Leven in het Heelal Paul Groot Afdeling Sterrenkunde Radboud Universiteit Nijmegen.
-
Upload
victor-smit -
Category
Documents
-
view
214 -
download
0
Transcript of Leven in het Heelal Paul Groot Afdeling Sterrenkunde Radboud Universiteit Nijmegen.
Leven in het HeelalLeven in het Heelal
Paul GrootPaul GrootAfdeling SterrenkundeAfdeling SterrenkundeRadboud Universiteit NijmegenRadboud Universiteit Nijmegen
Wat is er nodig voor leven?
• Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling)
• Vloeibaar water
• Energiebron
• Bescherming voor ‘buitenwereld’
• Zuurstof?
Vloeibaar water
Elke ster kent een ‘bewoonbare zone’:
De afstand van een ster waarin water vloeibaar is. Alleen Aarde zit hier in!
Energie bron
• Leven is ‘exotherm’: het heeft energie van buiten nodig. Bij Aarde: Zon en Aardwarmte
Bescherming
• Kosmische straling en UV stralen beschadigend voor DNA
Bescherming
• Ozon is goede bescherming tegen UV straling
Leven mogelijk buiten Aarde?
• Binnen het zonnestelsel:
* Mars
* Europa
* Enceladus
* Titan?
Mars
Al heel lang fascinatie van mensheid
Mars
Waar verder in Zonnestelsel? Jupiter?
Europa!
De Galileische manen
Ontdekt door Galileo Galilei met eerste telescoop
Io Europa Ganymedes Callisto
Io Europa: Biljartbal
Io Europa
San Francisco
Io Europa
Io Europa
IJs
Vloeibaar waterSteen en ijs
IJzer/nikkel kern
Onder`aardse’ oceaan op Europa
Hoe kan dat? Waarom is het niet heel diepbevroren?
Omdat Jupiter Europa (en Io) warm houdt!
Getijdeverhitting door Jupiter
Voorwaarden Leven: Europa• Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling)
✔ : Baan stabiel• Vloeibaar water
✔ : Diepe oceaan• Energiebron
✔ : Getijdeverhitting Jupiter• Bescherming voor ‘buitenwereld’
✔: Dikke ijslaag!
Leven op Europa?
Oefenen in Lake Vostok
Lake Vostok
Titan
Enceladus
Enceladus
Enceladus
OorsprongWater Geisers
Voorwaarden Leven: Enceladus
• Stabiliteit (tijd voor ontwikkeling)
✔: Baan stabiel• Vloeibaar water
✔ : Vloeibaar water onder ijs• Energiebron
? : Niet bekend…• Bescherming voor ‘buitenwereld’
✔: Dunne ijslaag!
En elders?
• In 1995: eerste planeet rond een andere zon-achtige ster ontdekt: 51 Peg B
• Sindsdien: 699 planeten gevonden.
• Waarvan al 25 in ‘zonnestelsels’: meerdere planeten rond 1 ster.
• De meeste zijn zwaar (> Jupiter) en in korte baan rond ster.
Geoff Marcy & Michel Mayor
Resultaten: massa’s
Aarde
Resultaten: perioden
Aarde
Resultaten: banen
Mercurius
0 =Cirkel
1 = ongebonden
Leefbaar?
Leefbare zone
Resultaten: stelsels
Tekens van leven?
Kunnen we andere tekenen van leven opvangen?
Basis achter het SETI project (Search for ExtraTerrestrial Intelligence)
Drake Equation
Kans op radio-uitzendend leven, opgezet door Frank Drake
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
P = kans op radio-uitzendend intelligent levenN
stars = Aantal sterren in de Melkweg
fp
= Fractie planeten per ster
fh
= Fractie bewoonbare planeten per ster
flife
= Fractie bewoonbare planeten per ster met leven
fint.
= Fractie leefbare planeten met intelligent leven
fradio
= Fractie beschavingen die radio uitstralen
Sterren in de Melkweg
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
Nstars
= 200 miljard
Fractie sterren met planeet
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fp = 2
Fractie planeet in leefbare zone
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fh ~ 1
Fractie leven
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
flife
= ?
Fractie intelligentie
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fint
= ?
Fractie radio
P=N stars x f p x f h x f life x f int. x f radio
fradio
= ?
Toekomst
* Ontwikkelingen gaan razendsnel!
* Kepler is net met 2 jaar verlengd: goed voor 'Aardes'
* Radio telescopen (LOFAR, SKA) steeds gevoeliger
* Optische telescopen (VLT/E-ELT/JWST) steeds beter in bestudering Kepler planeten
Zijn we alleen? Geen idee! Misschien wel, waarschijnlijk niet.