Република Македонија Национален извештај за напредокот на имплементацијата на Hyogo Рамката за акција (2009-2011) - привремен ______________________________________________________________ Име на фокусна точка: д-р Панде Лазаревски Организација: Влада на Република Македонија Наслов/позиција: Национален координатор за имплементација на Националната платформа за DRR E-mail адреса: pande.lazarevski@gs.gov.mk Телефон: Факс: ______________________________________________________________ Период на известување: 2009-2011 Последно ажурирано на: 12 Март, 2011 Датум на печатење: 12 Март, 2011 година Јазик на известување: англиски ______________________________________________________________ HFA ажуриран монитор објавен од PreventionWeb http://www.preventionweb.net/english/countries/europe/mkd

Резултати за 2007-2009 ___________________________________________________________________ Област 1 Поефикасна интеграција на факторите за ризик од катастрофа во одржливиот развој на политиките, планирањето и програмирањето на сите нивоа, со посебен акцент на спречување на катастрофи, ублажување, подготвеност и намалување на ранливоста. Резултати: Познато е дека целосна интеграција на DRR започнува со целосна интеграција на основната доктринска позиција во општата стратегија, функционалните и оперативните стратегии за DRR. Таквите стратегии се основа за креирање на соодветни Мулти-опасност системи за рано предупредување, политики на превенција, реакција и рехабилитација, како што се политики за одржлив развој, планирање и програмирање на сите нивоа. Најпосле имплементацијата на политики за спречување на несреќа и ризик од катастрофа (како и програми и проекти развиени во овој контекст) подразбираат соодветна нормативна рамка. Процесот на запознавање на планирано користење на земјиштето, примената на кодекси за градење и развој на капацитети е во тек. Исто така, направени се и чекори напред во врска со градењето на капацитети, како не структурни мерки за превенција на ризик, и планирано е концептуално подобрување и структурно осовременување на мулти-опасност системите за рано предупредување. Област 2 Развојот и зајакнувањето на институциите, механизмите и капацитетите на сите нивоа, особено на ниво на заедницата, кои систематски можат да придонесат во изградбата на отпорност од опасности. Резултати: Стратешката цел на Република Македонија е превенција од катастрофи, функционалните системи на рано предупредување од мулти-опасност, ублажување и пост-катастрофално обновување и рехабилитација. Со цел да се исполнат овие цели, Владата формираше NPDRR за понатамошна координација и соработка меѓу владините и невладините чинители на национално, локално и ниво на заедница. Област 3 Систематско внесување на пристапот за намалување на ризик при дизајнирањето и спроведувањето на подготвеноста за итен случај, одговора и ги обновува програмите во нивната реконструкција на засегнати заедници. Резултати: Постои напредок во однос на спроведувањето на DRR механизмите во практиката преку подобрувањето на системите за рано предупредување и

MЕТЕО-алармот како и воведување на ГИС платформата. NPDRR е основана, меѓу другото, да ја подобри имплементацијата на подготвеноста за итен случај, одговор и обновување. Постои одреден напредок во однос на јавната свест, доверба и стимулирање на DRR културата преку едукативен материјал и кампањи. Стратешки цели ___________________________________________________________________ Област 1 Поефикасна интеграција на факторите за ризик од катастрофа во одржливиот развој на политиките, планирањето и програмирањето на сите нивоа, со посебен акцент на спречување на катастрофи, ублажување, подготвеност и намалување на ранливоста. Изјава на стратешка цел: DRR има важно место во двете национални и локални планови за развој. Вклучувањето на DRR системот во одржливите развојни планови е владина политика. Донесената основна доктринска позиција за намалување на ризикот од несреќи и катастрофи е: "Превенцијата и раното предупредување се основа за целосно спречување на катастрофалните последици од природни непогоди или вештачки (човечки фактор) несреќи, додека пак подготвеноста на секој чинител и неговата способност за координирана и брза реакција се предуслови за намалување на последиците и брзо ублажување на таквите несреќи. " Еден цел е целосна интеграција на основната доктринска позиција во општата стратегија, функционалните и оперативните стратегии на DRR. Таквите стратегии претставуваат основа за создавање на политики за соодветна превенција, реакција и рехабилитација, како што се одржлив развој на политики, планирање и програмирање на сите нивоа. Најпосле имплементацијата на политики за спречување на несреќа и ризик на катастрофа (како и програми и проекти развиени во овој контекст) подразбира соодветна нормативна рамка. Целосната интеграција на доктринската позиција ќе им овозможи пристап кон покохерентна DRR. Област 2 Развојот и зајакнувањето на институциите, механизмите и капацитетите на сите нивоа, особено на ниво на заедницата, кои систематски можат да придонесат во изградбата на отпорност од опасности. Изјава на стратешка цел: Целосно оперативен NPDRR подразбира развиени и зајакнати институции, механизми и капацитети на сите нивоа. Во оваа смисла, улогата на административното ниво на NPDRR е од клучно значење, особено на

Советот на државни секретари (чиј претседавач е Генералниот секретар на Владата) и девет работни групи кои работат под покровителство на: • нормативно-правна хармонизација; • финансии, осигурување и јавни набавки; • планирање со човечки ресурси, развој и одржување; • информативно мрежно поврзување и регистар на ресурси; • стандардизација; • терминолошка унификација • односи со јавноста и јавната свест; • единица за пристап на меѓународните финансиски средства; • меѓународна соработка. Исто така, Советот за инспекција (на чело со министерот за правда) има задача да ја интензивира соработката на инспекциските органи за да го унапредат координираниот инспекциски надзор, со што се затвора кругот на одговорност. Советот за инспекција е формиран за понатамошен ефективен инспекциски надзор во рамките на Националната платформа. По донесувањето на сите 84 општини и Градот Скопје во рамките на NPDRR, на локално, општинско ниво, локалните Совети на Националната платформа се формираат за да се проценат локалните ризици и закани, да координираат ресурси и активности, организираат рурални и урбани заедници, и да соработуваат со соседните општини. Особено важен е фактот што целиот концепт внимава на руралните и урбаните заедници, чија позиција во рамките на Националната платформа е јасно дефинирана. Имено, покрај тоа што претседателите на руралните и урбаните заедници се членови на локалните совети на Националната платформа, Кога ситуацијата ги надминува општинските граници, тесната соработка со другите засегнати општини и владините структури (кои имаат нивни локални единици и канцеларии) е од клучно значење. За оваа цел, ќе бидат поставени т.н. Регионални совети на Националната платформа, кои ќе покриваат неколку географски блиски општини. Втората стратешка цел е да се има целосно оперативен NPDRR на сите нивоа. Област 3 Систематското вградување на пристапите за намалување на ризикот во дизајнирањето и спроведувањето на подготвеност за итен случај, програмите за одговор и обновување на реконструкцијата на погодените заедници. Изјава на стратешка цел: Постоењето и имплементација на ефективните мерки на DRR не внесува целосно отстранување на заканите. И покрај преземањето превентивни активности, некои елементи на ризик тешко се отстрануваат. Исто така, мултидимензионална природата на несреќи и катастрофи бара ангажирање на голем број институции кои не секогаш соработуваат во нормални околности. Како резултат на тоа, зајакнувањето на координацијата, размената на

информации и механизмите за рано предупредување се од суштинско значење за постигнување на ефективно и ефикасно управување со несреќи. Како понатамошно цел планиран е систем за итни операции во рамките на Националната платформа. Усогласувањето на различните институции се врши во рамките на Ургентниот систем за операции. Овај систем ја олеснува усогласеноста меѓу агенциите за време на различните фази на опасноста, како што е ризикот за следење и оцена, но исто така и времето на фази за одговор, кои бараат координација во однос на обезбедување на итна медицинска помош, евакуација и згрижување, набавка и инфраструктура во криза. Напорите за усогласување продолжуваат и после несреќата и фазите на катастрофата, вклучувајќи ги и јавните работи, отстранувањето на урнатините, санацијата и деконтаминацијата, како и психолошкиот третман. Во однос на секоја од горенаведените фази, потребно е следново: (1) оперативна координација, (2) логистичка координација, (3) институционална соработка, (4) просторна координација и (5) следење, рано предупредување и алармирање Исто така се планира и следново: Система за рано предупредување од мулти-опасност; Процена на капацитети при опасност од развој на потоп и суша; Намалување на ризик од катастрофи при климатските промени; Интеграција во Европската Метеоролошка инфраструктура; Надградба на институционални и технички капацитети. Приоритет за акција 1 Осигурајте се дека катастрофа за намалување на ризикот е национален и локален приоритет со силна институционална база за имплементација. ____________________________________________________________________ Приоритет за акција 1: Основен индикатор 1 Национална политика и законска рамка за намалување на ризикот од катастрофа постои со децентрализираните надлежности и капацитети на сите нивоа. Ниво на постигнатиот напредок: 3: Остварување на институционална посветеност, но достигнувањата не се сеопфатни, ниту пак значителни Дали е DRR вклучени во плановите за развој и стратегиите? Да Средства за верификација: * No: Национален план за развој * Да: Сектор стратегии и планови

* Да: Политика и стратегија за климатски промени * No: Стратешки документи за намалување на сиромаштијата * No: Заедничката државни оценки (CCA) / Обединетите нации за развој на помошна рамка (UNDAF) Опис: На Националната платформа за DRR, ги има своите корени во следните две клучни концептуални и стратешки документи, како и во повеќе закони, од кои едната е од клучно значење во овој контекст: Националната безбедност и Концепцијата за одбрана (2003), Националната стратегија за безбедност на Република Македонија (2008) и Законот за управување со кризи (2005). Клучните стратешки документи и закони беа донесени пред донесувањето на DRR концептот и воспоставување на NPDRR. Значи, концептот DRR не е вклучен како целина, но стратегиите и законите одделно содржат различни DRR елементи (како што се спречување, рано предупредување, подготвеност и др) Овие документи се основите на она што веќе е институционализирана како NPDRR, која што е целосно посветена на обезбедувањето на интегриран, ефикасен и ефективен пристап кон превенцијата, раното предупредување, управување и за ублажување на последиците од природните и вештачките несреќи и непогоди, додека се обезбеди функционална целина на државните органи, локалната самоуправа, НВО сектор, како и на академските и бизнис заедниците. Горенаведените документи имплицираат развој на системот со кои се регулира, структура (институционална мрежа) и функционална поврзаност кои гарантираат навремен, систематски и координиран одговор од NPDRR чинители, како и планирана надградба и оптимално користење на расположливите ресурси (човечки, материјално-технички и финансиски). Како дел од Советот на државни секретари, работните групи за нормативно-правни усогласување и терминолошка унификација се одговорни за усогласување на законите и прописите поврзани со DRR. Правниот совет на NPDRR обединува највисоките носители на одлуки во соодветната област со врвот на претставници од академските и бизнис заедници и невладини организации. Министерството за здравство го разви следново: Стратегија за приспособување на здравјето при климатските промени, мај 2010 (http://www.toplotnibranovi.mk/en/en_strategija.asp ) Акционен план на здравјето при затоплување, ноември 2010 година, (http://www.toplotnibranovi.mk/en/en_akcionen_plan.asp ) Контекст и ограничувања: И покрај успесите, се уште постои потреба за поголема посветеност, финансиски ресурси, осигурувања на објекти при катастрофа и финансиски трансфер при ризик како и оперативните капацитети на сите нивоа. Во овој поглед, DRR сеуште треба да биде целосно инкорпорирана во многу

