1716

de lappendeken van kleuren, smaken en geuren

De MarkenLe Marche is bij veel Nederlanders beter bekend als De Marken. Wie van beide niet weet, hoort de regio steevast omschreven worden als ‘het nieuwe Toscane’. Dat de sfeer in De Marken heel anders is en voorafgaande omschrijving de regio geen recht doet, ontdek je met onze prachtige reportages over Pesaro, Urbino en het papierstadje Fabriano. Geniet op de volgende pagina’s en laat je verleiden door de schoonheid van De Marken.

De naam van de ‘buurregio’ moet nog één keer aan een gelijkenis

worden onderworpen. Immers, waar Toscane het treft met grote

publiekstrekkers als Pisa, Florence en Siena, moet De Marken het

met minder beroemde steden doen. Maar wie Pesaro, Urbino of

Fabriano bezoekt, ervaart meteen een groot voordeel: geen mas-

satoerisme.

Pesaro en Urbino liggen in het noordelijk deel van De Marken.

De vele kunstwerken, beelden, historische pleinen en imposante

gevels herinneren nog dagelijks aan de voorspoed, rijkdom en

ontwikkeling die beide steden doormaakten in de renaissance.

Pesaro geniet met haar ligging aan de Adriatische kust vele

zonuren. De boulevard wordt hier gekleurd door statige villa’s

is pasteltinten met sprookjesachtige torens en weelderig groene

tuinen. Pesaro is de geboorteplaats van Gioacchino Antonio

Rossini. Deze beroemde componist wordt jaarlijks geëerd met

het Rossini Opera Festival. Het historisch centrum van Urbino

wordt gedomineerd door het prachtige paleis dat hertog Federico

da Montefeltro in 1444 liet bouwen. De muren van het palazzo

tonen beeltenissen van Plato, Aristoteles, Dante, Petrarca, Sint

Augustinus en Vittorino da Feltre. Papierstad Fabriano is een

schoonheid op zich die je tijdens een bezoek aan De Marken niet

mag overslaan. Het stadje ligt verscholen tussen de uitlopers van

de Apennijnen en staat wereldwijd bekend om zijn papiertraditie.

De Smaak bezocht deze drie steden in De Marken en laat je op de

volgende pagina’s meegenieten van onze ontdekkingen in deze

(nog) pure, authentieke Italiaanse regio.

1918

Kleine mogendheden en grote kunstenaars

de marken PesaroUrbino

Florence, Rome, Venetië en Napels. Een grand tour zoals de Engelsen die vroeger maakten, brengt je naar de mooiste steden. Maar ben niet te haastig! Juist de kleinere juweeltjes zullen je verrassen. Pesaro en Urbino in De Marken bijvoorbeeld. Deze twee plaatsen konden in de renaissance wedijveren met grootheden als Florence. Dat zie je tot op de dag van vandaag overal terug. Bovendien werd een aantal beroemde schilders en componisten in deze regio geboren. De Smaak sloeg grootheden over om u te kunnen vertellen over kleinere mogendheden.

2120

Pesaro en Urbino liggen in het noordelijk deel van De Marken. Urbino

wordt omgeven door de heuvels van Montefeltro. Tijdens de renaissance

bloeiden hier de kunsten en de wetenschap. De universiteit uit 1506 en

de schilderijen van Rafaël herinneren daar nog dagelijks aan. Pesaro ligt

aan de Adriatische kust en ademt een gastvrije sfeer. Tijdens het jaarlijkse

Rossini Opera Festival in augustus klinken overal de opera’s van beroemde

componisten. De naamgever van het festival, Gioacchino Antonio Rossini,

is geboren in Pesaro en wordt hier nog altijd op handen gedragen.

pesaro, een passeggiata Het historische centrum van Pesaro heeft zijn blik op zee gericht. De

inwoners flaneren over de boulevard en spreken met elkaar af bij de Sfera

Grande, een opvallend hedendaags kunstwerk van Arnaldo Pomodoro. De

grote bronzen bol schittert als tweede zon in het felle licht. Op zomer-

avonden vormt de boulevard het decor voor talloze concerten en thea-

tervoorstellingen. Hier vind je ook de pastelkleurige jugendstilvilla’s met

sprookjesachtige torentjes en mediterrane tuinen. Via Gioacchino Rossini

loopt vanaf de boulevard naar het centrum. Aan weerszijden zitten win-

kels, barretjes, boekhandels en eeuwenoude palazzi. Eén daarvan is het

geboortehuis van de beroemde componist naar wie de straat vernoemd

is. De straat komt uit op Piazza del Popolo. In het midden staat een

zeventiende-eeuwse fontein, versierd met beelden van tritons, dienaren

van de zeegod Neptunus. In Palazzo Ducale zetelde tijdens de renaissance

het adellijke geslacht Della Rovere. Deze familie verwierf een fortuin en

maakte Pesaro tot een aanzienlijk centrum van kunst en cultuur. Tegen-

woordig biedt het gebouw onderdak aan de prefectuur. Wie de monu-

mentale panden van Pesaro even achter zich wil laten, kan een fietstocht

maken vanaf het strand richting het zuiden.

