ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

LOGISTICSSUPPLY CHAIN MANAGEMENT

ΚΑΒΑΛΑ

ΙΟΥΝΙΟΣ 2006

Δρ. Κωνσταντίνος Δέδες

Περιεχόμενα

1.1 Ορισμοί................................................................................................................31.2 Στοιχεία και λειτουργίες των Logistics................................................................3

1.2.1 Μεταφορά & Διανομή...................................................................................41.2.2 Σύστημα Διαχείρισης Αποθεμάτων..............................................................51.2.3 Σύστημα Επεξεργασίας Παραγγελιών..........................................................51.2.4 Αποθήκευση..................................................................................................61.2.5 Διακίνηση Υλικών........................................................................................61.2.6 Προμήθεια.....................................................................................................61.2.7. Προγραμματισμός Παραγωγής Προϊόντος..................................................61.2.8 Πληροφορική Υποστήριξη............................................................................7

1.3 Marketing & Φυσική Διανομή των προϊόντων....................................................72. Το Σύστημα Φυσικής Διανομής.................................................................................9

2.1 Γενικά...................................................................................................................93. Η Αλληλεξάρτηση των συνιστωσών του κόστους...................................................11

3.1 Κόστος φυσικής διανομής και προσδιορισμός του αριθμού των αποθηκών.....113.2 Αλληλεξάρτηση των συνιστωσών του κόστους φυσικής διανομής και η επιλογή του μέσου.................................................................................................................12

4. Χαρακτηριστικά των προϊόντων..............................................................................144.1 Κατηγοριοποίηση προϊόντων.............................................................................14

4.1.1 Κύκλος Ζωής Προϊόντος.............................................................................144.1.2 Όγκος Πωλήσεων προϊόντων......................................................................15

5. Το σύστημα των Μεταφορών..................................................................................165.1 Συγκοινωνιακή Υποδομή...................................................................................175.2 Οι μετακινούμενες οντότητες (f1ow entities)....................................................17

5.3 Το σύστημα ελέγχου......................................................................................176. Μαθηματική προτυποποίηση συστημάτων διανομής και μεταφορών.....................19

6.1 Προβλήματα χωροθέτησης Εγκαταστάσεων.....................................................196.3 Προβλήματα Σχεδιασμού Δρομολογίων............................................................206.4 Προβλήματα ταυτόχρονης χωροθέτησης και επιλογής διαδρομής....................206.5 Η Έννοια Του Δικτύου.......................................................................................216.6 Δίκτυο Διανομής................................................................................................22

6.6.1 Τα κανάλια Διανομών.................................................................................237. Η συσκευασία το Α & Ω της διανομής....................................................................248. Ποιότητα Υπηρεσιών στον τομέα των Διανομών....................................................26

8.2 Αξιολόγηση του Δικτύου Διανομής...................................................................288.3 Δείκτες Αποτελεσματικότητας...........................................................................30

8.4 Δείκτης Ορθότητας............................................................................................31

1. Το σύστημα διανομών και μεταφοράς και η επιχείρηση

1.1 Ορισμοί

Το σύστημα διανομής και μεταφοράς προϊόντων αποτελεί μια από τις

βασικότερες λειτουργίες του συστήματος εφοδιαστικής διαχείρισης μιας επιχείρησης.

Εφοδιαστική Διαχείριση (Logistics) είναι η διαδικασία που περιλαμβάνει τον

σχεδιασμό, την εφαρμογή και τον έλεγχο της αποτελεσματικής και αποδοτικής

μεταφοράς και αποθήκευσης πρώτων υλών, ενδιάμεσων και τελικών προϊόντων,

καθώς και την διαχείριση πληροφοριών που με την διακίνηση προϊόντων από τους

τόπους παραγωγής σε τόπους κατανάλωσης. Επίσης ως Εφοδιαστική Διαχείριση

ορίζεται σαν η αποτελεσματική και αποδοτική διαχείριση των αποθεμάτων

(ανεξάρτητα αν τα αποθέματα βρίσκονται σε κίνηση ή αν είναι αποθηκευμένα), με

στόχο την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πελατών και της επιχείρησης.

Σημαντικό κατά αυτόν τον ορισμό είναι η αναγνώριση του γεγονότος ότι τα

μεταφερόμενα προϊόντα είναι στην ουσία αποθέματα που βρίσκονται σε «κίνηση».

Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη συστημάτων

Logistics αφορούν αποφάσεις που σχετίζονται με το ύψος των αποθεμάτων, την

οργάνωση και λειτουργία των αποθηκών, την διακίνηση των υλικών μιας επιχείρησης

καθώς και την ανάλυση της σχέσης κόστους και επιπέδου εξυπηρέτησης.

1.2 Στοιχεία και λειτουργίες των Logistics

Η αναγκαιότητα ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου συστήματος Logistics

πηγάζει από το γεγονός ότι υπάρχει χωρικός και χρονικός διαχωρισμός μεταξύ:

1. Θέσεων παραγωγής πρώτων υλών και παραγωγής προϊόντων

2. Θέσεων παραγωγής και κατανάλωσης των προϊόντων1

Οι κύριες δραστηριότητες που εμπλέκονται στην λειτουργία ενός ολοκληρωμένου

συστήματος Logistics είναι:

Η μεταφορά και η διανομή των προϊόντων

Η διαχείριση των αποθεμάτων

Η επεξεργασία των παραγγελιών

1 Ως προϊόντα νοούνται και οι υπηρεσίες

Εκτός από τις κύριες λειτουργίες των Logistics υπάρχουν και οι παρακάτω

συμπληρωματικές λειτουργίες:

Αποθήκευση (Warehousing)

Διακίνηση Υλικών (Material Handling)

Προστατευτική Συσκευασία (Protective Packaging)

Προμήθεια (Purchase)

Προγραμματισμός προϊόντος (Product Scheduling)

Πληροφορική Υποστήριξη (Information Support)

Το σχήμα στη συνέχεια παρουσιάζει την σχέση μεταξύ των τριών κύριων

υποσυστημάτων των Logistics

Σχήμα 1 Η σχέση μεταξύ των τριών υποσυστημάτων των Logistics

1.2.1 Μεταφορά & Διανομή

Τo σύστημα μεταφοράς και διανομής προϊόντων αποτελεί το σημαντικότερο

στοιχείο των Logistics. Έχει υπολογιστεί ότι κατά μέσο όρο το σύστημα μεταφοράς

και διανομής απορροφά τα 2/3 του συνολικού κόστους των logistics. Τα logistics

περιλαμβάνουν την μεταφορά πρώτων υλών και τελικών προϊόντων από τις θέσεις

παραγωγής τους στους τόπους κατανάλωσης. Για την μεταφορά προϊόντων

χρησιμοποιούνται ένα ή περισσότερα μέσα μεταφοράς (intermodal ή multimodal

transport). Έτσι θα πρέπει να επιλεχθεί το κατάλληλο μεταφορικό μέσο η επιλογή της

διαδρομής η μεταφορική ικανότητα των οχημάτων κ.α.

