LỜI NÓI ĐẦU Ngành công nghệ thông tin (CNTT) trong những năm gần đây đã có những

bước phát triển vựt bậc trên thế giới cũng như trong nước. CNTT đã góp phần

rất lớn cho sự phát triển kinh tế của nước ta trong thời kỳ đổi mới. Chính vì

thế nhu cầu tin học hóa các chương trình quản lý trong các lĩnh vực hiện đại

rất lớn.

Trong ứng dụng tin học trong công tác quản lý đã phát triển mạnh mẽ giúp

cho công tác quản lý ngày càng trở nên hiệu quả hơn như nâng cao hiệu suất

trong công việc, đưa ra các báo cáo, các số liệu thống kê một cách nhanh

chóng chính xác và kịp thời. Đồng hời nhờ có việc ứng dụng tin học đã tiết

kiệm được nhiều thời gian, công sức của con người, nó làm giảm nhẹ bộ máy

quản bộ máy quản lý vốn rất cồng kềnh từ trước tới nay. Trong quá trình học

tập chúng em thấy hệ thống thư viện ngày càng gần gũi với học sinh trong

trường từ việc mượn trả sách đến việc đọc sách trong thư viện cũng là cách

học hết sức bổ ích.

Với đề tài “Xây dựng phần mềm Quản Lý Mượn Trả Sách” Chúng em đã xây

dựng một chương trình khảo sát hoàn chỉnh nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý

cũng như tìm kiếm cho người sử dụng.

Sau đây là chương trình khảo sát của chún em về mô hình hệ thống thư viện

của trường CĐKT Lý Tự Trọng.

Phần 1 – Phân tích và xác định yêu cầu phần mềm.

I. Khảo sát nghiệp vụ và mô tả hệ thống

1. Khảo sát nghiệp vụ :

Trong bước đầu của việc phân tích nghiệp vụ nhóm tiến hành khảo sát tại thư

viện trường THPT Lý Tự Trọng

Trong quá trình khảo sát nhóm thu thập được các thông tin về nghiệp vụ và quy

trình xử lý nghiệp vụ trong thư viện qua công tác nhập tài liệu vào thư viện,

thực hiện thủ tục mượn và trả tài liệu của đọc giả, và tất cả nghiệp vụ xảy ra

hằng ngày tại thư viện.

Khi đọc giả có nhu cầu mượn tài liệu thì đọc giả đưa yêu cầu mượn sách cho

nhân viên quản lý tài liệu, các yêu cầu này được chỉnh sửa theo đúng quy ước

của thư viện. Đến đây cán bộ thư viện thực hiện việc tìm tài liệu theo đúng yêu

cầu của đọc giả. Nếu có tài liệu trong thư viện thì tiến hành thủ tục cho mượn

tài liệu, nếu tài liệu không có trong thư viện thì thông báo cho đọc giả biết nhu

cầu không được đáp ứng.

Quy trình đọc giả trả tài liệu cho thư viện.

Khi đã mượn được tài liệu đến hạn phải trả cho thư viện theo thỏa thuận, khi đó

thủ thư có nhiệm vụ kiểm tra tài tiệu. Nếu có gì sai lệch thì thủ thư và đọc giả

phải tiến hành thương lượng thủ tục đền bù hoặc bồi thường.

Đến cuối quý hoặc (cuối năm) thủ thư thống kê lại số sách còn có trong thư

viện và số đọc giả chưa trả tài liệu hay quá hạn, số sách bị rách, cho ban lãnh

đạo nhà trường.

Ngọc

Tiến

2. Mô tả hệ thống :

Trường THPT Lý Tự Trọng có nhiều khối ta cần lưu trữ thong tin mã khối, tên

khối và mỗi khối lại có nhiều lớp thông tin gồm mã lớp, tên lớp.Khi học sinh đến

thuê sách thì cần làm thẻ đọc giả thong tin gồm mã đọc giả, tên đọc giả, phái ,

ngày sinh, địa chỉ, Tiền ký gửi.Sách được thư viện quản lí theo tác giả, mỗi tác giả

cần lưu thông tin mã tác giả, tên tác giả, NXB lưu thong tin Mã nhà xuất bản, tên

nhà xuất bản

Hệ thống quản lý thư viện gồm ba bộ phận chính, ba bộ phận này hoạt động có

quan hệ tương đối độc lập trong nhiều quy trình xử lý công việc:

Trong đó :

Bộ phận thủ thư :

Nhiệm vụ chính của bộ phận này là mua sách, nhập sách từ nhiều nguồn

khác nhau. Liên hệ với bộ phận bạn đọc để có danh sách các yêu cầu cập

nhật sách. Bộ phận này còn có trách nhiệm xử lý kỹ thuật đối với những

đầu sách được nhập về như đóng dấu, gán nhãn, làm hồ sơ cho sách,

đăng ký vào sổ tài liệu tài sản của thư viện, nhập vào cơ sở dữ liệu.