Kunstwerken van keramiekTijdens de renaissance was het vervaardigen en bewerken van keramiek

in Pesaro al een ware kunstvorm. In de Musei Civici zijn uiterst zeldzame

stukken uit die tijd te bewonderen. Tegenover de trap die je naar de collec-

tie keramiek brengt, hangt een tondo met het hoofd van Medusa. Ze kijkt

de bezoekers met een doordringende blik aan. In haar gezicht is de hand

van Ferruccio Mengaroni te herkennen. Volgens gids Roberta Magi werd

deze mythische tondo de kunstenaar uit Pesaro zelfs fataal: “Toen hij met

anderen dit monster van ruim een ton wilde verplaatsen, viel het bovenop

hem. Hij was op slag dood. Het verhaal gaat dat Medusa op die manier

wraak nam omdat hij haar ware gezicht had afgenomen.”

www.museicivicipesaro.it

Tegenwoordig kun je in de werkplaatsen verspreid over de stad de kera-

misten aan het werk zien. Bij Molaroni ziet het interieur er nog precies zo

uit als aan het begin van de vorige eeuw. Het keramiek ligt uitgestald op

prachtige jugendstilstellingen. Amforen, borden, soepterrines, vazen…

alles even sierlijk van vorm. Marcella Molaroni, de achterkleindochter van

de oprichter, schildert met de hand de rozen van Pesaro op dienbladen en

karaffen. Molaroni | Via Luca della Robbia 9 | PesaroTeks

t: M

auriz

ia G

hiso

ni |

Foto

grafi

e: M

atte

o C

aras

sale

| Ve

rtal

ing:

Maa

rtje

Els

evie

r S

tokm

ans Reistip van smaakredacteur Maurizia Ghisoni:

Rossini-wandeling door PesaroGioacchino Rossini is schrijver en componist van opera’s als de Il

barbiere di Siviglia, Wilhelm Tell en La Gazza Ladra. Hij werd op 29

februari 1792 geboren in Pesaro. Hoewel hij heel Europa doorkruiste

om zijn werken te laten horen, bleef hij een innige band houden met

zijn geboortestad. Niet alleen het jaarlijkse Rossini Opera Festival

getuigt daarvan. Ook kun je een Rossini-wandeling maken. Deze

wandeling begint bij zijn geboortehuis op nummer 34 aan Via Gio-

acchino Rossini. De begane grond is ingericht als museum. Bijzonder

is hier zijn spinet uit 1809. Op deze voorloper van de piano heeft hij

geoefend toen hij nog aan het muzieklyceum van Bologna studeerde.

Tijdens de wandeling passeer je het conservatorium in Palazzo

Olivieri. Rossini gaf hier les en na zijn dood liet hij het een groot

legaat na. Eén van de mooiste zalen is het Auditorium Pedrotti. De

wandeling eindigt bij het Teatro Rossini aan de zuidkant van Piazza

del Popolo. Het theater, te herkennen aan zijn prachtige deur, stamt

uit 1637. Na een reeks verbouwingen kreeg het in 1816 het typische

neoklassieke uiterlijk van een Italiaans theater: rijk versierd maar

niettemin elegant. Tijdens de inauguratie in 1818 werd hier een

grandioze interpretatie van La Gazza Ladra opgevoerd. Een zevenen-

twintigjarige Rossini begeleidde de opera op de klavecimbel. Hij was

toen al wereldberoemd. www.provincia.pu.it

Langs de boulevard van Pesaro staan pastelkleurige jugendstilvilla’s met sprookjesachtige torentjes en mediterrane tuinen

2322

palazzo Ducale in UrbinoHertog Federico da Montefeltro liet in 1444 een prachtig paleis bouwen

dat nog altijd het langgerekte Piazza Rinascimento van Urbino domineert.

Je wordt onmiddellijk getroffen door de gevel met zijn twee charmante

torentjes en ranke belijning. “Luciano Laurana, één van de architecten,

ontwierp deze torentjes om de machtige hoven uit Noord-Italië af te

troeven”, legt gids Claudia Taglianetti uit.

Wanneer je het gebouw ingaat, kom je uit op de binnenplaats die baadt

in een zee van licht. Op de begane grond tref je het Appartemento della

Iole aan. De wanden zijn versierd met fresco’s van Hercules en Iole. In het

trappenhuis zorgt de lichtinval voor een bijzonder ruimtelijk effect. Alles

lijkt daardoor nog groter en krijgt haast iets magisch. Precies tussen de

twee torentjes van het Palazzo bevinden zich een immense feestzaal en de

studeerkamer van de hertog. Aan de muren hangen beeltenissen van zijn

grote voorbeelden: Plato, Aristoteles, Dante, Petrarca, Sint Augustinus en

Vittorino da Feltre. In Palazzo Ducale is ook de Galleria Nazionale delle

Marche ondergebracht, het meest vooraanstaande museum van de regio.

