Lenfadenomegali Splenomegali
description
Transcript of Lenfadenomegali Splenomegali
Lenfadenomegali Splenomegali
Teoman SOYSALTeoman SOYSAL
Lenfadenomegali:Lenfadenomegali:
Baş boyun,supraklavikulerBaş boyun,supraklavikuler AksillaAksilla EpitroklearEpitroklear İnguinalİnguinal FemoralFemoral PoplitealPopliteal Görüntüleme ile incelenen lenf Görüntüleme ile incelenen lenf
nodlarınodları
LenfadenomegaliLenfadenomegali
Tanım:Tanım:– Genellikle > 1 cmGenellikle > 1 cm– Epitroklear: >0.5 cmEpitroklear: >0.5 cm– İnguinal: >1.5 cmİnguinal: >1.5 cm
İzole/lokalizeİzole/lokalize Yaygın/jeneralizeYaygın/jeneralize
Lenfadenomegali muayenesinde lenf bezi ile Lenfadenomegali muayenesinde lenf bezi ile ilgili tanımlanması gereken özellikler ilgili tanımlanması gereken özellikler nelerdir?nelerdir?– YERİYERİ– BÜYÜKLÜĞÜBÜYÜKLÜĞÜ– SAYISISAYISI– AĞRILI MI, DUYARLI MI?AĞRILI MI, DUYARLI MI?– KIZARIKLIK VAR MI?KIZARIKLIK VAR MI?– FLUKTUASYONFLUKTUASYON– SERTLİĞİSERTLİĞİ– YAPIŞIKLIK/HAREKETLİLİKYAPIŞIKLIK/HAREKETLİLİK– PAKET OLUŞUMUPAKET OLUŞUMU
Lenfadenomegali nedenleri İnfeksiyonlar İmmün sistem hastalıkları
– Habis– Selim
Diğer habis hastalıklar Depo hastalıkları Endokrin hastalıklar Diğer
Lenfadenomegali nedenleri
İnfeksiyon– Bakteriyel
Piyojenik bakteriler Keditırmığı hastalığı Sfiliz Tularemi Mikobakteri inf.
– Fungus Histoplazmoz coccidioidomycosis
– Chlamydial (ör., lymphogranuloma venereum)– Parazit (ör., toxoplasmosis, trypanosomiasis,
filariasis)– Viral (ör., Epstein-Barr , cytomegalovirus, rubella,
hepatit,HIV)
İmmün sistemin selim hastalıkları – romatoid arthrit– sistemik lupus eritematosus, – Sjögren sendromu– serum hastalığı, – Castleman Hastalığı ,Rosai Dorfman sendr– Langerhans h. histiyositoz, – Kawasaki sendromu,– Kimura hastalığı– İlaç reaksiyonu
Lenfadenomegali nedenleri
Lenfadenomegali nedenleri İlaç reaksiyonları
– Fenitoin– Karbamazepin– Penisilin– Sulfonamid– Allopurinol– Aspirin– Hydralazin – Altın tuzları
Lenfadenomegali nedenleri
İmmün sistemin habis hastalıkları – lösemi
KLL ,ALL,AML,
– Lenfoma Hodgkin , non-Hodgkin Waldenström makroglobulinemi Multiple myeloma vd
Lenfadenomegali nedenleri
Diğer habis hastalıklar– Meme ca– Akc Ca– Melanoma– Baş boyun tm– GİS Tm– Germ hücreli Tm– Kaposi sarkomu
Lenfadenomegali nedenleri
Depo hastalıkları– Gaucher’s ,Niemann-Pick
Endokrinopatiler– Hipertiroidi– Adrenal yetmezlik– Tiroidit
Diğer – Sarkoidoz, amiloidoz, dermatopatik
LAPLAP
Çocuklarda malignite olasılığı Çocuklarda malignite olasılığı daha düşükdaha düşük
Çocuklarda LAP sıktırÇocuklarda LAP sıktır < 30 yaş: %80 selim< 30 yaş: %80 selim > 50 yaş: % 60 habis> 50 yaş: % 60 habis
LAPLAP
Baş boyun : % 55Baş boyun : % 55 İnguinal : %14İnguinal : %14 Aksiller: %5Aksiller: %5 Supraklavikuler: % 1Supraklavikuler: % 1