постоечки и идни стратешки концепти и развојни стратегии, политики, закони, проценки и планови. За таа цел се препорачува разгледување и понатамошно усогласување на клучните документи, со што би се вклучиле сите DRR елементи, од превенција и рано предупредување, преку подготвеност и одговор до ублажување. Приоритет за акција 1: Основен индикатор 2 Посветени и соодветни ресурси се дадени на располагање за спроведување на плановите за намалување на ризикот од катастрофа и активности на сите административни нивоа Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали постои специфична распределба на буџетот за DRR во националниот буџет? Да Средства за верификација: * 0% распределени од националниот буџет * 0 долари распределени од фонд за помош при развој од странство * 0 долари наменети за опасност на бесплатен секторски развој на инвестиции (на пример, транспорт, земјоделство, инфраструктура) * 0 долари наменети за самостојни DRR инвестиции (на пример DRR институции, проценки на ризикот, системи за рано предупредување) * 0 долари наменети за бесплатен пост катастрофа реконструкција на катастрофа Опис: Државниот буџет и буџетите на општините, има ресурси планирани за намалување на катастрофа. Во овој поглед, средствата се планирани за закрепнување и за ублажување во случај на: природни опасности, епидемии и еколошки катастрофи, и тие не можат да се користат за други цели освен за горенаведените. Во рамките на Советот на државни секретари воспоставена е работна група за финансии, осигурување и јавни набавки. Како дел од тематските работни групи на NPDRR, посебни работни групи се формирани за соработка со осигурителни компании, Стопанската комора и бизнис заедницата и синдикатите. Контекст и ограничувања:

Потребно е понатамошно подобрување. Приоритет за акција 1: Основен индикатор 3 Учеството на заедницата и децентрализацијата е обезбедено преку делегирање на власта и ресурсите на локално ниво Ниво на постигнатиот напредок: 3:Оставена е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатен, ниту значителни Дали локалната самоуправа има законска одговорност и буџетски средства за DRR? Да Средства за верификација: * Да: Легислатива * Да: буџетски средства за DRR на локалната власт Опис: На општинско ниво, со повеќе чинители локалните Собори на NPDRR се формираат за да се оценат локалните ризици и закани, да кординираат ресурси и активности, организирања на руралните и урбаните заедници и да се соработува со соседните општини. Општината, кога е потребно, воспоставува локалните спасување и заштита на HQs (главните штабови), а општината и градоначалникот имаат посебни должности кои произлегуваат од Законот за локална самоуправа и Законот за спасување и заштита. Положбата на руралните и урбаните заедници во рамките на Националната платформа е јасно дефинирана. Претседателите на руралните и урбаните заедници се членови на Советите на локалната NPDRR, и имаат право да: (1) одржуваат редовна комуникација со градоначалникот и ЦУК, (2) ги следат состојбите на ризик во руралните и урбаните заедници, кои би можеле да бидат штетни за животот, здравјето и имотот на граѓаните и инфраструктурата, (3) ги информираат граѓаните за да се подготват на превенција и нивно учество при одговор на несреќи и катастрофи, и, (4) ги организираат граѓаните и ги координираат активностите на руралните и урбаните заедници во случај на незгоди или несреќи. Кога ситуацијата ги надминува општинските граници, Регионалните совети на NPDRR се поставени да ги покриваат блиските географски општини со задачи кои треба да организираат проценка на заканата и ризикот кога локалните (општински) средства за одговор се намалува, за да се координираат општинските ресурси и активности во регионален контекст, и да се обезбеди координација со надлежните владини тела на национално ниво. Регионален штаб е основан во Регионален совет на NPDRR, кои во зависност од ризикот и типот на закана заседава на редовна основа и во случај на потреба. Локалните и регионалните совети кратко ги информираат општинските совети, како и Управниот одбор на NPDRR за нивната работа.

Министерството за локална самоуправа планира да ја води тематската работна група за издржливоста на локалните заедници. Контекст и ограничувања: Секако, исполнувањето на горенаведеното бара персонално опремување, подготовка и финансирање на потребните активности. Приоритет за акција 1: Основни индикатор 4 Функционална е национална мулти секторски платформа за намалување на ризик и катастрофа. Ниво на постигнатиот напредок: 4: Постигнат е значителен успех, но со признавање на ограничувањата во клучните аспекти, како што се финансиските средства и/или оперативните капацитети Дали граѓанските организации, национални институции за планирање, клучните економски и развојни организации од секторот се застапени во националната платформа? Да Средства за верификација: * 42 члена на граѓанско општество (наведете апсолутен број) * 53 секторски организации (наведете апсолутен број) * 2 женски организации кои учествуваат во националната платформа (наведете апсолутен број) Опис: NPDRR ја сочинуваат министерства и владини агенции (32), инспекторати (21), општини (85), јавните претпријатија и служби, невладини организации (42), заводи, истражувачки центри и опсерватории (79), лаборатории (173), хуманитарни организации (9), организации за стрес и траума третмани (11), трговски организации релевантни за DRR (21), бизнис заедница и верските заедници. NPDRR е организирана на меѓусебно поврзани и меѓусебно зависни политичко, административно, стручно и оперативно ниво Политичко (одлучувачко) ниво: активно ангажирање на Владата преку Управниот одбор, (NPDRR работоводен орган кој се состои од министри, претставници на Собрание, претседателот и Здружението на општините.) Административно ниво: се состои од Советот на државни секретари (CSS), Советот за инспекција, специјализирани платформи и тематските работни групи. CSS (на чело со генералниот секретар на Владата) има задача да ги премости проблемите и да одбележи административно-стручни одлуки кои влијаат на

NPDRR. Во зависност од видот на ризикот, утврдени се седум специјализирани платформи и предводени од страна на надлежните министерства. Секоја платформа има свој Координативен совет со која претседава надлежниот министер и секоја платформа има голем број на комисии за превенција и справување со национални ризици. Тематските работни групи се однесуваат на интердисциплинарните проблеми и поврзуваат две или повеќе специјализирани платформи. Експертско ниво: научно-техничкиот и стручен столб на NPDRR е составен од академски институции, јавни и приватни универзитети и истражувачки центри, набљудувачи и Национална мрежа на лаборатории. Законодавно-правните, економско-социјалните и академско-стручните совети ги обединуваат највисоките носители на одлуки во соодветните области со врвни претставници на академските и бизнис заедниците и невладините организации. NPDRR е организиран на национално и општинско ниво. Меѓутоа, кога ризиците ги надминат општинските граници, воспоставен е Регионален совет кој опфаќа неколку општини. Положбата на Национален координатор за спроведување на NPDRR беше формирана со задача понатамошно да се координира и комуницира меѓу NPDRR засегнати страни и да се контролира спроведувањето и функционирањето на платформата. Контекст и ограничувања: И покрај успесите, се уште постои потреба за постојана посветеност и капацитети на сите нивоа. Работа на правните, економско-социјалните и наставно-стручните совети може да биде зајакната со воспоставување соодветни секретаријати. Исто така, постои потреба за зајакнување на институционалните капацитети на експертско ниво, како и материјално-техничка опременост на некои од лабораториите кои се дел од мрежата на националната лабораторија. Конечно, надлежностите на Националниот координатор за спроведување на NPDRR допрва треба да се утврдуваат. Приоритет за акција 2 Идентификација, проценка и следење на ризиците од катастрофи и подобрување на раното предупредување ____________________________________________________________________ Приоритет за акција 2: Основни индикатор 1 Националните и локалните проценки на ризикот врз основа на податоците за опасност и осетливите информации се достапни и вклучуваат проценки на ризикот за клучните сектори. Ниво на постигнатиот напредок:

3: Остварена институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали постои национална мулти-опасност проценка на ризик на располагање за да се информира планирањето и развојот на одлуките? Нема Средства за верификација: * Не: мулти-опасност проценка на ризикот * 0% оценување од училиштата и болниците * 0 училишта се безбеден од катастрофи (наведете апсолутен број) * Не: ранливост на родова распределеност и капацитети оценки * Не: Договорен национални стандарди за проценки на ризик од мулти опасност Опис: Ризичните подрачја се идентификувани во просторниот план на Републиката, донесена од Собранието и ставени на располагање. Во рамките на системот за управувањето со кризи, групата на оценка (Г.О) е одговорна за проценка на ризик. ГО ја спроведува својата анализа, препораките и заклучоците на Управниот Комитет, на претседателите на Владата на Република Македонија и Собранието. Направен е напредок во негувањето на достапноста на процената на ризикот со поставување на мрежи што се занимаваат со специфични ризици и опасности. Тоа е случајот и со Националната мрежа на лаборатории, поврзување на 173 лаборатории на национално ниво, кои ќе им се обратат на болестите и епидемиите поврзани со опасност. Спроведувањето на информации од Географскиот систем (ГИС) мрежата е во тек, таа ќе овозможи просторни позиционирање и предвидување на можни сценарија на опасност. Министерството за животна средина и просторно планирање, во соработка со хидрометеоролошкиот завод (УХМЗ) воспостави систем за следење на река и воздушен систем за следење (RIMSYS). Исто така, периодични и ad-hoc инспекциска контрола на потенцијалните и конкретни загадувачи, управување со индустриски капацитети склони на ризик и инсталации, потенцијални извори на индустриските несреќи. Сите релевантни податоци се распространети и се делат меѓу заинтересираните страни на NPDRR. ХМЗ преку Светската Метеоролошка Организација и Европската комисија го заврши овој проект за регионална соработка во ЈИЕ за управување со метеоролошки, хидролошки и климатски податоци и размена на информации за поддршка на DRR.