Er hangen meesterwerken van Piero della Francesca, Titiaan en Luca

Signorelli... Een hoogtepunt is La Muta met het gezicht van een dame met

perfecte natuurlijke trekken. Hierdoor kreeg de nog jonge, maar al zeer

kundige, Rafaël de bijnaam pennello divino (goddelijk penseel) opgespeld.

Smaken uit pesaro en UrbinoOp verschillende locaties in Pesaro kun je kennismaken met de culinaire

tradities van de stad. Zo wordt iedere ochtend in de kloostergang van San

Domenico de Mercatino delle Erbe gehouden. De kramen liggen vol fruit,

groenten, kruiden, brood, focaccia en piada sfogliata, het kleine neefje van

het beroemde platte brood uit Romagna, piadina. In de kelders van het

eeuwenoude Palazzo Gradari bevindt zich Enoteca Comunale Rossini.

Hier zijn talloze wijnen uit de streek te proeven. Enoteca Comunale Rossini

| Via Gioacchino Rossini 24

Voor het ontbijt of een snelle lunch komen de inwoners van Pesaro

samen in Casetta Vaccaj. Deze imposante gelegenheid is gevestigd in een

vijftiende-eeuws palazzo met een interieur van robuuste balken, jugend-

stilmeubels en fluwelen bekleding. In de kelders hangen verfijnde worsten

als capocolli, lonzini en golette te drogen. De muren van het pand zijn

versierd met moderne kunst.

Casetta Vaccaj | Via Mazzolari 22 | T.: 0039.072169201

In de pizzeria’s van Pesaro staat één pizza altijd op het menu: de pizza

Rossini. De grote componist was namelijk ook een begenadigd kok en gaf

zijn naam aan een eenvoudige pizza met tomaat, mozzarella, hardgekookt

ei en mayonaise.

De streekproducten van Urbino komen uit het heuvelige achterland

van Montefeltro. Ze zijn allemaal te koop op Mercatino delle Erbe e dei

Sapori. De kramen staan in de schaduw van de galerijen van Piazzetta San

Francesco. Bijna iedere dag staat hier ook de kraam van Maurizio Rupali

di Urbania, die geurige paddenstoelen en zwarte zomertruffels verkoopt.

Verderop staat de kraam van Pierluigi Nieddu, van het biologische boe-

renbedrijf Il Capriolo. Er ligt ricotta, caciottina en kleine kaasjes gemaakt

van verse melk.

Aan één van de hoofdstraten van Urbino, Via Mazzini, bevindt zich nog

een winkeltje vol lekkernijen: Tartufi-Antiche Bontà. Het wordt gerund

door twee zussen, Monia en Michela Costantina. Ze verkopen heerlijke

truffel uit de heuvels van Montefeltro en de befaamde ham prosciutto di

Carpegna. Ook kun je er terecht voor bijzondere soorten worst, salami

van gedroogde vijgen en een geurige drank op basis van olijfbladeren,

Liquor d’Ulivi. www.tartufiantichebonta.it

2524

TeatroRossini

Casa diRossini

Pal.Gradari

ConservatorioG. Rossini

PalazzoDucalePal.

Almerici

Palazzodello Sport

MuseiCivici

Sferad. Pace

OspedaleCivico

StazioneF.S.