ΠΕΛΑΤΗΣ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΩΝ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ

1.2.2 Σύστημα Διαχείρισης Αποθεμάτων

Η άλλη κύρια λειτουργία των logistics είναι η διαχείριση αποθεμάτων. Το

σύστημα αποθεμάτων λειτουργεί σαν ασφαλιστική δικλείδα μεταξύ του συστήματος

παραγωγής και του συστήματος διάθεσης των προϊόντων. Στην ουσία το σύστημα

των αποθεμάτων δρα σαν ζώνη ασφαλείας μεταξύ του συστήματος προσφοράς και

ζήτησης των προϊόντων. Στόχος του συστήματος των αποθεμάτων είναι η

εξασφάλιση της διαθεσιμότητας των προϊόντων. Έχει υπολογισθεί ότι το σύστημα

διαχείρισης των αποθεμάτων απορροφά το 1/3 του κόστους των logistics. Ενώ το

σύστημα μεταφοράς και διανομής των προϊόντων εξασφαλίζει την διαθεσιμότητά

τους στον χώρο, το σύστημα των αποθεμάτων εξασφαλίζει την χρονική

διαθεσιμότητα των προϊόντων.

1.2.3 Σύστημα Επεξεργασίας Παραγγελιών

Το κόστος των παραγγελιών είναι σχετικά μικρό σε σχέση με το κόστος των

άλλων δυο κύριων συνιστωσών των logistics (Μεταφορά & Διανομή, Αποθήκευση).

Παρ’ όλα αυτά η λειτουργία αυτής της συνιστώσας είναι πρωταρχικής σημασίας για

την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των logistics. Αυτό που πρέπει να

επιτευχθεί σε ένα σύστημα επεξεργασίας παραγγελιών είναι η ελαχιστοποίηση του

χρόνου που απαιτείται για την ενεργοποίηση της έναρξης της διαδικασίας μεταφοράς

και διανομής των προϊόντων στους πελάτες. Το σχήμα που ακολουθεί μας

παρουσιάζει τις συνθήκες αυτές.

Σχήμα 2 Σύστημα επεξεργασίας Παραγγελιών

Ο συνολικός χρόνος που απαιτείται για την εκτέλεση μιας παραγγελίας είναι ίσος με

το άθροισμα των T1+T2+T3, Όπου

Τ1 χρόνος επεξεργασίας παραγγελίας

Τ2 χρόνος εκτέλεσης παραγγελίας

Τ3 χρόνος μεταφοράς και διανομής

1.2.4 Αποθήκευση

Η αποθήκευση είναι από τις δευτερεύουσες λειτουργίες που σχετίζονται με

την διαχείριση του χώρου που απαιτείται για την τήρηση των αποθεμάτων. Ο

σχεδιασμός της αποθήκευσης περιλαμβάνει αποφάσεις σχετικές με την επιλογή

θέσης, τον προσδιορισμό του απαιτούμενου χώρου, την χωρική διάταξη των

αποθεμάτων μέσα στην αποθήκη την διαρρύθμιση της αποθήκης, τον σχεδιασμό των

χώρων φορτοεκφόρτωσης εμπορευμάτων κ.α.

1.2.5 Διακίνηση Υλικών

Είναι η διαδικασία που σχετίζεται με την εσωτερική μετακίνηση των

εμπορευμάτων στον χώρο αποθήκευσής τους (π.χ. μετακίνηση των εμπορευμάτων σε

μια αποθήκη από τον χώρο παραλαβής στον χώρο αποθήκευσης κ.α.). Προβλήματα

που αφορούν τη διακίνηση υλικών σχετίζονται με την επιλογή του κατάλληλου

εξοπλισμού διακίνησης, τις διαδικασίες παραλαβής των παραγγελιών κ.α.

1.2.6 Προμήθεια

Είναι η διαδικασία μέσω της οποίας αποκτώνται τα εμπορεύματα. Τα

προβλήματα που αφορούν την προμήθεια αγαθών σχετίζονται με την επιλογή

προμηθευτών, τον προσδιορισμό των ποσοτήτων που θα αποκτηθούν την χρονική

στιγμή της παραγγελίας κ.α.

1.2.7. Προγραμματισμός Παραγωγής Προϊόντος

Σε αντίθεση με την προμήθεια υλικού που σχετίζεται με την απόκτηση των

υλικών που απαιτούνται από μια παραγωγική διαδικασία, ο προγραμματισμός

παραγωγής προϊόντος σχετίζεται με τον προσδιορισμό των ποσοτήτων που θα πρέπει

να παραχθούν σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ο προγραμματισμός της

παραγωγής προϊόντος στηρίζεται και εξαρτάται άμεσα από τις απαιτήσεις των

πελατών (χωρική και χρονική θέση των παραγγελιών) και προκύπτει με βάση τόσο

τις τρέχουσες απαιτήσεις όσο και δεδομένα προβλέψεων ζήτησης.

1.2.8 Πληροφορική Υποστήριξη

Ο αποτελεσματικός σχεδιασμός και η λειτουργία των Logistics απαιτούν

ανάπτυξη, τήρηση, ενημέρωση και χρήση βάσεων δεδομένων που παρέχουν

πληροφόρηση σχετικά με το κόστος και την αποδοτικότητα των Logistics, δεδομένα

με την γεωγραφική θέση των πελατών, την ζήτηση προϊόντων από τους πελάτες, το

ύψος των αποθεμάτων, την συχνότητα αποστολής εμπορευμάτων κ.α. Οι σχέσεις των

δραστηριοτήτων που εμπλέκονται στα Logistics παρουσιάζονται στο σχήμα που

ακολουθεί.

Σχήμα 3 Δραστηριότητες των Logistics

1.3 Marketing & Φυσική Διανομή των προϊόντων

Το Marketing των προϊόντων μιας εταιρείας βασίζεται στην αποτελεσματική

λειτουργία του συστήματος εμπορικής προώθησης των προϊόντων και του

συστήματος φυσικής διανομής των προϊόντων. Στόχος του συστήματος φυσικής

προώθησης των προϊόντων είναι η εξασφάλιση του μεγαλύτερου δυνατού μεριδίου

της αγοράς. Ο στόχος του συστήματος φυσικής διανομής των προϊόντων είναι η

εξυπηρέτηση της ζήτησης. Πιο συγκεκριμένα είναι η εξασφάλιση της ύπαρξης του

σωστού προϊόντος στο σωστό μέρος την σωστή χρονική στιγμή (Just In Time J.I.T).

To σχήμα στη συνέχεια παρουσιάζει τον συσχετισμό των δυο κύριων

λειτουργιών του marketing μέσα από το επίπεδο εξυπηρέτησης που παρέχουν στους

καταναλωτές.

Σχήμα 4 Λειτουργίες Μάρκετινγκ και Logistics

Είναι προφανές ότι η καλή λειτουργία του συστήματος διανομής συνεισφέρει

σημαντικά στην ικανοποίηση των πελατών και κατά συνέπεια αυξάνει τη ζήτηση του

συγκεκριμένου προϊόντος. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η ορθολογική διαχείριση

του συστήματος διανομής των προϊόντων έχει την δυνατότητα να αποφέρει οφέλη

που προέρχονται από:

Την αύξηση του μεριδίου αγοράς λόγω της αποτελεσματικότερης

εξυπηρέτησης των πελατών

Την μείωση του κόστους λειτουργίας του συστήματος φυσικής διανομής

των προϊόντων.

2. Το Σύστημα Φυσικής Διανομής

2.1 Γενικά

Το Σύστημα φυσικής διανομής περιλαμβάνει δραστηριότητες που σχετίζονται

με την μεταφορά και αποθήκευση τελικών ή/και ενδιάμεσων προϊόντων. Το σχήμα

παρουσιάζει χαρακτηριστικά τις λειτουργίες αυτές.

