Leiders en opleiders in de onderzoekende school · Competentie 7: reflectie en onderzoek ten...
Transcript of Leiders en opleiders in de onderzoekende school · Competentie 7: reflectie en onderzoek ten...
Leiders en opleiders in de
onderzoekende school
Meta Krüger
Lector leiderschap in het onderwijs
VELOV / VELON 'Congres
voor Lerarenopleiders 2016
• Waarom onderzoekende scholen?
• Veranderde rollen voor
- leraren: onderzoekende leraren
- schoolleiders: onderzoeksmatig leiderschap
• Consequenties voor de lerarenopleidingen?
- veranderde rollen voor opleiders en
leidinggevenden
Opkomst kennismaatschappij en
computertijdperk
21ste eeuwse vaardigheden
globalisering
maat-
schappij
sociale
media
veranderde
betekenis
van kennis
internet
kennis
veroudert
snel
informatie is
nog geen
kennis
burgerschaps-
vorming
onderzoekende houding- Denkvaardigheden
- Sociale competenties
- Metacognitie
Onderzoekende
houding van
leerlingen,
dus niet:
`We hebben een onderwijs nodig dat veel sterker
gebaseerd is op talentmanagement voor alle
leerlingen en gericht op het bijbrengen van een
groot aantal vaardigheden – niet slechts
cognitieve vakken`.
Wetenschappelijke raad voor het
regeringsbeleid november 2013
Commissie Schnabel
• De leerling ontwikkelt kennis en vaardigheden door
creativiteit en nieuwsgierigheid in te zetten
• De leerling vormt zijn persoonlijkheid
• De leerling leert omgaan met vrijheid en
verantwoordelijkheid en over grenzen heen te
kijken
• De leerling leert de kansen van de digitale wereld
te benutten
• De leerling krijgt betekenisvol onderwijs op maat
Een curriculum waarin leerlingen:
• een vaste basis aan kennis en vaardigheden
opdoen, waarmee ze vakoverstijgend leren
denken en werken,
• hun kennis en vaardigheden verdiepen en
verbreden, met hun eigen mogelijkheden en
interesses als leidraad,
• zich als persoon vormen waar het gaat om de
ontwikkeling van hun identiteit, hun creativiteit en
een gezonde leefstijl
Commissie Schnabel
Gevolgen
Behoefte aan vernieuwing van onderwijs:Gerichtheid op 21ste eeuwse vaardigheden,
Wat is een onderzoekende houding en hoe
stimuleer je die bij leerlingen?
Maar ook:
Behoefte aan onderzoeksgegevens om
de vernieuwing te ondersteunen
Behoefte aan onderzoeksgegevens
• ‘evidence-based’ werken: op zoek naar externe
onderzoeksresultaten die aangeven ‘wat werkt
en wat niet werkt’
• interne onderzoeksresultaten voor inzicht in
effectieve leerstrategieën, leerlingprestaties,
doorstroomcijfers, arbeidssatisfactie van leraren
en oudertevredenheid in de school
Ergo: scholen maken gebruik van al beschikbare data
en gaan steeds vaker zelf gegevens verzamelen,
interpreteren en verwerken
Op weg naar de onderzoekende
school
Internationaal ontwikkelen scholen zich naar
professionele leergemeenschappen waarin
schoolleiders en leraren op basis van data
samen werken aan schoolontwikkeling en
aan verbetering van het onderwijs
Waarschuwing !!
‘Data must be true’!
Het gevaar van praktijkonderzoek:
in scholen worden vaak data verzameld met
verkeerde methoden of instrumenten.
Dialogen en besluiten op basis van ´foute´ data
Data literacy is belangrijk voor
schoolleiders, leraren en….
lerarenopleiders!
Using data for school improvement:
data informatie kennis wijsheid
Analyse
van data
Samen
interpreteren,
prof. dialoog
Formuleren
van oordelen
en waarden
Beslissingen; juist handelen
Leren van data
De professionele leergemeenschap
data
data
data
data
data
data
data
data
datadatadata
data
data
data
data
data
met een onderzoekende cultuur
Dit vergt een
cultuuromslag in
alle lagen van de
school
Over welke data hebben we
het nu eigenlijk?
Het begrip data
Het begrip data in de kenniskring
onderzoeksmatig leiderschap
• het gaat om zowel leerlingdata (cognitief én affectief) als om
data op schoolniveau (schoolcondities, klassecondities,
leiderschapspraktijken, wijzen van leren, oudertevredenheid,
arbeidssatisfactie enz.)
• Het gaat om het gebruik van leerlingdata op leerling-,
groeps- en schoolniveau
• het gaat om zowel kwantitatieve data (digitaal opgeslagen
gegevens) als om kwalitatieve data (interviews,
observaties, leerlingwoordrapporten, documentanalyses)
Het begrip data
• Input data
bijv. samenstelling leerlingpopulatie, entree toets
• Process data
bijv. lesobservaties, externe evaluaties, data rond leraar
functioneren, tijdsbesteding, onderwijsorganisatie data,
schoolcultuur data, ouder-onderzoek
• Output data
bijv. toetsresultaten, inspectierapporten, aantal
schoolverlaters
• Satisfaction datazoals meningen van leraren, leerlingen, of ouders
Niet meten is weten
maar weten is meten
Stelling:
OGW als technische vaardigheid past niet bij de leerling in
de 21ste eeuw
Risico:
gestandaardiseerde testen
onderwijs omvat slechts wat kwantitatief gemeten kan worden
Onderzoekende houding van leerlingen stimuleren?