MercatoS. Domenico

Municipio

Molaroni

CasettaVaccaj

RistoranteIl Commodoro

CruiserCongress Hotel

AlexanderMuseum

Palace Hotel

RistoranteLa Baita

RoccaCostanza

Cattedrale

S. Agostino

S. Giuseppe

Madonnadi Loreto

ConventoP. Cappuccini

Capitaneriadi Porto

CANTIERENAVALE

Archiviodi Stato

S. GiovanniBattista

Nomedi Dio

S. Mariadel Porto

S. Mariad. Grazie

Museodel Mare

PARCOCOMUNALE

ORTIGIULI

PIAZZALEDELLA

LIBERTÀ

PIAZZALEG. MATTEOTTI

PIAZZALECARDUCCI

PIAZZALECINELLI

PIAZZALE1 MAGGIO

PIAZZALED. INNOCENTI

LARGOALDO MORO

PIAZZALAZZARINI

PIAZZAGARIBALDI

P.ZA DELPOPOLO

PIAZZADORIA

VIALE TRENTO

V.LETRENTO

V.LE CIALDINI

VIAS. FRANCESCO

VIABERTO

ZZINI

VIA GIUSTI

VIA RAGGI

VIA AURELIO

VIALE CESARE BATTISTI

V.LE DEI PARTIGIANI

VIA ANTONIO CECCHI

VIALE VENEZIA

VIALE TRIESTE

V.LE TRIESTE

VIALE DELLA VITTORIA

VIALE DELLA VITTORIA

VIA DON MIN

ZO

NI

VIALE DEL RISORGIMENTO

VIALE GOFFREDO M

AMELI

STRADA TRA I DU

E PORTI

VillinoRuggeri

V.LE XI FEBBRAIO

VIALE FIU

ME

VIALE FIU

ME

VIALE

GRAMSCI

VIALE

A. M

ANZONI

VIALE G

IUSEPPE

V

ERDI

VIALE VANZOLIN

I

VIALE

ZARA

VIALED

ELLALIBERAZIO

NE

CALA

TA

CAI

O

DU

ILIO

VIA

CAN

ALE

VIA GOVERNATO

RE

VIA LAZZARETTOVIA MOROSINIVIA BADÒ

VIA

MONTEGRAPPA

VIA M

IRAFIORE

VIA V

. MONTI

V. C

ASTEL

FIDARDO

V. AQUEDOTTO

VIALE GORIZIA

VIALE GORIZIA

VIAL

E

N

APO

LI

V.LE MONFA

LCONE

VIA

MARIO

P

ATERNI

V.LE DELLA

REPUBBLICA

V.LE

M

ARCONI

VIA ROSSINI

VIALE ROVERETO

V.LE

DANTE

ALIG

HIERI

VIALE G. V

ACCAI

V.LE POLA

CORSO XI

SETTEMBRE

Porto

DarsenaNuova M A R E A D R I A T I C O

Foglia

G.VI

A

MAZ

ZIN

I

VIA XXIV

VIA CASSI

VIA CAVOU

R

MAGGIO

VIA LUCIANO LA MARCA

VIA ORAZIO FLACCO

VIALE CAVALLOTTI

V. MARSALA

VIA DE GASPERI

G.

DOMENICOMAZZA

BRANCA

VIA

VIA

MO

LO D

I LEV

ANTE

VIA M

ASSIMI

VIA PASSERI

V. LUCA D. ROBBIA

VIA MIRABELLI

4000 200

m

N

DE SMAAKGIDSDe beste tips voor hotels en restaurants in pesaro en Urbino

Logeren aan de boulevard van pesaroCruiser Congress Hotel is, zoals de naam al doet vermoeden, eigenlijk

bestemd voor grote groepen (zakelijke) gasten die in Pesaro zijn voor een

congres of beurs. Dat betekent niet alleen dat het hotel groot is en een

beetje onpersoonlijk maar ook dat het modern, comfortabel en ideaal

gelegen is. Dit hotel heeft vier sterren, ligt in het centrum en aan de boule-

vard. Bijkomend voordeel: het ontbijt is hier voortreffelijk. www.cruiser.it

tip van Smaakredacteur Maurizia Ghisoni: Alexander Museum palace HotelDit hotel is meer dan zomaar een hotel. Het is eerder een museum voor

moderne kunst met werken van meesters als Giò Pomodoro, Enzo Cucchi

en Mimmo Paladino waar je toevallig ook kunt logeren. Het feest begint al

op de gang: iedere deur is namelijk een ander kunstwerk. Daarachter staat

je bed in je eigen persoonlijke museumpje. Al elders een hotel geboekt?

Vraag dan aan de receptioniste of je toch even mag kijken. Met een beetje

geluk krijg je een leuke rondleiding. www.alexandermuseum.it

Italiaanse traditie en stijlHotel San Domenico in Urbino is een hotel zoals vooral de wat oudere

Italianen het graag hebben: stijlvol, chique en betrouwbaar. Het hotel is

ondergebracht in een prachtig gerenoveerd klooster in het oude centrum

van Urbino. De kamers aan de voorzijde kijken uit op Palazzo Ducale.

De ruime kamers zijn ingericht met antiek meubilair. www.viphotels.it

Slapen naast RafaëlDe kamers? Sober maar comfortabel. De prijs? Heel Hollands. Pluspunt?

De centrale ligging vlakbij het geboortehuis van de beroemde schilder

Rafaël en het fenomenale uitzicht over de daken en de omringende

heuvels. www.albergoraffaello.com

Modern experiment bij Il CommodoroAan de boulevard van Pesaro ligt het restaurant van chef-kok Gino

Cenerelli. Hij heeft een grote passie voor vis en bereidt heerlijke, wat

experimentele gerechten als sashimi op z’n Italiaans en ravioli met vis.