¾ lokalize,1/4 yaygın LAP¾ lokalize,1/4 yaygın LAP
LAP değerlendirilmesinde önemli LAP değerlendirilmesinde önemli noktalarnoktalar Hastanın yaşıHastanın yaşı Lokalize veya yaygın, LokalizasyonLokalize veya yaygın, Lokalizasyon Kalıcı (4-6 hafta) veya ilerleyiciKalıcı (4-6 hafta) veya ilerleyici
– 2 haftada kayboldu ?2 haftada kayboldu ?– 1 yıldır aynı1 yıldır aynı
Mesleği:silikozis/berilyum vdMesleği:silikozis/berilyum vd İnfeksiyon,trauma,ilaç,seyahat,cinsel İnfeksiyon,trauma,ilaç,seyahat,cinsel
yaşam malignite öyküsü,yaşam malignite öyküsü, Aile öyküsüAile öyküsü Eşlik eden semptomlar, muayene Eşlik eden semptomlar, muayene
bulgularıbulguları
LAP değerlendirilmesinde LAP değerlendirilmesinde önemli noktalarönemli noktalar
Lokalize lenfadenomegalide Lokalize lenfadenomegalide drenaj alanı ile ilgili lokal olayları drenaj alanı ile ilgili lokal olayları gözden geçirmelidir.gözden geçirmelidir.
Metastasis Location Metastasis Location AAccording to ccording to Various Primary LesionsVarious Primary Lesions
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Servikal LAP:– Infeksiyonlar:
Farenjit ve oral kavite enf.– Ör: Diş enfeksiyonu
Otit İnf Mononukleoz Toxoplazma CMV Hepatit Adenovirüs Rubella
– Malign H Hodgkin H, non-Hodgkin lymphoma, Baş – boyun Tm
– Kikuchi H
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Supraklavikuler ve prelaringeal LAP:
Virchow nodu :Abdomen/toraks– Ör: Mide Ca
Delphian nodu: tiroid veya larynx h
Infeksiyonlar: mycobacteria – ör. Scrofula , fungal
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Aksiller LAP:
Infeksiyonlar: – Üst ekstremitenin lokal enf (Staf ,
Streptokok ),kedi tırmığı,tularemi, sporotrikozis
Malignite:– meme ca– Hodgkin h, non-Hodgkin lymphoma– melanoma
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Epitroklear LAP:
Lenfoproliferatif hastalıklar Bağ dokusu hastalıkları Sarkoidoz Dermatolojik hastalıklar, Infeksiyonlar
– Lokal bakteri inf vdsyphilis, leprosy, leishmaniasis,
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Hilus LAP:
Tek taraflı Infeksiyon:
– Bakteriyel Pnömoni, – Tbc – Fungal inf,tularemia, psittacosis, – Boğmaca
Diğer granulomatöz hastalıklar Maligniteler:
– Akc ca , metastatic meme ca,gastrointestinal ca, non-Hodgkin lymphoma, Hodgkin h
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Hiler LAP:
Bilateral Granulomatöz hastalık: sarkoidoz, berillioz
vd, Bilateral inf. Malign:non-Hodgkin lymphoma, Hodgkin’s
disease, metastatic carcinoma Kalsifie: Tbc, histoplasmoz, silikozis
Mediastinal Hiler lap etyolojisine yakın
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Abdominal LAP:
Maligniteler:– Metastatik ca– NHL– Hodgkin h– KLL– HCL– Üriner sistem tm