Bộ phận quản lý sách :

Thư Viện

Bộ phận thủ

thư

Bộ phận quản

lý sách Bộ phận độc

giả

Khi nhận được sách từ bộ phận CNSX – bộ phận XDBM có trách nhiệm

phân loại tài liệu thành nhiều thư mục, định ra từ khóa để phục vụ cho

công tác tìm kiếm, tra cứutài liệu sau này. Bên cạnh đó bộ phận XDBM

hoàn thiện quy trình cập nhật sách bằngcách đưa sách về kho, phân loại

sách theo từng kho và nhập cơ sở dữ liệu đối với những trường cần bổ

sung đối với từng đầu sách.

Bộ phận độc giả

Có trách nhiệm trực tiếp tiếp xúc với bạn đọc, quản lý thông tin tình hình

sử dụng sách trong thư viện. Đối với những loại sách cần được bảo lưu

cẩn thận cần có cơ chế đặc biệt để kiểm tra, gia hạn thời gian đọc và

thông báo với bạn đọc trong trường hợp những sách thuộc loại này đã

quá hạn mượn. Bộ phận này còn cần có nhiệm vụ phát hiện ra các sai sót

về tài liệu được đem trả từ bạn đọc và phạt tiền trong trường hợp tài liệu

được đem trả có hư hỏng. Cần có quan hệ chặt chẽ với Phòng Đào tạo,

văn phòng các Khoa, Bộ môn trong trường để có kế hoạch rõ ràng cụ thể

về việc cập nhật, bổ sung tài liệu cho bộ phận CNSX.

Các hoạt động nghiệp vụ hệ thống

Nhập sách:

Bộ phận thủ thư đóng vai trò quản lí tất cả sách của thư viện.Bên cạnh đó bộ

phận kho tham gia đồng quản lí.Việc quản lí sách được thực hiện sau:

Khi được phòng quản lý của trường cung cấp sách mới.Bộ phận quản lý thông

báo cho bộ phận kho nhận sách.Tại kho, thủ kho sẽ kiểm tra về số lượng và

tình trạng sách xem có đúng với thông số của phòng quản lí gửi xuống hay

không? Sau khi kiểm tra xong thủ kho sẽ tiến hành nhập các thông tin sách rồi

viết phiếu nhập kho.Sau mỗi lần nhập kho bộ phận này sẽ chuyển toàn bộ

phiếu nhập kho cho bộ phận quản lí (có giữ một bản).

Mượn ,trả sách.

Thế Hiển

Khi đọc giả có nhu cầu mượn tài liệu thì đọc giả đưa yêu cầu mượn sách cho

nhân viên quản lý, các yêu cầu này được chỉnh sửa theo đúng quy ước của

thư viện. Đến đây cán bộ thư viện thực hiện việc tìm tài liệu theo đúng yêu

cầu của đọc giả. Nếu có tài liệu trong thư viện thì tiến hành thủ tục cho

mượn tài liệu, nếu tài liệu không có trong thư viện thì thông báo cho đọc giả

biết nhu cầu không được đáp ứng

Quy trình đọc giả trả tài liệu cho thư viện:

Khi đã mượn được tài liệu đến hạn phải trả cho thư viện theo thỏa thuận, khi

đó thủ thư có nhiệm vụ kiểm tra tài tiệu. Nếu có gì sai lệch thì thủ thư và đọc

giả phải tiến hành thương lượng thủ tục đền bù hoặc bồi thường.

