Les 1 en 2 Het weer waarnemen en meten Naam:...
Transcript of Les 1 en 2 Het weer waarnemen en meten Naam:...
Les 1 en 2 Het weer waarnemen en meten
focusthema 35e leerjaar
Werkkatern 3 Hoog boven ons hoofd 1
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
Het weerbericHt
1 Het weerbericht: voor wie en waarom?het weerbericht wordt heel vaak geraadpleegd. noteer twee redenen waarom mensen dat doen.
________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________
2 De rubrieken van het weerberichtbekijk het weerbericht in je bronnenboek. Waarover krijg je informatie? som op.
________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________
3 een weerkaart lezenneem het weerkaartje in het bronnenboek. Zoek deze gegevens op voor jouw streek en vul aan.
windsnelheid: ________________________________________________________________________________________________________
windrichting: ________________________________________________________________________________________________________
maximumtemperatuur: _____________________________________________________________________________________________
minimumtemperatuur: _____________________________________________________________________________________________
neerslag: _____________________________________________________________________________________________________________
bewolking: ___________________________________________________________________________________________________________
4 weerpictogrammenWat betekenen deze picto’s? noteer kort.
________________________ ________________________ ________________________
________________________ ________________________ ________________________
________________________ ________________________ ________________________
________________________ ________________________ ________________________
Naam: Klas:
bv. - om te weten welke kleren je moet aandoen
- om te weten of schepen kunnen uitvaren
temperatuur, bewolking, neerslag, windkracht, windrichting
bv. zware bewolking
met regen
bewolkt met
opklaringen
met kans op regen
zware bewolking
met regen en
onweer
bewolkte nacht
met kans op
sneeuw
bewolkt met
opklaringen
heldere nacht
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
2
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
5 infobronnen voor het weerIn de volgende oefening vul je een weerkaartje aan. Waar kun je informatie zoeken over het weer van vandaag?
❏ Ik zoek het weerbericht in de krant. ❏ Ik luister naar de informatie op de radio.❏ Ik kijk naar het weerpraatje op televisie. ❏ Ik zoek informatie op teletekst.❏ Ik gebruik de website www.kmi.be. ❏ Ik gebruik een andere informatiebron.
Welke? __________________________________________________
6 weerkaartje aanvullenvul het weerkaartje voor vandaag aan.
Het weer meten
7 Hoog in de luchtom het weer te voorspellen gebruiken wetenschappers satellietbeelden. de satellieten nemen op grote hoogte foto’s van onze aarde. Kijk in je bronnenboek en je atlas.
Kruis de landen aan waar het meer dan 5 mm regent.
❏ belgië ❏ spanje ❏ Zwitserland ❏ Polen ❏ frankrijk ❏ Italië
boven welke oceaan is er ook een regengebied?
❏ atlantische oceaan ❏ Indische oceaan ❏ stille oceaan
Brussel
Bergen Namen
Luik
Hasselt
Aarlen
Brugge
Gent
Antwerpen
de datum van vandaag is _________ / _________ / __________________ .
____ / ____
____ / ____
____ / ____
____ / ____
____ / ____
✗
✗ ✗ ✗
eigen situatie.
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
3
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
8 De kringloop van waterWaar komt de neerslag vandaan? vul de zinnetjes bij de tekening aan. Kies uit: sneeuw, neerslag, wolken, wind, opwarming, grondwater, hagel, waterdamp, regen.
Water verdampt door ______________________________________ .
die _________________________________________________ stijgt op.
Wanneer de waterdamp samenkomt, ontstaan er
_________________________________________________ .
door de _________________________________________________ worden die verplaatst.
door afkoeling ontstaat er _________________________________________________ .
die kan verschillende vormen hebben: _________________________________________________ ,
_________________________________________________ en _________________________________________________ .
een deel van het water sijpelt in de grond en wordt _________________________________________________ .
een ander deel verdampt of komt langs beken en sloten weer in de zee terecht.
9 De schaal van beaufortop de schaal van beaufort lees je de windsnelheden en de windkracht af. Je vindt die schaal in je bronnenboek. Zoek de juiste gegevens op en vul deze oefening aan.
bij windkracht 3 haalt de wind snelheden tot _______________ kilometer per uur.
een orkaan haalt enorme windsnelheden.
die gaan boven _______________ kilometer per uur.