Tbc
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklarİnguinal LAP: Benign reaktif : çıplak ayakla yürüme Maligniteler:
– Hodgkin h, – non-Hodgkin lymphoma, – melanoma, – Genito-anal bölge Tm
İnfeksiyonlar: venereal hastalık,selülit
Lokalizasyona göre altta yatan olasılıklar Yaygın LAP yapabilen hastalıklar: Hematolojik maligniteler:
– non-Hodgkin l, – Hodgkin h, – KLL– ALL
Infeksiyonlar: – İnf Mononukleoz– CMV– HIV– Tbc– Toxoplazma– Histoplazma– Koksidiyomikoz– Bruselloz
Rheumatoid arthritis, SLE Sarkoidoz Angioimmunoblastic lymphadenopathy
Erişkinde en sık LAP nedenleriErişkinde en sık LAP nedenleri
Sebebi açıklanamayanSebebi açıklanamayan İnfeksiyonİnfeksiyon İmmün sistem h İmmün sistem h
– SelimSelim– Malign(e.g., rheumatoid arthritis)Malign(e.g., rheumatoid arthritis)
NeoplaziNeoplazi
LAP Saptanan hastada inceleme LAP Saptanan hastada inceleme yöntemleriyöntemleri FMFM ÖyküÖykü LABLAB GörüntülemeGörüntüleme
– Akc grafisiAkc grafisi– UltrasonografiUltrasonografi– BTBT– MRIMRI– Gallium scanningGallium scanning– Positron emission tomographyPositron emission tomography
ÖrneklemeÖrnekleme– İğne asp biyopsisiİğne asp biyopsisi– İğne biyopsi (thr-cut)İğne biyopsi (thr-cut)– Eksizyonel biyopsiEksizyonel biyopsi
Testler:
Tam kan sayımı, yayma, Biyokimya Serolojik testler:
– EBV, toxoplasma, hepatit, CMV, HIV
Lenfadenomegali:Pratik özetLenfadenomegali:Pratik özet
1.Hastayı LAP nedeni olabilecek hastalık yönünden tetkik et,1.Hastayı LAP nedeni olabilecek hastalık yönünden tetkik et,
gereksiz biyopsiyi engelle (biyopsisiz tanısı mümkün hastalıklar var)gereksiz biyopsiyi engelle (biyopsisiz tanısı mümkün hastalıklar var)Tanı belirlendi mi?Tanı belirlendi mi?Tedavi et ve izle.Tedavi et ve izle.
2. Tetkiklere rağmen tanı belli değil ve lenfadenomegali 2-6 haftadır sebat 2. Tetkiklere rağmen tanı belli değil ve lenfadenomegali 2-6 haftadır sebat ediyor, küçülmüyor veya büyüyor ediyor, küçülmüyor veya büyüyor
veya veya başlangıçtan itibaren sert/büyük/yapışık/ilerleyici:başlangıçtan itibaren sert/büyük/yapışık/ilerleyici:
Biyopsi yapBiyopsi yap
3.Hasta malignite konusunda anksiete içinde ve ikna edilemiyor:3.Hasta malignite konusunda anksiete içinde ve ikna edilemiyor:
Biyopsi yapBiyopsi yap4.NHL vd nüks kuşkusu var: Biyopsi yap4.NHL vd nüks kuşkusu var: Biyopsi yap
5.Hastalığın tanısı belli, transformasyon var mı? Biyopsi yap5.Hastalığın tanısı belli, transformasyon var mı? Biyopsi yap
Hangi lenf nodları biyopsi için Hangi lenf nodları biyopsi için tercih edilmelidir ?tercih edilmelidir ?
Hangi biyopsi yöntemi Hangi biyopsi yöntemi seçilmelidir?seçilmelidir?
Patoloji Lab’ örnek gönderme Patoloji Lab’ örnek gönderme yöntemi?yöntemi?