Báo cáo, tổng kết

Đến cuối quý hoặc (cuối năm) thủ thư thống kê lại số sách còn có trong thư

viện và số đọc giả chưa trả tài liệu hay quá hạn, số sách bị rách, cho ban lãnh

đạo nhà trường

II. Xác định yêu cầu

Yêu cầu chức năng nghiệp vụ

Bộ phận: Thủ thư Mã số: TT

STT Công việc Loại Công

việc

Quy định/Công thức

lien quan

Biểu

mẫu liên

quan

Ghi chú

1 Cho mượn

sách

Lưu trữ TT_QĐ 1 TT_BM1

2 Nhận trả

sách

Lưu trữ Chỉ nhận lại những

sách đã cho mượn

TT_BM1

3 Tiền phạt Tính toán Mỗi ngày trả trễ

phạt :

Thái Vinh

-1000đồng/ngày :từ

ngày thứ nhất đến thứ

5

-3000đồng/ngày : từ

ngày thứ 6 trở đi.

4 Tính tiền đền Tính toán Tiền đến cho sách bị

mất dựa trên giá thị

trường tại thời điểm

hiện hành.

5 Tra cứu sách Tra cứu Việc tìm sách dựa

trên các thông tin :

tên sách, tên tác giả,

nhà xuất bản

6 Gửi giấy báo

đòi sách

Kết xuất Sách mượn quá 7

ngày sẽ tự động gửi

giấy báo cho đến khi

sách được trả hoặc đã

tính xong tiền trả

sách

TT_BM2

Bộ phận : Độc giả Mã số : ĐG

STT Công việc Loại Công

việc

Quy định/Công

thức lien quan

Biểu mẫu

liên quan Ghi chú

1 Tìm sách Tra cứu

Việc tìm sách dựa

trên các thông tin :

tên sách, tên tác giả,

nhà xuất bản

2 Đăng ký

mượn sách Lưu trữ

Độc giả phải có thẻ

thư viện TT_BM 1

Mọi độc giả

có thẻ mượn

sách đăng ký

mượn sách.

Tuy nhiên, hệ

thống sẽ

thông báo thi

thẻ mượn sách

của độc giả đã

hết hạn sử

dụng.

Bộ phận : quản lý sách Mã số : QLS

STT Công việc Loại Công

việc

Quy định/Công

thức lien quan

Biểu mẫu

liên quan

Ghi chú

1 Nhận sách

mới vào kho

Lưu trữ QLS_BM 1 Khi có sách

mới nhập về,

bộ phận quản

lý sách có

trách nhiệm rà

xét xem số

sách đó đã có

hay chưa, nếu

chưa thì lập

thẻ quản lý

sách và định

mã số sách

mới. Nếu có

rồi thì gọi lại

thẻ cũ để cập

nhật bổ sung

số lượng

2 Thanh lý

sách cũ

Lưu trữ Các sách hư,

không đọc được

3 Lập báo cáo

các sách cần

thanh lý

Kết xuất QLS_BM 2

4 Lập báo cáo

sách mượn

Kết xuất QLS_BM 3

Yêu cầu chức năng hệ thống

STT Nội dung Mô tả chi tiết Ghi chú

1 Phân quyền sử

dụng

Người quản trị : được phếp sử

dụng tất cả các chức năng

Độc giả : chỉ tra cứu sách và đăng

ký mượn sách

Ban giám đốc : chỉ tra sách và lập

báo cáo thống kê

Thủ thư : tất cả các chức năng,

ngoại trừ chức năng phân quyền,

sao lưu, phục hồi dữ liệu

Yêu cầu phi chức năng

STT Nội dung Tiêu chuẩn Mô tả chi tiết Ghi chú

1 Cho phép thay đổi quy

định tính tiền phạt Tiến hóa

Người dùng phần mềm

có thể thay đổi đơn giá

phạt và biên các mức

phạt

2

Hình thức tra cứu thật tiện

dụng, tự nhiên, trực quan.

Dễ sử dụng cho cả những

người không chuyên tin

học

Tiện dụng

Hỗ trợ khả năng tra cứu

gần đúng, tra cứu theo

nội dung,…

3

Cho phép nhập sách mới từ

tập tin Excel có sẵn

Các màn hình có sự nhất

quán chung

Tương thích

Có thể nhập trực tiếp

sách mới có trước trên

tập tin Excel với cấu

trúc hợp lý.

4

Tốc đọ thực hiện cho việc

mượn và tra cứu sách

nhanh

Hiệu quả Tối đa 10 giây phải có

kết quả tra cứu.

III.Sơ đồ phân rã chức năng(BFD ):

Mô tả chi tiết chức năng :

Thêm mới sách :

Lập phiếu nhập kho :Sau khi kiểm tra xong số lượng và hiện trạng

sách, thủ kho tiến hành lập phiếu nhập để tiến hành nhập sách vào

kho.

