weg enverhuisbedrijven

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

12

,0%

6,4

%

10

,7%

13

,3%

5,8

%

9,4

% 10

,4%

10

,5%

12

,7%

10

,9%

6,5

%

9,9

%

13

,6%

4,3

%

5,9

%

9,5

% 10

,3%

12

,7%

Figuur 8: Aandeel Limburg in Vlaanderen inzake btw-plichtige ondernemingen

2008

2018


2.2 Bedrijven met personeel (vestigingen)

Meer dan dubbel zoveel bedrijven in de groothandel dan in de logistiek

Eind 2017 zijn er in Limburg 593 bedrijven met personeel in de logistiek

en 1.241 in de groothandel (tabel 2). Samen zijn de logistiek en

groothandel in Limburg goed voor 1.834 bedrijven die personeel

tewerkstellen, wat overeenstemt met 8,4% van alle bedrijven met

personeel in Limburg (figuur 9). In Vlaanderen zijn er 18.552 bedrijven

met personeel actief in de logistiek en groothandel, ofwel 11% van het

totaal. In Limburg is de sector dus relatief minder sterk

vertegenwoordigd in het bedrijfsleven dan gemiddeld in Vlaanderen.

Het totaal aantal bedrijven met personeel nam in Limburg tussen eind

2008 en eind 2017 toe met 6%. In schril contrast met deze stijging staat

de daling van het aantal logistieke bedrijven en groothandelaars. Het

aantal logistieke bedrijven met personeel daalde in die periode met

10,7% en het aantal groothandelaars met personeel met 8,8% (beide

sectoren samen: -9,4%). Positief is echter wel dat er de laatste jaren een

kentering te noteren valt in de cijfers. Het aantal logistieke bedrijven met

personeel neemt sinds eind 2014 opnieuw gestaag toe. Hetzelfde geldt

vanaf eind 2015 voor de groothandel. De laatste 2 jaren is de

procentuele toename van het aantal bedrijven met personeel in de

logistiek en groothandel zelfs sterker toegenomen dan gemiddeld in

Limburg. Vlaanderen vertoont een gelijkaardige evolutie, al blijft het

verschil in aantal bedrijven tussen eind 2008 en eind 2017 daar wel iets

kleiner. Voor logistiek is er een daling van 5,9% en voor groothandel van

3,2% (samen: -4,1%). Het totaal aantal bedrijven met personeel in

Vlaanderen steeg tussen eind 2008 en eind 2017 met 6,8%. Ook in

Vlaanderen kennen de logistiek en groothandel de laatste 2 jaren

opnieuw een stijgende trend van het aantal bedrijven, al is de toename

in Vlaanderen procentueel iets bescheidener dan in Limburg (figuur 10).

Tabel 2: Aantal vestigingen met personeel in logistiek en groothandel in Limburg 2008-2017 (op 31/12)

Bron: RSZ (bewerking POM Limburg)

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Goederenvervoer per spoor 4 5 5 6 5 5 1 2 1 1

Goederenvervoer over de weg en verhuisbedri jven 385 367 364 347 343 334 343 343 337 341

Vervoer via pi jpleidingen -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

Goederenvervoer over zee- en kustwateren -- -- -- -- -- -- -- -- -- 1

Goederenvervoer over binnenwateren 2 1 2 2 4 3 5 5 5 4

Goederenvervoer door de lucht -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

Ops lag 31 36 37 30 36 36 35 37 40 39

Vervoerondersteunende activi tei ten 87 83 81 82 88 97 87 87 88 87

Postdiensten in het kader van de universele dienstverpl ichting 104 104 71 53 52 50 54 54 55 55

Overige posteri jen en koeriers 51 48 44 42 39 34 33 38 51 65

Totaal logistiek 664 644 604 562 567 559 558 566 577 593

Groothandel in landbouwproducten en levende dieren 49 47 49 45 45 51 44 42 47 47

Groothandel in voedingsmiddelen, dranken en genotsmiddelen 227 218 223 211 203 203 195 189 199 205

Groothandel in andere consumentenartikelen 382 376 366 366 357 349 325 320 319 320

Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur 51 43 45 47 49 48 45 42 37 41

Groothandel in andere machines en werktuigen en toebehoren 272 265 256 269 282 282 253 250 247 268

Overige gespecia l i seerde groothandel 372 380 377 377 370 368 348 346 358 355

Niet-gespecia l i seerde groothandel 8 8 8 7 7 5 7 6 6 5

Totaal groothandel (uitg. auto's en motorfietsen en uitg. handelsbemiddeling) 1.361 1.337 1.324 1.322 1.313 1.306 1.217 1.195 1.213 1.241

Totaal logistiek + groothandel 2.025 1.981 1.928 1.884 1.880 1.865 1.775 1.761 1.790 1.834

Totaal alle sectoren 20.592 20.792 20.900 20.786 20.726 20.700 20.871 21.123 21.555 21.828

Key Figures

Eind 2017 zijn er ruim 9%

minder bedrijven met

personeel actief in de

Limburgse logistiek en

groothandel dan eind 2008

De afgelopen jaren lijkt er

een kentering te komen en

neemt het aantal

bedrijfsvestigingen in deze

sectoren opnieuw toe

Een logistiek bedrijf in

Limburg stelt gemiddeld

20,8 werknemers tewerk,

over alle sectoren heen is

dat 13,2

Bijna 6 op de 10 logistieke

bedrijven (excl.

groothandel) in Limburg is

actief in het

goederenvervoer over de

weg (en verhuisbedrijven)

Binnen Limburg is het aantal

bedrijven met personeel in


verhoudingsgewijs sterk

vertegenwoordigd in West-

Limburg




Ruim de helft van de logistieke bedrijven heeft meer dan 5 werknemers in dienst

1 op 4 logistieke bedrijven in Limburg stelt meer dan 20 werknemers tewerk (figuur 11). Dat is

beduidend meer dan het globale gemiddelde voor alle bedrijven samen (13%). Ook bij de grote

bedrijven, die meer dan 50 mensen aan het werk zetten, scoort de logistieke sector hoog (9% van alle

logistieke bedrijven), terwijl de groothandel (3%) achterblijft op het algemeen gemiddelde over alle

sectoren heen (5%). In de groothandel zijn dan weer meer dan gemiddeld bedrijven actief die tussen

10 en 50 werknemers tellen. Hoewel de kleine bedrijven (met minder dan 5 werknemers) ook in de

logistiek en groothandel de grootste groep vormen, ligt hun aandeel in het totaal aantal bedrijven in de

sector (52%) ver beneden het gemiddelde over alle sectoren heen (62%).

2.025

1.981

1.9281.884 1.880 1.865

1.775 1.7611.790

1.834

9,8

%

8,4

%

8,0%

8,2%

8,4%

8,6%

8,8%

9,0%

9,2%

9,4%

9,6%

9,8%

10,0%

1.500

1.600

1.700

1.800

1.900

2.000

2.100

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 9: Evolutie vestigingen met personeel in de logistiek + groothandel in Limburg 2008-2017

Aantal vestigingen met personeel in logistiek + groothandel (linkeras)

Aandeel logistiek + groothandel in totaal aantal vestigingen met personeel in Limburg (rechteras)

90,6

106,0

95,9

106,8

86,0

88,0

90,0

92,0

94,0

96,0

98,0

100,0

102,0

104,0

106,0

108,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 10: %-evolutie vestigingen met personeel 2008-2017 (index 31.12.2008 = 100)






De logistieke sector stelt per bedrijf beduidend meer werknemers tewerk dan veel andere sectoren.

Zo telt de logistieke sector in Limburg gemiddeld 20,8 werknemers per bedrijf (Vlaanderen: 18,7).

Voor de logistiek en groothandel samen is dat in Limburg 13,0 en in Vlaanderen 12,8 werknemers per

bedrijf. Over alle sectoren heen stelt een bedrijf in Limburg gemiddeld 13,2 werknemers tewerk en in

Vlaanderen 13,7.



0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%



Groothandel

Logistiek

62%

52%

55%

46%

15%

20%

21%

17%

10%

13%

13%

12%

8%

11%

8%

16%

4%

4%

3%

7%

1%

1%

0%

2%

Figuur 11: %-verdeling van de vestigingen naar grootteklasse (aantal werknemers) in de logistiek en groothandel in Limburg (31.12.2017)

< 5 wns. 5-9 wns. 10-19 wns. 20-49 wns. 50-199 wns. > 200 wns.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008 2017 2008 2017

Limburg Vlaanderen

58% 58%52% 53%

16%9%

12% 6%

13%

15% 23%25%

8%11%

5% 7%

5% 7%4% 5%

1% 1%4% 3%

Figuur 12: Verdeling van de vestigingen met personeel naar subsector in logistiek

Overige

Opslag



Postdiensten in het kader van deuniversele dienstverplichting



Bovengemiddeld Limburgs aandeel in Vlaamse vestigingen van posterijen en koeriers

Van de 1.834 bedrijven met personeel in de logistiek en groothandel is zowat 2/3 actief in de

groothandel en 1/3 in de logistiek. Bij de groothandel gaat het vooral om bedrijven in de

gespecialiseerde groothandel, consumentenartikelen en machines en werktuigen. Van de 593 logistieke

bedrijven in Limburg is meer dan de helft (58%) ingedeeld bij het ‘Goederenvervoer over de weg en

verhuisbedrijven’. 15% (87 bedrijven) houdt zich bezig met vervoerondersteunende diensten. In

Vlaanderen is dat aandeel liefst 25%. Post- en koerierbedrijven (incl. bpost) zijn samen goed voor 20%

van de logistieke bedrijven in Limburg. Hier valt vooral de sterke terugval op van de postdiensten in

het kader van de universele dienstverlening (‘bpost’). Tussen 2008 en 2017 halveerde het aantal

vestigingen in deze sector in Limburg bijna (van 104 naar 55), waardoor het aandeel in de logistieke

bedrijven terugzakte van 16% in 2008 naar 9% in 2017 (figuur 12). In Vlaanderen was de afname zelfs

iets groter dan een halvering wat een terugval in aandeel betekende van 12% naar 6%. Bedrijven

gespecialiseerd in ‘Opslag’ vertegenwoordigen eind 2017 een aandeel van 6,6% in de Limburgse

logistieke bedrijvigheid.

Nagenoeg 10% van alle Vlaamse bedrijfsvestigingen met personeel in de logistiek en groothandel is

gesitueerd in Limburg. Dit is minder dan het Limburgse aandeel in het totaal aantal Vlaamse bedrijven

met personeel (13%). Limburg scoort vrij hoge aandelen (16%) binnen Vlaanderen voor de posterijen

en koeriers (ook die in het kader van de universele dienstverlening). Inzake vervoerondersteunende

activiteiten is de bedrijvigheid van Limburg binnen Vlaanderen eerder bescheiden (6%). In de

groothandel zijn er geen subsectoren met echte uitschieters. Enkel in de niet-gespecialiseerde

groothandel en in groothandel in informatie- en communicatieapparatuur hinkt Limburg wat achterop

met respectievelijke aandelen van 4% en 7% in Vlaanderen (figuur 13).


0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

16,0%

18,0%

12

,1%

6,3

%

16

,5%

11

,6%

14

,4%

2,4

%

10

,9%

10

,5%

13

,1%

11

,2%

6,0

%

15

,9%

12

,6%

15

,9%

3,3

%

10

,3%

9,9

%

13

,0%

Figuur 13: Aandeel Limburg in Vlaanderen inzake vestigingen met personeel

2008

2017


Logistiek en groothandel sterk aanwezig in West-Limburg

Antwerpen is goed voor 34% van alle Vlaamse bedrijven in de logistiek en groothandel. Voor de hele

economie bedraagt dit Antwerpse aandeel 28%. Het hoge aandeel voor de logistiek en groothandel is

een rechtstreeks gevolg van de aanwezigheid van de haven van Antwerpen. Net als Limburg blijft ook

West-Vlaanderen inzake logistieke en groothandelsbedrijven achter op haar reguliere bedrijfsaandeel

in Vlaanderen. Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant situeren zich elk rond hun reguliere aandeel (figuur

15).



1.834

5.885

2.729

3.615

3.238

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

5.500

6.000

6.500

7.000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 14: Evolutie aantal vestigingen met personeel in de logistiek & groothandel in de Vlaamse provincies 2008-2017

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Figuur 15: Verdeling van de vestigingen met personeel naar provincie (Vlaanderen) - 2017


Totaal


Hoewel binnen Limburg de streek Midden-Limburg het grootste aantal bedrijven in de logistiek en

groothandel herbergt (30%) is toch vooral het aandeel van West-Limburg opvallend (figuur 16 en 17).

In die streek is 21% van alle Limburgse bedrijven met personeel in de logistiek en groothandel gevestigd,

wat beduidend meer is dan het aandeel van West-Limburg in alle Limburgse bedrijven (17%). De andere

streken zitten wat betreft logistiek en groothandel net onder hun reguliere aandeel.


11%

30%

17%

21%

21%

Figuur 16: Aandelen streken van vestigingen met personeel in de

logistiek & groothandel in Limburg in 2017

Maasland Midden-Limburg

Noord-Limburg West-Limburg

Zuid-Limburg

12%

31%

18%

17%

22%

Figuur 17: Aandelen streken van totaal aantal vestigingen met personeel in Limburg in 2017



Zuid-Limburg


Figuur 18: Verdeling vestigingen met personeel in de belangrijkste subsectoren van de logistiek

per Limburgse gemeente op 31.12.2017

Bron: RSZ, limburg.incijfers.be (bewerking POM Limburg)


2.3 Zelfstandigen (in hoofdberoep)

Daling in de logistiek, stijging in de groothandel

2.590 Limburgse zelfstandigen zijn eind 2018 in hoofdberoep actief in de

logistiek en groothandel, verdeeld over 745 zelfstandigen in de logistiek

(29%) en 1.845 in de groothandel (71%). Het aantal zelfstandigen in de

logistiek en groothandel van eind 2008 werd pas eind 2017 voor het

eerst overschreden en groeide verder aan in 2018. Na een dalende trend

tussen 2008 en 2013, neemt hun aantal sinds 2014 ieder jaar opnieuw

fors toe (figuur 20). Opvallend is wel de sterk tegengestelde evolutie in

de periode 2008-2018 tussen logistiek enerzijds (-19%) en groothandel

anderzijds (+26%). Globaal steeg het aantal zelfstandigen in hoofdberoep

in Limburg in die periode met 10%. De zelfstandige groothandel

presteerde tussen 2008 en 2018 in Limburg overigens beduidend beter

dan in Vlaanderen (+6%), terwijl de terugval in de zelfstandige logistiek

in Limburg meer uitgesproken was dan in Vlaanderen (-12%).

Van alle zelfstandigen in hoofdberoep in Limburg is eind 2018 4,8% actief

in de logistiek en groothandel (1,4% in logistiek en 3,4% in groothandel)

(figuur 19). In Vlaanderen is dat 5,1% (1,8% in logistiek en 3,3% in

groothandel). Een kwart van het aantal zelfstandigen in deze sectoren is

in Limburg terug te vinden in de subsector ‘Goederenvervoer over de

weg en verhuisbedrijven’, met 635 zelfstandigen (figuur 21). Voorts

hebben ook de ‘Groothandel in voedingsmiddelen, dranken en

genotsmiddelen’ (533 ofwel 21%) en ‘Groothandel in landbouw-

producten en levende dieren’ (496 ofwel 19%) een relatief grote

zelfstandige activiteit. De groothandel in voeding, drank en

genotsmiddelen kende bovendien een spectaculaire toename (+102%)

van het aantal zelfstandigen tussen 2008 en 2018.

Tabel 3: Aantal zelfstandigen in hoofdberoep in de logistiek en

groothandel in Limburg 2008-2018 (op 31/12)

Bron: RSVZ (bewerking POM Limburg)

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018


Goederenvervoer over de weg en verhuisbedri jven 760 716 702 702 678 636 634 641 625 626 635

Vervoer via pi jpleidingen -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- --



Goederenvervoer door de lucht -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

Ops lag -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

Vervoerondersteunende activi tei ten 58 43 41 40 37 37 34 33 34 34 33

Postdiensten in het kader van de universele dienstverpl ichting 3 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1

Overige posteri jen en koeriers -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

Totaal logistiek 925 861 837 837 793 748 742 751 732 738 745






Overige gespecia l i seerde groothandel 140 144 145 154 151 152 174 168 176 195 228

Niet-gespecia l i seerde groothandel 7 7 7 6 5 5 5 3 2 2 1

Totaal groothandel (uitg. auto's en motorfietsen en uitg. handelsbemiddeling) 1.462 1.435 1.494 1.511 1.514 1.488 1.520 1.577 1.654 1.738 1.845

Totaal logistiek + groothandel 2.387 2.296 2.331 2.348 2.307 2.236 2.262 2.328 2.386 2.476 2.590


Key Figures

4,8% van de Limburgse

zelfstandigen in

hoofdberoep is actief in de

logistiek en groothandel

(2.590 personen)

Tussen 2008 en 2018 daalde

in Limburg het aantal

zelfstandigen in de logistiek

met 19% en steeg het aantal

zelfstandigen in de

groothandel met 26%

Eind 2018 zijn er in Limburg

meer dan dubbel zoveel

zelfstandige groothandelaars

in voeding, drank en genots-

middelen dan eind 2008

Sinds 2013 kent Limburg

een opvallend sterkere

toename van het aantal


en groothandel dan de

andere Vlaamse provincies

Limburg is goed voor 9% van

het totaal aantal Vlaamse


en 13% van het aantal

Vlaamse zelfstandigen in de

groothandel




2.387

2.296

2.331 2.348

2.307

2.236 2.262

2.328

2.386

2.476

2.590

4,9

%

4,8

%

4,0%

4,2%

4,4%

4,6%

4,8%

5,0%

2.000

2.050

2.100

2.150

2.200

2.250

2.300

2.350

2.400

2.450

2.500

2.550

2.600

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 19: Evolutie zelfstandigen logistiek + groothandel in Limburg 2008-2018

Aantal zelfstandigen in logistiek + groothandel (linkeras)

Aandeel logistiek + groothandel in totaal aantal zelfstandigen in Limburg (rechteras)

108,5

110,2

98,6

109,7

92,0

94,0

96,0

98,0

100,0

102,0

104,0

106,0

108,0

110,0

112,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 20: %-evolutie zelfstandigen 2008-2018 (index 31.12.2008 = 100)







Veruit de sterkste provinciale stijging is voor Limburg

Van alle Vlaamse zelfstandigen in hoofdberoep is 12,0% woonachtig in Limburg. Eind 2018 is het

Limburgse aandeel bij de zelfstandige groothandelaars iets hoger dan dit globale aandeel (12,6%).

Limburg heeft hier de afgelopen jaren een opmerkelijke inhaalbeweging gemaakt, want eind 2008 was

het Limburgse aandeel in de Vlaamse zelfstandige groothandel nog maar 10,6%. Inzake zelfstandige

logistieke activiteit (excl. groothandel) ligt het Limburgs aandeel in Vlaanderen heel wat lager (9,0%) en

bovendien is dit aandeel sinds 2008 nog gekrompen (figuur 22).

Voor de logistiek en groothandel samen komt Limburg op een aandeel van 11% van alle Vlaamse

zelfstandigen. De provincie Antwerpen is goed voor 31% van de Vlaamse zelfstandigen in logistiek en

groothandel, wat beduidend meer is dan hun reguliere aandeel in de zelfstandige activiteit in Vlaanderen

(26%). De overige provincies scoren in de logistiek en groothandel aandelen die net onder hun

reguliere aandeel blijven (figuur 23).

Limburg kent evenwel de beste evolutie van het aantal zelfstandigen in de logistiek en groothandel

tussen 2008 en 2018 (+8,5%). Antwerpen (+3,5%) en Vlaams-Brabant (+1,1%) kennen ook een

positieve evolutie. Oost-Vlaanderen zit in 2018 min of meer terug op hetzelfde niveau als in 2008,

terwijl West-Vlaanderen daar het verst onder blijft (-14,8%). Limburg scoort vooral sinds 2013

opvallend beter dan de andere Vlaamse provincies (figuur 24).

Binnen Limburg telt Midden-Limburg het grootste aantal zelfstandigen in de logistiek en groothandel

(676 of 26% van het Limburgse totaal), gevolgd door Zuid-Limburg (602 of 23%). Algemeen kan gesteld

worden dat de streekverdeling van het aantal Limburgse zelfstandigen in de logistiek en groothandel

zeer sterk aanleunt bij de streekverdeling van het totaal aantal Limburgse zelfstandigen (figuur 25-26).