Σχήμα 5 Φυσική Διανομή

Όπως φαίνεται από το σχήμα υπάρχουν δυο τύποι αγορών οι oποίες θα πρέπει

να εξυπηρετηθούν από το σύστημα φυσικής διανομής μιας επιχείρησης. Η πρώτη

αγορά αφορά τους τελικούς χρήστες. Η δεύτερη αφορά άλλες επιχειρήσεις οι οποίες

δρουν σαν μεταπωλητές των προϊόντων στους τελικούς χρήστες ή σαν ενδιάμεσοι

χρήστες

Ο παραπάνω διαχωρισμός των δυο τύπων αγορών είναι ουσιαστικός από την

πλευρά της οργάνωσης του συστήματος φυσικής διανομής των προϊόντων. Ο

καθοριστικός παράγοντας στο σημείο αυτό είναι το γεγονός ότι οι δυο αγορές

παρουσιάζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά ζήτησης εμπορευμάτων σχετικά με:

Την ποσότητα των αποστελλόμενων εμπορευμάτων

Την συχνότητα αποστολής

Το πλήθος των σημείων αποστολής

Συχνά το σύστημα φυσικής διανομής μιας επιχείρησης εξυπηρετεί ένα μίγμα

πελατών των προαναφερόμενων τύπων (τελικούς, μεταπωλητές κ.α.). Η φυσική

διανομή των προϊόντων μιας επιχείρησης μπορεί να υλοποιηθεί εφαρμόζοντας μια

από τις παρακάτω επιλογές

Άμεση αποστολή στους ενδιάμεσους ή / και τελικούς χρήστες από τα

αποθέματα του εργοστασίου παραγωγής

Άμεση αποστολή από ενδιάμεσους πωλητές

Αποστολή εμπορευμάτων από το σύστημα αποθηκών

Στην περίπτωση που οι πελάτες δεν αγοράζουν μεγάλες ποσότητες για να

μπορεί να καλυφθεί πλήρως η χωρητικότητα ενός οχήματος τότε η αποστολή των

εμπορευμάτων γίνεται μέσω ενός συστήματος αποθηκών. Η βασική αρχή αυτής της

προσέγγισης είναι η μείωση του κόστους διανομής και η βελτίωση του επιπέδου

εξυπηρέτησης των πελατών. Πιο συγκεκριμένα, όταν οι πελάτες παραγγέλνουν

μικρές ποσότητες και βρίσκονται σε σημαντική απόσταση από τον τόπο παραγωγής

προτείνεται η ίδρυση αποθηκών διανομής σε στρατηγικές θέσεις του δικτύου

διανομής (κύρια κοντά στους τόπους κατανάλωσης) έτσι ώστε τα προϊόντα να

μπορούν να μεταφέρονται με πλήρη οχήματα σε μεγάλες αποστάσεις από τον τόπο

παραγωγής στις αποθήκες ( με μικρότερο μοναδιαίο κόστος) και στη συνέχεια στις

αποθήκες στους τελικούς παραλήπτες. Στην περίπτωση αυτή το κόστος ίδρυσης και

λειτουργίας των αποθηκών θα πρέπει να αντισταθμίζεται από την μείωση του

συνολικού κόστους μεταφοράς.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι το σύστημα μεταφοράς και διανομής των προϊόντων

δεν πρέπει να λαμβάνει μόνο υπόψιν του την διαδικασία αποστολής από τον χώρο

παραγωγής ή από τον χώρο αποθήκευσης στους πελάτες, αλλά θα πρέπει να μεριμνά

και για την πιθανή επιστροφή προϊόντων από τους πελάτες στις αποθήκες και το

εργοστάσιο.

3. Η Αλληλεξάρτηση των συνιστωσών του κόστους

3.1 Κόστος φυσικής διανομής και προσδιορισμός του αριθμού των αποθηκών

Στρατηγικές αποφάσεις που αφορούν τον προσδιορισμό του βέλτιστου αριθμού

αποθηκών (Ν*) ενός συστήματος φυσικής διανομής προϊόντων είναι το αποτέλεσμα

της αλλελεπίδρασης των τριών συνιστωσών του κόστους λειτουργίας του συστήματος

φυσικής διανομής

Κόστος Επεξεργασίας

Κόστος Μεταφοράς

Κόστος Επεξεργασίας

Σχήμα 6 Κόστος φυσικής διανομής και καθορισμός του βέλτιστου αριθμού των αποθηκών

Όπως φαίνεται στο Σχήμα το κόστος των αποθεμάτων και το κόστος επεξεργασίας

των παραγγελιών αυξάνονται (με διαφορετικό ρυθμό το καθένα) όταν αυξάνεται ο

αριθμός των αποθηκών. Αντίθετα το κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων μειώνεται

όταν ο αριθμός των αποθηκών διανομής αυξάνεται

Η μείωση του κόστους μεταφοράς οφείλεται:

Στην μείωση το μοναδιαίου κόστους μεταφοράς από τους τόπους παραγωγής προς τις

αποθήκες λόγω της μεταφοράς μεγάλων ποσοτήτων με πλήρη οχήματα

Στη μείωση του κόστους μεταφοράς από τα κέντρα διανομής στα κέντρα

κατανάλωσης λόγω της διάνυσης μικρότερων αποστάσεων

Η αύξηση του κόστους αποθεμάτων λόγω μεγαλύτερου αριθμού αποθηκών οφείλεται

στο γεγονός ότι:

1. δεσμεύεται μεγαλύτερο κεφάλαιο σε αποθέματα

2. μεγαλύτερες αποθηκευμένες ποσότητες συνοδεύονται από αυξημένες φθορές

ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ευπαθών προϊόντων

Τέλος, το κόστος επεξεργασίας των παραγγελιών αυξάνεται όταν οι αποθήκες

χρησιμοποιούνται σαν κέντρα επεξεργασίας παραγγελιών διότι για κάθε αποθήκη

υπάρχει ένα κόστος λειτουργίας του κέντρου επεξεργασίας παραγγελιών (προσωπικό

και υλικοτεχνική υποδομή).

Η επιλογή του βέλτιστου αριθμού αποθηκών προκύπτει από την αντιστάθμιση του

κόστους μεταφοράς και του κόστους των αποθεμάτων και επεξεργασίας

παραγγελιών. Έτσι ο βέλτιστος αριθμός αποθηκών είναι ο αριθμός (Ν*) που

αντιστοιχεί στη ελάχιστη τιμή του του συνολικού κόστους του συστήματος φυσικής

διανομής.

3.2 Αλληλεξάρτηση των συνιστωσών του κόστους φυσικής διανομής και η

επιλογή του μέσου

Η επιλογή του οικονομικότερου μέσου για την μεταφορά των προϊόντων μιας

εταιρείας βασίζεται στην κατανόηση της σχέσης των παρακάτω συνιστωσών του

κόστους

ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑ ΤΩΝ

ΚΟΣΤΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΩΝ

Για τον ίδιο αριθμό αποθηκών διανομής ισχύουν τα παρακάτω:

Το κόστος διανομής μεταβάλλεται από μεταφορικό μέσο σε μεταφορικό μέσο. (π.χ.

το κόστος μεταφοράς των προϊόντων με σιδηρόδρομο είναι μικρότερο του κόστους

μεταφοράς με φορτηγό αυτοκίνητο, ενώ το κόστος μεταφοράς με αεροπλάνο είναι

σημαντικά μεγαλύτερο από το κόστος μεταφοράς με φορτηγό αυτοκίνητο.