Особено активни во однос на ризици од земјотрес се Институтот за земјотресно инженерство и Инженерска сеизмологија, ИЗИИС и Сеизмолошката опсерваторија. Завршени проекти на ИЗИИС го вклучуваат: - Физичко и психичко управување со сродни итни случаи за земјотрес во училиштата низ Македонија, УНИЦЕФ (Завршено 2004) - Оценка на сеизмичката повредливост на клучните здравствени објекти во Македонија - Клиниката за детски болести, Клинички центар, Скопје; СЗО (Завршено 2006) Меѓу тековните проекти на ИЗИИС, се: Проценка на засилување на сеизмички мапи и ранливост на сеизмичка зграда во Република Македонија, Хрватска и Словенија, НАТО - Наука за мир; Договорот: SFP 980.857 Контекст и ограничувања: И покрај успесите, се уште постои потреба за постојана посветеност и капацитети на сите нивоа. Иако се произведуваат оценки за одредени опасности (на пример: сеизмички активности, загадувањето на водата, топлотни бранови и др) се уште постои потреба за процена на ризикот од мулти-опасност за сите клучни сектори. Со цел да се произведат сигурни проценки на ризикот, потребно е да се развијат три типа на методологии: (1) Методологии на оценување на процена на ризик и последица од ризик, (2) Методологија на обележување на мапа на ризик; (3) методологијата за мониторинг на ризик. Овие методологии се основа за развојот на следните проценки на: (1) Процена на настани кои носат ризик и закана, (2) Комунална отпорност и проценка на ранливост; (3) Надлежни институции на проценка на капацитети (обата, актуелни и потребни капацитети); (4) проценка на штетите, како и дополнителни проценка на ранливост; (5) Проценка на квалитетот на целокупниот одговор кој настанува при несреќи и катастрофи. Утврдените тематски работни групи се уште не се во функција. Приоритет за акција 2: Основен индикатор 2 Системите се поставени, за следење, архивирање и пренесување на податоци за клучните слабости и опасности Ниво на постигнатиот напредок: 3: Остварена институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали загубите од катастрофа се систематски пријавени, проследени и анализирани? Не Средства за верификација:

* No: База на податоци за загуба од катастрофа * Не: Извештаи генерирани и искористени во планирањето Опис: Значителен успех е постигнат во однос на редовните, систематски, соодветни процеси за дисеминација и архивирање на податоците, како и следење на ризиците, со посебен фокус на сеизмичките активности и поплави во земјава и во регионот. NPDRR служи за подобрување на производството на редовно, навремено, систематска дисеминација на податоци и следење на ризици. Формирана е тематска работна група за рано предупредување. Претопувањето на централите за итен повик во полицијата, брзата помош, пожарникарите и Центарот за државна операција (ЦДО, која се наоѓа во ЦУК) во една служба за итни повици 112, како дел од системот Е-112. Во овој поглед, системот за рано предупредување и алармирање (од страна на ЦДО, како таков, треба да биде целосно реконструиран и модернизиран во процесот на имплементација на Е-112 систем. Имплементацијата на националната ГИС мрежа е во тек, и ќе им овозможи просторно позиционирање и предвидување на можни сценарија на опасност. Откако ќе заврши, ГИС ќе биде достапен онлајн. Сеизмички мониторинг и катастрофа предвидување се врши од страна на ИЗИИС во областа на: (1) Мрежа на силни движење, (2) Специјален мониторинг на карта - 3D Силно движење на Array, (3) Голем обем на квалитативна и квантитативна ранливост, оштетување и загуба проценки за дефинирање на подготвеноста за одговор при катастрофи и потреби. Сеизмолошката опсерваторија систематски ги следи сеизмичките активности на територијата на Републиката и сеизмички активните региони на Балканот. За целите на превенција и заштита, како и за научни и образовни цели, се прибираат инструментални и макросеизмички податоци, архивирани, анализирани и објавени во сеизмолошките билтени и каталози, како дел од меѓународната сеизмолошка размена на податоци. Опсерваторијата се занимава со сеизмички zonic, микросеизмички zonic, геологија, инженерска сеизмологија, урбан план, изградба, правила за асеизмичка изградба, екологија и софтвер за различни проблеми во сеизмологија, многу домашни и меѓународни проекти; постојан сеизмолошки истражувања. УХМР е претставник на владина институција за хидрометеоролошки мониторинг, управување, временската прогноза и рано предупредување. Контекст и ограничувања: Е-112 систем, вклучувајќи ја ГИС мрежата, се уште треба целосно да се имплементира и да се стави во употреба. Дополнително е важно да се овласти Националниот координатор за спроведување на NPDRR за следење на активности на Е-112 имплементација.

Законот за електронски комуникации ги обврзува ИТ и телекомуникациските оператори да направат своја мрежа и инфраструктура која ќе биде на располагање на државата за потребите на брзо ширење на информации во случај на големи несреќи и катастрофи. Понатаму, со цел правилно да ги следи опасности, важно е да се развијат три сета на методологии: (1) процена на ризикот и методологија за процена на последици од ризик; (2) методологија за мапирање на ризик, врз основа на теоретските знаења и модели, како и врз основа на историските податоци од одреден настан, (со висок степен на веројатност) треба да го потврди следново: • локација (одговарајќи на прашањето: КАДЕ?); • околности врз основа на феномени кои укажуваат на ризик (одговарајќи на прашањето: КАКО); • очекуван интензитет (одговарајќи на прашањето: КОЛКУ / ДО КОЈ СТЕПЕН?). (3) методологијата за мониторинг на ризик (и пракса) кои можат да укажуваат на потенцијална несреќа или ризик за катастрофа. Во контекст на веќе настаната несреќа или катастрофа, многу е важна методологија за брза процена, затоа што таа треба да обезбеди: • брза проценка на штета и закана; • брза проценка на потребите. Приоритет за акција 2: Основен индикатор 3 Системи за рано предупредување се поставени за сите главни опасности, со достап на заедниците. Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали заедниците склони кон ризик добиваат навремено и разбирливо предупредувањата на претстојната опасност? Да Средства за верификација: * Да: Ефективно постапување на рано предупредување * Не: Подготвеност на локално ниво * Не Системи за комуникација и протоколи * Не: Активно вклучување на медиумите во раното предупредување на дисеминација Опис: Тематска работна група за рано предупредување е со седиште во NPDRR со цел да се подобри меѓуинституционална соработка и координација.

На EWS е составен дел на системот за јавно информирање и алармирање во случај на итни случаи (PIACE). Во моментов, EWS е составена од над 250 далечински управувачки сирени групирани во 30 независни PIACE-а. Проект за модернизација и подобрување на EWS со заменување на стариот, застарена опрема и користење модерните информатички технологии е во тек. ХМС има воспоставено интегриран EWS за екстремни временски настани, базирани на радар, сателитско, површинско набљудување на мрежата и нумеричка временска прогноза. ХМС воспостави постапка на внатрешни рано предупредување и пракса на користење на стандардно научно одобрена методологија за утврдување на прагот на неповолните временски феномени во Македонија, за нормален климатски период. Сеизмички мониторинг и катастрофа предвидување се врши од страна на ИЗИИС во областа на: (1) Мрежа на силни движења, (2) Специјални мапа на Мониторинг-3D силен движење Array, (3) Голем обем на квалитативна и квантитативна ранливост, проценка на оштетување и загуба за дефинирање на подготвеноста за одговор при катастрофи и потреби. Министерството за животна средина и просторно планирање, во соработка со ХМС формира Систем за следење на реката и мониторинг на воздушниот систем. Исто така, периодична и ad-hoc инспекциска контрола на потенцијалните загадувачи и конкретни, управување со индустриски капацитети и инсталации склони на ризик, како потенцијални извори на индустриски несреќи. Сите релевантни податоци се распространети и делат меѓу заинтересираните страни на NPDRR. Министерството за здравство ја едуцира јавноста за ризиците при климатски промени поврзани со здравјето преку своите "Заштита на здравјето од климатските промени", веб портал (http://www.toplotnibranovi.mk/en/ ); Институтот за Јавното здравство врши едукација на јавноста преку своите "EWS за надзор на заразни болести" (Http://www.alert.mk/en/index.asp ); ЦУК, во соработка со Македонската радио-телевизија (во јавниот радиодифузен сервис) произведе серија од 36 ТВ дебати кои го покриваат DRR во 2009/2010 година. Контекст и ограничувања: Во моментов, PIACE има конвенционална и најчесто застарена (од 1970-тите и 1980-тите) опрема. Иако сирените се уште се функционални, повеќето од нив немаат независен извор на енергија. Наместо да се користат современи технологии со помош на безжичен систем за ширење на информации, се уште се користи старата бакарна жица. Претопување на центрите за итни повици на полиција, брза помош, пожарникари и Центарот за државна операција (ЦДО, која се наоѓа во ЦУК) во една служба за итни повици 112, како дел од системот Е-112. Во овој поглед, навременото предупредување и системот за тревога треба да биде темелно реконструирани и модернизирани во процесот на имплементација на Е-112 систем. Приоритет за акција 2: Основен индикатор 4

Националните и локалните проценки на ризикот се земаат во предвид при регионалните /прекуграничните ризици, со цел при регионална соработка да се намалува ризикот. Ниво на постигнатиот напредок: 4: Постигнат е значителен успех, но со препознатливи ограничувања во клучните аспекти, како што се финансиските средства и /или оперативните капацитети Дали вашата земја учествува на регионални или под-регионални DRR програми или проекти? Да Средства за верификација: * Да: Програми и проекти кои се однесуваат на прекугранични прашања * Да: Регионални и под-регионални стратегии и рамки * Не: Регионални или под-регионални следења и механизмите на известување * Не: Акционите планови за решавање на прекугранични прашања Опис: Формирањето на NPDRR даде нов поттик на суб-регионална, регионално и глобално учество во DRR настани, програми и проекти. По основањето на Европскиот форум за DRR во Лондон, 2009 година Република Македонија беше избрана за ко-претседавач на Форумот со Шведска, како претседавач. Во овој капацитет, земјата беше на чело на Советодавна група за климатски промени и адаптација на DRR. Во Октомври 2010 година Република Македонија ја презеде функцијата претседател со Хрватска, како ко-претседавач. Потврдена е меѓународната соработка со ОН, ЕУ, ОБСЕ, НАТО и странските земји. Особено важна е соработката во областа на животната средина и DRR со UNISDR, РЕНА, СРС, ДППИ, КПМ и МИЦ, во рамките на проектот ИПА Мулти-корисник 2011-2013. Целта е да се поддржи усогласувањето во областа на животна средина и развојот на регионална соработка и капацитет во областа на DRR. ИПА MB 2011-2013 има четири стратешки избора: 1. Зајакнување на регионалната соработка и капацитет во однос на DRR; 2. Развивање на капацитетите за приближување, спроведување и примена на средината на aquis; 3. Зајакнувањето на регионалната соработка во управувањето со опасни материјали во текот на нивниот животен циклус (Вклучувајќи CBRN); 4. Зајакнувањето на регионалната соработка во областа на климатските промени. 3-годишен план ќе биде подготвен од страна на Програмски директор, со директна поддршка од СРС и Република Македонија (Главен корисник за стратешки избор бр.4), во консултација со другите ЕК претставници и донатори, земајќи ги во предвид предлозите од корисниците на ИПА.