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008 2018 2008 2018

Limburg Vlaanderen

32%25%

30% 29%

22%

19%17% 16%

11%

21% 11% 17%

14% 13%17%

14%

7% 10%9%

10%

6%9%

5%7%

8% 4%12%

7%

Figuur 21: Verdeling zelfstandigen naar subsector in de logistiek en groothandel

Overige logistiek en groothandel

Overige gespecialiseerde groothandel

Groothandel in andere machines enwerktuigen en toebehoren

Groothandel in andereconsumentenartikelen

Groothandel in voedingsmiddelen,dranken en genotsmiddelen

Groothandel in landbouwproductenen levende dieren





0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Figuur 23: Verdeling van de zelfstandigen naar provincie (Vlaanderen) - 2018


Totaal

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

9,8%10,6% 10,2%

12,0%

9,0%

12,6%

11,3%

12,0%

Figuur 22: Aandeel Limburg in Vlaanderen inzake zelfstandigen

2008

2018




108,5

103,5

101,1

99,3

85,2

82,0

84,0

86,0

88,0

90,0

92,0

94,0

96,0

98,0

100,0

102,0

104,0

106,0

108,0

110,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 24: %-evolutie 2008-2018 van het aantal zelfstandigen in de logistiek & groothandel (2008 = 100)

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen

13%

26%

18%

20%

23%

Figuur 25: Aandelen streken van zelfstandigen in de logistiek &

groothandel in Limburg in 2018



Zuid-Limburg

12%

26%

19%

19%

24%

Figuur 26: Aandelen streken van totaal aantal zelfstandigen in

Limburg in 2018



Zuid-Limburg


In bovenstaande analyse werden enkel de zelfstandigen in hoofdberoep beschouwd. Daarnaast zijn er

ook zelfstandigen die een activiteit in nevenbezigheid uitoefenen (‘bijberoep’) en zelfstandigen die actief

zijn na pensioen. In de logistiek en groothandel zijn eind 2018 in Limburg 1.081 zelfstandigen actief in

bijberoep en 506 na pensioen. Wanneer alle zelfstandigen met de verschillende statuten worden

gecumuleerd, telt de logistiek en groothandel in Limburg 4.177 zelfstandigen, wat overeenkomt met

4,9% van alle Limburgse zelfstandigen. Van alle zelfstandigen die actief zijn in de logistiek en groothandel

in Limburg eind 2018 doet 62% dit in hoofdberoep, 26% in bijberoep en 12% na de pensioen. Dit sluit

nauw aan bij de algemene verdeling van het totaal aantal zelfstandigen (figuur 27).


0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%



Groothandel

Logistiek

63%

62%

62%

63%

27%

26%

27%

23%

10%

12%

12%

14%

Figuur 27: %-verdeling van de zelfstandigen naar statuut in logistiek en groothandel in Limburg (31.12.2018)

Hoofdbezigheid Nevenbezigheid Actief na pensioen(leeftijd)


Figuur 28: Verdeling zelfstandigen in hoofdbezigheid in de belangrijkste subsectoren van de logistiek


Bron: RSVZ, limburg.incijfers.be (bewerking POM Limburg)


2.4 Ondernemersdynamiek

De dynamiek van het ondernemerschap in een bepaalde sector kan

o.a. afgemeten worden aan het aantal oprichtingen (starters) en het

aantal stopzettingen (schrappingen) van btw-plichtige ondernemingen

in die sector. Een vergelijking tussen het aantal oprichtingen en het

aantal stopzettingen geeft aan in welke mate een sector (of regio)

groeit dan wel krimpt. Vanuit conjunctureel standpunt wordt een

hogere ondernemersdynamiek als positief beschouwd aangezien dit

veelal gepaard gaat met een versterkte creatie van arbeidsplaatsen,

productiviteit en economische groei.

2.4.1 Starters

De startersgegevens omvatten alle actieve btw-plichtigen die in het

betreffende jaar voor het eerst werden onderworpen aan de btw-plicht of

waarvan de btw-plichtige activiteit gereactiveerd werd na een inactieve

periode.

Klein aandeel voor de logistiek en groothandel bij de starters

In 2018 werden in Limburg in de logistiek 87 en in de groothandel 110

btw-plichtige ondernemingen opgericht (figuur 29). In Limburg is het

altijd zo geweest dat er op jaarbasis meer starters zijn in de

groothandel dan in de logistiek. In Vlaanderen is dat in 2017 en 2018

niet langer het geval. Daar is het aantal starters in de logistiek

spectaculair toegenomen in 2018 tot een recordaantal van 1.273, wat

beduidend meer is dan het aantal starters in de groothandel (907).

T.o.v. 2017 kent Limburg in 2018 een lichte afname van het aantal

logistieke starters (-12), terwijl dit aantal in Vlaanderen verder

toeneemt (+153). Op langere termijn (2008-2018) tekent zich

dezelfde evolutie af, met in Limburg een afname van het aantal

logistieke starters met 15% en in Vlaanderen een toename met 44%.

Daarbij dient opgemerkt te worden dat het aantal starters in de

logistiek in Limburg in 2008 erg hoog was, maar tussen 2011 en 2016 wel steeds lager was dan in 2018.

Ook in Vlaanderen was 2008 lang het topjaar inzake logistieke starters, maar dat record werd in 2017

verpulverd en in 2018 nog fors scherper gesteld.

Mede omwille van het feit dat 2008 een topjaar was voor het aantal starters in de logistiek en

groothandel, is de evolutie van het aantal starters in deze sectoren tussen 2008 en 2018 op het eerste

zicht niet zo rooskleurig (figuur 30). Terwijl er in 2018 globaal in Limburg 36% meer starters zijn dan

in 2008, tellen de logistiek (-15%) en vooral de groothandel (-40%) minder starters. In 2018 komt een

abrupt einde aan een gestage groei van het aantal starters in de sector tussen 2014 en 2017.

Het aandeel van de logistiek en groothandel in het totaal aantal starters in Limburg ligt ver onder de

aandelen die de sectoren innemen in het aantal jobs, het aantal bedrijven of de bruto toegevoegde

waarde. De logistieke sector is in 2018 goed voor 1,2% van het aantal Limburgse starters, de

groothandel scoort met een aandeel van 1,5% niet veel hoger. Op Vlaams niveau is het aandeel van de

groothandel bijna hetzelfde als in Limburg (1,6%), maar dat van de logistiek is wel wat hoger (2,2%).

Key Figures

In Limburg werden 197

ondernemingen in logistiek

en groothandel opgericht in

2018, nagenoeg 50 minder

dan in 2017

Tegelijkertijd werden 202

logistieke en groothandel-

ondernemingen stopgezet in

2018, enkel in 2016 lag dat

aantal lager in de afgelopen

10 jaar

In de logistiek en groothandel

is er verhoudingsgewijs een

minder grote ondernemers-

dynamiek van starters en

stopzettingen dan gemiddeld

in Limburg

Binnen de logistieke sector

kennen het goederenvervoer

over de weg en de koeriers-

bedrijven de meeste starters

en stopzettingen

In de logistiek is er in 2018

nog een beperkte netto

toename van het aantal

ondernemingen (+2%), terwijl

er in de groothandel een

afname is (-1%). Globaal nam

het aantal bedrijven in 2018

in Limburg toe met 3,5%


Tabel 4: Aantal starters in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018



2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018



Vervoer via pi jpleidingen 0 2 3 2 0 2 2 0 1 0 0




Ops lag 1 1 2 2 1 5 0 5 2 1 1



Overige posteri jen en koeriers 17 22 30 24 31 26 26 22 20 38 33









Totaal groothandel (uitg. auto's en motorfietsen en uitg. handelsbemiddeling) 182 128 144 146 110 124 121 138 149 147 110

Totaal logistiek + groothandel 284 207 232 230 178 208 199 210 215 246 197


10

2

79

88

84

68

84

78

72

66

99

87

18

2

12

8 14

4

14

6

11

0 12

4

12

1

13

8

14

9

14

7

11

0

5,2%

2,7%

5,4%

3,8%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

0

50

100

150

200

250

300

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 29: Evolutie starters in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018

Starters in logistiek Starters in groothandel

Aandeel log + grthl in starters Limburg Aandeel log + grthl in starters Vlaanderen



Meer startende koerierdiensten

Van de 197 Limburgse starters in de logistiek en groothandel in 2018 is 18% (35 starters) actief in het

goederenvervoer over de weg (figuur 31). Dat zijn er net iets meer dan in de koerierdiensten (33) en

in de groothandel van consumentenartikelen (uitgezonderd voeding, dranken, IT en communicatie)

(30). Samen zijn deze 3 subsectoren goed voor de helft van het aantal starters in de logistiek en

groothandel in Limburg.

T.o.v. 2008 zijn er opvallende subsectorale verschuivingen. Zo is er een sterke terugval bij het aantal

starters in het goederenvervoer over de weg en in de groothandel in andere consumentenartikelen.

Een sterke stijging van het aantal starters wordt genoteerd in de subsector ‘Overige posterijen en

koeriers’, waar in 2018 bijna dubbel zoveel ondernemingen werden opgericht dan in 2008. Ongetwijfeld

speelt de sterke opkomst van e-commerce, en de bijhorende leveringen aan huis, hierin een belangrijke

rol. Toch moeten deze cijfers met de nodige omzichtigheid geïnterpreteerd worden omdat op een

dergelijk klein schaalniveau er op jaarbasis grote schommelingen kunnen optreden.

69,4

135,8

103,6

149,5

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

110,0

120,0

130,0

140,0

150,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 30: %-evolutie starters 2008-2018 (2008 = 100)







Oprichtingsgraad in de groothandel is hoger in Limburg dan in Vlaanderen, maar in de logistiek beduidend lager

9% van alle Vlaamse starters in de logistiek en groothandel is in 2018 gevestigd in Limburg. Bij het totaal

aantal starters (over alle sectoren heen) was dat 13% (figuur 33). Wanneer we enkel de groothandel

beschouwen, wordt dit globale aandeel het dichtst benaderd en is Limburg goed voor 12% van het

aantal Vlaamse starters. In de pure logistiek blijft dit Limburgs aandeel steken op 7%. In 2008 was dat

nog 12%.

Het hoeft niet te verwonderen dat Antwerpen ook bij het aantal starters in logistiek en groothandel

de grote slokop is. Met aandelen in Vlaanderen van 37% in logistiek en 41% in groothandel scoort de

provincie in deze sectoren bovendien opvallend beter dan haar globale aandeel van 29%. Wat logistiek

betreft scoort ook Oost-Vlaanderen een bijzonder hoog aandeel van 26% in de Vlaamse starters. Inzake

groothandel blijft het Oost-Vlaams aandeel ver onder haar globale aandeel. West-Vlaanderen blijft

zowel voor logistiek (13%) als voor groothandel (14%) vrij ruim onder haar provinciale aandeel in het

totale Vlaamse starterslandschap (18%). Vlaams-Brabant scoort in logistiek even goed als haar reguliere

aandeel (17%), maar zit in de groothandel daar net onder (15%).

0

10

20

30

40

50

60

70 66

1517

9

32

65

14

2927

10

35

14

33

10

22

30

4

1923

7

Figuur 31: Aantal starters in logistiek en groothandel naar subsector 2008-2018

2008

2018




197

844

350

494

295

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 32: Evolutie aantal starters in logistiek & groothandel in de Vlaamse provincies 2008-2018

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

7%

37

%

17

%

26

%

13

%

12

%

41

%

15

% 17

%

14

%

9%

39

%

16

%

23

%

14

%

13

%

29

%

17

%

23

%

18

%Figuur 33: Verdeling van het aantal starters naar provincie (Vlaanderen) - 2018

Logistiek

Groothandel


Totaal


De verhouding tussen het aantal oprichtingen van ondernemingen in een bepaalde periode ten opzichte

van het aantal actieve ondernemingen wordt weergegeven in de oprichtingsgraad. Hierdoor kan de

ondernemerszin in een bepaalde sector en/of regio worden vergeleken met andere sectoren of regio’s.

In Limburg waren er over alle sectoren heen in 2018 per 100 actieve ondernemingen 9,8 starters

(figuur 34). De logistiek zit daar met een oprichtingsratio van 7,3% vrij ver onder, maar in de

groothandel is die ratio nog veel lager, met slechts 4,1 starters per 100 actieve ondernemingen. Ook

in de andere Vlaamse provincies scoort de groothandel een merkelijk lagere oprichtingsgraad dan de

logistiek en dan het algemeen gemiddelde. Limburg blijft voor de logistiek ver onder de gemiddelde

Vlaamse oprichtingsgraad, maar voor de groothandel zit Limburg boven het Vlaams gemiddelde. Over

alle sectoren heen kent Limburg exact dezelfde oprichtingsgraad als Vlaanderen. De hoogste

oprichtingsgraad voor logistiek is in 2018 voor Oost-Vlaanderen, voor groothandel en over alle

sectoren heen telt Antwerpen de meeste starters in verhouding tot het aantal actieve ondernemingen.

West-Vlaanderen scoort telkens de laagste oprichtingsgraden in 2018.


0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

7,3

%

10

,9%

11

,5%

12

,0%

7,0

%

10

,1%

4,1

%

4,3

%

4,0

%

3,1

%

2,6

% 3,7

%

9,8

% 10

,3%

10

,1%

9,8

%

8,6

% 9,8

%

Figuur 34: Oprichtingsgraad (aantal starters/aantal actieve ondernemingen) in 2018

Logistiek

Groothandel

Totaal


2.4.2 Faillissementen en stopzettingen

De stopzettingen of schrappingen zijn ondernemingen die niet meer als btw-plichtig geregistreerd staan op 31

december van het geobserveerde jaar, maar dat wel waren op 31 december van het jaar ervoor. Dit is dus veel

ruimer dan enkel de faillissementen, die wel in deze groep vervat zijn.

Omdat de Limburgse cijfers van faillissementen per sector eerder klein zijn, zeker voor wat betreft de logistieke

sector, kunnen procentuele evoluties of vergelijkingen exponentieel groot zijn, hoewel het in absolute aantallen

vaak slechts om enkele eenheden gaat. Deze faillissementscijfers dienen bijgevolg met de nodige omzichtigheid

geïnterpreteerd te worden.

Faillissementen

Wanneer stopzetting een faillissement betreft, gaat het over een onderneming die niet meer in staat is om zijn

schuldeisers te betalen en geen krediet meer kan krijgen.

15 logistieke ondernemingen en 39 groothandelaars gingen in 2018 in Limburg failliet (tabel 5).

Aangezien er in totaal in de provincie 593 faillissementen werden genoteerd, betekent dit dat logistiek

en groothandel samen (met 54 falingen) 9,1% van de Limburgse faillissementen uitmaken (logistiek:

2,5%; groothandel 6,6%). Dat is een iets hoger percentage dan in de drie voorgaande jaren, maar tussen

2008 en 2014 liep dit aandeel vaak op tot boven de 10% (figuur 35). In Vlaanderen is de logistiek iets

sterker vertegenwoordigd in het aantal faillissementen (3,6%) en de groothandel iets minder (6,0%)

dan in Limburg.

Tegenover 2008 is het aantal faillissementen in de Limburgse logistiek in 2018 sterk afgenomen (van

26 naar 15). Ook de groothandel kende een daling (van 41 naar 39). In totaal daarentegen telde Limburg

in 2018 meer faillissementen dan in 2008 (van 505 naar 593). De evolutie op kortere termijn, tussen

2015 en 2018, toont echter geringe dalingen in logistiek (van 17 naar 15) en groothandel (van 44 naar

39), maar een veel sterkere terugval in het totaal aantal faillissementen (van 721 naar 593).

Tabel 5: Aantal faillissementen in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018


2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Goederenvervoer per spoor


Vervoer via pi jpleidingen

Goederenvervoer over zee- en kustwateren 1

Goederenvervoer over binnenwateren 1 1 1

Goederenvervoer door de lucht 1

Ops lag 1 1 1 1

Vervoerondersteunende activi tei ten 2 4 3 2 3 1 3 5

Postdiensten in het kader van de universele dienstverpl ichting 1 1 1 1









Niet-gespecia l i seerde groothandel 4 2 1 2 2 1 1 3



Totaal alle sectoren 505 602 666 742 727 817 740 721 627 600 593



Van de 5 Vlaamse provincies telt Limburg in 2018 het minste aantal faillissementen in de logistiek. Dat

is echter niet het geval bij de groothandel, waar West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant onder het

Limburgse aantal blijven. Voor logistiek en groothandel samen is het aantal faillissementen in 2018 in

deze drie provincies nagenoeg gelijk. Oost-Vlaanderen telt er bijna dubbel zo veel en Antwerpen ruim

drie keer zoveel (figuur 36 en 37).


6769

59

7581

65

76

6153

43

54

13

,3%

9,1

%

6,0%

7,0%

8,0%

9,0%

10,0%

11,0%

12,0%

13,0%

14,0%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 35: Evolutie faillissementen in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018

Aantal faillissementen in logistiek + groothandel (linkeras)

Aandeel logistiek + groothandel in totaal aantal faillissementen in Limburg (rechteras)

54 (Limburg)

164

52 (Vlaams-Brabant)

99

53 (West-Vlaanderen)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280

300

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 36: Evolutie aantal faillissementen in de logistiek & groothandel in de Vlaamse provincies 2008-2018

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen



Stopzettingen

Naast een faillissement kan een onderneming ook om tal van andere redenen stopgezet worden. De indicator

‘stopzettingen’ is dus veel breder dan de indicator ‘faillissementen’, waardoor deze iets minder onderhevig is

aan sterke procentuele fluctuaties.

In 2018 werden in totaal 4.774 btw-plichtige ondernemingen stopgezet in Limburg (tabel 6). Daarvan

waren er 62 (1,3%) actief in de logistiek en 140 in de groothandel (2,9%). Het aantal voor logistiek is

veruit het laagste van de afgelopen tien jaar. In de groothandel is er in 2018 een lichte afname van het

aantal stopzettingen t.o.v. 2017 en lag het aantal in de laatste tien jaar alleen in 2011 en 2016 lager dan

in 2018. Wat opvalt is dat tussen 2008 en 2018 (figuur 39) het aantal stopzettingen in Limburg in totaal

toeneemt (+28,4%), maar in de groothandel (-7,3%) en vooral in de logistiek afneemt (-31,1%). Ook in

Vlaanderen neemt het totaal aantal stopzettingen tussen 2008 en 2018 toe (+25,4%), maar daar kent

de groothandel (-19,3%) een veel sterkere afname dan in Limburg. In de logistiek daarentegen kent

Vlaanderen een lichte toename van het aantal stopzettingen tussen 2008 en 2018 (+1,6%). Deze

evoluties hebben uiteraard een gunstige invloed op het aandeel van logistiek en groothandel in het

totaal aantal stopzettingen. In Limburg is dit van 6,5% in 2008 gedaald naar 4,2% in 2018 (figuur 38), in

Vlaanderen van 7,8% naar 5,4%.

Binnen de logistieke sector doen 58 van de 62 stopzettingen in Limburg zich voor in drie activiteiten:

goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven (28), posterijen en koeriers (excl. ‘bpost’) (20) en

vervoerondersteunende activiteiten (10). In de groothandel situeert het merendeel van de

stopzettingen zich in de groothandel van ‘andere consumentenartikelen’ (43) en in de gespecialiseerde

groothandel (33).

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%7

%

33

%

17

%

27

%

16

%

15

%

45

%

11

%

19

%

10

%13

%

39

%

12

%

23

%

13

%

13

%

35

%

13

%

22

%

17

%

Figuur 37: Verdeling van het aantal faillissementen naar provincie (Vlaanderen) -2018

Logistiek

Groothandel


Totaal


Tabel 6: Aantal stopzettingen in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018



2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018



Vervoer via pi jpleidingen 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0




Ops lag 1 2 1 0 2 1 3 0 0 3 0















241 251240

222

249

277 283

251

192

223

2026,5

%

4,2

%

4,0%

4,5%

5,0%

5,5%

6,0%

6,5%

7,0%

0

50

100

150

200

250

300

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 38: Evolutie stopzettingen in logistiek + groothandel in Limburg 2008-2018

Aantal stopzettingen in logistiek + groothandel (linkeras)

Aandeel logistiek + groothandel in totaal aantal stopzettingen in Limburg (rechteras)



Limburg heeft hoogste uittredingsratio in de groothandel

In 2018 betrof 13,5% van alle stopzettingen in Vlaanderen Limburgse ondernemingen. In de logistiek

lag dit Limburgse aandeel beduidend lager (8,1%) en ook de groothandel bleef daaronder (12,1%). In

vergelijking met 2008 is het Limburgse aandeel in de Vlaamse stopzettingen fors toegenomen in de

groothandel, sterk afgenomen in de logistiek en stabiel gebleven over alle sectoren heen (figuur 40).

Een verdere analyse van de subsectoren in de logistiek en groothandel toont aan dat de sterke daling

van het Limburgse aandeel in de logistieke stopzettingen in Vlaanderen bijna volledig toe te schrijven

is aan de daling van het aantal Limburgse stopzettingen in het goederenvervoer over de weg en

verhuisbedrijven. In deze subsector is het Limburgs aandeel gedaald van 16,0% in 2008 naar 10,1% in

2018. Ook bij de posterijen en koeriers daalde het Limburgse aandeel sterk (van 11,1% naar 6,9%),

terwijl dat in de vervoerondersteunende activiteiten sterk is gestegen (van 4,7% in 2008 naar 7,5% in

2018).

In de meeste subsectoren van de groothandel is het Limburgse aandeel binnen het aantal stopzettingen

in Vlaanderen toegenomen tussen 2008 en 2018. De uitschieter is de groothandel in informatie- en

communicatieapparatuur waar in 2018 1 op 5 stopzettingen in Vlaanderen gevestigd was in Limburg

(20,8% in 2018 t.o.v. 6,0% in 2008), al gaat het in totaal slechts om 11 Limburgse ondernemingen.

In vergelijking met 2008 zijn er in Limburg in 2018 39 stopzettingen minder in de logistiek en

groothandel (-16,2%). Na West-Vlaanderen (-29,8%) is dat de sterkste procentuele afname van alle

Vlaamse provincies (figuur 41). De grootste absolute afname is ook voor West-Vlaanderen (-120),

gevolgd door Oost-Vlaanderen (-55) en Limburg (-39) (figuur 41).