Mượn sách :

Kiểm tra mã thẻ :Khi đọc giả yêu cầu mượn sách thì thủ thư cần

kiểm tra mã thẻ và ghi nhận lại.

Kiểm tra sách :Kiểm tra số lượng sách theo yêu cầu của đọc giả còn

hay hết

Lập phiều mượn :Sau khi kiểm tra xong thủ thư tiến hành lập phiếu

mượn đưa cho đọc giả

Trả sách:

Kiểm tra mã thẻ :Khi đọc giả đến trả sách thì thủ khi kiểm tra mã thẻ

xem có đúng với mã thẻ ghi nhận trước đó không.

Quản lý mượn

trả sách

Thêm mới

sách Mượn sách Trả sách

Hiện trạng

sách Thống kê

Thêm sách

mơi vào

kho

Lập phiếu

nhập kho

Kiểm tra

mã thẻ

Kiểm tra

sách

Lập phiếu

mượn

Kiểm tra

mã thẻ

Kiểm tra

mã sách

Trả sách về

kho

Sách rách

Quá hạn

thuê

Mất sách

Báo cáo

theo

qúy/tháng

Thống kê

số lượng

sách

Thanh

Phú

Kiểm tra sách :Thủ thư tiến hành kiểm tra mã sách có trùng với mã

sách mà mã thẻ đó đã mượn trước đó hay không.

Hiện trạng sách :

Sách rách/mất :Sách rách nhiều hoặc bị mất thì thủ thư lập thủ tục

đền bù số tiền

Thống kê, báo cáo

In báo cáo thống kê :Vào đầu năm học hoặc có chỉ thị của cấp trên

,bộ phận thủ thư tổng hợp các thông tin từ các bộ phận khác để in

báo cáo thống kê.

IV.BIỂU MẪU :

PHẦN 2 – THIẾT KẾ :

I- Thiết kế dữ liệu :

1. Mô hình thực thể kết hợp (ERD)

Thái Vinh

2.Mô hình quan hệ :

NXB (MaNXB, TenNXB)

TacGia (MaTG,TenTG)

TheLoai(MaTL, TenTL)

Sach (MaSach, TenSach, #MaTL,#MaNXB,#MaTG)

Khoa (MaKhoa, TenKhoa)

DocGia (MaDG, TenDG, Phai, NgaySinh,DiaChi,TienKyGui, #MaKhoa,

#MaLop)

Lop (MaLop, TenLop, #MaKhoa)

TheMuon (MaSach, MaDG, NgayMuon, NgayTra)

Mô hình RelationShip

3.Từ điển dữ liệu :

STT Tên Thuộc Tính Chú Thích Kiểu Dữ Liệu Kích Thước Ghi Chú

1 MaSach Mã sách Nchar 10 Khóa chính

2 TenSach Tên sách Nvarchar 100

3 MaTG Mã Tác giả Nchar 10 Khóa chính

4 TenTG Tên tác giả Nvarchar 100

5 MaTL Mã thể loại Nchar 10 Khóa chính

6 TenTL Tên thể loại Nvarchar 100

7 MaNXB Mã nhà xuất bản Nchar 10 Khóa chính

8 TenNXB Tên nhà xuất bản Nvarchar 100

9 Makhoa Mã khoa Nchar 10 Khóa chính

10 Tenkhoa Tên khoa Nvarchar 100

11 NgayMuon Ngày mượn Datetime DD/MM/YYYY

12 Ngaytra Ngày trả Datetime DD/MM/YYYY

13 MaDG Mã đọc giả Nchar 10 Khóa chính

14 TenDG Tên đọc giả Nvarchar 100

15 Phai Phái Nvarchar 3

16 Ngaysinh Ngày sinh Datetime DD/MM/YYYY

17 DiaChi Địa chỉ Nvarchar 100

18 Malop Mã lớp Nchar 10 Khóa chính

19 Tenlop Tên lớp Nvarchar 100

Thế Hiển

4.Ràng buộc toàn vẹn : a. Ràng buộc liên bộ :