Во рамките на NPDRR Советот на државни секретари, формирани се работни групи за меѓународна соработка и пристап кон меѓународни фондови. Соработката се охрабрува од Црвениот крст и Црвената полумесечина, други меѓународни хуманитарни организации, невладини организации и други NPs. Постои регионална соработка во ЈИЕ за метеоролошки, хидролошки и климатски податоци, управување и размена на информации за поддршка на DRR, вклучувајќи ја и изградбата на капацитети. Контекст и ограничувања: Т.н. "проблем со името" претставува повеќе од пречка за меѓународната соработка и членство на Република Македонија во соодветните организации. Поради тоа, ние сме надвор од можностите за поголема соработка и стабилност. Иако постои регионална соработка во однос на природните непогоди, секогаш е потребна натамошна соработка. Приоритет за акција 3 Користење на знаење, иновации и образовани за да се изгради култура за безбедност и отпорност на сите нивоа ____________________________________________________________________ Приоритет за акција 3: Основен индикатор 1 Релевантните информации во врска со катастрофи се достапни и пристапни на сите нивоа, на сите заинтересирани страни (преку мрежи, развој на системите на делење на информации итн) Ниво на постигнат напредок: 4: Постигнат е значителен успех, но со препознатливи ограничувања во клучните аспекти, како што се финансиските средства и /или оперативни капацитети Дали постои информативниот систем за национална катастрофа кој е јавно достапен? Да Средства за верификација: * Да: Веб страница на информатички систем за национална катастрофа * Не: воспоставени механизми за пристап на информации од DRR Опис: Во рамките на Советот на државни секретари, регистрирана е работна група за инфо-мрежи и извори, како и формирана е работна група за односи со јавноста и подигање на јавната свест. Одредени достигнувања се остварени како и постоење на правна и институционална рамка. Имплементација на националната ГИС мрежа ќе

овозможи просторно позиционирање и предвидување на можните сценарија на опасност. Покрај тоа, планирано е ГИС да биде достапен онлајн. Лансирана е мрежа на Националната лабораторија, која вклучува лабаратории од универзитетите, здравството и други јавни и приватни институции, кои ќе се осврнат на болестите и епидемиите поврзани со ризиците и опасностите. Исто така, постои напредок во имплементацијата на Е-112. Покрај тоа, постои еден проект на воведување на регионална USWRN. Мрежата ќе врши ширење на Е-112 системот и EWS алармантниот систем. Исто така ќе се подобри координацијата со сите USW Радио системи во земјата. Мрежата на инспекторати ќе обезбеди координиран и поефикасен пристап кон прашањата поврзани со ризик и катастрофа. Контекст и ограничувања: Информациите се делумно достапни на веб-сајтовите на соодветните институции. Сепак, податоците за опасноста се уште не се обединети и достапни од обединетата мрежа. Иако многу јавни и приватни институции имаат основен ГИС софтвер, тие се уште не се поврзани во национална ГИС мрежа која ќе овозможи брзо споделување и достапноста на податоците на национално ниво. Поддршка на Е-112 е концепт на користење на медиумите (телевизија и радио) и мобилни оператори со испраќање на претходно фабрикувани пораки кои ќе обезбедуваат предупредувања од пред-катастрофа, најава на пост-катастрофа и пораки кои содржат информации и упатства за граѓаните во погодените области. Приоритет за акција 3: Основни индикатор 2 Наставните планови и програми, образовни материјали и релевантни обуки вклучуваат намалување на ризикот од катастрофа и обновуваат концепти и практики. Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали DRR е вклучени во националната образовна програма? Да Средства за верификација: * Да: ОУ програма * Да: Програма за средно училиште * Да: Универзитетска програма * Не: Професионална DRR програма за образование

Опис: Во основно и средно образование програмите вклучуваат теми на ризици и катастрофи, особено преку темата "Мирот и толеранцијата". Понатаму, како дел од нивната програма, СМС и RPD изврши специјална обука на наставниците и на членовите на специјалните работни групи вклучувајќи го и DRR и обновувањето на концепти и практики. Како дел од тематските работни групи на NPDRR, планирано е Министерството за образование и наука со повеќе чинители да водат тематска работна група за превенција и справување со катастрофи во наставните програми во основно и средно училиште. Академскиот и стручен совет на NPDRR ги носи заедно највисоките одлуки во соодветните области со врвни претставници на академските и бизнис заедници и невладини организации. Постои институционална рамка за развој на методи, техники и стандарди, како и обука на кадри за намалување на сеизмичкиот ризик и поплави (магистерски и докторски студии) на Институтот за сеизмолошко и земјотресно инженерство (ИЗИИС), на Сеизмолошката опсерваторија, Природно математичкиот факултет (како дел од Универзитетот "Св. Кирил и Методиј"-Скопје.) Оваа ИЗИИС наставна програма се базира на реалните потреби во модерното градежништвото, посебно во сеизмички активни региони каде што интересот за градежништво, земјотресно инженерство, инженерска сеизмологија и сродни научни области (статички и сеизмички дизајн, инженерска сеизмологија, статички и сеизмички дизајн на високо издигање, статички и сеизмички дизајн на инженерски конструкции, специфични сеизмички проблеми во геотехниката, екологија во сеизмички региони) се зголемува. Процесот на создавање на образование и мрежа на обука за управување со кризи на национално ниво започна, вклучувајќи ги универзитетите, стручните училишта и други образовни институции, како и Воената Академија и полициските објекти за обука со план на модули за управување со кризи во нивните постоечки наставни програми. Контекст и ограничувања: Во моментов, не постои систематско образование и обука на персоналот за превенција и рано предупредување од ризици и опасности поради институционалното преклопување на надлежностите. Да се надминат овие прашања, планирано е NPDRR да започне мулти-секторската тематска работна група за спречување и управување на катастрофа во наставните програми на основното и средното училиште. Приоритет за акција 3: Основен индикатор 3 Истражувачки методи и алатки за мулти-проценки на ризикот и анализа на трошоци се развиваат и се зајакнати. Ниво на постигнат напредок:

3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали DRR е вклучен во буџетот на национално научно-истражувачката агенда? Да * Да: Истражувачки излези, производи или студии * Не: истражувачки програми и проекти * Не: Студии за економски трошоци и придобивки на DRR Опис: Под NPDRR, имплементацијата на DRR политики, се имплицира развојот на методи врз чии проценки за ризик и закана ќе бидат спроведени и ќе бидат развиени сценарија за несреќа и катастрофа. Сигурни проценки и сценарија се предуслови за развој на планови на подготвеност, превенција и операции, како и стандардните оперативни процедури. Методологиите, проценките, сценаријата, плановите и процедурите треба да се проверуваат почесто преку систем на вежби и симулации, кои му помагаат во развојот на одговорот на институционалниот и граѓанскиот капацитет, верификација и подобрувањето на оперативните решенија. Со цел да се направат сигурни проценки на ризикот, потребно е да се развијат три типа на методологии: 1. Проценка на ризик и методологиите за оценување на последица од ризик; 2. Методологија за мапирање на ризик; 3. Методологијата за мониторинг на ризик; Овие методологии се основа за развој на следниве оценки: 1. Процена на ризик и настани што значи закана; 2. Комунална отпорност и проценка на ранливоста; 3. Проценка на капацитети од надлежните институции (актуелен и потребен капацитет); 4. Проценка на штетите, како и дополнителна проценка на ранливоста; 5. Проценка на квалитетот на севкупниот одговор при несреќи и катастрофи. Оценките се основа за развој на сценарио ескалација. Во ноември 2009 година Европскиот центар за ранливост на индустрискиот и Lifeline систем (ECILS) разви и објави "Упатство за развој на методологии за проценка на ризици и опасности и нивните импликации. "Во упатствата, која служи како упатство за тоа како да се развие ризик проценка, проценка на последици од ризик, управување со мапирање на ризик и методологии на мониторинг на ризик, беше дистрибуирани до сите засегнати страни на NPDRR. Интеграција во Европската метеоролошка инфраструктура (EUMETSAT, EUMETNET и ECMWF). Понатаму треба да се достави до Влада, официјален предлог за национален координатор за спроведување на NPDRR кој ќе ги организира, координира и развива метдодологиите, проценки, сценарија, плановите и процедури.