83,8

128,4

87,9

125,4

70,0

80,0

90,0

100,0

110,0

120,0

130,0

140,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 39: %-evolutie stopzettingen 2008-2018 (2008 = 100)








16,0%

4,7%

11,1%

12,0%

12,8%

10,6%

10,5%

13,2%

10,1%

7,5%

6,9%

8,1%

9,5%

11,9%

12,1%

13,5%

0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% 14,0% 16,0% 18,0%

Goederenvervoer over de wegen verhuisbedrijven



Logistiek totaal

Grthdl in dranken, voedings- en genotsmiddelen

Grthdl in andere consumentenartikelen

Groothandel totaal


Figuur 40: Aandeel Limburg in Vlaanderen inzake stopzettingen

2018 2008

202

728

285

426

283

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 41: Evolutie aantal stopzettingen in logistiek & groothandel in de Vlaamse provincies 2008-2018

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen



De uittredingsratio geeft de verhouding weer tussen het aantal stopzettingen en het aantal btw-

plichtige ondernemingen. Verhoudingsgewijs kent de logistiek in alle Vlaamse provincies een hoger

aantal stopzettingen in het totaal van de ondernemingen die actief zijn in deze sector in vergelijking

met het globale gemiddelde bij alle ondernemingen, behalve in Limburg en West-Vlaanderen (figuur

43). Limburg heeft in de logistiek een uittredingsratio van 5,2%, na West-Vlaanderen de laagste van alle

Vlaamse provincies. In de groothandel is Limburg de provincie met de hoogste uittredingsratio (5,3%),

wat beduidend hoger is dan het Vlaamse gemiddelde (4,7%). De uittredingsratio in de groothandel ligt

in alle Vlaamse provincies onder het globale gemiddelde. Zowel in logistiek, in groothandel en over alle

sectoren heen heeft West-Vlaanderen de laagste uittredingsratio’s.


0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%8

%

38

%

16

%

25

%

13

%

12

%

38

%

14

%

21

%

16

%

10

%

38

%

15

%

22

%

15

%

14

%

29

%

16

%

23

%

19

%

Figuur 42: Verdeling van het aantal stopzettingen naar provincie (Vlaanderen) -2018

Logistiek

Groothandel


Totaal

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

7,0%

5,2

%

6,7

%

6,7

%

6,8

%

4,1

%

6,1

%

5,3

%

5,0

%

4,6

%

4,7

%

3,8

%

4,7

%

6,4

%

6,3

%

5,7

%

6,0

%

5,5

% 6,0

%

Figuur 43: Uittredingsratio (aantal schrappingen/aantal actieve btw-plichtige ondernemingen) in 2018

Logistiek

Groothandel

Totaal


2.4.3 Netto groei

Door het aantal starters te verminderen met het aantal stopzettingen kan bekeken worden of het

aantal btw-plichtige ondernemingen in een bepaalde sector of regio krimpt of groeit. Dit zegt niets

over de tewerkstelling of toegevoegde waarde, maar het geeft wel een indicatie van ondernemingszin

en/of levensvatbaarheid van een bepaalde sector. Voor de logistiek blijkt die licht positief, want in 2018

was er in de Limburgse logistieke sector een netto toename van 25 ondernemingen. In de groothandel

verdwenen 30 bedrijven meer dan er opgericht werden.

Door deze netto toename af te zetten tegen het totaal aantal actieve ondernemingen bekomen we de

nettogroeiratio. De 25 netto bijgekomen logistieke ondernemingen in Limburg in 2018 zijn goed

voor een nettogroeiratio van 2,1%. Dat is lager dan de totale netto ondernemersgroei in de provincie

van 3,5% en de laagste nettogroeiratio in logistiek van alle Vlaamse provincies. Met 5,3% behaalt Oost-

Vlaanderen de hoogste ratio in de sector en is het de provincie waar de logistiek beduidend sterker

toeneemt dan de gemiddelde netto groei van het aantal ondernemingen (figuur 44).

Waar de logistiek nog overal een netto toename van het aantal ondernemingen kent in 2018, is dat

voor de groothandel nergens het geval. De afname in Limburg was nagenoeg even sterk als gemiddeld

in Vlaanderen. In Oost-Vlaanderen was het verschil in stopzettingen en starters in de groothandel het

grootst.


-2,0%

-1,0%

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

6,0%

2,1

%

4,2

% 4,8

% 5,3

%

2,9

%

4,1

%

-1,1

%

-0,7

%

-0,6

%

-1,6

%

-1,2

%

-1,0

%

3,5

% 4,1

% 4,4

%

3,8

%

3,1

% 3,8

%

Nettogroeiratio (oprichtingsgraad-uittredingsratio) in 2018

Logistiek

Groothandel

Totaal


3. Arbeidsmarkt

Na een terugval in de jaren na het uitbreken van de economische crisis

eind 2008, neemt het ondernemerschap in de logistieke sector sinds

enkele jaren opnieuw toe. De vraag is hoe deze kentering zich

weerspiegelt in de evolutie van de loontrekkende tewerkstelling. Is het

aantal jobs in de sector in dezelfde mate gedaald en vervolgens gestegen?

Hoeveel Limburgers trekken de provinciegrens over voor een logistieke

job, en omgekeerd? Hoe groot is de (openstaande) vacaturemarkt voor

logistieke profielen bij de Limburgse bedrijven? Is er voldoende

geschoold talent in aantocht? Deze vragen komen in dit hoofdstuk aan

bod.

3.1 Jobs in loondienst

Laatste jaren opnieuw (sterkere) groei loontrekkende werkgelegenheid

Eind 2017 stellen de Limburgse bedrijven in de logistieke sector 12.314

personen tewerk (tabel 7). In de groothandel zijn dit er 11.596. Samen

is de logistiek en groothandel dus goed voor 23.910 arbeidsplaatsen, wat

overeenkomt met 8,3% van alle loontrekkende jobs in Limburg (figuur

45). In Vlaanderen zijn beide sectoren samen goed voor 237.562 jobs,

het equivalent van 10,3% van alle Vlaamse jobs. Verhoudingsgewijs is de

sector in Limburg dus minder sterk vertegenwoordigd in de totale

loontrekkende werkgelegenheid dan gemiddeld in Vlaanderen. Ter

vergelijking; in de provincies Vlaams-Brabant en Antwerpen is de sector

goed voor respectievelijk 14,7% en 11,4% van de loontrekkende

werkgelegenheid. In West-Vlaanderen staat de logistiek en groothandel

het minst sterk (7,8%).

Tussen 2008 en 2017 bleef het aantal Limburgse jobs in de logistieke

sector zelf quasi stabiel (+62 jobs of +0,5%). Op Vlaams niveau nam het

aantal logistieke jobs daarentegen af met −7,5%. Vooral in de deelsector

van de opslag kwamen er in Limburg veel jobs bij (+1.660 jobs of

+107%).

Ook in de groothandel ging de tewerkstelling in Limburg er sterker op

vooruit dan gemiddeld in Vlaanderen. In Limburg was er een toename van 559 jobs (+5,1%), wat in

verhouding duidelijk meer is dan in Vlaanderen (+1,2%). Binnen de groothandel was er vooral een

werkgelegenheidsgroei in de ‘groothandel van andere machines en werktuigen en toebehoren’ (+551

jobs of +26,8%).

Voor beide sectoren logistiek en groothandel samen gaat het in Limburg dus over een gezamenlijke

toename van 621 jobs in loondienst of 2,7% tussen 2008 en 2017. In Vlaanderen was er in beide

sectoren samen daarentegen een krimp van ruim 7.100 jobs (−2,9%) (figuur 46).

Zeker de laatste jaren deed de Limburgse logistiek en groothandel het verhoudingsgewijs dus beter

dan gemiddeld in Vlaanderen. Maar ook in vergelijking met de globale groei van het aantal jobs in

loondienst in Limburg scoort de logistiek en groothandel sterk. Waar beide sectoren samen een

Key Figures

De logistiek en groothandel

in Limburg telt bijna 24.000

jobs in loondienst

Beide sectoren samen zijn

goed voor 8,3% van het

totaal aantal jobs in

loondienst in Limburg

De provincie Limburg is

goed voor 10,1% van het

totaal aantal jobs in de

Vlaamse logistiek en

groothandel

Tussen 2008 en 2017 bleef

de loontrekkende werk-

gelegenheid in de sector vrij

stabiel (+0,5%), maar de

laatste jaren ging de sector

er in Limburg sterker op

vooruit dan in Vlaanderen

45% van de werknemers in

de Limburgse logistiek is

actief in de subsector

goederenvervoer over de

weg (incl. verhuisbedrijven)

en 26% in de opslag

De werkgelegenheid in de

logistiek en groothandel is

vooral geconcentreerd op de

as Genk-Hasselt (samen

6.400 jobs) en de regio

Beringen-Ham-Tessenderlo

(3.700 jobs)


werkgelegenheidsgroei van 9,4% realiseerden tussen 2013 en 2017, ging de totale Limburgse

werkgelegenheid er maar met 5,7% op vooruit. Ook dat duidt erop dat de logistiek en groothandel de

afgelopen jaren aan belang wonnen, zowel binnen de globale Limburgse economie als binnen de Vlaamse

logistiek en groothandel.

Tabel 7: Aantal jobs in loondienst in de logistiek en groothandel in Limburg, 2008-2017 (op 31/12)



2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Goederenvervoer per spoor 554 262 220 211 187 166 15 30 37 39

Goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven 6.777 6.447 6.010 6.039 5.946 5.754 5.686 5.548 5.323 5.526

Vervoer via pijpleidingen -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

Goederenvervoer over zee- en kustwateren -- -- -- -- -- -- -- -- -- 5

Goederenvervoer over binnenwateren 4 4 4 5 7 9 9 8 8 9

Goederenvervoer door de lucht -- -- -- -- -- -- -- -- -- --

Opslag 1.553 1.559 1.872 1.760 2.029 1.890 2.238 2.070 2.836 3.213

Vervoerondersteunende activiteiten 901 844 842 851 967 1.098 1.043 1.388 1.435 1.584

Postdiensten in het kader van de universele dienstverplichting 2.123 2.075 2.117 1.777 1.687 1.654 1.525 1.499 1.457 1.472

Overige posterijen en koeriers 340 318 311 289 297 293 301 361 368 466

Totaal logistiek 12.252 11.509 11.376 10.932 11.120 10.864 10.817 10.904 11.464 12.314

Groothandel in landbouwproducten en levende dieren 135 130 120 121 126 150 137 148 185 198

Groothandel in voedingsmiddelen, dranken en genotsmiddelen 2.311 2.296 2.272 2.266 2.238 2.233 2.256 2.295 2.374 2.434

Groothandel in andere consumentenartikelen 2.906 2.843 2.706 2.901 2.600 2.598 2.663 2.578 2.626 2.614

Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur 431 402 417 456 495 429 408 423 357 314

Groothandel in andere machines en werktuigen en toebehoren 2.053 1.821 1.848 2.018 2.195 2.194 2.228 2.296 2.455 2.604

Overige gespecialiseerde groothandel 3.154 3.197 3.509 3.559 3.493 3.374 3.422 3.325 3.347 3.412

Niet-gespecialiseerde groothandel 47 44 40 27 25 19 27 24 31 20

Totaal groothandel (uitg. auto's en motorfietsen en uitg. handelsbemiddeling) 11.037 10.733 10.912 11.348 11.172 10.997 11.141 11.089 11.375 11.596

Totaal logistiek + groothandel 23.289 22.242 22.288 22.280 22.292 21.861 21.958 21.993 22.839 23.910

Totaal alle sectoren 271.397 268.650 272.445 274.697 274.503 271.945 276.752 276.992 281.346 287.427

23.289

22.242 22.288 22.280 22.292

21.861 21.958 21.993

22.839

23.910

8,6

%

8,3

%

7,0%

7,5%

8,0%

8,5%

9,0%

9,5%

10,0%

20.000

20.500

21.000

21.500

22.000

22.500

23.000

23.500

24.000

24.500

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 45: Evolutie jobs in loondienst in de logistiek & groothandel in Limburg 2008-2017 (op 31/12)

Aantal jobs in loondienst in logistiek & groothandel (linkeras)

Aandeel logistiek & groothandel in totaal aantal jobs in loondienst in Limburg (rechteras)


De daling van het aantal loontrekkende jobs in de logistiek en groothandel op Vlaams niveau (−7.140

tussen 2008 en 2017) komt er vooral door een krimp in sectorale werkgelegenheid in de provincies

Antwerpen en Vlaams-Brabant (figuur 47). In deze twee grootste provincies op vlak van logistieke

tewerkstelling, liep het aantal jobs in beide gevallen terug met bijna 8%. In Antwerpen nam het aantal

jobs in de sector af tot 79.425 (−7,8% t.o.v. 2008), Vlaams-Brabant telde eind 2017 nog 55.945 jobs in

de logistiek en groothandel (−7,5%). Ook West-Vlaanderen kende een (lichte) krimp (−1,9%). Oost-

Vlaanderen (42.791 jobs; +4,7%) is samen met Limburg (23.910 jobs; +2,7%) de enige provincie waar

de werkgelegenheid in de logistiek en groothandel tussen 2008 en 2017 steeg.



102,7

97,1

105,9

106,3

92

94

96

98

100

102

104

106

108

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 46: %-evolutie jobs in loondienst 2008-2017(index 31.12.2008 = 100)

Limburg - Logistiek & groothandel Vlaanderen - Logistiek & groothandel

Limburg - Totaal Vlaanderen - Totaal

79.425

23.910

42.791

55.945

33.209

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 47: Evolutie aantal jobs in loondienst in de logistiek & groothandel in de Vlaamse provincies, 2008-2017 (op 31/12)

Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen


In de provinciale verdeling van alle Vlaamse jobs in de logistiek en groothandel is Limburg goed voor

een aandeel van 10,1% (waarbij 11,5% in de logistiek en 8,9% in de groothandel). Over alle sectoren

heen is het Limburgse werkgelegenheidsaandeel binnen Vlaanderen 12,5% (figuur 48).

In de provincie Antwerpen is ruim een derde (33,4%) van alle Vlaamse jobs in de logistiek en

groothandel te vinden (tegenover 30,3% over alle sectoren heen). Vlaams-Brabant is nog sterker

oververtegenwoordigd in beide sectoren (23,5%) in vergelijking met hun aandeel in de totale

loontrekkende werkgelegenheid (16,6%). In Oost- en West-Vlaanderen is de logistiek en groothandel

– net zoals in Limburg – ondervertegenwoordigd, met respectievelijke aandelen van 18% en 14%

(tegenover 21,9% en 18,5% totaal).


Hoewel Limburg verhoudingsgewijs dus onder haar gewicht speelt (met een aandeel van 10,1% in de

logistiek en groothandel t.o.v. 12,5% in de totale werkgelegenheid), neemt het belang van de Limburgse

logistieke werkgelegenheid binnen Vlaanderen de laatste jaren wel beduidend toe. Vooral in de laatste

4 jaren, tussen eind 2013 en eind 2017, groeide het aantal jobs in de logistiek en groothandel in Limburg

sterk aan, namelijk met 2.050 jobs of 9,4%. Gemiddeld in Vlaanderen steeg de tewerkstelling in beide

sectoren in diezelfde periode maar met 3,8%. Door deze evoluties neemt Limburg opnieuw een stuk

van haar tewerkstellingsaandeel binnen Vlaanderen terug (+0,5 ppt tussen 2013 en 2017). Indien deze

trend zich de komende jaren verder zet, zal Limburg haar achterstand ten opzichte van de andere

Vlaamse provincies nog meer verkleinen. Verderop in dit hoofdstuk projecteren we een aantal

groeiscenario’s over hoe de Limburgse werkgelegenheid in de logistiek en groothandel de komende

jaren kan evolueren en wat dit kan betekenen voor de toekomstige vraag naar arbeidskrachten.

Sterk KMO-karakter van de Limburgse groothandel

De Limburgse logistiek en – vooral – groothandel heeft een sterk KMO-karakter: 55,4% van alle jobs

in loondienst in beide sectoren samen is terug te vinden in vestigingen die minder dan 50 werknemers

tellen (over alle sectoren heen is dat in Limburg 44%) (figuur 49). Het gaat dan over 13.238 jobs in

KMO’s. In de groothandel alleen gaat het zelfs over bijna 70% van alle jobs in de sector. Wel gaat het

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%33,4%

10,1%

18,0%

23,5%

14,0%

30,3%

12,5%

21,9%

16,6%18,5%

Figuur 48: Verdeling jobs in loondienst naar Vlaamse provincie(31.12.2017)

Logistiek & groothandel Totaal


daarbij in grote mate over bedrijven in de grootteklasse van 20 tot 49 werknemers. Samen zijn zij goed

voor een kwart van de loontrekkende werkgelegenheid in de Limburgse logistiek en groothandel.

De Limburgse vestigingen in de logistiek en groothandel die elk meer dan 50 werknemers tellen (niet-

KMO’s) realiseren samen de andere 44,6% van de loontrekkende werkgelegenheid in de sector (10.672

jobs). Over alle sectoren heen zijn deze bedrijven in Limburg samen goed voor 56% van de totale

werkgelegenheid.

De Limburge bedrijven in de logistiek en groothandel zijn anderzijds wel iets groter dan in de Vlaamse

logistiek en groothandel. Gemiddeld telt een logistiek- of groothandelbedrijf in Limburg precies 13 jobs

in loondienst per vestiging en in Vlaanderen 12,8 (zie ook vorige hoofdstuk). Alleen in de logistieke

sector is dat in Limburg zelfs 20,8 jobs per vestiging (tegenover 18,7 in Vlaanderen). Over alle sectoren

heen stelt een bedrijf in Limburg gemiddeld 13,2 werknemers tewerk en een bedrijf in Vlaanderen 13,7.

Binnen de Limburgse logistiek zijn het vooral bedrijven in de subsector opslag die gemiddeld veel

arbeidsplaatsen hebben, namelijk 82 per bedrijfsvestiging. In Vlaanderen is dat gemiddeld 52 jobs per

vestiging. Ook in het goederenvervoer over de weg (inclusief verhuisbedrijven) zijn de Limburgse

vestigingen doorgaans iets groter dan in Vlaanderen (respectievelijk 39 en 34 arbeidsplaatsen per

vestiging).


Goederenvervoer over de weg als grootste subsector

De logistiek en groothandel in Limburg telden eind 2017 samen 23.910 jobs in loondienst: 12.314 jobs

in de logistiek (51,5%) en 11.596 in de groothandel (48,5%).

Binnen de Limburgse logistiek is het ‘goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven’ veruit de

grootste subsector in termen van loontrekkende tewerkstelling. Met 5.526 jobs is deze subsector goed

voor 45% van de logistieke tewerkstelling in Limburg (figuur 50). Daarna volgt de subsector ‘opslag’

met 3.213 jobs of 26% van alle jobs in loondienst in de logistiek. Beide sectoren zijn in Limburg heel

wat sterker vertegenwoordigd in vergelijking met Vlaanderen (met respectievelijke aandelen van 36%

en 15%). De subsector ‘vervoerondersteunende activiteiten’ is binnen de logistiek in Limburg

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Logistiek

Groothandel

Logistiek & groothandel


4%

12%

8%

8%

5%

14%

10%

8%

8%

18%

13%

10%

24%

26%

25%

18%

29%

25%

27%

29%

29%

6%

18%

27%

Figuur 49: %-verdeling van de loontrekkende jobs naar grootteklasse van de vestiging (aantal werknemers) per subsector, Limburg

(31.12.2017)

< 5 wns. 5-9 wns. 10-19 wns. 20-49 wns. 50-199 wns. > 200 wns.


daarentegen heel wat kleiner dan gemiddeld in Vlaanderen, met 13% van alle logistieke jobs in Limburg

tegenover 31% in Vlaanderen.

Waar de onderlinge verhoudingen van de loontrekkende werkgelegenheid per subsector van de

logistiek in Vlaanderen vrij stabiel bleven tussen 2008 en 2017, is dit in Limburg wel anders. Door een

afname van het aantal jobs in de subsector ‘goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven’ (−1.250

jobs) verkleinde het werkgelegenheidsaandeel van deze – nog steeds veruit grootste – subsector binnen

de logistiek van 55% naar 45%. Een dalende trend, zowel in absolute als in relatieve termen, deed zich

ook voor in de subsector ‘postdiensten in het kader van de universele dienstverplichting’ (cf. bpost) en

in de overige kleinere subsectoren. De krimp in deze subsectoren werd tussen 2008 en 2017 in

ongeveer gelijke mate gecompenseerd door bijkomende jobs in de subsectoren

‘vervoerondersteunende activiteiten’ (+683 jobs) en – vooral – de opslagsector (+1.660 jobs). De

vervoerondersteuning vergrootte haar aandeel dan ook van 7% naar 13%, de opslag zelfs van 13% naar

26%.


Ook het Limburgs aandeel binnen Vlaanderen is in de subsectoren van het goederenvervoer over de

weg en de opslag hoog (figuur 51). Net geen twee op de tien Vlaamse jobs in de opslag (19,8%) is te

vinden in bedrijven op Limburgse bodem. Dit is ruim boven het Limburgse aandeel in de totale Vlaamse

logistieke tewerkstelling (11,5%). Het Limburgse aandeel in het Vlaamse ‘goederenvervoer over de weg

en verhuisdiensten’ (14,4%) ligt hier eveneens enkele procentpunten boven, al daalde het wel ten

opzichte van 2008 (toen nog 16,2%). In beide subsectoren heeft Limburg hoe dan ook een sterke

positie binnen Vlaanderen op het vlak van loontrekkende werkgelegenheid.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008 2017 2008 2017

Limburg Vlaanderen

55%45%

36% 36%

13% 26%

9% 15%

7%13%

30%31%

17%12%

16%12%

5% 0% 4% 1%

Figuur 50: Verdeling jobs in loondienst naar subsector in de logistiek in Limburg en Vlaanderen, 2008 t.o.v. 2017

Overige


Postdiensten i.k.v. universeledienstverplichting

Vervoerondersteunendeactiviteiten

Opslag

Goederenvervoer over de wegen verhuisbedrijven



In de Limburgse groothandel wordt bijna één op de drie jobs (29%) geteld in de subsector ‘overige

gespecialiseerde groothandel’ (3.412 jobs in 2017) (figuur 52). Daarna volgen de ‘groothandel in andere

consumentenartikelen’ (2.614 jobs of 23%), de ‘groothandel in andere machines en werktuigen en

toebehoren’ (2.604 jobs of 22%) en de ‘groothandel in voedingsmiddelen, dranken en genotsmiddelen’

(2.434 jobs of 21%). Tussen 2008 en 2017 waren de onderlinge verschuivingen tussen de subsectoren

van de groothandel eerder beperkt.