Το κόστος των αποθεμάτων ακολουθεί ακριβώς την αντίθετη φορά δηλαδή το κόστος

των αποθεμάτων είναι μεγαλύτερο όταν τα προϊόντα μεταφέρονται σιδηροδρομικά

και μειώνεται όταν η μεταφορά γίνεται με φορτηγό αυτοκίνητο ή αεροπλάνο

Σχήμα 7 Κόστος φυσικής διανομής και επιλογή μεταφορικού μέσου

Η μείωση του κόστους των αποθεμάτων από μέσο σε μέσο οφείλεται στο

γεγονός ότι ταχύτερα μεταφορικά μέσα μειώνουν αισθητά τον χρόνο αποστολής των

αγαθών και επομένως μειώνουν σημαντικά το απαιτούμενο επίπεδο ασφαλείας

αποθεμάτων και κατά συνέπεια το κόστος αποθεμάτων.

Στο Σχήμα παρουσιάζεται η σχέση μεταξύ των τριών συνιστωσών του

κόστους Ε.Δ. και των εναλλακτικών μέσων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ένα

συγκεκριμένο προϊόν. Το μέσον που επιλέγεται για την μεταφορά των προϊόντων

είναι το μεταφορικό μέσο το οποίο ελαχιστοποιεί το άθροισμα των τριών συνιστωσών

του κόστους Το σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα προηγούμενα είναι η

αναγκαιότητα ύπαρξης ενός μηχανισμού στήριξης των στρατηγικών αποφάσεων, που

αφορούν την Ε.Δ. μιας επιχείρησης Π.χ. επιλογή αριθμού αποθηκών, επιλογή

μεταφορικού μέσου, προσδιορισμός του συνολικού κόστους του συστήματος Ε.Δ. και

όχι των επιμέρους συνιστωσών του κόστους. Για παράδειγμα η επιλογή του

βέλτιστου αριθμού αποθηκών ενός συστήματος Ε.Δ. μιας εταιρείας που βασίζεται

στην ελαχιστοποίηση του μεταφορικού κόστους, μόνο και που αγνοεί το κόστος των

αποθεμάτων και το κόστος επεξεργασίας των παραγγελιών οδηγεί αναπόφευκτα σε

μη-βέλτιστη λύση για την συνολική λειτουργία του συστήματος Ε.Δ.

4. Χαρακτηριστικά των προϊόντων

Μια σημαντική παράμετρος σχεδιασμού Σ.Ε.Δ. είναι τα φυσικά

χαρακτηριστικά των προϊόντων που διακινούνται μέσω του συστήματος Ε.Δ. Σε αυτή

την ενότητα παρουσιάζονται βασικά χαρακτηριστικά προϊόντων καθώς επίσης και το

πως τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά επηρεάζουν την διαδικασία λήψης αποφάσεων

που αφορούν τον σχεδιασμό, την οργάνωση, και την διοίκηση ενός Σ.Ε.Δ

4.1 Κατηγοριοποίηση προϊόντων

Τα προϊόντα μπορούν να καταταγούν στις παρακάτω δύο γενικές κατηγορίες

σύμφωνα με το ποιος είναι ο χρήστης τους

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΑΓΑΘΑ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΓΑΘΑ

Ο παραπάνω διαχωρισμός είναι σημαντικός γιατί προσδιορίζει σε σημαντικό

βαθμό τη στρατηγική Logistics που θα πρέπει να ακολουθήσει μια επιχείρηση για την

παροχή ικανοποιητικών υπηρεσιών στους πελάτες της.

4.1.1 Κύκλος Ζωής Προϊόντος

Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τις απαιτήσεις Ε.Δ. μιας

επιχείρησης είναι το στάδιο του κύκλου ζωής προϊόντος στον οποίο βρίσκονται τα

προϊόντα της επιχείρησης παρουσιάζεται η καμπύλη του κύκλου ζωής προϊόντος. Για

ένα δεδομένο προϊόν οι απαιτήσεις για τον σχεδιασμό του συστήματος φυσικής

διανομής μεταβάλλονται καθώς το προϊόν περνάει από τις διάφορες φάσεις του

κύκλου ζωής.

Σχήμα 8 Κύκλος Ζωής προϊόντων

Όταν ένα προϊόν βρίσκεται στην φάση της εισαγωγής του, ο όγκος των

πωλήσεων είναι σχετικά μικρός Έτσι η στρατηγική φυσικής διανομής του προϊόντος

πρέπει να αναγνωρίσει το γεγονός ότι το προϊόν στην αρχή διατίθεται από ένα

περιορισμένο δίκτυο σημείων πώλησης. Όταν το προϊόν βρίσκεται στο στάδιο της

ωρίμανσης ο ρυθμός ανάπτυξης της ζήτησης σταθεροποιείται. Σε αυτό το στάδιο

ανάπτυξης του προϊόντος τα Logistics της επιχείρησης θα πρέπει να εξασφαλίσουν

την δυνατότητα φυσικής διανομής του προϊόντος σε ένα αρκετά εκτεταμένο δίκτυο

πωλήσεων του προϊόντος. Τέλος όταν το προϊόν εισέρχεται στη φάση της παρακμής

το σύστημα των logistics θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί για να ανταποκριθεί στη

συρρίκνωση του δικτύου πωλήσεων.

Έτσι γίνεται κατανοητό ότι ο σχεδιασμός, η διαχείριση και η λειτουργία των

Logistics μιας επιχείρησης επηρεάζεται καθοριστικά από την θέση που κατέχουν τα

προϊόντα της επιχείρησης στον κύκλο ζωής του προϊόντος.

4.1.2 Όγκος Πωλήσεων προϊόντων

Μια άλλη παράμετρος που επηρεάζει καθοριστικά την ανάπτυξη του Σ.Ε.Δ. μιας

επιχείρησης είναι ο όγκος των πωλήσεων των προϊόντων που διατίθενται από την

επιχείρηση. Πιο συγκεκριμένα το Σ.Ε.Δ. μιας επιχείρησης έχει σαν αποστολή του την

διακίνηση όλων των προϊόντων της επιχείρησης. Επειδή όλα τα προϊόντα μιας

επιχείρησης δεν συμβάλλουν στον ίδιο βαθμό στις πωλήσεις επιβάλλεται η

κατηγοριοποίηση των προϊόντων σύμφωνα με την συνεισφορά τους στις πωλήσεις.

Αυτή η διαδικασία κατηγοριοποίησης είναι γνωστή ως η σχέση "80-20", η οποία

ορίζει ότι το 80% των πωλήσεων προέρχεται από το 20% των προϊόντων. Με βάση

αυτή την διαπίστωση μπορεί κανείς να σχεδιάσει το σύστημα φυσικής διανομής των

προϊόντων μιας επιχείρησης σύμφωνα με την έκταση του δικτύου πωλήσεων κάθε

προϊόντος της επιχείρησης

5. Το σύστημα των Μεταφορών

Κύρια αποστολή του συστήματος μεταφορών είναι η αποτελεσματική

διακίνηση αγαθών και προσώπων με στόχο την υπερπήδηση χρονικών και χωρικών

εμποδίων. Η αναγκαιότητα του συστήματος μεταφορών προκύπτει από το γεγονός ότι

η υλοποίηση κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων απαιτεί την μετακίνηση

αγαθών στο χώρο και στο χρόνο

Σχήμα 9 Χρονικός και χωρικός Διαχωρισμός Δραστηριοτήτων

Όπως φαίνεται στο Σχήμα 4-1 ορισμένα αγαθά βρίσκονται την χρονική στιγμή

(Τ1) στην θέση που ορίζεται στον γεωγραφικό χώρο από τις συντεταγμένες (x1, y1).