Контекст и ограничувања: И покрај успесите, се уште постои потреба за значителни заложби во однос на методите за истражување и алатки за мулти-проценки на ризик и трошоци за анализа на корист. Со цел да се постигне хармонизација и да се избегне преклопување, постои потреба за координиран развој на DRR слични методологии, проценки, сценарија, планови и процедури. Понатаму, моментално нема студија за економските трошоци и придобивки од DRR. Приоритет за акција 3: Основен индикатор 4 Постои стратегија за јавна свест ширум земјата, за да се стимулира културата на свесност за катастрофа, со опсег и на урбаните и руралните заедници. Ниво на постигнатиот напредок: 4: Постигнат е значителен успех, но со признати ограничувања во клучните аспекти, како што се финансиските средства и /или оперативните капацитети Дали јавните едукативни кампањи за DRR допираат до заеднците кои се склони на ризик? Да Средства за верификација: * Да: јавни едукативни кампањи. * Да: Обука на локалната самоуправа * Да: Достапност на информации за DRR практики на ниво на заедница Опис: NPDRR учесниците организираат јавни едукативни кампањи, обуки на локалната самоуправа во нивен домен на работа и често објавуваат DRR информации, прирачници и публикации. На пример, Министерството за здравство ја едуцира јавноста за ризиците од климатски промени поврзани со здравјето преку нејзиниот "Заштита на здравјето од климатските промени", веб портал (http://www.toplotnibranovi.mk/en/ ); Институтот за јавно здравство врши едукација на јавноста преку своите "Систем за надзор на рано предупредување од заразни болести "(http://www.alert.mk/en/index.asp ); ЦУК, во соработка со македонската Радио-телевизија (јавниот радиодифузен сервис) произведени серија од (38) ТВ дебати "Здраво, 195" покривање на DRR преку разни ризици во периодот од 2009/2010 година. Неколку публикации и брошури на DRR беа објавени и дистрибуирани до

NPDRR засегнатите страни и јавноста, вклучувајќи ги и: - Лазаревски, П., Gjorgon, Н., Талески М, (ур.) Националната платформа на Република Македонија за Намалување на ризик од катастрофи, СМС, Скопје, 2010 година, (на македонски и англиски јазик); - Упатство за граѓаните: за управување со кризен систем, УНДП, Скопје, 2009; По усвојувањето на NPDRR, беа основани Локални собори на NPDRR како и се одржаа обуки и работилници за градоначалниците и другите членови на Локалните собори. Целта беше да се информираат од NPDRR за обврските и надлежностите на локалните и регионалните совети на NPDRR. Во рамките на Советот на државни секретари, формирана е работна група за односи со јавноста и подигање на јавната свест. Исто така, една од тематските работни групи која е планирана да биде создадена во рамките на NPDRR е тематска работна група за медиуми и јавната свест. Во овој поглед, NPDRR подразбира создавање на втората работна група за издржливоста на локалните заедници, предводена од страна на Министерството за локална самоуправа. Контекст и ограничувања: И покрај успесите, постои потреба за постојана посветеност и капацитети на сите нивоа. За оваа цел, потребан е стратегија за подигнување на јавната свест и слични прашања на DRR, со што ќе биде развиено и вклучување на сите релевантни чинители, особено на локалните заедници. Тематската работна група за медиуми и јавна свест треба уште да се формира во согласност со Владата и прифатена од NPDRR. Приоритет за акција 4 Намалување на основните фактори на ризик ____________________________________________________________________ Приоритет за акција 4: Основен индикатор 1 Намалување на ризикот од катастрофа е интегрална цел на политиките и плановите поврзани со животната средина, вклучувајќи го и користењето на природните ресурси на земјата и адаптацијата кон климатските промени. Ниво на постигнат напредок: 4: Постигнат е значителен успех, но со признати ограничувања во клучните аспекти, како што се финансиските средства и /или оперативните капацитети Дали постои механизам за да се заштитат и да се возобноват регулаторните екосистем услуги? (Поврзани со влажни земјишта, мангрови, шуми итн.) Да Средства за верификација: * Да: Законодавството за заштитени области * Не: Плаќање за екосистем услуги (ПЕС)

* Не: Интегрирано планирање (на пример управување со крајбрежната зона) * Да: Проценки на еколошки влијанија (влијанието врз животната средина) * Да: Проекти и програми за климатски промени Опис: Во рамките на NPDRR, Платформата за ризиците по животната средина е формирана и раководена од страна на Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП), инкорпорирани се националните комисии во областите на: загадување на воздухот; загадување на водите; загадување на почвата, биолошката разновидност; глобалното затоплување и климатските промени (КП); dumpfields инциденти, индустриски објекти и инциденти на рафинерии; инциденти за складирање на опасни материи. Во рамките на тематските работни групи, "Работната група на РА / Реперкусии и Адаптација" е предводена од Националниот комитет за климатски промени. А тематската работна група за пошумувањето е предводена од "Дена на дрвото - засади ја својата иднина" граѓанска иницијатива. Климатските промени (КП) стојат високо на агендата. Главниот корисник на 4-тиот стратешки избор во рамките на ИПА-МБ-2011-2013 (зајакнување на регионалната соработка во областа на КП), е Република Македонија. Како ко-претседавач на Европскиот форум за DRR во 2010 година, Македонија води советодавна група на КП & DRR. Интеграција на намалување на ризикот во политиките и плановите на животната средина е опфатена со Законот за животната средина, која ја транспонира Директивата Севесо II. Направени се достигнувања во обезбедувањето на консолидираните национални упатства за спроведување на стратешка оценка на животната средина-СЕП и примена на Директивата за СОЖС, повикувајќи се на "најдобри практики" во рамките на постојните земји членки на ЕУ и искуство од можно спроведувањето на пилот случаи во земјата. Постигнат е напредок преку подготвувањето на упатства и со подобрување на практиката на воведување управување на ризик и безбедност во ОВЖС и користење на политики за планирање на земјиштето. Исто така постои и ризик од управување со поплави. Владата донесе унифициран образец за ОВЖС и вакви обрасци се подготвуваат, ажурираат и усвојуваат. Агенцијата за државни патишта подготви студијата за ОВЖС за автопатот Е-75 (Corridor10) Министерство за здравство подготви стратегија за прифаќање на климатските промени и акционен план за влијанието на топлината врз здравјето. Постои соодветна законска регулатива за заштита и зачувување на трите национални паркови. Контекст и ограничувања: Потврдено е дека дополнителен напредок во вклучувањето на DRR стратегии во политиките за животна средина се секогаш потребни.

Направени се достигнувања во обезбедувањето на консолидирани национални упатства за спроведување на стратешка Оценка на животната средина-ОЖС и примена на Директивата за СОЖС, повикувајќи се "најдобри практики" во рамките на постојните земји членки на ЕУ и искуство од можно спроведувањето на пилот случаи во земјата. Пропишувајќи ја содржината на извештајот за животната средина во подзаконски акти. Пропишување процедури на јавна консултација во средното законодавство; спроведување обука на релевантниот персонал во МЖСПП и другите релевантни министерства и во претпријатијата кои се акредитирани да подготват урбанистички и просторни планови. Приоритет за акција 4: Основен индикатор 2 Социјалниот развој на политиките и плановите се реализираат за да се намали ранливоста на населението изложено на најголем ризик. Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувања не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали постојат мрежи на социјална безбедност за да се зголеми отпорноста од ризик на домаќинствата и заедници склони кон тоа? Не Средства за верификација: * Да: осигурување на имот и култура ?? * Да: Вработување по гарантни шеми * Не: Условни трансфери на готовина * Не: DRR усогласува намалување на сиромаштијата, социјалната политика и програмите * Не: микрофинансирање * Не: Микро осигурување Опис: Прашањата за социјалниот развој и социјалната ранливост спаѓаат под надлежност на Министерството за труд и социјална политика, кое дава институционална поддршка. Правната рамка е Законот за социјална заштита, кој регулира предуслови и процедури за доделување на финансиска (до две просечни месечни плати) и друга помош (како што се облека, храна, и други потреби) на оние поединци и семејства кои биле во ранлива позиција, поради опасноста и епидемии и други социјални кризи.

NPDRR има мултисекторски мрежа за соработка, која вклучува владини (како што се Министерството за труд и социјална планирање и Министерството за здравство) и невладини засегнати страни (како Македонскиот национален совет на организациите на лицата со посебни потреби, Црвениот крст на Македонија, Македонското лекарско друштво, итн) Во рамките на NPDRR, Министерството за труд и социјална политика ги води тематските работни групи одговорни за институционалната координација на полето на заштитата од следниве ранливи популации во случај на несреќи и катастрофи: деца, стари лица, лица со физичка попреченост, психички и ментални пречки во развојот, како и работни групи во врска со родовите прашања и предучилишните установи. Одговорна за координирање на напорите во осигурувањето, е работната група за финансии, осигурување и набавки. Понатаму, еден од Советите на советодавниот NPDRR е Економскиот и социјален совет, кој заедно ги носи највисоките одлуки во соодветните области со врвни претставници од академските и бизнис заедниците и НВО секторот. Конечно, ЦУК, во соработка со УНДП и Владата на Јапонија, спроведува проект за зајакнување на капацитетите на ЦУК во однос на родовата перспектива и човековите права. Еден од клучните активности е "подготвувањето на националниот план за управување со кризи во согласност со родовите прашања. Контекст и ограничувања: Потребно е понатамошно подобрување на законите и механизмите. Приоритет за акција 4: Основен индикатор 3 Економски и продуктивни секторските политики и планови се имплементираат за да се намали ранливоста на економските активности Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувања не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали трошоците и придобивките од DRR се приклучени во планирањето на јавните инвестиции? Не Средства за верификација: * Не: Национални и секторски јавни инвестициски системи инкорпорирани во DRR. * Не: Инвестиции во надградбата на инфраструктурата, вклучувајќи училишта и болници

Опис: Постои институционална посветеност во врска со спроведувањето на економските и продуктивни секторски политики и плановите за намалување на ранливоста на областите во развој (како што се управување со водените ресурси, намалување на сиромаштијата и планирање на развојот.) Исто така, извршено е систематско социо-економско влијание и анализа на губиток. Улогата на Советот за инспекција во рамките на NPDRR е од клучно значење во поглед на интензивирање на соработката меѓу инспекторатите, со цел да се унапреди координираниот инспекциски надзор, со што се затвора кругот на одговорноста. Советот за инспекција е формиран за понатамошен ефективен инспекциски надзор во рамките на NPDRR. Во таа смисла, ЦУК ја подобрува меѓусекторската соработка со сите владини и невладини институции и организации како што се Министерството за економија и Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство Контекст и ограничувања: Секогаш е потребно понатамошно унапредување и имплементација. Приоритет за акција 4: Основен индикатор 4 Планирањето и управувањето на човечките населби вклучуваат елементи на намалување на ризикот од катастрофа, вклучувајќи го и извршување на градежните кодови. Ниво на постигнат напредок: 4: Постигнат е значителен успех, но со препознатливи ограничувања во клучните аспекти, како што се финансиските средства и /или оперативни капацитети Дали има инвестиции за да се намали ризикот од ранливите урбани населби? Да Средства за верификација: * Да: Инвестирањето во инфраструктурата одводнување на поплави во ранливи области * Не: Наклон стабилизација во области склони кон одрони * Не: Обука на зидари за безбедна градежна технологија * Не: Обезбедување на земјиште на домаќинства и заедници со ниски приходи Опис: Постојат систематски, соодветни процеси и правни рамки што ги дефинираат процедури и стандардите за изградба во однос на сеизмичката активност, особено после последиците од големиот земјотрес од 1963 година. По осамостојувањето, квалитетот на градежништвото ја одби како резултат на намалувањето на економските потенцијали на приватизација на големите