0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

16

,2%

2,6

%

7,3

%

14

,3%

11

,4%

11

,2%

10

,6%

9,5

%

12

,6%

14

,4%

4,7

%

9,5

%

19

,8%

11

,7%

3,5

%

11

,5%

10

,1% 12

,5%

Figuur 51: Jobs in loondienst in de subsectoren van de logistiek: Limburgs aandeel binnen Vlaanderen, 2008 t.o.v. 2017

2008

2017

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2008 2017 2008 2017

Limburg Vlaanderen

29% 29%23% 23%

26% 23%27% 26%

19% 22% 24% 24%

21% 21% 16% 18%

6% 5% 9% 9%

Figuur 52: Verdeling jobs in loondienst naar subsector in de groothandel in Limburg en Vlaanderen, 2008 t.o.v. 2017

Overige

Groothandel invoedingsmiddelen, dranken engenotsmiddelen

Groothandel in anderemachines en werktuigen entoebehoren

Groothandel in andereconsumentenartikelen

Overige gespecialiseerdegroothandel


Genk-Hasselt en West-Limburg als belangrijke logistieke assen

Midden-Limburg huisvest 8.069

loontrekkende jobs in de logistiek

en groothandel (eind 2017). Dit is

ongeveer een derde (34%) van alle

Limburgse jobs in de sector (figuur

53). Genk-Hasselt is daarbij

duidelijk de logistieke as in

Limburg: Genk met 4.230

loontrekkende jobs in de logistiek

en groothandel en Hasselt met

2.182 jobs.

West-Limburg is met 5.533 goed

voor bijna een kwart (23%) van alle

jobs in de sector in de provincie.

De logistieke bedrijvigheid is daar

vooral gelokaliseerd in de driehoek

Beringen (1.148 jobs), Tessenderlo

(1.270) en Ham (1.230).

Zuid-Limburg telt verder ook nog

eens 5.040 jobs (21%), vooral in

Tongeren (1.833) en Sint-Truiden

(1.277). Noord-Limburg (3.609

jobs) en het Maasland (1.659 jobs)

zijn tot slot goed voor 15% en 7%

van alle jobs in loondienst in de

Limburgse logistiek en groothandel.

De verdeling naar Limburgse streek

is ongeveer gelijk voor de

afzonderlijke sectoren logistiek en

groothandel. In vergelijking met de

verdeling van de totale

loontrekkende werkgelegenheid

(figuur 54) is West-Limburg wel

duidelijk sterker vertegenwoordigd

in de logistiek en groothandel (met

een aandeel van 23% in logistiek en

groothandel tegenover 18% in alle jobs). Ook Zuid-Limburg scoort inzake logistiek en groothandel

beter dan haar reguliere aandeel in de Limburgse jobs (21% t.o.v. 18%). De aandelen van het Maasland,

Midden- en Noord-Limburg in het aantal jobs in logistiek en groothandel binnen Limburg liggen telkens

onder hun aandeel in de totale loontrekkende werkgelegenheid in Limburg, gaande van 5

procentpunten in Midden-Limburg tot 3 procentpunten in het Maasland en 1 in Noord-Limburg.

Maasland1.659 (7%)

Midden-Limburg

8.069 (34%)

Noord-Limburg

3.609 (15%)

West-Limburg

5.533 (23%)

Zuid-Limburg5.040 (21%)

Figuur 53: Verdeling jobs in loondienst in de logistiek & groothandel per streek in Limburg

(31.12.2017)


Maasland 27.905 (10%)

Midden-Limburg111.657

(39%)Noord-

Limburg46.471 (16%)

West-Limburg

50.332 (18%)

Zuid-Limburg51.062 (18%)

Figuur 54: Verdeling totaal aantal jobs in loondienst per streek in Limburg

(31/12/2017)



Figuur 55: Verdeling jobs in loondienst in de belangrijkste subsectoren van de logistiek


Bron: RSZ, limburg.incijfers.be (bewerking POM Limburg)


3.2 Pendelstromen van werknemers in de


In hoeverre worden de jobs in de logistiek en groothandel in Limburg

ook ingevuld door Limburgse arbeidskrachten? Of omgekeerd, hoeveel

Limburgers werken er buiten de provincie in de sector?

Eind 2017 waren samen 23.751 werknemers1 actief over alle Limburgse

vestigingen in de logistiek en groothandel (tabel 8). Precies acht op de

tien van hen (80,0%) woont ook in de provincie Limburg (19.001

werknemers). Het overige deel (20,0% of 4.750 werknemers) zijn

inkomende pendelaars die van elders in de Limburgse logistiek en

groothandel komen werken. Het gaat daarbij vooral over werknemers

uit de provincies Antwerpen (7,3% of 1.723 werknemers), Vlaams-

Brabant (4,9% of 1.168 werknemers) en Luik (2,5% of 588

werknemers). Verder zijn een 300-tal inkomende grensarbeiders uit

Nederland actief in de Limburgse logistiek en groothandel (1,2% van

alle werknemers in de sector).

Met 80% residentiële werknemers en slechts 20% inkomende pendel is

de Limburgse logistiek en groothandel sterk ‘zelfvoorzienend’ in

vergelijking met de andere Vlaamse provincies. Enkel West-Vlaanderen

doet in nog mindere mate beroep op inkomende pendel om haar jobs

in de sector in te vullen (18% inkomende pendel). In de provincie

Antwerpen wordt 26% van de arbeidsplaatsen in de logistiek en

groothandel ingevuld door werknemers uit andere provincies, in Oost-

Vlaanderen is dit 28% en in Vlaams-Brabant zelfs meer dan de helft

(53%).

Tabel 8: Loontrekkenden in de logistiek en groothandel naar woon- en werkplaats (2017)

Loontrekkenden met werkplaats in

Limburg, naar woonprovincie

(inkomende pendel)

Loontrekkenden met woonplaats in

Limburg, naar werkprovincie

(uitgaande pendel)

Aantal % Aantal %

Limburg 19.001 80,0 19.001 70,1

Antwerpen 1.723 7,3 3.733 13,8

Vlaams-Brabant 1.168 4,9 2.417 8,9

Oost-Vlaanderen 229 1,0 334 1,2

West-Vlaanderen 178 0,7 117 0,4

Luik 588 2,5 460 1,7

Waals Gewest (excl. Luik) 255 1,1 182 0,7

Brussels H. Gewest 83 0,3 596 2,2

Buitenland 526 2,2 254 1,0

Totaal 23.751 100,0 27.094 100,0

Bron: Steunpunt Werk – RSZ (bewerking POM Limburg)

1 Dit is een iets lager aantal dan dat eerder werd geteld voor het aantal loontrekkende jobs of ‘arbeidsplaatsen’

in de logistiek en groothandel (23.910 jobs eind 2017). Het verschil tussen het aantal jobs en werknemers is te

wijten aan werknemers die meerdere (bv. deeltijdse) jobs hebben.

Key Figures

80% van de werknemers in

de Limburgse logistiek en

groothandel woont ook in

Limburg

In totaal pendelen 8.093

Limburgers naar hun job in


buiten Limburg

Ongeveer 3.700 Limburgers

zijn actief in de Antwerpse

logistiek & groothandel

Meer Limburgers zijn buiten

de provincie aan de slag in

de logistieke sector (8.093)

dan dat er niet-Limburgers

actief zijn in de Limburgse


(4.750)

Zowel in de subsector van

de groothandel als de opslag

is er een negatief

pendelsaldo van telkens +/-

1.800 Limburgers die buiten

de provincie aan de slag zijn


Naast loontrekkenden uit andere provincies die actief zijn in de Limburgse logistiek en groothandel

(inkomende pendel), zijn er natuurlijk ook Limburgers die in de sector aan de slag zijn buiten de

provincie (uitgaande pendel). In totaal werken er in de hele Belgische logistiek en groothandel 27.094

loontrekkenden die wonen in Limburg. Zoals we net zagen wonen én werken er daarvan 19.001 in de

provincie Limburg. Dit komt neer op zeven op tien (70,1%) van alle in Limburg wonende werknemers

in de logistieke sector. De overige 29,9% – oftewel 8.093 Limburgse loontrekkenden – is buiten de

provincie aan de slag in de logistiek en groothandel. Antwerpen en Vlaams-Brabant zijn daarbij de

provincies waar de meeste Limburgse uitgaande pendelaars naartoe trekken (respectievelijk 3.733 en

2.417 loontrekkenden of 13,8% en 8,9% van alle logistieke werknemers uit Limburg).

Wanneer we de inkomende pendel naar de Limburgse logistieke sector (4.750 loontrekkenden)

afzetten tegenover de uitgaande pendel van Limburgse werknemers die buiten de provincie in de

logistiek en groothandel gaan werken (8.093 loontrekkenden) kent Limburg een negatief pendelsaldo.

Er zijn met name 3.343 Limburgse werknemers meer buiten de provincie aan de slag in de sector, dan

dat er vanuit andere provincies in de Limburgse logistiek en groothandel komen werken. Bij een

toekomstige groei van de logistieke activiteiten in Limburg zijn er dus nog heel wat ‘eigen’ Limburgse

logistieke medewerkers die mogelijk in hun woonprovincie aan de slag kunnen in plaats van elders.

Vooral de pendelstromen van werknemers in de logistiek en groothandel naar en vanuit de provincie

Antwerpen resulteren in een negatief pendelsaldo (−2.010). In mindere mate geldt dit ook voor de

pendel van en naar Vlaams-Brabant (negatief pendelsaldo van −1.249 loontrekkenden). Met het Waals

gewest noteren we een klein positief pendelsaldo (+201). Er zijn dus iets meer Waalse – en dan vooral

Luikse – werknemers die in de Limburgse logistiek en groothandel komen werken, dan omgekeerd.

Door een grotere inkomende dan uitgaande grenspendel is er ook een postief pendelsaldo met het

buitenland (+272), met name in hoofdzaak met Nederland (figuur 56).


Bron: Steunpunt Werk - RSZ (bewerking POM Limburg)

Van de subsectoren binnen de logistiek en groothandel trekt de sector van het goederenvervoer over

de weg (incl. pijplijnen) verhoudingsgewijs de meeste inkomende pendelaars aan vanuit andere

provincies (tabel 9). Bijna een kwart (24,1%) van de loontrekkenden die in Limburg in het

goederenvervoer over de weg aan de slag zijn, komt van buiten de provincie (1.325 loontrekkenden),

waarvan de meesten uit Antwerpen en Luik.

In absolute aantallen trekt echter de groothandel de meeste inkomende pendelaars aan, namelijk 2.340

(of 20,3% van alle werknemers in de Limburgse groothandel). Het gros van deze inkomende pendelaars

komt uit de provincies Antwerpen (771) en Vlaams-Brabant (661). Tegelijk zijn er wel bijna dubbel

zoveel Limburgers (4.121) die de omgekeerde beweging maken en buiten de provincie in de

groothandel aan de slag gaan. Zo pendelen 1.440 Limburgers naar Vlaams-Brabant en zijn er 1.240

Limburgers in de Antwerpse groothandel actief. Alles bij elkaar genomen ‘verliezen’ we dus bijna 1.800

Limburgers die actief zijn in groothandel aan bedrijven elders in het land (vooral Vlaams-Brabant en

Antwerpen).

Ook de subsector opslag en vervoerondersteunende activiteiten kent een negatief pendelsaldo, en dit

ook van bijna 1.800 werknemers die buiten Limburg – vooral Antwerpen – aan de slag zijn. De vestiging

van Nike in Laakdal, op Antwerps grondgebied net over de grens met Limburg, is vermoedelijk in

belangrijke mate verantwoordelijk voor deze uitgaande pendelbeweging vanuit Limburg.

Tabel 9: Inkomende en uitgaande pendel van loontrekkenden naar subsector, naar en uit Limburg (2017)

Woon & werk

= Limburg

Inkomend

(naar Limburg)

Uitgaand

(uit Limburg) Saldo

Groothandel (excl. handelsbemiddeling) (46.2-46.9) 9.180 +2.340 -4.121 -1.781

Goederenvervoer over land / via pijpleidingen (49.2, 49.4, 49.5) 4.178 +1.325 -984 +341

Opslag en vervoerondersteunende activiteiten (52) 3.914 +872 -2.650 -1.778

Posterijen en koeriers (53) 1.721 +207 -316 -109

Totaal 19.001 +4.750 -8.093 -3.343

Noot: de subsectoren van het goederenvervoer over water / door de lucht worden o.w.v. te kleine aantallen niet opgenomen in de tabel

Bron: Steunpunt Werk – RSZ

+1.723+1.168

+83 +407 +843 +526

+4.750

-3.733

-2.417

-596 -451-642 -254

-8.093

-2.010-1.249

-513-44

+201 +272

-3.343

Figuur 56: Inkomende en uitgaande pendel van loontrekkenden in de logistiek & groothandel naar en uit Limburg (2017)

Inkomende pendel Uitgaande pendel Saldo


3.3 Vraag & aanbod in de Limburgse logistiek

en groothandel

In wat volgt geven we een indicatie van de vraag naar en het aanbod van

potentiële logistieke medewerkers in Limburg. Eerst werpen we een

blik op de toekomst en projecteren we enkele scenario’s van de

werkgelegenheidsevolutie in de sector van de logistiek en groothandel

in Limburg. Vervolgens doen we een vraag- en aanbodanalyse op basis

van de cijfers van het aantal vacatures en werkzoekenden zoals

geregistreerd door de VDAB. Tot slot analyseren we de aankomende

potentiële instroom vanuit het Limburgs secundair en hoger onderwijs

en de VDAB-opleidingen.

Een werkgelegenheidsprojectie voor de sector

Hoe zal de loontrekkende werkgelegenheid in de sector van de logistiek

en groothandel de komende jaren verder evolueren? Voorspellingen

over de toekomstige jobcreatie of de evolutie van de werkgelegenheid,

zeker op niveau van een specifieke sector en in een bepaalde (sub)regio,

nopen steeds tot voorzichtigheid. Wel kunnen we een projectie maken

van de werkgelegenheidsgroei in de logistieke sector en groothandel in

Limburg. Hierbij gaan we uit van de evolutie van de loontrekkende

werkgelegenheid in de sector gedurende de afgelopen jaren, die we op

basis van een aantal groeiscenario’s doortrekken naar de toekomst. Het

gaat daarbij dus louter over een projectie op basis van de historische

groei van de loontrekkende werkgelegenheid in de sector, die geen

rekening houdt met eventuele nieuwe beleidsmaatregelen (bv.

stimuleringsmaatregelen), noch met socio-economische ontwikkelingen

(bv. demografische evoluties, economische groei, toekomstige

instroom), toenemende digitalisering of nieuwe technologische

evoluties in de sector, enzovoort.

We vertrekken van de cijfers die we tot op vandaag kennen, en die in

hoofdstuk 3.1 reeds aan bod kwamen. Daar noteren we op basis van

RSZ-cijfers een werkgelegenheid van 23.910 loontrekkende jobs in de

logistiek en groothandel in Limburg (eind 2017).

Op dit cijfer projecteren we enkele groeiscenario’s (figuur 57). In een

eerste scenario nemen we de gemiddelde jaarlijkse groeivoet voor de

werkgelegenheidsevolutie tussen 2008 en 2017. Deze ‘Compound

Annual Growth Rate’ (CAGR) – met name +0,3% voor de periode

2008-2017 – rekenen we door voor de komende jaren, tot 2025. Indien

het aantal jobs in hetzelfde (trage) tempo zou stijgen als gemiddeld in

de periode 2008-2017 komen we in 2025 uit op een werkgelegenheid

van 24.500 loontrekkende jobs in de logistiek en groothandel in

Limburg. Tussen 2017 en 2025 zouden er in dat scenario dus slechts

een 600-tal jobs bijkomen. Dit lage aantal wordt uiteraard mee bepaald doordat de gemiddelde

jaarlijkse groei voor de referentieperiode 2008-2017 is getemperd door de werkgelegenheidskrimp in

de crisisjaren 2009-2011. Vooral in het goederenvervoer gingen toen heel wat jobs verloren.

Key Figures

Indien de loontrekkende

werkgelegenheid in de

logistiek en groothandel zich

doorzet aan eenzelfde tempo

als de laatste 3 jaren, zou de

sector verder aangroeien

met 6.100 bijkomende jobs in

Limburg tegen 2025

In 2019 ontving VDAB in

Limburg 1.912 vacatures

voor transport- en

logistieke beroepen

De Limburgse

vacaturemarkt voor

logistieke beroepen bij

VDAB groeide de afgelopen

6 jaar aan met 140% (in

Vlaanderen met 114%)

Eind 2019 stonden bij

VDAB in Limburg 263

vacatures open voor

transport- en logistieke

beroepen, waarvan 167

voor chauffeurs

In 81% van de openstaande

vacatures is geen diploma-

vereiste opgenomen, in

33% wordt geen ervaring

gevraagd en in 77% volstaat

de kennis van één taal

Er waren eind 2019 meer

dan 3.000 Limburgse

werkzoekenden met een

beroepsaspiratie voor

magazijnier

18% van alle Vlaamse

studenten in een logistieke

afstudeerrichting in het

hoger onderwijs woont in

Limburg


Wanneer we de historische tijdshorizon verkorten en uitgaan van de gemiddelde jaarlijkse groeivoet

voor de laatst gekende 5 jaar 2012-2017 (+1,4% per jaar), komen we op een hoger aantal uit: 26.700

jobs in 2025 of een toename van ruim 2.800 arbeidsplaatsen tussen 2017 en 2025.

Indien de economische groei de komende jaren min of meer gehandhaafd blijft, is een groeiscenario

waarin we de nog recentere, snellere evolutie projecteren op de toekomst meer waarschijnlijk.

Wanneer we de werkgelegenheid projecteren op basis van de gemiddelde jaarlijkse groeivoet voor de

laatste 3 beschikbare jaren 2014-2017 (+2,9% per jaar), zouden we in Limburg in 2025 uitkomen op

30.000 loontrekkende jobs in de logistieke sector of 6.100 bijkomende jobs ten opzichte van 2017. Op

basis van een gemiddelde jaarlijkse groetvoet voor de periode 2015-2017 (+4,3%) komen we zelfs uit

op een werkgelegenheid van 33.400 jobs in 2025. Dat zou betekenen dat in de periode tussen 2017 en

2025 bijna 9.500 arbeidsplaatsen bijkomen in de sector.

De (geprojecteerde) groei zal in een dergelijk ‘business as usual’ scenario vooral worden gestuwd door

de opslagactiviteiten (Nace 52.1), waar de werkgelegenheid in Limburg de afgelopen jaren fors steeg.

Overige grote subsectoren, zoals het goederenvervoer over de weg, hadden eerder een remmend

effect op de groei. Daar kwamen de afgelopen jaren immers nauwelijks arbeidsplaatsen bij of gingen er

op langere termijn zelfs heel wat verloren. In het goederenvervoer lijkt daar recent wel een kentering

in te komen (met opnieuw positieve groeicijfers in het laatste jaar).

Bron: RSZ / projectie POM Limburg

Gezien de loontrekkende werkgelegenheid in de logistieke sector en groothandel in Limburg de laatste

jaren ook aan een sneller tempo toenam dan in Vlaanderen (gemiddelde jaarlijkse groeivoet van

respectievelijk 4,3% tegenover 2,5% in de periode 2015-2017), zou het Limburgs

werkgelegenheidsaandeel in de totale Vlaamse logistiek en groothandel eveneens toenemen. In 2017

was Limburg goed voor 10,1% van alle Vlaamse jobs in de sector, tegen 2025 zou dit stijgen tot 11,5%

(+1,4 ppt).

Zonder een economische terugval zal de vraag naar arbeidskrachten in de logistiek en groothandel dus

verder toenemen, vooral in de opslag en vervoerondersteunende activiteiten. De mate waarin vraag

en aanbod de komende jaren op elkaar kan worden afgestemd zal tegelijk het groeipotentieel van de

sector mee bepalen. Indien de vraag stijgt, moet ook de instroom van nieuwe arbeidskrachten volgen.

23.91024.500

26.700

30.000

33.400

15.000

17.000

19.000

21.000

23.000

25.000

27.000

29.000

31.000

33.000

35.000

Figuur 57: Groeiscenario's aantal jobs in de Limburgse logistiek & groothandel

Projectie CAGR 2008-2017 Projectie CAGR 2012-2017

Projectie CAGR 2014-2017 Projectie CAGR 2015-2017


Zeker in tijden van arbeidsmarktkrapte is dit niet steeds evident. In wat volgt gaan we hier verder op

in, eerst met een vraag- en aanbodanalyse op basis van de VDAB-cijfers over vacatures en

werkzoekenden, vervolgens met een instroomanalyse van jongeren uit het logistieke onderwijs- en

opleidingslandschap.

Vraag en aanbod in transport- en logistieke beroepen op basis van VDAB

Voor een vraag- en aanbodanalyse doen we een beroep op cijfers van het aantal vacatures en niet-

werkende werkzoekenden zoals geregistreerd door de VDAB. Voor de afbakening van de logistieke

sector kijken we daarbij niet naar de economische activiteit, maar naar het beroep. Dit laat ons toe om

meer gericht de potentiële instroom en vraag naar logistieke functies zelf in kaart te brengen en daarbij

verschillende logistieke beroepen op te splitsen. Een analyse op basis van de VDAB-sectorclusters

‘transport, logistiek en post’ dan wel de ‘groot- en kleinhandel’ laat deze nuances of bijkomende

verfijningen (naar bv. subsector) niet toe, en neemt in tegendeel ook heel wat niet-intrinsiek logistieke

beroepen mee (bv. administratieve beroepen, industriële beroepen).

