Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck
description
Transcript of Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck
![Page 1: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/1.jpg)
Elementen/air voor een duurzaam vrijwilligerswerkJoris Van Puyenbroeck
Erik ClaesOnderzoeksgroep SAW – HUB-KAHO
![Page 2: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/2.jpg)
Laura DemunterErik ClaesDirk Smits
Joris Van Puyenbroeck
Vrijwilligerswerk in stedelijke context BrusselRapport via www.vgc.be
![Page 3: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/3.jpg)
Kennis individueel vrijwilligers(werk) ≠ kennis vrijwilligerswerking
• Individuele en persoonlijke (lft, geslacht, SES, etc..) spelen een rol om vrijwiligerswerk op te nemen, maar dit is nu niet de focus.
• Onze vraag: hoe zit de interactie vrijwilligers (individu) met vrijwilligerswerk (organisatie) en hoe kan een (lokale) overheid (i.c. VGC) hierin beleid voeren?
![Page 4: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/4.jpg)
Onderzoeksvragen
1. Wat zijn de behoeften van Nederlandstalige vrijwilligersorganisaties uit Brussel?
2. Wat zijn de uitdagingen met betrekking tot doorstroom van vrijwilligerspotentieel inzake vrijwilligersinzet?
3. Hoe en wat communiceren organisaties met hun vrijwilligers?
06/02/2013
4
![Page 5: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/5.jpg)
- Multidimensioneel en gevarieerd:- Sectorale verschillen : bv. onderwijs, welzijn, cultuur, jeugd
en sport- Verschillen in vrijwilligerstaken (bv. uitvoerend of besturend)- Autonoom of ingebouwd (uitsluitend vrijwilligers of ‘hybride’
mix van professionals en vrijwilligers) (Decreet, 2009)- Werving
- commitment na persoonlijke uitnodiging, noodzaak van duidelijke afspraken
- NB: ‘Dominant status’: vaak binnen dezelfde sterke groep- Brussel: mensen met migratieachtergrond
ondervertegenwoordigd (Roumans, 2009)06/02/2013
5
Uitgangspunten vrijwilligerswerk organisatieniveau
![Page 6: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/6.jpg)
- Selectie- Ter discussie, sterk afhankelijk van organisatie
- Binding van vrijwilligers- Inspelen op de (gewijzigde) motivatie (bv. niet enkel
altruïstisch) en motivationele barrières (bv. tijdsgebrek)- De ‘nieuwe’ versus de ‘klassieke’ vrijwilliger (Hustinx &
lammertyn, 2003) : bv. onvoorwaardelijk en langdurig versus afgebakend en occasioneel
- Cf. FLEXIVOL (Gaskin, 1998)
06/02/2013
6
Uitgangspunten vrijwilligerswerk organisatieniveau
![Page 7: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/7.jpg)
- Ondersteuning en waardering van vrijwilligers (door professionals)- Oriënteren, informeren, afspraken maken,
taakgericht coachen- Bottleneck: vorming van de professionals- Waardering kan verbaal, via attenties, of
d.m.v. erkenning van competenties
06/02/2013
7
Uitgangspunten vrijwilligerswerk organisatieniveau
![Page 8: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/8.jpg)
– (Persoonsgebonden en socio-economische factoren ifv ‘volhouden’• Lft, SES, persoonlijkheid, motivatie)
–Organisatiegebonden:• Perceptie van de organisatie• Ervaren steun• Identificatie als vrijwilliger (‘rol-
identiteit’)
Bepalende factoren voor duurzaam vrijwilligerswerk
![Page 9: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/9.jpg)