Niet overslaan: de cantina van Il Commodoro. Fantastische flessen om

zelf te houden of bij thuiskomst cadeau te doen. www.ilcommodoro.com

Aan tafel bij traditionele trattoria met prachtig uitzichttrattoria La Baita is een echt familiebedrijf. Het interieur is eenvoudig

maar verzorgd en het uitzicht op de haven prachtig. De verse pasta wordt

dagelijks met de hand gemaakt. De saus is meestal op basis van schaal-

en schelpdieren. La Baita | Strada tra i due Porti 49 | Pesaro

Sfeervol dineren in oude osteria onder de sterrenosteria da la Stella is een sfeervol restaurantje in het oude centrum

van Urbino. De gerechten worden prachtig gepresenteerd en uitsluitend

gemaakt van verse streekproducten. Op het menu staan crostini met

zwarte zomertruffel en lamskotelet met sesam en gebakken artisjok.

www.anticaosteriadalastella.com

Voor meer informatie:

Turismo Pesaro Urbino www.turismo.pesarourbino.it De dichtstbijzijnde

vliegvelden zijn die van Ancona Falconara (www.aeroportomarche.com)

en van Rimini (www.riminiairport.com).

Tip van smaakredacteur Maurizia GhisoniRaffaello Sanzio, beter bekend als de schilder Rafaël, is in 1483

geboren in een groot huis in het centrum van Urbino. Vader Gio-

vanni was zelf ook schilder en Rafaël leerde van hem al heel vroeg

de kneepjes van het vak. Het huis bezat een eigen atelier waar de

kleine Rafaël naar hartenlust kon experimenteren. Tegenwoordig

is het geboortehuis ingericht als museum. Het heeft karakteris-

tieke cassetteplafonds, een salon met open haard en een zeer goed

uitgeruste keuken. In de kamer waar Rafaël hoogstwaarschijnlijk

geboren is, hangt het fresco Madonna col Bambino, één van zijn

vroege werken. Op tekeningen is hij afgebeeld als een zeer gevoe-

lige, bijna vrouwelijke jongen. Zijn gezicht wordt omgeven door

een grote bos krullen en zijn ogen staan dromerig. Verder is in het

museum de vijzel te bewonderen waarin de pigmenten fijn werden

gemalen om verf te kunnen maken. Er zijn ook kopieën van Rafaëls

belangrijkste werken, schilderijen van zijn vader Giovanni en zijn

leerling Giulio Romano te zien. www.urbinoculturaturismo.it

2726

HIStoRISCHE SCHooNHEID AAN DE ADRIAtISCHE KUSt

Op deze plek in De Smaak sluiten wij graag beide ogen om te genieten

van de beste nachtrust en mooiste dagdromen op betoverende plekken.

Voor de villa’s, palazzi, landgoederen, agriturismi, hotels en bed & break-

fasts in deze rubriek gaan we telkens op zoek naar bijzondere locaties met

een verhaal. In de loop der tijd hebben wij al veel prachtige verblijven la-

ten zien. Soms, heel soms, word je verrast door een ongepolijste diamant

met een bijzonder verhaal. Vlakbij Pesaro en Fano bijvoorbeeld ligt Relais

Villa Giulia. Deze historische villa is niet alleen een mooi vakantieverblijf

maar heeft een ook een rijke, bijzondere historie en ademt een sfeer die je

maar zelden vindt.

De eerste eigenaar van Villa

Giulia was niemand minder

dan Eugenio de Beauharnais,

stiefzoon van Napoleon en

onderkoning van Italië. Graaf Carlo Ferri, gouverneur van Perugia, kocht

het pand in 1850. In deze periode werd de villa uitgebreid door een van

de belangrijkste architecten uit de regio, Giuseppe Ferroni van Senigallia.

De villa dankt haar huidige naam aan barones Giulia de Rolland, vrouw

van baron Giulio de Rolland. Zij kreeg de villa tussen 1890-1892 in haar

bezit. Giulia’s nicht, markiezin Maria Pia Tacoli di San Possidonio, erfde

de villa na haar overlijden maar tijdens de Tweede Wereldoorlog werd

deze bezet door de Duitsers. Na de oorlog kwam de villa weer in handen

van Maria di San Possidonio. Zij liet ter gelegenheid van het huwelijk van

haar dochter Laura met graaf Marco Celio Passi de kapel restaureren.

Met dit huwelijk was de villa in bezit gekomen van de familie Passi. De

kinderen van Laura en Marco Celio Passi dragen tot op de dag van van-

daag zorg voor het beheer en onderhoud van de villa. Anna Passi vertelt:

“Het is ondoenlijk ‘alleen maar’ in de villa te wonen. Dit historische pand

vraagt zoveel onderhoud dat wij het een hotelbestemming hebben gege-

ven. Op die manier generen wij de inkomsten om de villa te onderhou-

den en zorgen zo dat Villa Giulia in de familie kan blijven. En om eerlijk

te zijn: dat is hard werken. Maar telkens als ik door de villa loop, geniet

ik. Dat maakt het alle moeite waard.”