De VDAB classificeert haar statistieken volgens hoofdberoepsgroep, met daarbinnen een verder

onderscheid naar beroepsgroep en beroep. Wij richten ons in deze vraag- en aanbodanalyse op de

VDAB-hoofdberoepsgroep ‘transport- en logistieke beroepen’, met daarbinnen vier beroepsgroepen: 1)

transport- en logistiek medewerkers; 2) goederenbehandelaars; 3) chauffeurs en 4) werknemers spoor,

water- en luchttransport. Elk van deze beroepsgroepen wordt vervolgens nog verder ingedeeld in een

aantal beroepen (zie tabel 10). Hoewel deze beroepen zich in hoofdzaak situeren binnen activiteiten

van goederenvervoer en –behandeling omvatten enkele beroepsgroepen ook beroepen die zich

focussen op personenvervoer (bv. autocar- en autobuschauffeur, trambestuurder, chauffeur particulier

personenvervoer). Omdat deze beroepen niet steeds afzonderlijk uit te filteren zijn, maar ook omdat

het vaak beroepen zijn die (mits omscholing) mogelijk kunnen toeleiden tot beroepen in het

goederenvervoer nemen we ze hier ook mee in de analyse. In 2018 richtte slechts 1 op de 10 ontvangen

vacatures binnen deze beroepsgroep in Limburg zich tot het personenvervoer, in 2019 was dit door

een forse stijging van het aantal vacatures in het personenvervoer wel bijna een kwart. Het gaat daarbij

vooral over autobuschauffeurs of chauffeurs in het particulier personenvervoer.

Van de 51 beroepen in het overzicht staan er 15 op de VDAB-knelpuntberoepenlijst 2019 (aangeduid

met *). Acht van deze beroepen zijn chauffeurs of bestuurders in het wegtransport.

Tabel 10: Overzicht ‘transport- en logistieke beroepen’ (op basis van VDAB):

Beroepsgroep Beroep (* = knelpuntberoep in Vlaanderen in 2019)

Chauffeurs Bestuurder trekker-oplegger*

Vrachtwagenchauffeur vaste wagen*

Vrachtwagenbestuurder met aanhangwagen*

Vrachtwagenbestuurder uitzonderlijk vervoer* Vrachtwagenchauffeur distributie*

Autocarchauffeur*

Autobuschauffeur*

Chauffeur particulier personenvervoer (taxi chauffeur*)

Koerier besteller

Bestuurder van sleepvoertuigen

Goederenbehandelaar Magazijnmedewerker Heftruckchauffeur

Reachtruckchauffeur

Kraanmachinist goederenbehandeling

Loading supervisor luchtvaart


Goederenbehandelaar in de haven

Behandelaar luchtvracht

Verhuizer

Lader-losser

Transport- en logistiek medewerkers Logistiek verantwoordelijke*

Verantwoordelijke logistieke site

Verantwoordelijke uitbating luchthaven

Verantwoordelijke binnenscheepvaartbedrijf

Magazijnbeheerder

Verantwoordelijke organisatie voor goederenvervoer over de weg

Verantwoordelijke organisatie voor personenvervoer over de weg Expediteur*

Dispatcher goederenvervoer over de weg*

Dispatcher personenvervoer over de weg

Technisch bediende industrieel en logistiek beheer

Douanedeclarant*

Planner goederenbehandeling

Medewerker beheer van activiteiten voor internationaal goederenverkeer

Check-in medewerker

Verdeler post en drukwerk (postbode*)

Werknemers spoor-, water-, luchttransport Trein en metrobestuurder*

Rangeerder

Trambestuurder

Begeleider - controleur op openbaar vervoer

Medewerker spoorwegnet

Gezagvoerder zeevaart

Gezagvoerder kustsleepvaart en havensleepvaart

Schipper/stuurman binnenvaart*

Bemanning zeevaart

Matroos binnenscheepvaart

Leidinggevend bemanningslid luchtvaart

Steward luchtvaart

Luchtverkeersleider

Vluchtvoorbereider

Brug- en Sluiswachter

Operator van een mechanische lift

In wat volgt bekijken we hoe vraag en aanbod in de transport- en logistieke beroepen zich laten

kwantificeren op de Limburgse arbeidsmarkt. We gaan daarbij uit van de officiële VDAB-data. Wat

betreft de vraag naar logistieke medewerkers merken we op dat het cijfermateriaal over de VDAB-

vacatures doorgaans niet de volledige vacaturemarkt voor de sector weerspiegelt. Heel wat bedrijven

geven hun vacatures immers niet (altijd) door aan de VDAB. Bovendien kan één vacaturemelding ook

betrekking hebben op meerdere openstaande betrekkingen voor eenzelfde functie. De reële

vacaturemarkt voor transport- en logistieke beroepen is dus groter dan de VDAB-cijfers doen

vermoeden.

Daarbij komt dat vanuit sectorperspectief eveneens niet-logistieke functies moeten worden ingevuld.

Zo is er vanuit de bedrijven in de sectoren ‘transport, logistiek en post’ of ‘groot- en kleinhandel’ ook

vraag naar administratieve beroepen (bv. commercieel en administratief medewerkers, algemeen

bedienden, medewerkers personeel of boekhouding, verkoopmedewerkers, winkelmedewerkers),

industriële beroepen (bv. technici, onderhoudsmecaniciens, onderhoudselektriciens) of

kennisberoepen (bv. informatici).

Deze kanttekeningen moeten in het achterhoofd worden gehouden bij de analyse en interpretatie van

de vraag- en aanbodcijfers. Niettemin leggen ze een aantal relevante tendensen bloot.


Een toenemend aantal ontvangen vacatures voor transport- en logistieke beroepen

In 2019 ontving de VDAB, over alle sectoren heen, 33.511 vacatures van bedrijven in Limburg. Precies

1.912 van deze vacatures waren gericht op transport- en logistieke beroepen. Dit komt neer op een

aandeel van 5,7% van alle in Limburg ontvangen VDAB-vacatures. Hiermee heeft de vacaturemarkt

voor transport- en logistieke beroepen in Limburg een iets kleiner gewicht in de globale vacaturemarkt

dan gemiddeld in Vlaanderen, waar 6,2% van alle ontvangen vacatures gericht was op transport- en

logistieke beroepen (16.562 vacatures op een totaal van 265.418 over alle sectoren heen).

Ook binnen de totale Vlaamse vacaturemarkt voor transport- en logistieke beroepen, is het Limburgse

aandeel eerder beperkt in vergelijking met de overige Vlaamse provincies. Met 1.912 ontvangen

vacatures voor transport- en logistieke beroepen in Limburg op een totaal van 16.562 in Vlaanderen,

is Limburg binnen Vlaanderen goed voor aandeel van 11,5% (figuur 58). Over alle beroepen heen is het

Limburgs aandeel in de ontvangen vacatures 12,6%.

De provincie Antwerpen is goed voor 24,6% van alle ontvangen VDAB-vacatures voor transport- en

logistieke beroepen in Vlaanderen. Oost- en West-Vlaanderen voor respectievelijk 26,5% en 24,4%.

Vlaams-Brabant tot slot vertegenwoordigt 13,0% van alle vacatures voor transport- en logistieke

beroepen in Vlaanderen.

Bron: VDAB - Arvastat (bewerking POM Limburg)

Het aantal ontvangen vacatures voor transport- en logistieke beroepen nam tussen 2013 en 2017

geleidelijk toe, van 796 naar 1.688 vacatures (figuur 59). Vooral in 2016 en 2017 was er een duidelijke

groei. In 2018 stabiliseerde de toename van het aantal ontvangen vacatures (1.681 vacatures), om in

2019 opnieuw op te veren (1.912 vacatures). Dit resulteert in een toename van 140% van het aantal

jaarlijks ontvangen vacatures ten opzichte van 2013 (+1.116 vacatures). Over deze periode van zes jaar

is dat een sterkere groei dan gemiddeld in Vlaanderen (+114%; +8.812 vacatures). West-Vlaanderen

kende de sterkste groei in het aantal ontvangen vacatures voor transport- en logistieke beroepen, met

meer dan een verdrievoudiging (+231%).

Antwerpen

24,6%

Vlaams-Brabant

13,0%

Oost-Vlaanderen

26,5%

West-Vlaanderen

24,4%

Limburg

11,5%

Figuur 58: Ontvangen VDAB-vacatures voor transport- en logistieke beroepen naar Vlaamse provincie (2019)

4.068

2.152

4.381

4.049

1.912


Tussen 2018 en 2019 steeg het aantal ontvangen vacatures voor transport- en logistieke beroepen op

jaarbasis in Vlaanderen gemiddeld met 3,9%. In Limburg was de toename heel wat sterker: +13,7% (213

vacatures meer t.o.v. 2018). Enkel in Oost-Vlaanderen nam het aantal vacatures nog meer toe (+22,8%),

terwijl in de provincies Antwerpen (-9,7%) en Vlaams-Brabant (-1,1%) de vacaturemarkt kromp (figuur

60). Kanttekening is wel dat het groeiend aantal vacatures voor transport- en logistieke beroepen in

Limburg vooral op conto te schrijven is van de vele ontvangen vacatures in het personenvervoer (o.a.

door recente aanwervingscampagnes van De Lijn). Zo ontving VDAB Limburg in 2019 liefst 347

vacatures voor autobus- of autocarbestuurders; dit zijn er 263 meer dan in 2018. In de belangrijkste

beroepsgroepen voor het goederenvervoer gingen de vacatureaantallen in Limburg daarentegen

achteruit (zie verder).

Door het toenemend aantal ontvangen vacatures in de hoofdberoepsgroep van transport- en logistieke

beroepen neemt Limburg in 2019 opnieuw een groter aandeel in in het totaal aantal vacatures voor

transport- en logistieke beroepen in Vlaanderen (11,5%). Waar de Limburgse vacaturemarkt voor de

sector in 2018 wat leek te temperen, zeker in vergelijking met de rest van Vlaanderen, veerde ze in

2019 opnieuw op (zij het door een grote vraag aan chauffeurs in het personenvervoer). Anderzijds

geldt deze stijgende trend ook voor de totale Limburgse vacaturemarkt, over alle beroepen heen.


796888

1.004

1.315

1.688 1.681

1.912

10,3%

10,6% 10,6%

11,3%

11,6%

10,5%

11,5%

10,0%

10,5%

11,0%

11,5%

12,0%

12,5%

13,0%

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

2.000

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Figuur 59: Ontvangen VDAB-vacatures voor transport- en logistieke beroepen in Limburg (2013-2019)

Aantal ontvangen vacatures (linkeras) % Limburg t.o.v. Vlaanderen (rechteras)




Grootste vraag naar magazijnmedewerkers en bestuurders trekker-oplegger

Van de vier beroepsgroepen binnen de transport en logistiek is er anno 2019 in Limburg de grootste

vraag naar chauffeurs (1.065 ontvangen vacatures), gevolgd door goederenbehandelaars (472) en

transport- en logistiek personeel (335). Het aantal ontvangen vacatures in Limburg voor werknemers

in het spoor-, water- en luchttransport is beperkt (40) (tabel 11).

1.912

4.381

2.152

4.049

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Figuur 60: Evolutie van het aantal ontvangen VDAB-vacatures voor transport-en logistieke beroepen in de Vlaamse provincies (2013-2019)

Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen

240,2

213,7

210,5

192,0

80

100

120

140

160

180

200

220

240

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Figuur 61: Evolutie aantal ontvangen VDAB-vacatures voor transport- en logistieke beroepen & totaal in Limburg en Vlaanderen (index 2013=100)

Limburg Transport & Logistiek Vlaanderen Transport & Logistiek

Limburg Totaal Vlaanderen Totaal


Met 1.065 ontvangen vacatures is de beroepsgroep chauffeurs goed voor meer dan de helft (55,7%)

van alle vacatures binnen de transport- en logistieke beroepen. De grootste groep binnen de chauffeurs

is wel deze van autobus- en autocarchauffeurs. In 2019 ontving VDAB hiervoor 347 vacatures

(tegenover slechts 84 in 2018). In het goederenvervoer ging het vooral over vacatures voor

bestuurders trekker-oplegger (238), koerier-bestellers (120) en vrachtwagenchauffeurs distributie (97).

Hoewel het aantal ontvangen vacatures voor chauffeurs sinds 2013 fors steeg, temperde de vraag in

2018. Door de recente aanwervingsbehoefte van buschauffeurs (o.a. bij De Lijn) steeg het globale aantal

vacatures voor deze beroepsgroep in 2019 wel opnieuw sterk.

Binnen de beroepsgroep goederenbehandelaars (in totaal 472 ontvangen vacatures in 2019), is vooral

veel vraag naar magazijnmedewerkers (377 vacatures). Na een forse vacaturestijging voor

magazijnmedewerkers in 2017 viel de vraag echter stil in 2018 en 2019. In de beroepsgroep transport-

en logistiek personeel werden in 2019 precies 335 vacatures geteld, ruim 10% meer dan in 2018.

De vacaturemarkt voor transport- en logistieke beroepen verschilt qua structuur in Limburg niet sterk

met Vlaanderen. Ook op Vlaams niveau zijn magazijnmedewerkers, bestuurders trekker-oplegger,

autobuschauffeurs, koeriers besteller en vrachtwagenchauffeurs distributie de meest gevraagde

profielen binnen de transport- en logistieke beroepen.

Tabel 11: Aantal ontvangen VDAB-vacatures voor transport- en logistieke beroepen in Limburg (2013-2019; cumulatief op jaarbasis)

Beroepsgroep / beroep 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Chauffeurs 347 472 474 681 856 822 1.065

Bestuurder trekker-oplegger* 71 149 101 220 258 245 238

Koerier besteller 49 53 41 71 60 75 120

Vrachtwagenchauffeur distributie* 13 66 85 80 118 132 97

Vrachtwagenchauffeur vaste wagen* 98 61 74 95 113 95 81

Vrachtwagenbestuurder met aanhangwagen* 49 53 33 41 103 102 48

Autobus-/autocarchauffeur* 30 38 33 66 84 84 347

Chauffeur particulier personenvervoer* 34 49 85 87 105 78 117

Overige (chauffeurs) 3 3 22 21 15 11 17

Goederenbehandelaars 278 257 325 360 514 512 472

Magazijnmedewerker 255 199 251 292 398 389 377

Heftruck- & reachtruckchauffeur 16 39 50 29 59 59 52

Lader-losser 5 8 8 7 29 40 33

Verhuizer 2 10 14 30 26 24 9

Overige (goederenbehandelaars) 0 1 2 2 2 0 1

Transport- en logistiek personeel 163 150 198 270 304 301 335

Magazijnbeheerder 55 57 54 44 66 90 97

Logistiek verantwoordelijke* 56 41 57 101 87 85 114

Dispatcher goederenvervoer over de weg* 21 28 44 58 52 70 43

Technisch bediende industrieel en logistiek beheer 16 6 17 23 36 14 41

Expediteur* 6 9 3 25 23 13 10

Overige (transport- en logistiek personeel) 9 9 23 19 40 29 30

Werknemers spoor-, water-, luchttransport 8 9 7 4 14 46 40

Brug- en Sluiswachter 0 0 0 0 0 35 30

Overige (spoor-, water-, luchttransport) 8 9 7 4 14 11 10

Totaal transport- en logistieke beroepen 796 888 1.004 1.315 1.688 1.681 1.912

Totaal alle beroepen (in Limburg) 15.920 15.230 17.679 23.935 28.193 29.509 33.511

% transport- en logistieke beroepen t.o.v. alle beroepen 5,0% 5,8% 5,7% 5,5% 6,0% 5,7% 5,7%

* = knelpuntberoep in Vlaanderen / Bron: VDAB - Arvastat (bewerking POM Limburg)


Meer openstaande VDAB-vacatures voor transport- en logistieke beroepen

Heel wat van de vacatures die VDAB voor transport- en logistieke beroepen ontvangt, geraken ook

ingevuld. Toch stonden in Limburg, eind december 2019, 263 vacatures open voor de verschillende

beroepen (tabel 12). Dit zijn er 19 minder dan een jaar eerder (−6,7%), maar wel 179 meer dan zes

jaar geleden (+213%). Op in totaal 4.921 openstaande vacatures in Limburg (over alle beroepen heen)

zijn die 263 openstaande vacatures voor transport- en logistieke beroepen goed voor een aandeel van

5,3%. Bij de ontvangen vacatures ging het over 5,7%.

In verhouding tot alle openstaande VDAB-vacatures voor transport- en logistieke beroepen in

Vlaanderen (2.570 eind december 2019) gaat het over een Limburgs aandeel van 10,2%. Dit is een

kleiner aandeel dan bij de ontvangen vacatures (11,5%).

Vooral voor de chauffeursberoepen blijft er een hoge onvervulde vraag, met eind 2019 nog 167

openstaande VDAB-vacatures. Dit komt overeen met meer dan 6 op de 10 van alle 263 openstaande

vacatures voor transport- en logistieke beroepen in Limburg. De laatste jaren was er bovendien een

sterke toename van het aantal openstaande vacatures voor chauffeurs. Binnen deze beroepsgroep staan

vooral vacatures open voor bestuurders trekker-oplegger (57)).

In de beroepsgroep van de goederenbehandelaars stonden eind 2019 precies 50 vacatures open bij

VDAB. Het gaat hier vooral over magazijnmedewerkers (43). Voor transport- en logistiek personeel

stonden 46 vacatures open, verdeeld over verschillende beroepen.

Tabel 12: Aantal openstaande VDAB-vacatures voor transport- en logistieke beroepen in Limburg (2013-2019; eind december)


Chauffeurs 45 78 73 111 158 170 167



Koerier besteller 4 3 4 9 6 10 21



Autobus- & autocarchauffeur* 1 12 14 10 12 19 29


Overige (chauffeurs) 5 5 8 17 11 16 0

Goederenbehandelaars 20 17 23 26 61 69 50

Magazijnmedewerker 15 10 20 19 45 49 43

Overige (goederenbehandelaars) 5 7 3 7 16 20 7

Transport- en logistiek personeel 19 17 31 39 36 43 46



Overige (transport- en logistiek personeel) 4 6 14 15 19 20 23

Werknemers spoor-, water-, luchttransport 0 0 2 0 0 0 0

Totaal transport- en logistieke beroepen 84 112 129 176 255 282 263

Totaal alle beroepen 1.974 1.940 2.223 2.897 4.038 4.609 4.921

% transport- en logistieke beroepen t.o.v. alle beroepen 4,3% 5,8% 5,8% 6,1% 6,3% 6,1% 5,3%

* = knelpuntberoep in Vlaanderen



Welke vacaturevereisten worden gesteld?

Naar welke profielen zijn bedrijven op zoek voor de invulling van hun vacatures voor transport- en

logistieke beroepen? Doorgaans gaat het om functies waarvoor geen of weinig studievereisten worden

gesteld, waarvoor wisselende ervaringsvereisten gelden en waarvoor eentaligheid meestal volstaat

(figuur 62).

In 81,4% van de vacatures voor transport- en logistieke beroepen die eind 2019 in Limburg

open stonden werd geen of maximaal een studieniveau van de 2de graad secundair onderwijs

gevraagd, 9,9% van de vacatures richtte zich op midden geschoolden (3de en 4de graad

secundair onderwijs) en 8,7% op hooggeschoolden (hoger onderwijs).

In een derde (33,5%) van de openstaande vacatures werd geen ervaring gevraagd. Anderzijds

werd in even grote mate meer dan 2 jaar ervaring vooropgesteld (33,5%) of enige ervaring

(een half tot 2 jaar) gevraagd (33,1%).

In meer dan driekwart (77,2%) van de openstaande vacatures voor transport- en logistieke

beroepen volstond de kennis van één taal (niet noodzakelijk Nederlands); 12,9% van de

vacatures richtte zich op tweetalige kandidaten. Verder zochten bedrijven ook drietalige of

viertalige profielen (respectievelijk 4,6% en 5,3%).

In 78,7% van de vacatures ging het om een betrekking in vast dienstverband, terwijl 21,3% een

tijdelijke functie betrof.

Twee derde (66,2%) van de openstaande vacatures voor transport- en logistieke beroepen

kwam van een werkgever uit de sectorcluster ‘transport, logistiek en post’. Daarna volgen de

groot- en kleinhandel (14,1%), de zakelijke dienstverlening (4,6%) en de bouw (3,4%).

Voor de beroepsgroep ‘transport- en logistiek personeel’ (met o.a. magazijnbeheerders en logistiek

verantwoordelijken) liggen de vacaturevereisten doorgaans hoger dan voor chauffeurs of

goederenbehandelaars. Zo wordt in de openstaande vacatures voor transport- en logistiek personeel

in Limburg vaker een hooggeschoold profiel (45,7%), minimum 2 jaar ervaring (63,0%) en meertaligheid

(45,7%) gevraagd.

Voor chauffeurs geven werkgevers bijna nooit een diplomavereiste op (96,4% geen vereiste of maximum

2de graad). In bijna zes op de tien (57,5%) van de vacatures vraagt men wel minimum een half jaar

ervaring. Twee- of meertaligheid wordt genoemd in bijna één op de vijf (18,0%) openstaande vacatures

voor chauffeurs.

In de openstaande vacatures voor goederenbehandelaars tot slot is in 68,0% van de vacatures geen

diplomavereiste opgenomen, maar in driekwart van de gevallen (76,0%) wel een ervaringsvereiste.

Voor 8 op de 10 van de openstaande vacatures (82,0%) volstaat de kennis van één taal.