Respecteren van de leerling als totale persoon!
Anderson, Leithwood & Strauss (2010):
leading data use in schools
´The systematically collected type of data available to schools
is often limited in its breadth to the current status of student
achievement.´
Accountability oriented organizational learning oriented
Verantwoordingsgericht ontwikkelingsgericht
Glimmende oogjes!!
data verstrekken aan de
Inspectie van Onderwijs
hoe kunnen wij als school leren
van data?
Perspectieven op werken met data
OGW
Dus……..
opbrengstgericht werken?
onderzoeksmatig werken!
opbrengstgericht leiderschap?
onderzoeksmatig leiderschap!
Kenmerken van de
onderzoekende school• Onderzoekende houding van schoolleiding, leraren, leerlingen
• Zoeken naar bewijs (uit oz) voor het nemen van beslissingen
• Leraren gericht op leeropbrengsten gestuurd door gegevens
• De schoolleiding maakt gebruik van gegevens om samen met
het team beslissingen te nemen (visie, strategie, onderwijs)
• Onderzoek door groepen leraren, schoolleiding en leerlingen
• Leraren zijn in staat om leerlingen te begeleiden in het doen
van onderzoek
• Schoolleiders zijn in staat om leraren te motiveren:
onderzoekende houding, doen van onderzoek, gebruikmaken
van onderzoeksgegevens bij het vernieuwen van onderwijs
• Iedereen leert
Veranderde rol van de leraar
• professionele ruimte en gespreid leiderschap
eigenaarschap!
• onderzoekende houding en
onderzoeksvaardigheden
• tacit knowledge informed professional
Lorna M. Earl & Steven Katz (2006)
Leading schools in a data-rich world:
Harnessing data for school improvement
Vereist een omslag (mind shift):
onbewuste impliciete kennis expliciete kennis
tacit knowledge (weerstand) explicit knowledge (verandering)
Veranderde rol van de leraar
Het eigenaarschap (controle over de kwaliteit van
het onderwijs) moet terug naar de leraren, maar
alleen naar de geïnformeerde professional
Schoolleiders krijgen meer verantwoordelijkheid
voor de onderwijskwaliteit
Inspectie van het Onderwijs controleert
Prestaties van scholen worden openbaar
gemaakt en vergeleken
Dat kunnen ze niet alleen!
Vergroting eigenaarschap van docenten
over de kwaliteit van het onderwijs
Vergroting professionele ruimte voor
leraren
Veranderde rol van de
schoolleider
• Gespreid leiderschap
• Leiding geven aan leren
• Opdracht: het creëren van een professionele
leergemeenschap met een onderzoekende
cultuur
onderzoeksmatig leiderschap
Onderzoeksevidentie:
meer gebruik maken van data verhoogt de leerlingprestaties
Veranderde rol van de
schoolleider
Onderzoeksmatig leiderschap
Het stimuleren van het gezamenlijk benutten van interne en
externe data voor onderwijs- en schoolontwikkeling
Earl & Katz (2006): de schoolleider
• heeft een onderzoekende houding
• beheerst onderzoeksvaardigheden
• creëert een onderzoekende cultuur
Is in staat tot ´capacity building´: het ontwikkelen van het
vermogen in scholen om te leren van data over de eigen
school met het doel deze data te gebruiken voor
veranderingsprocessen
Nancy Gerzon (2015). Structuring professional
learning to develop a culture of data use.
Teachers College Record,17
Verduidelijken van
de verwachtingen
rond datagebruik
Betekenis geven
aan data
Toegang tot de data
waarborgen
Verwerven van
kennis en
vaardigheden rond
datagebruik
Leidinggeven aan
een cultuur van
datagebruik
Leidingeven aan een cultuur van
datagebruik
De schoolleider:
• Herken de wijze waarop datagebruik het onderwijs
ondersteunt en geef het goede voorbeeld
• Bevorder gedeelde mentale modellen voor hoe
datagebruik onderwijs en leren kan verbeteren
• Geef toegang tot bronnen die de cultuur van
datagebruik creëren (tijd, veilige omgeving,
dialoog in de school)
Leidingeven aan en cultuur van
datagebruik
Het bestuur:
• Draag zorg voor een heldere definiëring van de
verantwoordelijkheden van de schoolleiders mbt
werken met data
• Geef schoolleiders de opdracht om data te
gebruiken om tot beslissingen te komen
• Stel schoolleiders verantwoordelijk voor de praktijk
van datagebruik in de school
Belangrijk onderzoeksresultaat
Schoolleiders rapporteren dat het
datagebruik en het
praktijkonderzoek in hun scholen
succesvoller is als er gespreid
leiderschap plaatsvindt in de zin van
teacher leaders in verschillende
rollen.
