LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG
Transcript of LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG
![Page 1: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/1.jpg)
________________________________
SANAYİ-ÖNCESİ KENTLERİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
(Ortaçağ Kentleri)________________________________
![Page 2: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/2.jpg)
Roma İmparatorluğunun çökmesiyle Avrupa’da kentsel yaşam sekteye uğruyor
KARANLIK ÇAĞ
![Page 3: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/3.jpg)
• Merkezi otoriteye dayalı Roma İmparatorluğunun birleştirici ve koruyucu gücü ortadan kalkıyor
• Barbar kavimlerin saldırıları ve istilası ile:
- kentler tahrip oluyor
- kentleri besleyen kırsal alanların ve ticaret yollarının
güvenliği kalmıyor
- nüfus daha güvenli yerlere göç ediyor
- salgın hastalıklar ile kent nüfusu giderek azalıyor
![Page 4: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/4.jpg)
• Roma İmparatorluğunun ekonomik ve politik sürekliliğini sağlayan güçlü yol ağı kentlerin istilasını kolaylaştırıyor
• Askeri nedenlerle düzlüklerde kurulmuş olmaları Roma kentlerinin savunmasını imkansız kılıyor
Roma İmparatorluğunun sonu Kent uygarlığının sonu
![Page 5: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/5.jpg)
• 9. yüzyıldan itibaren politik istikrar yeniden tesis edilmeye başlanıyor
• Yerleşik hayatın yeniden canlanmaya başladığı bir GEÇİŞ dönemi
• Kentlerden ziyade:
- manastır etrafında kümelenmiş köyler
- dağınık kırsal yerleşmeler sözkonusu
• Roma İmparatorluğunun birleştirici gücünü KİLİSEyükleniyor
![Page 6: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/6.jpg)
11. Yüzyıldan itibaren KENTSEL YAŞAM yeniden canlanıyor:
Kent surlarının daha dayanıklıinşa edilmesine elveren teknoloji
Kentleri tekrar güvenli kılıyor
Tarımsal üretim yöntemlerinin geliştirilmesi, yeni topraklarıntarıma açılması
Verimlilik, tarımsal artı-üründe artış
Uzun mesafe ticaretin yeniden canlanması ile ekonomik canlılık
Kapalı ekonomiden çıkışsürecinin başlaması
Ticari aktivitenin canlanması ile Değiş-tokuş ekonomisinden Para ekonomisine geçiş süreci
![Page 7: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/7.jpg)
Para ekonomisine geçiş Kırsal toprağın kentsel toprağa dönüşümünü teşvik ediyor
Kentsel nüfus vergilendirme ve kira yoluyla nakit gelir sağlıyor
• 12. ve 13. yüzyıllardan itibaren Batı Avrupa’da önemli bir kentsel gelişme dönemi yaşanıyor
• Bugünkü kentlerin birçoğunun kuruluş dönemi
• Ortaçağ şehirciliğinin ‘altın yılları’
![Page 8: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/8.jpg)
Ortaçağ Kentlerinin Kuruluş Süreci________________________________________
• Feodal beyler toprakları üzerinde yaşayan halkı saldırılardan korumak üzere ‘kale kentler’ kuruyor (9.yy sonları)
• Sur dışında, kale kapısı önünde düzenli olarak pazar yeri kuruluyor Tüccarlar giderek bu alanda yerleşiyor
• Bu yerleşmeler giderek surlar ile çevrilerek kent içine alınıyor
• Tüccar ve zanaatkarlara özgürlük hakkı veriliyor (1 Yıl, 1 gün kentte ikamet etmek koşulu ile; serflikten özgürlüğe)
‘Kale kentten’ Kente; (Bourg Faubourg)
‘KENTİN HAVASI ÖZGÜR KILAR’
![Page 9: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/9.jpg)
BOURG ve FAUBOURG
Cenevre Kent Maketi
‘İç kale’ ve katedral
![Page 10: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/10.jpg)
Hristiyanlığın en etkin olduğu dönem
KİLİSE herşeye hakim
Cenevre Katedral
![Page 11: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/11.jpg)
Hemen her kentin bir koruyucuAziz’i var
Bologna’nın koruyucu Azizi
![Page 12: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/12.jpg)
LONCALAR Ortaçağ kentinin diğer önemli kurumu
• Üretimi niceliksel ve niteliksel olarak denetliyor (kalite, miktar, fiyat)
• Lonca mensupları arasında sosyal dayanışma
• Usta - çırak ilişkisi (işçi – işveren yerine)
• Tarım dışı üretimde uzmanlaşma loncalar arasında
• Lonca içinde işbölümü yok tüm üretim süreci baştan sona tek kişi tarafından
![Page 13: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/13.jpg)
12. Yüzyıldan itibaren ticaretin gelişmesi ile bu üretim sürecinde çözülmeler meydana geliyor
Üretim ile ticaret ayrılıyor
Uzmanlaşmış bir ‘tüccar’ sınıfı doğuyor
Güvenlik ve istikrar ortamına bağlı olarak kentlerarası ticaret gelişiyor
Kentlerarası uzmanlaşmaTicaret burjuvazisinin yükselişi
![Page 14: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/14.jpg)
Yükselen tüccar sınıfının:
• kendi hareket alanını genişletmek
• Özerklik elde etmek
amacıyla aralarında kurdukları dayanışma ile ilk BELEDİYEörgütleri kuruluyor
![Page 15: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/15.jpg)
ORTAÇAĞ KENTİNİN ÖNEMLİ KURUMLARI:
• KİLİSE
• LONCA
• BELEDİYE
![Page 16: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/16.jpg)
ORTAÇAĞ KENTLERİNDE MEKANSAL ORGANİZASYON
________________________________________
• Yerseçiminde savunma önemli faktör
• Ancak
• Kuruluş yeri bakımından çeşitlilik gösterirler:
• verimli tarım topraklarına ve• ticaret akslarına yakınlık da önemli
![Page 17: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/17.jpg)
Korunaklı tepelerde.....