Figuur 62


Veel werkzoekenden met beroepsaspiratie in de logistiek, maar voor slechts een beperkt aantal beroepen

Tegenover de (onvervulde) vraag naar arbeidskrachten in de transport- en logistieke beroepen staat

ook een aanbod van Limburgse werkzoekenden met beroepsaspiratie voor een logistiek beroep. Eind

december 2019 telde VDAB in totaal 23.846 Limburgse niet-werkende werkzoekenden (nwwz). Dit is

het laagste aantal in jaren. Daarbij zijn er wel heel wat werkzoekenden met beroepsaspiraties in de

transport en logistiek, zij het maar voor een beperkt aantal beroepen. Zo registreerde VDAB eind

2019 in Limburg 3.019 nwwz met een beroepsaspiratie voor magazijnmedewerker, 1.154 nwwz gaven

een beroepsaspiratie voor koerier besteller op, 810 nwwz een voor heftruckchauffeur, 322 een voor

chauffeur particulier personenvervoer en 311 een voor magazijnbeheerder (tabel 13).

In elk van deze beroepsgroepen blijkt het (potentiële) aanbod van werkzoekenden dus heel wat groter

dan de vraag (bij VDAB). Voor magazijnmedewerkers stonden bv. eind 2019 een 40-tal vacatures open

bij VDAB in Limburg, tegenover een groep van meer dan 3.000 nwwz met een beroepsaspiratie voor

dit beroep. Ook voor andere transport- en logistieke beroepen is op basis van de VDAB-cijfers het

potentiële aanbod heel wat groter dan de vraag. Dit verklaart allicht ook het relatief lage aantal


openstaande vacatures voor de meeste logistieke beroepen. Echter, voor een aantal frequent gevraagde

chauffeursprofielen in het goederenvervoer gaat dit niet op. Voor bestuurders trekker-oplegger of

vrachtwagenchauffeurs distributie telde VDAB eind december 2019 respectievelijk maar 59 en 40 niet-

werkende werkzoekenden. Voor deze chauffeursberoepen speelt dus zeker ook de toenemende

arbeidsmarktkrapte en een kwantitatieve (en kwalitatieve) mismatch tussen vraag en aanbod.

Het aantal nwwz met een beroepsaspiratie voor een of meerdere transport- of logistieke beroepen

daalde globaal genomen de afgelopen jaren. Dit heeft enerzijds te maken met een algemene daling van

de werkloosheid en het aantal niet-werkende werkzoekenden. Anderzijds werd de groep nwwz met

beroepsaspiratie voor de verschillende transport- en logistieke beroepen ook kleiner in verhouding

tot de totale werkzoekendenpopulatie.

Tabel 13: Aantal niet-werkende werkzoekenden (nwwz) met beroepsaspiratie in de transport en logistiek, per beroep (Limburg; 2013-2019, eind december)


Chauffeurs

Koerier besteller 2.147 2.123 2.157 1.894 1.416 1.264 1.154



Autobuschauffeur* 135 128 135 127 90 77 82




Autocarchauffeur* 48 61 71 55 48 43 34

Goederenbehandelaars

Magazijnmedewerker 3.718 3.941 4.337 3.944 3.233 3.035 3.019

Heftruckchauffeur 1.447 1.411 1.385 1.165 892 848 810

Lader-losser 279 363 393 378 290 261 261

Reachtruckchauffeur 80 138 178 147 136 150 154

Verhuizer 52 71 69 67 62 46 52

Transport- en logistiek personeel


Verdeler post en drukwerk* 175 194 194 193 139 145 143


Dispatcher goederenvervoer over de weg* 59 53 64 53 56 51 57

Technisch bediende industrieel en logistiek beheer 36 52 63 53 53 43 49

Verantwoordelijke logistieke site 10 10 28 23 22 37 29

Werknemers spoor-, water-, luchttransport

Begeleider - controleur op openbaar vervoer 100 95 103 91 68 55 43

Steward luchtvaart 40 37 40 31 27 28 29

Noot: enkel transport- en logistieke beroepen met meer dan 25 nwwz werden opgenomen / gezien een werkzoekende meer dan één beroepsaspiratie kan opgeven worden de cijfers niet cumulatief opgeteld over de beroepen(clusters) heen / * = knelpuntberoep in Vlaanderen



Toekomstige instroom vanuit het onderwijs

Naast het potentiële aanbod bij Limburgse werkzoekenden is er uiteraard ook een belangrijke instroom

naar de sector vanuit het onderwijs. Zowel in het secundair onderwijs als in het hoger onderwijs is er

een ruim logistiek opleidingsaanbod. In het secundair onderwijs gaat het over studierichtingen in het

voltijds technisch, beroeps of buitengewoon secundair onderwijs, maar ook in het deeltijds beroeps

secundair onderwijs. In het hoger onderwijs zijn er logistieke afstudeerrichtingen in de

masteropleidingen handelswetenschappen en handelsingenieur, en in de professionele bachelor

bedrijfsmanagement. Daarnaast is er ook de graduaatsopleiding logistiek, transport en mobiliteit.

In het secundair onderwijs (technisch, beroeps, buitengewoon onderwijs of deeltijds onderwijs)

volgden in het schooljaar 2018-2019 precies 184 Limburgse leerlingen een opleiding in de transport of

logistiek (tabel 14). Dat zijn er minder dan in de voorgaande schooljaren. In 2015-2016 werden nog

235 Limburgse leerlingen geteld. Daarna, en met name vooral in 2018-2019, was er een krimp in de

leerlingenaantallen. De daling van de laatste jaren was merkbaar in alle logistieke opleidingen van het

technisch-, beroeps- en buitengewoon onderwijs. Enkel in de opleiding magazijnmedewerker /

bestuurder hef- en reachtruck kwam er een beperkt aantal leerlingen bij.

Tabel 14: Aantal Limburgse leerlingen in logistieke opleidingen secundair onderwijs (2009-2010 tot 2018-2019)

Studierichting/opleiding ‘09-‘10 ‘10-‘11 ‘11-‘12 ‘12-‘13 ‘13-‘14 ‘14-‘15 ’15-‘16 ’16-‘17 ’17-‘18 ’18-‘19

Int. transport &

goederenverzending (TSO) 10 14 18 14 19 28 34 32 26 13

Vrachtwagenchauffeur (BSO) 31 33 36 37 33 39 37 41 33 34

Bijzonder transport (BSO) 12 7 5 7 11 9 10 8 7 8

Logistiek (BSO) 32 41 17 31 38 42 76 68 76 56

Magazijnmedewerker (BuSO) 27 23 26 21 22 25 27 29 20 17

Magazijnmedewerker / bestuurder hef- & reachtruck

(DBSO)

48 42 54 46 45 40 51 54 56 56

Totaal 160 160 156 156 168 183 235 232 218 184

Noot: cijfer naar woonplaats van de leerling

Bron: Vlaamse Overheid - Departement Onderwijs en Vorming (bewerking POM Limburg)

Ook in het hoger onderwijs worden opleidingen aangeboden die kunnen leiden tot een

afstudeerrichting ter voorbereiding van een logistiek beroep. In het academiejaar 2018-2019 waren in

totaal 285 Limburgse studenten ingeschreven in een logistieke afstudeerrichting van een Limburgse

hogeschool (PXL of UCLL) of universiteit (UHasselt) (tabel 15). Daarnaast volgden nog eens 54

studenten van elders in Vlaanderen een logistieke opleiding in een Limburgse hoger onderwijsinstelling.

In vergelijking met een jaar eerder daalde het aantal Limburgse studenten in het logistiek hoger

onderwijs in Limburg met 15 (−5%). De meeste studenten zijn ingeschreven in de bacheloropleiding

Bedrijfsmanagement met als afstudeerrichting Logistiek management: 178 inschrijvingen in het

academiejaar 2018-2019. In de graduaatsopleiding Logistiek, transport & mobiliteit ging het over 61

Limburgse studenten. De (nieuwe) afstudeerrichting Supply Chain Management binnen de master

Handelswetenschappen telde 31 studenten.


Tabel 15: Aantal Limburgse studenten in logistieke afstudeerrichtingen in het Limburgs hoger onderwijs (2016-2017 tot 2018-2019)

Opleiding/afstudeerrichting ’16-‘17 ’17-‘18 ’18-‘19

Master Handelswetenschappen – Supply Chain Management - - 31

Master Handelsingenieur – Operationeel Management en Logistiek 19 17 15

Bachelor Bedrijfsmanagement – Logistiek Management 187 200 178

Graduaat Logistiek, transport & mobiliteit 83 83 61

Totaal Limburgse studenten HO Logistiek 289 300 285

Noot: cijfers opgenomen vanaf schooljaar 2016-2017; voorheen werden de afstudeerrichtingen niet steeds geverifieerd door de instellingen

waardoor geen zinvolle data konden worden aangeleverd

Bron: Vlaamse Overheid – Agentschap Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs – Cel Data (bewerking POM Limburg)

Naast de 285 Limburgse studenten die in de ‘eigen’ Limburgse hogescholen of universiteit een logistieke

opleiding volgden, waren er ook nog 41 Limburgse studenten ingeschreven in een logistieke opleiding

aan een hogeschoolinstelling in een andere provincie (en dan vooral in de provincie Antwerpen). Samen

betekent dit dat 326 Limburgse studenten een logistieke opleiding volgden in het academiejaar 2018-

2019. In totaal in Vlaanderen ging het over 1.784 studenten in een logistieke opleiding (tabel 16).

Ruim 18% van alle Vlaamse studenten in een logistieke afstudeerrichting woont bijgevolg in Limburg.

Dit is beduidend meer dan het globale aandeel Limburgers in de totale Vlaamse studentenpopulatie

(12%), wat erop wijst dat het logistiek hogeschoolonderwijs onder Limburgse jongeren erg populair is.

Kanttekening hierbij is dat in deze cijfers enkel rekening wordt gehouden met de eigenlijke

afstudeerrichting (in de logistiek) en dat we daarmee niet alle potentiële instroom naar de logistieke

sector of logistieke beroepen vatten. Buiten de specifieke logistieke afstudeerrichtingen zijn er immers

ook nog andere (master)opleidingen die programmaonderdelen omvatten rond logistiek management,

intelligente transportsystemen, etc. Vanuit deze opleidingen is er dus ook nog een potentiële instroom

voor de logistieke sector.

Tabel 16: Aantal studenten in logistieke afstudeerrichtingen in het hoger onderwijs naar woonprovincie (2018-2019)

Opleiding/afstudeerrichting Limburg Antwerpen

Oost- Vlaanderen

West- Vlaanderen

Vlaams- Brabant

Vlaanderen

Master Handelswetenschappen – Supply Chain Management

31 5 - - 3 39

Master Handelsingenieur –

Operationeel Management en Logistiek 15 3 - - 2 20

Bachelor Bedrijfsmanagement – Logistiek Management

206 682 273 229 116 1.506

Master Ingenieurswetenschappen – Logistiek en verkeer*

- - - - 11 11

Graduaat Logistiek, transport &

mobiliteit 74 105 2 4 23 208

Totaal studenten HO Logistiek 326 795 275 233 155 1.784

* cijfers voor academiejaar 2017-2018

Bron: Vlaamse Overheid – Agentschap Hoger Onderwijs, Volwassenenonderwijs – Cel Data (bewerking POM Limburg)


VDAB-opleidingen in de transport en logistiek

Tot slot bekijken we de potentiële instroom naar de sector vanuit de opleidingen voor werkzoekenden

die worden georganiseerd door de VDAB (in eigen beheer of in samenwerking met een erkende

partner). In Limburg beëindigden tussen september 2018 en augustus 2019 precies 569 cursisten een

VDAB-opleiding in de transport en logistiek. Dit is 11% van het totaal aantal beëindigde opleidingen in

de sector in Vlaanderen (5.111) (tabel 17).

De VDAB-opleidingen die in Limburg worden georganiseerd, zijn te clusteren in drie vakgebieden:

goederenbehandeling (met 99 beëindigde opleidingen in 2018-2019), logistieke coördinatie (62) en

wegtransport (407). Binnen deze laatste – en grootste – opleidingscluster gaat het vooral over

theorieopleidingen vrachtwagenchauffeur of autobusbestuurder, ADR-opleidingen en opleidingen tot

bestuurder zware vrachtwagen.

Samen leidden de verschillende opleidingen transport en logistiek tot 477 geslaagden in Limburg in

2018-2019 (tabel 17). Ook dit komt neer op 11% van het Vlaams totaal (4.381 geslaagden). Afgezet ten

opzichte van het aantal beëindigde opleidingen in Limburg komt dit neer op een slaagpercentage van

84%. In de opleidingen binnen de opleidingscluster wegtransport slaagden in Limburg 348 cursisten, in

de goederenbehandeling waren er 79 geslaagden en in de logistieke coördinatie 49.

Tabel 17: Aantal beëindigde VDAB-opleidingen voor werkzoekenden en geslaagden in de transport en logistiek in Limburg en Vlaanderen (september 2018 - augustus 2019)

Opleiding Aantal beëindigde opleidingen Aantal geslaagden

Limburg Vlaanderen Limburg Vlaanderen

Goederenbehandeling 99 1.540 79 1.368

Logistieke coördinatie 62 599 49 410

Wegtransport 407 2.549 348 2.204

Zeetransport en binnenscheepvaart 1 410 1 386

Spoorverkeer 0 13 0 13

Totaal 569 5.111 477 4.381

Noot: indien een cursist meerdere opleidingen heeft beëindigd, kunnen er dubbeltellingen zijn in de cijfers

Bron: VDAB (bewerking POM Limburg)

De afgelopen jaren kende het aantal succesvol beëindigde cursisten van Limburgse VDAB-opleidingen

in de transport en logistiek een wisselend verloop (tabel 18). In 2018-2019 was er een toename van

149 geslaagden in vergelijking met het jaar voordien (+45%). Ten opzichte van 2015-2016 was er echter

bijna een halvering van het aantal beëindigde opleidingen en het aantal geslaagden: van 939 geslaagden

in 2015-2016 naar 477 in 2018-2019. Deze terugval uitte zich vooral in 2016-2017. Naast een globale

daling van het aantal opleidingen in Limburg, onder andere door het wegvallen van projectfinanciering

en een terugval in opleidingen in eigen VDAB-beheer, speelde specifiek voor het wegtransport ook de

verhuis van een rijsimulator uit Limburg een belangrijke rol. Dit leidde ertoe dat heel wat opleidingen

met rijsimulator verhuisden van Limburg naar Brussel (wat tevens weerspiegeld wordt door een

terugval van de transportopleidingen op Vlaams niveau).


Tabel 18: Aantal geslaagden in VDAB-opleidingen voor werkzoekenden in de transport en logistiek in Limburg (2015-2016 tot 2018-2019; periode september-augustus)

Opleiding ’15-‘16 ’16-‘17 ’17-‘18 ’18-‘19

Goederenbehandeling 230 195 87 79

Logistieke coördinatie 25 33 22 49

Wegtransport 684 263 219 348

Zeetransport en binnenscheepvaart 0 0 0 1

Totaal transport en logistiek Limburg 939 491 328 477

Totaal alle sectoren Limburg 5.021 4.182 3.564 3.334

Totaal transport en logistiek Vlaanderen 5.942 4.255 3.406 4.381

Noot: indien een cursist meerdere opleidingen succesvol heeft beëindigd, kunnen er dubbeltellingen zijn in de cijfers

Bron: VDAB (bewerking POM Limburg)


4. Bedrijfseconomische parameters

In dit hoofdstuk nemen we de omzet en de bruto toegevoegde waarde

in de logistiek en groothandel onder de loep. Beide indicatoren geven

een goed inzicht in de financiële toestand van de bedrijven in een

sector of regio. Tenslotte bevat dit hoofdstuk een analyse van de

investeringen in vaste activa en de directe buitenlandse investeringen

in de Limburgse logistiek en groothandel. Samen met de tewerkstelling

geven deze bedrijfseconomische parameters het economisch belang

van een sector weer en bepalen ze mede de economische structuur

van een regio.

4.1 Omzet

De omzet omvat alle bedragen (exclusief BTW) die overeenkomen met de

verkoop door de BTW-plichtige ondernemingen van goederen en diensten

aan derden in België of in het buitenland. Bij de berekening van de totale

omzetcijfers voor Limburg en Vlaanderen zijn een aantal sectoren niet

opgenomen, zoals de landbouw en de openbare sector (cf. NACE-codes: A,

50.3 en 50.4, K, L, 69.1, O, P, Q, 91, 92, 94, T en U). Voor de berekening

van de omzet in de Logistiek en Groothandel zijn alle in hoofdstuk 1

beschouwde subsectoren opgenomen, uitgezonderd het goederen-

vervoer over binnenwateren. Door laattijdige en/of afwijkende BTW-

aangiften dienen de gegevens van de laatste 2 jaar als voorlopig te worden

beschouwd.

Sterke groei van de omzet in de Limburgse logistiek en groothandel

De Limburgse omzetcijfers voor de logistieke sector lijken danig

vertekend door het uitblijven van de omzetcijfers voor de deelsector

‘Goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven’ in de jaren 2008-

2009 en 2017-2018. Omdat deze deelsector binnen de Limburgse

logistiek veruit het grootst is, met een omzet van ruim 1,6 miljard euro

in 2016 ofwel 83% van de totale omzet in logistiek in Limburg in 2016,

is het ontbreken van gegevens voor deze deelsector onoverkomelijk

voor het maken van een gedegen analyse voor de hele periode 2008-

2018. Daarom beperken we ons voor wat betreft de omzetcijfers voor

logistiek in Limburg tot de periode 2010-2016.

In die periode steeg de omzet in de Limburgse logistiek met een derde van bijna 1,5 miljard euro naar

bijna 2 miljard euro (tabel 19). De globale toename van de Limburgse omzet bedroeg toen 24%. In

Vlaanderen steeg de omzet in de logistiek met 18% tussen 2010 en 2016. In 2017 en 2018 neemt de

omzet in de Vlaamse logistiek verder toe om in 2018 voor het eerst de kaap van de 30 miljard euro te

overschrijden, een stijging van 10% t.o.v. 2016.

Ook de omzet in de Limburgse groothandel kende een sterke toename de afgelopen tien jaren. In 2018

is de groothandel in Limburg goed voor een omzet van 9,7 miljard euro, een stijging van 45% t.o.v.

2008. Een opvallend sterkere toename dan gemiddeld over alle beschouwde sectoren heen (+26%)

(figuur 64). In Vlaanderen steeg de omzet in de groothandel tussen 2008 en 2018 met 20%, terwijl de

globale omzetstijging 26% bedroeg. De groothandel realiseerde in 2018 in Vlaanderen een omzet van

162 miljard euro.

Key Figures


zijn samen goed voor 1/5 van

de totale omzet in Limburg,

maar in Vlaanderen is dat

bijna 1/3

De omzet in de groothandel

is ruim 4x zo groot dan de

omzet in logistiek

Tussen 2008 en 2018 stijgt de

omzet in de Limburgse

logistiek en groothandel met

44%, ver boven de

gemiddelde omzetstijging in

Limburg en ver boven de

stijgingspercentages in de

andere Vlaamse provincies

De Limburgse omzet in de

logistiek en groothandel is de

helft minder dan de West-

Vlaamse en 8x kleiner dan de

Antwerpse

Limburg scoort een bijzonder

hoog aandeel in Vlaanderen

in de omzet in goederen-

vervoer over de weg

Zowat de helft van de

Vlaamse omzet in logistiek

en groothandel wordt

gerealiseerd in de provincie

Antwerpen, het Limburgse

aandeel blijft beperkt tot 6%


In 2018 waren logistiek en groothandel samen goed voor 19,4% van de totale omzet in de beschouwde

sectoren in Limburg. Omwille van bovenvermeld dataprobleem lijkt het zinvoller om in dit geval naar

2016 te kijken, toen logistiek en groothandel een aandeel van 22,2% innamen in de Limburgse omzet

(logistiek: 4,1%; groothandel: 18,1%). Ondanks een consistente groei tussen 2011 en 2016, blijft dit

percentage nog steeds vrij ver verwijderd van het aandeel dat beide sectoren samen halen in de Vlaamse

omzet (30,7% in 2016) (figuur 63).

Tabel 19: Omzet in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018 (in miljoen euro)*

* De omzetcijfers voor de deelsector ‘Goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven’ (binnen de sector ‘Logistiek’) voor Limburg ontbreken voor de

jaren 2008-2009 en 2017-2018. Geen omzetcijfers beschikbaar voor de deelsector ‘Goederenvervoer over binnenwateren (binnen de sector ‘Logistiek’).