SPLENOMEGALi NEDENLERİSPLENOMEGALi NEDENLERİ
İnfeksiyonİnfeksiyon– Bakteri Bakteri
(ör., endokardit, bruselloz, syphilis, tifo, piyojenik abse)(ör., endokardit, bruselloz, syphilis, tifo, piyojenik abse)– Mikobakteri (ör., tbc)Mikobakteri (ör., tbc)– Fungus (ör., histoplasmosis, toxoplasmosis)Fungus (ör., histoplasmosis, toxoplasmosis)– Parazit (ör., malarya, leishmania/Kala-azar)Parazit (ör., malarya, leishmania/Kala-azar)– Riketsia (ör., Rocky Mountain spotted fever)Riketsia (ör., Rocky Mountain spotted fever)– Viral (ör., Epstein-Barr v, CMV, HIV, hepatit)Viral (ör., Epstein-Barr v, CMV, HIV, hepatit)
İmmün sistemin selim hastalıklarıİmmün sistemin selim hastalıkları– RA ve Felty sendr, SLE, ilaçlar ör: fenitoin, Langerhans’ cell RA ve Felty sendr, SLE, ilaçlar ör: fenitoin, Langerhans’ cell
histiocytosis, serum hastalığıhistiocytosis, serum hastalığı
İmmün sistemin habis hastalıklarıİmmün sistemin habis hastalıkları– ör., ALL,ANLL,KLL,KML nHL, Hodgkin H, Waldenström’s ör., ALL,ANLL,KLL,KML nHL, Hodgkin H, Waldenström’s
makroglobulinemi, HCLmakroglobulinemi, HCL Diğer maligniteler:(Diğer maligniteler:(e.g., melanoma, sarcoma)e.g., melanoma, sarcoma)
Konjestif splenomegaliKonjestif splenomegali – (ör., portal hypertensiyon )(ör., portal hypertensiyon )
Hematologic disordersHematologic disorders – (e.g., otoimmün hemolitic anemi, (e.g., otoimmün hemolitic anemi,
sferositoz, thal. Major, hemoglobinopatiler, sferositoz, thal. Major, hemoglobinopatiler, eliptositoz, megaloblastik anemi,PV,ET, eliptositoz, megaloblastik anemi,PV,ET, myelofibroz ve ekstrameduller myelofibroz ve ekstrameduller hematopoez)hematopoez)
Depo hastalıkları Depo hastalıkları (ör., Gaucher h)(ör., Gaucher h) EndokrinopatilerEndokrinopatiler (ör., hipertiroidi)(ör., hipertiroidi) Diğer:Diğer: (ör., sarkoidoz, amiloidoz,kistler) (ör., sarkoidoz, amiloidoz,kistler)
Masif* splenomegali nedenleri
Kala azarKMLLenfomalarHairy cell leukemiaMyelofibroz , Polisitemia veraGaucher hProlenfositik lösemiKLLSarcoidosisAutoimmune hemolytic anemiaDiffuse splenic hemangiomatosis
*> 8 cm/kosta kenarına göre > 1000 gr
Splenomegali nasıl araştırılırSplenomegali nasıl araştırılır
FMFM Kan sayımı,yaymaKan sayımı,yayma BiyokimyaBiyokimya Serelojik ,bakteriyolojik incelemelerSerelojik ,bakteriyolojik incelemeler Ultrasonografi,EKO kardiyografiUltrasonografi,EKO kardiyografi CTCT KC dalak sintigrafiKC dalak sintigrafi Gallium sintigrafiGallium sintigrafi Positron emission tomographyPositron emission tomography BiyopsiBiyopsi İğne aspirasyonİğne aspirasyon Splenektomi (total veya kısmi splenektomi)Splenektomi (total veya kısmi splenektomi) LaparotomiLaparotomi LaparoskopiLaparoskopi
Splenomegalili hastada özet pratik yaklaşımSplenomegalili hastada özet pratik yaklaşım
1.1. Splenomegalinin nedeni biliniyor :Splenomegalinin nedeni biliniyor : (ör., inf mononukleoz vd)? (ör., inf mononukleoz vd)?