Villa Giulia laat zich het best omschrijven als een elegante napoleontische

villa op een landgoed dat aan een kant uitkijkt op zee terwijl de andere

zijde zicht biedt op Fano. De glooiende heuvels van De Marken vormen

de weelderig groene achtergrond. De villa is in oorspronkelijke staat

teruggebracht zodat je op diverse plekken kunt genieten van plafond-

schilderingen, antiek meubilair, historische boeken en oude gebruiks-

voorwerpen. Uiteraard zijn de kamers comfortabel en van moderne

gemakken voorzien. Maar laten we wel wezen; of je nu wel of geen wifi

hebt, hier kom je niet om met een laptop of i-Pad op schoot je vakantie

door te brengen. Je logeert in Villa Giulia om de authentieke sfeer en

de geschiedenis op te snuiven of om te genieten van de

wonderschone natuur. Eigenares Anna Passi helpt

daar graag bij.

Relais Villa Giulia Via di Villa Giulia, Località San Biagio 40

Fano, Pesaro | De Marken

www.relaisvillagiulia.com

Villa Giulia is een zeldzaam mooie historische villa met een

bijzonder verhaal

Ho

tEls

In It

AlI

E

Teks

t: E

va S

chaa

p |

Foto

grafi

e: m

et d

ank

aan

Ann

a P

assi

29

Gerecht

‘Ik ben, eerlijk gezegd, een moeilijke eter maar als ik in

Italië ben, heb ik nooit problemen. Dat is de eenvoud

van de gerechten waarschijnlijk. Simpele, maar goede

pasta’s en heerlijke salades. Ik ben dol op Bresaola en

Italiaanse kazen. Of een semifreddo al caffè, mmm.”

Merk

‘Dolce & Gabbana, zonder twijfel. Het stel is al een

paar jaar uit elkaar, maar ze werken nog steeds heel

goed samen. Ongelooflijk dat ze me met iedere col-

lectie weer weten te verrassen. Zo constant aan de top,

echt een wereldmerk.’

Stad

‘Milaan, al kom ik ook heel graag in Rome. Milaan is

een modestad bij uitstek en daarom heb ik er ook een

appartement en ateliers. Erg inspirerend, maar ook een

stad waarin je binnen een paar minuten van de drukte

naar de rust kunt. Wij kennen inmiddels onze plekjes

die veel toeristen niet kennen. Heerlijk. De Sneijder-

tjes? Nee, ik ben ze op straat nog niet tegengekomen,

maar Yolanthe draagt af en toe wel een jurk van mij.

Prachtige vrouw.’

Muziek

‘Italië is heel trouw aan zijn sterren. Het zijn iconen en

ze worden op handen gedragen, zoals Mina. Ik geloof

dat ze al in de zeventig is en meer dan vijftig jaar heeft

gezongen, ook met grote andere sterren. Maar ze heeft

zich jaren geleden teruggetrokken uit de publiciteit.

Het is een geweldige vrouw en ik heb meerdere albums

van haar.’

Vakantie

‘Hoewel ik van oorsprong dol was op Ibiza – gewel-

dige plek om uit te gaan – heeft Italië me veroverd. Ik

denk dat ik bijna alle regio’s inmiddels heb gezien en

ik werd iedere keer weer verrast. Apulië bijvoorbeeld

is erg mooi. Ik was vorig jaar op Sicilië om een prijs in

ontvangst te nemen en ik zag het eiland van een kant

die ik nog niet kende.”

Wijn

Barolo. Een beetje afgezaagd misschien maar een

Barolo smaakt altijd en overal. Misschien ken je dat

van vakanties: dat je een lekkere wijn koopt, die

vervolgens thuis ineens niet meer zo lekker smaakt.

Met een Barolo is het altijd goed; een mooie droge,

rode wijn uit Piëmonte. Ook weer zo’n prachtige

regio.’

Het Italië van...

Addy van den krommenacker, Made in Italy

Mode zit hem in het bloed. Wan-neer de ontwerper nog verkoper is in Den Bosch, zo’n dertig jaar geleden, ontdekt hij haute cou-ture. Gucci, Versace en Dolce & Gabbana gaan over de toonbank maar het allerliefst zou hij zelf een label plakken. De droom wordt werkelijkheid in 2003 als hij zijn eerste collectie presenteert. Inmiddels sieren echte ‘Addy’s’ beroemde lijven en ook buiten de landsgrenzen wordt Van den Krommenacker met hoofdletters geschreven, Italië voorop. Zijn collecties leverden hem meerdere prijzen op tijdens de jaarlijkse Premio Posidone D’argento. www.addyvandenkrommenacker.nl

Makers en lezers van de Smaak van italië zijn het over één ding eens; de italiaanse smaak bevalt ons zeer goed. Maar dat italiaanse smaken ook kunnen verschillen, blijkt in het paspoort der zintuigen. in deze rubriek vertellen bekende nederlanders over hun italië.