градежни компании, како и слабеење на системот за контрола. Во последниве години, има поголема контрола во поглед на примената на кодови за изградба, особено на јавни објекти. Со цел да се постигне намалување на ризикот од земјотрес, врз основа на предлозите на Министерството за транспорт и врски, Владата во моментов ја изменува и дополнува законската регулатива што се однесува на задолжително спроведување на сеизмички проект за сите идни градби, со што се зајакнуваат кодовите за изградба. Постои законска рамка и одредени достигнувања во однос на превенцијата од поплави со изградбата на соодветни објекти на заштита (брани, речни брегови и др), како и планирање на превентивни мерки. Иако прашањата поврзани со лизгањето на земјиштето не се уредени со посебен закон, тие се опфатени во Законот за просторно и урбанистичко планирање. Свлечиштата и областите склони на поплави се исклучени од урбанизацијата на планови за урбанистичко планирање, со цел да се минимизираат штетите. Со цел да се подобри процесот на планирање и управување на човечките населби со инкорпорирање на DRR елементи, основана е меѓусекторска мрежа на државните инспекторати предводена од Советот за инспекција на NPDRR. Советот за инспекција е формиран за да продолжи со ефективниот инспекциски надзор во рамките на NPDRR. Со цел да се постигне намалување на ризикот од земјотрес, врз основа на предлозите на Министерството за транспорт и врски, Владата во моментов ја изменува и дополнува законската регулатива за задолжително спроведување сеизмички проект за сите идни градби, со што се зајакнуваат кодовите за изградба. Принципите и активности се вклучени и имплементирани преку национално, регионално и локално просторно планирање. Контекст и ограничувања: Иако постојат систематски, соодветни процеси и правни рамки што ги дефинираат постапките и стандардите на изградба во поглед на сеизмичките активности, во последните две децении, квалитетот на изградбата е намален поради намалувањето на економските потенцијали на приватизација на големите градежни компании, како и слабеењето на систем за контрола. Мрежата на инспекција, на чело со Советот за инспекција треба да биде алатка за исправка која ќе го подобри процесот на планирање и управување на човечките населби со инкорпорирање на DRR. Приоритет за акција 4: Основен индикатор 5 Мерките на ризик за намалување на катастрофа се интегрираат во пост катастрофа и процеси на рехабилитација Ниво на постигнат напредок:

4: Постигнат е значителен успех, но со препознатливи ограничувања во клучните аспекти, како што се финансиските средства и /или оперативни капацитети Дали програмите на пост-катастрофа обновување експлицитно се вклучени и во буџетот за DRR? Да Средства за верификација: * 0% средства за обновување и реконструкција се доделени на DRR * Да: Превземени се мерки за решавање на родови прашања во обновување Опис: Остварени се значителни достигнувања. Постои законска рамка и рехабилитација и процес на обновување на пост катастрофа. Постојат добри практики во намалувањето на ризикот од катастрофа во Република Македонија. По големата поплава во Скопје во 1979 година, применета е контрола на решенија при поплави, кој се состои од систематски мерки за регулирање на речните брегови и на речното корито на Вардар низ градот Скопје, како и изградба на браната резервоар за собирање на бранови на поплави. По големите пожари во 2007 година, инициран е процес на пошумување, поддржан од Владата и НВО секторот што резултира со масовно учество. Годишно, два работни денови се `денови на дрвото ", кога сите граѓани се поттикнати да засадат дрво, со цел да се обноват шумите, да се подобри животната средина, со што се воведува намалување на ризикот од катастрофа во пракса. Над 20 милиони дрвца биле засадени во последните 3 години (во шест дена, два дена во годината). Во текот на наредната деценија, македонските шуми ќе се прошират со дополнителни 100.000ha на јаловишно земјиште. Откако ќе ја достигнат вистинската возраст, овие 100.000ha на шуми годишно ќе апсорбираат најмалку 250,000 тони на СО2. Постои законска рамка и техничка основа, вклучени се стручни и научни капацитети во рехабилитациониот процес, во зависност од итноста и потребата за акција. На пример ИЗИИС обезбедува помош во ублажувањето на последиците од земјотрес и пост-катастрофално обновување: • Проценка на потребите од катастрофа, следење на оштетата, проценка на физички, функционални и економски загуби; • Проценка на социјалните ефекти од катастрофи, планирање на ефективни мерки и механизми за економски возобновување и надомест на жртвите; • Планирање на сите нивоа непосредни, краткорочни, среднорочни и долгорочни мерки и активности за одговор при катастрофа, закрепнување, повторен развој и сеизмичка заштита од катастрофа во погодени региони. Контекст и ограничувања: Иако Националната концепт постои, потребни се реформи и дополнувања на постојните закони, прописи, како и организациски и институционални преструктурирања на системот за управување со кризи.

Приоритет за акција 4: Основен индикатор 6 Воспоставени се процедури за да се проценат влијанијата на ризиците од катастрофи врз големите проекти за развој, особено инфраструктурата. Ниво на постигнат напредок: 4: Постигнат е значителен успех, но со признати ограничувања во клучните аспекти, како што се финансиските средства и /или оперативни капацитети Дали се оценуваат влијанијата на големите проекти во развој врз ризиците од катастрофи? Да Средства за верификација: * Да: Проценки на влијанието на проектите, како што се брани, системи за наводнување, патишта, рударство, туристички случувања и сл. катастрофа на ризик * Не: Влијанието на ризиците од катастрофи се земени предвид при проценка на влијанието врз животната средина (ОВЖС) Опис: Постои институционална посветеност, како и значителни достигнувања во однос на проценката на ризикот процесот на јавната инфраструктура, како што се брани и патишта. Исто така, постојат систематски, соодветни процеси и правни рамки што ги дефинираат процедурите и стандарди за изградба во однос на сеизмичката активност, особено после последиците од големиот земјотрес од 1963 година. Постои законска рамка и одредени достигнувања во однос на превенција од поплави со изградбата на соодветна заштита на објекти (брани, речните брегови и др), како и планирање на превентивни мерки. Иако прашањата поврзани со лизгање на земјиштето не се уредени со посебен закон, тие се опфатени во Законот за просторно и урбанистичко планирање. Свлечиштата и областите склони кон поплави се исклучени од урбанизацијата на планови за урбанистичко планирање, со цел да се минимизираат штетите. NPDRR обезбедува координација помеѓу засегнатите страни во поглед на инкорпорирање на DRR мерки во постојаните процедури, како и развој на соодветни стратегии, политики, законодавство, методологии, проценки, сценарија, планови и процедури. Во рамките на NPDRR, Министерството за транспорт и врски ја координира специјализираната Платформа за ризици во областа на инфраструктурата, која се занимаваат со: земјотреси, лизгање на земјиштето; безбедноста на телекомуникациски и ИТ мрежи; безбедност на вода; електрична енергија и гас, канализација, поплави; сообраќајни незгоди; железнички несреќи; воздушни сообраќајни незгоди; несреќи на езеро; јавни и станбени објекти. Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство ја координира

специјализираната Платформа за ризици во домен на земјоделството, шумарството и водостопанството, вклучувајќи ги: епизоотиите; epyphities; шумските пожари, канали и реки, ниска и висока температура при екстремни временски услови. Министерството за здравство е надлежно за координација на платформа на здравствените ризици: епидемии; масовни повреди; стрес и траума, безбедност на храната; безбедност на вода; безбедноста и достапноста на лековите, материјалите и опремата. Контекст и ограничувања: Иако постојат систематски, соодветни процеси и правни рамки што ги дефинираат процедурите и стандардите за изградба во однос на сеизмичката активност во последните две децении, квалитетот на изградбата е намален поради намалувањето на економските потенцијали на приватизација на големите градежни компании, како и слабеењето на системот за контрола. Исто така, правната и институционалната празнина се должи поради недостатокот на координација меѓу релевантните институции, што резултираше со преклопување на надлежностите и низок квалитет во процесот на контрола на развој и изградба на клучната инфраструктура. Приоритет за акција 5 Зајакнување на подготвеност при катастрофи и давање на ефикасен одговор на сите нивоа ____________________________________________________________________ Приоритет за акција 5: Основен индикатор 1 Поставена е перспектива на силна политика, технички и институционални капацитети и механизми за управување со ризик на катастрофа, со намалување на ризикот на катастрофа. Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали постојат национални програми или политики за да се направат безбедни училиштата и здравствените установи во итни случаи? Не Средства за верификација: * Не: Политики и програми за безбедност на училиштата и болниците * Не: Обука и вежби во училиштата и болниците за подготвеност при итни случаеви Опис: Постигнат е значителен успех во однос на зајакнувањето на капацитетите помеѓу NPDRR и засегнати страни.

Контекст и ограничувања: Потребен е понатамошен напредок Приоритет за акција 5: Основен индикатор 2 Плановите за подготвеност при ктстрофа и планови за непредвидени ситуации се внесени во сите административни нивоа, како и одржување на редовна обука и пробите за тестирање и развој на програми за справување со катастрофи. Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали има планови за непредвидени ситуации, постапки и средства да се справат со голема катастрофа? Не Средства за верификација: * Не: планови за непредвидени ситуации со родовата чувствителност * Да: Операциски и комуникациски центар * Да Екипи за барање и спасување * Не: Залихи на хуманитарна помош * Да: Засолништа * Не: Безбедни медицински установи * Не: Посветеност на жени во нужда, засолниште и итни медицински установи Опис: Подготвеност и план на дејствување при катастрофи е во тек на сите административни нивоа (национално, регионални, локални, како и во јавни и приватни претпријатија, јавните установи и државна администрација.) Плановите се ставени на располагање за национално и локално спасување и заштита на силите, како и на други единици надлежни за заштита на луѓето и стоките. Тие исто така се обезбедени со посебни курсеви за обука на управување со кризи, кои биле тестирани на вежби. Досега, голем број институции имаат подготвени планови. На пример, Министерството за здравство, во соработка со СЗО, развива одговор на плановите за локалните болници. Министерството за здравство исто така подготвува препознавање на прва помош и услуги во согласност со Е-112.