Steekproef organisaties Brussel
Domein Aantal organisaties
Onderwijs & Vorming 220 (volledig)
Welzijn, Gezondheid & Gezin 303 (volledig)
Cultuur, Jeugd & Sport 392 (steekproef)
Totaal 915
06/02/2013
9
![Page 10: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/10.jpg)
Respons en aanwezige vrijwilligerswerking
- Respons: 276 organisaties (30,1%)
06/02/2013
10
58%42%
Geven aan te werken met vrijwilligersGeven aan niet te werken met vrijwilligers
![Page 11: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/11.jpg)
Mogelijke oorzaken non-respons
- Sommige organisaties werken slechts op sporadische of kleinschalige basis met vrijwilligers (telefonische feedback) geen ‘werking’
- Organisaties hebben een verkeerde perceptie van het vrijwilligersstatuut (bv. bestuursvrijwilligers)
06/02/2013
11
![Page 12: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/12.jpg)
Resultaten: profiel organisaties
- Omvang van de vrijwilligerswerking: - Grote verschillen tussen organisaties- Gemiddeld aantal v/org: 24, modale klasse: 10 à 20 v/org- Relatief meer vrijwilligers binnen Cultuur, Jeugd & Sport en
Welzijn, Gezondheid & Gezin- 4/5de zijn hybride organisaties: gemengd professioneel-
vrijwillig- 3/4de van de organisaties zijn afhankelijk van vrijwillige inzet- Perceptie van het aantal vrijwilligers en uren inzet: volgens
4/5de stabiel of zelfs toegenomen, 1/5de merkt afname
06/02/2013
12
![Page 13: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/13.jpg)
Actueel vrijwilligersprofiel
- Geslacht: - Gelijkaardige verdeling mannen en vrouwen binnen
organisaties- Leeftijd:
- Gemiddeld meer vrijwilligers/org die 35 jaar of ouder zijn- 35% van organisaties heeft 75% vrijwilligers ouder dan 54
- Opleidingsniveau: - Gemiddeld meer vrijwilligers/org met hoger
opleidingsniveau
06/02/2013
13
![Page 14: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/14.jpg)
Actueel vrijwilligersprofiel
- Overwegend Belgisch en Nederlandstalig- Maar deelname van niet-Belgische en anderstalige
vrijwilligers is onmiskenbaar- 23% organisaties hebben vrijwilligers die <5 jaar in land
verblijven- 60% overwegend nederlandstalig, 17% gelijkmatig verdeeld,
20% overwegend anderstalig- De grotere aantallen vrijwilligers van niet-Belgische origine
bevinden zich in een relatief kleiner aantal organisaties, bijvoorbeeld in de socio-culturele ‘zelforganisaties’.
06/02/2013
14
![Page 15: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/15.jpg)
Gewenst vrijwilligersprofiel
- Jongere vrijwilligers (nl. 18-35 jarigen)- Op structurele basis - Langere engagementen
Doel: continuïteit van de organisaties verzekeren
- Mogelijke verklaring: - Opkomst van de ‘nieuwe’ vrijwilliger (cf. Hustinx en
Lammertyn)- Beperkte beschikbaarheid in levensfase van
jongvolwassenen tussen 18 en 35 jaar
06/02/2013
15
![Page 16: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/16.jpg)
Open vraag naar ‘continuïteit’
• “… dit wil zeggen het behouden of het vervangen van vrijwilligers die vertrekken. Letterlijk zegt men het zo: “elan behouden”, “behouden dynamiek”, “blijven doorgaan zoals we bezig zijn”, “toekomst veilig stellen”, “voortbestaan garanderen”, “ouderen op termijn vervangen”, “onze vrijwilligster behouden, ze is een parel!”.