Teks

t: M

arco

Bos

man

s

PASSAPoRto

Volledige naam: Adrianus van den Krommenacker

Geboortedatum/-plaats: 8 april 1950, Uden

Privé: Samenwonend in Den Bosch en Milaan

Beroep: Modeontwerper

op dit moment actief met: 200%

Hoe vaak in Italië geweest?: Niet te tellen

3130

Stad van papierVerstopt tussen de uitlopers van de Apennijnen en de sprookjesachtige natuur van dit deel van De Marken ligt het stadje Fabriano. Je moet goed opletten want voor je het weet, ben je voorbijge-reden. De Smaak van Italië trapte echter tijdig op de rem om de juiste afslag te nemen en verrast te worden door een stad van papier.

De Marken Fabriano

papiermuseumIn het voormalige klooster van San Domenico, aan de rand van het

historische centrum, is een middeleeuwse papiermakerij nagebouwd

in oorspronkelijke stijl. Dit papiermuseum, Museo della Carta e della

Filigrana, is uniek in de wereld. De medewerkers laten zien hoe vroeger

papier gemaakt werd. In de Middeleeuwen werd papier gemaakt van

katoen, linnen en hennep. Tegenwoordig selecteren de papiermakers van

het museum de lappen stof met de grootste nauwkeurigheid. Na selectie

worden de lappen in repen gescheurd en met kalk gesteriliseerd. Daarna

worden de repen in bakken water gelegd en tot pulp geslagen. Papier-

maker Roberto Rapanotti schept met een zeefraam met metalen figuren

(het watermerk) wat van de pulp op. Met vakkundige bewegingen

spreidt hij het uit tot er een glad geheel is ontstaan. Hij keert het raam

om en legt het vel tussen twee dunne lappen vilt. Als hij op deze manier

een grote stapel gemaakt heeft, gaan de vellen onder een pers die het

overtollige water uit het papier drukt. Daarna worden de papiervellen te

drogen gehangen. Tenslotte moet het papier watervast gemaakt worden.

Het watervaste papier is in Fabriano uitgevonden. Hiervoor worden de

vellen papier in een bad met gelatine gedoopt. Als ze eenmaal droog

zijn, slaat de cialandratore er met een houten hamertje op (de cialandro)

totdat het oppervlak weer glad is. Papiermaker Giorgio Pellegrini vindt

het nog steeds een fascinerend proces. “Papier verving het perkament.

Perkament was erg duur en niet voor iedereen beschikbaar. Papier was

een stuk goedkoper en maakte lezen en schrijven mogelijk voor veel

meer mensen. Leuk om te weten is dat kunstenaars als Leonardo Da

Vinci, Michelangelo en Picasso enkel papier uit Fabriano gebruikten.”

In het museum is papier te bewonderen van koningen, prinsen en

regeringsleiders. De watermerken zijn soms ware meesterwerken. Ze zijn

zeer complex en getuigen van groot vakmanschap.

www.museodellacarta.com

Over de toppen van de Apennijnen waait een koele wind. Het natuurgroen

is hier fris en het licht zachtgeel. Fabriano maakt nog net deel uit van de

provincie Ancona in De Marken. Om een idee te geven: met de auto ben je

sneller in Assisi of Gubbio dan in de stad Ancona. Fabriano staat wereld-

wijd bekend om zijn hoogwaardige papierindustrie en al tijdens de Mid-

deleeuwen was het een levendig en werklustig stadje. Uit die periode en de

renaissance zijn veel architectonische wonderen bewaard gebleven. Zo wordt

het veertiende-eeuwse Palazzo del Podestà gezien als een van de oudste

voorbeelden van de gotische stijl in De Marken. Op het plein voor het

Palazzo klatert de Fontana Sturinalto. Deze middeleeuwse fontein vormt het

embleem van de stad. In de Pinacoteca Civica hangen werken van Gentile

da Fabriano, de beroemdste schilder uit het stadje. Nog meer waardevolle

kunstschatten vind je in de imponerende kathedraal van San Venanzio.

Teks

t: M

auriz

ia G

hiso

ni |

Foto

grafi

e: M

atte

o C

aras

sale

| Ve

rtal

ing:

Maa

rtje

Els

evie

r S

tokm

ans

‘Kunstenaars als Leonardo Da Vinci, Michelangelo en Picasso gebruikten enkel papier uit Fabriano’Papiermaker Giorgio Pellegrini

3332

Reistip van smaakredacteur Maurizia Ghisoni• InhetcentrumvanFabrianovindjeveelbijzonderewinkels.

Aan Corso della Repubblica zit bijvoorbeeld Antica Cartoleria

Libreria Lotti, opgericht in 1735. Liefhebbers van hoogwaardig

brief- en tekenpapier en mooie kaarten en boekenleggers kunnen

hier hun hart ophalen. Eigenaar Giovanni Sciamanna Lotti laat

zijn prachtige papierwaren speciaal vervaardigen bij de beroemd-

ste producent van de stad, Cartiere Miliani.

Antica Cartoleria Libreria Lotti | Corso Della Repubblica 58

• KoffiedrinkjetegenoverAnticaCartoleriaLibreriabijCaffè

Storelli. Deze prachtige koffiebar is meer dan honderd jaar oud.