Во рамките на NPDRR, процесот на дефинирање на методологии, проценки и сценарија е во тек. Во зависност од оценките и сценаријата, следните планови треба да се подготват: • Планови на подготовка; • Планови за превенција; • Планови на операција. Имплементацијата на сите планови бара јасни и прецизни процедури. За успешна реализација на целите потребни се следниве стандардни оперативни процедури: (1) Внатрешна СОП со вообичаените активности, (2) Внатрешна СОП, во случај на вонредна состојба, (3) интероперабилност СОП, во случај на вонредна состојба. Сето ова треба да обезбеди јасна претстава за заканата и организирани одговори со максимален ефект на расположивите ресурси. Контекст и ограничувања: Иако многу институции имаат планови на подготвеност, поради одредени правни недоследности постои институционално преклопување на надлежностите во однос на создавањето на катастрофа и планови за непредвидени ситуации и спроведување на вежби. За таа цел, потребно е да се следат логичните и методички рамките на NPDRR. Ова подразбира дефинирање на соодветни методологии, проценки и сценарија пред развивање на планови и процедури. Приоритет за акција 5: Основен индикатор 3 Финансиските резерви и вонредните механизми за поддршка на ефективен одговор и за обновување кога е потребно. Ниво на постигнат напредок: 3: Остварен е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали финансиските аранжмани можат да се справат со голема катастрофа? Да Средства за верификација: * Да: Национални непредвидени средства * Не: Осигурување објекти од катастрофа * Не: Обврзници на катастрофа Опис: Со цел да им овозможи на домаќинствата, земјоделците и малите и средни претпријатија да ги користат осигурување од природни катастрофи, со што се овозможува ефективна заштита од загубите предизвикани од природни катастрофи, иницирано е воспоставување на "Еуропа РЕ", специјализирана регионална компанија за реосигурување на ризиците од катастрофи. Во декември 2010 година Владата водеше преговорите со Меѓународната банка за обнова и развој - Светската банка за склучување Договор за заем и финансирање на регионалниот проект за катастрофи и осигурување од ризик на која ќе се приклучат и други земји од Југоисточна Европа и Кавказ.

Финансиските резерви за потребите на CMS се издвоени од Буџетот на РМ (Закон за управување со кризи, Службен весник на Република Македонија, бр. 64/2005, 4 / 2008) Извршната власт е активно вклучена во процесот на дистрибуција и употреба на DRR назначените ресурси. Во таа смисла, постои меѓусебна соработка и вклучување на приватниот сектор и Владата во намалување на ризикот од катастрофа. Исто така, Собранието го финансира системот со изменување и дополнување на буџетот на државата. Конечно, на национално ниво, финансиските средства можат да биде стекнати и од други извори. Како дел од нивните буџети, општините и локалните јавни установи треба да имаат средства за итни потреби. Сепак, буџетот на DRR, особено во однос на спречување, ублажување, развој и подготвеност во голема мера е дисперзиран и недоволен. Во рамките на Советот на државни секретари на NPDRR, утврдена е работна група за финансии, осигурување и набавки. Контекст и ограничувања: Додека институционалната поставеност е добро дефинирана, целосната имплементација се соочува со одредени предизвици во однос на постигнување на финансиски средства. Приоритет за акција 5: Основен индикатор 4 Во тек се процедурите за размена на релевантни информации за време на опасност од непогоди и катастрофи, како и се превземаат осврти на пост-настани Ниво на постигнат напредок: 3: Остварена е институционална посветеност, но достигнувањата не се ниту сеопфатни, ниту значителни Дали е прифатен договорен начин и постапка за проценување на штета, загуба и потреба, кога се случуваат катастрофите? Да Средства за верификација: * Да: Оштетување и губење на методологии за оценување и расположливи капацитети * Да: Проценка на потребните методологии за пост катастрофа * Не: Потребите методологии за проценка на пост катастрофа вклучуваат насоки со родовите аспекти * Не: Идентификувани и обучени човечки ресурси Опис: Со цел да се произведат сигурни проценки на ризикот, потребно е да се развијат три типа на методологии:

• проценка на ризик и методологиите за оценување на последици од ризик; • методологија на мапирање на ризик; • методологијата за мониторинг на ризик; Овие методологии се основа за развој на следниве оценки: • Проценка на настаните кои означуваат ризик и закана; • Комунална отпорност и проценка на ранливоста; • Проценка на капацитети на надлежни институции (актуелен и потребен капацитет); • проценка на штети, како и дополнителни проценка на ранливост; • Проценка на квалитетот на севкупниот одговор при несреќи и катастрофи. Во ноември 2009 година Европскиот центар за ранливоста на индустриски и Lifeline системи (ECILS) развиени и објави во "Упатство за развој на методологии за проценка на ризици и опасноста од нивните импликации." Во упатството кое служи како упатство за тоа како да се развие проценка на ризик и оценување на последица од ризик, управување со мапирање на ризик методологии на мониторинг на, беше дистрибуирано до сите засегнати страни на NPDRR. Оценките се основа за развој на сценарио на ескалација. СОП кој овозможува непречена и навремена комуникација и координација се спроведува во целост во рамките на различните институции. Секоја јавна и приватна установа и претпријатие има внатрешни СОП. Сепак, постои потреба за мулти-секторски СОП, кој ќе биде резултат на претходно дефинирани методологии, проценки, сценарија и планови. Понатаму, доставен е до Влада официјален предлог за национален координатор за спроведување на NPDRR за да го организира и координира развојот на методологиите, проценките, сценаријата, плановите и процедурите. Во поглед на човечки ресурси, работната група во рамките на Советот на државни секретари е одговорен за човечки ресурси. Контекст и ограничувања: Некои институционалните предизвици постојат, како што се преклопувањето на надлежностите и институционалнот дуализам. Се уште треба да се дефинираат и спроведат мулти-секторски методологии, проценки, сценарија, планови и процедури. Иако многу институции имаат планови за подготвеност, поради одредени правни недоследности, постои институционално преклопување на надлежностите во однос на создавањето на планови за катастрофа и непредвидени ситуации и спроведување на вежби. За таа цел, потребно е да се следи логичните и методички рамки на на NPDRR. Ова подразбира дефинирање на соодветни методологии, проценки и сценарија пред развивање на планови и процедури. Носачи на прогрес ____________________________________________________________________ а) Мулти-опасност интегриран пристап кон катастрофа за намалување на ризик и развој

Нивоа на зависност: Делумна / потпирање: Комплетно признание на мисијата; стратегија / рамка за акција развиена за да се оствари; уште не е целосно имплементирана апликација во политиката и праксата; завршена но не и остварена од клучно засегнатите страни. Дали постојат студии / извештаи / атласи на мулти-опасност анализите во земјата / под регионот?: Да Ако одговорот е да, дали тие се применуваат во планирањето на развој / информирање на политиката?: Да Опис (Ве молиме да обезбедите докази за тоа каде, колку и кои): Постои делумна доверба во однос на мулти-опасност интегрираниот пристап во DRR и развојот. Правната рамка и доверува на Владата да ја дефинира проценката на безбедносни закани за Република Македонија од сите ризици и опасности. Една од целите на NPDRR е развој на еден сет на оценки: • Проценка на настаните кои значи ризик и закана; • Комунална отпорност и проценка на ранливоста; • Проценка на капацитети на надлежни институции (актуелен и потребен капацитет); • проценка на штетите, како и дополнителни проценка на ранливоста; • Проценка на квалитетот на севкупниот одговор при случај на несреќи и катастрофи. Институционална поставеност на мулти-опасност системот е отелотворен преку NPDRR кој се состои од седум специјализирани платформи (здравствено-поврзани ризици; Нaz-Мат ризици; ризиците по животната средина, индустриски несреќи; ризици во доменот на земјоделството, шумарството и водостопанството; ризици во доменот на културното наследство) покриваат 40 специфични ризици. Координативните советите на специјализираните платформи ги обединува сите релевантни чинители. Понатаму, мулти-опасност пристапот на NPDRR е зајакнат преку тематски работни групи кои се однесуваат на прашања и проблеми кои се од интердисциплинарен карактер и чии различни аспекти спаѓаат во доменот на интерес на разни владини и невладини структури на локално и национално ниво, и, како такви, се поврзани со две или повеќе специјализирани платформи. б) Усвоени и институционализирани се родови перспективи за намалување на ризикот и обновување Нивоа на зависност: Делумно / потпирање: Комплетна признание на мисијата; стратегија / рамка за акција развиена за да се адресира; уште не е целосно имплементиран апликацијата во политиката и праксата; завршена но не и остварена од клучните засегнатите страни.

Опис (Ве молиме да обезбеди докази за тоа каде, колку и кои): Постои делумна доверба во однос на родовите перспективи на DRR и институционализација. Меѓу 42 национални федерации на невладини организации и професионални здруженија, кои се дел од NPDRR, две се поврзани со родовата: Национален совет на жените и на Македонското женско лоби. ЦУК, во соработка со УНДП и Владата на Јапонија, спроведува проект за зајакнување на капацитетите на ЦУК во однос на родовата перспектива и човековите права. Еден од клучните активности е "подготвувањето на националниот план за управување со кризи во согласност со родовите прашања." в) Идентификувани и зајакнати капацитети за намалување на ризикот и обновување Нивоа на зависност: Делумна / потпирање: Комплетно признание на мисијата; стратегија / рамка за акција развиена за да се адресира; уште не е целосно имплементирана апликација во политиката и праксата; завршени но не и остварена од клучно засегнатите страни. Опис (Ве молиме да обезбеди докази за тоа каде, колку и кои): Развојот на капацитетите бара идентификација, зајакнување и поврзувањето на постојните ресурси, а стекнување на нови ресурси каде што е потребно. За таа цел, збир на проценка на ризик и методологиите за последица од ризик и за оценување треба да се развива, и се однесуваат на: (1) Процената на ризикот се однесува на појавата на феномени кои укажуваат ризик; (2) Комунална отпорност и проценка на ранливоста; (3) Проценка на капацитети од надлежните институции (актуелен и потребен капацитет); (4) Оценување на штета, како и дополнителни проценка на ранливоста (можноста за дополнителна штета и загубите) од настанати несреќи и непогоди; (5) проценка на одговор; (6) оценка за превенција на финансиски импликации, одговор и рехабилитација (директни и непосредни проценки и индиректна проценка во временска дистанца). Врз основа на овие методологии, треба да се развиваат следните релевантни проценки: (1) Процена на ризик на настани што означуваат закана, (2) Комунална отпорност и проценка на ранливоста; (3) Проценка на капацитети на надлежните институции (актуелниот и потребен капацитет); (4) Оценување на штета, како и дополнителни проценка на ранливоста; (5) Проценка на квалитетот на севкупниот одговор при случувања на несреќи и катастрофи. За таа цел, Советот на државни секретари има девет работни групи: (1) нормативно-правна хармонизација; (2) Финансии, осигурување и јавни набавки, (3) Човечките ресурси, планирање, развој и одржување (4) Информативно мрежно поврзување и регистар на ресурси; (5) стандардизација; (6) терминолошка унификација (7) односи со јавноста и јавна свест; (8) единица за пристап кон меѓународни фондови; (9) Меѓународна соработка.