Tedavi et , izleTedavi et , izle
2.2. Sebep bilinmiyor ise araştır Sebep bilinmiyor ise araştır
İnfİnf
Hematolojik hHematolojik h
KC hastalığı-portal hipertansiyonKC hastalığı-portal hipertansiyon
otoimmün hastalık otoimmün hastalık
depo hdepo h
3. Eğer sistemik semptomlar var ve malignite düşündürüyor ise veya 3. Eğer sistemik semptomlar var ve malignite düşündürüyor ise veya
görüntüleme ile infiltrasyon izleniyor ise ve başka bir tutulum alanından görüntüleme ile infiltrasyon izleniyor ise ve başka bir tutulum alanından
biyopsi yapma olasılığı yok ise :biyopsi yapma olasılığı yok ise :
splenektomi düşünülürsplenektomi düşünülür
4. Yukarıdaki koşullar yok ise tanıya veya splenektomi ortadan kalkana kadar 4. Yukarıdaki koşullar yok ise tanıya veya splenektomi ortadan kalkana kadar
izle / tanı için ek verileri takip etizle / tanı için ek verileri takip et
Olgu 1Olgu 1
17 yaş , erkek17 yaş , erkek Ateş,halsizlikAteş,halsizlik Servikal LAPServikal LAP TonsillofarenjitTonsillofarenjit SplenomegaliSplenomegali LökositozLökositoz SGOT/SGPT SGOT/SGPT
yüksekyüksek
Olgu 1Olgu 1
17 yaş , erkek17 yaş , erkek Ateş,halsizlikAteş,halsizlik Servikal LAPServikal LAP TonsillofarenjitTonsillofarenjit SplenomegaliSplenomegali LökositozLökositoz SGOT/SGPT SGOT/SGPT
yüksekyüksek
olgu 2olgu 2
65 yaş kadın65 yaş kadın Kilo kaybı,halsizlik, karında dolgunluk, Kilo kaybı,halsizlik, karında dolgunluk,
boyunda şişlik, sık solunum enfeksiyonuboyunda şişlik, sık solunum enfeksiyonu Ellerde distal interfalangeal eklemlerde Ellerde distal interfalangeal eklemlerde
şişlikşişlik Soluk,Soluk, Servikal,aksiller çok sayıda, bilateral,1-4 Servikal,aksiller çok sayıda, bilateral,1-4
cm caplı orta sertlikte LAP’lercm caplı orta sertlikte LAP’ler Splenomegali:7 cmSplenomegali:7 cm
Hb: 9 g/dLHb: 9 g/dL WBC:67.000/WBC:67.000/
mm3mm3 Tr: 120.000/mm3Tr: 120.000/mm3
Hb: 9 g/dLHb: 9 g/dL WBC:67.000/WBC:67.000/
mm3mm3 Tr: 120.000/mm3Tr: 120.000/mm3
Olgu 3Olgu 3
22 yaşında erkek22 yaşında erkek İki haftadır süren İki haftadır süren
halsizlik,ateş,ağız halsizlik,ateş,ağız yaralarıyaraları
FM:FM:– Bilateral Servikal Bilateral Servikal
LAP: 2 cm/stclm önüLAP: 2 cm/stclm önü- Ağızda aftlarAğızda aftlar- Sternum hassasiyetiSternum hassasiyeti
Olgu 3Olgu 3
22 yaşında erkek22 yaşında erkek İki haftadır süren İki haftadır süren
halsizlik,ateş,ağız halsizlik,ateş,ağız yaralarıyaraları
FM:FM:– Bilateral Servikal Bilateral Servikal
LAP: 2 cm/stclm önüLAP: 2 cm/stclm önü- Ağızda aftlarAğızda aftlar- Sternum hassasiyetiSternum hassasiyeti- SPM:3 cmSPM:3 cm
WBC:12000/mm3WBC:12000/mm3 Hb:10 g/dLHb:10 g/dL Tr:67000/mm3 Tr:67000/mm3