Wanneer twijgen op de grond vallen, spreken we van ______________________________________________________ wind.
Welke benaming past goed bij deze foto?
_______________________________________________________________________
Welke windsnelheden haalde de wind?
_____________________________ km/u
opwarming
waterdamp
wolken
wind
neerslag
sneeuw
regenhagel
grondwater
19
stormachtige
krachtige wind
117
tussen 39 en 49
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
4
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
10 De wind en het weerop het weerkaartje in je bronnenboek staat de windrichting en de windkracht aangegeven. verder in je bronnenboek kun je lezen wat kenmerkend is voor de windrichtingen. Wat kun je vertellen over de wind wanneer je weet dat dit weerbericht in maart werd opgetekend?
de windkracht is _______________ beaufort. dat betekent ___________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________
de windrichting is _______________ . dat betekent ___________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________
11 weertoestellenom het weerbericht samen te stellen, doet men een beroep op satellieten. verder worden er over de hele wereld metingen gedaan. In je bronnenboek vind je afbeeldingen van verschillende meettoestellen. hieronder vind je een beschrijving van die toestellen. schrijf de juiste naam bij de beschrijving.
Ik kan je vertellen hoe warm of koud het is. de meting wordt uitgedrukt in graden celsius of in graden fahrenheit.
met deze meter zie je hoe hard de wind waait. de schaal van beaufort geeft de waarden aan.
Ik geef de windrichting aan. de windroos vertelt je uit welke richting de wind komt.
In deze meter wordt de neerslag opgevangen. de meting wordt uitgedrukt in mm.
deze meter geeft de luchtdruk aan. bij hoge luchtdruk wordt het mooi weer. Wanneer de luchtdruk daalt, wordt het minder goed.
12 ik begrijp het weerWat past bij deze foto die in ons land werd genomen? Kleur het vakje.
luchtdruk neerslag
laag hoog weinig kans grote kans
windsterkte windrichting
zwak sterk oost west
thermometer
windsnelheidsmeter
windwijzer
regenmeter
barometer
4 à 5 dat er een matige tot vrij krachtige wind
zal waaien.
Z het zachter wordt.
VERSIE LE
RAARSKAMER
Les 3 en 4 Het klimaat bepaalt het leven van de mens
focusthema 35e leerjaar
Werkkatern 3 Hoog boven ons hoofd 5
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
1 Klimatogram opdracht 1In je bronnenboek vind je een klimatogram van antwerpen. Zoek de volgende gegevens op.
de warmste maand: ____________________________________ gemiddelde temperatuur: _______________ °c
de koudste maand: _____________________________________
de natste maand: _______________________________________ gemiddelde hoeveelheid neerslag: _______________ mm
de droogste maand: ____________________________________
2 Klimatogram opdracht 2noteer bij deze twee klimatogrammen telkens de warmste en de koudste maand. noteer ook de temperatuur.
warmste: _______________________________ ( __________ °c) warmste: _______________________________ ( __________ °c)
koudste: ________________________________ ( __________ °c) koudste: ________________________________ ( __________ °c)
3 weerkaart begrijpenhier zie je het weerbericht van een dag in juni. verklaar waarom het aan zee koeler is dan in de Kempen of de ardennen.
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
KoKsijde (BeLgië) VirtoN (BeLgië)
neer
slag
in m
m
neer
slag
in m
m
temperatuur in °C
temperatuur in °C
J f m a m J J a s o n d Jaar
n in mm 53 42 44 44 50 53 60 66 69 74 69 63 687
t in °c 2,9 3,4 5,2 8,3 11,3 14,3 16,1 16,3 14,3 10,6 6,4 3,6 9,4
J f m a m J J a s o n d Jaar
n in mm 80 65 63 59 67 72 79 78 73 76 78 83 873
t in °c 0,6 2,0 4,6 8,2 11,9 15,2 16,8 16,4 13,6 9,0 4,7 1,3 8,7
Brussel
Bergen Namen
Luik
Hasselt
Aarlen
Brugge
Gent
Antwerpen
15
18
17
19
21
2-3 Bft
__ gemiddelde temperatuur gemiddelde neerslag
juli
januari
juli en augustus
maart
9,6 (jaar)
64,67 (jaar)
augustus 16,3
januari 2,9
juli 16,8
januari 0,6
het water van de zee zorgt in de
zomer voor wat afkoeling.VERSIE
LERAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
6
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
4 Zelf een klimatogram samenstellenIn het bronnenboek vind je de weergegevens van ukkel. Zet de gegevens in het onderstaande klimatogram.