г) Пристапот за безбедност на луѓето и социјалната правичност е интегрирана во намалување на ризикот од катастрофа и активностите за обновување Нивоа на зависност: Делумна / потпирање: Комплетно признание на мисијата; стратегија / рамка за акција развиена за да се адресира; уште не е целосно имплементирана апликација во политиката и праксата; завршена но не и постигнати од клучно засегнатите страни. Опис (Ве молиме да обезбедите докази за тоа каде, колку и кои): Постои делумна доверба во однос на интеграцијата на безбедноста на луѓето и социјалната правичност во DRR и активностите на обнова. NPDRR има дел посветен на ранливи популациони групи. Тематски работни групи одговорни за институционалната координација за заштита на следниве вулнерабилните популации, во случај на несреќи и катастрофи: деца, стари лица, лица со физичка попреченост, психички и ментални пречки во развојот, како и работни групи во врска со родовите прашања и предучилишните установи. Меѓу NPDRR заинтересирани страни, постојат 42 национални федерации на невладини организации и професионални здруженија, некои од кои се занимаваат со социјално ранливите популации, како што се Црвениот крст, Националниот совет на организации кои се занимаваат со физичка попреченост, Националниот совет на жената, Македонското женско лоби, Сојузот на здружението на пензионирани луѓе. Освен тоа, меѓу чинители на NPDRR има 9 хуманитарни организации кои се занимаваат со социјално ранливите популации. Исто така, заедничкиот проект на УНДП и ЦУК ги става во фокусот социјално ранливите групи, меѓу кои и добри пракси, како на пример привлекување на вниманието на групите преку флаери отпечатени на сите јазици на етничките заедници. д) Ангажирање и партнерства со невладини актери, граѓанското општество, приватниот сектор, меѓу другото се поттикнува на сите нивоа Нивоа на зависност: Значајно и актуелно потпирање: значајни тековните напори кои ги актуелизираат обврските со кохерентна стратегија на место; идентификувани и ангажирани учесници. Опис (Ве молиме да обезбеди докази за тоа каде, колку и кои): NPDRR е целосно посветен на ангажирање на невладините актери. За понатамошно координирање и соработка во справувањето со посебни сообраќајни несреќи, катастрофи, ризици и закани, NPDRR се состои од 42 национални федерации на невладини организации и професионални здруженија (вклучувајќи ја и националната Организација на Црвениот крст и Црвената полумесечина); 9 хуманитарни организации; 79 институти, центри за истражување и опсерватории; 173 лаборатории; 11 стрес и траума третман

организации; 21 трговски организации релевантни за DRR; бизнис заедницата и, последно, но не и најмалку важно, сите верски заедници. Во соработка со невладините организации, граѓанското општество, приватниот бизнис, направени се неколку институционални рамки: Три Советодавниот совети: за правен, економско-социјален, и академски-експерт на совет, како рамка која ги обединува највисоките носители на одлуки во соодветните области со врвни претставници на академски и бизнис заедници и НВО секторот. Тематските работни групи претставуваат посебен дел од Националната платформа на DRR. Тие се однесуваат на прашања и проблеми кои се од интердисциплинарен карактер и чии различни аспекти спаѓаат во опсегот од интерес на разни владини и невладини структури на локално и на национално ниво, а, како такви, се поврзани со две или повеќе специјализирани платформи. ѓ) Контекстуални носачи на прогрес Нивоа на зависност: Делумна / потпирање: Комплетно признание на мисијата; стратегија / рамка за акција развиена за да се адресира; уште не е целосно имплементирана апликацијата во политиката и праксата; завршени но не и постигнати од клучно засегнатите страни. Опис (Ве молиме да обезбедите докази за тоа каде, колку и кои): Постои делумна доверба во однос на контекстуалните носачи на прогрес. Прво и основно, институционалната рамка на NPDRR се определува со владина одлука. NPDRR служи како механизам за владина и невладина координација на национално, локално и ниво на заедница. Тоа е рамка која ги обединува највисоките носители на одлуки во соодветните области со врвот на претставници на академскиte и бизнис заедници и НВО секторот. Второто ниво се состои од развивање на општа стратегија, функционални стратегии, политики, оперативни стратегии, програми и проекти, како и конкретни законски решенија кои треба да се утврдат за секој конкретен ризик со оглед на секој ризик (на пр. епидемии или земјотреси), по што следи развојот на методологии, проценки, сценарија, планови и процедури. Одредени достигнувања се остварени на сите три нивоа. Идни изгледи ____________________________________________________________________ Област 1 Поефикасна интеграција на ризик факторите од катастрофа во политиките за одржлив развој, планирање и програмирање на сите нивоа, со посебен акцент на спречување на катастрофи, ублажување, подготвеност и намалување на ранливоста. Севкупни предизвици:

Република Македонија се соочува со одредени предизвици во спроведувањето/имплементацијата на Стратегиите за намалување на ризиците од катастрофи во плановите и програмите за одржлив развој. Клучните стратешки документи и закони беа донесени пред донесувањето на DRR концептот и воспоставување на NPDRR. Значи, концептот DRR не е вклучен како целина, но и стратегиите и законите одделно содржат различни DRR елементи (како што се спречување, рано предупредување, подготвеност и др.) Идна Outlook изјава: DRR има важно место како во националните, така и во локалните развојни планови. Вклучувањето на DRR системот во плановите за одржлив развој е владина политика. Една цел е целосна интеграција на основната DRR доктринарна позиција во општата стратегија, функционалните стратегии и оперативните стратегии за DRR. Таквите стратегии претставуваат основа за создавање на соодветни политики за превенција, реакција и рехабилитација, како што се политики за одржлив развој, планирање и програмирање на сите нивоа. Конечно, имплементацијата политиките за спречување на несреќи и ризици од катастрофа (како и на програми и проекти развиени во овој контекст) подразбира соодветна нормативна рамка. Планираната целосна интеграција на доктринарната позиција ќе овозможи покохерентен приод на DRR, па оттука и поефикасна интеграција на DRR размислувањата во политиките за одржлив развој, планирање и програмирање на сите нивоа. Област 2 Развој и зајакнување на институциите, механизмите и капацитетите на сите нивоа, особено на ниво на заедницата, што систематски може да придонесе за изградба на отпорност на опасности. Севкупни предизвици: Република Македонија се соочува со голем број на предизвици на правно, институционално, оперативно и ниво на капацитети. Досега, постојат некои ограничувања кои произлегуваат од преклопувањето на институционалните надлежности, што доведува до недостаток на соработка и координација. Од тие причини, потребна е реформа на правната регулатива. Идна Outlook изјава: Целосно оперативна NPDRR ќе послужи како механизам за владина и невладина координација на национално, локално и ниво на заедници. Тоа е рамка која ги обединува носителите на одлуки на највисоко ниво во соодветните области со врвни претставници на академската и бизнис заедниците и НВО секторот. Област 3 Систематско вградување на пристапи за намалување на ризик во

дизајнирањето и спроведувањето на програми за подготвеност за итни случаи, одговор и обновување при реконструкција на погодените заедници. Севкупно предизвици: Република Македонија се соочува со одредени предизвици во поглед на имплементацијата на DRR механизмите во пракса. Подготвеноста за итни случаи зависи од нивото на техничка и оперативна подготвеност. Системот за рано предупредување е застарен и треба да се модернизира. Треба да се дефинираат методологии, проценки, сценарија, планови и процедури со цел да се избегне институционално преклопување, кое води на некохерентно донесување одлуки. Средствата за подготвеност за итни случи, одговор и обновување честопати се дисперзирани и недоволни. Идна Outlook изјава: Неопходно е да се следи логичната и методичка рамка на NPDRR. Ова подразбира дефинирање на соодветни методологии, проценки и сценарија пред развивањето/подготвувањето на планови и процедури. Во таа насока, во тек е процесот на дефинирање на методологии, проценки и сценарија. Во зависност од оценките и сценаријата, треба да се подготват следните планови: • Планови за подготвеност; • Планови за превенција; • Оперативни планови. Имплементација на сите планови бара јасни и прецизни процедури. За успешна реализација на целите потребни се следниве стандардни оперативни процедури: (1) Внатрешната СОП во вообичаените активности, (2) Внатрешна СОП, во случај на вонредна состојба, (3) интероперабилна СОП, во случај на вонредна состојба. Сето ова треба да обезбеди јасна претстава за заканата и организираниот одговор со максимален ефект со расположивите ресурси. Исто така, ќе биде постигнат натамошен напредок во врска со спроведувањето на DRR механизмите во пракса преку подобрување на EWS, со спојување на Е-112, како и воведување на ГИС платформа. Понатаму, со зголемување/подигнување на јавната свест и стимулирање на DRR културата преку едукативни материјали и кампањи. Исто така, DRR понатаму ќе се интегрира во еколошките политики, плановите за човекови населба и ублажување. Засегнати страни / чинители ____________________________________________________________________ Одделенија / организации кои придонеле за извештајот * Канцеларија на Националниот Координатор за спроведување на NPDRR (Влада) - д-р Панде Лазаревски, Национален координатор * Министерство за животна средина и просторно планирање (Влада) - Теодора Обрадовиќ-Грнчаровска, Државен Советник

* Министерство за финансии (Влада) - Кристина Павловска, помошник раководител на сектор * Министерство за транспорт и врски (Влада) - Харита Пандовска, Раководител на Одделение за ИПА * Министерството за економија (Влада) * Министерството за образование и наука (Влада) * За хидрометеоролошки работи (Влада) - Коста Лазароски, државен советник * Институт за земјотресно инженерство и сеизмолошко инжинерство (Acad & Research) - Проф Михаил Гаревски, Директор * Сеизмолошка опсерваторија (Acad & Research)