![Page 17: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/17.jpg)
Organisatie vrijwilligerswerking
- Kennis en registratie gegevens vrijwilligers (ruimer dan pure adressenlijst):- Registratie: 2/3de digitaal en 1/3de op papier
- De meerderheid zegt een duidelijke visie op vrijwilligerswerk te hebben
- > 4/5de geen vrijwilligersreserve
06/02/2013
17
![Page 18: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/18.jpg)
Werving
- Bij de meerderheid duidelijk gedefinieerd
- Onderscheid tussen mondelinge en schriftelijke wervingsstrategieën- Voornaamste en meeste succesvolle wervingsstrategie:
Mondeling (spontaan, via mond-tot-mondreclame en persoonlijke uitnodiging)
- In mindere mate: Schriftelijk (bv. folders, brochures, affiches, artikels,…)
- Sociale media worden vaak niet gericht ingezet
06/02/2013
18
![Page 19: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/19.jpg)
Relatief weinig gebruik van sociale media bij interne communicatie met vrijwilligers (n=151)
![Page 20: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/20.jpg)
Selectie
- Gebeurt bij 3/5de van de organisaties:- Voornamelijk bij het domein Welzijn, Gezondheid & Gezin - Selectiecriteria
- vooral kennis van het Nederlands en specifieke vaardigheden.
- vnl. bij organisaties die overwegend bestaan uit vrijwilligers met een Belgische achtergrond
- Verwachte competenties- meerderheid van organisatie heeft concrete verwachtingen: 68%
specifieke kennis, 71% specifieke vaardigheden, 84% specifieke attitudes
- Bij 4/5 ook actief ingezet en nodig06/02/2013
20
![Page 21: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/21.jpg)
Communicatiestrategieën
- Gebeurt bijna altijd ‘face tot face’ - E-mail, telefoon en SMS wordt bij 3/4de actief gebruikt- Geen verschil in type organisatie op basis van etnische
achtergrond- Inhoud communicatie:
- Vnl.: taakaspect (inhoudelijk) en organisatorische aspect (praktisch)
- In mindere mate: relationele aspect (opvolging/coördinatie)
06/02/2013
21
![Page 22: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/22.jpg)
Ondersteuningsbehoeften
- Ervaren ondersteuning:- Financieel: voornamelijk VGC- Andere dan financieel: voornamelijk Het Punt vzw en VGC
- Ervaren ondersteuningsbehoefte:- Informatie over: Verzekering voor vrijwilligers, vorming van
vrijwilligers, wet- en regelgeving en werven van vrijwilligers
- Weinig samenwerking en uitwisseling tussenorganisaties uit verschillende beleidsdomeinen
06/02/2013
22
![Page 23: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/23.jpg)
Beleidsaanbevelingen
- De perceptie rond vrijwilligerswerk aanscherpen (vnl. bestuursvrijwilligers)- Sensibiliseren door middel van campagnes
- Jongere vrijwilligers aantrekken door middel van:- Persoonlijk contact (= noodzakelijke
voorwaarde)EN- Online netwerken (bekendmaking event en
vrijwilligerswerk onder de aandacht brengen)
06/02/2013
23
![Page 24: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/24.jpg)
- Langere engagementen vragen… door ouderen te blijven motiveren
(bv. vrijwilligerswerk promoten tijdens pensioenvoorbereidende cursussen; platform waar
oudere vrijwilligers hun ervaringen kunnen delen, bekendmaken)
06/02/2013
24
Beleidsaanbevelingen
![Page 25: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/25.jpg)
- Een betere spreiding van vrijwilligers met een niet-Belgische oorsprong- Door middel van samenwerking en uitwisseling- Nadruk leggen op de multiculturele en meertalige context
toekomst van het vrijwilligerswerk- Inhoudelijke speerpunten voor een transversaal
beleid- Thema’s: vorming, sociaal werk, integratie, jeugd
06/02/2013
25
Beleidsaanbevelingen
![Page 26: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/26.jpg)
Lokale samenwerking en uitwisseling van vrijwilligers in Brussel
![Page 27: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/27.jpg)
- Delen en uitbreiden van ‘good practice’ op vlak van samenwerking door middel van:- Online platform - E-volunteering