Τα αγαθά αυτά θα πρέπει να βρίσκονται την χρονική στιγμή (Τ2) στην θέση Β που

ορίζεται στον γεωγραφικό χώρο από τις συντεταγμένες (x2 ,y2). Η αποστολή του

συστήματος μεταφορών είναι η εξασφάλιση της μετακίνησης των αγαθών στο χώρο

μέσα στα χρονικά περιθώρια που ορίζονται από το χρονικό διάστημα (Τ2 – Τ1).

Οποιοδήποτε σύστημα μεταφορών αποτελείται από τα παρακάτω στοιχεία

Την Συγκοινωνιακή υπoδομή (σταθερές εγκαταστάσεις)

Τις μετακινούμενες οντότητες

Το σύστημα ελέγχου

5.1 Συγκοινωνιακή Υποδομή

Η Συγκοινωνιακή Υποδομή αποτελείται από φυσικές κατασκευές οι οποίες

κατέχουν σταθερή θέση στον χώρο. Οι σταθερές εγκαταστάσεις αποτελούν την

φυσική υποδομή των συγκοινωνιακών δικτύων και απαρτίζονται από συνδέσμους,

Π.χ. οδικά τμήματα, ηη1ματα σιδηροδρομικών γραμμών Ι\:αι κόμβους, Π.χ.

σιδηροδρομικούς σταθμούς, λιμενικές εγκαταστάσεις αεροδρόμια, κλπ

5.2 Οι μετακινούμενες οντότητες (f1ow entities)

Είναι οι κινητές μονάδες που χρησιμοποιούν την υποδομή (σταθερές

εγκαταστάσεις) για την διακίνηση αγαθών και προσώπων. Στην κατηγορία των

μετακινούμενων οντοτήτων υπάγονται τα οχήματα όλων των κατηγοριών, Π.χ.

φορτηγά αυτοκίνητα σιδηροδρομικά βαγόνια, αεροσκάφη, πλοία, κλπ, και μη

αυτοκινούμενες μονάδες όπως εμπορευματοκιβώτια (containers).

5.3 Το σύστημα ελέγχου

Αποτελείται από τα τεχνολογικά μέσα και τις διαδικασίες που επιτρέπουν την

ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος μεταφορών. Το σύστημα

ελέγχου μπορεί να είναι αυτοματοποιημένο η μη αυτοματοποιημένο. Παραδείγματα

συστημάτων ελέγχου αποτελούν το σύστημα φωτεινής σηματοδότησης του οδικού

δικτύου, το σύστημα ελέγχου της κυκλοφορίας των σιδηροδρομικών συρμών, το

σύστημα ελέγχου της εναέριου κυκλοφορίας κλπ

Η πληρέστερη μελέτη του συστήματος μεταφορών επιβάλλει την

κατηγοριοποίηση του συστήματος και την διάκρισή του σε υποσυστήματα που

παρουσιάζουν συναφή χαρακτηριστικά σύμφωνα με ορισμένα κριτήρια. Ενδεικτικά

αναφέρονται ορισμένα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την κατηγοριοποίηση του

συστήματος μεταφορών

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 1: ΧΡΗΣΤΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ

Εμπορευματικές μεταφορές

Επιβατικές μεταφορές

ΚΡΙΤΉΡΙΟ 2: :ΜΈΣΟ :ΜΈΤΑΦΟΡΑΣ

Χερσαίες Μεταφορές (Οδικές, Σιδηροδρομικές)

Θαλάσσιες / Ποτάμιες Μεταφορές

Εναέριες

Συνδυασμένες

Εξειδικευμένα Μέσα (Αγωγοί, Μεταφορικές ταινίες)

Στην συνέχεια παρατίθενται ορισμένα συμπληρωματικά κριτήρια για την

κατηγοριοποίηση του συστήματος εμπορευματικών μεταφορών:

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 3: ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΔΙΚTΥOY

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 4: ΤΗΝ ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΠΟΥ ΕΚΤΕΛΟΥΝ

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΕΡΓΟ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 5: ΤΗΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

6. Μαθηματική προτυποποίηση συστημάτων διανομής και μεταφορών

Ένας μεγάλος αριθμός μαθηματικών μοντέλων έχει προταθεί στην διεθνή

βιβλιογραφία για την ανάλυση και τον σχεδιασμό συστημάτων Ε.Δ. Τα μοντέλα που

έχουν αναπτυχθεί έχουν σαν στόχο τους την επίλυση προβλημάτων που εμπίπτουν σε

κάποια από τις παρακάτω κατηγορίες:

1 ΠPOBΛHΜΑΤΑ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ (Facility Locatioη

Problems) ΑΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΚΕΝΤΡΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ, κλπ

2. ΠPOBΛHΜΑΤΑ ΕΓΠΛΟΓΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΟΧΗΜΑΤΩΝ (Vehicle Routing

Problems).

3. ΠPOBΛHΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ (Vehicle Scheduliηg

Problems)

4. ΠPOBΛHΜΑΤΑ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΟΧΗΜΑ ΤΩΝ (Vehicle Routing and Scheduliηg

Problems).

6.1 Προβλήματα χωροθέτησης Εγκαταστάσεων

Το πρόβλημα χωροθέτησης εγκαταστάσεων (αποθηκευτικών χώρων) σχετίζεται με

στρατηγικές αποφάσεις που αφορούν την χωροταξική ανάπτυξη του Σ.Ε.Δ. μιας

επιχείρησης. Οι αποφάσεις αυτές αφορούν

Τον προσδιορισμό του βέλτιστου αριθμού εγκαταστάσεων που θα πρέπει να

λειτουργήσουν στα πλαίσια της ανάπτυξης του Σ.Ε.Δ. της επιχείρησης.

Τον προσδιορισμό της βέλτιστης θέσης των εγκαταστάσεων και την

αντιστοίχιση εγκαταστάσεων με εργοστάσια παραγωγής και αγορές

Ο κύριος στόχος του προβλήματος της χωροθέτησης αποθηκών είναι η

ελαχιστοποίηση 1 ενός ή περισσοτέρων κριτηρίων "κόστους" που αφορούν την

μεταφορά και αποθήκευση των φορτίων

6.2 Προβλήματα Επιλογής Διαδρομής Οχημάτων

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν προβλήματα που έχουν σαν στόχο τους τον

προσδιορισμό της βέλτιστης διαδρομής μεταξύ θέσεων προέλευσης-προορισμού

οχημάτων Ο προσδιορισμός της βέλτιστης διαδρομής συνδέεται με την μεταφορά

φορτίων μεταξύ δεδομένων θέσεων προέλευσης προορισμού και/ή την μεγιστοποίηση

κριτηρίων που αφορούν το κέρδος ή το επίπεδο εξυπηρέτησης

6.3 Προβλήματα Σχεδιασμού Δρομολογίων

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν προβλήματα που έχουν σαν στόχο τους τον

προσδιορισμό της χρονικής στιγμής διέλευσης των οχημάτων από συγκεκριμένες

θέσεις παραλαβής ή/και διανομής φορτίων. Ο προσδιορισμός της "βέλτιστης"

χρονικής ακολουθίας επίσκεψης συγκεκριμένων θέσεων γίνεται στην βάση της

"ελαχιστοποίησης" ενός ή περισσοτέρων κριτηρίων που εκφράζουν το κόστος

λειτουργίας και/ή την μεγιστοποίηση κριτηρίων που αφορούν το κέρδος ή το επίπεδο

εξυπηρέτησης του συστήματος

6.4 Προβλήματα ταυτόχρονης χωροθέτησης και επιλογής διαδρομής

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν προβλήματα που έχουν σαν στόχο τον ταυτόχρονο