5 Klimaat in europaJe krijgt het klimatogram van drie europese steden. verbind het klimatogram met een lijn met de passende stip op het kaartje. voer daarna de opdrachten uit op de volgende pagina.
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
UKKeL (BeLgië)
neer
slag
in m
m
temperatuur in °C
gemiddelde neerslag— gemiddelde temperatuur
ZWARTE ZEE
EGEISCHE ZEE
IONISCHE ZEE
TYRREENSE ZEE
MIDDELLANDSE ZEE
NOORDZEE
KASPISCHE ZEE
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
-5
reyKjaViK (ijsLaNd)
neer
slag
in m
m
temperatuur in °C
J f m a m J J a s o n d Jaar
n in mm 76 72 82 58 44 50 52 62 67 86 73 79 799
t in °c -0,5 0,4 0,5 2,9 6,3 9,0 10,6 10,3 7,4 4,4 1,1 -0,2 4,3
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
de BiLt (NederLaNd)
neer
slag
in m
m
temperatuur in °C
J f m a m J J a s o n d Jaar
n in mm 69 49 66 53 61 70 76 71 67 75 81 83 820
t in °c 2,2 2,5 5,0 8,0 12,3 15,2 16,8 16,7 14,0 10,5 5,9 3,2 9,4
120
100
80
60
40
20
0
60
50
40
30
20
10
0
rome (itaLië)
neer
slag
in m
m
temperatuur in °C
J f m a m J J a s o n d Jaar
n in mm 81 75 65 55 32 16 15 33 68 93 111 90 733
t in °c 8,3 9,1 10,6 13,2 17,0 20,6 23,4 23,6 20,9 17,0 12,7 9,5 15,5
J f m a m J J a s o n d
d
R
R
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
7
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
vergelijk de klimatogrammen op de vorige pagina met de klimatogrammen van steden in ons land in vorige opdrachten. Lijkt het goed op de situatie in ons land, zet dan een ✗. verschilt het duidelijk van de situatie in ons land, zet een — .
Reykjavik Utrecht Rome
temperatuur
neerslag
- Welk klimatogram lijkt het sterkst op die van onze steden? __________________________________________________
- In ______________________________________ is het gemiddeld veel warmer en valt er ___________________ neerslag.
- In ____________________________ is het gemiddeld veel kouder en valt er ongeveer ___________________ neerslag.
- Welk klimaat hebben deze steden? Rome: ____________________________________________________________________ ,
utrecht: _______________________________________ , Reykjavik: _____________________________________________________
- Welke stad zou je verkiezen voor zijn klimaat? Waarom? ______________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________
6 mensen, dieren en planten passen zich aanmensen, dieren en planten passen zich aan aan het klimaat. noteer enkele woorden die passen bij de prent. Kruis je favoriet aan.
kameel in de sahara (woestijnklimaat) eskimo’s in groenland (poolklimaat) strand in spanje (warmgematigd klimaat)
de was doen in mexico (tropisch vochtig klimaat)
landschap in Limburg (koelgematigd klimaat)
het klimatogram van de bilt (utrecht)
minder
evenveel
Rome
Reykjavik
warmgematigd
koelgematigdkoelgematigd
—
✗
✗
✗
—
—
zand, droog, warm
heel warm, droog
koud, sneeuw, ijs
zacht, aangenaam, groen
warm, zon, zeebv.
VERSIE LE
RAARSKAMER
Les 5 de zon en de aarde
focusthema 35e leerjaar
Werkkatern 3 Hoog boven ons hoofd 8
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
1 Om te beginnenWe leren over de aarde, de zon en de planeten. dit weet ik er al over …
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
2 Afstand tussen de zon en de aardede zon bevindt zich op een enorme afstand van de aarde. maak de volgende berekeningen.
Hoe lang zou je erover doen wanneer je met de fiets naar de zon zou gaan?
Ik fiets met een snelheid van ongeveer 15 kilometer per uur.
mijn planeet is de _______________________________________ .
de afstand tot de zon is ongeveer _______________________________________ kilometer.