- Professionele ondersteuning van vrijwilligerswerking- De verantwoordelijken van de vrijwilligerswerking vormen
(‘train the trainers’)- Delen van ‘good practice’- Visieontwikkeling
06/02/2013
27
Beleidsaanbevelingen
![Page 28: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/29.jpg)
- Een langer engagement vragen:- … door kritisch, reflexief om te gaan met vrijwilligers- … door meervoudige meerwaarde van
vrijwilligerswerk te beklemtonen - … door burgers op hun verantwoordelijkheidsgevoel te
durven aanspreken - … door een grotere focus op competentieontwikkeling(bv. valorisatie van elders verworven competenties)
06/02/2013
29
Beleidsaanbevelingen
![Page 30: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/30.jpg)
CASUS 1 : HERSTELGERICHT VRIJWILLIGERSWERK
![Page 31: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/31.jpg)
Vb.1 Reflexieve vrijwilligerswerking
PWO-onderzoek Herstelrecht en Vrijwilligers (2010-2013, Claes e.a.)Waar en Wie? • Vrijwiligerswerking Bemiddelingsdienst Arrondissement.• Vrijwilligers-bemiddelaars Wat? • Vrijwilligers werden bewust gemaakt van de
betekenis/meerwaarde van hun vrijwillig burgerschapsengagement
Waarom? • Empowerment, zet vrijwilliger in zijn krachtenHoe? • Focusgroep en diepte-interviews
![Page 32: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/32.jpg)
![Page 33: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/33.jpg)
Vb.2 Reflexieve vrijwilligerswerking
PW0-onderzoek Herstelrecht in BrusselWaar en Wie? • Anneessenswijk Brussel, i.s.m. Buurtwinkel
Anneessens• Buurtbewoners AnneessenswijkWat? • Vrijwilligers krijgen ruimte om hun vrijwillig
engagement voor de wijk voor zichzelf zichtbaar te maken?
Hoe? • Wandelingen, proces van digital-storytelling
![Page 34: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/35.jpg)
CASUS 2 : GASTOPVANG EN OPPASHULP
![Page 36: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/36.jpg)
Community care
Caring for=
Zorgen voor
Care in the community=
Professionele zorg
Caring about=
Geven om
Care by the community=
Vrijwilligerszorg en informele zorg
![Page 37: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/37.jpg)
Vrijwillige opvang en oppas van zorgbehoevende mensen• “Gastopvang” (eigen woning) en “oppashulp” (woning
zorgvrager)• Erkenning in het woonzorgdecreet (2009)• Vergelijkbaar met zorgboerderijen en tijdelijk
ondersteunende pleegzorg voor volwassenen en ouderen
• PWO-project: Evaluatie via SWOT: Meerwaarde, competente vrijwilligers, vermaatschappelijkte en gedeelde zorg, maar ook bedreigd in voortbestaan (Diels, Van Rampelberg, Van Puyenbroeck, 2014)
![Page 38: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/38.jpg)
Interesse in vrijwillig gastopvang voor zorgbehoevende (marktstudie, deur aan deur) (n=208)
1.90%
29.80%
68.30%
Ja
Nu nog niet, later wel
Nee
![Page 39: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/39.jpg)
Conclusies vrijwillige gastopvang
• De kwaliteiten en competenties van vrijwilligers en professionals zijn complementair– Professional ondersteuning van personen met zwaardere
zorgbehoeften – Vrijwilliger minder intensieve zorgvragen
• Uitbreiding vrijwilligerspool is noodzakelijk– Actieve rekrutering van mensen die het zorgberoep achter zich
hebben gelaten– Vrijwilligers blijven binden aan de organisatie, vb. tijdelijke andere
dienstverleningen voorstellen zoals oppashulp.
![Page 40: Laura Demunter Erik Claes Dirk Smits Joris Van Puyenbroeck](https://reader031.fdocument.pub/reader031/viewer/2022020111/56815fc0550346895dcebb0b/html5/thumbnails/40.jpg)
(Beleids)aanbevelingen
• Aanbodzijde:– Betere waardering voor de vrijwilliger– Extra fiscale of sociale voordelen voor gastvrouw of -heer– Betere financiële tegemoetkoming
• Vraagzijde:– Betere bekendmaking
• Overkoepelend:– Andere organisatie van het gehele Vlaamse aanbod d.m.v.
een centraal onafhankelijk (steun)punt