Eigenaar Gastone maakt graag een praatje met zijn gasten terwijl

hij bijna terloops koffie zet: “Als het koud is serveren we squaglio,

onze specialiteit. Dat is een dikke, warme chocolademelk waar je

helemaal van opknapt.”

Caffè Storelli | Corso Della Repubblica 55

• AanCorsoDellaRepubblica33zitFarmaciaMazzolini-Giusep-

pucci. De indrukwekkende gevel vertelt over de medische ge-

schiedenis van de achttiende en de negentiende eeuw. De laatste

twintig jaar is de apotheek grondig gerenoveerd en heeft het

meer een museumfunctie gekregen; vandaar dat de naam

veranderd is in Scienza e Natura. Eenmaal binnen doen de

houten lambriseringen en de rijk gedecoreerde toonbank je

versteld staan. De in het esdoorn- en ebbenhout uitgesneden

figuren beelden talloze sleutelmomenten uit de medische

geschiedenis uit. Op de planken staan antieke apothekerspotten

met schitterende gouden cartouches.

Corso Della Repubblica 33 | www.1896.it

In het klooster van San Domenico zit een middeleeuwsepapiermakerij. Dit papiermuseum, Museo della Cartee della Filigrana, is uniek in de wereld

3534

Liefde voor het landFabriano ligt in een vruchtbaar landbouwgebied en brengt de mooiste

streekproducten voort. In het centrum van de stad vind je die op de

markt onder de galerij van Piazza Garibaldi terug. Achter een opvallend

groene en geurige kraam staat Clelia Gianfelici, een bevlogen dame van

72 jaar. Behalve verse groenten uit eigen tuin verkoopt ze tomaten-, sla-,

aubergine-, selderij- en aardbeienplantjes. Vlakbij staat de kraam van

Piero Guidarelli van Azienda Biologica le Salse met kikkererwten, tarwe,

honing, olijfolie en witte wijn. Guidarelli is niet alleen boer maar ook

plastisch chirurg. Hij verdeelt zijn tijd tussen het werken op de velden

en de operatiekamer van het ziekenhuis in Fabriano. Daarnaast is hij

betrokken bij de organisatie van de markt. Enthousiast vertelt hij: “We

experimenteren nu vijf jaar met deze formule waarin de producent

direct contact heeft met de consument en ik ben erg tevreden met het

resultaat. De klanten zijn zeer geïnteresseerd in onze producten, maar

hebben ook veel belangstelling voor de wijze van verbouwen of manier

waarop de producten gemaakt worden.” Rino Perini heeft een kraam

met vleeswaren en kaas. Befaamd is zijn Salame di Fabriano, de typische

worst uit de streek, herkenbaar aan de rozerode vetogen (lardelli).

Deze worst is gemaakt van varkens die alleen biologisch voedsel te eten

krijgen. Andere vleeswaren in zijn goedgevulde kraam zijn de iets min-

der vette soppressata, een rauwe ham die hij drie jaar laat rijpen en de

smeerworst ciaiuscolo. Ook ligt er melone piccante, een worst met

venkelzaad, knoflook en peperoncino. Rino’s kazen zijn al even bijzon-

der. Voor zijn pecorino en mozzarella maken de inwoners in deze regio

graag een omweg. De mozzarella is afkomstig van de gerenommeerde

kaasmakerij Trionfi-Honorati.

www.mercatocoperto.eu | www.lesalse.com | www.caseificiopiandelmedico.it

CotoLette ALLA GRIGLIALAMSKOTELETJES OP DE GRILL

De Marken staat bekend om het malse, mooie lamsvlees.

Soms zijn de bereidingen gecompliceerd maar meestal

zijn de recepten van een ontroerende eenvoud.

Zo ook dit recept.

voor 4 personen

8 lamskoteletjes | 3 eetlepels olijfolie | 1 takje verse oregano

of ½ theelepel gedroogde oregano | ½ eetlepel fijngehakte

bladpeterselie | ½ eetlepel citroensap | enkele middelgrote

aardappeltjes | versgemalen zwarte peper | zout

Doe het citroensap in een kom en los daarin het zout op.

Meng vervolgens de olijfolie, de peper en de oregano er

door. Laat de koteletjes afgedekt twee uur in dit meng-

sel marineren. Verwarm een grill(pan). Dep de koteletjes

droog en grill ze, op hoog vuur, redelijk snel aan beide

kanten mooi bruin. Keer de koteletjes slechts 1 keer, dat

geeft een mooier patroon op het vlees. Serveer met mid-

delgrote, gekookte aardappelen en bestrooi die met een

beetje fijngehakte bladpeterselie.

Er zijn overigens koks in De Marken die nog een

½ theelepel honing aan de marinade toevoegen.

Experimenteer en ontdek wat het best smaakt.