Olgu 3Olgu 3
22 yaşında erkek22 yaşında erkek İki haftadır süren İki haftadır süren
halsizlik,ateş,ağız halsizlik,ateş,ağız yaralarıyaraları
FM:FM:– Bilateral Servikal Bilateral Servikal
LAP: 2 cm/stclm önüLAP: 2 cm/stclm önü- Ağızda aftlarAğızda aftlar- Sternum hassasiyetiSternum hassasiyeti
Olgu 4Olgu 4
19 yaşında kadın19 yaşında kadın Yaygın eklem ağrısıYaygın eklem ağrısı AteşAteş 2-3 hafta önce çivi batması ardından 2-3 hafta önce çivi batması ardından
acil serviste tedavi / adını bilmediği ilaç acil serviste tedavi / adını bilmediği ilaç uygulamasıuygulaması
FM: Makülopapüler döküntü,yaygın LAPFM: Makülopapüler döküntü,yaygın LAP
Olgu 5Olgu 5
35 yaşında kadın35 yaşında kadın Kemik ağrılarıKemik ağrıları ÖksürükÖksürük Epitroklear LAPEpitroklear LAP Akciğer grafisinde : Bilateral hiler Akciğer grafisinde : Bilateral hiler
LAPLAP
Olgu 6Olgu 6
44 yaşında erkek44 yaşında erkek Halsizlik, kilo Halsizlik, kilo
kaybı, sık kaybı, sık enfeksiyon , enfeksiyon , karında karında dolgunluk hissidolgunluk hissi
Splenomegali, Splenomegali, solukluksolukluk
PansitopeniPansitopeni Kİ Bx:fibrozisKİ Bx:fibrozis
Olgu 6Olgu 6
44 yaşında erkek44 yaşında erkek Halsizlik, kilo Halsizlik, kilo
kaybı, sık kaybı, sık enfeksiyon , enfeksiyon , karında karında dolgunluk hissidolgunluk hissi
Splenomegali, Splenomegali, solukluksolukluk
PansitopeniPansitopeni Kİ Bx:fibrozisKİ Bx:fibrozis
TRAP +
Olgu 7Olgu 7
70 yaşında erkek70 yaşında erkek Halsizlik,terleme,kiHalsizlik,terleme,ki
lo kaybı, karında lo kaybı, karında şişme şişme
FMFM– AstenikAstenik– SolukSoluk– Splenomegali:19 Splenomegali:19
cmcm– Hepatomegali: 8 Hepatomegali: 8
cmcm
PansitopeniPansitopeni
Olgu 7Olgu 7
70 yaşında erkek70 yaşında erkek Halsizlik,terleme,kilo Halsizlik,terleme,kilo
kaybı, karında şişme kaybı, karında şişme
FMFM– AstenikAstenik– SolukSoluk– Splenomegali:19 cmSplenomegali:19 cm– Hepatomegali: 8 cmHepatomegali: 8 cm
PansitopeniPansitopeni
Olgu 8Olgu 8
33 yaşında erkek33 yaşında erkek Rutin kan Rutin kan
sayımında sayımında lökositoz lökositoz saptanmışsaptanmış
FM: splenomegali FM: splenomegali 6 cm6 cm
Olgu 8Olgu 8
33 yaşında erkek33 yaşında erkek Rutin kan Rutin kan
sayımında sayımında lökositoz lökositoz saptanmışsaptanmış
FM: splenomegali FM: splenomegali 6 cm6 cm
WBC:64.000/WBC:64.000/mm3mm3
Hb:14 g/dLHb:14 g/dL Tr: Tr:
480.000/mm3480.000/mm3
Olgu 8Olgu 8
33 yaşında erkek33 yaşında erkek Rutin kan Rutin kan
sayımında sayımında lökositoz lökositoz saptanmışsaptanmış
FM: splenomegali FM: splenomegali 6 cm6 cm
WBC:64.000/WBC:64.000/mm3mm3
Hb:14 g/dLHb:14 g/dL Tr: Tr:
480.000/mm3480.000/mm3