In ongeveer hoeveel uur fiets ik naar de zon?
de afstand is _______________________________________ kilometer.
Ik fiets _______________________________________ kilometer op één uur.
dat is _______________________________________ uur tot aan de zon.
Hoeveel dagen doe ik er dan over?
een dag telt _______________________________________ uren.
Ik heb _______________________________________ dagen nodig tot aan de zon.
In een jaar zijn er _______________________________________ dagen.
Ik heb _______________________________________ jaren nodig om met de fiets de zon te bereiken.
(Zonder lekke band wel te verstaan!)
3 Zo snel als lichthoe lang doet een zonnestraal erover voor die de aarde bereikt? bereken.
de afstand van de aarde tot de zon is _______________________________________ kilometer.
de lichtsnelheid is _______________________________________ kilometer per seconde.
hoe lang is het licht dan onderweg?
❏ ongeveer 2 minuten ❏ ongeveer 8 minuten ❏ ongeveer 10 minuten
aarde
150 miljoen
150 miljoen
15
10 miljoen
24
365
150 miljoen
416 667
1142
300 000
✗
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
9
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
4 Proefje over dag en nachtmaak het donker in de klas. neem een wereldbol en een zaklamp. de zaklamp stelt de zon voor. beschijn de wereldbol. draai de aarde om haar as. vertel in een aantal zinnen wat je ziet. Wat betekent dat voor de mensen op aarde?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
5 even opzoekenvul aan of markeer.
- belgië ligt in het ____________________________________________________ halfrond.
dat is boven / onder de evenaar.
- dit land ligt in het zuidelijke halfrond: _________________________________________________________________________ .
dat is boven / onder de evenaar.
- dit land ligt op de evenaar: _____________________________________________________________________________________ .
6 tijdzones of tijdgordelsaltijd handig om het uur te weten wanneer je op reis gaat. hoe laat is het in deze landen wanneer het in brussel 11 uur in de voormiddag is? vul aan.
In new York is het _____________ uur. In Lissabon is het _____________ uur. In Peking is het _____________ uur.
In Rome is het _____________ uur. In moskou is het _____________ uur. In Kinshasa is _____________ uur.
noordelijke
australië, bolivia, Zambia, angola …
ecuador, gabon, Republiek congo, Kenia …
bv. er is altijd maar één kant van de aardbol die licht krijgt. de andere kant zit in het
donker. als de aarde om haar as draait, komt er telkens een ander stuk van de
aardbol in het licht. op die plaatsen is het dan dag. op de plaatsen in het donker
is het nacht.
5
11
10
13
18
11
VERSIE LE
RAARSKAMER
Les 6 de zon, de aarde en de maan
focusthema 35e leerjaar
Werkkatern 3 Hoog boven ons hoofd 10
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
1 een schrikkeljaarom de vier jaar een schrikkeljaar? Klopt dat eigenlijk wel?
het eerste jaar duurt ___________________ dagen en ___________________ uren.
het tweede jaar duurt ___________________ dagen en ___________________ uren.
het derde jaar duurt ___________________ dagen en ___________________ uren.
het vierde jaar duurt ___________________ dagen en ___________________ uren.
1460 dagen en ___________________ uren of ___________________________________________
het volgende schrikkeljaar valt in het jaar ___________________ .
2 waar of niet waar?markeer.
1 In december is het noordelijke halfrond gekeerd naar de zon. waar niet waar
2 aan de noordpool wordt het in december nooit licht. waar niet waar
men spreekt van de poolnacht.
3 tijdens de maand december gaat de zon aan de zuidpool nooit onder. waar niet waar
men spreekt van de middernachtzon.
4 In de zomer is het noordelijke halfrond dicht naar de zon gekeerd. waar niet waar
We kennen lange nachten en korte dagen.
5 Wanneer wij lente hebben in het noordelijke halfrond, waar niet waar
is dat ook zo in het zuidelijke halfrond.