προσδιορισμό των θέσεων προορισμού φορτίων και την επιλογή -ης διαδρομής των

φορτίων από συγκεκριμένες θέσεις προέλευσης στις επιλεγείσες θέσεις προορισμού

Οι παραπάνω τρείς γενικές κατηγορίες προβλημάτων Ε.Δ. διακρίνονται σε

επιμέρους κατηγορίες. Ετσι για παράδειγμα τα προβλήματα επιλογής θέσης μπορούν

να διακριθούν σε περισσότερες κατηγορίες με βάση τα παρακάτω κριτήρια

1. Αριθμός Εγκαταστάσεων

2. Περιορισμοί χωρητικότητας εγκαταστάσεων

3. Πιθανές θέσεις χωροθέτησης

4. Μετρικός χώρος για τον υπολογισμό του χωρικού διαχωρισμού

5. Αριθμός κριτηρίων χωροθέτησης

Με ανάλογο τρόπο μπορούν να κατηγοριοποιηθούν προβλήματα επιλογής διαδρομής

και δρομολόγησης στόλου οχημάτων διανομής με τα παρακάτω κριτήρια:

1. Μέγεθος Στόλου

2. Ομοιογένεια Στόλου

3. Χαρακτήρας Ζήτησης

4. Θέση Ζήτησης

5. Δίκτυο

6. Περιορισμοί στην χωρητικότητα των οχημάτων

7. Κόστος

8. Είδος Λειτουργίας

9. Περιορισμοί Μεγίστου Χρόνου Διανομής

10. Ενδιάμεσοι Σταθμοί

11. Αριθμός Θέσεων Προέλευσης οχημάτων

12. Αριθμός Θέσεων προορισμού οχημάτων

13. Περιορισμοί στην χρονική στιγμή διέλευσης

14. Αντικειμενική Συνάρτηση

15. Περιορισμοί ικανότητας συνδέσμων δικτύου.

6.5 Η Έννοια Του Δικτύου

Μια από τις πλέον βασικές έννοιες για την μαθηματική έκφραση προβλημάτων Ε.Δ.

είναι η έννοια του δικτύου Ο όρος δίκτυο χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει

μια φυσική δομή, Π.χ. οδικό δίκτυο, σιδηροδρομικό δίκτυο, δίκτυο αεροπορικών

γραμμών κλπ. Κάθε δίκτυο περιλαμβάνει δύο κατηγορίες στοιχείων: ένα σύνολο

κόμβων, Π.χ. οδικούς κόμβους, σιδηροδρομικούς σταθμούς, αεροδρόμια, κλπ, και

ένα σύνολο συνδετήριων τμημάτων, Π.χ. οδικά τμήματα, σιδηροδρομικές γραμμές,

αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ αεροδρομίων, κλπ. Η διαπίστωση ότι ένα φυσικό

δίκτυο αποτελείται από κομβικά σημεία και συνδετήρια τμήματα διευκολύνει την

κατανόηση του μαθηματικού ορισμού του δικτύου που ακολουθεί: Δίκτυο N(V,A)

είναι μια δομή που αποτελείται από ένα σύνολο V κόμβων και ένα σύνολο (Α) ζευγών

των σημείων του συνόλου V Τα μέλη του συνόλου Α ονομάζονται σύνδεσμοι, κλάδοι, ή

ακμές. Σε κάθε σύνδεση του δικτύου που ορίζεται από το ζεύγος κόμβων (ί,j)

αντιστοιχείται μια ποσότητα Cij που εκφράζει τον βαθμό δυσκολίας μετακίνησης

("Κόστος") κατά μήκος του συνδέσμου

Εάν τα; ζεύγη του συνόλου Α είναι διατεταγμένα τότε το δίκτυο ονομάζεται

προσανατολισμένο ή διευθυνόμενο

Συνδεδεμένο είναι ένα δίκτυο που για κάθε ζεύγος κόμβων του υπάρχει ένας

δρόμος (μονοπάτι) που τους συνδέει. Ένας δρόμος, (διαδρομή) σε ένα δίκτυο ορίζεται

από μια αλληλουχία προσανατολισμένων συνδέσμων που ο τελικός κόμβος ενός

συνδέσμου είναι ο αρχικός κόμβος του επομένου.

6.6 Δίκτυο Διανομής

Δίδοντας ενα ευρύ ορισμό θα μπορούσαμε να πούμε ότι "Δίκτυο Διανομής

είναι το σύνολο των μέσων που διαθέτει μία εταιρία συμπεριλαμβανομένων και των

εξωτερικών συνεργατών μέσω των οποίων διαθέτει τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της

στην αγορά" Για να είμαστε ποιο ακριβείς θα λέγαμε. Ότι τα Δίκτυα Διανομής

αναφέρονται σε τρεις κλάδοuς

Διανομή πρώτων υλών: Αφορά την διακίνηση των πρώτων υλών και υλικών

συσκευασίας από τους προμηθευτές, στην εταιρία που παρcγεl το προϊόν ή

στην παραγωγική μονάδα.

Ενδοεπιχειρησιακή Διανομή: Στο πλαίσιο μίας εταιρίας υπάρχουν διάφορες

παραγωγικές μονάδες που επεξεργάζονται τις πρώτες υλες, τα ημιέτοιμα

προϊόντα και τα υλικά συσκευασίας, για την δημιουργία του τελικού

προϊόντος. Η διακίνηση όλων αυτών των προϊόντων, δημιουργεί ένα

ενδοεπιχειρησιακό ή ενδοεργοστασιακό Δίκτυο Διανομής (οταν υπάρχουν

πολλές εργοστασιακές μονάδες).

Τελικό Δίκτυο Διανομής: Ρόλος αυτού του Δικτύου, είναι η διάθεση του

τελικού προϊόντος στον καταναλωτή Το δίκτυο αυτό συμπεριλαμβάνει και

όλους τους εξωτερικούς συνεργάτες της εταιρίας όπως τους ενδιάμεσους

αντιπροσώπους, χονδρεμπόρους, λιανεμπόρους, κ.α., μέσω των οποίων το

προϊόν φθάνει στον τελικό καταναλωτή.

6.6.1 Τα κανάλια Διανομών

Σύμφωνα με τον προηγούμενο ορισμό ένα κύκλωμα διανομών αποτελείται από

ένα σύνολο οικονομικών παραγόντων που χρησιμοποιείται από την επιχείρηση για

την προώθηση των προϊόντων της στον καταναλωτή. Ένα κανάλι Διανομής

χαρακτηρίζεται κατ' αρχήν από το μέγεθός του, δηλαδή τον αριθμό των οικονομικών

παραγόντων που το αποτελούν

Σύμφωνα με το κριτήριο του μεγέθους, διακρίνουμε τα 'Άμεσα δίκτυα", όπου ο

παραγωγός διασφαλίζει το σύνολο των διανομών των προϊόντων προς τον

καταναλωτή, και τα 'Έμεσα δίκτυα" που συμπεριλαμβάνουν έναν μικρό ή μεγάλο

αριθμό μεσαζόντων και ενδιάμεσων διανομέων. Τα έμμεσα δίκτυα μπορούν να είναι

μεγάλα ή μικρά.

