LAPAROSKOPİK CƏRRAHİYYƏNİN DÜNƏNİ,

BU GÜNÜ VƏ SABAHI

Prof.Dr.Med Q.F.MÜSLÜMOV

M.Topçubaşov adına Elmi Cərrahiyyə Mərkəzi

GİRİŞ TƏQDİMATI

LAPAROSkOPİYA

YUNAN MƏNŞƏLİ Lapara- ”QABİRĞALARLA QALÇA SÜMÜKLƏRİ

ARASINDA OLAN YUMŞAQ ƏTLİ HİSSƏ- the "flank or loin "

Skopein, ”GÖRMƏK, BAXMAQ, MÜAYİNƏ ETMƏK” mənası kəsb edir

laparoskop – qarın divarındakı dəliklərdən qarın

boşluğuna daxil edilmiş endoskop vasitəsilə abdominal orqanları müayinə etmək və ya kiçik müdaxilə etmək

endoskop - boşluqlu orqanın daxilinə salinmaqla müayinı və müdaxilə məqsədilə istifadə edilən alət

.

LAPAROSKOPİK CƏRRAHİYYƏ

• Minimally invasive surgery –mümkün • qədər kiçik kəsik və travma• Key hole surgery – qarın boşluğuna• daxil olmaq üçün istifadə edilən ilk dəlik• Belly button surgery , kamera göbəkdən daxil edilir• Band-Aid surgery, dəliklər o qədər kiçik olur ki adi

striplərlə qapatmaq olur • Endoscopic surgery - çünki qarın boşluğundan başqa

bütün boşluqlu orqanlarda müdaxilə üçün istifadə edilən alət endoskop adlanır

• Abdominoskopya• Peritoneoskopya və s.

LAPAROSCOPIZANIN ÜSTÜNLÜKLƏRİ

• SANTİMETRDƏN DƏ KİÇİK KƏSİKLƏR

XƏSTƏYƏ ƏN MİNİMAL TRAVMA

VERDİYİNDƏN XƏSTƏ

• EVƏ TEZ GEDİR.

• TEZ SAGALIR.

• POST OPERATİV

AĞIRLAŞMALAR AZDIR

• ÇAPIQ YOXDUR

LAPAROSCOPİYANIN RİSKLƏRİ

• Ümumilikdə açıq əməliyyatlardan daha təhlükəsizdir.

• Diagnostik laparoscopyada-ağırlaşmalar hər 1000 nəfərin 2-3-də

• Piylənməsi və yanaşı gedən xəstəlikləri olan insanlarda risk daha çoxdur

• Laparoscopiya ümumi anesteziya altında aparıldığından anesteziyanın riskləri

• Laparotomiyaya konversiya oluna bilir

Alətlər

1. Verres iynəsi:

Qarın boşluğunun ən incə olduğu göbək nahiyəsindən havanı periton boşluğuna vurmaq üçün(pneumoperitoneum) istifadə edilir.

2. Electron laparoflator:

– Verres iynəsi və ya troakar vasitəsilə havanı qarın boşluğuna vurmaq üçün istifadə edilən qurğu

– Qarın boşluğunda lazım olan təzyiqi daim stabil saxlayır

– Bəzi tiplərində vurulan havanıQızdırmaq xüsusiyyətinə malikdir

3. Trocarlar:

– Qarın boşluğunda hər hansi manipulyasiya icra etmək üçün istifadə ediləcək alətlərin keçə biləcəyi

4. Telescop:

– Müxtəlif ölçülü və buvaqlı kameralar.

-- Periton boşluğuna baxmaq uçün istifadı edilən video kamera.

5. Camera 5. Camera növlərinövləri..

6. I6. Işıq mənbəyişıq mənbəyi..

Iki növü var:-bir dəfəliklik- çox istifadə üçün

Onlar hər ikisi atravmatik və ya dişli ola bilir.

7. S7. Sixac və qayçılarixac və qayçılar::

8. Bipolyar elektrocərrahiyyə9. Unipolyar elektrocərrahiyyə10. Laser.11. Ultrasəs sistemi12. sorucu, irriqasiya sistemi13. Tikis alətləri14. Laparoscopic konteyner15. Toxuma morselyatoru

DDigər alətlərigər alətlər

a. Dəlik açılır və troakar qoyulurb. Pnemoperitoneum Verres iynəsi və ya troakar vasitəsilə yardılır. c. İynə və ya troakar usaqlıqistiqamətində dərizə paralel salınırd. Iynə və ya troakar qarında olandan sonra dəqiqədə 2.5 liter

olmaqla qarındaxili təzyiq 15mmHg çatdırılır

2. 2. PPneumoperitoneumneumoperitoneumun yaradılmasıun yaradılması::

TARİXİ

•1970-ci illərə qədər bu ginekoloq və qastroenteroloqlar

tərəfindən diaqnostik məqsədlə istifadə edilib.