3 De reis rond de zon in schemanoteer het juiste antwoord voor ons land. Welk seizoen is het bij 1? en bij 2?
1 ____________________________________________
2 ____________________________________________
4 De drie lagen in de aardbolWat kun je vertellen over deze lagen van de aarde? gebruik enkel sleutelwoorden.
1 _______________________________________________________________________________
2 _______________________________________________________________________________
3 _______________________________________________________________________________
21
23
1
365 6
365 6
365 6
365 6
24 1 dag
(2012, 2016, 2020 …)
dunne aardkorst, hard en stevig, platen
mantel, dikke laag gesteente, heet, stroperig
binnenkern, massieve bal, ijzer, nikkelbuitenkern, gesmolten massa
zomer
winter
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
11
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
5 Over onze maanduid aan wat juist is.
a ❏ de maan draait rond de aarde. ❏ de aarde draait rond de maan.
b de maan komt aan zijn licht door … ❏ de sterren. ❏ de aarde. ❏ de zon.
c hoe lang duurt het voor de maan eenmaal rond de aarde draait? ❏ 24 uur ❏ 365 dagen ❏ 28 dagen
6 extra opdrachtendit is een voorstelling van een maansverduistering. Leg uit met je eigen woorden.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
dit krijg je mee als huiswerk! Kijk vanavond eens met een verrekijker naar de maan. noteer of teken wat je ziet.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
de maan komt in de schaduw van de aarde. er komt bijna geen zonlicht tot bij de
maan. Zo kan de maan geen licht weerkaatsen naar de aarde. de maan ziet er op de
aarde dan rood of bruin uit.
✗
✗
✗
VERSIE LE
RAARSKAMER
Les 7 en 8 de planeten rond de zon
focusthema 35e leerjaar
Werkkatern 3 Hoog boven ons hoofd 12
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
1 De planeten rond de zonvul de namen van de planeten aan.
2 Onthouden met een ezelsbruggetjede volgorde van de planeten onthoud ik door dit ezelsbruggetje.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
3 mijn planetenwebschemavul aan.
mijn planeet
soort
naam komt van romeinse …
km
nummer
temperatuur
manenbijnaam
baan omnaar de zon
❏ gasplaneet❏ steenplaneet
_____________ dagen_____________ jaren
❏ ja: hoeveel?❏ nee
Dit vind ik ook interessant.
venus
aarde
mercurius mars
Jupiter neptunus
uranus
saturnus
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
13
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
4 m
ijn
pla
net
enro
oste
rsch
ema
vul h
iero
nder
de
bela
ngri
jkst
e ge
geve
ns v
an a
lle p
lane
ten
in.
Volg
orde
va
naf d
e zo
n1
23
45
67
8
Naa
m v
an d
e pl
anee
t
Dez
e na
am
kom
t van
de
Rom
eins
e …
Bijn
aam
van
de
pla
neet
De
baan
om
de
zon
duur
t …
De
plan
eet i
s ee
n …
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
De
plan
eet
heef
t man
en.
❏ j
a: _
____
____
__
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee
Gem
idde
lde
afst
and
tot
de z
on
Gem
idde
lde
tem
pera
tuur
Ext
ra:
Dit
wee
t ik
nog
…
Volg
orde
va
naf d
e zo
n1
23
45
67
8
Naa
m v
an
de p
lane
etm
ercu
rius
venu
saa
rde
mar
sJu
pite
rsa
turn
usu
ranu
sn
eptu
nus
Dez
e na
am
kom
t van
de
Rom
eins
e …
snel
le b
ode
godi
n va
n de
lie
fde
afge
leid
van
een
oud
germ
aans
woo
rd
Rom
eins
e oo
rlog
sgod
oppe
rgod
god
van
de
land
bouw
god
van
het
hem
elge
wel
fgo
d va
n de
zee
Bijn
aam
van
de
pla
neet
de s
nelle
pl
anee
t
de
vers
chri
kkel
ijke
plan
eet
de b
lauw
e pl
anee
tde
rod
e pl
anee
tde
re
uzen
plan
eet
de r
ingp
lane
etde
gek
ante
lde
plan
eet
de w
indp
lane
et
De
baan
om
de
zon
duur
t …88
dag
en22
5 da
gen
365
dage
n68
7 da
gen
11,8
6 ja
ren
29,4
6 ja
ren
84 ja
ren
164,
8 ja
ren
De
plan
eet
is e
en …
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
❏ s
teen
plan
eet
❏ g
aspl
anee
t❏
ste
enpl
anee
t❏
gas
plan
eet
De
plan
eet
heef
t man
en.