Bối cảnh : table NXB

Điều kiện : ∀ k1,k2 NXB, k1≠k2

K1.MaNXB # k2.MaNXB

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R1 Thêm Sửa Xóa

NXB + + -

Bối cảnh : table TacGia

Điều kiện : ∀ k1,k2 TacGia, k1≠k2

K1.MaTG # k2.MaTG

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R2 Thêm Sửa Xóa

TacGia + + -

Bối cảnh : table TheLoai

Điều kiện : ∀ k1,k2 TheLoai, k1≠k2

K1.MaTL # k2.MaTL

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R3 Thêm Sửa Xóa

TheLoai + + -

Bối cảnh : table Sach

Điều kiện : ∀ k1,k2 Sach, k1≠k2

K1.MaSach # k2.MaSach

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R4 Thêm Sửa Xóa

Sach + + -

Thanh

Phú

Bối cảnh : table Lop

Điều kiện : ∀ k1,k2 Lop, k1≠k2

K1.MaLop # k2.MaLop

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R5 Thêm Sửa Xóa

Lop + + -

Bối cảnh : table DocGia

Điều kiện : ∀ k1,k2 DocGia, k1≠k2

K1.MaDG # k2.MaDG

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R6 Thêm Sửa Xóa

DocGia + + -

Bối cảnh : table Khoa

Điều kiện : ∀ k1,k2 Khoa, k1≠k2

K1.MaKhoa # k2.MaKhoa

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R7 Thêm Sửa Xóa

Khoa + + -

Bối cảnh : table TheMuon

Điều kiện : ∀ k1,k2 TheMuon, k1≠k2

K1.MaDG # k2.MaDG & k1.MaSach#k2.MaSach

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R8 Thêm Sửa Xóa

TheMuon + + -

a. Ràng buộc toàn vẹn về miền giá trị:

Bối cảnh : table TheMuon

Điều kiện : ∀ R11, ∀ T1 TheMuon

T1.NgayMuon <= Ngay Hien Hanh

T1.NgayTra <= Ngay Hien Hanh

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R9 Thêm Sửa Xóa

TheMuon + + -

b.Ràng buộc toàn vẹn về khóa ngoại:

Bối cảnh : table KHOA, LOP

Điều kiện :

R1. ∀k Khoa, ∀t Lop

Thì

t.MaKhoa ⊆ k.MaKhoa

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

Bối cảnh : table KHOA, LOP,DOCGIA

Điều kiện :

R11. ∀t DocGia, ∀e Khoa, ∀k Lop

Thì

t.MaLop ⊆ k.MaLop v k.MaKhoa ⊆ e.MaKhoa

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

R10 Thêm Sửa Xóa

Khoa - - +

Lop + + -

R11 Thêm Sửa Xóa

Bối cảnh : table SACH, THELOAI, TACGIA, NXB

Điều kiện :

R11. ∀t € DocGia, ∀e € Khoa, ∀k € Lop

Thì

t.MaLop ⊆ k.MaLop v k.MaKhoa ⊆ e.MaKhoa

Cuối ∀

Bảng tầm ảnh hưởng :

Khoa - - +

Lop - - +

DocGia + + -

R11 Thêm Sửa Xóa

Khoa - - +

Lop - - +

DocGia + + -

II- Thiết Kế Xử Lý - Sơ Đồ DFD

1. DFD Ngử cảnh

2. DFD Mức 0

Ngọc

Tiến

3. DFD Mức 1

III.Thiết kế giao diện

ĐĂNG NHẬP

FORM MAIN

Thông Tin

Sách

Thông Tin

Đọc Giả Mượn Sách Trả Sách Thống Kê

Tìm kiếm

sách

Sửa

Xóa

Thêm Sách

Danh mục

sách

Danh mục

độc giả

Tìm kiếm đọc

giả

Thêm ĐG

Sửa

Xóa

Danh mục

sách

Tìm kiếm

Thêm

Sửa

Xóa

Danh mục

sách

Trả sách

Báo cáo sách

chưa trả

Danh mục

sách chưa trả

In báo cáo

Thanh

Phú

1.Thiết kế màn hình chính :

A. .Theo tính đúng đắn.

Màn hình chính :

Thêm, sửa, xóa thông tin sách

Xem danh mục sách

Tra cứu sách

Xem danh mục độc giả

Tra cứu độc giả

Thêm, sửa, xóa thông tin độc giả

Thống kê sách

Xem danh mục sách( chưa trả/rách )

In báo cáo sách ( chưa trả/rách )

B. Theo tính tiện dụng :

C. Bảng thuộc tính

STT Tên CONTROL D.

E. F. G. H.

I. J. K. L.

M. N. O. P.

Q. R. S. T.

U. V. W. X.

Y. Z. AA. BB.

CC. DD. EE. FF.

GG.