Ostuni, İtalya
![Page 18: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/18.jpg)
Casares, Güney İspanya
![Page 19: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/19.jpg)
Kimi zaman düzlüklerde, su kenarlarında, ticaret yollarıüzerinde
Sloten, Hollanda
![Page 20: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/20.jpg)
Yamaçlarda.....
![Page 21: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/21.jpg)
Sırtlarda...
San Gimigano, İtalya
![Page 22: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/22.jpg)
Sırtlarda....
Zaman içinde,Organik gelişmiş kentler
Fransa
![Page 23: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/23.jpg)
İstisnalar BASTİDLER(Yeni Kent, uç kent)
Aigues Mortes, Fransa 13. yüzyıl başı
![Page 24: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/24.jpg)
BASTİDLER Planlanmış, uç kentler
Grenade-sur-Garonne, Fransaca. 1300
![Page 25: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/25.jpg)
• Organik gelişmeyi yönlendiren biçimlendiren güçlü bir merkezi otorite yok
• Önceden tasarlanmış bir plana göre gelişme yok (bastidler hariç)
• Doğal koşullar
• Gelenekler, görenekler
• Yazılı olmayan kurallarOrtaçağ Kentlerininbiçimlenişinde rol oynamıştır
Kuruldukları coğrafyaya göre çeşitlilik gösterirler
![Page 26: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/26.jpg)
Ortaçağ Kentlerinin ortak özellikleri___________________________________
Küçük kentler (max. 100 bin nüfus; Kuzey
Avrupa’da 10bin; Hollanda daha da az)
![Page 27: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/27.jpg)
Yaya kentleri - insan ölçeği
![Page 28: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/29.jpg)
Doğal koşullaraTopografyayaİklime
Gündelik ihtiyaçlara cavap veren formlar
Venedik
uygun
![Page 30: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/30.jpg)
Organik sokak dokusu, dar kıvrımlı yollarGayri muntazam yapı adaları ve parsel biçimleriDar sokaklar boyunca uzanan bitişik nizam konutlar
Venedik Kudüs
![Page 31: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/31.jpg)
Kısıtlı kaynaklar ve
teknolojik yetersizlik
Roma İmparatorluğu veya Helenistik Yunan’da olduğu gibigörkemli, anıtsal yapılara izin vermiyor
Ayrıca, anıtsallığı mümkün kılacak politik güç de yok
BÜTÜNLÜK İÇİNDE ÇEŞİTLİLİK
![Page 32: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/32.jpg)
Kilise veya katedral diğer yapıların etrafında kümelendiği en önemli yapı
Daima bir meydanla birlikte düşünülüyor
Venedik Meydanlar ve kiliseler sistemi
![Page 33: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/33.jpg)
San Marco MeydanıVenedik
![Page 34: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/34.jpg)
San Marco MeydanıVenedik
![Page 35: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/35.jpg)
Venedik, kilise meydanı
Murano
![Page 36: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/36.jpg)
Katedral MeydanıCenevre
![Page 37: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/37.jpg)
Pazar Meydanı Antik Çağdaki Agora veya Forum gibi kentin ticari merkeziKilise Meydanı ve Pazar Meydanı birbiri ile bağlantısı olan iki güçlü kentsel öge
Pazar Meydanı, Cenevre
![Page 38: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/38.jpg)
Belediye Binası ve Lonca Binası meydanlarla birlikte düşünülüyor
Piazza del Campo, Sienna
![Page 39: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/39.jpg)
Kilise
Belediye Binası
Lonca Binası
Ortaçağ Kentini simgeleyen en önemli yapılarMeydanlarla ilişkilendiriliyor
Piazza del Campo, Sienna
![Page 40: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/40.jpg)
Düğün Dansı, Sienna
Meydanlar:
Ortaçağ kentini oluşturan sosyal ve ekonomik süreçlerin ifadesi
Önemli kamusal alanlar Kent yaşamının merkezi
![Page 41: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/41.jpg)
Piazza Navona, Roma
Meydanlar önemli kamusal alanlar kent yaşamının merkezi
![Page 42: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/42.jpg)
Meydanlar önemli kamusal alanlar kent yaşamının merkezi
Balık pazarı, Venedik
![Page 43: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/43.jpg)
Piazza del Campo, Sienna
![Page 44: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/44.jpg)
![Page 45: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/45.jpg)
Piazza Maggiore, Bologna, İtalya
![Page 46: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/46.jpg)
Kopenhag, Danimarka
![Page 47: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/47.jpg)
Ortaçağ Kentinde :
• Konut – işyeri ayrımı yok Yatayda fonksiyonel uzmanlaşma yok
• Alt katlar dükkan / atölye; Üst katlar konut(en zengin kentsoyluların konakların da bile)
• Mekanda sınıfsal ayrışma yok Zengin ile fakir yan yana
• Mahaller ağırlıklı olarak:- sosyal ve politik fraksiyonlara göre (Fraksiyonlar kenti)
YA DA- meslek loncalarına göre (Loncalar kenti)tanımlanıyor
![Page 48: LECTURE 2 Sanayi Oncesi Kentler ORTACAG](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022012422/6176c455bfd00654306797de/html5/thumbnails/48.jpg)
FRAKSİYONLAR KENTİSan Gimignano