❏ j
a: _
____
____
__
❏ n
ee❏
ja:
___
____
____
❏ n
ee❏
ja:
1❏
nee
❏ j
a: 2
❏ n
ee❏
ja:
16
❏ n
ee❏
ja:
18
❏ n
ee❏
ja:
17
❏ n
ee❏
ja:
8❏
nee
Gem
idde
lde
afst
and
tot
de z
on
58 m
iljoe
n
km10
8 m
iljoe
n
km15
0 m
iljoe
n
km22
8 m
iljoe
n
km77
9 m
iljoe
n
km1,
43 m
iljar
d km
2,86
milj
ard
km4,
49 m
iljar
d km
Gem
idde
lde
tem
pera
tuur
dag
430
°c
nach
t -18
0 °c
gem
idde
ld 1
25 °
c
500
°c14
°c
-63
°c-1
53 °
c-1
85 °
c-2
14 °
c-2
25 °
c
Ext
ra:
Dit
wee
t ik
no
g …
✗ ✗
✗ ✗
✗ ✗
✗ ✗✗
✗✗
✗
✗✗
✗✗
VERSIE LE
RAARSKAMER
focusthema 35e leerjaar
14
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
5 een kleine planetenquizLos op.
hoeveel planeten zijn er? ___________________
Welke vorm heeft de baan die de planeten afleggen rond de zon? ❏ eivorm ❏ cirkel ❏ ellips
de grootste planeet is ______________________________________ . de kleinste is _______________________________________ .
het dichtst bij de zon staat ______________________________________ . het verst van de zon verwijderd is
______________________________________ .
6 mijn lievelingsplaneetdeze planeet vind ik de tofste …
teken je planeet hier. Waarom vind je die planeet zo leuk? schrijf enkele zinnen.
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
7 extra: waar of niet waar?• Ik woon liever op mercurius. Ik ben er vaker jarig dan op aarde, waar niet waar
want een jaar is er korter.
• venus staat dichter bij de zon. de gemiddelde temperatuur is er lager waar niet waar
dan op aarde.
• Jupiter is de reus van ons zonnestelsel. waar niet waar
• uranus is bekend van de ringen rond de planeet. waar niet waar
• saturnus vormt een baan rond de zon binnen de asteroïdenring. waar niet waar
• Pluto werd tot de planeten gerekend. omdat het hemellichaam niet waar niet waar
dezelfde baan rond de zon volgt zoals de andere planeten, wordt Pluto niet meer tot de planeten gerekend.
8
mercuriusJupiter
mercurius
neptunus
✗
VERSIE LE
RAARSKAMER
Herhaling
focusthema 35e leerjaar
Werkkatern 3 Hoog boven ons hoofd 15
focusthema 3 | hoog boven ons hoofd
1 vul aan met het juiste begrip. Zoek het op in je bronnenboek of werkkatern.
1 wat je meet met de thermometer
2 de meest voorkomende wind in ons land komt uit het …
3 het toestel dat de luchtdruk meet
4 Wanneer we weggedraaid zijn van de zon, is het bij ons …
5 Windsterkte druk je uit met de schaal van …
6 de buitenste laag van de aarde
7 In dit seizoen zijn we het verst weg gekanteld van de zon.
8 astronauten beschrijven de aarde als de … planeet.
9 alles wat uit de lucht komt vallen
10 de planeet die het dichtst bij de zon staat
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2 verbind de oorzaak met het passende gevolg. trek een lijn van stip naar stip.
oorzaak gevolg
de aarde krijgt licht van de zon. de aarde draait in een dag rond de eigen as. • •
In de zomer krijgen we meer en langer warmte van de zon dan in de winter.
een kuststad ligt dicht bij de zee. • • We kennen op aarde dag en nacht.
de aardbol hangt een beetje gekanteld ten opzichte van de zon. • •
Wij tellen de tijd in jaren. In ieder jaar komen de vier seizoenen telkens terug.
de aardbol maakt een reis van 365 en een kwart dagen rond de zon. • •
In een kuststad is het 's zomers iets frisser en ’s winters iets warmer.
t e m P e R a t u u R
Z u I d W e s t e n
b a R o m e t e R
n a c h t
b e a u f o R t
a a R d K o R s t
W I n t e R
b L a u W e
n e e R s L a g
VERSIE LE
RAARSKAMER
studiewijzer
focusthema 35e leerjaar
Werkkatern 3 Hoog boven ons hoofd 16
Lees, markeer en kruis aan. OKDit ken ik.