2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Goederenvervoer per spoor - - - - - - - - - - -

Goederenvervoer over de weg en verhuisbedri jven - - 1.190,9 1.309,6 1.362,4 1.380,9 1.088,3 1.525,3 1.642,5 - -

Vervoer via pi jpleidingen - - - - - 3,0 3,4 - 7,4 - -

Goederenvervoer over zee- en kustwateren - - - - - 0,6 - - - - -

Goederenvervoer door de lucht - 1,1 - - - - - - - - -

Ops lag 132,1 108,8 123,7 130,5 123,0 101,6 112,6 90,5 101,2 96,5 101,4

Vervoerondersteunende activi tei ten 158,4 124,3 127,2 156,0 181,7 210,7 208,9 225,1 228,9 246,6 302,0

Postdiensten in het kader van de universele dienstverpl ichting 0,6 0,8 1,5 1,1 - - 0,1 0,2 0,1 - 0,5

Overige posteri jen en koeriers 40,6 37,0 37,2 38,7 - - - 16,8 8,0 - 10,2

Totaal logistiek 331,7 272,0 1.480,6 1.635,9 1.667,1 1.696,8 1.413,4 1.857,8 1.988,0 343,1 414,1

Groothandel in landbouwproducten en levende dieren 289,3 287,5 306,4 374,8 408,0 444,6 440,6 448,9 455,4 471,6 517,4

Groothandel in voedingsmiddelen, dranken en genotsmiddelen 1.361,1 1.358,7 1.448,5 1.566,8 1.469,4 1.499,0 1.753,4 1.872,1 1.821,9 1.825,3 1.846,0

Groothandel in andere consumentenartikelen 1.076,6 1.074,9 1.111,1 1.176,4 1.149,0 1.161,9 1.185,5 1.168,4 1.204,8 1.232,2 1.250,2

Groothandel in informatie- en communicatieapparatuur 123,4 99,1 118,0 136,2 138,2 152,9 150,2 138,5 137,3 153,3 251,1

Groothandel in andere machines en werktuigen en toebehoren 862,1 694,1 739,5 921,2 1.011,1 1.587,0 1.790,1 2.022,7 2.136,5 2.378,7 2.329,5

Overige gespecia l i seerde groothandel 2.918,7 2.237,8 2.523,1 2.652,3 2.747,8 2.574,4 3.150,4 3.028,7 2.910,3 3.424,1 3.427,3

Niet-gespecia l i seerde groothandel 82,9 39,5 39,0 44,9 49,6 48,8 50,3 51,4 51,2 60,3 93,2

Totaal groothandel (uitg. auto's en motorfietsen en uitg. handelsbemiddeling) 6.714,0 5.791,5 6.285,5 6.872,6 6.973,1 7.468,5 8.520,4 8.730,7 8.717,4 9.545,6 9.714,7

Totaal logistiek + groothandel 7.045,8 6.063,5 7.766,1 8.508,4 8.640,2 9.165,3 9.933,7 10.588,6 10.705,4 9.888,7 10.128,7

Totaal alle sectoren 41.323,2 36.609,1 38.767,1 44.192,4 44.647,1 44.518,7 45.519,8 47.149,9 48.161,1 50.887,0 52.149,0

332 272

1.481 1.636 1.667 1.697 1.4131.858 1.988

343 414

6.714

5.791

6.2856.873 6.973

7.4698.520

8.731 8.717

9.546 9.715

17,1%

22,2%

19,4%

31,7%30,7%

30,0%

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

30,0%

35,0%

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 63: Evolutie omzet in de logistiek en groothandel in Limburg 2008-2018 (in miljoen euro)*

Logistiek (linkeras) Groothandel (linkeras)

%-aandeel log+grth in totale omzet Limburg (rechteras) %-aandeel log+grth in totale omzet Vlaanderen (rechteras)





Binnen Vlaanderen scoort de provincie Antwerpen met de aanwezigheid van haar wereldhaven

uiteraard veruit de hoogste omzet in de logistiek en groothandel (84,6 miljard euro). De overige

provincies volgen op ruime afstand met omzetten van 36,9 miljard euro in Vlaams-Brabant, 25,8 miljard

euro in Oost-Vlaanderen en 21,8 miljard euro in West-Vlaanderen. Limburg sluit de rij met een omzet

in de logistiek en groothandel van 10,7 miljard euro (figuur 65).

In 2016 wordt 8,2% van de omzet in Vlaanderen gerealiseerd in Limburg. Zowel de logistiek als de

groothandel blijven onder dit gemiddelde Limburgse aandeel. In de logistiek realiseert Limburg 7,2%

van de Vlaamse omzet en in de groothandel slechts 5,7%. In figuur 66 werden ook de Limburgse

aandelen in de Vlaamse omzet opgenomen voor de deelsectoren die een substantiële omzet realiseren

in de totale omzet. Wat meteen opvalt is de grote Limburgse bijdrage in de subsector

‘Goederenvervoer over de weg en verhuisbedrijven’ (17,3%). Ook in de groothandel van machines en

werktuigen scoort Limburg een bovengemiddeld aandeel (12,7%). Inzake opslag is het aandeel van

Limburg dan weer bescheiden (4,1%).


143,8

126,2

119,1

125,9

80,0

90,0

100,0

110,0

120,0

130,0

140,0

150,0

160,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Figuur 64: %-evolutie omzet 2008-2018 (index 2008 = 100)*

Totaal logistiek +groothandelLimburgTotaal allesectoren Limburg

Totaal logistiek +groothandelVlaanderenTotaal allesectorenVlaanderen

10.705

84.577

36.916

25.81821.844

5.000

15.000

25.000

35.000

45.000

55.000

65.000

75.000

85.000

95.000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Figuur 65: Evolutie omzet in de logistiek & groothandel in de Vlaamse provincies 2008-2016 (in miljoen euro)

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen



Beperkt Limburgs aandeel in de Vlaamse omzet in de logistiek en groothandel

In vergelijking met de andere Vlaamse provincies is het aandeel van Limburg in de Vlaamse omzet

eerder beperkt. Globaal gaat het om een aandeel van 8%, in de logistiek is dat 7% en in de groothandel

6%. Antwerpen is de provincie die gemiddeld de meest substantiële bijdrage levert aan de Vlaamse

omzet (40%). In logistiek en groothandel loopt dit Antwerps aandeel nog verder op tot respectievelijk

51% en 46%. Zowat de helft van de omzet die in Vlaanderen behaald wordt in de sectoren logistiek en

groothandel is, wordt dus gerealiseerd door activiteiten in Antwerpen. Vlaams-Brabant volgt op de

tweede plaats, maar doet het wel beduidend beter in de groothandel dan in de logistiek. Oost- en

West-Vlaanderen scoren in de logistiek en groothandel lagere aandelen dan hun aandeel in de totale

Vlaamse omzet (figuur 67).

Limburg laat tussen 2010 en 2016 wel de sterkste groei optekenen in de omzet in de logistiek en

groothandel (+38%) van alle Vlaamse provincies (figuur 68). Vlaams-Brabant heeft tussen 2011 en 2016

min of meer dezelfde groeicurve als Limburg maar kende een terugval van de omzet in 2011, waardoor

de totale groei tussen 2010 en 2016 uitkomt op +17%. Daarmee doet het net beter dan Oost-

Vlaanderen (+14%). Na Limburg kent West-Vlaanderen tussen 2010 en 2016 de sterkste groei van de

omzet in logistiek en groothandel (+24%). De provincie Antwerpen kent tussen 2010 en 2011 nog wel

een sterke stijging, maar daarna neemt de omzet in de logistiek en groothandel licht af waardoor de

groei tussen 2010 en 2016 beperkt blijft tot 6%.

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

16,0%

18,0%G

oed

eren

verv

oer

ove

r d

e w

eg

enve

rhu

isb

ed

rijv

en

Op

slag

Ver

voe

ron

de

rste

un

en

de

acti

vite

iten

Tota

al lo

gist

iek

Gro

oth

and

el in

vo

ed

ings

mid

de

len

,d

ran

ken

en

gen

ots

mid

de

len

Gro

oth

and

el in

an

der

eco

nsu

me

nte

nar

tike

len

Gro

oth

and

el in

an

der

e m

ach

ines

en

wer

ktu

ige

n e

n t

oe

beh

ore

n

Ove

rige

ges

pe

cial

isee

rde

gro

oth

and

el

Tota

al g

roo

than

del

Tota

al lo

gist

iek

+ gr

oo

than

del

Tota

al a

lle s

ect

ore

n

17,3%

4,1%

1,7%

7,2%6,3%

3,9%

12,7%

4,5%5,7% 5,9%

8,2%

Figuur 66: Aandeel van Limburg in de Vlaamse omzet (2010 en 2016)

2010

2016


Figuur 67



8%

40%

18%

19%

15%

Provinciale aandelen in totale omzet in Vlaanderen in 2016

6%

46%

22%

14%

12%

Provinciale aandelen in omzet in groothandel in Vlaanderen in 2016

7%

51%15%

14%

13%

Provinciale aandelen in omzet in logistiek in Vlaanderen in 2016

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen

138%

106%

117%

114%

124%

90%

95%

100%

105%

110%

115%

120%

125%

130%

135%

140%

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Figuur 68: %-evolutie 2010-2016 van de omzet in de logistiek & groothandel (index 2010 = 100)

Limburg

Antwerpen

Vlaams-Brabant

Oost-Vlaanderen

West-Vlaanderen


4.2 Bruto toegevoegde waarde

De bruto toegevoegde waarde is gelijk aan het verschil tussen de waarde

van de geproduceerde goederen en diensten en de waarde van de in het

productieproces verbruikte goederen en diensten, inclusief vervangings-

investeringen. De bruto toegevoegde waarde wordt in deze sectoranalyse

weergegeven tegen basisprijzen (excl. belastingen en incl. subsidies), tegen

lopende prijzen.

De afbakening van de sector wijkt in dit hoofdstuk af van elders in deze

analyse omwille van de gehanteerde indeling door de bron, de Nationale

Bank van België. Voor de berekening van de bruto toegevoegde waarde in

de sectoren logistiek en groothandel worden volgende categorieën

weerhouden:

Vervoer en opslag: dus incl. personenvervoer

Groothandel: op provinciaal niveau zijn er geen aparte btw-gegevens

voor de groothandel beschikbaar, enkel voor de ruimere categorie

‘Groot- en detailhandel’. Daarom wordt voor de btw-gegevens voor de

groothandel gewerkt met een raming op basis van haar aandeel binnen

de globale sector ‘groot- en kleinhandel’ op Vlaams niveau in 2016 (d.i.

55,9%). Deze verdeelsleutel passen we verder toe op de btw-gegevens

voor de verschillende Vlaamse provincies. De geraamde cijfers dienen

met de nodige omzichtigheid geïnterpreteerd te worden. In

tegenstelling tot andere indicatoren in deze sectoranalyse is dit

groothandel incl. handelsbemiddeling. In overeenstemming met andere

indicatoren in deze sectoranalyse is dit groothandel excl. de handel in

motorvoertuigen en motorfietsen. Verderop in deze analyse wordt deze

sector eenvoudigweg ‘Groothandel’ genoemd.

Sterke stijging van de bruto toegevoegde waarde in de groothandel

De sectoren ‘Vervoer en opslag’ en ‘Groothandel’ zijn in 2017 in

Limburg samen goed voor een bruto toegevoegde waarde van ruim

2,9 miljard euro, verdeeld als volgt: Vervoer en opslag 1,2 miljard euro (41%) en Groothandel 1,7

miljard (59%) (tabel 20). Logistiek en groothandel zijn verantwoordelijk voor een belangrijk aandeel

van 11,8% in de totale Limburgse bruto toegevoegde waarde in 2017 (figuur 69). Ter vergelijking: de

bouwsector heeft een aandeel van 7,1% in de Limburgse btw, de zorgsector 9,1%, de maakeconomie

14,6% en de vrijetijdseconomie 2,9%. Tijdens de afgelopen jaren schommelde het aandeel van de

logistiek en groothandel in de Limburgse toegevoegde waarde tussen 11,5% en 12,1%.

Key Figures


zijn samen goed voor 11,8%

van de bruto toegevoegde

waarde in Limburg

De logistieke sector in

Limburg realiseerde in 2017

een toegevoegde waarde van

1,2 miljard euro, de

groothandel 1,7 miljard euro

De btw in de groothandel

groeide tussen 2009 en 2017

met 33%, wat meer is dan de

algemene groei van de

Limburgse btw (28%), de

groei in de logistiek was

daarentegen veel

bescheidener (14%)

Met aandelen onder de 10%

levert Limburg een beperkt

aandeel in de Vlaamse bruto

toegevoegde waarde in de


In vergelijking met het

gemiddelde is de

arbeidsproductiviteit in de

logistiek laag en in de

groothandel hoog, zowel in

Limburg als in Vlaanderen


Tabel 20: Bruto toegevoegde waarde tegen basisprijzen, tegen lopende prijzen (in miljoenen euro’s)

Bron: NBB (bewerking POM Limburg)


Sinds 2009 is de bruto toegevoegde waarde in de Limburgse logistiek en groothandel gestegen met

ruim 500 miljoen euro of 24,6%. De totale btw in Limburg steeg in die periode met 27,9%. In de

groothandel was de toename van de btw (+33,3%) beduidend groter dan in de logistiek (+13,7%).

Zowel in logistiek als in groothandel is de evolutie sinds 2009 net iets beter in Limburg dan in

Vlaanderen, terwijl dit bij de evolutie van de totale btw net omgekeerd is (figuur 70). Wanneer we

enkel de evolutie van de drie laatst beschikbare jaren beschouwen (2014-2017), valt echter op te

merken dat de evolutie van de Limburgse btw in de logistiek beter scoort dan in de groothandel

(+12,6% vs. +10,8%) en dat beide sectoren ook beter scoren dan de evolutie van de totale Limburgse

btw in die periode (+8,4%). Vooral in 2017 is de btw in ‘Vervoer en opslag’ in Limburg opnieuw sterk

toegenomen (+5% t.o.v. 2016). Daardoor doet Limburg het inzake btw in logistiek ook in die periode

beter dan Vlaanderen, wat niet geldt voor de groothandel en voor de globale evolutie van de btw.

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Vervoer en opslag 1.044,6 1.055,0 1.073,9 1.075,3 1.072,7 1.055,4 1.092,7 1.129,3 1.188,2

Groothandel 1.307,5 1.338,6 1.423,0 1.458,5 1.495,4 1.574,0 1.659,5 1.684,9 1.743,4

Logistiek + groothandel 2.352,1 2.393,6 2.496,9 2.533,8 2.568,1 2.629,4 2.752,2 2.814,2 2.931,6

Alle economische sectoren 19.400,3 20.317,5 21.501,3 21.889,4 22.058,9 22.902,4 23.178,5 23.805,0 24.822,3

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Vervoer en opslag 11.845,6 11.965,0 12.051,8 12.107,4 11.776,9 11.919,7 12.903,8 12.933,8 13.275,8

Groothandel 13.510,9 14.403,1 14.577,8 15.052,3 15.078,2 15.544,2 15.714,8 17.438,8 17.829,8

Logistiek + groothandel 25.356,5 26.368,1 26.629,6 27.159,7 26.855,1 27.463,9 28.618,6 30.372,6 31.105,6

Alle economische sectoren 180.343,1 187.820,3 195.736,9 201.008,3 204.196,9 209.723,4 215.830,9 223.342,4 231.872,5

Limburg

Vlaanderen

1.0

44

,6

1.0

55

,0

1.0

73

,9

1.0

75

,3

1.0

72

,7

1.0

55

,4

1.0

92

,7

1.1

29

,3

1.1

88

,2

1.3

07

,5

1.3

38

,6

1.4

23

,0

1.4

58

,5

1.4

95

,4

1.5

74

,0

1.6

59

,5

1.6

84

,9

1.7

43

,412,1% 11,8%

14,1%

13,4%

11,0%11,2%11,4%11,6%11,8%12,0%12,2%12,4%12,6%12,8%13,0%13,2%13,4%13,6%13,8%14,0%14,2%

0,0

250,0

500,0

750,0

1.000,0

1.250,0

1.500,0

1.750,0

2.000,0

2.250,0

2.500,0

2.750,0

3.000,0

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 69: Evolutie bruto toegevoegde waarde in de logistiek en groothandel in Limburg 2009-2017 (in miljoen euro)

Groothandel (linkeras) Vervoer en opslag (linkeras)

%-aandeel log + grth in totale btw Limburg (rechteras) %-aandeel log + grth in totale btw Vlaanderen (rechteras)



Beperkt Limburgs aandeel in de Vlaamse bruto toegevoegde waarde in logistiek en groothandel

Over alle sectoren heen is Limburg in 2017 goed voor 10,7% van de totale bruto toegevoegde waarde

in Vlaanderen. Zowel in ‘Groothandel’ (9,8%) als in ‘Vervoer en opslag’ (9,0%) ligt dit Limburgse aandeel

gevoelig lager (figuur 71). T.o.v. 2009 zijn deze aandelen nagenoeg onveranderd gebleven.

Dat de haven van Antwerpen een aantrekkingspool is voor logistieke activiteiten blijkt ook duidelijk

uit de provinciale verdeling van de Vlaamse bruto toegevoegde waarde in deze sector, waar de

provincie Antwerpen een aandeel van liefst 38% inneemt, 5 procentpunten meer dan haar reguliere

aandeel in de totale Vlaamse btw. Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen zijn elk op hun beurt goed voor

bijna 20% van de btw in de Vlaamse logistiek. Het Limburgse aandeel in de Vlaamse btw in logistiek

(9%) ligt 4,5 procentpunten onder dat van West-Vlaanderen (13,5%). Dat verschil is merkelijk kleiner

dan het verschil tussen de aandelen van beide provincies in de totale Vlaamse btw (Limburg: 10,7%;

West-Vlaanderen: 17,4%; verschil: 6,7 procentpunten).

Ook in de groothandel levert Antwerpen de belangrijkste bijdrage aan de Vlaamse btw (29,4%), al blijft

het provinciale aandeel in deze sector ver onder dat van de logistiek en is het eveneens opvallend lager

dan haar aandeel in de totale Vlaamse btw. Uitschieter in de groothandel is de provincie Vlaams-

Brabant, dat met 27,7% van de Vlaamse btw in de groothandel ver boven haar aandeel in de totale

Vlaamse btw (18,1%) zit en zelfs in de buurt komt van Antwerpen. De drie overige provincies blijven

net als Antwerpen inzake groothandel onder hun reguliere btw-aandeel in Vlaanderen. Limburg

benadert haar reguliere aandeel het dichtst.

113,7%

133,3%

127,9%

112,1%

132,0%128,6%

95,0%

100,0%

105,0%

110,0%

115,0%

120,0%

125,0%

130,0%

135,0%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 70: %-evolutie bruto toegevoegde waarde in Limburg en Vlaanderen 2009-2017 (index 2009 = 100)

Limburg Vervoer en opslag Limburg Groothandel Limburg Totaal alle sectoren

Vlaanderen Vervoer en opslag Vlaanderen Groothandel Vlaanderen Totaal alle sectoren



Arbeidsproductiviteit

De arbeidsproductiviteit wordt hier gedefinieerd als de bruto toegevoegde waarde per werknemer.

Omwille van beperkt beschikbare provinciale data (zie ook begin van dit hoofdstuk 4.2), betreft de

arbeidsproductiviteit voor de groothandel voor Limburg en de Vlaamse provincies een raming, die met

de nodige omzichtigheid geïnterpreteerd dient te worden.

In 2017 behaalt de sector ‘Vervoer en opslag’ in Limburg een arbeidsproductiviteit van 75.126 euro,

wat veel lager is dan de gemiddelde Limburgse arbeidsproductiviteit (86.800 euro) (tabel 21 en figuur

73). Dat wordt deels verklaard omdat ook personenvervoer hierin vervat zit, waar de

arbeidsproductiviteit traditioneel erg laag is. De groothandel scoort daarentegen met 116.241 euro

wel (veel) beter dan het gemiddelde. Ook op Vlaams niveau tekenen zich dezelfde verhoudingen af,

met die bemerking dat de bedragen in Vlaanderen telkens aanzienlijk hoger zijn dan in Limburg. Sinds

2009 kent de arbeidsproductiviteit in de logistiek en de groothandel in Limburg een gelijkaardig

groeipercentage (+17%) als de gemiddelde groei van de arbeidsproductiviteit over alle economische

sectoren (+19%). In Vlaanderen is de arbeidsproductiviteit in de groothandel tussen 2009 en 2017

sterker gestegen (+27%) dan in de logistiek (+19%) en dan het gemiddelde (+20%).

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

30,0%

35,0%

40,0%

Limburg Antwerpen Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen

9,0

%

38

,0%

19

,9%

19

,7%

13

,5%

9,8

%

29

,4%

27

,7%

17

,5%

15

,6%

10

,7%

33

,0%

18

,1%

20

,7%

17

,4%

Figuur 71: Verdeling bruto toegevoegde waarde naar provincie (Vlaanderen) -2017

Logistiek Groothandel Totaal alle sectoren


Tabel 21: Arbeidsproductiviteit (btw/aantal werknemers) in Limburg en Vlaanderen (in euro)



Van alle Vlaamse provincies ligt de arbeidsproductiviteit in Limburg het laagst, zowel in logistiek,

groothandel als in totaal. Vlaams-Brabant kent in de groothandel en in totaal de hoogste

arbeidsproductiviteit. Antwerpen blijft daar voor alle sectoren samen net onder, maar laat wel de

hoogste arbeidsproductiviteit optekenen in vervoer en opslag. De arbeidsproductiviteit in Oost- en

West-Vlaanderen ligt sterk in elkaars buurt, over het algemeen net onder het Vlaamse gemiddelde

(figuur 74).