•Therapeutic laparoscopy- müalicəvi laporoskopiya

1970.ci illərin əvvələrində ginekoloqlar tərəfindən təklif

edilmişdir.

•Sürətli texniki tərəqqi, texnologiyaların inkişafı, cərrahiyyənin

inkişafı müasir az-invaziv cərrahiyyənin inkişafına gətirdi

TARİXİ

• 1901, Sentyabr, alman cərrahı George Kelling sistoskopla itlərin qarnına hava vurmaqla – yəni ilk dəfə pnevmoperitoneum yaratmaqla laparaskopiya etmişdir

KALENDAR TARİXİ• 1901- Georg Kelling itlərdə pnevmoperitoneum şəraitində

laparoskopiya • 1911 – B. M. Bernheim - riqid sistoskopla şiş metastazlarını aşkar

etmək üçün qarın boşluğuna baxmışdır• 1911, H.C. Jacobaeus, termin "laparotorakoskopiya”• 1918, O. Goetze, pnevmoperitoneum üçün iynə• 1920, Zollikofer – CO2• 1936, Boesch –ilk laparoskopik tubal sterilizasiya• 1953, Professor Hopkins rigid linza sistemi• 1960, Kurt Semm, alman ginekoloqu – avtomatik insuflyator• 1972, H.Coutnay Clarke – İlk laparoskopik tikiş texnikası• 1977, Dekok – ilk lap assistensiyalı appendektomiya

1977, Kurt Semm endoloop

1985, Erich Mühe, Almaniya , ilk lap xolesistektomiya

1987, Ger – İlap yırtıq plastikası

• 1980-ci illərdə yüksək imkanları olan televizion

kameralar laparoskopiyanın effektivliyini xeyli artırdı

• İnternet vasitəsilə ilk laparoskopik əməliyyatın

translyasiyası 1996-cı ildə baş tutdu.

• 1997-ci il Mart ayının 3-də komputerləşmiş robot

sisteminin köməyi ilə insan üzərində ilk dəfə Dr. J.

Himpens tərəfindən laparoskopik cərrahiyyənin bir

hissəsi icra edilmişdir.

TARİXİ

TARIXI• 1960 –Alman

ginekoloqu Kurst Semm avtomatik insuflzator kəşf edir və 1966-ci ildə onu demonstrasiya edir

• 1972 – Lap. Sistektomiya

• 1981 – Lap. appendektomiya

BU GÜNÜ

Bu günü

BU GÜNÜ

TƏK DƏLİKDƏN LAPAROSKOPİYA

TƏK PORT LAPAROSKOPİYA

TƏK PORT CƏRRAHİYYƏ

BU GÜNÜ

ENDOSKOPİK CƏRRAHİYYƏ

Endoskopik cərrahiyyə

Endoskopik proseduralar üçün xüsusi endoskoplar

3D VİDEO SİSTEM

• 3D görüntülü filmlərdə olduğu kimi cərrah xüsusi eynəklər geyinməklə görüntünü 3D formatda izləyir

ROBOTİK CƏRRAHİYYƏ

CƏRRAH ÖZ OTAĞINDAN ÇIXMADAN

ROBOTUN KÖMƏYİ İLƏ ƏMƏLİYYAT

APARIR

GƏLƏCƏK

Robotik Cərrahiyyə

•Cərrahın etdiyi ən incə

hərəkətləri komputer

vasitəsilə robotik əllərə

ötürən xüsusi sistemlər

•Da Vinci systemi

•Zeus systemi

DA VİNÇİ SİSTEMİ

EKRANSıZ VIZUALIZASIYA SISTEMI

(HOLOGRAM PROJECTION SYSTEM)

Artıq 3D sistemi tam yayılmamış, hətta hamının

Bu barədə informasiyası olmamış öz yerini digər

müasir vizualizasiya metoduna verir. Yaxın gələ-

cəkdə videogörüntünü xəstənin üstündə havada 3D formatında görəcək.

Bu zaman bu tip görüntülərdə ən vacib hesab edilən dərinlik hissi və bu

görüntü problemi tam həll ediləcək.

GƏLƏCƏK• Hazırda əzələdaxili inyeksiya məqsədilə istifadə

etdiyimiz iynələrin içindın keçə biləcək laparoskoplar

istehsal edilir.

• bunun hesabına lap. cərrahiyyənin lokal anesteziya

ilə aparılması da mümkün olacaq ki, bu da

anesteziyaya xas riskləri aradan qaldıracaq

“From the inability to let well alone ,from too much

zeal for the new and contempt for what is old,

from putting knowledge before wisdom ,science

before art and cleverness before commonsense,

treating patients as cases ,from making the cure

of the disease more grievous than endurance of

the same ,good lord deliver us”

– Sir Robert

Hutchison