Dit begrijp ik.
1 Ik ken deze begrippen en kan ze verklaren. luchtdruk, neerslag, bewolking, windsterkte, windrichting, temperatuur, beaufort, klimaat,
klimatogram, melkwegstelsel, zonnestelsel, as van de aarde, noordelijk en zuidelijk halfrond, tijdgordel of tijdzone, aardkorst, aardmantel, aardkern
tip: Zoek waar de woorden staan in het bronnenboek en ga na of je ze begrijpt. Leg ze uit aan je ma, pa …
❏
2 Ik begrijp de rubrieken van het weerbericht. Ik weet welke informatie ik daarin krijg. temperatuur, luchtdruk, windrichting, windsterkte, neerslag, bewolking tip: Lees dat opnieuw op pagina 23 en 24 in het bronnenboek. Zorg dat je dat begrijpt en kunt
verklaren met je eigen woorden.
❏
3 Ik ken de kringloop van het water en kan die in mijn eigen woorden beschrijven. tip: bekijk dat nog eens op pagina 3 in het werkkatern. Zorg dat je de stappen kent.
❏
4 Ik kan zeggen welk weertoestel wat meet. tip: bekijk dat opnieuw op pagina 24 in het bronnenboek en op pagina 4 in het werkkatern.
Je moet niet de namen kennen van de toestellen, wel weten wat ze doen.
❏
5 Ik kan enkele kenmerken en voordelen geven van ons gematigd klimaat. tip: Lees dat opnieuw op pagina 25 en 26 in het bronnenboek. Zorg dat je een kenmerk en een
voordeel kent.
❏
6 Ik ken de plaats van de aarde, de zon en de maan in het helaal en weet hoe ze zich tegenover elkaar bewegen: - de maan draait rond de aarde;
- de aarde en de maan draaien rond de zon. Ik weet dat de aarde een planeet is en samen met zeven andere planeten rond de zon draait. tip: herneem dat op pagina 28, 29 en 30 in het bronnenboek. teken het eens uit op een blad papier.
❏
7 Ik kan de zes rubrieken van een weerbericht in de krant voor mijn eigen streek begrijpen en verklaren.
tip: oefen met voorbeelden uit de krant of op internet. geef je uitleg aan je ma, je pa … Je mag het bronnenboek en werkkatern gebruiken.
❏
8 Ik kan de gegevens op een klimatogram aflezen. tip: oefen met de klimatogrammen op de site www.kmi.be.
❏
9 Ik kan een voorbeeld geven van hoe de mens zich aanpast aan het klimaat. tip: bekijk pagina 27 in het bronnenboek en pagina 7 in het werkkatern en bedenk een goed
voorbeeld. Leg het uit aan je ma, je pa …
❏
10 Ik kan uitspraken over de oorzaken van - dag en nacht - de tijdzones - de seizoenen - jaar en schrikkeljaar
beoordelen als juist of fout. tip: Zoek alles op in het bronnenboek en werkkatern en zorg dat je de uitleg begrijpt. Je mag het
bronnenboek en werkkatern gebruiken.
❏
11 Ik kan de gegevens van de planeten correct opzoeken en gebruiken. tip: Probeer dat uit met les 8 in het bronnenboek en werkkatern.
❏
Wat ik moet kennen, moet ik eerst begrijpen en dan enkele keren opzeggen, opschrijven, tekenen … tot ik het uit het hoofd ken. dat wil zeggen: ik kan het opschrijven, zeggen of uitleggen zonder hulp. dat is zo voor 1 tot 6.Wat ik moet kunnen, moet ik vooral begrijpen. dat wil zeggen: stel dat juf of meester iets vraagt dat daarop lijkt, dan kan ik dat oplossen. dat is zo voor 7 tot 11.Ik noteer wat ik nog niet begrijp en vraag het straks in de klas.
Herdruk 2012/63ISBN 978 90 4860 686 3 - K.B. D/2010/0147/205 - Bestelnummer 60 1010 403 - NUR 193Verantwoordelijke uitgever die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge - H.R. Brugge 12.225© Copyright die Keure, Brugge 9 7 8 9 0 4 8 6 0 6 8 6 3
VERSIE LE
RAARSKAMER