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Vervoer en opslag 64.311 65.495 67.788 68.722 70.586 71.791 73.821 73.513 75.126

Groothandel 99.378 100.872 104.857 105.356 108.743 112.226 112.033 114.345 116.241

Logistiek + groothandel 80.004 81.475 84.891 85.919 88.712 91.533 92.934 93.504 95.138

Alle economische sectoren 72.713 75.110 77.907 79.437 80.590 82.852 83.467 84.615 86.800

2.009 2.010 2.011 2.012 2.013 2.014 2.015 2.016 2.017

Vervoer en opslag 76.270 78.684 80.586 82.249 82.112 84.108 89.800 89.600 90.904

Groothandel 107.568 114.987 116.828 116.979 117.733 123.686 123.282 135.950 137.224

Logistiek + groothandel 90.264 95.081 97.071 98.448 98.916 102.709 105.539 111.408 112.712

Alle economische sectoren 84.481 87.543 90.023 91.863 93.835 95.732 97.432 99.419 101.595

Limburg

Vlaanderen

64.311

70.586

75.126

99.378

108.743

116.241

80.004

88.712

95.138

72.713

80.590

86.800

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

110.000

120.000

130.000

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Figuur 73: Arbeidsproductiviteit in Limburg (in euro)

Vervoer en opslag

Groothandel


Alle economische sectoren


Bron: NBB (bewerking: POM Limburg)

Limburg Antwerpen Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Vlaanderen

Vervoer en opslag 75.126 € 98.678 € 85.167 € 92.819 € 89.730 € 90.904 €

Groothandel 116.242 € 137.081 € 162.775 € 126.146 € 128.809 € 137.224 €

Totaal 86.800 € 110.336 € 111.111 € 96.504 € 94.796 € 101.595 €

€-

€20.000

€40.000

€60.000

€80.000

€100.000

€120.000

€140.000

€160.000

€180.000

Vervoer en opslag Groothandel Totaal

Lim

bu

rg

Lim

bu

rg

Lim

bu

rg

An

twer

pen

An

twer

pen

An

twer

pen

Vla

ams-

Bra

ban

t

Vla

ams-

Bra

ban

t

Vla

ams-

Bra

ban

t

Oo

st-V

laan

der

en

Oo

st-V

laan

der

en

Oo

st-V

laan

der

en

Wes

t-V

laan

der

en

Wes

t-V

laan

der

en

Wes

t-V

laan

der

en

Vla

and

eren

Vla

and

eren

Vla

and

eren

Figuur 74: Arbeidsproductiviteit in de Vlaamse provincies in 2017


4.3 Investeringen

De afgelopen jaren duiken regelmatig nieuwsberichten op van

logistieke bedrijven die investeren in Limburg. Denk maar aan de

nieuwe vestigingen van Nike en Hyundai in Ham, de uitbreiding van

H.Essers in Genk of de komst van Weerts Supply Chain naar Tongeren

en West-Limburg. Daarnaast investeren tal van bestaande bedrijven in

logistiek en groothandel om de productiviteit en competitiviteit nu en

in de toekomst te waarborgen.

Om een beter zicht te krijgen op het belang van de logistieke sector

in de bedrijfsinvesteringen in Limburg, worden in dit onderdeel 2

soorten van investeringen van elkaar onderscheiden: de bruto

investeringen in vaste activa en de directe buitenlandse investeringen.

4.3.1 Bruto investeringen in vaste activa

Algemeen worden onder de vaste activa van een bedrijf goederen met een

levensduur van meer dan een jaar verstaan en die een uitzonderlijke

investering vragen, zoals gebouwen, machines, vervoermiddelen en

dergelijke. De bruto investeringen omvatten zowel de uitbreidings-

investeringen als de vervangingsinvesteringen.

Omwille van dezelfde beperking in beschikbare data op sectoraal en

provinciaal niveau als bij de bruto toegevoegde waarde, wordt in dit

hoofdstuk dezelfde sectorafbakening gehanteerd als bij de bruto

toegevoegde waarde (zie 4.1).

In de sector ‘Vervoer en opslag (incl. personenvervoer)’ werd in 2016

geïnvesteerd voor een totaalbedrag van 343 miljoen euro (tabel 22).

Dat is exact het jaargemiddelde van de afgelopen 8 jaren, maar wel

een lichte daling (-3%) t.o.v. 2015. Tegenover 2009 is het dan weer

een forse stijging (+27%). Eenzelfde beeld zien we min of meer in de

groothandel waar er in 2016 voor 265 miljoen euro werd

geïnvesteerd, 13% minder dan in 2015 en 19% meer dan in 2009.

Daarbij dient evenwel te worden opgemerkt dat het

investeringsbedrag in de groothandel in 2016 het op één na hoogste

bedrag was van de afgelopen 8 jaren. Zowel de logistiek als de

groothandel kennen tussen 2009 en 2016 een sterkere procentuele toename inzake investeringen dan

het totale investeringsbedrag over alle sectoren heen in Limburg (figuur 75).

Key Figures

Logistieke en groothandels-

bedrijven investeerden ruim

600 miljoen euro in vaste

activa in 2016

In de sector ‘Vervoer en

opslag’ wordt in Limburg 30%

meer geïnvesteerd dan in de

sector ‘Groothandel’

In 2016 werd in de logistiek

en groothandel 8% minder

geïnvesteerd dan in 2015,

maar wel 23% meer dan in

2009

Het aandeel voor Limburg in

de totale Vlaamse

investeringen in bruto activa

bedraagt 9%, ook voor de


In 2018 trok Limburg 5

projecten van directe

buitenlandse investeringen in

de logistieke sector aan, die

samen goed zijn voor 520

aangekondigde jobs

De logistieke sector is in 2018

goed voor een kwart van de

directe buitenlandse

investeringsprojecten in

Limburg en voor ruim de

helft van de aangekondigde

jobs die hiermee gepaard

gaan


Tabel 22: Bruto investeringen in vaste activa (in miljoenen euro)



2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Vervoer en opslag 271,4 276,4 391,1 405,1 365,6 331,7 353,6 343,4

Groothandel 223,5 227,4 258,9 256,1 243,4 241,5 306,1 265,3

Logistiek + groothandel 494,9 503,8 650,0 661,2 609,0 573,2 659,7 608,7

Alle economische sectoren 5.424,8 5.445,2 5.845,9 6.114,2 5.753,0 5.440,2 5.511,6 5.682,1

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Vervoer en opslag 4.413,9 3.524,0 3.653,6 3.467,5 3.801,0 4.429,7 4.096,2 4.225,0

Groothandel 2.089,9 2.153,0 2.481,3 2.445,7 2.368,3 2.382,3 2.400,3 2.585,4

Logistiek + groothandel 6.503,8 5.677,0 6.134,9 5.913,2 6.169,3 6.812,0 6.496,5 6.810,4

Alle economische sectoren 48.491,5 49.496,6 53.137,9 54.665,5 54.301,4 57.143,6 56.502,2 62.701,3

Limburg

Vlaanderen

126,5%

118,7%

104,7%

95,7%

123,7%

129,3%

70,0%

80,0%

90,0%

100,0%

110,0%

120,0%

130,0%

140,0%

150,0%

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Figuur 75: %-evolutie bruto investeringen in vaste activa in Limburg en Vlaanderen 2009-2016 (index 2009 = 100)

Limburg Vervoer en opslag Limburg Groothandel Limburg Totaal alle sectoren

Vlaanderen Vervoer en opslag Vlaanderen Groothandel Vlaanderen Totaal alle sectoren


Bescheiden Limburgs aandeel in de Vlaamse investeringen in vaste activa

Logistiek en groothandel zijn in 2016 goed voor ruim 10% van de bruto investeringen in vaste activa,

zowel in Limburg als in Vlaanderen (figuur 76). Daarmee is het aandeel van de sector in Limburg licht

gestegen t.o.v. 2009, nl. van 9,1% naar 10,7%. In Vlaanderen is het sectoraandeel vrij sterk gedaald t.o.v.

2009, van 13,4% naar 10,9%.

In de Vlaamse investeringen in vaste activa vertegenwoordigt Limburg een eerder bescheiden globaal

aandeel van 9,1%. In de logistiek is dat aandeel lager (8,1%) en in de groothandel iets groter (10,3%).

Voor logistiek en groothandel samen behaalt Limburg een aandeel van 8,9% in de Vlaamse

investeringen, wat nagenoeg overeenkomt met het gemiddelde voor alle sectoren (figuur 77). Met een

aandeel van maar liefst 41,5%, is Antwerpen binnen Vlaanderen de provincie met veruit de grootste

bijdrage aan de investeringen in vaste activa in de logistieke sector. Ook in de groothandel is dat het

geval, al scoort in deze sector Vlaams-Brabant andermaal uitzonderlijk hoog met een aandeel van 25,2%,

7 procentpunten boven hun reguliere aandeel. West-Vlaanderen scoort in logistiek en groothandel

minder goed dan hun gemiddelde over alle sectoren heen. Inzake groothandel geldt dit ook voor Oost-

Vlaanderen.


27

1,4

27

6,4

39

1,1

40

5,1

36

5,6

33

1,7

35

3,6

34

3,4

22

3,5

22

7,4

25

8,9

25

6,1

24

3,4

24

1,5

30

6,1

26

5,3

9,1%

10,7%

13,4%

10,9%

8,0%

8,5%

9,0%

9,5%

10,0%

10,5%

11,0%

11,5%

12,0%

12,5%

13,0%

13,5%

14,0%

0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

250,0

300,0

350,0

400,0

450,0

500,0

550,0

600,0

650,0

700,0

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Figuur 76: Evolutie bruto investeringen in vaste activa in de logistiek en groothandel in Limburg 2009-2016 (in miljoen euro)

Vervoer en opslag (linkeras) Groothandel (linkeras)

%-aandeel log + grth in tot. Inv. Limburg %-aandeel log + grth in tot. Inv. Vlaanderen



4.3.2 Buitenlandse directe investeringen

Buitenlandse directe investeringen kunnen op twee manieren gebeuren, nl. door het opstarten van een bedrijf

in het buitenland (‘greenfield investment’) of door het overnemen van of investeren in een bestaand bedrijf in

het buitenland (fusie, overname, participatie). De investeringen kunnen drie vormen aannemen:

aandelenkapitaal of maatschappelijk kapitaal, herinvestering van door de onderneming gerealiseerde winsten

of het ter beschikking stellen van leningen op korte of op lange termijn tussen ondernemingen die in een directe

investeringsrelatie staan. Concreet moet de buitenlandse investeerder minstens 10 procent van het kapitaal of

van het stemrecht van de onderneming hebben.

In dit hoofdstuk gaat het om directe buitenlandse investeringen in Limburg. Enerzijds worden de investeringen

weergegeven per sector, anderzijds per activiteit. Het betreft enkel de investeringen die gekend zijn bij Flanders

Investment & Trade (FIT).

Logistieke activiteit is uitermate belangrijk in de buitenlandse investeringen in Limburg

In 2018 telde Limburg 21 projecten van directe buitenlandse investeringen (tabel 23). 5 daarvan

situeerden zich in de logistieke sector, het hoogste aantal van de afgelopen tien jaar. De 5 projecten

samen zijn goed voor 520 aangekondigde jobs. Dat is meer dan de helft (57,5%) van alle aangekondigde

jobs in de 21 buitenlandse investeringsprojecten in Limburg in 2018. Het aangekondigde

investeringsbedrag van de projecten uit de logistieke sector was 1,5 miljoen euro. Vlaanderen kende

in 2018 in totaal 234 projecten van directe buitenlandse investeringen, waarvan er 40 in de logistieke

sector. Die 40 investeringen in de logistieke sector zijn goed voor 1.301 aangekondigde jobs en een

investeringsbedrag van 539,8 miljoen euro.

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

20,0%

25,0%

30,0%

35,0%

40,0%

45,0%

Limburg Antwerpen Vlaams-Brabant Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen

8,1

%

41

,5%

14

,2%

21

,2%

15

,0%

10

,3%

27

,6%

25

,2%

19

,7%

17

,2%

9,1

%

32

,6%

18

,2% 20

,8%

19

,4%

Figuur 77: Verdeling bruto investeringen in vaste activa naar provincie (Vlaanderen) in 2016

Logistiek Groothandel Totaal alle sectoren


Wanneer de projecten gescreend worden op hun activiteit (en dus niet per sector) is het aandeel van

de logistieke activiteit nog iets groter dan dat van de logistieke sector. In totaal draaiden 6 buitenlandse

directe investeringsprojecten in Limburg in 2018 om logistieke activiteiten met 595 aangekondigde jobs

en een aangekondigd investeringsbedrag van 31,5 miljoen euro. In tegenstelling tot de logistieke sector

gaat het bij de logistieke activiteit over een afname van het aantal aangekondigde jobs en het

investeringsbedrag t.o.v. 2017. In Vlaanderen waren er in 2018 in de logistieke activiteit 52 projecten

van directe buitenlandse investeringen met een totaal investeringsbedrag van 1.108,2 miljoen euro en

1.670 aangekondigde jobs.

Tabel 23: Buitenlandse directe investeringen in Limburg

Bron: FIT (bewerking POM Limburg)

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Logistieke sector 3 1 2 3 1 1 1 5

Logistieke activiteit 6 5 4 3 5 6 2 6 5 5 6

Totaal 18 14 20 24 14 21 19 26 30 31 21

Logistieke sector 75 100 15 100 25 520

Logistieke activiteit 120 220 300 194 615 20 328 405 725 595

Totaal 260 378 367 595 554 1.024 276 457 640 1.535 904

Logistieke sector 102,5 20 5 4 1,5

Logistieke activiteit 112,5 19,8 0,4 42,9 62 10 110 11,5 450 31,5

Totaal 10.259,5 36,5 826,6 1.389,7 342,9 105,8 127,8 212,8 394,8 641,0 371,5

Aangekondigde investeringsbedragen in miljoen euro

Aantal aangekondigde jobs

Aantal projecten


Bijlage 1: Samenvattende tabel en grafieken

Logistiek en groothandel in Limburg

Bron: RSZ, RSVZ, Statbel, NBB

Aantal

Evolutie

sinds 2008 Aantal

Evolutie

sinds 2008 Aantal

Evolutie

sinds 2008 Aantal

Evolutie

sinds 2008 Aantal

Evolutie

sinds 2009 Aantal

Evolutie

sinds 2010 Aantal

Evolutie

sinds 2008 Aantal

Evolutie

sinds 2008

Goederenvervoer over de weg en

verhuisbedrijven698 -9,8% 341 -11,4% 5.526 -18,5% 635 -16,4% - - 1.642,5 +37,9% 35 -47,0% 28 -45,1%

Opslag 56 +7,7% 39 +25,8% 3.213 +106,9% - - - - 101,2 -18,2% 1 0,0% 0 -100,0%

Vervoerondersteunende activiteiten 166 +23,9% 87 0,0% 1.584 +75,8% 33 -43,1% - - 228,9 +79,9% 14 -6,7% 10 +150,0%

Postdiensten en koeriers 245 +3,4% 120 -22,6% 1.938 -21,3% 1 -66,7% - - 8,1 -79,1% 36 +89,5% 23 -28,1%

Totaal Logistiek 1.199 -5,7% 593 -10,7% 12.314 +0,5% 745 -19,5% 1.188,2 +13,7% 1.988,0 +34,3% 87 -16,7% 62 -31,1%

Groothandel in voedingsmiddelen,

dranken en genotsmiddelen502 -5,5% 205 -9,7% 2.434 +5,3% 533 +101,9% - - 1.821,9 +25,8% 22 -31,2% 22 -38,9%

Groothandel in andere

consumentenartikelen728 -22,1% 320 -16,2% 2.614 -10,0% 335 +0,9% - - 1.204,8 +8,4% 30 -53,8% 43 -17,3%

Groothandel in machines en

werktuigen en toebehoren448 +5,9% 268 -1,5% 2.604 +26,8% 250 +41,2% - - 2.136,5 +188,9% 19 -34,5% 16 0,0%

Totaal Groothandel 2.663 -9,1% 1.241 -8,8% 11.596 +5,1% 1.845 +26,2% 1.743,4 +33,3% 8.717,4 +38,7% 110 -39,6% 140 -7,3%

Totaal Logistiek & Groothandel 3.862 -8,1% 1.834 -9,4% 23.910 +2,7% 2.590 +8,5% 2.931,6 +24,6% 10.588,6 +37,8% 197 -30,6% 202 -16,2%

Totaal alle sectoren 74.903 +29,4% 21.828 +6,0% 287.427 +5,9% 54.123 +10,2% 24.822,3 +27,9% 47.149,9 +24,2% 7.359 +35,8% 4.774 +28,4%


Schrappingen

(2018)

btw-plichtige

ondernemingen

(2018)

Bedrijven met

personeel

(31.12.2017)

Jobs in loondienst

(31.12.2017)

Bruto Toegevoeg-de

Waarde (2017) (in

miljoen €)

Omzet

(2016)

(in miljoen €)

Starters

(2018)

Zelfstandigen

(31.12.2018)

91,990,6

102,7

108,5

124,6

143,8

69,4

83,8

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0

110,0

120,0

130,0

140,0

150,0

160,0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Evolutie indicatoren Logistiek & Groothandel in Limburg (index: 2008 = 100)

btw-plichtigeondernemingen

Bedrijven metpersoneel

Jobs in loondienst

Zelfstandigen

Bruto ToegevoegdeWaarde

Omzet

Starters

Schrappingen


Opmerking: totale omzet is excl. landbouw en openbare sector, vandaar dat het sectoraandeel van logistiek en groothandel hier

kunstmatig hoger ligt.


0,0%

2,5%

5,0%

7,5%

10,0%

12,5%

15,0%

17,5%

20,0%

22,5%

25,0%

27,5%

30,0%

32,5%

5,4%

8,4% 8,3%

4,6%

11,8%

22,2%

3,5%

5,3%

6,5%

11,0%10,3%

5,0%

13,4%

30,7%

4,0%

5,7%

Aandelen logistiek & groothandel in totale economie in 2016/2017

Limburg

Vlaanderen


Bijlage 2: Logistiek in de Limburgse gemeenten

Bron: RSZ, RSVZ, Statbel (bewerking: POM Limburg)

btw-plichtige

ondernemingen

(2017)

bedrijven met

personeel

(2017)

jobs in

loondienst

(2017)

zelfstandigen

(2017)

starters

(2017)

stopzettingen

(2017)

Alken 21 11 94 15 2 1

As 4 2 4 8 0 1

Beringen 57 31 393 43 11 4

Bilzen 35 19 138 24 6 4

Bocholt 23 13 96 11 2 1

Borgloon 26 13 105 8 1 2

Bree 21 4 34 20 0 3

Diepenbeek 20 11 150 15 0 3

Dilsen-Stokkem 25 12 173 15 2 0

Genk 94 73 2.852 42 6 2

Gingelom 16 5 64 4 2 1

Halen 12 7 48 7 1 0

Ham 13 11 1.073 8 2 1

Hamont-Achel 18 9 82 16 0 1

Hasselt 90 32 757 62 8 5

Hechtel-Eksel 17 9 202 9 0 0

Heers 11 3 18 13 0 0

Herk-de-Stad 16 9 30 18 1 0

Herstappe 0 0 0 0 0 0

Heusden-Zolder 46 21 138 30 9 2

Hoeselt 22 7 68 16 1 0

Houthalen-Helchteren 47 25 499 14 7 2

Kinrooi 18 5 46 11 1 1

Kortessem 12 4 59 10 0 3

Lanaken 32 17 231 22 1 3

Leopoldsburg 16 5 27 10 1 2

Lommel 34 22 411 17 2 1

Lummen 16 16 396 27 0 3

Maaseik 26 12 30 14 1 2

Maasmechelen 44 16 148 31 2 2

Nieuwerkerken 5 3 13 4 0 1

Oudsbergen 34 21 772 12 4 2

Peer 17 6 103 14 4 0

Pelt 46 22 457 27 4 4

Riemst 24 9 147 13 3 3

Sint-Truiden 67 36 619 38 6 5

Tessenderlo 32 24 741 18 1 4

Tongeren 51 22 886 29 4 1

Voeren 14 6 65 5 0 1

Wellen 19 10 72 16 1 1

Zonhoven 25 7 71 14 2 4

Zutendaal 6 3 2 8 1 0

Limburg 1.172 593 12.314 738 99 76


Bijlage 3: Groothandel in de Limburgse gemeenten

Bron: RSZ, RSVZ, Statbel (bewerking: POM Limburg)

btw-plichtige

ondernemingen

(2017)

bedrijven met

personeel

(2017)

jobs in

loondienst

(2017)

zelfstandigen

(2017)

starters

(2017)

stopzettingen

(2017)

Alken 46 13 86 26 1 1

As 14 4 12 16 0 0

Beringen 149 66 755 92 9 7

Bilzen 85 34 251 62 0 6

Bocholt 26 8 22 25 2 5

Borgloon 37 12 202 20 3 1

Bree 51 29 176 35 1 4

Diepenbeek 52 22 135 25 1 1

Dilsen-Stokkem 50 20 123 40 3 1

Genk 194 116 1.378 146 13 5

Gingelom 16 3 15 17 0 0

Halen 33 13 103 16 0 3

Ham 32 20 157 19 4 0

Hamont-Achel 61 18 125 35 5 7

Hasselt 315 173 1.425 165 17 15

Hechtel-Eksel 29 5 25 27 6 3

Heers 19 7 13 13 0 2

Herk-de-Stad 56 27 222 28 4 2

Herstappe 0 0 0 0 0 0

Heusden-Zolder 102 41 474 76 10 5

Hoeselt 32 16 313 12 1 2

Houthalen-Helchteren 91 47 468 58 7 6

Kinrooi 47 8 43 22 4 2

Kortessem 19 3 29 12 0 1

Lanaken 81 26 225 55 5 10

Leopoldsburg 24 12 94 22 0 0

Lommel 101 51 393 66 6 9

Lummen 75 39 353 33 2 1

Maaseik 82 25 195 51 1 6

Maasmechelen 93 58 445 72 8 6

Nieuwerkerken 33 8 77 13 2 2

Oudsbergen 77 36 307 39 4 4

Peer 37 16 95 39 1 3

Pelt 94 45 309 50 6 7

Riemst 36 15 84 32 0 4

Sint-Truiden 133 75 658 96 13 5

Tessenderlo 71 38 529 37 1 2

Tongeren 85 44 947 63 3 2

Voeren 10 2 3 6 0 2

Wellen 18 6 14 17 0 0

Zonhoven 68 27 222 49 2 4

Zutendaal 30 13 94 11 2 1

Limburg 2.704 1.241 11.596 1.738 147 147


www.pomlimburg.be

Logistiek en Groothandel in Limburg...De cijfers tonen echter ook aan dat een sterke ondersteuning...

Documents

Transcript of Logistiek en Groothandel in Limburg...De cijfers tonen echter ook aan dat een sterke ondersteuning...