Kenniskring lectoraat
leiderschap in het
onderwijs:
praktijkonderzoek naar
onderzoeksmatig
leiderschap
Aanbevelingen voor
schoolleiders
• Visie op onderzoekend werken; breder dan OGW
• Betrek alle lagen in de school bij de verandering
• Stimuleer het leren van leraren
• Geef het voorbeeld in collegiaal leren, professionaliseren en
in gebruik van data
• Voer dialogen in de school op basis van data en organiseer
gezamenlijke besluitvorming
• Houd het sturing geven aan het creëren van de
onderzoekende cultuur in eigen hand; pressure and support
• Haal externe onderzoekers de school in om samen met de
leraren onderzoek te doen: professionalisering!
Onderzoek in de kenniskring
Lisette Uiterwijk: invloed mbt onderzoeksmatig werken van
bestuurders op schoolleiders op leraren op leerlingen
(promotieonderzoek)
Judith Amels: relatie tussen onderzoeksmatig werken,
gespreid leiderschap en verandervermogen van scholen
(promotieonderzoek)
Hilda Paalman: leidinggeven aan het onderzoekend werken
van lerarenopleiders op de Academie Educatie van de CHE
School leaders and educators of teachers
who aim to stimulate inquiry-based
working should not only focus on
increasing the skills of teachers to work in
an inquiry-based way, but they should
also focus on teachers’ self-efficacy, the
school team´s collective efficacy, on
fostering teachers’ positive attitude
towards inquiry-based working and on
keeping the social pressure in balance.
Consequenties voor de
lerarenopleidingen?
veranderde rollen voor
opleiders en leidinggevenden
Onderzoekende scholen ?
onderzoekende
lerarenopleiders
onderzoekende
opleidingsinstituten
1e graads leraar (VSNU 2007):
Competentie 7: reflectie en onderzoek ten dienste van de
eigen professionele ontwikkeling en de ontwikkeling van
het schoolvak, het beroep en de school
2e graads leraar (HBO Raad 2011):
Domein 6: De leraar is in staat onderzoek uit te voeren ter
verbetering van de eigen praktijk.
Inbedding in theorie, systematische dataverzameling, delen van
kennis (leren van elkaar)
Veranderde rol van de
lerarenopleider
Hoe begeleid je de verwerving van een
onderzoekende houding?
Studenten het zoveelste onderzoek laten doen??
Het zoveelste
onderzoeksverslag
beoordelen?
Neeeeeeeeee !!
Onderzoek(smatig werken) dient te zijn ingebed in
alle onderdelen van het curriculum van de
lerarenopleiding
Lerarenopleiders:
- Hebben een onderzoekende houding
- Zijn vaardig in het uitvoeren en begeleiden van onderzoek
- Begeleiden leraren in de verwerving van onderzoeks-
vaardigheden
- Stimuleren de onderzoekende houding van aankomende
leraren
- Werken onderzoeksmatig tbv verbetering van de eigen
opleidingspraktijk
- Dragen bij aan het ontstaan van een onderzoekende
cultuur op de lerarenopleiding
Veranderde rol van de
lerarenopleider
Op weg naar onderzoekende
opleidingsinstituten
• Leidinggevenden: voorbeeld geven aan lerarenopleiders
• Lerarenopleiders: voorbeeld geven aan aankomende
leraren
• Lerarenopleiders: professionele leergemeenschap vormen
waarin wordt geleerd van data ter verbetering van de
opleidingspraktijk
• Aankomende leraren: werken in ´communities of practice´.
Delen en construeren van kennis en ervaringen die ze
opdoen met werken met data in de praktijkscholen.
Zie de kenmerken van onderzoeksmatig leiderschap van
schoolleiders
Kenmerken van de PLG of CoP
• Gezamenlijke focus en ambitie
• Eigenaarschap en regie ligt bij de participant
• Slechten van de kloof tussen theorie en praktijk
• Verbinding met schoolontwikkeling
• Collectief en individueel leren
• Opleveren van opbrengsten
Ook belangrijk:
- Open en respectvol naar elkaar
- Halen en brengen
- Relaties opbouwen om van elkaar te leren
CoP / PLG leidt tot
kwalificatie: leren van onderzoeksvaardigheden direct
verbonden aan de praktijk en aan samen leren
socialisatie: ´deep learning´ en verwerven van een
onderzoekende houding als logisch onderdeel van het
beroep
persoonsvorming: plezier in leren, ontwikkeling van de
passie voor het beroep.
Geerdink, Geldens, Hennissen, van Katwijk, Koster, Onstenk, Pauw,
Ros, Snoek, Timmermans, nov. 2015
´De kernopgaven bij het opleiden van leraren´Kwalificatie, socialisatie, persoonsvorming (Biesta)
globalisering
maat-
schappij
sociale
media
veranderde
betekenis
van kennis
internet
kennis
veroudert
snel
informatie is
nog geen
kennis
burgerschaps-
vorming
onderzoekende houding