Ένα δίκτυο συνήθως ονομάζεται "μικρό" όταν αποτελείται από τον Παραγωγό

(Π) και ένα σύνολο Λιανεμπόρων (Λ). Ένα "μεγάλο" δίκτυο, περιλαμβάνει

τουλάχιστον έναν ακόμη μεσάζοντα πριν από τον καταναλωτή (Κ).

7. Η συσκευασία το Α & Ω της διανομής

Η συσκευασία των προϊόντων εξαρτάται από παράγοντες που έχουν να

κάνουν με διάφορα τμήματα μίας επιχείρησης. Βεβαίως το κάθε τμήμα έχει να

εκφράσει τους δικούς του λόγους και τις δικές του απόψεις.

Στην συνέχεια αναφέρονται μερικές από τις απόψεις του κάθε τμήματος που

επηρεάζουν όμως άμεσα την συσκευασία ενός προϊόντος

1. Αποθήκη: Ενδιαφέρεται κυρίως για την πρακτική πλευρά του θέματος. Οι

παράγοντες που επηρεάζουν την συσκευασία σε σχέση με την αποθήκη είναι

Το βάρος και ο όγκος του προϊόντος

Η δυνατότητα τοποθέτησης των προϊόντων σε παλέτες

Η δυνατότητα διακίνησης των προϊόντων από τα υπάρχοντα μέσα της

αποθήκης

Η καλυτέρευση της εκμετάλλευσης του όγκου της αποθήκης

2. Διανομή: Ενδιαφέρεται περισσότερο για την συσκευασία σε σχέση με την

μεταφορά των προϊόντων. Κάποιοι παράγοντες που θα ληφθούν υπόψη είναι:

Οι δυνατότητες και οι περιορισμοί που τίθενται από τους

μεταφορείς

Οι διεθνείς προδιαγραφές για τις μεταφορές

Η ανάγκη σήμανσης για τα επικίνδυνα προϊόντα

3. Marketing / Πωλήσεις: Ο εμπορικός τομέας της επιχείρησης

ενδιαφέρεται για την προώθηση των προϊόντων μέσω της συσκευασίας.

Ποιοί όμως είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την συσκευασία

σύμφωνα με τις απόψεις του marketing;

Η ευκολία παρουσίασης των προϊόντων στα ράφια.

Το γεγονός ότι η συσκευασία πρέπει να ελκύει τον πελάτη.

Στην δημιουργία του image του προϊόντος συμβάλει θετικά η

συσκευασία

4. Παραγωγή : Σε πολλές περιπτώσεις, λόγω του ότι η Παραγωγή εiναι αυτή

που γνωρίζει τις προδιαγραφές των προϊόντων, μπορεί να βοηθήσει στην

υλοποίηση της συσκευασίας. Οι παράγοντες που θα ληφθούν υπόψη από

την παραγωγή είναι

Προστασία του προϊόντος από τους κινδύνους που διατρέχει

Η δυνατότητα τοποθέτησης των προϊόντων σε παλέτες

Ευκολία στην ενδοεργοστασιακή μετακίνηση

Οικονομία στα έξοδα παραγωγής

8. Ποιότητα Υπηρεσιών στον τομέα των Διανομών

Με την εξειδίκευση των υπηρεσιών στον τομέα της φυσικής διανομής τα

τελευταία χρόνια. οι περισσότερες βιομηχανίες και εμπορικές εταιρίες, έχουν

απαλλαχθεί από τον στόλο των φορτηγών τους και εμπιστεύθηκαν το σύνολο της

φυσικής διανομής των προϊόντων τους σε εξειδικευμένες εταιρίες. Η αιτία είναι

απλή. Σήμερα είναι περίπλοκο να προγραμματίσει κανείς τα δρομολόγια, στον

ελάχιστο δυνατό χρόνο με το λιγότερο δυνατό κόστος. Οι εταιρίες μεταφορών.

Μπορούν να πετύχουν κάτι τέτοιο, λόγω του ότι:

Μεταφέρουν ταυτόχρονα πρoϊόντα πολλών εταιριών

Γνωρίζουν το κυκλοφοριακό προβλήματα ανά περιοχή

Έχουν εξειδικευμένο προσωπικό

Πετυχαίνουν χαμηλές τιμές

Απομονώνοντας την διανομή απο τις άλλες διαδικασίες μίας εταιρίας. είναι

ανώφελο να περιμένει κανείς καλή ποιότητα υπηρεσιών. Αυτό το οποίο θα πρέπει να

λάβει κανείς υπόψη είναι η ποιότητα της ροής των εμπορευμάτων. Διότι πως να

ξεχωρίσει κανείς την διαχείριση του συνόλου των εργαλείων και του εξοπλισμού της

φυσικής διανομής (δυνατότητα συνάθροισης των προϊόντων, διαχείριση των stock,

σήμανση, συντήρηση, κ.α.) από το κομμάτι που λέγεται διανομή

Ο μεταφορέας είναι ο τελευταίος κρίκος της αλυσίδας και βρίσκεται σε συνεχή

επαφή με τον πελάτη, μπορεί ως εκ τούτου να μεταφέρει, στην εταιρία, τις

πληροφορίες που έχουν σχέση με την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών,

Είναι λοιπόν προτιμότερο να ανατεθεί η φυσική διανομή σε έναν επαγγελματία, τόσο

για λόγους αποτελεσματικότητας όσο και για λόγους service.

Είναι βέβαιο οτι δεν θα πρέπει να θεωρήσουμε την τάση αυτή της αγοράς, σαν

μία γενικότητα. Μεγάλες εταιρίες με εξειδικευμένα προϊόντα (ΔΕΛΤΑ, ΦΑΓΕ. κ,α.)

εξακολουθούν να διατηρούν τον στόλο των φορτηγών τους.

Μέσα σε ένα περιβάλλον όπου επικρατεί ένας συνεχής και υψηλός

ανταγωνισμός, οι εταιρίες λειτουργούν πλέον βασιζόμενες στην ολική ποιότητα.

Αυτό σημαίνει ότι ο τρόπος διάθεσης ενός προϊόντος θα πρέπει να είναι στο ύψος της

ποιότητας του προϊόντος. Με άλλα λόγια, σε τι χρησιμεύει μία καλή ποιότητα στην

παραγωγή, χωρίς να συνοδεύεται από το ίδιο επίπεδο ποιότητας στον τομέα της

διακίνησής τους

Η εταιρία είναι απαραίτητο να παρακολουθεί τις παραγγελίες, τις παραδόσεις

στους πελάτες, τα stock κ.α.. Θα πρέπει δηλαδή να δημιουργηθεί μία συνεχής

"σύνδεση πραγματικού χρόνου" ανάμεσα στον πελάτη και την επιχειρηση και οι

βασικοί λόγοι γι' αυτό είναι

Η αύξηση του αριθμού των προϊόντων

Άμεση αντίδραση στην ζήτηση. (προσφορά ανάλογη με την ζήτηση),

Ύπαρξη συχνών και μικρών παραγγελιών

Μείωση του χρόνου παράδοσης

Οι ανωτέρω λόγοι αποδεικνύουν οτι η σωστή ροή των προϊόντων είναι ενα

ιδιαίτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα προς τους πελάτες Το επιθυμητό είναι να

παραδίδονται οι παραγγελθείσες ποσότητες την συγκεκριμένη ημερομηνία και χωρίς

κανένα λάθος.

Αυξάνοντας την συχνότητα παράδοσης πετυχαίνουμε την μείωση του

κόστους ακινητοποίησης (χρηματοοικονομικό κόστος) του προϊόντος. τόσο για τον

πελάτη όσο και για την επιχείρηση

Με αυτές τις προυποθέσεις θα πρέπει η εταιρία να διαθέτει ένα καλό δίκτυο

πληροφόρησης στην αγορά. ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται ένα μεγάλο αριθμό

προϊόντων τα οποία ίσως και να είναι διασκορπισμένα σε επιμέρους χώρους διανομής

και παραγωγής. Θα πρέπει βέβαια διά μέσου του δικτύου αυτού της πληροφόρησης

να μπορεί να ενημερώνεται ο πελάτης γιά την εξέλιξη της παραγγελίας του γεγονός

που αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την ολική ποιότητα

Γιά να μπορέσει η εταιρία να ελέγχει τον δείκτη ικανοποίησης του πελάτη θα πρέπει:

Να γνωρίζει τα τυχόν προβλήματα που υπάρχουν και οφείλονται στην

αποθήκη (καθυστερήσεις, λάθη, αποστολές που επεστράφησαν από τον

πελάτη, κ.α.).

Να γνωρίζει τα προβλήματα που υπάρχουν κατά την παράδοση και

οφείλονται στον μεταφορέα

Να μεταβιβάζει γρήγορα στον αποστολέα τα συνοδευτικά έντυπα τα οποία να

πιστοποιούν ότι τα προϊόντα έφθασαν μέσα στον προβλεπόμενο χρόνο στον

παραλήπτη

Να μπορεί να ενημερώνει άμεσα τον αποστολέα ή τον παραλήπτη (πελάτη)

για το που βρίσκεται μία συγκεκριμένη παραγγελία

Τέλος η σωστή εκπαίδευση του προσωπικού αποτελεί υπ'αριθμόν ένα

ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ύπαρξη ποιότητας στις προσφερόμενες

υπηρεσίες

Όλα τα ανωτέρω δείχνουν ότι για να υπάρξει ένα σωστό service στον τομέα της

διακίνησης, θα πρέπει να υπάρχει μία σοβαρή υποστήριξη των δικτύων διανομών από

πλευράς πληροφορικής και από πλευράς Logistics

Ποια είναι όμως η βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν τα Logistics στον τομέα της

διανομής, ώστε αυτός να προσφέρει σωστή ποιότητα υπηρεσιών;

Συμβουλές στον τομέα της αναδιοργάνωσης των δρομολογίων και της

προμήθειας

Επιλογή των μεταφορέων

Μεταβίβαση πληροφοριών που έχουν σχέση με τα τυχόν λάθη που γίνονται

από την διακίνηση και την προώθηση των παραγγελιών

Εκδοση πιστοποιητικών που επιβεβαιώνουν την τήρηση του επιπέδου των

προσφερομένων υπηρεσιών

Τελική συνάθροιση των προϊόντων

Ειδική συντήρηση στα προϊόντα για τα οποία έχει ζητηθεί

Σήμανση των συσκευασιών

Παρακολούθηση των stocks

Προετοιμασία των παραγγελιών

Διαχείρηση των προσωποποιημένων παραδόσεων.

Service στους πελάτες

8.2 Αξιολόγηση του Δικτύου Διανομής

Η σύνθεση ενός Δικτύου Φυσικής Διανομής βασίζεται κυρίως στην μορφή

του δικτύου. Οι επιλογές που έχουν οι μεγάλες εταιρίες καταναλωτικών αγαθών είναι

ποικίλες. Ένα Δίκτυο Φυσικής Διανομής μπορεί να αποτελείται από:

Ιδιόκτητη αποθήκη και ιδιόκτητο στόλο φορτηγών επανδρωμένο απο

υπαλλήλους της εταιρίας

Ιδιόκτητη αποθήκη και μισθωμένα οχήματα ή χρήση μεταφορικών εταιριών

και πρακτορείων

Ανάθεση του μεταφορικού έργου σε τρίτους με την αποθήκευση σε

ιδιόκτητους χώρους

Ανάθεση αποθήκευσης και διανομής σε τρίτους

Ιδιόκτητη αποθήκη. Χρήση ιδιόκτητων οχημάτων γιά κάλυψη βασικών

αναγκών και σε περιόδους αιχμής, χρήση μισθωμένων οχημάτων

Για να μπορέσει κανείς να αξιοποιήσει σωστά το δίκτυό του ,αλλά και να το

αξιολογήσει, θα πρέπει να έχει στην διάθεσή του μία πληθώρα πληροφοριών που θα

τον βοηθήσουν να πάρει τις σωστές αποφάσεις Κάποιες από αυτές ης πληροφορίες θα

μπορούσαν να είναι

Αρ. χ/κ / Τιμολόγιο

Αρ. Γραμμών / Τιμολόγιο

Αρ. παραδόσεων / ημέρα

Αρ. Τιμολογίων / ημέρα

Χρόνος παράδοσης στον πελάτη

Αξία / γραμμή

Αξία / τιμολόγιο

Αξία / Χ/Κ (ή Kg)

Κόστος / χ/κ (ή kg

Ποσοστό Κόστους Διακίνησης επί τζίρου

Αριθμός διακινηθέντων XJK (ή παλετών)

Αριθμός εισαχθέντων χ/κ (ή παλετών)

Οι παράγοντες βέβαια που επηρεάζουν την επιλογή ενός καναλιού Διανομής

εξαρτώνται από

Τα χαρακτηριστικά του προϊόντος

o Τιμή

o Χρόνος φθοράς

o Χρόνος παραγωγής (εποχικότητα)

o Τεχνική πολυπλοκότητα

Τα χαρακτηριστικά της αγοράς

o Αγοραστlκές συνήθειες

o Αριθμός ίων αγοραστών

Μέγεθος των παραγγελιών (συχνές αλλά μικρού μεγέθους ή λίγες και μεγάλου

μεγέθους)

Η γεωγραφική θέση τόσο του αποθηκευτικού χώρου όσο και των πελατών

Τα χαρακτηριστικά της επιχείρησης

o Διοικητική ικανότητα

o Χρηματοοικονομική θέση Στρατηγική

o Φήμη του προϊόντος

o Εύρος της γραμμής του προϊόντος

8.3 Δείκτες Αποτελεσματικότητας

Ποσοστό βάρους

Βάρος προϊόντων που διακινήθηκαν Cl= Ωφέλιμο φορτίο διαθεσίμων φορτηγών'

Ποσοστό όγκου

Όγκος προϊόντων που διακινήθηκαν C2= Ωφέλιμoς όγκος διαθεσίμων φορτηγών

Ποσοστό σημείων παράδοσης

Πραγματικός αριθμός σημείων παράδοσηςC3= Θεωρητικός αριθμός σημείων παράδοσης

Η αξιολόγηση όμως ενός Δικτύου Διανομής, δεν εξαρτάται μόνο από τους δείκτες

εκμετάλλευσης των φορτηγών. Υπάρχουν και άλλοι δείκτες αξιολόγησης οι οποίοι

αφορούν την καλλίτερη εξυπηρέτηση των πελατών. Στην συνέχεια αναφέρονται

κάποιοι από αυτούς

Δείκτης πληρότητας

Αριθμός παραγγελιών χωρίς ελλείψειςΑ1 =

Σύνολο Παραγγελιών

Δείκτης μη καθυστέρησης (ση time deliveries

Αρ. παραγγελιών χωρίς καθυστέρησηΑ2 = Σύνολο παραγγελιών

Δείκτης Ορθότητας

Αριθμός παραγγελιών χωρίς λάθηΑ3 = Σύνολο Παραγγελιών